Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
784
dr Paweł Antoszak
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy
Analiza struktury przewozów ładunków i pasażerów w Polsce
w latach 2006-2011
Wstęp
Przewóz ładunków i pasażerów w Polsce to bardzo ważny problem gospodarczy.
Albowiem dotyczy rozwoju Polskiej gospodarki, a transport jest jednym z ważniejszych
działów gospodarki narodowej. Transport służy przenoszeniu bądź przewożeniu pasażerów
bądź ładunków. W zależności od środowiska, w którym następuje przemieszczanie wyróżnia
się transport lądowy (m. in. kolejowy, drogowy, rurociągowy), wodny (śródlądowy i morski)
oraz powietrzny (np. lotniczy). Poszczególne regiony kraju są bardzo zróżnicowane
pod względem stopnia rozwoju transportu. Wynika to między innymi z nierównomiernego
rozmieszczenia ludności, zróżnicowania w rozwoju gospodarczym poszczególnych regionów
oraz uwarunkowań środowiskowych i geograficznych. Nie bez znaczenia są również względy
historyczne, które wpłynęły także na rozwój transportu w Polsce.
W Polsce warunki naturalne sprzyjają rozwojowi transportu; zdecydowana większość
kraju ma charakter nizinny. Dodatkowo wielkim atutem jest dostęp do morza, dzięki czemu
możliwe są kontakty drogą morską z innymi państwami. Korzystne jest także położenie na tle
innych krajów; Polska stanowi swoisty pomost pomiędzy Niemcami i Rosją a szerzej-
pomiędzy Europą Zachodnią a Wschodnią. To sprawia, że uchodzi ona za bardzo ważny kraj
tranzytowy na komunikacyjnej mapie kontynentu.
1.
Analiza struktury przewozów ładunków w Polsce
Celem i przedmiotem prowadzonych dalej rozważań będzie przeprowadzenie analizy
i oceny przewozów ładunków z podziałem na środki transportu w Polsce w latach 2006-2011.
W tym celu wykorzystane zostały dane o ilości przewozów ładunków, strukturze procentowej
oraz o dynamice wzrostu przewozów pasażerów.
Tabela 1. Przewozy ładunków w Polsce w latach 2006-2011 (w liczbach bezwzględnych)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
w liczbach bezwzględnych
W tysiącach ton
Transport
1 480 259
1 532 728
1 655 965
1 691 015
1 795 573
1 912 172
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
785
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
tonokilometrów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
291 420
291 271
1 113 880
573 392
463 423
540 488
55 631
10 021
9 271
36
248 907
53 622
53 618
136 940
107 920
93 897
28 570
25 588
31 860
1 237
110
245 346
245 205
1 213 246
646 212
503 546
567 034
52 866
11 432
9 792
46
267 309
54 253
54 249
159 527
128 494
109 554
31 033
23 513
28 580
1 338
98
248 860
248 707
1 339 473
691 256
519 465
648 217
49 029
10 447
8 109
47
279 172
52 043
52 042
174 223
141 140
120 212
33 083
21 247
30 279
1 274
106
200 820
200 674
1 424 883
749 559
557 204
675 324
50 242
9 378
5 655
37
282 800
43 445
43 444
191 484
152 777
130 338
38 707
22 908
23 858
1 020
85
234 568
234 436
1 491 253
770 126
563 656
721 127
56 208
8 362
5 141
41
308 073
48 795
48 793
214 204
173 126
148 769
41 078
24 157
19 773
1 030
114
248 606
248 491
1 596 209
839 193
639 138
757 016
54 482
7 737
5 039
45
318 474
53 746
53 744
218 888
178 426
153 345
40 462
23 461
21 341
909
129
Ź
ródło: Przewozy ładunków, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, 2008, 2009, 2010, 2012,
Wyd. GUS Warszawa 2007 s. 521, 2008 s. 526, 2009 s. 534, 2010 s. 572-573, 2012 s. 524-525.
Efekty przeprowadzonych analiz wskazują, że w latach 2006-2011 występowało
istotne zróżnicowanie w ilości i długości przewożonych ładunków w Polsce (tabela 1).
W Polsce w 2006 roku przewieziono 1 480 259 tysięcy ton ładunków a w 2011 roku aż
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
786
1 912 172 tysięcy ton. Co oznacz wzrost o 450 000 tysięcy ton porównując 2006 rok do 2011
roku. Największy wzrost zanotowano w transporcie samochodowym z 1 113 880 tysięcy ton
ładunków w 2006 roku do 1 596 209 tysięcy ton w 2011 roku. Wynikało to z łatwości
dostępu, szybkości, jak i z ceny za transport. Istotne było, że wzrost przewożonych ładunków
przez transport samochodowy odbył się kosztem transportu kolejowego. Transport kolejowy
w 2006 roku przewiózł 291 420 tysięcy ton ładunków, a w 2011 roku 248 606 tysięcy ton
ładunków. Transportem lotniczym przewieziono w 2006 roku 36 tysięcy ton ładunków, a w
2011 roku 45 tysięcy ton ładunków. Transport morski przewiózł w 2011 roku 7 737 tysięcy
ton ładunków, a śródlądowy transport wodny 5 039 tysięcy ton ładunków.
Analizując pracę przewozową można zaobserwować wzrost długości tras
transportowanych ładunków w latach 2006-2011. I tak, w 2006 roku praca wyniosła 248 907
milionów kilometrów, a w 2011 roku aż 318 474 milionów kilometrów. Największy wzrost
zanotowano w transporcie samochodowym z 136 940 milionów kilometrów w 2006 roku do
218 888 milionów kilometrów w 2011 roku. W pozostałych rodzajach transportu ilość
przejechanych kilometrów w całym analizowanym okresie kształtowała się na zbliżonym
poziomie np. transport kolejowy na poziomie 50 000 milionów kilometrów, transport lotniczy
100 milionów, a transport morski 30 000 milionów kilometrów.
Tabela 2. Struktura procentowa przewozów ładunków w Polsce w latach 2006-2011
(w odsetkach)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
w odsetkach
W tysiącach ton
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
100,0
19,7
19,7
75,2
38,7
31,3
36,5
100,0
16,0
16,0
79,2
42,2
32,9
37,0
100,0
15,0
15,0
80,9
41,7
31,4
39,2
100,0
11,9
11,9
84,3
44,3
33,0
39,9
100,0
13,1
13,1
83,1
42,9
31,4
40,2
100,0
13,0
13,0
83,5
43,9
33,4
39,6
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
787
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
tonokilometrów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
3,8
0,7
0,6
0,0
100,0
21,5
21,5
54,8
43,3
37,7
11,5
10,3
12,8
0,5
0,1
3,4
0,8
0,6
0,0
100,0
20,3
20,3
59,7
48,1
41,0
11,6
8,8
10,7
0,5
0,0
3,0
0,6
0,5
0,0
100,0
18,6
18,6
62,4
50,6
43,1
11,8
7,6
10,9
0,5
0,0
3,0
0,5
0,3
0,0
100,0
15,4
15,4
67,7
54,0
46,1
13,7
8,1
8,4
0,4
0,0
3,1
0,5
0,3
0,0
100,0
15,8
15,8
69,5
56,2
48,3
13,3
7,8
6,4
0,3
0,0
2,8
0,4
0,3
0,0
100,0
16,9
16,9
68,7
56,0
48,1
12,7
7,4
6,7
0,3
0,0
Ź
ródło: Przewozy ładunków, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, 2008, 2009, 2010, 2012,
Wyd. GUS Warszawa 2007 s. 521, 2008 s. 526, 2009 s.534 2010 s. 572-573, 2012 s. 524-525.
Przeprowadzone analizy dowodzą, że w latach 2006-2011 występowało istotne
zróżnicowanie struktury procentowej przewozów ładunków w Polsce (tabela 2). Największy
udział procentowy w przewozach ładunków ogółem w Polsce miał transport drogowy.
W 2006 roku udział tego transportu w transporcie ogółem wynosił 75,2 %, natomiast w 2011
roku aż 83,5 %. Oznacza to, że udział tego transportu wzrósł kosztem transportu kolejowego,
którego udział w 2006 roku wynosił 19,7 %, a w 2011 roku spadł do 13,0 %. Coraz częściej
przedsiębiorstwa rezygnowali z transportu kolejowego na rzecz transportu samochodowego,
co wynikało z łatwości dostępu, korzystniejszej ceny, ale i szybkości dostarczenia. Bardzo
powoli spadał udział transportu rurociągowego z 03,8 % w 2006 roku do 2,8 % w 2011 roku.
Natomiast udział transportu morskiego i śródlądowego transportu wodnego w całym
analizowanym okresie był bardzo niski i nie przekraczał 1,0 %.
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
788
Porównując natomiast strukturę udziałową biorąc pod uwagę tonokilometry można
zaobserwować, że największy był udział transportu drogowego. W 2006 roku wynosił on 54,8
%, a w 2011 roku wzrósł do 68,7 %. Natomiast spadł udział transportu kolejowego z 21,5 %
w 2006 roku do 16,9 % w 2011 roku. Powodem takim, było to ze coraz więcej połączeń
kolejowych było likwidowanych, a zastępuje ich transport samochodowy. Niski był udział
transportu morskiego, który w 2006 roku wynosił 12,8 %, a w 2011 roku spadł do 6,7 %.
Udział śródlądowego transportu wodnego i transportu lotniczego nie przekraczał 1,0 %.
Istotne jest, że wzrósł tylko udział transportu drogowego, co może być wynikiem łatwości
dostępu do tego rodzaju przewozów, niższych cen za usługi i zmiany struktury polskiego
handlu zagranicznego.
Tabela 3. Dynamika wzrostu przewozów ładunków w Polsce w latach 2006-2011 (rok
poprzedni =100)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
rok poprzedni=100
W tysiącach ton
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
tonokilometrów
Transport
kolejowy
104,1
108,1
108,1
103,2
101,7
103,6
104,7
102,5
107,3
96,5
105,9
109,1
107,3
103,5
84,2
84,2
108,9
112,7
108,7
104,9
95,0
114,1
105,6
127,8
107,4
101,2
108,0
101,4
101,4
110,4
107,0
103,2
114,3
92,7
91,4
82,8
102,2
104,4
95,9
102,1
80,7
80,7
106,4
108,4
107,3
104,2
102,5
89,8
69,7
78,7
101,3
83,5
106,2
116,8
116,8
104,7
102,7
101,2
106,8
111,9
89,2
90,9
110,8
108,9
112,3
106,5
106,0
106,0
107,0
109,0
113,4
105,0
96,9
92,5
98,0
109,8
103,4
110,1
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
789
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
zarobkowy
w
tym
przedsiębiorstwa
transportu
samochodowego
gospodarczy
Transport
rurociągowy
Transport morski
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
107,3
114,4
116,2
115,0
106,3
100,8
100,4
96,9
103,8
101,2
116,4
119,1
116,7
108,6
90,8
89,7
108,2
89,1
95,9
109,2
109,8
109,7
106,6
90,4
105,9
95,2
108,2
83,5
109,9
108,2
108,4
117,0
107,8
78,8
80,1
80,2
112,3
111,9
113,3
114,1
106,1
105,5
82,9
101,0
134,1
110,1
102,2
103,1
103,1
98,5
97,1
107,9
88,3
113,2
Ź
ródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 1.
Przeprowadzone analizy dowodzą, że w latach 2006-2011 występowało istotne
zróżnicowanie struktury procentowej przewozów ładunków w Polsce (tabela 2).
Największy udział procentowy w przewozach ładunków ogółem w Polsce miał
transport samochodowy. W 2006 roku udział tej gałęzi w transporcie ogółem wynosił 75,2 %,
natomiast w 2011 roku aż 83,5 %. Oznacza to, że wzrost udziału transportu drogowego
odbywał się kosztem transportu kolejowego, którego udział w 2006 roku wynosił 19,7 %,
a w 2011 roku spadł do 13,0 %. Coraz częściej przedsiębiorstwa przewożące ładunki
rezygnowali z transportu kolejowego na rzecz transportu samochodowego. Natomiast udział
transportu morskiego i śródlądowego transportu wodnego w latach 2006-2011 był bardzo
niski i nie przekraczał 1 %.
Porównując natomiast strukturę udziałową biorąc pod uwagę tonokilometry można
zaobserwować, że największy był udział transportu samochodowego. W 2006 roku wynosił
on 54,8 %, a w 2011 roku zwiększył się do 68,7 %. Natomiast spadł udział transportu
kolejowego z 54,8 % w 2006 roku do 68,7 % w 2011 roku. Analizując przewóz ładunków pod
względem tonokilometrów można zauważyć, że bardzo spadł udział transportu
rurociągowego i transportu morskiego porównując rok 2006 z 2011. Udział transportu
rurociągowego w 2006 roku wynosił 10,3 %, a w 2011 roku już tylko 7,4 %. Natomiast udział
transportu morskiego spadł z 12,8 % w 2006 roku do 6,7 % w 2011 roku. Bardzo niski był
udział śródlądowego transportu wodnego i transportu lotniczego. Udział tych gałęzi nie
przekraczał 1 %.
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
790
2.
Analiza struktury przewozów pasażerów w Polsce
Celem i przedmiotem prowadzonych rozważań będzie najpierw przeprowadzenie analizy
i oceny zróżnicowania przewozów pasażerów w Polsce w latach 2006-2011. W tym celu
wykorzystane zostały informacje o ilości przewozów pasażerów, strukturze procentowej oraz
o dynamice wzrostu przewozów w tym sektorze.
Tabela 4. Przewozy pasażerów w Polsce w latach 2006-2011 (w liczbach bezwzględnych)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
w liczbach bezwzględnych
W
tysiącach
pasażerów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
pasażero-
kilometrów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
1 024 413
265 323
265 265
751 470
741
720
1 550
5 329
58 555
18 552
18 550
28 148
187
1 006 369
279 657
279 602
718 274
754
738
1490
6 194
58 735
19 859
19 858
27 359
193
966 001
291 892
291 859
666 162
693
675
1 791
5 463
56 640
20 195
20 194
26 791
181
902 176
282 619
282 600
612 875
661
640
1 671
4 350
50 646
18 637
18 637
24 386
165
838 024
261 314
261 298
569 652
671
652
1 397
4 990
47 985
17 921
17 921
21 600
168
807 141
263 609
263 595
534 885
637
620
1 519
6 491
50 073
18 177
18 176
20 651
156
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
791
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
184
27
11 641
190
33
11 291
177
35
9 438
161
30
7 428
164
23
8 273
153
24
11 065
Ź
ródło: Przewozy pasażerów, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, 2008, 2009, 2010, 2012,
Wyd. GUS Warszawa 2007 s. 522, 2008 s. 527, 2009 s. 536, 2010 s. 575, 2012 s. 527.
Efekty przeprowadzonych analiz ujawniają, że w latach 2006-2011 występowało
istotne zróżnicowanie w ilości i długości przewożonych pasażerów w Polsce (tabela 4).
Zauważmy tu zarazem, że w Polsce w 2006 roku przewieziono 1 024 413 tysięcy
pasażerów, a w 2011 roku już tylko 807 141 tysięcy pasażerów. Co oznacz duży spadek
o 200 000 tysięcy pasażerów porównując 2006 rok do 2011 roku. Największy spadek
zanotowano w transporcie samochodowym z 751 470 tysięcy pasażerów w 2006 roku do
534 885 tysięcy pasażerów w 2011 roku. Istotne było, że ilość przewożonych pasażerów
przez inne rodzaje transportu nie uległ zmianie w latach 2006-2011. I tak, transport kolejowy
w 2006 roku przewiózł 265 323 tysięcy pasażerów, a w 2011 roku 263 609 tysięcy
pasażerów. Z transportu lotniczego korzystało w 2006 roku 5 329 tysięcy pasażerów,
a w 2011 roku 6 491 tysięcy pasażerów. Transport morski przewiózł w 2011 roku 637 tysięcy
pasażerów, a śródlądowy transport wodny 6 491 tysięcy pasażerów.
Biorąc pod uwagę pasażerokilometry można zaobserwować spadek długości tras
przewożonych pasażerów w latach 2006-2011. I tak, w 2006 roku przewieziono 58 555
milionów
pasażerokilometrów,
a
w
2011
roku
już
tylko
50 073
milionów
pasażerokilometrów. Największy spadek zanotowano w transporcie samochodowym z 28 148
milionów pasażerokilometrów w 2006 roku do 20 651 milionów pasażerokilometrów w 2011
roku. W pozostałych rodzajach transportu ilość przejechanych kilometrów w całym
analizowanym okresie kształtowała się na zbliżonym poziomie np. transport kolejowy na
poziomie 18 000 milionów pasażerokilometrów, transport lotniczy 11 000 milionów, a
transport morski 180 milionów pasażerokilometrów.
Tabela 5. Struktura procentowa przewozów pasażerów w Polsce w latach 2006-2011
(w odsetkach)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
w odsetkach
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
792
W
tysiącach
pasażerów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
pasażero-
kilometrów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
100,0
25,9
25,9
73,4
0,1
0,1
0,1
0,5
100,0
31,7
31,7
48,1
0,3
0,3
0,0
19,9
100,0
27,8
27,8
71,4
0,1
0,1
0,1
0,6
100,0
33,8
33,8
46,6
0,3
0,3
0,1
19,2
100,0
30,2
30,2
69,0
0,1
0,1
0,2
0,5
100,0
35,7
35,7
47,3
0,3
0,3
0,0
16,7
100,0
31,3
31,3
67,9
0,1
0,1
0,2
0,5
100,0
36,8
36,8
48,2
0,3
0,3
0,0
14,7
100,0
31,2
31,2
68,0
0,1
0,1
0,2
0,6
100,0
37,3
37,3
45,0
0,3
0,3
0,0
17,2
100,0
32,7
32,7
66,2
0,1
0,1
0,2
0,8
100,0
36,3
36,3
41,3
0,3
0,3
0,0
22,1
Ź
ródło: Przewozy pasażerów, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2007, 2008, 2009, 2010, 2012,
Wyd. GUS Warszawa 2007 s. 522, 2008 s. 527, 2009 s. 536, 2010 s. 575, 2012 s. 527.
Przeprowadzone analizy dowodzą, że w latach 2006-2011 występowało istotne
zróżnicowanie struktury procentowej poszczególnych gałęzi transportu w przewozie
pasażerów w Polsce (tabela 5). Największy udział procentowy w przewozach pasażerów
ogółem w Polsce miał transport drogowy. W 2006 roku udział tego transportu w przewozie
pasażerów ogółem wyniósł 73,4 %, natomiast w 2011 roku już tylko 66,2 %. Oznacza to, że
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
793
udział tego transportu malał na rzecz transportu kolejowego, którego udział w 2006 roku
wynosił 25,9 %, a w 2011 roku wzrósł do 32,7 %. Coraz częściej pasażerowie rezygnowali
z transportu samochodowego na rzecz transportu kolejowego. Bardzo powoli wzrastał udział
transportu lotniczego z 0,5 % w 2006 roku do 0,8 % w 2011 roku. Natomiast udział transportu
morskiego i śródlądowego transportu wodnego w latach 2006-2011 był bardzo niski i wynosił
odpowiednio 0,1% i 0,2 %.
Porównując natomiast strukturę udziałową biorąc pod uwagę pasażerokilometry
można zaobserwować, że największy był udział transportu samochodowego. W 2006 roku
wynosił on 48,1 %, a w 2011 roku zmniejszył się do 41,3%. Natomiast wzrósł udział
transportu kolejowego z 31,7 % w 2006 roku do 36,3 % w 2011 roku. Analizując przewóz
pasażerów pod względem pasażerokilometrów można zauważyć, że stosunkowo duży miał
udział transport lotniczy. W 2006 roku wynosił on 19,9 %, a w 2011 roku wzrósł do 22,1 %.
Było to wynikiem bardzo długich tras, których nie można pokonać innym transportem.
Bardzo niski był udział transportu morskiego i śródlądowego transportu wodnego. Udział
tych transportów kształtował się odpowiednio 0,3 % i 0%.
Tabela 6. Dynamika wzrostu przewozów pasażerów w Polsce w latach 2006-2011 (rok
poprzedni =100)
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Wyszczególnienie
rok poprzedni=100
W
tysiącach
pasażerów
Transport
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
W
milionach
pasażero-
kilometrów
Transport
97,8
102,8
102,9
96,1
103,8
103,6
107,3
114,9
104,2
98,2
105,4
105,4
95,6
101,8
102,5
96,1
116,2
100,3
96,0
104,4
104,4
92,7
91,9
91,5
120,2
88,2
96,4
93,4
96,8
96,8
92,0
95,4
94,8
93,3
79,6
89,4
92,9
92,5
92,5
92,9
101,5
101,9
83,6
114,7
94,7
96,3
100,9
100,9
93,9
94,9
95,1
108,7
130,1
104,4
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
794
kolejowy
w
tym
normalnotorowy
Transport
samochodowy
Transport morski
w tym promy
Ś
ródlądowy
transport wodny
Transport lotniczy
102,2
102,2
96,0
100,0
99,5
128,6
136,9
107,0
107,1
97,2
103,2
103,3
122,2
97,0
101,7
101,7
97,9
93,8
93,2
106,1
83,6
92,3
92,3
91,0
91,2
91,0
85,7
78,7
96,2
96,2
88,6
101,8
101,9
76,7
111,4
101,4
101,4
95,6
92,9
93,3
104,3
133,7
Ź
ródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 4.
W toku dalszego postępowania zanalizowano dynamikę wzrostu przewozów
pasażerów w Polsce w latach 2006-2011 (tabela 6). I tak, z danych zawartych w tej tabeli
wynika, że w latach 2006-2011 występowało istotne zróżnicowanie tempa wzrostu
przewozów pasażerów. W całym badanym okresie dynamika przewozów pasażerów była
poniżej 100 % (w 1994 roku wynosiła 97,8 %, a w 2011 roku 96,3 %). Głównym tego
powodem był spadek dynamiki wzrostu przewozów pasażerów w transporcie samochodowym
we wszystkich analizowanych latach (w 2006 roku wynosiła 96,1 %, a w 2011 roku 93,9 %).
Najwyższa dynamika wzrostu przewozów pasażerów była w transporcie lotniczym. W roku
2006 roku dynamika kształtowała się na poziomie 114,9 %, w 2007 roku 116,2 %. Jednak
w latach 2008-2009 była poniżej 100 % (88,2 % w 2008 roku, 79,6 % w 2009 roku). Ważne
było to, że od 2010 roku dynamika wzrostu przewozów pasażerów zaczęła dynamicznie
rosnąć do 130,1 % w 2011 roku. W przypadku transportu morskiego i śródlądowego
transportu wodnego w całym analizowanym okresie dynamika wzrostu przewozów pasażerów
kształtował się w granicach 100 %.
Biorąc pod uwagę dynamikę wzrostu przewozów pasażerów z uwzględnieniem
pasażerokilometrów można zauważyć, że dynamika ogółem w Polsce w latach 2006-2011
kształtowała się okolicach 100 % (104,2 % w 2006 roku, 96,4 % w 2008, a 104,4 % w 2011
roku). Sytuacja taka występowała również w przypadku transportu kolejowego i transportu
morskiego. Zupełnie inaczej dynamika wyglądała w przypadku transportu samochodowego.
W transporcie samochodowym w całym analizowanym okresie dynamika była poniżej 100 %,
a w 2010 roku wynosiła tylko 88,6 %, co oznacza spadek przewozów biorąc pod uwagę
pasażerokilometry. Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku transportu lotniczego. W 2006
roku dynamika wzrostu przewozów pasażerokilometrów wynosiła 136,9 %, 97,0 % w 2007,
83,6 % w 2008, 78,7 % w 2009, a w 2010 roku wzrosła do 111,4 %. W 2011 roku była
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
795
kontynuacja tego wzrostu do poziomu 133,7 %. Dynamika wzrostu przewozów pasażerów
w pasażerokilometrach w przypadku śródlądowego transportu wodnego była duża. Jednak od
początku analizowanego okresu spadała ze 128,6 % w 2006 roku, do 104,3 % w 2011 roku
a latach 2009-2010 podobnie jak w innych rodzajach transportu była poniżej 100 %.
Podsumowanie
Podsumowując analizę struktury przewozów ładunków należy zauważyć, że
największą rolę w transporcie w Polsce w latach 2006-2011 odgrywał transport drogowy.
Ilość przewożonych ładunków jak i długość trasy bardzo dynamicznie wzrastała kosztem
transportu kolejowego. Wynikało to z łatwości dostępu, szybkości, jak i z ceny za transport i
co istotne ze zmieniającej się struktury polskiej gospodarki i handlu zagranicznego. Inne
rodzaje transportu podobnie jak kolej malały pod względem ilości i długości tras
przewożonych ładunków.
Natomiast analizę struktury przewozów pasażerów należy zauważyć, że największą
rolę transporcie w Polsce w latach 2006-2011 miał również transport samochodowy. Jednak
w przeciwieństwie do przewozów ładunków, udział transportu samochodowego malał na
rzecz transportu kolejowego.
Analizując strukturę przewozów w Polsce należy stwierdzić, że najważniejszymi
ś
rodkami transportu były: kolej oraz samochody, przy czym transport samochodowy większe
znaczenie odgrywały w przewozach bliższych, natomiast kolejowy- na większe odległości.
Powyższa zależność dotyczyła zarówno przewozów ładunkowych jak i pasażerskich.
Analysis of the cargo and passengers structure in Poland in
2006-2011
Summary
The principal role in Poland in 2006-2011 played the road transport. The amount of
carried cargo and the length of routes increased very rapidly by limiting rail transport. This
was due to the easy access to the market, speed and low prices in road transport. It was also a
result of changes in Polish economy and foreign trade structure. Other modes of transport,
like rail, decreased in terms of quantity and the length of routes.
While analyzing the structure of passengers traffic, it should be noted that road
transport played the main role as well. However the share of road transport decreased in
favour of rail transport.
Logistyka - nauka
Logistyka 6/2013
796
Keywords: cargo, passenger transport, transport, logistics, the means of transport.
Literatura
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2007, Wyd. GUS Warszawa.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2008, Wyd. GUS Warszawa.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2009, Wyd. GUS Warszawa
.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2010, Wyd. GUS Warszawa.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 2012, Wyd. GUS Warszawa.