Komentowany przepis
Prawo upadłościowe i
naprawcze. Komentarz
2005
Stanisław Gurgul
Prawo upadłościowe i
naprawcze Zimmerman
10.2007
Pr.upadłościowe i
naprawcze
red.Zienkiewicz08.2006
Prawo upadłościowe i
naprawcze Gurgul
05.2005
Postępowanie naprawcze
Dukiel 01.2004
dla stanu prawnego na 2005-05-30
1
1. Złożenie przez przedsiębiorcę zagrożonego niewypłacalnością oświadczenia o
wszczęciu postępowania naprawczego jest uprawnieniem a nie obowiązkiem
przedsiębiorcy, może być przeto dokonane wyłącznie przez niego samego lub przez
jego pełnomocnika procesowego. W przypadku osób prawnych uprawnienie to może
realizować organ (ustawowy lub statutowy) danej osoby, w tym np. zarządca
przymusowy przedsiębiorcy lub kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1
KrRejSU; nie mógłby natomiast tego uczynić ani organ założycielski w stosunku do
przedsiębiorstwa państwowego ani minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w
stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa (por. art. 20 ust. 2 pkt 3 i 4 PrUpN).
2
Oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego składa się w sądzie, który byłby
właściwy do prowadzenia postępowania upadłościowego w stosunku do danego
przedsiębiorcy. Oświadczenie to powinno odpowiadać ogólnym wymaganiom
dotyczącym pisma procesowego (art. 126 i nast. KPC w zw. z art. 35 PrUpN), a ponadto
powinno zawierać wszystkie dane wymienione w treści art. 22 ust. 1 pkt 1-3 PrUpN.
Niezależnie od tego do przedmiotowego oświadczenia należy dołączyć:
1) . odpis z właściwego rejestru, do którego wpisany jest przedsiębiorca,
2) . oświadczenie, że nie zachodzi żadna z negatywnych okoliczności
uniemożliwiających wszczęcie postępowania naprawczego w stosunku do
przedsiębiorcy,
3) . plan naprawczy,
4) . dokumenty wymienione w art. 23 ust. 1 PrUpN,
5) . oświadczenie o prawdziwości danych zawartych w samym oświadczeniu o
wszczęciu postępowania naprawczego i w dołączonych do niego dokumentach
oraz o prawdziwości oświadczenia co do okoliczności wymienionych w art. 492
ust. 3 PrUpN (uwaga: ze względu na swoistą hipertrofię różnych "oświadczeń"
w przepisach regulujących postępowanie naprawcze, w toku dalszych wywodów
oświadczenie o wszczęciu tego postępowania nazywane będzie "pismem
inicjującym postępowanie naprawcze").
3
2. W spisie wierzycieli przedsiębiorca powinien wymienić wszelkiego rodzaju
wierzytelności: pieniężne, niepieniężne, w obcej walucie itd. Ze względu na treść
Page 1 of 3
2009-08-27
https://legalis.net.pl/menu.html
przepisów art. 517 ust. 1 i 2 PrUpN przedsiębiorca ma oczywisty interes prawny, by w
spisie wierzycieli wymienić wszystkich tych wierzycieli, których wierzytelności są
objęte postępowaniem naprawczym. Wierzytelności nie objęte tym postępowaniem
(zob. art. 85 ust. 1 pkt 1, art. 273 i art. 274 PrUpN) powinny być również przedstawione
w sposób szczegółowy, mają one bowiem istotne znaczenie dla oceny możliwości
płatniczych przedsiębiorcy i szans przyjęcia przez wierzycieli zgłoszonych przez niego
propozycji naprawczych.
4
3. Wymaganie załączenia do pisma inicjującego postępowanie naprawcze "dokumentów
wymienionych w art. 23 ust. 1" należy uznać za bezprzedmiotowe w odniesieniu do
tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi, ponieważ
istnienie takich tytułów (zwłaszcza wykonawczych) unicestwiałoby możliwość
wszczęcia postępowania naprawczego: tytuły te świadczyłyby wszak o tym, że
przedsiębiorca ma wymagalne zobowiązania, w takiej zaś sytuacji z definicji obu
postępowań (upadłościowego i naprawczego) wynika, że w grę wchodzi tylko
wszczęcie postępowania upadłościowego ze względu na treść art. 11 ust. 1 PrUpN. Poza
tym, jednak wszystkie inne dokumenty muszą być przedstawione sądowi wraz z
pismem inicjującym postępowanie naprawcze, brak tu bowiem takiego rozwiązania,
jakie przewiduje przepis ust. 3 art. 23 PrUpN.
5
4. "Oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym" w istocie swej powinno
zawierać zapewnienie, że wszystkie twierdzenia przytoczone przez przedsiębiorcę w
piśmie inicjującym postępowanie naprawcze, w załączonych do tego pisma
dokumentach oraz w oświadczeniu co do braku przeszkód do wszczęcia postępowania
naprawczego są prawdziwe i wyczerpujące. Uznać przy tym należy, że zapewnienie to
może złożyć wyłącznie sam przedsiębiorca, nie zaś jego pełnomocnik, przemawia
bowiem za tym właściwość (natura) czynności, o której mowa (por. art. 19 § 2 PrUkł).
Co się tyczy formy omawianego oświadczenia nie powinno ulegać wątpliwości, że
może to być również - jako bardziej solenna - forma aktu notarialnego, wykluczone jest
natomiast poświadczenie podpisu przedsiębiorcy przez osoby inne niż notariusz, np.
przez starostę (por. art. 79 KC). Warto przy tym podkreślić, że analogiczne
oświadczenie dłużnika przewidziane w treści art. 25 ust. 1 PrUpN wymaga zwykłej
formy pisemnej, tak zresztą jak i oświadczenie co do braku przeszkód z art. 492 ust. 3
PrUpN do wszczęcia postępowania naprawczego.
6
5. Z dotychczasowych wypowiedzi doktryny wynika, że sąd może zakazać wszczęcia
postępowania naprawczego w nieprzekraczalnym terminie 14 dni od złożenia
stosownego oświadczenia przez przedsiębiorcę (gdyby zatem sąd wydał postanowienie
po tym terminie, należałoby uznać, że postanowienie to dotknięte jest nieważnością,
którą sąd II instancji powinien uwzględnić z urzędu). Rozwiązanie to uznaje się zgodnie
za nieprawidłowe, z reguły bowiem uniemożliwiać ono będzie dokonanie rzetelnej
analizy oświadczenia i załączonych do niego dokumentów, zwłaszcza że analiza ta
obejmuje nie tylko badanie okoliczności o charakterze formalnym lecz także ocenę
prawdziwości danych zawartych w oświadczeniu i dokumentach, a więc badanie o
charakterze merytorycznym, wymagające nieraz dłuższego czasu. Niebezpieczeństwo
stąd wynikające próbuje ograniczyć wykładnia, wedle której, zgodnie z teorią
doręczenia wyrażoną w art. 61 KC, 14-dniowy termin biegnie od złożenia
oświadczenia w biurze podawczym właściwego sądu, oddanie natomiast pisma w
polskim urzędzie pocztowym nie wywołuje skutków prawnych (zob. J. Sawiłow,
Postępowanie naprawcze jako nowa, sui generis instytucja prawa upadłościowego.
Wybrane zagadnienia, s. 54). Wykładnia ta jednak nie może być aprobowana, jest
bowiem sprzeczna z kategorycznym brzmieniem przepisów art. 165 § 2 i 3 KPC,
których stosowanie nie może tu budzić wątpliwości w świetle art. 35 i art. 493 PrUpN
(interpretatio cessat in claris).
7
6. Jeżeli pismo inicjujące postępowanie naprawcze nie odpowiada ogólnym
wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych w art. 126 KPC, przewodniczący
Page 2 of 3
2009-08-27
https://legalis.net.pl/menu.html
Gurgul
powinien zażądać usunięcia stwierdzonych braków w trybie art. 130 KPC. W grę nie
wchodzi tu natomiast tryb przewidziany w art. 16 KSCU, nieuiszczenie bowiem,
choćby w części, należnej opłaty 200 zł (§ 55 pkt 2 WpisCR) pociąga zawsze za sobą
komieczność zwrotu pisma ze względu na treść art. 28 ust. 1 i 2 PrUpN. W tym
kontekście wymaga jednak wyjaśnienia, że w obu sytuacjach zwrot pisma inicjującego
postępowanie naprawcze nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z jego
wniesieniem do sądu (por. 130 § 2 zd. 2 KPC i art. 18 KSCU), nie będzie zatem
przeszkody do ponownego złożenia przez tego samego przedsiębiorcę oświadczenia o
wszczęciu postępowania naprawczego (odmiennie J. Minkus, [w:] Zienkiewicz,
Komentarz, s. 807).
8
Wszystkie inne braki (w tym niezupełne dane wymienione w art. 22 ust. 1 pkt 1-3
PrUpN) uzasadniają wydanie a limine postanowienia zakazującego wszczęcia
postępowania naprawczego, ze skutkiem - w razie uprawomocnienia się postanowienia -
przewidzianym w ust. 4.
9
7. Nie budzi zastrzeżeń stanowisko, że zażalenie na postanowienie "w przedmiocie"
zakazu wszczęcia postępowania naprawczego służy wyłącznie przedsiębiorcy oraz że
"sankcja bezterminowej niemożności wszczęcia postępowania naprawczego za złożenie
niekompletnego wniosku, którą ustawodawca zrównał z sankcją za złożenie
nieprawdziwych danych i oświadczeń […], jest nadmierna i niesprawiedliwa, a tym
samym - de lege ferenda - należałoby ją co najmniej miarkować" (zob. J. Pałys, [w:]
Postępowanie naprawcze, s. 57).
10
8. Należy uznać, że przedsiębiorca może skutecznie cofnąć swe oświadczenie o
wszczęciu postępowania naprawczego aż do chwili przyjęcia układu przez wierzycieli
(art. 493 w zw. z art. 35 PrUpN i art. 203 § 1 KPC; por. także w tym przedmiocie
przepis art. 23 § 1 PrUkł). Cofnięcie tego oświadczenia, dokonane na zgromadzeniu
wierzycieli, może być zgłoszone w formie ustnego oświadczenia, które podlega
wpisowi do protokołu zgromadzenia (art. 157 § 1, art. 158 § 1 pkt 3 i 161 KPC w zw. z
art. 35 PrUpN). Poza zgromadzeniem wierzycieli cofnięcie oświadczenia, o którym
mowa, powinno być dokonane w formie pisma procesowego (art. 125 i nast. KPC).
Podkreślić przy tym należy, że cofnięcie przedmiotowego oświadczenia, w myśl art.
203 § 2 KPC, nie wywołuje żadnych skutków, jakie wiążą się z dokonaniem danej
czynności, w rezultacie czego brak byłoby przeszkód z art. 492 ust. 3 pkt 1 PrUpN do
ponownego złożenia przez przedsiębiorcę oświadczenia o wszczęciu postępowania
naprawczego.
Page 3 of 3
2009-08-27
https://legalis.net.pl/menu.html