background image

 

ELHAND TRANSFORMATORY 

 

 

 

 

Zmiana liczby faz z zastosowaniem 

transformatorów 

 

Miros

ław Łukiewski

1

 

 

1

 ELHAND TRANSFORMATORY, 

  e-mail:  m.lukiewski@elhand.com.pl 

    
 

 

Praktyka 

elektrotechniczna 

jest 

źródłem 

ogromnej  liczby  zastosowa

ń  transformatorów 

urz

ądzeń 

elektrycznych. 

Wiele 

nowoczesnych 

rozwi

ązań 

technicznych 

stwarza  zapotrzebowanie  na  transformatory 
o nietypowej 

budowie 

specyficznych 

w

łasnościach. 

ELHAND TRANSFORMATORY 

ofercie 

produkcyjnej  proponuje  obok  tradycyjnych, 
sprawdzonych  i  standardowych  produktów 
równie

ż konstrukcje innowacyjne i nietypowe. 

 

Transformator z uzwojeniami               
w uk

ładzie V 

 

 

Zasilanie 

odbiorników 

jednofazowych 

o du

żych  mocach  odbywa  się  często  za 

po

średnictwem 

transformatorów 

z uzwojeniami po

łączonymi w tzw. układzie V. 

Transformatory  tego  typu  budowane  s

ą 

podobnie  jak  standardowe  transformatory 
trójfazowe  z  pomini

ęciem  jednak  uzwojenia 

znajduj

ącego  się  zwykle  na  środkowej 

kolumnie 

rdzenia. 

Wprowadzaj

ąc 

odpowiednie  po

łączenia  pozostałych uzwojeń 

(rys.1),  otrzymujemy  transformator  zasilany 
z sieci  trójfazowej,  który  po  stronie  wtórnej 
zasila  obwód  jednofazowy.  Podstawow

ą 

wad

ą  tego  rozwiązania  jest  niesymetryczne 

obci

ążenie  sieci  zasilającej.  Faza  środkowa 

(V)  obci

ążona  jest  podwójnie  w  porównaniu 

z pozosta

łymi. 

 

 

 

rys.1  Schemat  po

łączeń  uzwojeń  transformatora 

w uk

ład V. 

Pomimo nie symetrii obci

ążenia zastosowanie 

transformatora  z  uzwojeniami  w  uk

ładzie  V 

jest korzystniejsze z punktu widzenia sieci ni

ż 

obci

ążenie tylko dwóch faz. 

 

 

rys.2  Transformator  trójfazowy  typu  ET3V1  realizuj

ący 

zmian

ę liczby faz z 3 na 1

 

 
Transformatory pracuj

ące                      

w uk

ładzie Scotta 

 

 

Dwa  jednofazowe  transformatory  pracuj

ące 

w konfiguracji  przedstawionej  na  rys.4  tworz

ą 

tzw.  uk

ład  Scotta.  Jest  on  jednym  ze 

sposobów 

przekszta

łcenia 

obwodu 

trójfazowego na dwufazowy. 

 

 

rys.3 Transformatory w uk

ładzie Scotta realizującym 

zmian

ę liczby faz z 3 na 2.

 

 
Transformatory 

T1 

T2 

żnią 

si

ę 

konstrukcyjnie. 

Po 

środku 

uzwojenia 

pierwotnego  transformatora  T1  wykonuje  si

ę 

odczep,  który  s

łuży  do  połączenia  z  końcem 

uzwojenia  pierwotnego  transformatora  T2

background image

 

ELHAND TRANSFORMATORY 

 

 

 

 

Poza 

odpowiednim 

sprz

ężeniem 

transformatorów 

konieczne 

jest 

równie

ż 

zachowanie odpowiednich proporcji pomi

ędzy 

liczbami zwojów uzwoje

ń pierwotnych. W obu 

transformatorach 

uzwojenia 

wtórne, 

zasilaj

ące  sieć  dwufazową,  mają  tą  samą 

liczb

ę zwojów z2.  

 
 

 

 

rys.4  Schemat  po

łączeń  transformatorów  w  układ 

Scotta.

 

 
Je

żeli  jako  z1  oznaczymy  liczbę  zwojów 

pierwotnych transformatora T1 to pierwotnych 

zwojów transformatora T2 b

ędzie 

3

1

2

z

. Przy 

tak 

zaprojektowanych 

transformatorach 

i wykonanych 

odpowiednio 

po

łączeniach, 

uk

ład  Scotta  obciążony  równomiernie  (Ix,  Iy 

s

ą    równe  i  przesunięte  w  fazie  o  kąt 

π

/2) 

b

ędzie symetrycznie obciążał sieć trójfazową. 

Jest 

to 

du

ża 

zaleta 

tego 

uk

ładu. 

Transformatory  pracuj

ące  w  układzie  Scotta 

znajduj

ą zastosowanie min. w elektrotermii. 

 

Transformatory wielofazowe 

 

 

urz

ądzeniach 

wielofazowych 

(np. 

prostowniki  6  lub  12  fazowe)  istnieje 
konieczno

ść 

dostosowania 

uk

ładu 

trójfazowego do potrzeb odbiornika. Mo

żna to 

zrealizowa

ć  poprzez  budowę  złożonego 

transformatora  o  wielofazowym  obwodzie 
wtórnym.  

 
 
 

 

 
rys.5  Schemat  po

łączeń  uzwojeń  transformatora 

w uk

ładzie podwójnej gwiazdy.

 

 

 

 
rys.6 Transformator prostownikowy 6 fazowy w uk

ładzie 

podwójnej gwiazdy.

 

 
Istnieje  co  najmniej  kilka  ró

żnych  możliwości 

konfiguracji 

uzwojenia 

wtórnego, 

które 

pozwalaj

ą  uzyskać  układ    sześciofazowy. 

Oprócz  po

łączenia  w  podwójną  gwiazdę 

stosuje si

ę również układ podwójnego trójkąta 

lub tzw. uzwojenie wide

łkowe. 

Rysunek  5  przedstawia  schemat  po

łączeń 

transformatora w uk

ładzie podwójnej gwiazdy. 

Jedna  z  gwiazd  tworzy  z  uzwojeniem 
pierwotnym uk

ład  Yy0 druga natomiast układ 

Yy6

Transformatory 

z

łożone 

wielofazowe 

stosowane  s

ą  najczęściej  we  współpracy 

energoelektronicznymi 

uk

ładami 

przekszta

łtnikowymi. 

 

 

 
Literatura 

 

 

[1] Mizia W

ł.  

Transformatory. WP

Śl Gliwice 1996 

 
[2] Mizia W

ł.  

Transformatory przyk

łady obliczeniowe. 

WP

Śl Gliwice 1999  

 
[4] Plamitzer A.M. 
Maszyny elektryczne.  WNT Warszawa 1986