LITERATURA GRECKA

OKRES ARCHAICZNY (IX – VI w. p. n. e.)

Poezja
Homer – 

Iliada, Odyseja (po 24 księgi)

Hezjod – 

Teogonia + Katalog niewiast, Prace i dnie (VIII/VII w.) – pierwsza bajka, praca nie hańbi

Archiloch – VII w., elegie, epigramy, złośliwe jamby
Hipponaks – kulawy jamb
Alkajos – VII/VI, motyw ojczyzny jako okrętu, melika (pieśni solowe), liryka jońska, melika eolska
Anakreont – elegie, pieśni miłosne, biesiadne, jamby, liryka jońska, melika eolska
Safona- VII/VI, modlitwy do Afrodyty i Hery, pieśnie weselne, liryka jońska, melika eolska
Symonides – VI/V, liryka chóralna, hymny, epinikia( zwycięscy olimpijscy), dytyramby, 
skolia(pieśni biesiadne), peany, elegie, treny, epigramaty; 

Lament Danai, pierwszy układał pieśni na 

zamówienie
Pindar - VI/V, liryka chóralna, 4 księgi epinikiów (olimpijskie, nemejskie, pytyjskie, istmijskie)

Proza
Ezop Frygijczyk – VI, bajki

OKRES KLASYCZNY (V – VI w. p. n. e.)

Poezja
Tragedia
Ajschylos – 

Persowie, Błagalnice, Prometeusz skowany, Siedmiu przeciw Tebom, Orestesa (trylogia 

– 

Agamemnon, Ofiarnice, Eumenidy)

Sofokles – 

Ajas, Antygona, Król Edyp, Elektra, Filoktet, Edyp w Kolonom, dramat satyrowy 

Tropiciele
Eurypides – 17 tragedii – 

Alkestis, Andromacha, Błagalnice, Fenicjanki, Hekabe, Helena, Hipolit,  

Medea, Orestes, Ifigenia, Trojanki, dramat satyrowy – Cyklop
Komedia
Arystofanes – 

Acharniacy, Pokój, Pizystrat, Chmury, Rycerze, Osy, Ptaki, Plutos (Bóg bogactwa),  

Żaby (komedia staroattycka)

Komedia średnia – Antyfanes, 
Komedia nowa – Menander – 

Sąd rozjemczy, Odcięty warkocz, Odludek, Tarcza, komedia 

charakteru

Proza
Herodot – 

Dzieje (9 ksiąg – imiona muz) – łańcuch win i kar

Tukidydes – 

Wojna peloponeska (dokończenie Dziejów Herodota) – opis aikiologiczny

Ksenofont – uczeń Sokratesa, 

Cyropedia, Dzieje Hellenów, Anabaza- Wyprawa Cyrusa, Apologia  

– obrona Sokratesa, Uczta
Platon – (Aristokles), 

Ijon, Fedon, Uczta, Fajdros, Prawo, Państwo (Piloteja), dialogi

Arystoteles – 

Metafizyka, Etyka Nikomachejska, Etyka Eudemejska, Polityka, Retoryka, Poetyka

Teofast – 

Charaktery – 30 typów ludzkich

Demostenes – 

Filipiki

OKRES HELLENISTYCZNY (III – I w. p. n. e.), tzw. aleksandryjski

Historiografia
Polibiusz, Timajos

Poezja aleksandryjska
Kallimach – epyllia, eidyllia liryczne, elegie, jamby, epigramy, 

Aitia (Przyczyny)- 4 ks., 6 hymnów, 

Warkocz Bereniki (dystych elegijny)
Teokryt – sielnki, bukoliki, 

Czry, Tyrsy, Mały Herakles, , Pasterze, Dożynki, heksametr – cezura 

bukoliczna (po 4. stpie)

OKRES CESARSTWA RZYMSKIEGO (I w. p. n. e. – VI w. n. e.)

Attycyzm - odmiana stylu retorycznego, powstała w Grecji w I w. p.n.e. jako reakcja na azjanizm, 
czyli na ozdobność i niezwykłość form językowych, którym przeciwstawiała ideał powagi, prostoty i 
jasności.

Literatura chrześcijańska
Listy św. Pawła, Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Apokalipsa, Apokryfy

Historycy
Flawiusz Józef – 

Wojna żydowska, Archeologia żydowska

Neoplatonizm

Poezja świecka
Antologia Palatyńska (XVIII w.)
Antologia Planudejska (XIV w.) 

LITERATURA RZYMSKA

LITERATURA OKRESU ARCHAICZNEGO (240 – ok. 90 p. n. e.)

Komedia
Plaut – 

Amfitrion, Skarb, Bracia, Jeńcy, Kupiec; komedia intryg, pomyłek, typów, rozpoznania

Terencjusz – 

Świekra, Samodręczyciel – patos, brak wulgaryzmów, dobra teściowa, dobra hetera

Historiografia
Lucjusz – II/I p.n.e.; 

Wojna punicka 

LITERATURA OKRESU CYCEROŃSKIEGO (ok. 90 – ok. 40 p. n. e.)

Epos
Lukrecjusz – 

O naturze rzeczy

Młody Rzym – poeci nowi = neoterycy (por. poezja aleksandryjska)
Katullus – Klodia (Lesbia), drobne wiersze (jamb, dystychy elegijne), epylliony – wesele Peleusa i 
Tetydy

Proza
Cyceron – spisek Katyliny, mowy (oskarżycielskie, obronne, pochwalne, dziękczynne, polityczne), 
przeciwko Warronowi, 

Filipiki, Podziały retoryczne, O Rzeczypospolitej, Paradoksy stoickie,  

Akademiki, 860 listów

Historiografia (pamiętnikarstwo)
Gajusz Juliusz Cezar – 

Pamiętniki o wojnie z Gallami, Pamiętniki o wojnie domowej – pisane w 3. 

osobie!
Salustiusz – 

Spisek Kataliny, Wojna z Jugurtą

OKRES AUGUSTOWSKI (ok. 40 p. n. e. – 14 n. e. ), 

tzw. złoty wiek poezji rzymskiej!

Wergiliusz (homeryda)
Sielanki – 

Bukoliki (10 eklog – utwory wybrane, heksametr, sielanka filozoficzna, alegoryczna)

Poemat – 

Georgiki (4 ks.), Eneida – inspiracja Augusta, epopeja narodowa, aikiologiczna

Epyllion – 

Ciris, Komar

Owidiusz – dystych elegijny
Elegie – erotyczne: 

Miłostki, Heroidy, Sztuka kochania

Poemat – 

Metamorfozy (15 ks., jako jedyny napisany heksametrem!), Kalendarz – aitiologia, 6 ks. 

Zamiast 12.
Utwory na wygnaniu – 

Żale, Listy z Pontu, Ibis, Rybołówstwo

Poezja 
Horacy – 

Epody (17, jamb), Satyry, czyli Gawędy (2 ks.), Listy (3 ks., Pieśni (Carmina, 4ks., 

biesiadne, erotyki, religijne, hymny, ody, serenady, patriotyczne, filozoficzne, itd.)
Tibullus – 

Elegie (2 ks.)- Delia

Propercjusz – Cyntia (Hostia), 

Elegie (4 ks.)

Historiografia
Liwiusz – 

Od założenia miasta (Rzymu)

Retoryka 

Seneka – ćwiczenia retoryczne, podręcznik mitologii

OKRES CESARSTWA (I – II w. n. e.)

Literatura za Tyberiusza (14 – 37)
Maniliusz
Fedrus

Literatura za Kaliguli, Klaudiusza i Nerona (37 – 68)
Seneka Młodszy
Flakkus
Persjusz – 6 satyr
Lukan – 

Wojna domowa (Farsalia) – innowacyjny poemat historyczny

Literatura za Flawiuszów (69 - 96)
Marcjalis – 15 ksiąg epigramów

Literatura za Nerwy i Trajana (96 – 117)
Tacyt – proza; 

Żywot Agrykoli, Dzieje, Roczniki (Annales) – panowanie Hadriana

Literatura za Hadriana ( 117 – 138)
Swetoniusz – 

Żywoty cezarów – pierwsza biografia cesarzy rzymskich, 8 ks. 

Literatura za Antoninów (138 – 180)
Geniusz
Marek Aureliusz

OKRES CESARSTWA III w. n. e.

Literatura od Septymiusza Sewera do Numeriana (193 – 284)
Tertulian – pisarz chrześcijański; 

Do pogan, Apologetyk, pisma teologiczne i dogmatyczne

OKRES PÓŹNEGO CESARSTWA IV – VI w. n. e. OD DIOKLECJANA DO UPADKU 

CESARSTWA ZACHODNIEGO (124 – 476)

Proza chrześcijańska 
Ambroży – mowy, listy, hymny, dzieła egzegetyczne, moralno-ascetyczne i dogmatyczne,  

O wierze

Hieronim – 

Vulgata – łacińska Biblia, Kroniki, Onomasticon – słownik nazw miejsc biblijnych, 

żywoty świętych – Pawła, listy
Augustyn – 

Przeciw Akademikom, Solilokwia (Rozmowy ze samym sobą), Państwo Boże,  

Wyznania

Poezja chrześcijańska
Ambroży
Prudencjusz – hymny, poematy polemiczne, 
Paulinus – listy poetyckie