___________________________________________________________________________
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jadwiga Mucha
Konstruowanie i modelowanie form wyrobów futrzarskich
743[02].Z1.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inŜ. Jolanta Figura
mgr inŜ. Maria Galińska
Opracowanie redakcyjne:
inŜ. Jadwiga Mucha
Konsultacja:
mgr inŜ. Zdzisław Feldo
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[02].Z1.02
„Konstruowanie i modelowanie form wyrobów futrzarskich”, zawartego w programie
nauczania dla zawodu kuśnierz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Wymagania wstępne
4
3.
Cele kształcenia
5
4.
Materiał nauczania
6
4.1.
Ogólne wiadomości o budowie ciała ludzkiego
6
4.1.1. Materiał nauczania
6
4.1.2. Pytania sprawdzające
15
4.1.3. Ćwiczenia
15
4.1.4. Sprawdzian postępów
17
4.2.
Zasady opracowania szablonów do produkcji wyrobów futrzarskich
18
4.2.1. Materiał nauczania
18
4.2.2. Pytania sprawdzające
52
4.2.3. Ćwiczenia
52
4.2.4. Sprawdzian postępów
57
4.3.
Modelowanie form odzieŜy na sylwetki z róŜnymi wadami budowy
58
4.3.1. Materiał nauczania
58
4.3.2. Pytania sprawdzające
60
4.3.3. Ćwiczenia
61
4.3.4. Sprawdzian postępów
62
4.4.
Stopniowanie szablonów na rozmiary
63
4.4.1. Materiał nauczania
63
4.4.2. Pytania sprawdzające
68
4.4.3. Ćwiczenia
69
4.4.4. Sprawdzian postępów
70
5. Sprawdzian osiągnięć
71
6. Literatura
76
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej konstruowania
i modelowania form wyrobów futrzarskich.
W poradniku znajdziesz:
–
wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
–
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
–
materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
–
zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,
–
ć
wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
–
sprawdzian postępów,
–
sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,
–
literaturę uzupełniającą.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny
pracy oraz instrukcji przeciwpoŜarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
Schemat układu jednostek modułowych
743[02].Z1
Podstawy projektowania
i modelowania
wyrobów futrzarskich
743[02].Z1.01
Projektowanie wyrobów
futrzarskich
743[02].Z1.02
Konstruowanie
i modelowanie form
wyrobów futrzarskich
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
−−−−
organizować stanowisko pracy do wykonywania rysunków,
−−−−
dobierać materiały i przybory do sporządzania rysunku technicznego,
−−−−
pisać tekst pismem technicznym,
−−−−
określać zasady numeracji arkuszy rysunkowych, stosowanych symboli i oznaczeń,
−−−−
dobierać odpowiednią skalę rysunku do formatu arkusza,
−−−−
stosować rodzaje i grubość linii w rysunku technicznym,
−−−−
stosować zasady wymiarowania rysunków technicznych,
−−−−
określać zasady sporządzania rysunku odręcznego,
−−−−
stosować zasady sporządzania rysunków technicznych wyrobów futrzarskich,
−−−−
odczytywać dokumentację techniczną wyrobu futrzarskiego,
−−−−
wykonywać rysunek techniczny wyrobu futrzarskiego,
−−−−
wyjaśniać znaczenie rysunków dokumentacji technicznej w produkcji wyrobów
futrzarskich,
−−−−
rysować schemat postaci kobiecej według kanonu ośmiu głów,
−−−−
określać proporcje sylwetki damskiej, męskiej i dziecięcej,
−−−−
rysować sylwetkę statyczną i dynamiczną,
−−−−
wykonywać rysunek Ŝurnalowy i modelowy ubioru,
−−−−
zaznaczać na rysunku charakter i długość włosów w okrywie włosowej wyrobu
futrzarskiego,
−−−−
wykonywać kopię rysunku Ŝurnalowego z zastosowaniem róŜnej skali,
−−−−
określać zastosowanie złudzenia optycznego w projektowaniu wyrobów kuśnierskich,
−−−−
wyjaśniać wpływ fasonu, koloru i wzoru materiału w ubiorze na wygląd człowieka,
−−−−
charakteryzować nietypowe sylwetki damskie i męskie,
−−−−
wyjaśniać zasady tuszowania wad figury,
−−−−
wyjaśniać znaczenie i zmienność mody,
−−−−
charakteryzować
linie
mody,
style
i
fasony
w
ubiorach
współczesnych,
z uwzględnieniem odzieŜy futrzanej,
−−−−
określać przeznaczenie ubiorów,
−−−−
rozpoznawać styl ubiorów przedstawionych na ilustracjach w czasopismach i Ŝurnalach,
−−−−
odczytywać informacje znajdujące się na rysunkach odzieŜowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
−−−−
określić cele i sposoby przeprowadzania pomiarów antropometrycznych,
−−−−
określić połoŜenie podstawowych punktów pomiaru odzieŜowego znajdujących się na
ciele ludzkim,
−−−−
zastosować symbolikę pomiarów ciała podczas wykonywania pomiarów krawieckich na
podstawowe wyroby futrzarskie,
−−−−
wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieŜy,
−−−−
rozróŜnić rodzaje modelowania form odzieŜy futrzanej,
−−−−
ustalić wielkość dodatku konstrukcyjnego w wyrobach futrzarskich,
−−−−
dokonać pomiarów potrzebnych do wykonania konstrukcji i modelowania podstawowych
form odzieŜy,
−−−−
odczytać pomiary antropometryczne z tabel pomiarów,
−−−−
wykonać konstrukcję i modelowanie form podstawowych wyrobów futrzarskich,
−−−−
wykonać konstrukcję i modelowanie róŜnych form kołnierzy stosowanych w wyrobach
futrzarskich,
−−−−
wykonać modelowanie form podstawowych nakryć głowy,
−−−−
wykonać modelowanie wtórne form wyrobów futrzarskich z uwzględnieniem fasonu
i układu skór,
−−−−
dokonać pomiarów nietypowych figur damskich i męskich,
−−−−
zastosować zasady modelowania wtórnego form odzieŜy na figury z róŜnymi wadami
budowy i postawy,
−−−−
wykonać obliczenia potrzebne do wykreślania form i szablonów wyrobów,
−−−−
wykonać i opisać wyjściowe szablony wzorcowe na podstawowe wyroby futrzarskie,
−−−−
zastosować
programy
komputerowe
do
wspomagania
procesów
konstrukcji
i modelowania wyrobów futrzarskich.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Ogólne wiadomości o budowie ciała ludzkiego
4.1.1. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia z zakresu konstruowania i modelowania odzieŜy
Antropometria – z greckiego: anthropos – człowiek + metro – mierzę. Jest to zespół
technik i metod pomiarowych umoŜliwiających badanie cech wymiarowych człowieka i ich
zmienności w rozwoju ewolucyjnym. Antropometria zajmuje się takŜe pomiarami
poszczególnych części ciała ludzkiego.
Pomiary antropometryczne – dokonywane są za pomocą specjalnych przyrządów
z duŜa dokładnością. Obejmują duŜo róŜnych szczegółów pomiarów i są wykonywane na
duŜej liczbie osób. Z pomiarów antropometrycznych korzystają konstruktorzy odzieŜy,
obuwnicy, modyści. Są równieŜ wykorzystywane w przemyśle meblarskim, budownictwie,
komunikacji – wszędzie tam, gdzie wymiary człowieka mają wpływ na wielkość lub rozmiar
produktu finalnego.
Pomiary krawieckie − są to pomiary wykonywane w taki sam sposób jak pomiary
antropometryczne, ale z mniejszą dokładnością. Obejmują tylko te pomiary, które są
potrzebne do konstruowania form odzieŜy dla określonej osoby.
Typy figur – u kobiet wyznaczone są na podstawie róŜnic między obwodem bioder
a obwodem klatki piersiowej. RóŜnica pomiędzy tymi miarami jest stała i wynosi:
dla typu figury A – 4,0 cm,
dla typu figury B – 8,0 cm,
dla typu figury C – 12,0 cm,
dla typu figury D – 16,0 cm.
Tabele wymiarów ciała – zostały opracowane na podstawie przeprowadzonych
pomiarów antropometrycznych. Ze względu na duŜy zakres wymiarów dokonano umownego
podziału na grupy wiekowe i oznaczono cyframi rzymskimi: 0, I, II, III, IV.
Dzieci:
−−−−
grupa 0 – niemowlęta w wieku 0 – 2 lat,
−−−−
grupa I – dzieci w wieku 2 – 6 lat,
MłodzieŜ:
−−−−
grupa II – dziewczęta i chłopcy w wieku 6 – 11 lat,
−−−−
grupa III – dziewczęta i chłopcy w wieku 11 –15 lat,
−−−−
grupa IV – dziewczęta i chłopcy w wieku 15 – 18 lat,
Dorośli:
−−−−
typu figur A, B, C, D kobiet – kobiety powyŜej 18 lat,
−−−−
typu figur A, B, C, D męŜczyzn – męŜczyźni powyŜej 18 lat,
PowyŜszy podział wielkości na grupy określa wiek dzieci i młodzieŜy oraz typ figur osób
dorosłych.
Przedstawione dane w tabelach na str. 11, 12, i 13 są wynikiem trzeciego zdjęcia
pomiarów antropometrycznych, które przeprowadzono w latach 1976 – 79. Czwartego zdjęcia
pomiarów dokonano w latach 1987 – 89.
Podstawowe wady postawy ciała:
−−−−
nieprawidłowe ukształtowanie kręgosłupa: plecy okrągłe, plecy płaskie,
−−−−
deformacja klatki piersiowej: wypukła, płaska,
−−−−
boczne skrzywienie kręgosłupa: obniŜenie jednego z barków,
−−−−
deformacja kończyn dolnych: szpotawe – nogi „O”, koślawe – nogi „X”.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
Pomiary figur kobiet przy produkcji konfekcyjnej
Wyroby futrzarskie (futra) są przeznaczone dla znacznego kręgu uŜytkowników, a ich
konstrukcja, podobnie jak wyrobów odzieŜowych, musi odpowiadać pewnym wymaganiom
technicznym. Podstawowe zasady sporządzania form dla okryć futrzanych są takie same jak
dla odzieŜy. Tak więc wyniki pomiarów antropometrycznych, na podstawie których
opracowano tabele wymiarów dzieci, młodzieŜy Ŝeńskiej i męskiej oraz kobiet i męŜczyzn, są
nie tylko przydatne przy opracowywaniu okryć futrzanych, ale naleŜy je traktować jako
obowiązujące.
Sposób zdejmowania wymiarów do produkcji konfekcyjnej moŜe być takŜe stosowany
w produkcji miarowej. Wymaga on jednak dobrego, fachowego przygotowania.
Sposób mierzenia i symbolikę pomiarową ciała podaje norma branŜowa. W celu
ujednolicenia pomiarów na ciele ludzkim wyznaczono orientacyjne płaszczyzny, linie
i punkty ułatwiające konstrukcję kroju. Wszystkie płaszczyzny, linie i punkty zostały
określone symbolami literowymi, które najczęściej są pierwszymi literami nazwy części
anatomicznej ciała ludzkiego. PoniŜej podano najwaŜniejsze z nich.
Płaszczyzny ciała (rys. 1)
xy – strzałkowa (środkowa) – przechodzi pionowo przez wyrostki kolczyste kręgosłupa
i środek mostka. Dzieli ciało symetrycznie na część lewą i prawą,
vv – czołowa – przechodzi przez oś podłuŜną ciała, prostopadle do płaszczymy strzałkowej.
Dzieli ciało na część przednią i tylną,
T – poprzeczna – kaŜda płaszczyzna pozioma, prostopadła do płaszczyzny
strzałkowej czołowej.
Rys. 1. Płaszczyzny ciała ludzkiego [3, s. 164]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Linie orientacyjne na ciele (rys. 2)
y – środkowa tylna – biegnie pionowo wzdłuŜ kręgosłupa przez wyrostki kolczyste,
x – środkowa przednia – biegnie pionowo przez środek mostka,
v – boczna – biegnie w kierunku pionowym przez punkty najdalej bocznie połoŜone na
liniach obwodów: nasady szyi, barków, talii, bioder, uda, kolana i obwodu przez kostkę
przyśrodkową stopy,
S – obwodu nasady szyi – biegnie z przodu powyŜej wcięcia szyjnego mostka i z tyłu
powyŜej 7 kręgu szyi,
R – obwodu barków – biegnie poziomo przez główki kości ramiennych,
P – obwodu pachowego klatki piersiowej – przechodzi poziomo pod pachami,
T – obwodu talii – przechodzi poziomo w największym przewęŜeniu tułowia,
B – obwodu bioder – przechodzi poziomo przez największą wypukłość pośladków,
U – obwodu uda – przechodzi poziomo naokoło uda na wysokości wcięcia pośladka (bruzdy),
K – obwodu kolana – przechodzi poziomo na wysokości górnej krawędzi kości piszczelowej.
Rys. 2. Orientacyjne linie i punkty pomiarowe na ciele ludzkim [3, s. 165]
Punkty pomiarowe na ciele
W – wierzchołkowy – leŜy na wierzchołku głowy,
Sy – karkowy – leŜy na wyrostku kolczystym 7 kręgu szyi,
Sv – szyjny boczny – leŜy na najdalej bocznie połoŜonym punkcie nasady szyi,
Sx – szyjny przedni – leŜy powyŜej wcięcia szyjnego mostka w linii środkowej,
Rv – ramienny – leŜy na główce kości ramiennej,
X – brodawkowy – leŜy na brodawce piersiowej,
Px – międzypiersiowy – leŜy na przecięciu linii środkowej ciała z linią przechodzącą przez
szczyty brodawek,
Ty – talii tylny – leŜy na przecięciu linii środkowej tylnej i linii talii,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Mv – miednicowy – leŜy na górnej krawędzi talerza biodrowego,
Uo – krocza – leŜy na najwyŜszym punkcie krocza,
Ko – kolanowy przyśrodkowy – leŜy na górnej krawędzi kości piszczelowej od strony
przyśrodkowej,
Z – dolny punkt na płaszczyźnie podstawy, na której stoi osoba mierzona.
Tabele wymiarów dziewcząt i kobiet
Podstawowymi tabelami dla krawiectwa damskiego cięŜkiego i kuśnierstwa są tabele
wymiarów figur kobiet typu B (tab. l) i tabele figur dziewcząt II, III, IV grupy modelowej
równieŜ typu B (tab.2 ).
Podane w tabelach wymiary zostały ustalone na podstawie pomiarów figur kobiet
i dziewcząt ubranych w sukienki.
Oprócz tabel wymiarów figur typu B są opracowane tabele dla figur nietypowych:
A –szczupłe, C – korpulentne, D – tęgie. RóŜnią się one wielkościami obwodów tułowia przy
tych samych wzrostach oraz proporcjami tych obwodów w stosunku do wzrostu i obwodu
klatki piersiowej. Najmniejsze obwody przy tym samym wzroście ma typ A, a największe typ
D. Podstawową i najczęściej spotykaną figurą jest figura typu B (tab. l). W tabelach
wymiarów kobiecych ma ona aŜ 34 wielkości odzieŜy.
Figury typów: A, C, D są rzadziej spotykane w społeczeństwie i trudniejsza jest dla nich
produkcja odzieŜy, a tym bardziej futer, systemem konfekcyjnym. Z tego teŜ powodu ubiory
oraz futra dla tych ludzi wykonywane są u nas jeszcze w większości na zamówienia
indywidualne.
Tabele
wymiarów
zostały
opracowane
na
podstawie
obowiązujących
norm
PN-82/P-84500 Pomiary ciała ludzkiego oraz PN-81/P-84505 Tabele wielkości odzieŜy
dzieci, dziewcząt, chłopców, kobiet i męŜczyzn. Zawierają one określone wielkości mie-
rzonych osób, symbole oraz cyfry podające te wielkości w centymetrach. Na końcu tabel
znajdują się rubryki ze stopniami, według których następuje zmiana poszczególnych
wielkości Znakiem * w wielkości odzieŜy 134/68 II grupy dziewcząt (tab.2), w tabeli
wymiarów kobiet (tab. l) zaznaczono reprezentantki do wzorcowania odzieŜy.
W dwóch pierwszych pozycjach tabel podano wzrost i obwód klatki piersiowej. ZW
zmienia się co 6 cm, a opx co 4 cm. Dla konstrukcji form odzieŜy i okryć futrzanych są to
wymiary najwaŜniejsze. Z nich wylicza się podstawowe odcinki konstrukcyjne. One określają
wielkość odzieŜy (futra), którą oznacza się symbolem liczbowo–literowym, np. 164/92 B,
170/100 B. Pierwsza liczba oznacza wielkość wzrostu, druga – obwód klatki piersiowej, litera
–typ.
Proporcjonalnie do ZW, opx i obt zmieniają się pozostałe wymiary. Uwidocznione to jest
w ostatnich dwóch pionowych rubrykach zatytułowanych ogólnie „Stopnie".
Przy dokładniejszej analizie tabel pomiarów moŜna się duŜo dowiedzieć o proporcjach
sylwetek ludzkich. Na przykład u kobiet obwód talii ot jest mniejszy od obwodu klatki
piersiowej o 14-20 cm, obwód bioder obt jest większy od obwodu klatki piersiowej opx o 4–
6 cm, długość ręki Rv i Nv stanowi około 1/3 ZW, długość pleców Sy i Ty stanowi 1/4 ZW –
2 cm, zewnętrzna długość nogi ZMv stanowi 3/5 ZW itd. Znajomość tych proporcji jest
bardzo pomocna przy wyliczaniu poszczególnych odcinków konstrukcyjnych form odzieŜy i
okryć futrzanych oraz przy korekcie wymiarów bezpośrednio zdejmowanych z klientów.
Tabela. 1. Tabela wymiarów kobiet, typ B [3, s. 166]
* Reprezentantka do wzorcowania odzieŜy
„P
ro
je
k
t
w
s
p
ó
łf
in
a
n
s
o
w
a
n
y
z
e
ś
ro
d
k
ó
w
E
u
ro
p
e
js
k
ie
g
o
F
u
n
d
u
s
z
u
S
p
o
łe
c
z
n
e
g
o
”
1
0
Stopnie
Nr
wym.
Nazwa wymiaru
Symb.
wym.
Wymiary
ZW opx
1
Wzrost
ZW
152
158
164
170
176
6
-
58
Obwód klatki
piersiowej
opx
92
96 100 88
92 96* 100 104 88
92
96 100 104 88
92
96 100 104 96 100 104
-
4
59
Obwód talii (pasa)
ot
74
76
82
70
74
78
82
86
70
74
78
82
86
70
74
78
82
86
78
82
86
-
4
60
Obwód bioder z
uwzględnieniem
wypukłości
brzucha
obt
100 104 108 96 100 104 108 112 96 100 104 108 112 96 100 104 108 112 104 108 112
-
4
57
Obwód szyi
os
34
35 36
33
34
35
36
37
33
34
35
36
37
33
34
35
36
37
35
36
37
-
1
67
Obwód ramienia
or
28,7 30 31,3 27,4 28,7 30 31,3 32,6 27,4 28,7 30 31,3 32,6 27,4 28,7 30 31,3 32,6 30 31,3 32,6
-
1,3
68a
Obwód
najmniejszy
przedramienia
on
16,5 17 17,5 16 16,5 17 17,5 18
16 16,5 17 17,5 18
16 16,5 17 17,5 18
17 17,5 18
-
0,5
61
Obwód uda
ou
55
57
59
53
55
57
59
61
53
55
57
59
61
53
55
57
59
61
57
59
61
-
2
41
Łuk szerokości
barków tyłu
RvRv 38,8 39,4 40 38,8 39,4 40 40,6 41,2 39,4 40 40,6 41,2 41,8 40 40,6 41,2 41,8 42,4 41,8 42,4 43
0,6 0,6
53a
Łuk długości ręki RvNv 52
52
52
54
54
54
54
54
56
56
56
56
56
58
58 58
58
58
60
60
60
2
-
44
Łuk długości
pleców
SyTy
36
36
36 37,5 37,5 37,5
37,5
37,5 39
39
39
39
39 40,5 40,5 40,5 40,5 40,5 42
42
42
1,5
-
10
Wysokość talerza
biodrowego
(zew. dl. nogi)
ZMv
92
92
92
96
96
96
96
96 100 100 100 100 100 104 104 104 104 104 108 108 108
4
-
12
Wysokość krocza
(wewn. dł. nogi)
ZUo 69,5 69 68,5 73,5 73 72,5 72 71,5 77 76,5 76 75,5 75 80,5 80 79,5 79 78,5 83 82,5 82
3,5 -0,5
14
Wysokość kolana ZKo
42
42
42
44
44
44
44
44
46
46
46
46
46
48
48
48
48
48
50
50
50
2
-
Tabela.2. Tabela wymiarów dziewcząt – II grupa, typ B [3, s. 168]
„P
ro
je
k
t
w
s
p
ó
łf
in
a
n
s
o
w
a
n
y
z
e
ś
ro
d
k
ó
w
E
u
ro
p
e
js
k
ie
g
o
F
u
n
d
u
s
z
u
S
p
o
łe
c
z
n
e
g
o
”
1
1
Nazwa wymiaru
Stopnie
Nr
wym.
Symb
wym.
Wymiary
ZW opx
1
Wzrost
ZW
122
128
134
140
6
-
58
Obw. kl. piersiowej
opx
60
64
60
64
68
60
64
68*
64
68
72
-
4
60
Obw. bioder z uwzgl. wypukłości
brzucha
obt
68
72
68
72
76
68
72
76
72
76
80
-
4
59
Obwód talii (pasa)
ot
55
57
55
57
59
55
57
59
57
59
61
-
2
57
Obwód szyi
os
27
28
27
28
29
27
28
29
28
29
30
-
1
67
Obwód ramienia
or
19,2 20,3 19,2 20,3 21,4 19,2 20,3 21,4 20,3 21,4 22,5
-
1,1
68a Obwód najmniejszy przedramienia
on
13
13,5
13 13,5
14
13
13,5
14 13,5
14
14,5
-
0,5
61
Obwód uda
ou
37
39,4
37 39,4 41,2
37
39,4 41,8 39,4 41,8 44,2
-
2,4
41
Łuk szerokości barków tyłu
RvRv
29,8 30,6 30,4 31,2
32
31
31,8 32,6 32,4 33,2
34
0,6 0,8
53a Łuk dł. ręki
RvNv
40
40
42,5 42,5 42,5
45
45
45 47,5 47,5 47,5 2,5
-
44
Łuk dł. pleców
SyTy
29
29
30,5 30,5 30,5
32
32
32 33,5 33,5 33,5 1,5
-
10
Wys. talerza biodr. (zewn. dł. nogi)
ZMv
72
72
76
76
76
80
80
80
84
84
84
4
-
12
Wysokość krocza (wewn. dł. nogi)
ZUo
55
55
58,5 58,5 58,5
62
62
62 65,5 65,5 65,5 3,5
-
14
Wysokość kolana
ZKo
32 32 j
34
34
34
36
36
36
38
38
38
2
-
Tabela. 3. Wymiary męŜczyzn figury typu B [5, s. 22]
„P
ro
je
k
t
w
s
p
ó
łf
in
a
n
s
o
w
a
n
y
z
e
ś
ro
d
k
ó
w
E
u
ro
p
e
js
k
ie
g
o
F
u
n
d
u
s
z
u
S
p
o
łe
c
z
n
e
g
o
”
1
2
Stopnie
Nazwa wymiaru
Symbol
wymiaru
Wymiary w cm
ZWo
opx
Wzrost
ZWo
170
176
182
6,0
-
Obwód klatki piersiowej przez piersi
opx
92,0
96,0
100,0 104,0
92,0
96,0*) 100,0 104,0
92,0
96,0
100,0
-
4,0
Obwód pasa
ot
82,0
86,0
90,0
94,0
82,0
86,0
90,0
94,0
82,0
86,0
90,0
-
4,0
Obwód bioder z uwzględnieniem
wypukłości brzucha
obt
96,0
99,0
102,0 105,0
97,0
100,0 103,0 106,0
98,0
101,0 104,0
1,0
3,0
Obwód szyi
os
37,0
38,0
39,0
40,0 37,0
38,0
39,0
40,0
37,0
38,0
39,0
-
1,0
Łuk długości pleców
SyTy
42,0
42,0
42,0 42,0 43,5
43,5
43,5
43,5
45,0
45,0
45,0
1,5
-
Łuk szerokości tyłu na wysokości
piersi
XcXc
34,2
35,6
37,0
38,4
34,2
35,6
37,0
38,4
34,2
35,6
37,0
-
1,4
Szerokość pachy
PcPl
11,5
12,0
12,5
13,0
11,5
12,0
12,5
13,0
11,5
12,0
12,5
-
0,5
Łuk szerokości przodu przez
piersi
XlXl
34,8
36,4
38,0
39,6
34,8
36,4
38,0
39,6
34,8
36,4
38,0
-
1,6
Łuk długości przodu przez
piersi
SySvXpTp
51,4
52,0
52,6
53,2
52,8
53,4
54,0
54,6
54,2
54,8
55,4
1,4
0,6
Łuk długości kończyny górnej
RvNv
58,0
58,0
58,0
58,0
60,0
60,0
60,0
60,0
62,0
62,0
62,0
2,0
-
Wysokość talii
ZTv
106,0 106,0 106,0 106,0 110,0 110,0 110,0 110,0 114,0 114,0 114,0
4,0
-
Wysokość krocza
ZUo
81,0
80,5
80,0
79,5
84,5
84,0
83,5
83,0
88,0
87,5
87,0
3,5
-0,5
Wysokość kolana
ZKo
48,0
48,0
48,0
48,0
50,0
50,0
50,0
50,0
52,0
52,0
52,0
2,0
-
Obwód uda
ou
53,2
55,0
56,8
58,6
53,2
55,0
56,8
58,6
53,2
55,0
56,8
-
1,8
*
}
Reprezentant do wzorcowania odzieŜy
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Zasady i sposoby wykonywania pomiarów
W produkcji usługowej zdejmuje się wymiary figur klientek przy kaŜdym zamówieniu.
W produkcji konfekcyjnej natomiast wykorzystuje się tabele wymiarów opracowane przez
COBRPO (Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu OdzieŜowego) na podstawie
pomiarów antropometrycznych. W Polsce pomiarów dokonała Komisja Antropometrii PAN,
typując do tego celu pewien procent kobiet z róŜnych środowisk społecznych, róŜnych
zawodów i w róŜnym wieku.
Pomiary figur kobiet przy produkcji miarowej
Wymiary ciała są podstawowymi i niezbędnymi danymi do opracowania technicznych
rysunków form odzieŜy. Podstawowym przyrządem pomiarowym jest taśma krawiecka
o długości 150 cm. Pomocnymi są takŜe linie, trójkąty itp. przymiary.
Z bardziej przydatnych urządzeń pomiarowych jest specjalna pionowa tablica z podziałką
w centymetrach (rys. 3). Tablica taka umoŜliwia szybkie dokonanie pomiarów odcinków
długości i szerokości sylwetki ustawionej na jej tle, z wyjątkiem (bardzo waŜnych) obwodów
figury.
Wymiary figur dla potrzeb kuśnierstwa dzieli się na:
−−−−
podstawowe,
−−−−
kontrolne.
Wymiary podstawowe wszystkich figur, bez względu na płeć i wiek, są niezbędne
zarówno przy produkcji miarowej jak i masowej.
Rys. 3. Tablica pomocnicza do pomiarów długości
Rys.4. Pomiar wzrostu [3, s. 160]
i szerokości człowieka [3, s. 160]
:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Rys. 5. Główne pomiary obwodów: a) klatki piersiowej, o) talii, c) bioder, d) szyi [3, s. 160]
Do podstawowych wymiarów figur kobiet i dziewcząt zalicza się:
−−−−
wzrost – symbol ZW – mierzy się od wierzchołka głowy do podstawy – bez obuwia
i wysokiego uczesania (rys. 4),
−−−−
obwód klatki piersiowej opx – mierzy się pod pachami przez brodawki piersiowe (rys. 5a),
−−−−
obwód talii ot – mierzy się w największym przewęŜeniu tułowia (rys. 5b),
−−−−
obwód bioder ob. – mierzy się poziomo przez największe wypukłości pośladków
(rys. 5c),
−−−−
obwód szyi os – mierzy się u nasady szyi (rys. 5d).
Do kontrolnych wymiarów figur kobiet i dziewcząt zalicza się:
−−−−
długość pleców SyTy – mierzy się od 7 kręgu szyjnego do talii (rys. 6a),
−−−−
długość całkowitą D
c
– mierzy się od 7 kręgu szyjnego do projektowanej linii dołu
(rys. 6b),
−−−−
długość przodu i wysokość gorsu SySvX – mierzy się od 7 kręgu szyjnego przez
wypukłość piersi (rys. 6c, d),
−−−−
długość rękawów RvNv – mierzy się od stawu barkowego do przegubu dłoni (rys. 6e),
−−−−
szerokość barków i pleców RvRr – mierzy się poziomo na wysokości szczytu ramion
i niŜej na wysokości łopatek (rysunek 7a),
−−−−
szerokość przodu i gorsu PvXXPr – mierzy się poziomo nad gorsem i przez gors
(rys. 7b).
Rys. 6. Pomiary odcinków długości: a) pleców, b) całej długości ubioru, c) środkowej długości przodu, d) przodu
przez wypukłość piersi, e) rękawa [3, s. 162]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Rys. 7. Pomiary odcinków szerokości: a) pleców i barków, b) przodu i gorsu [3, s. 162]
Wszystkie wymiary naleŜy zdejmować bezpośrednio z człowieka ubranego w normalne
ubranie – suknię, a nie z odzieŜy.
Kolejność zdejmowania wymiarów i zapisywania powinna być następująca: najpierw
wymiary podstawowe – ZW, opx, ot, obt i os, a następnie wymiary kontrolne dotyczące
odcinków długości, później szerokości – zaczynając od wymiarów górnych figury ludzkiej,
a kończąc na dolnych.
Przykładowy zapis wymiarów dla Ŝakietu (kurtki) jest następujący:
164; 96; 78; 104; 35; 38,5; 70; 57; 42,5.
Cyfry oznaczają kolejno – ZW – 164 cm, opx – 96 cm, ot – 78 cm, obt – 104 cm,
os – 35 cm, dł. pleców – 38,5 cm, dł. całkowita – 70 cm, dł. rękawów – 57 cm,
szer. barków – 42,5 cm.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jakie są główne płaszczyzny ciała?
2.
Jakimi symbolami zostały określone główne płaszczyzny ciała?
3.
Co to są linie orientacyjne wyznaczone na ciele ludzkim?
4.
Co to są punkty pomiarowe ciała ludzkiego?
5.
Co to są pomiary antropometryczne?
6.
Jak dzielimy pomiary antropometryczne?
7.
Jakie wymiary zaliczamy do podstawowych?
8.
Jakie wymiary zaliczamy do kontrolnych?
9.
Jaki jest sposób zapisywania pomiarów za pomocą symboli?
10.
Do czego słuŜą tabele pomiarów?
11.
Jakie są zasady i sposoby zdejmowania pomiarów krawieckich z figury ludzkiej?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wymień główne płaszczyzny ciała i określ, na jakie części dzielą ciało ludzkie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
zapoznać się z materiałem nauczania,
2)
wypisać główne płaszczyzny ciała,
3)
zapoznać się z symbolami oznaczania płaszczyzn,
4)
określić, jak przebiega kaŜda z płaszczyzn,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Oznacz poziome linie ciała znajdujące się pomiędzy wierzchołkiem głowy
W a płaszczyzną Z.
Rysunek do ćwiczenia 2
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś
1)
wykonać kopie rysunku zamieszczonego w ćwiczeniu w skali 2:1,
2)
nazwać i oznaczyć literami poziome linie ciała,
3)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do pisania i rysowania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Narysuj sylwetkę kobiecą i wyznacz punkty pomiarowe ciała.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
narysować sylwetkę ludzką z przodu i z tyłu,
2)
zaznaczyć punkty pomiarowe,
3)
opisać zaznaczone punkty symbolami,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Dokonaj pomiaru ciała koleŜanki, porównaj je z tabelami pomiarów, zakwalifikuj do
odpowiedniej wielkości odzieŜy i określ typ figury.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
zdjąć wymiary ciała z koleŜanki i zapisać symbolami,
2)
odszukać zbliŜone pomiary w tabelach pomiarów,
3)
określić rozmiar odzieŜy dla koleŜanki,
4)
określić typy figury koleŜanki,
5)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
taśma krawiecka,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
określić podstawowe płaszczyzny ciała?
2)
oznaczyć połoŜenie podstawowych linii ciała?
3)
określić połoŜenie podstawowych punktów orientacyjnych ciała?
4)
określić
cele
i
sposoby
przeprowadzenie
pomiarów
antropometrycznych?
5)
dokonać pomiarów figury?
6)
zastosować symbolikę pomiarów ciała podczas wykonywania
pomiarów krawieckich?
7)
odczytać pomiary z tabeli pomiarów?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
4.2. Zasady opracowania szablonów do produkcji wyrobów
futrzarskich
4.2.1. Materiał nauczania
Zasady opracowania form na wyroby futrzarskie
Poznanie kuśnierstwa nie moŜe polegać jedynie na opanowaniu techniki kroju skór,
bowiem wynikiem pracy kuśnierza jest konkretny wyrób – okrycie futrzane. Tak więc ze skór
musi powstać płaszczyzna, z której będzie moŜna, posługując się wzornikiem, wykroić
poszczególne elementy futra. Zatem skóry przykrawa się w taki sposób, aby mogły powstać
poŜądane płaszczyzny.
Aby otrzymać potrzebne do pracy wzorniki (formy, szablony), współczesny kuśnierz musi,
nie mniej dokładnie jak krawiec, znać sposoby wykonywania takich form. Podstawowe zasady
sporządzania rysunków konstrukcyjnych, odnoszące się do odzieŜy, obowiązują takŜe
w kuśnierstwie.
Forma i szablon
Forma jest to jak gdyby wzornik pewnego elementu wyrobu, lecz bez uwzględnienia
naddatków na szwy i podwinięcia.
Szablon jest to forma (wzornik), w której uwzględniono juŜ potrzebne naddatki
i podwinięcia. Szablony zawierają rysunki układu i połączeń skór oraz inne potrzebne
wskazówki i informacje dotyczące rozmieszczenia skór, kierunku włosów, podwinięć itp.
Krawędzie szablonów przemysłowych stempluje się, a takŜe wzmacnia, w celu uniknięcia
zniekształceń, mogących powstać podczas obrównywania elementów. Szablony są więc
właściwymi (pełnymi) wzornikami wykrojów (rys. 8).
Rys. 8. Szablony poszczególnych elementów futra [3, s. 21]
Konstrukcja form
Formy moŜna otrzymać przez modelowanie plastyczne na bryle (np. na osobie, manekinie)
albo przez sporządzanie płaskiej siatki konstrukcyjnej na podstawie wymiarów
antropometrycznych zdjętych z trójwymiarowej bryły, jaką jest ciało ludzkie i przeniesionych
na dwuwymiarową płaszczyznę, jaką jest forma okrycia futrzanego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Rysunek siatki konstrukcyjnej (rys. 9) rozpoczyna się od wykreślenia linii pomocniczych
(prostych), które dzieli się następnie na odcinki konstrukcyjne, oraz linii konturowych
(modelowych). Linie pomocnicze i oznaczone (ściśle z wymiarów) na nich odcinki tworzą
siatkę konstrukcyjną, która jest podstawą do wykonywania rysunków konturowych
poszczególnych elementów okrycia futrzanego.
Rys. 9. Siatka konstrukcyjna [3, s. 152]
Wielkość odcinków konstrukcyjnych jest zwykle wyliczana bezpośrednio z wymiarów
figury ludzkiej lub pośrednio z odcinków konstrukcyjnych powstałych wcześniej. Najczęściej
spotykanymi odcinkami konstrukcyjnymi są:
−−−−
odcinki długości, które pokrywają się w konstrukcji form z liniami pionowymi i są zwykle
pochodnymi wymiaru wzrostu, np. długość do talii, cała długość wyrobu, długość
rękawów;
−−−−
odcinki szerokości, które pokrywają się z liniami poziomymi i są pochodnymi wymiarów
obwodów tułowia, głównie obwodu klatki piersiowej i bioder, np. szerokość przodu,
szerokość pachy;
−−−−
odcinki głębokości (np. głębokość pachy) są odmierzane na liniach pionowych i zwykle są
to pochodne dwóch wymiarów – wzrostu i obwodu klatki piersiowej lub bioder.
W praktyce spotyka się róŜne sposoby konstruowania form odzieŜy, zwane takŜe metodami lub
systemami kroju. RóŜnice między systemami kroju polegają na sposobie wyliczania wielkości
poszczególnych odcinków konstrukcyjnych z wymiarów figury ludzkiej i sposobami
planowania luzu w odzieŜy (futrze).
Luzem lub dodatkiem konstrukcyjnym w futrze (w odzieŜy) nazywa się róŜnicę między
wielkością obwodu tułowia i wielkością obwodu wykonanego ubioru, mierzonych na liniach
głębokości pachy, talii (pasa) i bioder. RóŜnice te (luzy) zapewniają uŜytkownikowi wygodę
podczas noszenia futra. Wielkość luzów moŜe być zmienna i moŜe zaleŜeć od mody, rodzaju
uŜytego surowca (skór, tkanin) oraz od budowy figury.
Budowa figury ludzkiej jest między innymi bardzo waŜnym czynnikiem, od którego
powinna zaleŜeć wielkość luzu w odzieŜy. Na przykład: dla osoby o wzroście 164 cm
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
i obwodzie klatki piersiowej 108 cm luz w odzieŜy powinien być mniejszy niŜ dla osoby o tym
samym wzroście, lecz obwodzie klatki piersiowej 96 cm.
Rodzaj skór (jak w odzieŜy rodzaj tkaniny) jest takŜe waŜnym czynnikiem, od którego
zaleŜy wielkość luzów. OdzieŜ z tkanin grubych oraz materiałów mało elastycznych wymaga
większego luzu niŜ z tkanin cienkich i miękkich. Przy zastosowaniu jako surowca skór, o luzie
decyduje grubość warstwy okrywy włosowej, tzw. SGM, (skrót od właściwości: spręŜystości,
grubości, miąŜszości okrywy włosowej, określana jako grubość warstwy okrywy włosowej
w mm za pomocą specjalnego przyrządu skonstruowanego w Instytucie Zootechnicznym
w Krakowie), niezaleŜnie od grubości i elastyczności dermy. Przy skórach owczych, poniewaŜ
mają stosunkowo grubą warstwę okrywy włosowej oraz grubą dermę, trzeba stosować luzy
większe niŜ przy skórach z niską, rzadką i płaską okrywą włosową (np. suslików, kretów,
kołonków). Natomiast w futrach z lisów, chociaŜ skóry lisie mają puszystą, długowłosą i gęstą
okrywę włosową oraz cienką i elastyczną dermę, luzy powinny być mniejsze.
Modelowanie form
Modelowanie jest metodą kształtowania form, którą posługujemy się w celu:
−−−−
przystosowania form do budowy ciała ludzkiego,
−−−−
dostosowania rozwiązań konstrukcyjnych do cech zewnętrznych skór (wielkości, kształtów,
zróŜnicowanej puszystości i kolorystyki) i wynikających ze zmienności mody.
W praktyce moŜna stosować trzy sposoby modelowania:
−−−−
modelowanie form na bryle (figurze ludzkiej, manekinie), zwane teŜ modelowaniem
plastycznym lub przestrzennym, polega na upinaniu na manekinie materiału właściwego,
zastępczego lub papieru i formowaniu poszczególnych fragmentów lub całości modelu
(rys. 10). Jest to najstarszy sposób wykonywania form, stosowany jeszcze dzisiaj,
szczególnie przy wykonywaniu wyrobów na figury z wadami postawy (jak równieŜ przy
wykonywaniu nakryć głowy).
Rys. 10. Modelowanie form na bryle: a) przymocowanie prostokątnego papieru do linii środka tyłu i przodu,
b) upięcie zaszewek, c) obcięcie krawędzi form [3, s. 153]
−−−−
modelowanie płaskie jest powszechnie stosowane przy kształtowaniu linii konturowych
poszczególnych części składowych modelu. Pomaga ono ustalić układ i rozmieszczenie
skór zgodnie z projektem oraz uniknąć zbędnego przecinania i uszkadzania skór.
Posługując się tym sposobem modelowania, przenosi się zaszewki zgodnie z układem
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
i krojem skór, a takŜe przekształca formy podstawowe w inne formy, np. kimono, raglan
(rys. 12 do 14).
Rys. 11. Modelowanie zaszewki barkowej [5, s. 66]
Modelowanie zaszewki barkowej naleŜy wykonać wg rysunku 11, na którym miejsce
zakreślone skośną kreską oznacza rozsunięcie formy, a miejsce zakreślone „malejącą
harmonijką” oznacza załoŜenie formy.
Rys. 12. Przenoszenie zaszewek gorsowych: a) zaszewka od wykroju szyi, b) zaszewka od szwu barkowego,
c)zaszewka pozioma od szwu bocznego, d) zaszewka skośna od szwu bocznego, e) zaszewka pionowa
pod gorsem, f) zaszewka pozioma od cięcia modelowego [3, s. 154]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Rys. 13. Przenoszenie zaszewki łokciowej w rękawie [3, s. 156]
Rys. 14. Modelowanie form reglanowych na formach płaszcza podstawowego: a) zakreskowane części tyłu
odcina się i dołącza do tylnej części rękawa, b) zakreskowane części przodu odcina się i dołącza do
przedniej części rękawa [3, s. 158]
−−−−
modelowanie w czasie wykonywania wyrobu, czyli dopasowanie lub dostosowanie do
figury (np. podniesienie i przesunięcie tyłu lub przodów, obniŜenie linii barków,
umiejscowienie zapięć itp.), odbywa się głównie podczas I i II miary w produkcji miarowej
i przy wykonywaniu wzorów dla produkcji przemysłowej.
Metody wykonywania form futer
Formy powinno się wykonywać jednocześnie dwiema metodami, tj. przez sporządzenie
siatki konstrukcyjnej i modelowanie płaskie oraz na bryle. Kolejność czynności przy
wykonywaniu form jest następująca:
−−−−
ustalenie wymiarów figury kobiecej wg tabeli wymiarów lub wymiarów konkretnej
klientki,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
−−−−
zaplanowanie wielkości podstawowych odcinków konstrukcyjnych i luzu wg przyjętych
wzorów,
−−−−
wykonanie podstawowej siatki konstrukcyjnej,
−−−−
wykonanie rysunku konturowego poszczególnych elementów wyrobu,
−−−−
wycięcie lub odbicie form z siatki konstrukcyjnej,
−−−−
modelowanie płaskie i na bryle form konstrukcyjnych,
−−−−
ostateczne opracowanie form poszczególnych elementów futra zgodnie z projektem
(a takŜe wynikające z racjonalnego układu skór).
Spośród tych czynności bardzo waŜne jest zaplanowanie odpowiedniego luzu, stosownie do
figury ludzkiej i wynikającego z rodzaju skór, np. ich puszystości, oraz prawidłowe wykonanie
siatki konstrukcyjnej.
Powstałe tu błędy są trudne lub niemoŜliwe później do usunięcia.
Planowanie luzu w odzieŜy i okryciach futrzanych
Luz i sposób jego wyliczania jest – obok sposobu wyliczania odcinków konstrukcyjnych –
podstawowym kryterium róŜnych systemów konstrukcji form odzieŜy i futer. Na kształtowanie
się luzu mają wpływ trzy odcinki konstrukcyjne: 1/2 szerokości tyłu, szerokość pachy i 1/2
szerokości przodu. Odcinki te są wyliczane z obwodu klatki piersiowej i odmierzane na linii
głębokości pachy.
W poszczególnych metodach konstrukcji form wylicza się odcinki róŜnie. My zajmiemy się
tylko jedną, lecz najpopularniejszą obecnie – metodą ułamkową. W metodzie ułamkowej
odcinki konstrukcyjne, określające szerokość odzieŜy – futra na linii głębokości pachy, oblicza
się z obwodu klatki piersiowej za pomocą liczb wyraŜonych w postaci ułamków.
Podany poniŜej system (wg KOSPO – Krajowy Ośrodek Spółdzielczego Przemysłu
OdzieŜowego) polega na podziale 1/2 obwodu klatki piersiowej na odcinki konstrukcyjne (1/2
szerokości tyłu, szerokość pachy, 1/2 szerokości przodu) proporcjonalnie do budowy figury
oraz na planowaniu luzu w zaleŜności od funkcji odzieŜy (futra), mody, budowy figury,
surowca itp. Według tego systemu obliczenie szerokości wyrobu na linii głębokości pachy przy
wielkości 96 cm przedstawia się następująco:
Tabela 4. Podział połowy obwodu klatki piersiowej i luzu [3, s. 175]
Podział 1/2 opx
Luz
Odcinki konstrukcyjne
1/2 szer. tyłu = 2/10 opx – 1,5
szer. pachy = 1/10 opx + 1,5
1/2 szer. przodu = 2/10 opx
+ 1,5
+ 1,5
+ 2,5
2/10 opx + 0 = 19,2
1/10 opx + 4 = 9,6 + 4 = 12,6
2/10 opx + 2,5 = 19,2 + 2,5 = 21,7
Razem = 1/2 opx
+5,5
1/2 opx + 6,5 = 48 + 6,5 = 53,5
Ten system podziału 1/2 opx na odcinki konstrukcyjne figury kobiecej jest stosunkowo
prosty i łatwy do zapamiętania. Przy stosowaniu tego systemu w praktyce naleŜy przyswoić
i utrwalić sobie w pamięci kilka prawideł:
−−−−
wzory ułamkowe uzyskane na podstawie wymiarów figury kobiecej są stałe dla wszystkich
wielkości odzieŜy wykonywanych form. Zmieniają się tylko cyfry uzupełniające te wzory.
One określają luz w wyrobach, który zaleŜy od czynników wcześniej omówionych, tj.
funkcji futra, mody, surowca (skór) i budowy figury kobiecej,
−−−−
przy planowaniu podstawowego luzu naleŜy przyjąć jako zasadę, Ŝe proporcjonalnie do
zwiększającego się obwodu klatki piersiowej zwiększa się szerokość przodu, a zmniejsza
szerokość tyłu przeciętnie 0,2 cm – z wielkości na wielkość,
−−−−
zasady tej nie stosuje się przy figurach spręŜystych z dobrze rozwiniętą klatką piersiową
oraz przy figurach pochyłych z okrągłymi plecami i zapadniętą klatką piersiową. Dla
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
pierwszych – szerokość przodu w konstrukcji form trzeba planować większą, natomiast dla
drugich – mniejszą.
Przy stosowanych w futrach wkładach ocieplających (flanel, watolin) wielkości
przewidziane na luzy podstawowe naleŜy dodatkowo zwiększać 2–6 cm w zaleŜności od
grubości wkładu ocieplającego.
Podstawowe luzy powinny być rozmieszczone na linii głębokości pachy, z tym Ŝe mniejsze
luzy są w futrach dopasowanych, a maksymalne w futrach luźnych.
Oprócz luzu podstawowego, planowanego w stosunku do obwodu klatki piersiowej,
w konstrukcjach form na futra naleŜy uwzględnić luz na linii bioder w stosunku do obwodu
bioder oraz w formach futer dopasowanych luz na linii talii w stosunku do obwodu talii.
Minimalne wielkości luzu na tych liniach nie powinny być mniejsze od 1/2 luzu
podstawowego.
Objaśnienia ogólne do sporządzenia konstrukcji i modelowania form
Wszystkie formy odzieŜy rysuje się w 1/2 objętości, tzn. Ŝe obejmują one lewą lub prawą
połowę sylwetki człowieka (patrz linie orientacyjne i punkty pomiarowe x, y na rys. 2).
Rysunek konstrukcyjny zawsze zaczynamy od narysowania z prawej strony arkusza papieru
linii pionowej środka tyłu, a kończymy linią pionową środka przodu. Według tego porządku
powstają wszystkie formy okryć futrzanych z wyjątkiem rękawa, którego rysunek zaczyna się
linią pionową, pokrywającą się z linią boczną (patrz linie orientacyjne w na rys. 1 i 2).
Na linii pionowej środka tyłu odmierza się wyliczone wg wzorów odcinki długości.
Następnie wg odmierzonych odcinków długości wykreśla się podstawowe linie poziome, tj.
linie szyi, głębokości pachy, talii, bioder i dołu, na których odmierza się wielkości odcinków
szerokości. NajwaŜniejsze z nich, to szerokość tyłu, szerokość pachy i szerokość przodu.
Według wyznaczonych odcinków szerokości wykreśla się pozostałe linie pionowe.
Przy technicznych rysunkach form naleŜy zawsze zachować kolejność powstawania
poszczególnych linii i odcinków konstrukcyjnych.
Punkty oznaczone na rysunkach literami lub literami z cyframi określają wielkości
odcinków konstrukcyjnych wyliczonych wg wzorów umieszczonych w opisach. Natomiast
cyfry umieszczone na rysunkach oznaczają wielkości stałe, mierzone w centymetrach i są
pomijane w opisach.
Linią przerywaną na rysunkach modelowania zaznaczone są formy wyjściowe, a na
rysunkach konstrukcyjnych inne rozwiązania modelu lub zachodzenia na siebie
poszczególnych części rysowanych form.
Wykonanie form wyrobów kuśnierskich
Kamizelki dla dziewcząt i kobiet są bardzo praktyczną częścią odzieŜy. Mogą być
wykonane na watolinie lub bez, okrywą włosową na wierzch lub modelowane na wzór
ludowych serdaków okrywą włosową do spodu. Mogą teŜ być wykonywane w róŜnych
odmianach, np. krótkie bez rękawów, z dekoltem lub bez dekoltu, długie z rękawami i bez
rękawów.
Konstrukcja form kamizelki
Opis modelu (rys. 15a)
Kamizelka okrywą włosową na wierzch i bez watoliny, lekko dopasowana w talii szwami
bocznymi lub pionowymi cięciami modelowanymi w tyle i przodzie. Przód lekko zaokrąglony
w dole, zapinany na guziki. Kieszenie umieszczone pionowo w szwach modelowych przodu.
Wymiary podstawowe w cm: ZW – 164 opx – 96 obt – 104, os – 35 SyTy – 38,5.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Tabela 5. Podział połowy obwodu klatki piersiowej i luzu [3, s. 177]
Podział 1/2 opx
Luz
Odcinki konstrukcyjne
1/2 szer. tyłu = 2/10 opx – 1,5
szer. pachy = 1/10 opx + 1,5
1/2 szer. przodu = 2/10 opx
+ 1,5
+ 2,5
+ 2,5
2/10 opx + 0 = 19,2
1/10 opx + 4 = 9,6 + 4 = 13,6
2/10 opx + 2,5 = 19,2 + 2,5 = 21,7
Razem = 1/2 opx
+6,5
1/2 opx + 6,5 = 48 + 6,5 = 54,5
Rys. 15. Kamizelka damska: a) rysunek modelowy, b) konstrukcja tyłu, c) konstrukcja przodu [3, s. 179]
Opis konstrukcji
Tył (rys. 15b)
SP głębokość pachy = 1/16 ZW + 1/8 opx + 0,5 cm
ST długość tyłu = SyTy lub 1/4 ZW - 2,5 cm
SB długość całkowita 2/5 ZW - 5 cm
SP
1
= 2/5 SP
Poziome z wyznaczonych punktów są liniami pleców, pachy, talii i bioder, która jest
jednocześnie linią dołu.
PP
2
szerokość tyłu = 2/10 opx
Pionowa P
2
wyznacza punkty P
3
i S
1
P
2
P
4
szerokość pachy w tyle = 1/2 (1/10 opx + 3) - 0,5 cm
Pionowa z P
4
wyznacza punkt B
1
B
1
B
2
poszerzenie w biodrach = 1/8 (obt - opx)
SS
1
szerokość szyi = 1/5 os
S
2
S
3
wysokość podkroju szyi = 1/3 SS
2
PP
5
= 1/2 PP
4
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Kontury obydwu części tyłu do wymodelowania.
Przód (rys. 15c)
P
4
P
6
= 6 cm
Pionowa z P
6
daje punkt B
3
B
3
B
4
= B
1
B
2
P
6
P
7
= 1/2 (1/10 opx + 3) + 0,5 cm
Pionowa z P
7
daje S
4
P
7
P
8
szerokość przodu = 2/10 opx + 2,5 cm
Pionowa z P
8
jest linią środka przodu
P
8
P
9
= 1/2 P
7
P
8
- 1 cm
S
4
S
5
= 1/20 opx - 1 cm
P
7
P
10
= 1/20 opx - 0,5 cm
Pionowa z P
10
daje punkt S
6
S
6
S
7
szerokość szyi = SS
2
+ 0,5 cm
Prosta z S
7
jest styczną do łuku zakreślonego z P
8
i po połączeniu kątem prostym z P
9
daje
rozwartość zaszewki gorsowej i punktu P
11
.
S
6
S
8
głębokość szyi = S
6
S
7
- 3 cm
Dwusieczna z S
8
= 1/2 S
6
S
8
P
7
P
9
= 4/5 SP + 1 cm
Z P
7
zakreśla się łuk o promieniu P
7
S
9
S
6
S
10
= długość szwu barkowego w tyle minus 0,5 cm.
Pozostałe odcinki konstrukcyjne oznacza się cyframi stałymi i modeluje kontury części
przodu wg rysunku 16.
Modelowanie kamizelki
Modelowaniu (w tym fasonie kamizelki) podlegają tylko jej fragmenty (rys. 16). Celem
modelowania jest przeniesienie zaszewki gorsowej w kierunku bocznego cięcia modelowego
oraz wykonanie dekoltu.
Przy wykonywaniu dekoltu poszerza się wykrój szyi w tyle i przodzie po 1,5 cm. Poza tym
w formie przodu wykreśla się lekko wygiętą skośną linię dekoltu. Wymodelowane fragmenty
wg projektu są zakreskowane. Linia przerywana oznacza kontury formy przed modelowaniem.
Rys. 16. Modelowanie form kamizelki [3, s. 180]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Wykonanie form płaszczy – futer
W naszych warunkach klimatycznych futra włosem na wierzch (typu płaszczowego)
wykonuje się przewaŜnie na podkładzie ocieplającym w postaci watoliny lub flaneli. Nie jest to
jednak reguła, zwłaszcza jeśli chodzi o skóry futerkowe puszyste, np. futra z lisów itp. W tych
przypadkach stosuje się tylko podkłady izolujące lub wygładzające w postaci zwykłego
płócienka, lekkiej flaneli lub tetry.
Przy konstrukcji i modelowaniu form futer typu płaszczowego waŜne jest ustalenie
wielkości luzu zaleŜnie od grubości podkładu ocieplającego i aktualnej mody.
Konstrukcja form futerka dziewczęcego typu płaszczowego
Opis modelu (rys. 17a)
Płaszczyk – futerko typu redingote, zapinany dwurzędowo pod szyją, z kołnierzem
wykładanym. Rękawy jednoczęściowe wszywane w normalny wykrój pachy. Kieszenie cięte
pionowo. Zapięcie na pętelki wszywane w krawędź przodu. Całość ma podkład z watoliny
przykrytej podszewką.
Wymiary podstawowe w cm: ZW – 128 opx – 64 obt – 74 os – 27 RvRv – 31, RvNv –
43, SyTy – 29,5.
Tabela 6. Podział połowy obwodu klatki piersiowej i luzu [3, s. 181].
Podział 1/2 opx
Luz
Odcinki konstrukcyjne
1/2 szer. tyłu = 2/10 opx – 1,5
szer. pachy = 1/10 opx + 1,5
1/2 szer. przodu = 2/10 opx
+3,5
+3
+3
2/10 opx + 2 = 12,8 + 2 = 14,8.
1/10 opx + 4,5 = 6,4 + 4,5 = 10,9
2/10 opx + 3 = 12,8 + 3 = 15,8
Razem = 1/2 opx
+9,5
1/2 opx+9S = 32 + 9,5 = 41,5
Rys. 17. Płaszczyk – futerko dziewczęce: a) model, b) konstrukcja tyłu, c) konstrukcja przodu [3, s. 183]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Opis konstrukcji
Tył (rys. 17b)
SP głębokość pachy = 1/16 ZW+1/8 opx + l cm
ST długość pleców = SyTy lub 1/4 ZW
−
2,5 cm
SD długość cała = 1/2 ZW - 2 cm (załoŜenie modelowe)
TB wysokość bioder = 1/10 ZW
SP
1
= 2/5 SP
Poziomie z wyznaczonych punktów są liniami: pleców, pachy, talii, bioder i dołu.
P P
2
szerokość tyłu = 2/10 opx + 2
Pionowa z P
2
daje P
3
i S
1
P
2
P
4
szerokość pachy w tyle = 1/2 całej szerokości pachy
Pionowa z P
4
jest pomocniczą linią szwu bocznego.
P
2
P
3
= 1/4 SP
SS
2
szerokość szyi = 1/5 os + 0,5 cm
S
2
S
3
= 1/3 SS
2
P
1
P
6
= 1/2 P
1
P
3
Pionowa z P
6
daje S
4
. Długość szwu barkowego ustala się wg 1/2 RvRv mierząc
w poziomie od linii środka tyłu.
Przód (rys. 17c)
P
4
P
7
= 6 cm
P
7
P
8
szerokość pachy w przodzie = 1/2 całej szerokości pachy
P
8
P
9
szerokość przodu = 2/10 opx + 3 cm
Pionowa z P
7
jest pomocniczą linią szwu bocznego.
Pionowa z P
9
jest linią środka przodu.
Pionowa z P
8
daje punkt S
5
.
S
5
S
6
= 1/20 opx - 1 cm
Pozioma z S
6
jest linią szyi.
P
8
P
10
= 1/20 opx + 3,5 cm
Pionowa z P
10
daje punkt S
7
S
7
S
8
= SS
2
+ 0,5 cm
S
8
łączy się linią prostą z P
9
.
S
7
S
9
głębokość podkroju szyi = S
7
S
8
−
3 cm
Dwusieczna z P
9
= 1/2 S
7
S
9
.
P
8
P
10
= 4/5 SP + 1 cm
Z S
10
wykreśla się łuk o promieniu P
8
P
10
.
S
7
S
11
= długość szwu barkowego
−
0,5 cm.
Pozostałe punkty i linie konturowe tyłu i przodu wyznacza się i wykreśla wg rys. 17b i c.
Rękaw (rys. 18)
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Rys. 18. Rękaw do futerka dziewczęcego typu płaszczowego [3, s. 184]
SP wysokość kuli = 3/4 głębokości pachy
−
1 cm
ST wysokość łokcia = 7/8 SyTy
SN długość całkowita = RvNv + 2 cm lub 1/3 ZW + 3 cm
Z wyznaczonych punktów wyprowadza się linie poziome: głębokość pachy, łokcia i dołu.
SS
1
szerokość rękawa = szerokość pachy + 6 cm
SS
2
= 1/2 SS
1
SS
3
= 1/2 SS
2
S
1
S
4
= 1/3 S
1
P
1
PP
2
= szerokość pachy w przodzie P
7
P
8
P1P3 = PP
1
- PP
2
TT
2
= PP
2
- 1,5 cm
T
1
T
3
= 1/2 TT
1
Z P
3
przez T
4
linia prosta w dół daje N
3
.
NN
1
szerokość rękawa w dole = 14 cm (załoŜenie modelowe)
NN
2
= PP
2
- 2,5 cm
N
1
N
3
= NN
1
– NN
2
N
1
N
4
= 1/2 NN
1
Linie konturowe rękawa modeluje się według wyznaczonych punktów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Kołnierz (rys. 19)
Rys. 19. Kołnierz do futerka dziewczęcego - typu płaszczowego [3, s. 184]
Zgodnie z załoŜeniem modelowym jest to kołnierz wykładany do futerka zapinanego pod
szyją.
AB = SS
2
+ S
7
S
8
+ 1 cm (łączna szerokość wykroju w tyle i w przodzie)
AC = 1/2 AB
CD = 6 cm (załoŜenie modelowe)
BE= 6 cm (załoŜenie modelowe)
Kołnierze moŜna równieŜ modelować posługując się formami tyłu i przodu (rys. 20).
Rys. 20. Kołnierze modelowane za pomocą tyłu i przodu: a) kołnierz płasko leŜący w barkach, b) kołnierz krojony
łącznie z przodem [3, s. 185]
Konstrukcja i modelowanie futra damskiego
Opis modelu (rys. 21)
Futro damskie dopasowane za pomocą cięć pionowych. Podstawowe cięcie przodu
przechodzi od linii szwu barkowego przez środek biustu. W cięciu tym została umieszczona
zaszewka piersiowa. W tyle futra zachowano symetryczność cięć w stosunku do cięć przodu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Futro jest zapinane jednorzędowo. Kołnierz szalowy. Rękaw dwuczęściowy ze szwem
pośrodku łączącym się z linią szwu barkowego.
Wymiary podstawowe
ZW = 170,0 cm
opx = 88,0 cm
ot = 68,0 cm
obt = 96,0 cm
os = 33,0 cm
RvRv = 39,5 cm
SyTy = 40,0 cm
RvNx = 58,0 cm
SySvX = 32,9 cm
SySvXTp = 50,7 cm
Rys. 21. Rysunek modelowy futra
damskiego [1, s. 168]
W omawianej metodzie konstruowania i modelowania nie uwzględniono dodatków na szwy
i podwinięcia. Uwzględniono tylko dodatek wielkości 0,2 cm na szwy w obwodzie pachy
w obwodzie główki rękawa.
Zaprojektowana wielkość luzu dla futerka dopasowanego ocieplonego flanelą wynosi
7,5 cm.
Tabela 7. Podział połowy obwodu klatki piersiowej i proporcjonalny podział zaprojektowanego luzu
odzieŜowego [1, s. 169]
Podział 1/2 opx
Luz
Odcinki konstrukcyjne
1/2 szerokości tyłu
szerokość pachy
1/2 szerokości przodu
2,5
3,0
2,0
1/8 opx + 5,0 + 2,5
1/8 opx -1,0 + 3,0
1/4 opx - 4,0 + 2,0
1/2 opx
7,5
1/2 opx + 0 + 7,5
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Rys. 22. Konstrukcja futra damskiego [1, s. 170]
Opis konstrukcji (rys. 22)
SP = 1/16 ZW + 1/10 opx
Głębokość pachy tyłu
ST = SyTy+1,0
Długość tyłu
TB =1/10ZW+2,0
Linia wysokości bioder
SD = 118,0 - długość futra jest uzaleŜniona od linii mody
SC = 1/2 SP - linia wysokości łopatek, która słuŜy do wyznaczania zaszewki barkowej.
Z punktów: S, C, P, T, B oraz D wystawiamy prostopadłe do prostej SD.
TT
1
= 3,0
BB
1
= 3,5
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
Wyznaczanie linii konturowej tyłu
Z punktu S prowadzimy prostą przez punkt T
1
.
Punkt T
1
łączymy prostą z punktem B
1
, otrzymujemy punkty P
1
i D
1
Z punktu D
1
wystawiamy prostopadłą.
P
1
P
2
= 1/8 opx + 7,5 - połowa szerokości tyłu
Przez punkt P
2
prowadzimy prostopadłą.
Otrzymujemy punkty S
1
, C
1
, T
8
, B
2
.
P
2
P
3
= 1/8 opx +2,0 - szerokość pachy
Przez punkt P
3
prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkty: T
3
, B
3
.
P
3
P
4
=1/4 opx - 2,0
- połowa szerokości przodu
Z punktu P
4
wystawiamy prostopadłą, otrzymujemy punkty T
4
, B
4
.
Wyznaczenie linii środka piersi
P
4
P
5
= 1/10 opx + 0
t
5
PołoŜenie linii środka piersi w stosunku do połowy szerokości przodu.
Z punktu P
5
wystawiamy prostopadłą, otrzymujemy punkt T
5
.
T
5
P
6
= SySvXTp – SySvX + 1,0 - połoŜenie środka piersi w stosunku do linii pachowej.
Punkt P
6
wyznacza środek piersi.
Wyznaczenie szczytu barkowego
Od prawidłowego wyznaczenia punktu szczytu barkowego zaleŜy równowaga
konstrukcyjna futra.
P
3
P
7
= 1/3 P
3
P
4
–1,0
Z punktu P
7
wystawiamy prostopadłą.
Prosta ta wyznacza połoŜenie szczytu barkowego.
SS
2
= 1/5 os + 0,7 - szerokość podkroju szyi tyłu
Z punktu S
2
wystawiamy prostopadłą.
S
2
S
3
=1/3 SS
2
+0,5 - głębokość podkroju szyi tyłu
P
6
S
4
= SySvX – SS
3
+ l,0
gdzie SS
3
- długość krzywej podkroju szyi.
Z punktu P
6
zataczamy łuk o promieniu równym odcinkowi P
9
S
4
do przecięcia się
z prostopadłą, wystawioną z punktu P
7
.
Konstrukcja zaszewki piersiowej
Z punktu P
6
wystawiamy prostopadłą. Otrzymujemy punkt P
8
.
S
4
S
5
= SS
2
+0,7
Szerokość podkroju szyi przodu
Z punktu S
6
zataczamy łuk o promieniu równym odcinkowi S
4
S
4
.
Z punktu P
6
zataczamy łuk o promieniu równym odcinkowi P
6
P
8
.
Stycznie do zatoczonych łuków prowadzimy prostą.
Z punktów S
6
i P
6
prowadzimy prostopadłe na prostą styczną do łuków. Otrzymujemy
punkty S
6
i P
9
.
S
5
S
6
= S
4
S
5
Głębokość podkroju szyi przodu
Z punktów S
6
S
4
wystawiamy prostopadłe, otrzymujemy punkt S
7
.
Wykreślamy podkrój szyi przodu.
Wyznaczenie linii opadu barku
S
1
R = 1,0
Stała wartość wyznaczająca linię opadu barków tyłu
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
SS
1
=1/2 RvRv + l,7
Z punktu S zataczamy łuk o promieniu równym połowie szerokości barków tyłu wraz
z dodatkiem 1,7 cm, gdzie 1,5 cm przeznaczone jest na luz w linii barków oraz 0,2 cm na
szew w linii pachy futra. Z punktu S
3
przez punkt R prowadzimy prostą do przecięcia się
z zatoczonym łukiem, otrzymujemy punkt R
1
.
Prosta S
3
R
1
jest długością szwu barkowego tyłu.
P
3
R
2
= P
2
R - l,5
Wyznaczenie opadu barku przodu
Z punktu P
3
zataczamy łuk o promieniu P
3
R
2.
S
4
R
3
= S
3
R
1
- 0,5
Długość szwu barkowego przodu 0,5 cm jest to wartość na wdanie szwu barkowego tyłu.
Z punktu S
4
zataczamy łuk o promieniu S
4
R
3
do przecięcia się z łukiem zatoczonym z punktu
P
3
. Otrzymujemy punkt R
3
. Punkty S
4
i R
3
łączymy prostą.
Wyznaczenie punktów spotkania tyłu i przodu z rękawem
P
2
P
10
= P
3
P
11
= 2,0
Pogłębianie pachy futra
P
10
P
12
= 1/4 P
10
R
Z punktu P
12
wystawiamy prostopadłą.
P
12
P
13
= 1,5
Punkt P
13
wyznacza miejsce spotkania tyłu z rękawem.
P
11
P
14
= P
10
P
12
- 1,0
Punkt P
14
wyznacza miejsce spotkania przodu z rękawem.
Wykreślamy krzywą podkroju pachy.
B
4
D
2
= B
1
D
1
+ 1,5
Modelowanie futra damskiego (rys. 23)
Punktem wyjścia do czynności modelowania jest projekt plastyczny.
P
3
P
15
= 3,0
Z punktu P
15
prowadzimy równoległą do linii środka tyłu, otrzymujemy punkty T
6
B
5
.
Z punktu P
15
prowadzimy równoległą do linii środka przodu, otrzymujemy punkty T
7
, B
6
.
Rozsuwamy siatkę konstrukcyjną o dowolny odcinek.
Szew ramieniowy przesuwamy o 1,0 cm do przodu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Rys. 23. Modelowanie futra damskiego [1, s. 174]
Modelowanie linii cięcia tyłu
CC
2
= 1/2 CC
1
+ 2,0
T
1
T
2
= CC
2
- 2,0
Przez punkty C
2
i T
8
wykreślamy linię cięcia redingotowego tyłu.
T
8
T
9
= 1,5
T
6
T
10
= 1,0
T
7
T
11
= 1,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Modelowanie zaszewki barkowej
C
1
C
3
= 1,5
S
3
S
8
= 4,0
Skrócenie linii pachy
Punkt C
3
łączymy prostą z punktem C
2
.
Odbijamy fragment tyłu wg prostej C, C
2,
S
8
R
1
oraz linii zaszewki i pachy. Zamykamy
wycięty element tak, aby proste C
1
C
2
i C
3
C
2
pokryły się.
Modelowanie zaszewki piersiowej
S
4
S
9
= 4,0
Punkt S
9
łączymy z P
6
Odbijamy segment przodu wg linii P
6
P9 P
9
S
6
, S
4
S
9
i S
9
P
6
. Zamykamy zaszewkę
konstrukcyjną biorąc jako punkt obrotu punkt P
6
tj. środek biustu.
T
4
T
12
= P
8
P
6
- 1,5
T
12
T
13
= 2
Przez punkty P
6,
T
12
, T
13
prowadzimy linię cięcia przodu. Obliczenie wielkości b słuŜącej
do rozmieszczenia wielkości odcinków wyznaczających linię cięcia tyłu i linię szwu
bocznego na linii bioder:
b = (B
1
B
5
+B
6
B
8
+B
7
B
4
) – 1/2(obt + 7,0)
b = 49,5 - 55 = -5,5
Rozmieszczenie tej wielkości
B
9
B
10
= 1
B
5
B
12
= 2,0
B
6
B
13
= 2,0
B
4
B
14
= 0,5
Przez punkty S
6
i B
14
prowadzimy prostą.
Przez otrzymane punkty wykreślamy linie modelowe boku, tyłu, boków, przodu i tyłu oraz
dołu futra.
Modelowanie kołnierza i wyłogu (rys. 24)
Rys. 24. Modelowanie kołnierza i wyłogu [1, s. 176]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Dodajemy odpowiednią wartość liczbową dodatku na zapięcie oraz rozmieszczamy
zapinki.
S
4
S
10
= 2,0
Wielkość stójki kołnierza
Z punktu S
10
do górnego zapięcia W wykreślamy linię załamania wyłogu. Otrzymujemy
punkt W
1
. Na fragmencie przodu wykreślamy kształt kołnierza szalowego.
W
1
K = SS
3
+ W
1
S
4
+ 1,0
Długość podkroju szyi
Z punktu W
1
zakreślamy łuk o promieniu W
1
K.
KK
1
= 4,0
Punkt K
1
łączymy prostą z S
8
.
K
1
K
2
= 2,0
Wysokość stójki kołnierza
K
2
K
3
= 10,0
Szerokość kołnierza
Wykreślamy kształt kołnierza i wyłogu na podstawie jego fragmentu narysowanego na
linii przodu.
Konstrukcja i modelowanie rękawa (rys. 25, 26)
Siatkę konstrukcyjną rękawa wykonuje się na podstawie krzywej podkroju pachy. W tym
celu wykreślamy:
−−−−
linię pachową przednią,
−−−−
krzywą podkroju pachy przy złączonych szwach boku,
−−−−
stycznie do krzywej podkroju pachy prowadzimy prostopadłą otrzymujemy punkt P
11
,
−−−−
na linii talii nanosimy punkt T
3
z punktu T
3
prowadzimy prostopadłą, jest to linia łokcia.
Wykreślenie siatki konstrukcyjnej rękawa
P
11
P
4
= 1/2(P
11
R
3
+ P
10
R
1
) – 1/20(P
11
R
3
+ P
10
R
1
) –0,2
Głębokość główki rękawa
Odcinki P
11
R
3
i P
10
R
1
mierzone są po liniach prostych z rys. 23.
R
4
N = RvNx + 3,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Rys. 25. Konstrukcja rękawa[1, s. 178] Rys. 26. Modelowanie rękawa[1, s. 178]
Długość rękawa
Z punktów R
4
i N wystawiamy prostopadłe.
P
11
P
16
= (1/8opx + 2,0) + 7,0
Szerokość rękawa jest uzaleŜniona od szerokości pachy.
Przez punkt P
16
prowadzimy prostopadłą. Otrzymujemy punkty R
5
, T
14
.
NN
1
= 12,5
Szerokość rękawa na linii dołu
T
14
T
15
=
1,5
ZwęŜenie rękawa na linii łokcia
Z punktu T
15
prowadzimy prostą przez punkt N
1.
Z punktu N wykreślamy prostopadłą.
R
5
R
6
=
1/4P
15
R
4
–
0,5
Z punktu R
6
wystawiamy w lewo prostopadłą, na której odkładamy 0,5 cm i z tego punktu
wykreślamy prostą styczną do krzywej podkroju pachy.
R
4
P
7
=
1/2R
4
R
5
R
4
P
8
=
1/2R
4
R
7
Punkt R
8
łączymy prostą z punktem P
13
.
P
14
P
17
=
1,0
Wielkość wdania spodu rękawa.
T
3
T
16
=
1,0
ZwęŜenie rękawa na linii łokcia.
P
11
P
18
= 1/3P
2
P
3
+ 0,5
Odcinek P
2
P
3
jest połową szerokości pachy. Odmierzamy go z rys. 22.
Z punktu P
18
opuszczamy do dołu rękawa prostopadłą, otrzymujemy punkt N
3
.
Przez punkty P
13
, R
7
, R
6
wykreślamy krzywą główki rękawa.
Odbijamy część spodnią rękawa wzdłuŜ linii P
13
, P
18
, N
3
i T
16
oraz P
18
, R
6
, T
15
, N
2
, N
3
i przenosimy je na zewnątrz.
P
17
R
9
=
P
14
R
1
+
1,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
P
13
R
10
=
P
13
R
10
+
1,0
Odcinki P
14
R
1
i P
1
3R
3
odmierzamy po krzywej pachy z rys. 23.
Odcinek R
9
R
10
dzielimy na pól. Otrzymujemy punkt R
11
. Z punktu R
11
wykreślamy
prostopadłą do linii łokcia, otrzymujemy punkt T
17
.
T
17
T
18
=
1,0
NN
4
= 1/2NN
2
Przez otrzymane punkty wykreślamy linię szwu środkowego.
Modelowanie form rękawa kimonowego (rys. 27 i 28)
Formę tyłu i przodu konstruujemy według opisu podanego do rysunku 22 i 23.
Do opisu standardu konstrukcji wprowadzamy następujące zmiany:
SD = 56,0
Linię barku tyłu wyprowadzamy z punktu S
3
.
S
5
R
3
= S
3
R
1
P
1
P
15
= 1/2 P
1
P
4
P
4
P
16
= 1/2 P
1
P
15
PołoŜenie szwu bocznego wyznaczamy przez podział długości linii obwodu klatki
piersiowej – odcinka P
1
P
4
– na połowę, zamiast podziału szerokości pachy – odcinka P
2
P
3
.
Nie wyznaczamy punktów montaŜowych pachy tyłu i przodu z główką rękawa i nie
wykreślamy krzywej linii pachy.
b = (B
1
B
5
+ B
4
B
6
) – (1/2obt + dk )
gdzie:
dk = 2,0 cm – wielkość zaprojektowanego luzu odzieŜowego dla połowy obwodu bioder.
Nie wyznaczamy zaszewki barkowej. Linię środka przodu doprowadzamy do linii prostej
przez przemieszczenie konstrukcyjnej zaszewki piersiowej do linii pachowej przedniej.
Na linii pachowej przedniej, około 4,0 od linii obwodu klatki piersiowej, wyznaczany
punkt, który łączymy prostą z punktem P
6
. Otwieramy formę przodu po wyprowadzonej
prostej i zamykamy w punktach: P
7
i P
9
, biorąc za punkt obrotu P
6
.
Rys. 27. Konstrukcja form tyłu i przodu [7, s. 79]
Formę tyłu odrysowujemy na arkuszu papieru, linią przerwaną. Na rysunek formy tyłu
nakładamy formę przodu, tak aby pokrywały się następujące linie i punkty:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
−−−−
linia środka przodu z linią środka tyłu,
−−−−
punkt P
16
z punktem P
15
,
−−−−
punkt T
6
z punktem T
5.
Punkty: S
3
i S
5
– szczytu barkowego tyłu i przodu łączymy prostą, na której odmierzamy
punkt szczytu barkowego wspólny dla formy tyłu i przodu, leŜący na połowie długości tego
odcinka.
S
3
S
’
5
= 1/2S
3
S
5
Z punktu S
’
5
przez punkt R
1
, prowadzimy prostą, która wyznacza połoŜenie linii szwu
ś
rodkowego kimona, i na niej odmierzamy długość rękawa kimonowego.
R
1
N = RvNv + 1,0
Długość rękawa
Odmierzamy pogłębienie pachy i wcięcie boku według rysunku.
NN
1
= 18,0
Szerokość dołu rękawa
Wielkość tego odcinka obliczamy z długości mankietu i z zaprojektowanej ilości
zmarszczenia rękawa w mankiet.
Linię szwu wewnętrznego i podkrój rękawa łączenie z linią boku wykreślamy jak na
rysunku.
Poprawiamy linię dołu rękawa, otrzymujemy punkt N
2.
NN
3
= 1/2 NN
2
Miejsce rozporka w rękawie
Długość rękawa skracamy o szerokość mankietu pomniejszoną o 0,5 cm.
NN
4
= Szerokość mankietu – 0,5
Linię skróconej długości rękawa wykreślamy równolegle do linii dołu.
W tylnej części rękawa wyznaczamy rozporek
Mankiet konstruujemy według rysunku.
S
’
5
S
’
3
= 1,0
S
7
S
’
7
= 0,5
Poszerzenie i pogłębienie podkroju szyi.
Rys. 28. Modelowanie formy rękawa kimonowego [7, s. 80]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Konstrukcja odzieŜy męskiej, typ sylwetki A i B
Konstrukcja i modelowanie futra męskiego, typ sylwetki B
Opis modelu (rys. 29)
Futro męskie dopasowane za pomocą cięć pionowych. Futro zapinane jednorzędowo.
Kołnierz z wyłogami. Rękaw dwuczęściowy. Futro dopasowane do figury za pomocą cięć
pionowych biegnących od ramienia do dołu w tyle i przodzie.
Wymiary podstawowe
ZW = 176,0 cm
−
wzrost,
opx = 96,0 cm
−
obwód klatki piersiowej,
ot = 86,0 cm
−
obwód talii,
obt = 100,0 cm
−
obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości
brzucha,
os = 38,0 cm
−
obwód szyi,
RvRv = 44,2 cm
−
łuk szerokości barków tyłu,
SyTy = 43,5 cm
−
łuk długości pleców,
RvNx = 60,0 cm
−
łuk długości ręki,
SySvXTp = 54,0 cm
−
łuk długości przodu
Rys.29. Rysunek modelowy futra męskiego [3, s. 217]
W omawianej metodzie konstruowania i modelowania nie uwzględniono dodatków na szwy
i podwinięcia. Uwzględniono tylko dodatek wielkości 0,2 cm na szwy w obwodzie pachy futra
i w obwodzie główki rękawa. Zaprojektowana wielkość luzu dla filtra męskiego wynosi
12,0 cm. Wartość liczbowa zaprojektowanego luzu zaleŜy od:
−
funkcjonalności futra,
−−−−
zastosowanego surowca skórzanego,
−−−−
linii mody,
−−−−
zastosowanych wkładów ocieplających.
Tabela 8. Podział połowy obwodu klatki piersiowej i proporcjonalny podział zaprojektowanego luzu
odzieŜowego [3, s. 217]
Podział 1/2 opx
Luz
Odcinki konstrukcyjne
1/2 szer. tyłu
szer. pachy
1/2 szer. przodu
4,0
3,5
4,5
7/40 opx + 1,4 +4,0
1/8 opx + 0 + 3,5
1/5 opx – 1,4 + 4,5
1/2 opx
12,0
1/2 opx + 0 + 12,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
Rys. 30. Konstrukcja futra męskiego [3, s. 219]
Opis konstrukcji (rys. 30)
Z prawej strony arkusza kreślimy prostą pionową – jest to linia środkowa tylna i na niej
w górnej części oznaczamy punkt S – siódmy kręg szyjny.
SP = (1/16 ZW + 1/10opx) + 4,0
Głębokość pachy tyłu
ST = SyTy + 1,5
Długość pleców
TB = 1/10ZW + 2,5
Linia bioder
SD =115
Długość futra zaleŜy od obowiązującej w danym sezonie linii mody
SC = 1/2SP
Linia wysokości łopatek
Z
punktów S, C, P,
T, B oraz D wystawiamy prostopadłe do prostej SD.
TT
1
= 2,5
BB
1
= 3,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
Wyznaczanie linii konturowej tyłu
Stałe wartości wyznaczające wydłuŜenie linii środka tyłu futra. Podany sposób stosujemy
w przypadku ciecia środkowego tyłu. Punkt C łączymy prostą z punktem T
1
– otrzymujemy punkt P
1
.
Z
punktu T
1
prowadzimy prostą przez punkt B
1
Otrzymujemy
– punkt D
1
. Z
punktu D
1
wystawiamy prostopadłą.
P
1
P
2
= 7/40opx + 5,4
Połowa szerokości tyłu
Przez punkt P
2
prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkty: S
1
, C
2
, T
2
, B
2
.
P
2
P
3
=1/8opx + 3,5
Szerokość pachy
Przez punkt P
3
prowadzimy prostopadłą, otrzymujemy punkty: T
3
, B
3
.
P
3
P
4
= 1/5opx + 3,1
Połowa szerokości przodu
T
3
T
4
= P
8
P
4
+
0,5
Połowa szerokości przodu na linii talii.
Otrzymujemy odchylenie na linii obwodu klatki piersiowej od występu brzucha.
Z
punktu T
4
wystawiamy prostopadłą, otrzymujemy punkt B
4
.
Punkt T
4
łączymy prostą z punktem P
4
.
Wyznaczenie szczytu barkowego
Od połoŜenia punktu szczytu barkowego zaleŜy równowaga konstrukcyjna futra, która
warunkuje prawidłowe jego ułoŜenie na sylwetce.
SS
2
= 1/5os + 1,0
Szerokość podkroju szyi tyłu
Z punktu S
2
wystawiamy prostopadłą.
S
2
S
3
=1/10os – 0,5
Głębokość podkroju tyłu szyi
Punkt S
3
łączymy łukiem z punktem S.
T
3
T
5
=
1/2
T
3
T
4
P
3
P
5
= 1/2P
3
P
4
– 0,5
Z punktu T
5
prowadzimy prostą przez punkt P
5
.
T
3
S
4
= SySvXTp – SS
3
+ 3,0
Wyznaczenie linii konturowej przodu
S
4
S
5
= SS
2
+ 1,5
Szerokość podkroju szyi przodu
Punkt S
5
łączymy prostą z punktem P
4
.
S
5
S
6
= S
4
S
5
Punkt S
6
jest punktem szyjnym przednim.
S
4
S
7
= S
4
S
5
– 3,0
Punkt S
6
łączymy prostą z punktem S
7
.
Wykreślamy podkrój szyi przodu
T
4
D
2
= T
1
D
1
+ 1,5
WydłuŜenie linii środka przodu.
Wyznaczenie linii opadu barku
S
1
R = 0 ÷ 0,5
Stała wartość wyznaczająca linię opadu barków
Z punktu S
3
prowadzimy prostą przez punkt R.
SR
1
=1/2RvRv + 4,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
Z punktu S zataczamy łuk o promieniu równym połowie szerokości barków tyłu
z dodatkiem o wartości liczbowej równej 4,0cm. Dodatek ten jest przeznaczony na szew w linii
pachy (0,2 cm) i luz w linii barków (3,8 cm).
Otrzymujemy punkt R
1
i długość szwu barkowego tyłu S
3
R
1
.
P
3
R
2
= P
2
R – 1,5
Wyznaczenie opadu barku przodu
Z punktu P
3
zataczamy łuk o promieniu opadu barku przodu.
S
4
R
3
= S
3
R – 0,5
Długość szwu barkowego przodu
Długość ta zmniejszona jest o wartość wdania szwu barkowego tyłu. Z punktu S
4
zataczamy
łuk o promieniu równym odcinkowi S
4
R
3
do przecięcia się z łukiem zatoczonym z punktu
P
3
.Otrzymujemy punkt R
3
.
Wyznaczenie punktów spotkania tyłu i przodu z rękawem
P
2
P
7
=1/4P
2
R
Z punktu P
7
wystawiamy prostopadłą.
P
3
P
8
=
P
2
P
7
–
2,0
Punkt P
8
wyznacza miejsce spotkania przodu z rękawem.
P
7
P
9
= 1,5
Punkt
P
9
wyznacza miejsce spotkania tyłu z rękawem.
Modelowanie futra męskiego (rys. 31)
Podział szerokości pachy
Podział szerokości pachy uzaleŜniony jest od rodzaju futra, plastycznego projektu oraz od
uzyskania właściwej linii zgodnie z obowiązującą modą.
P
2
P
10
=1/2P
2
P
3
Połowa szerokości pachy.
Z punktu P
10
wykreślamy linię równoległą do linii środka tyłu, otrzymujemy punkty:
T
6
,B
5
.
P
10
P
11
= dowolny odcinek
Rozsuwamy siatkę konstrukcyjną o dowolny odcinek.
Z punktu P
11
wystawiamy prostopadłą, otrzymujemy punkty:
B
4
B
7
= 0,5
Z punktu P
4
prowadzimy prostą przez punkt B
7
.
Modelowanie linii cięć tyłu, przodu i szwu bocznego
S
2
P
8
= 1/3S
3
R
1
C
1
C
2
= 1,5
CC
3
= 1/2CC
1
–
1,0
Wielkość skrócenia krzywej pachy na linii pachowej tylnej wynosi 1,5cm. Wartość tę
odmierzamy poniŜej punktu C
1.
W punkcie C i C
3
rozsuwamy siatkę o 1,0 cm, natomiast
w punkcie C
2
zamykamy siatkę. Wykreślamy krzywą pachy i krzywą podkroju szyi tyłu.
Modelowanie cięć tyłu futra
T
1
T
8
= CC
3
– 1,0
B
1
B
8
= T
1
T
8
+ 1,0
Przez punkty C
3
, T
8
i B
6
wykreślamy linię cięcia tyłu.
S
4
S
9
= S
3
S
8
T
4
T
9
= P5P12 – 0,5
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
B
4
B
9
= T
4
T
9
+ 0,5
Przez punkty S
5
, P
5
, T
9
i B
9
wykreślamy linię cięcia przodu.
Rys. 31. Modelowanie futra męskiego [3, s. 223]
Obliczenie wielkości słuŜącej do wyznaczenia wcięć na linii talii
t = T
1
T
4
– (1/2ot + 12,0)
t = 60 – (43+12)
t = 5
T
9
T
10
= 1,5
T
9
T
11
= 1,3
T
6
T
12
= 1,1
T
7
T
13
= 1,1
Obliczenie wartości b na poszerzenie boków futra na linii bioder:
b = (B1B5 + B6B4) – (1/2obt+10,0)
Wielkość zaprojektowanej wartości liczbowej luzu w połowie obwodu bioder wynosi 10,0.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
b = 61 – 60
b= +1,0
Otrzymaliśmy wartość dodatnią tzn. naleŜy zwęzić futro na linii bioder.
B
8
B
10
= 1,0
ZwęŜenie futra na linii bioder
Przez punkty T
10
, B
10
wykreślamy linię cięcia tyłu, przez punkty T
12
, B
5
i T
13
, B
6
linie
boczne futra oraz przez punkty T
11
i B
9
linię cięcia przodu.
Modelowanie wyłogów (rys. 32)
Po dodaniu wartości liczbowej na zapięcie 5,0 cm i rozmieszczeniu zapinek oznaczamy
linię załamania wyłogu punktem W.
PrzedłuŜamy linię szwu barkowego.
S
4
S
10
= 2,0
Z punktu S
10
do górnego zapięcia wykreślamy linię załamania wyłogu.
S
10
S
11
= 12,5
Przez punkt S
11
prowadzimy prostopadłą.
S
11
S
12
= 11,0
Szerokość wyłogu
S
11
S
13
= 2,0
S
13
S
14
= 1/3S
13
S
12
Otrzymaną formę wyłogu przenosimy za pomocą kalki technicznej na drugą stronę linii
załamania wyłogu. Na przodzie futra wykreślamy fragment kołnierza zgodnie z projektem
plastycznym.
Konstrukcja i modelowanie kołnierza (rys. 32)
S
l0
K =SS
3
+ 1,0
Rys. 32. Konstrukcja i modelowanie kołnierza [3, s. 225]
Odcinek SS
3
odmierzamy po łuku z rys. 31.
Z punktu S
10
zataczamy łuk o promieniu równym odcinkowi S
10
K.
KK
1
= 4,0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
KK
1
= 1/2KS
13
Punkt K
2
łączymy prostą z punktem K
1
.
Przez punkt K
1
prowadzimy prostopadłą.
K
1
K
3
=
2,5
K
1
K
4
=
8,5
Szerokość kołnierza
Wykreślamy kształt kołnierza na podstawie fragmentu narysowanego na przodzie futra.
Konstrukcja rękawa (rys. 33)
Siatkę konstrukcyjną rękawa wykonuje się na podstawie krzywej podkroju
pachy i na linii przesunięcia ręki do przodu,
P
3
N = 1/4ZW
Długość wewnętrzna rękawa
Z punktu N wystawiamy prostopadłą.
NN
1
= 1,5
Przesunięcie linii ręki do przodu.
P
3
P
4
= 1/2(P
2
R
1
+ P
3
R
3
) – 1/20(P
2
R
1
+ P
3
R
3
) – 0,5
Odcinki P
2
R
1
i P
3
R
3
odmierzamy w liniach prostych z przodu i tyłu futra.
Do obliczenia głębokości główki rękawa odmierzamy odcinek P
3
R
1
po zmodelowaniu
zaszewki barkowej.
R
4
N
2
= RvNx + 4,0
Długość rękawa
N
2
N
3
= 3,0
Stała wartość słuŜąca do wykreślenia dołu rękawa.
P
3
P
12
= (1/8opx + 3,5) + 7,0
Szerokość rękawa
Przez punkt P
12
prowadzimy prostopadłą.
Otrzymujemy punkty: R
5
T
14
.
N
2
N
4
= 17,0
Szerokość rękawa na linii dołu.
Z punktu N
2
zataczamy łuk o promieniu N
2
N
4
.
Punkt N
2
łączymy prostą z punktem N
4
.
P
12
R
9
= 14,0
Odcinek dowolny słuŜący do wykreślenia szwu łokciowego. Z punktu R
9
wystawiamy
prostopadłą. Otrzymujemy punkt R
10
.
Modelowanie rękawa (rys. 34)
R
4
R
7
= 1/2R
4
R
5
R
4
R
8
= 1/2R
4
R
7
Punkt R
8
łączymy prostą z punktem P
8
.
R
5
R
6
=1/4P
3
R
4
– 0,5
Z punktu R
6
wystawiamy prostopadłą, na której odkładamy 1,0 cm i z otrzymanego punktu
wykreślamy styczną do pachy. Punkt R
7
łączymy prostą z punktem R
6
.
T
14
T
15
=
1,5
ZwęŜenie rękawa na linii łokcia
P
9
P
13
= 1,0
Wielkość wdania spodu rękawa
T
3
T
16
= 2,0
Wcięcie rękawa na linii łokcia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
Punkt T
16
łączymy prostą z punktami P
8
i N
2
.
Wykreślamy krzywą główki rękawa.
Od punktu T
16
w odległości równej 2,5 cm równolegle wykreślamy linie szwu spodu
rękawa.
R
9
R
11
= R
9
R
10
Punkt R
11
łączymy z punktem T
14
.
Wykreślamy linie szwów łokciowych.
Rys. 33. Konstrukcja rękawa kołnierza [3, s. 226] Rys. 34. Modelowanie rękawa [3, s. 227]
Konstrukcja i modelowanie form kapturów do futer i kurtek
Kaptur jest konstruowany na krzywej podkroju szyi przodu, na podstawie pomiaru
antropometrycznego – wysokości głowy, przy czym wysokość głowy mierzy się od punktu
karkowego do punktu wierzchołkowego (rys. 35). Wielkość tego wymiaru jest róŜnicą wzrostu
i wysokości siódmego kręgu szyi, SyWo =Zwo –ZSy =np.164,0 –141,0 =23,0 cm
Rys. 35. Pomiar wysokości głowy [5, s. 84] Rys. 36. Wykreślenie pogłębionego wykroju szyi [5, s. 83]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
Rys. 37. Konstrukcja i modelowanie kaptura zamkniętego [5, s. 84]
Na odrysowanym fragmencie przodu, z punktu S'
6
, prowadzimy prostą przez punkt S'
4
.
S'
6
K = (długość krzywej wykroju szyi) +1,5
Z punktu S'
6
zakreślamy łuk o promieniu równym odcinkowi S'
6
K.
KK
1
= 1/2SyWo – l,0
Przez punkt K
1
prowadzimy prostopadłą do prostej S
’
4
K
1
.
K
1
K
2
= SyWo + 2,0
K
2
K
3
= 1/2SyWo
K
2
K
4
= 3/2SyWo + 4,0
K
3
K
5
= K
2
K
3
K
2
K
6
= 1/2K
2
K
5
Rys. 38. Konstrukcja i modelowanie kaptura Rys. 39. Modelowanie formy kaptura z zaszewką
otwartego [5, s. 84]
[5, s. 87]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
Siatkę konstrukcyjną kaptura naleŜy wykreślić na podstawie opisu podanego przy
konstrukcji kaptura (rys. 37), z uwzględnieniem następujących zmian odcinków
konstrukcyjnych:
KK
1
= 1/2SyWo – 2,0
K
2
K
3
= 1/2SyWo + 1,5
K
2
K
4
= 3/2SyWo
Rysunek 39 przedstawia formę kaptura z zamkniętą zaszewką na główce kaptura oraz
sposób usunięcia powstałej zaszewki na krzywej podkroju kaptura przez wcięcie w szwie
kaptura i pasa.
Modelowanie płaskie form nakryć głowy
Podstawą do opracowania form czapek jest obwód głowy, do którego naleŜy dodać ok. 2–4cm
na wkład wykończeniowy (laminat, podszewka, sztywne płótno itp.).
Toczek jest jedną z najprostszych czapek moŜliwych do wykonania bez klocka, według
szablonów (rys 40). Składa się z prostego pasa i denka. Denko moŜe mieć kształt zbliŜony do
koła, względnie nieco wydłuŜony w elipsę. Wysokość pasa jest zarazem wysokością czapki.
Rys. 40. Toczek prosty: a ) denko okrągłe, b) denko podłuŜne, c) otok [3, s. 188]
Beret – czapka damska moŜe być wykonana z 6, 7, 8, a nawet 16 klinów, ilość klinów jest
uzaleŜniona od rodzaju surowca, z którego beret jest wykonywany (np. berety z łapek,
ogonków skór futerkowych obligują kuśnierza do opracowania formy z uwzględnieniem
w czapce większej ilości klinów).
Rys. 41. Beret z klinów: a) z 8 klinów, b) z 7 klinów [3, s. 189]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
51
Czapka męska z daszkiem (rys. 42a) o tradycyjnej konstrukcji: główka składająca się
z pasa i dwóch półkul (rys. 42b) z nauszników (otoków) – wierzchniego i spodniego
(rys. 42e, f), daszków – wierzchniego i spodniego, których kształt i wielkość moŜna dowolnie
modelować na płasko oraz paska, który wykończa wszycie daszka i stanowi ozdobę przodu
czapki.
Rys. 42. Czapka z daszkiem: a ) model, b) główka, c, d) daszki, e, f) nauszniki, g) lampas
[3, s. 197]
Tworzenie formy konstrukcyjnej za pomocą komputera
Podczas tworzenia nowych kolekcji odzieŜy w zakładach odzieŜowych do projektowania
nowych modeli odzieŜy wykorzystuje się „stare” wzory (formy konstrukcyjne), przekształcając
je. Czynności te są czasochłonne. Znacznie ułatwia je system CAD – formy konstrukcyjne
przetwarza się na wartości cyfrowe i umieszcza w pamięci komputera, skąd moŜna je w kaŜdej
chwili wywołać. Na rysunku, który pojawia się na ekranie monitora, moŜna przeprowadzać
dowolnie zmiany. Zmienić moŜna np. kontury odzieŜy, usuwać lub dodawać róŜne elementy,
wyrównywać linie i zmieniać punkty.
MoŜna przemieszczać zaszewki, przemieszczać i obracać części modelu. Wyniki tych
wszystkich czynności koduje się w pamięci komputera dla róŜnych rozmiarów odzieŜy i moŜna
je wykorzystywać do tworzenia wykrojów.
Ten sposób tworzenia form konstrukcyjnych odzieŜy stanie się wkrótce normalnym zjawiskiem
w zakładach odzieŜowych.
Rys. 43. Forma konstrukcyjna wykonana ręcznie [6, s. 13]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
52
Rys. 44. Tworzenie formy konstrukcyjnej z pomocą komputera [6, s. 13]
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Czym róŜni się forma wyrobu kuśnierskiego od szablonu?
2.
Jak się tworzy formy okryć futrzanych?
3.
Co to jest siatka konstrukcyjna i jak się ja tworzy?
4.
Jakie odcinki konstrukcyjne wyróŜnia się na siatce konstrukcyjnej?
5.
Co nazywamy luzem w wyrobie odzieŜowym?
6.
Od czego zaleŜy wielkość luzu w odzieŜy futrzanej?
7.
Jakie są minimalne wielkości luzu w wyrobach futrzanych?
8.
Jakie są metody wykonywania form odzieŜowych?
9.
Jak wylicza się podstawowe odcinki tworzące siatkę konstrukcyjną?
10.
Jakie są metody modelowania form?
11.
Jaki jest proces powstawania form modelowych na bryle?
12.
Na czym polega modelowanie płaskie form odzieŜowych?
13.
Na czym polega modelowanie w czasie wykonywania wyrobu?
14.
Na czym polega modelowanie komputerowe form?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wylicz odcinki konstrukcyjne szerokości tyłu, pachy i przodu do futra damskiego, mając
dane: opx = 100 cm i luz w połowie =13 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
sporządzić tabelę podziału połowy obwodu klatki piersiowej i luzu,
2)
dokonać podziału luzu na poszczególne odcinki konstrukcyjne,
3)
wyliczyć odcinki szerokości,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
53
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do pisania i rysowania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj rysunek modelowy i opis modelu kamizelki damskiej ze skór welurowych
według własnego projektu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wykonać projekt rysunkowy kamizelki,
2)
wykonać rysunek modelowy,
3)
opisać model,
4)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania i pisania,
−−−−
literatura rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj konstrukcje form kamizelki damskiej według wymiarów koleŜanki w skali 1:1.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
zdjąć pomiary krawieckie z koleŜanki,
2)
dokonać podziału połowy obwodu klatki piersiowej i zaplanowanego luzu,
3)
wykreślić siatkę konstrukcyjną,
4)
wykreślić kontury formy kamizelki na siatce konstrukcyjnej według rysunku modelowego,
5)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
taśma krawiecka (centymetrowa),
−−−−
arkusz papieru A1,
−−−−
przybory do kreślenia,
−−−−
rysunek modelowy i opis modelu,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
54
Ćwiczenie 4
Wykonaj modelowanie płaskie form konstrukcyjnych kamizelki damskiej według danego
rysunku modelowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wyciąć formy kamizelki z siatki konstrukcyjnej,
2)
dokonać modelowania kamizelki zgodnie z załoŜeniami projektowymi,
3)
sprawdzić elementy formy,
4)
wykroić elementy kamizelki z włókniny,
5)
pozszywać elementy w całość,
6)
sprawdzić poprawność wykonania na koleŜance i zaznaczyć ewentualne poprawki,
7)
nanieść poprawki na elementy formy kamizelki,
8)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenia stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
włóknina na wykonanie modelu,
−−−−
rysunek modelowy kamizelki,
−−−−
formy kamizelki,
−−−−
stanowisko dla szycia,
−−−−
noŜyce,
−−−−
przybory do rysowania,
−−−−
przybory do szycia,
−−−−
literatura z rozdziału 6
Ćwiczenie 5
Przemodeluj zaszewkę konstrukcyjną gorsową w formie futra damskiego. Dostosuj
kierunek zaszewki do układów skór: pionowego, poziomego, skośnego. Ćwiczenie wykonaj
w skali 1:5.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
zapoznać się z materiałem nauczania,
2)
przekalkować trzy razy fragment przodu futra prostego do linii talii i wyciąć,
3)
na wyciętych przodach zaznaczyć kierunki układów skór zaczynając od punktu głębokości
zaszewki ,
4)
przemodelować zaszewkę w formie konstrukcyjnej dostosowując do danego układu skór,
5)
fragmenty przodów z przemodelowanymi zaszewkami przykleić w zeszycie,
6)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania,
−−−−
arkusz papieru do kalkowania formy,
−−−−
noŜyczki,
−−−−
klej,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
55
Ćwiczenie 6
Wykreśl siatkę w normalnej wielkości na podstawie siatki konstrukcyjnej futra opisanej
w poradniku. Na siatce wykreśl kontury form korpusu futra.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
obliczyć odcinki konstrukcyjne siatki,
2)
wykreślić siatkę w normalnej wielkości,
3)
wykreślić kontury form tyłu i przodu,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
arkusz papieru A1,
−−−−
przybory do kreślenia i rysowania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 7
Wykreśl siatkę i kontury rękawa do futra damskiego prostego w normalnej wielkości na
podstawie siatki konstrukcyjnej rękawa opisanej w poradniku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
obliczyć odcinki konstrukcyjne rękawa,
2)
wykreślić siatkę rękawa w normalnej wielkości,
3)
wykreślić kontury form tyłu i przodu,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
arkusz papieru A1,
−−−−
przybory do kreślenia i rysowania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 8
Wybierz z poradnika konstrukcje i modelowanie dowolnego fasonu kołnierza i wykonaj
w normalnej wielkości na fragmencie przodu futra prostego według opisu przedstawionego
w poradniku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wybrać fason kołnierza,
2)
obrysować fragment przodu z podkrojem szyi,
3)
wykreślić kołnierz według opisu z poradnika ucznia, na obrysowanym fragmencie przodu
futra prostego,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
56
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
wyroby futrzarskie odzieŜowe z róŜnymi kołnierzami,
−−−−
forma korpusu futra prostego,
−−−−
przybory do kreślenia,
−−−−
przybory do rysowania,
−−−−
arkusz papieru,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 9
Przejrzyj katalog z odzieŜą futrzaną. Wybierz dowolny projekt wyrobu odzieŜowego
i wykonaj jego opis ogólny.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wybrać projekt z katalogu odzieŜy,
2)
dokonać analizy projektu odzieŜowego pod kątem cech charakterystycznych wyrobu
(fasonu, układu skór, detali takich jak: kieszenie, patki, zapięcia itp.),
3)
wykonać opis ogólny projektu,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
katalog z odzieŜą futrzaną,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
forma korpusu futra prostego,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 10
Dokonaj modelowania wtórnego formy podstawowej wyrobu futrzanego odzieŜowego
zgodnie z jego rysunkiem modelowym i opisem modelu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować formę podstawową wyrobu odzieŜowego na arkuszu papieru,
2)
nanieść na formę podstawową wyrobu linie cięć modelowych przekształcające formę
i dostosowujące ją do rysunku i opisu modelu,
3)
dokonać modelowania formy,
4)
odrysować formę na materiale zastępczym (włóknina) i wykroić, uszyć model z materiału
zastępczego,
5)
sprawdzić poprawność wykonanego modelowania na manekinie,
6)
nanieść poprawki na formie wyrobu,
7)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
katalog z odzieŜą futrzaną,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
57
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
forma korpusu futra prostego,
−−−−
przybory do rysowania,
−−−−
przybory do szycia.
−−−−
literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
określić róŜnicę między formą a szablonem?
2)
określić linie i odcinki siatki konstrukcyjnej?
3)
wykreślić siatkę konstrukcyjną odzieŜy?
4)
określić dodatek konstrukcyjny (luz) w wyrobie odzieŜowym?
5)
ustalić wielkość luzu w odzieŜy futrzanej?
6)
określić metody i zasady wykonywania form odzieŜy futrzanej?
7)
wymienić rodzaje modelowania form?
8)
scharakteryzować modelowanie form na bryle?
9)
wykonać modelowanie płaskie form konstrukcyjnych?
10)
określić na czym polega modelowanie w czasie wykonywania
wyrobu?
11)
wyliczyć odcinki konstrukcyjne elementów futra damskiego?
12)
wykonać rysunek modelowy wyrobu ze skór welurowych?
13)
wykonać opis modelu wyrobu ze skór welurowych?
14)
wykonać modelowanie płaskie form konstrukcyjnych wyrobu
skórzanego?
15)
przemodelować zaszewkę konstrukcyjną gorsową w formie futra
damskiego?
16)
wykonać konstrukcje form kamizelki według podanych wymiarów?
17)
wykonać modelowanie wtórne formy podstawowej wyrobu
futrzanego zgodnie z jego rysunkiem modelowym i opisem modelu?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
58
4.3. Modelowanie form odzieŜy na sylwetki z róŜnymi wadami
budowy
4.3.1. Materiał nauczania
Trudności i kłopoty z odzieŜą konfekcyjną jak równieŜ miarową znane są fachowcom
i konstruktorom, ale takŜe odbiorcom. U róŜnych osobników przy tych samych obwodach ciała
występują duŜe rozbieŜności w typie budowy i ukształtowaniu jego powierzchni.
Rys. 45. Wady postawy [1, s. 239]
Rys. 46. Boczne skrzywienie
kręgosłupa [1, s. 240]
Przy wykonywaniu odzieŜy futrzanej miarowej konstruktorzy korygują wykroje podczas
przymiarek bezpośrednio na sylwetce.
Najczęściej stosuje się przy konstruowaniu futer na sylwetki nietypowe z wadami postawy
kontrolne pomiary w celu określenia typów anatomicznych, wg których próbuje się rozwiązać
problem indywidualnie.
Wady postawy: (rys. 45 i 46)
−−−−
sylwetki pochyłe,
−−−−
sylwetki spręŜyste,
−−−−
boczne skrzywienie kręgosłupa.
Sylwetki pochyle charakteryzują się tym, Ŝe mają zaokrąglone plecy, szyję i barki
przesunięte do przodu, szerokość pleców większą od przodów, długie plecy, krótkie przody.
Wymienione wady naleŜy uwzględnić w modelowaniu odzieŜy na ten typ sylwetki. W tym
celu naleŜy przemodelować formę z sylwetki normalnej w następujący sposób: wydłuŜyć
i poszerzyć plecy, skrócić długość przodu, zwęzić przód, poszerzyć tył główki rękawa, zwęzić
przód główki rękawa oraz przesunąć punkt spotkania główki ze szwem ramieniowym. Przykład
modelowania pokazano na rysunku 47.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
59
Rys. 47. Modelowanie koŜucha na sylwetkę pochyłą [1, s. 241]
Sylwetki spręŜyste charakteryzują się rozbudowaną klatką piersiową, posiadają proste
i krótkie plecy.
Modelowanie formy na ten typ sylwetki wymaga: skrócenia długości pleców do talii,
zwęŜenia szerokości pleców oraz wydłuŜenia i poszerzenia przodu, zgodnie z wymiarami
kontrolnymi. Przykład modelowania pokazano na rysunku 48.
Sylwetki ze skrzywionym kręgosłupem mają obniŜone jedno ramię (najczęściej prawe)
oraz obniŜoną głębokość pachy.
Modelujemy formę strony skrzywionej przez odpowiednie skrócenie jej na linii boku. Przykład
modelowania pokazano na rysunku 49.
Rys. 48. Modelowanie koŜucha na sylwetkę spręŜystą [1, s. 242].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
60
Rys. 49. Modelowanie koŜucha na sylwetkę ze skrzywionym kręgosłupem [1, s. 243]
Modelowanie tyłu na garb (rys. 50) polega na przecięciu formy tyłu i rozstawieniu wg
rysunku.
Rys. 50. Modelowanie koŜucha na sylwetkę pochyłą z garbem [1, s. 244]
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jakie typy figur ludzkich wyróŜniamy ze względu na wady postawy?
2.
Czym charakteryzuje się figura pochyła?
3.
Jakie są cechy charakterystyczne figury spręŜystej?
4.
Czym charakteryzują się figury z bocznym skrzywieniem kręgosłupa?
5.
Jak naleŜy przemodelować formę odzieŜową z figury normalnej na figurę pochyłą?
6.
Jak naleŜy przemodelować formę odzieŜową z figury normalnej na figurę spręŜystą?
7.
Jakie są zasady modelowania form odzieŜowych na figurę ze skrzywieniem kręgosłupa?
8.
Jak modeluje się formy odzieŜowe na figurę z garbem?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
61
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz w zeszycie i scharakteryzuj rodzaje figur z wadami postawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wypisać w zeszycie rodzaje figur z wadami postawy,
2)
scharakteryzować poszczególne rodzaje figur ludzkich z wadami postawy,
3)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania i pisania,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj konstrukcję form futra męskiego na figurę normalną w skali 1:5 według opisu
podanego w poradniku. Dokonaj przemodelowania form konstrukcyjnych dopasowując je do
figury pochyłej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wykreślić siatkę konstrukcyjną futra męskiego (forma podstawowa),
2)
wykreślić linie konturowe futra,
3)
wyciąć formy futra z siatki konstrukcyjnej,
4)
określić cechy figury pochyłej,
5)
nanieść cięcia modelowe charakterystyczne dla form odzieŜy dla figury pochyłej,
6)
przemodelować formy konstrukcyjne według rysunku 47 z poradnika,
7)
nakleić przemodelowane formy w zeszycie,
8)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania i pisania,
−−−−
noŜyczki,
−−−−
klej,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Dokonaj przemodelowania formy podstawowej kurtki męskiej dopasowując ją do figury
spręŜystej (ćwiczenie wykonaj w skali 1 : 5).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
62
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować formę podstawową futra męskiego wykonaną w ćwiczeniu 2,
2)
skrócić formę futra na długość kurtki,
3)
nanieść cięcia modelowe charakterystyczne dla figury spręŜystej (rys. 48 w poradniku),
4)
przemodelować formę podstawową kurtki,
5)
nakleić przemodelowane formy w zeszycie,
6)
zaprezentować wykonanie ćwiczenia.
WyposaŜenie stanowiska pracy:
−−−−
poradnik ucznia,
−−−−
zeszyt uczniowski,
−−−−
przybory do rysowania i pisania,
−−−−
noŜyczki,
−−−−
klej,
−−−−
literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
rozpoznać figury z wadami postawy?
2)
określić cechy charakterystyczne figury pochyłej?
3)
określić cechy charakterystyczne figury spręŜystej?
4)
określić cechy charakterystyczne figury z bocznym skrzywieniem
kręgosłupa?
5)
wymodelować formę odzieŜową dla figury pochyłej?
6)
wymodelować formę odzieŜową dla figury spręŜystej?
7)
wymodelować formę odzieŜową dla figury z bocznym skrzywieniem
kręgosłupa?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
63
4.4. Stopniowanie szablonów na rozmiary
4.4.1. Materiał nauczania
Sporządzanie szablonów i ich stopniowanie
W czasie pracy kuśnierz posługuje się róŜnego rodzaju wzornikami i szablonami. Są one
potrzebne przy rozkroju skór na odpowiednie płaszczyzny, np. korpus futra, rękawy, kołnierz.
Aby sporządzić potrzebne do pracy formy (szablony) poszczególnych elementów futra,
współczesny kuśnierz powinien nie mniej dokładnie niŜ krawiec znać sposoby wykonywania
takich form. W tym zakresie podstawowe zasady dotyczące sporządzania rysunków
konstrukcyjnych (siatek konstrukcyjnych) oraz z ich pomocą form, tj. szablonów na
pierwowzór futra, odnoszące się do odzieŜy, obowiązują takŜe w kuśnierstwie.
Podstawą do produkcji futer na skalę przemysłową jest wzór (model) futra i szablony.
Wzór futra jest z reguły wykonywany na osobę szczupłą, a poniewaŜ produkcja seryjna ma
zaspokoić odbiorców o róŜnych figurach, stąd zrodziła się konieczność powiększania lub
pomniejszania szablonów. Potrzeba ta występuje równieŜ w małych rzemieślniczych
i spółdzielczych zakładach usługowych.
Powiększanie lub pomniejszanie szablonów nazywa się stopniowaniem. W przemyśle
czynność tę wykonuje się na podstawie tabel szczegółowych wymiarów, opracowanych przez
CLO (Centralne Laboratorium OdzieŜownictwa) i według pewnych metod. Odpowiednio
stopniowane szablony w miarę zwiększania lub zmniejszania muszą być korygowane do
róŜnych figur ludzkich zgodnie z tabelami wymiarów. Korygowaniu równieŜ podlega wielkość
lub ilość skór nanoszona na szablony.
Dla potrzeb konfekcjonowania wykonuje się przede wszystkim stopniowanie rozmiarowe.
PoniewaŜ w wyrobach futrzarskich róŜnice wzrostowe, poza np. długością futra, nie wpływają
w widoczny i ujemny sposób na zewnętrzny wygląd futra, w praktyce stosuje się jedną długość
dla poszczególnych rozmiarów lub ogranicza długości do kilku wzrostów i rozmiarów
wg umów handlowych.
Stopniowanie szablonów (wzorników) na rozmiary
Stopniowanie dla wszystkich wyrobów symetrycznych prowadzi się w połowie.
Korpus
RóŜnica między rozmiarami została ustalona na 4 cm w obwodach (2 cm w połowie).
RóŜnicę między obwodami, której połowa wynosi 2 cm = 20 mm, rozdziela się na linii pachy
i dołu następująco (dodaje lub ujmuje, zaleŜnie od tego czy się powiększa, czy pomniejsza): na
ś
rodku przodu lub tyłu po 3 mm, na bokach po 7 mm. Zaszewki podłuŜne, jeŜeli usytuowane są
w osi lub blisko osi szablonu, pozostawia się bez zmian. Zaszewki usytuowane jak gdyby na
przedłuŜeniu linii szerokości tyłu, przesuwają się o 4 mm na zewnątrz lub do wewnątrz,
stosownie do czynności powiększania lub pomniejszania. Linie konturowe szerokości tyłu
i przodu (przechodzące w podkrój pach) przesuwa się na zewnątrz lub do wewnątrz o 4 mm,
zaleŜnie od tego czy się powiększa, czy pomniejsza. Wszystkie przesunięcia na liniach pachy
i dołu nie mogą przekroczyć 20 mm, a nowe szablony muszą odpowiadać wymiarom podanym
w tabeli wymiarów.
Stopniowanie rozmiarowe przedstawiono na rys. 51, a wzrostowe – na rys. 52.
Długości przy stopniowaniu na rozmiary, pozostają bez zmian. Jednak dla lepszego
uwidocznienia róŜnic w rysunku, rozmiar większy przesuwa się do góry o 5 mm od linii
ramienia szablonu wyjściowego, a rozmiar mniejszy – w dół o 5 mm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
64
Linia szyi w tyle (podkrój) przy powiększaniu podnosi się, a przy pomniejszaniu obniŜa się
o 5–7 mm.
Linia szyi w przodzie przy powiększaniu podnosi się, a przy pomniejszaniu obniŜa o 3 mm.
Szczyt przodu podnosi się przy powiększaniu, a obniŜa przy pomniejszaniu o 5 –7 mm.
Linia pachy, której głębokość dla rozmiarów większych jest większa (w konstrukcji kroju
głębokość pachy oblicza się z obwodu klatki piersiowej i wzrostu), podczas stopniowania
pozostaje na stałym poziomie, co daje proporcjonalne zwiększanie lub zmniejszanie się otworu
pachy w stosunku do szablonu wyjściowego, poniewaŜ przy powiększaniu linia ramienia
podnosi się, a przy pomniejszaniu – obniŜa.
Zaszewka gorsowa w punkcie dolnym dla wszystkich rozmiarów pozostaje prawie bez zmian
(wydłuŜa się o 5-6 mm). Zaszewki od pasa w górę będą się odpowiednio wydłuŜać lub skracać
o 5-6 mm.
Kołnierz. Długość kołnierza spodniego po linii wszycia zaleŜy od obwodu szyi.
Doświadczalnie stwierdzono, Ŝe róŜnica między kolejnymi rozmiarami wynosi 6–7 mm
w połowie. A więc kołnierze – spodni i wierzchni wydłuŜa się lub skraca na środku tyłu o 6–7
mm. NiezaleŜnie od tego kołnierz wierzchni w przodzie (lub klapę) przedłuŜa się do dołu lub
skraca o 3 mm Nie zmienia się szerokość kołnierza.
Rękaw stopniuje się w ten sposób, Ŝe podwyŜsza się lub obniŜa podkrój pachy rękawa
o 5 mm, pozostawiając najwyŜszy punkt kuli rękawa bez zmian. Równocześnie poszerza się
lub zwęŜa kulę w połowie jej wysokości po obydwu stronach po 2 mm Na wysokości pachy
rękaw poszerza się po obu stronach po 6–7 mm, a stopniowo w dół poszerza się lub zwęŜa po
bokach po 5 mm. Zaszewki łokciowe przesuwa się poprzecznie w stronę na zewnątrz lub do
wewnątrz o 2,5 mm Łącznie poszerzenia lub zwęŜenia rękawa przy zmianie z danego rozmiaru
na następny rozmiar mogą wynosić 10 mm u dołu i 12–14 mm na wysokości pachy. Długość
rękawa przy stopniowaniu rozmiarowym pozostaje bez zmian. Sprawdza się ją mierząc od
najwyŜszego punktu kuli środkiem rękawa do dołu.
Stopniowanie moŜna wykonywać ręcznie, rysując na stole kreślarskim. W ten sposób powstaje
na duŜym arkuszu rysunek szablonów we wszystkich rozmiarach,
z którego następnie za
pomocą radełka kopiuje się odpowiednie szablony na preszpan.
O wiele szybsze jest stopniowanie częściowo zmechanizowane za pomocą prostego urządzenia
szwajcarskiej produkcji marki Variator (rys. 53). Posługują się twardym szablonem
wyjściowym, zamocowanym w specjalnych uchwytach urządzenia, stopniuje się bezpośrednio
na preszpanie. Do manewrowania zamocowanym szablonem (przesuwanie w czasie
stopniowania) słuŜą dwa pokrętła zamocowane na suwakach. Odmierzanie i przesuwanie
szablonu w pionie lub w poziomie odbywa się za pomocą dokładnych podziałek
milimetrowych, łatwych do odczytania, połączonych z suwakami.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
65
Rys. 51. Stopniowanie rozmiarowe: a) przód, b) tył, c) rękaw, d) kołnierz [2, s. 223]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
66
Rys. 52. Stopniowanie wzrostowe: a) przód, b) tył, c) rękaw, d) kołnierz [2, s. 224]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
67
Rys. 53. Urządzenie Variator do stopniowanie szablonów: 1 – podstawa urządzenia z uchwytem do krawędzi
stołu, 2 – uchwyty szablonu, 3- główka wkrętu słuŜącego do ustalenia zasięgu uchwytu, 4 – pokrętło suwaka
poprzecznego, 5 – pokrętło suwaka pionowego [2, s. 225]
Komputerowe stopniowanie szablonów
Istnieją dwie moŜliwości stopniowania komputerowego:
−−−−
stopnie między rozmiarami wprowadza się do komputera, który automatycznie wylicza
potrzebne wielkości,
−−−−
z tabeli wymiarów jest obliczany, zgodnie z zasadami przyjętymi do obliczania odcinków
konstrukcyjnych, szablon przemysłowy dla kaŜdej wielkości osobno.
Wynik obliczeń dokonanych przez komputer dla poszczególnych części wyrobu moŜna
wywołać na ekranie w postaci rysunku jednego elementu we wszystkich wielkościach
jednocześnie. W ten sposób przeprowadza się kontrolę wykonanych rysunków i moŜna
dokonać ich korekty.
Inne metody stopniowania zaleŜą od aktualnego stanu technicznego danego zakładu
odzieŜowego.
Poszczególne części wyrobu komputer przetwarza na monitorze na układ szablonów. Wynik
tego procesu jest wprowadzany do pamięci komputera i następnie słuŜy jako program
automatycznie sterujący krojeniem lub drukuje się go w skali 1:1 na ploterze i wykorzystuje
jako układ szablonów przy krojeniu ręcznym. Dodatkowo moŜna automatycznie wycinać
szablony.
Opisywanie i stemplowanie wystopniowanych szablonów
Komplet szablonów na wszystkie wielkości, przeznaczone do produkcji, uzyskuje się przez
stopniowanie tj. powiększenie i zmniejszenie szablonów dla danego wzoru odzieŜy futrzanej na
podstawie rysunku konstrukcyjnego i tabeli wymiarów.
KaŜdy szablon powinien być opisany nazwą elementów i danymi technicznymi,
dotyczącymi danego wyrobu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
68
Krawędzie szablonów powinny być odpowiednio ostemplowane (linią ciągłą lub
trójkątami) trójkątami celu stwierdzenia ewentualnego uszkodzenia. Szablony powinny mieć
rozrysowany układ skór, zaznaczony kierunek włosa w skórach i znaki montaŜowe.
Szablony pomocnicze wykonuje się z kartonu, preszpanu lub folii polichlorowinylowej.
Szablony pomocnicze uŜywane są przy: dobieraniu skór na komplety, rozkroju skór na
elementy wyrobów futrzarskich, nabijaniu i obrównywaniu elementów, rozkroju dodatków
oraz przy sprawdzaniu jakości wyrobów.
Rys. 54. Stopniowanie komputerowe [7, s. 14]
Rys. 55. Wydruk stopniowania szablonów na ploterze [7, s. 14]
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jaka jest róŜnica między formą a szablonem?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
69
2.
Co nazywamy stopniowaniem form?
3.
Jakie są rodzaje stopniowania?
4.
Jakie są metody stopniowania?
5.
Jakie są ogólne zasady stopniowania rozmiarowego?
6.
Jakie są ogólne zasady stopniowania wzrostowego?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj szablony kamizelki damskiej na podstawie form konstrukcyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować formę kamizelki na arkuszu papieru,
2)
uwzględnić naddatki na szwy i podwinięciu na formie kamizelki,
3)
rozrysować układ skór,
4)
opisać szablony kamizelki,
5)
oznaczyć krawędzie szablonów – wyrysować trójkąty,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenia stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
forma kamizelki,
−
arkusz papieru A1,
−
przybory do rysowania i pisania,
−
noŜyczki,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Dokonaj stopniowania wzrostowego o jeden rozmiar szablonu dowolnego wyrobu
odzieŜowego według zasad przedstawionych w poradniku ucznia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
wybrać i odrysować szablony,
2)
rozdzielić róŜnicę wzrostową według wskazówek na rysunku 52 w poradniku,
3)
wystopniować szablony według wzrostu,
4)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenia stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
szablony wyrobu odzieŜowego,
−
arkusz papieru A1,
−
przybory do rysowania i pisania,
−
taśma centymetrowa,
−
przybory kreślarskie: przykładnice, linie, krzywiki,
−
literatura z rozdziału. 6.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
70
Ćwiczenie 3
Dokonaj stopniowania szablonów futra damskiego według obwodu (o dwa rozmiary)
według zasad przedstawionych w poradniku ucznia. Opisz i ostempluj wystopniowane
szablony.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1)
odrysować szablony,
2)
rozdzielić róŜnicę obwodów według wskazówek na rysunku 51 w poradniku,
3)
wystopniować szablony według obwodu,
4)
opisać szablony według zasad przedstawionych w poradniku,
5)
ostemplować krawędzie szablonów trójkątami,
6)
zaprezentować wykonane ćwiczenie.
WyposaŜenia stanowiska pracy:
−
poradnik ucznia,
−
szablony wyrobu odzieŜowego,
−
arkusz papieru A1,
−
przybory do rysowania,
−
taśma centymetrowa,
−
przybory kreślarskie: przykładnice, linie, krzywiki,
−
literatura z rozdziału 6.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak
Nie
1)
określić zasady stopniowania szablonów według wzrostu?
2)
określić zasady stopniowania szablonów według obwodu?
3)
wykonać stopniowanie szablonów odzieŜowych według wzrostu?
4)
wykonać stopniowanie szablonów odzieŜowych według obwodu
i opisać je?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
71
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8.
Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−−−−
instrukcja,
−−−−
zestaw zadań testowych,
−−−−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1
1.
Pomiary antropometryczne to pomiary
a)
słuŜące do wykonania modelowania wtórnego form wyrobów odzieŜowych.
b)
potrzebne do wykonania usługi kuśnierskiej.
c)
szczegółowe i dokładne pomiary wykonane w celu badań cech wymiarowych
człowieka.
d)
krawieckie.
2. Płaszczyzna strzałkowa xy
a)
przechodzi pionowo przez wyrostki kolczyste kręgosłupa i środek mostka.
b)
dzieli ciało na część przednią i tylną.
c)
jest prostopadła do płaszczyny czołowej.
d)
to kaŜda płaszczyzna pionowa wyznaczona na ciele ludzkim.
3. Typy figur kobiet wyznaczono na podstawie róŜnic między
a)
obwodem bioder, a obwodem klatki piersiowej.
b)
wzrostami.
c)
obwodem klatki piersiowej a obwodem talii.
d)
obwodem bioder a obwodem talii.
4. Figury pochyłe mają
a)
zaokrąglone plecy, szyję i barki przesunięte do przodu.
b)
szerokość pleców mniejszą od przodów i krótkie plecy.
c)
zaokrąglone plecy i barki przesunięte do tyłu.
d)
zaokrąglone i krótkie plecy oraz długie przody.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
72
5. Linie orientacyjne pionowe na ciele ludzkim określa się symbolami literowymi
a)
y, v, W.
b)
y, x, v.
c)
y, x, T.
d)
y, T, v.
6. Wzrost – ZW w tabelach wymiarów zmienia się co
a)
6 cm.
b)
4 cm.
c)
2 cm.
d)
1 cm.
7. Do wymiarów podstawowych figury ludzkiej zalicza się wymiary określone symbolami
a)
ZW, opx, SyTy, RvRv, RvNv.
b)
ZW, opx, ot, obt, SyTy.
c)
ZW, opx, os, SyTy, RvNv.
d)
ZW, opx, ot, obt, os.
8. Punkt Ty leŜy
a)
na wierzchołku głowy.
b)
na przecięciu linii środkowej tylnej i linii talii.
c)
najdalej bocznie na linii talii.
d)
na wcięcia pachy z tyłu.
9. Pomiar oznaczony symbolem opx to pomiar obwodu
a)
szyi.
b)
klatki piersiowej.
c)
bioder.
d)
talii.
10. Tabelaryczny zestaw szczegółowych pomiarów figury ludzkiej to
a)
tabele wzrostów.
b)
tabele wymiarów.
c)
pomiary kontrole.
d)
pomiary figur nietypowych.
11 Siatka konstrukcyjna to
a)
wykreślone linie proste poziome i pionowe, na których wyznacza się odcinki
konstrukcyjne.
b)
konstrukcja odzieŜy.
c)
odcinki długości.
d)
odcinki szerokości.
12. Luzem w odzieŜy nazywamy róŜnicę między
a)
obwodem klatki piersiowej, a obwodem bioder.
b)
wymiarami odzieŜy a wymiarami ciała.
c)
obwodem klatki piersiowej a obwodem talii.
d)
obwodem odzieŜy futrzanej mierzonym po linii zewnętrznej, a obwodem
mierzonym po linii wewnętrznej wyrobu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
73
13. Forma wyrobu futrzarskiego to
a)
szablon wyrobu.
b)
konstrukcja wyrobu.
c)
model wyrobu.
d)
wzornik wyrobu bez dodatku na szwy i podwinięcia.
14. Modelowanie przestrzenne to modelowanie form na
a)
siatce konstrukcyjnej.
b)
formach wyrobu.
c)
manekinie lub figurze.
d)
na szablonach.
15. Odcinki szerokości na siatce konstrukcyjnej wylicza się z obwodu
a)
klatki piersiowej.
b)
bioder.
c)
talii.
d)
pasa.
16. Podstawą do konstrukcji formy kaptura jest
a)
podkrój szyi w korpusie wyrobu odzieŜowego i wysokość głowy.
b)
obwód głowy i wysokość głowy.
c)
podkrój szyi w plecach i obwód głowy.
d)
podkrój szyi w przodzie i obwód głowy.
17.
Rysunek przedstawia
a)
modelowanie wtórne formy rękawa.
b)
stopniowanie formy rękawa według wzrostu.
c)
stopniowanie formy rękawa według obwodu.
d)
modelowanie rękawa kimonowego.
18. Modelowanie konfekcyjne to modelowanie
a)
form wyrobu futrzarskiego na siatce konstrukcyjnej.
b)
wyrobu w trakcie jego wykonywania.
c)
form wyrobu odzieŜowego na manekinie.
d)
form po wycięciu z siatki konstrukcyjnej.
19. Rysunek przedstawia modelowanie form
koŜucha na figurę
a)
normalną.
b)
pochyłą.
c)
spręŜystą.
d)
z bocznym skrzywieniem kręgosłupa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
74
20. Rysunek przedstawia przemodelowanie formy podstawowej futra damskiego na formę
a)
kimonową.
b)
reglanową.
c)
rozkloszowaną.
d)
dopasowaną.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
75
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Konstruowanie i modelowanie form wyrobów futrzarskich
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
76
6. LITERATURA
1.
Buczyńska L., Burzyński Cz.: Kuśnierstwo 2. WSiP, Warszawa 1986
2.
Burzyński Cz., DzieŜa R., Suliga A., Duda I.: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1986
3.
Burzyński Cz., Suliga A.: Kuśnierstwo cz.1. WSiP, Warszawa 1986
4.
Lewandowska
−
Stark E.: Modelowanie form odzieŜy damskiej. SOP, Toruń 1997
5.
Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieŜy cięŜkiej. WSiP, Warszawa 1989
6.
Samek P. Tłumaczenie z języka niemieckiego: Krawiectwo Technologia. WSiP Spółka
Akcyjna, Warszawa 1999
7.
Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieŜy lekkiej. WSiP, Warszawa 1985