Podstawowe zasady szkolenia

oraz struktura treningu sportowego

dzieci i młodzie y

Jolanta K dzia

Współczesny wiat wyczynowy jest atrakcyjn ofert dla młodego

pokolenia. Sława, podró e, uznanie a tak e pieni dze – to atrakcyjne atrybuty

kariery sportowej. Ale czy ka dy mo e to osi gn ? Niestety nie, chocia w

pewnym sensie jest to w wielu przypadkach mo liwe. Nie wszyscy jednak zdaj

sobie spraw z ogromu pracy i wysiłku jaki trzeba wło y , by cho troch spełniły

si jego marzenia.

Szkolenie sportowe jest zorganizowan i celowo uporz dkowan działalno ci ,

której celem jest przygotowanie zawodników do uzyskania maksymalnych

wysiłków. Jest to swoisty system składaj cy si z szeregu składowych:

-podsystem prognozowania rozwoju poszczególnych dyscyplin, prognozowanie

rozwoju wyników oraz przebiegu indywidualnych karier i warunków

nieodzownych do osi gni cia okre lonych wyników

-podsystem treningów, zawodów i odnowy

-podsystem doboru kandydatów i selekcji do sportu wyczynowego

-materialne warunki treningu, zawodów, odnowy, bada naukowych

-poziom kadry szkoleniowej

Sport młodocianych jest funkcj składow sportu wyczynowego.

Współczesny trening jest procesem zło onym, a na jego skuteczno wpływa wiele

czynników, których znajomo stanowi efekt działalno ci szkoleniowej.

Trening sportowy to wieloletni, dynamiczny i bardzo zło ony proces

pedagogiczny, w ramach którego zawodnik poznaje, opanowuje i systematycznie

doskonali technik i taktyk swojej dyscypliny, kształtuje sprawno fizyczn oraz

cechy wolicjonalne i osobowo ciowe.

Podstawowe funkcje treningu powinny wynika z informacji otrzymywanych z

prognozowania.

Prognozowanie jest naukowym przewidywaniem rozwoju zjawiska, opartym na

poznanych i racjonalnych prawidłowo ciach, przy zastosowaniu metody analizy

problemu. Prognozy opisuj ce kierunki rozwoju sportu i tempo poprawy wyników

wyznaczaj równocze nie zadania dla treningu. Podstawowym celem treningu jest

uzyskanie jak najlepszego wyniku.

W ród wielu czynników wpływaj cych na jego poziom, do najwa niejszych

nale :

1.elementy nie podlegaj ce wytrenowaniu (talent zawodnika)

2.elementy podlegaj ce wytrenowaniu (efekty treningu)

3.warunki społeczne i materialne procesu treningowego

Jak wida na najwy szym poziomie czynników jest talent.

„Twierdzi si , e talent to idealna struktura cech uwarunkowanych genetycznie,

która pozwala w odpowiednich warunkach rodowiskowych i odpowiedniej

motywacji osi gn sukces. Jest to wi c suma wewn trznych, wrodzonych,

szczególnych predyspozycji, które stwarzaj potencjalne mo liwo ci do działania

okre lonego rodzaju.

Osobnicze mo liwo ci rozwoju mistrzostwa sportowego determinowane s przez

dwie grupy czynników:

Pierwsza z nich stanowi zespół uwarunkowa , drug wpływ rodowiska

przejawiaj cy si w procesie treningu.

Trening powinien by zawsze konstruowany stosownie nie tylko do celów

sportowych , ale i osobniczych mo liwo ci ustroju w danej fazie rozwoju.

1.Trening musi by dostosowany do praw rz dz cych w danej fazie rozwoju

młodego organizmu.

2. Konieczne jest uwzgl dnienie zjawisk rozwoju w aspekcie morfologicznym,

motorycznym, psychologicznym, umysłowym i społecznym.

3.Bod ce treningowe powinny uzupełnia zjawiska rozwojowe i kształtowa

ustrój zgodnie z jego aktualnymi mo liwo ciami, o czym mówi fazy sensytywne

rozwoju zdolno ci motorycznych (wg J.Raczka)

np.:

-równowaga 10-14 rok ycia

-szybko 6-13 rok ycia

-gibko 6-15 rok ycia

Doskonalenie sprawno ci fizycznej odbywa si w cisłym zwi zku z rozwojem

fizycznym i psychicznym.

Nale y mie na uwadze rozwój układu ruchu. Doskonało tego układu wraz z

wła ciwo ciami układu nerwowego –cechami psychicznymi –decyduje o

szczególnych predyspozycjach przejawiaj cych si w aktywno ci ruchowej-

uzdolnieniach ruchowych.

Orientacyjny wiek rozpoczynania treningu w grupach wszechstronnego

przygotowania dla poszczególnych dyscyplin

Wszelkie działania metodyczne powinny uwzgl dnia biologiczne aspekty

rozwoju.

Trening jest bardzo silnym zespołem bod ców. Nale y pami ta , e rozwijaj cy

si organizm jest przebudowywany w takim kierunku, w jakim b dzie

kształtowany poprzez

wiczenia fizyczne. W momencie przekroczenia

funkcjonalnych granic adaptacji, mo na doprowadzi do zachwiania równowago

biologicznej, do nieprawidłowo ci i dysproporcji rozwojowych.

Organizm dziecka mo e rozwin si w jednym kierunku (np. nadmierny rozwój

mi ni) kosztem upo ledzenia rozwoju innych cech (np. wzrostu), czy funkcji

ustroju. Nadmierna eksploatacja biologicznych sił dzieci mo e –w skrajnych

przypadkach doprowadzi do zmian dojrzewania płciowego, nie mówi c o

zahamowaniu rozwoju sportowego.

St d idea treningu „progresywnego”- optymalizuj cego drog do pełni rozwoju

sportowego w wieku dojrzałym.

Nale y spokojnie i rozwa nie zmierza do celu; po piech mo e tylko zaszkodzi .

A oto tabela przedstawiaj ca objawy zm czenia powstaj ce pod wpływem

zró nicowanych obci e :

Wyszczególnienie

Zm czenie

umiarkowane,

obci enie niedu e

Zm czenie du e,

obci enie optymalne

Zm czenie bardzo

du e, obci enie

kra cowe

Wydzielanie potu

Lekkie lub rednie w

zale no ci od

temperatury

Silne, powy ej pasa

Bardzo silne, poni ej

pasa

Oddech

Przyspieszony, ale

równy

Bardzo szybki

Bardzo szybki, krótki,

nieregularny

Wiek (lata)

Dyscyplina sportu

7-8 i wcze niej

Pływanie, ły wiarstwo figurowe, gimnastyka

artystyczna i sportowa (dziewcz t), tenis

8-9 i wcze niej

Akrobatyka, gimnastyka sportowa (chłopcy), skoki

do wody, skoki narciarskie, narciarstwo zjazdowe

9-10

Dwubój zimowy, narciarstwo biegowe, skoki na

batucie, eglarstwo

10-11

Zapasy,

wio larstwo,

ły wiarstwo

szybkie,

koszykówka, siatkówka, hokej na lodzie, piłka

no na, piłka r czna, piłka wodna, szermierka,

łucznictwo

11-12

Kajakarstwo,

lekkoatletyka,

strzelectwo,

je d ectwo, pi ciobój nowoczesny, saneczkarstwo

12-13

boks, kolarstwo

13-14

Podnoszenie ci arów, strzelectwo rutowe

Dokładno ruchu

Normalny

Pocz tek wyst powania

bł dów, obni ona

dokładno , niepewno

Du e bł dy, zakłócenia

w koordynacji,

niedokładno ,

niepewno

Koncentracja

Normalna, pełna uwaga

przy obja nieniach

Nieuwaga przy

obja nieniach, obni ona

przyswajalno w

wiczeniach, obni ona

zdolno ró nicowania

Wyra nie obni ona,

nerwowo , wydłu ony

czas reakcji

Ogólne samopoczucie

Dobre, adnych

dolegliwo ci

Uczucie słabo ci w

mi niach, obni ona

wydolno , wzmagaj ce

si osłabienie

Du e osłabienie, bóle w

mi niach i stawach,

kłucie w klatce

piersiowej, zawroty

głowy

Gotowo do wysiłku

Aktywno normalna,

gotowo do pełnego

wysiłku

Obni ona aktywno ,

tendencja do wydłu ania

przerw

Ch zupełnego

odpoczynku, brak

gotowo ci do

kontynuowania wysiłku

nastrój

Radosny, du a

ywotno

Lekko przytłumiony, ale

radosny, je li efekty

zaj odpowiadaj

oczekiwaniom

Uczucie strachu przed

ponownym obci eniem,

wyst pienie w tpliwo ci

nad celowo ci zaj

Je eli nadmierne obci enia wyst puj wielokrotnie, doprowadza to do

wyczerpania organizmu, a nawet do zmian patologicznych. Tego mo na unikn

pami taj c, e:

-stosuj c obci enia treningowe zawsze nale y przestrzega zasady racjonalnego

nast pstwa wysiłków i wypoczynku

-obci enia treningowe –jako główny bodziec w treningu kształtuj cy funkcje

organizmu- wyra aj wysiłek fizyczny i psychiczny sportowca

-fizyczne obci enia treningowe (czas wysiłku, km, kg) i mechaniczne

(powtórzenia )nale y zwi ksza stopniowo, bez wzgl du na stopie zdolno ci

wysiłkowej sportowca

-główny bodziec treningowy powinien przypada na okres wzmo onej gotowo ci

sportowca do wysiłku

-prawa fizjologicznego i psychicznego przebiegu wypoczynku nakazuj tak

planowa treningi, aby kształcenie cech motoryczno ci sportowca nast powało w

układzie szybko –siła mi niowa –wytrzymało

-w miar zbli ania si terminu realizacji celu głównego treningu nale y zmienia

ekstensywny charakter wysiłku na intensywny

-nie ilo wysiłku, ale jako decyduje o osi ganiu przez sportowca celów

treningowych

Zebrane w tabeli objawy zm czenia s efektem obci e treningowych. Zbyt

szybkie nietypowe i nieadekwatne do wielko ci wykonywanej pracy objawy

zm czenia wiadcz o symptomach przem czenia lub krótkim odpoczynku.

Z. Neglaka twierdzi, e umiej tno racjonalnego ł czenia du ych obci e

treningowych z kompleksowym uwzgl dnieniem praw odnowy stanowi isto

treningu sportowego. Prawidłowo zorganizowany układ pracy i wypoczynku

odgrywa podstawow rol w podwy szaniu skuteczno ci treningu. Prawidłowa

metodyka szkolenia dzieci i młodzie y powinna uwzgl dnia dynamik przemian

rozwojowych w ontogenezie i aktualny poziom wytrenowania wzgl dem struktury

czasowej, która obejmuje cykle ró nej zło ono ci i długotrwało ci.

Wyró nia si makro-, mezo-, i mikrocykle oraz pojedyncze jednostki treningowe,

które charakteryzuj si swoistymi rozwi zaniami metodycznymi:

-okre lonym stosunkiem rodków treningowych ( wicze wszechstronnych,

ukierunkowanych, specjalnych, wicze siły, szybko ci, wytrzymało ci itd.) oraz

dynamik ich zmian w kolejnych cyklach

-okre lonym stosunkiem poszczególnych parametrów obci enia treningowego

(obj to ci i intensywno ci) przy zastosowaniu ró nych metod i form realizacji

-istnieniem systemu kontroli ujawniaj cego wszelkie istotne zmiany zachodz ce w

stanie organizmu zawodnika, pozwalaj cego na ocen tempa zbli ania si do

wyznaczonego celu

Z fizjologicznego punktu widzenia podstawowym zadaniem treningu jest

systematyczne wywoływanie reakcji adaptacyjnych, które pozwalaj na

podwy szanie mo liwo ci wysiłkowych zawodnika. Procesy adaptacyjne –

dotycz ce zarówno nauczania techniki oraz taktyki, jak i kształtowania potencjału

motorycznego, zwi zane s z wykonywaniem pracy o okre lonej obj to ci i

intensywno ci. Ka da praca wywołuje zm czenie organizmu , co jest warunkiem

koniecznym do podniesienia na wy szy poziom stanu wytrenowania.

Aby sprosta wymaganiom nale y stworzy warunki by uczniowie uczestnicz cy

w treningu sportowym nie byli z „przypadku” tzn. trener winien postawi

zawodnikowi i sobie dwa zasadnicze pytania

-

czy kandydat chce uprawia sport

-

czy kandydat jest w stanie osi gn dobre wyniki

Rol instruktora jest znalezienie takiej jednostki, u której oba te elementy

wyst puj równocze nie.

Istot selekcji jest wybór takich osób spełniaj cych wymagania, jakie

współcze nie stawiaj poszczególne dyscypliny i jakie b d stawiały jutro.

Wybór kandydatów do treningu odbywa si :

-

drog naturaln – do grup szkoleniowych przyjmuje si wszystkich

zainteresowanych, z zało eniem dobrowolnej rezygnacji

-

intuincyjnie – na podstawie do wiadcze , wiadomo ci fachowych i

praktyki trener znaj c specyfik danej dyscypliny wyłania najlepszych

-

poprzez kierowanie pewnym zespołem i wyznaczeniu uczestnikom cech

„mistrza” , d enie do tego celu i w wyniku selekcji pozostaj najlepsi.

Kryteriami doboru zawodników do uprawiania poszczególnych dyscyplin

sportowych jest:

1.Stan zdrowia – badania lekarza specjalisty stanowi podstaw wszelkich

nast pnych przedsi wzi . Zawodnika obowi zuj ogólne badania lekarski,

badania podmiotowe i przedmiotowe, próby wysiłkowe i badania dodatkowe.

2.Budowa somatyczna – masa i wysoko ciała, typ budowy.

3.Uzdolnienia ruchowe – zdolno zawodnika do szybkiego i trwałego uczenia si

ruchów oraz umiej tno tworzenia nowych układów. Szybko uczenia si

elementów technicznych, co stanowi podstaw do rozwoju odpowiednich

sprawno ci.

4.Sprawno c fizyczna – zdolno wykorzystania potencjału podstawowych cech

motorycznych.

5.Dyspozycje psychiczne – odporno psychiczna, motywacje, ambicje, optymalny

poziom zrównowa enia w sytuacjach wymagaj cych mobilizacji, poczucie

odpowiedzialno ci, nastawienie na sukces.

6.Wiek – wiek kalendarzowy, nie zawsze odpowiada wiekowi rozwojowemu,

nale y stosowa standardy wieku rozwojowego posługuj c si miarami:

-

wieku szkieletowego

-

wieku wtórnych cech płciowych

-

wieku morfologicznego

7.Wiek sportowy - to najbardziej kompleksowy wska nik, w którym uwidocznione

s predyspozycje rozwojowe oraz stopie wykorzystania nabytych sprawno ci i

umiej tno ci . Wa nych informacji selekcyjnych dostarcza obserwacja tempa

przyrostu wyników.

S to elementy niezb dne do zorganizowania grupy sportowców nie tylko

wyczynowych. Poprzez takie działania jak :

- kontakty z nauczycielami wychowania fizycznego w szkołach (nauczyciel

obserwuj cy przez dłu szy czas uczniów w czasie lekcji orientuje si , który z nich

wykazuje wy sz od przeci tnej sprawno ci i zainteresowanie sportem),

-

obserwacj zawodów szkolnych ,,podwórkowych ”,

- ogłoszenia w rodkach masowego przekazu o przyj ciach do grup szkolenia

sportowego,

trener dobiera grup wiczebn danej dyscypliny sportowej posiadaj cych

optymalne warunki morfologiczne, psychiczne i sprawno ciowe do osi gania w

przyszło ci wysokich wyników sportowych.

Odr bnym zagadnieniem selekcji jest okre lenie wieku rozpocz cia treningu.

Celem głównym sportu młodzie y szkolnej jest stworzenie funkcjonalnej

postawy do osi gania dobrych wyników w wieku dojrzałym .Trening w tej

kategorii wiekowej winien by nakierowany na adaptacj ustroju do okre lonego

rodzaju wysiłków.

Mówi c o zasadach treningu dzieci i młodzie y u ywa si najcz ciej dwóch

poj .

1.

wczesna specjalizacja – to d enie do mo liwie najwcze niejszego

przygotowania organizmu do specyficznych wymogów w skiej

specjalizacji ruchowej i funkcjonalnej,

2.

trening ogólnorozwojowy –celem jego jest równomierny rozwój cech i

dyspozycji stanowi cych fundament pod przyszł specjalizacj .

Trening jest procesem długotrwałym .W skali czasu wyodr bnione zostały w nim

etapy szkolenia.

1.

Trening wszechstronny polega na rozwoju w sposób analityczny poszczególne

cechy motoryczno ci , wzbogacaj c umiej tno ci ruchowe w rozmaitych

zadaniach. U najmłodszych dominuj zbiry wicze stymuluj ce rozwój

fizyczny w formie gier i zbaw ruchowych, gier sportowych, wicze

lekkoatletycznych , atletyki terenowej , gimnastyki , akrobatyki oraz sportów

zimowych i wodnych.

Głównie w treningu wszechstronnym wykorzystywane s rodki i metody

ruchowo i funkcjonalnie odległe od zamierzonej lub uprawianej specjalizacji.

2.Trening ukierunkowany – jest to zespół oddziaływa kształtuj cych, które

rozwijaj i doskonal , funkcjonaln i ruchow baz przyszłej lub uprawianej

specjalizacji. rodki metody kształtowania zdolno ci stanowi pomost mi dzy

oddziaływaniami treningu wszechstronnego i specjalnego. Formy pracy s

zró nicowane z przewag form cisłych.

3.Trening specjalny—rozbudowuje sprawno specjaln , za pomoc specjalnych

metod, rodków doskonalenia technicznego, taktycznego, wolicjonalnego i

teoretycznego.

Rozró nienia te dotycz zasad planowania pracy treningowej w etapach szkolenia,

jak te okre laj kierunek przygotowa w poszczególnych cyklach i jednostkach

treningowych. Determinuj dobór wła ciwych rodków i metod odpowiednio do

zało onego celu.

Ka dy z etapów szkolenia wymaga odpowiednio dobranych rozwi za

treningowych, odmiennych w swoich funkcjach, lecz zawsze zgodnych z prawami

rozwojowymi organizmu. W treningu nale y uwzgl dni odmienne wymogi

dotycz ce poszczególnych dyscyplin sportu i tak np. wyniki w biegach

lekkoatletycznych zale od wytrzymało ci, wyniki w sprintach – od poziomu

szybko ci. Ka da z tych cech ma swoje odmienne tempo rozwoju w ontogenezie i

w ró nych okresach ycia jest najbardziej podatna na trening.

Struktura treningu

Struktura treningu – to układ i rozmieszczenie elementów składowych procesu,

sposoby ich wzajemnego podporz dkowania i realizacji mi dzy nimi oraz zasady

sprz enia w jeden system funkcjonuj cy jako cało . Sposób funkcjonowania

systemu stanowi ł czny efekt funkcji a szczególnie elementów oraz struktury jako

systemu.

Struktura treningu charakteryzuje si :

-racjonalnym systemem wzajemnych powi za ró nych składowych

przygotowania w procesie treningu (przygotowanie sprawno ciowe, techniczne,

taktyczne , psychiczne, teoretyczne)

-okre lon zale no ci parametrów obci enia treningowego (ilo ciowych

charakterystyk obj to ci i intensywno ci pracy), obci e treningowych i

startowych, faz prac o ró nym charakterze i wypoczynku

-uzasadnion kolejno ci wyst powania ró nych etapów , cykli, jednostek

treningowych i ich cz ci, z przejawiaj c si fazowo w procesie szkolenia,

zgodnie z okre lonymi zasadami zmian.

Trening sportowy jest procesem uj tym w ramy okre lonego strukturalnego

porz dku. Porz dek ten odzwierciedla si we wzajemnym celowym przenikaniu

jego składowych.

Czynnikami wpływaj cymi na struktur treningu s :

-biologiczne prawa rozwoju i funkcjonowania ustroju

-

charakterystyka procesów fizjologicznych zachodz cych w ustroju pod

wpływem treningu

-

-uwarunkowania systemu szkolenia sportowego

-

szczególne cechy modelu mistrzostwa sportowego w danej dyscyplinie,

zasady współzawodnictwa (system startów, kalendarz imprez)

-

charakter obci e treningowych (obj to i intensywno pracy ,

cykliczno pracy i odnowy na ró nych etapach)

-

poziom wiedzy teoretycznej i do wiadcze praktyki w zakresie szeroko

poj tego procesu szkolenia i jego uwarunkowa

Czynniki te charakteryzuj planowanie i przebieg procesu. W zwi zku z tym w

strukturze treningu wyst puj trzy wzajemnie przenikaj ce si funkcje:

1.merytoryczna-charakteryzuje si celowym doborem oraz okre lonymi

wielko ciami i stosunkami poszczególnych rodzajów treningu, tzn.

wszechstronnego, ukierunkowanego, a tak e wicze kształtuj cych cechy

motoryczne, technik i taktyk

-istnieniem wyodr bnionych faz procesu np. pojedynczych zaj

cyklów, okresów

-okre lonym stosunkiem obci e treningowych (obj to i

intensywno pracy w poszczególnych fazach czasowych

-przestrzeganie w obr bie jednostek treningowych, a tak e

mi dzy nimi faz pracy i odpoczynku

-respektowanie wymogów współzawodnictwa.

2.organizacyjna - reguluj ca przebieg procesu z uwzgl dnieniem warunków

materialnych i bazowych, a tak e potrzeb kontroli, opieki lekarskiej, odnowy

biologicznej

3. rodowiskowa-uwzgl dniaj ca zale no funkcji merytorycznej i organizacyjnej

od uwarunkowa i norm rodowiska, jak np. warunki bytowe zawodników, rodzaj

szkoły, dojazdy na treningi, zainteresowanie społeczne dla danej działalno ci

sportowej

W strukturze treningu rozpatrywane s rodzaje przygotowania i treningi:

sprawno ciowe, techniczne, taktyczne, teoretyczne

Zasady treningu sportowego

Zasady treningu-to ogólnie przyj te normy post powania okre laj ce sposób

wcielania w ycie celów stawianych przed treningiem. Zasady te odnosz si do

wszystkich aspektów procesu nauczania .

J. Raczek wyró nia dwa rodzaje zasad treningu sportowego:

I. Zasady specyficzne

1. zasada specjalizacji- jest to ukierunkowanie procesu treningowego na

uzyskanie wysokich osi gni w danej dyscyplinie poprzez wcze niejsze

przygotowanie zawodników do wysokich wymaga specjalizacji

2. zasada stałego wzrostu obci e treningowych –podstaw wytrenowania

jest narastanie obci enia treningowego

3.

zasada ci gło ci treningu-opiera si na prawidłowo ciach procesów

adaptacyjnych; ci głe stosowanie zró nicowanych bod ców warunkuje

prawidłowo zmian adaptacyjnych, a dłu sze przerwy powoduj cofanie

si nabytych zmian

4. zasada cykliczo ci treningu- wymaga zorganizowania procesu

treningowego w systemie odpowiednich cyklów rytmicznie powtarzaj cych

si w czasie

5. zasada zmiennego (falistego) charakteru obci e –celem jest racjonalne

stosowanie rozwoju formy sportowej poprzez odpowiednie modelowanie

obci e w zakresie obj to ci i intensywno ci obci enia

6. zasada jedno ci wszechstronnego i specjalnego przygotowania-wi e si z

zapewnieniem adekwatnego doboru rodzajów rodków przygotowania na

wszystkich szczeblach treningu; obydwa aspekty s ci le powi zane i

wzajemnie si warunkuj

7. zasada niezwłocznej informacji o treningu-jest to szybkie dostarczenie

informacji werbalnej, akustycznej, wizualnej do wykonania ruchu, jego

efektywno ci, a tak e stanie organizmu wicz cego; adresatem tych

informacji jest trener i zawodnik

II. Zasady dydaktyczne

1.zasada wiadomo ci i aktywno ci-wyra a si głównie w odpowiednim

ukierunkowaniu aktywno ci zawodnika na cele i zadania treningu

2.zasada pogl dowo ci-polega na wi zaniu słów z rzeczywisto ci

postrzegan w praktyce oraz na skutecznym działaniu; przejawia si w

bezpo rednim pokazie zadania ruchowego lub wykorzystania

rodków

dydaktycznych (filmy, fotografie, modele itp. działaj c na zmysły zawodnika i

uplastyczniaj c jego poznanie

3.zasada systematyczno ci – polega na zachowaniu planowego i logicznego

porz dku w układzie tre ci treningu ; jest realizowana gdy stosujemy reguły od

znanego do nieznanego, od prostego do zło onego , a tak e gdy przestrzegana jest

rytmiczno wykonywania zada treningowych

4. zasada dost pno ci –polega na konieczno ci dostosowania celów, rodków,

form i metod do poziomu rozwoju psychofizycznego zawodnika

5.zasada trwało ci-polega na stosowaniu takich metod, rodków i form

treningu, które przynosz utrwalenie , usystematyzowanie i pogł bienie

wiadomo ci i umiej tno ci oraz doskonalenie sprawno ci

6.zasada indywidualizacji-oparta jest na dobrej znajomo ci trenera

poszczególnych zawodników i zastosowaniu adekwatnych do mo liwo ci

zawodników metod pracy

7.zasada ł czenia teorii z praktyk -polega na racjonalnym wykorzystaniu

wiedzy teoretycznej w praktycznym działaniu

Wszystkie wymienione zasady s ze sob ci le zwi zane i wzajemnie

uwarunkowane stanowi c ogólne dyrektywy do pracy.

Ich wła ciwe wykorzystanie zale y od wiedzy i inwencji trenera

Trening odbywa si w ró nych cyklach czasowych, a najmniejszym elementem

jego struktury jest jednostka treningowa, która zawiera:

-cz

wst pn (rozgrzewka), której wiczenia przygotowuj organizm do

okre lonego rodzaju pracy

-cz

główn (podstawow ), w której realizowane s podstawowe cele

treningowe; wyst puje w niej du e obci enie wysiłkowe

-cz

ko cow , w której nast puje uspokojenie organizmu po du ym wysiłku.

W poni szej tabeli przedstawiono przykładowy program jednostki treningowej w

terenie-akcent na koordynacj ruchow –dla dzieci w wieku 10-12 lat

Cz

treningu

Tre stosowanych wicze

Czas

trwania

(min.)

I

Wst pna

Trucht przeplatany odcinkami marszu, kr enia ramion, tułowia i

bioder. Wymachy nóg w ró nych płaszczyznach. Skłony i skłony

z pogł bieniem. wiczenia w parach bie ne, rzutne (szyszki,

patyki, drobne kamienie) z mocowaniem. Marsz i wiczenia

oddechowe.

10

II

W marszu, truchcie lub lekkim biegu wiczenia:

25

Zasadnicza

-równowa ne (przej cie po linii wyznaczonej kamieniami,

szyszkami, li mi-przodem i tyłem; przej cie po kraw dzi

płytkiego rowu; mocowanie z partnerem w pozycji nie

gwarantuj cej pełnej równowagi itp.

-bie ne: bieg z partnerem z odwzorowywaniem wszystkich

czynno ci wykonywanych przez niego; bieg w urozmaiconym

terenie (rowy, krzaki, pagórki): w truchcie po wyznaczonym

terenie zabawa w „komórki do wynaj cia”, szybki bieg-obrót,

szybki bieg tyłem z powrotem; szybki bieg po kole o małym

promieniu pod du ym k tem w stosunku do podło a itp.

- lustrzane- asymetryczne: ruchy ramionami, głowy lub nogami

wykonywane w przeciwnym kierunku, a na laduj ce np. kierunek

ruchu wskazówek; ró norodne ruchy prezentowane przez trenera,

rzuty, pchni cia i odbicia rzadziej u ywan ko czyn ;

-z zastosowaniem nietypowych pozycji wyj ciowych (starty,

rzuty, wyskoki );

-obroty, zwroty i przewroty (obroty o 180 i 360 stopni; 3-4 krotny

przewrót w przód na trawie lub mi kkim suchym niegu;

-dobrze znane, lecz wykonywane w ograniczonym terenie:

wył czaj c prac ko czyny dolnej lub górnej; gry i zabawy ze

zmienianymi cz sto przepisami itd.

Uwaga: w trakcie zaj treningowych czynnikiem decyduj cym o

wyborze i czasie dozowania wicze winna by mi dzy innymi

konfiguracja terenu, kolejne wiczenia powinny pochodzi z

innej grupy.

III

Ko cowa

Trucht i marsz przeplatany wiczeniami gibko ciowymi,

rozlu niaj cymi oraz oddechowymi.

10

Ka da jednostka treningowa powinna by powi zana z poprzedzaj cymi j i

nast puj cymi po niej. Zmierzaj c ku wy ynom mistrzostwa sportowego nale y

konsekwentnie przestrzega nie tylko praw rz dz cych treningiem, ale przede

wszystkim zasad dotycz cych rozwoju, zdrowia, kształcenia i wychowania. W

metodyce treningu odzwierciedla si to poprzez stopniowe post powanie od zada

wszechstronnie rozwijaj cych, poprzez ukierunkowane, do specjalnych. Nie wolno

zakłóca tego porz dku. Wszelkie działania metodyczne powinny uwzgl dnia

biologiczne aspekty rozwoju.

Sport dzieci i młodzie y, niezale nie od programowych celów

perspektywicznego kształtowania najwy szego poziomu sportowego, jest przede

wszystkim procesem wychowawczym. St d te wszelkie nieprawidłowo ci

pedagogiczne zakłócaj c ten proces maj dla jego zasadno ci w społecznym

systemie wychowania znaczenie nie mniejsze ni zastrze enia rozwojowe,

zdrowotne i metodyczne.

Literatura

1.Demel M., Skład A., Teoria wychowania fizycznego

PWN, Warszawa 1986

2.Perkowski K., ledziewski D., Metodyczne podstawy treningu sportowego

Wyd. Centralny O rodek Sportu, Warszawa 1998

3.Raczek J., Podstawy szkolenia sportowego dzieci i młodzie y,

Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i

Sportu, Warszawa 1991

4.Soza ski H., Podstawy Teorii Treningu ,

Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i

Sportu, Warszawa 1993