background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

 NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
 
Ewa Superczyńska 
 
 
 
 
 
 

Sporządzanie  i  ekspedycja  napojów,  deserów  oraz 
dietetycznych wyrobów ciastkarskich 321[11].Z2.10 

 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
dr inż. Jacek Anioła 
dr inż. Grzegorz Galiński 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Ewa Superczyńska 
 
 
 
Konsultacja: 
dr hab. inż. Henryk Budzeń 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  321[11].Z2.10 
„Sporządzanie  i  ekspedycja  napojów,  deserów  oraz  dietetycznych  wyrobów  ciastkarskich”, 
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu dietetyk. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI    

 

 

 

 

 

 

 

 

 
1.  Wprowadzenie 

3 

2.  Wymagania wstępne 

5 

3.  Cele kształcenia 

6 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

11 

5.1. Sporządzanie i podawanie deserów 

11 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 11 

5.2. Sporządzanie i podawanie napojów gorących 

16 

5.2.1.  Ćwiczenia 

16 

5.3. Sporządzanie i podawanie napojów bezalkoholowych zimnych 

19 

5.3.1.  Ćwiczenia 

19 

5.4. Asortyment wyrobów ciastkarskich i kulinarnych z ciast, organizacja 

stanowiska pracy 

22 

5.4.1.  Ćwiczenia 

22 

5.5. Sporządzanie i podawanie podstawowego asortymentu wyrobów z ciasta  
 

kruchego i półkruchego 

25 

 

5.5.1.  Ćwiczenia 

25 

5.6. Sporządzanie i podawanie podstawowego asortymentu wyrobów z ciasta 

drożdżowego 

28 

5.6.1.  Ćwiczenia 

28 

5.7. Sporządzanie i podawanie podstawowego asortymentu wyrobów z ciasta 

biszkoptowego i biszkoptowo-tłuszczowego 

32 

5.7.1.  Ćwiczenia 

32 

5.8. Sporządzanie i podawanie podstawowego asortymentu wyrobów z ciasta 

ptysiowego 

35 

5.8.1.  Ćwiczenia 

35 

5.9. Sporządzanie i podawanie podstawowego asortymentu wyrobów z ciasta 

francuskiego 

38 

5.9.1. Ćwiczenia 

38 

 6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

40 

 7.  Literatura 

54 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE 

 
Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, 

 

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

 

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami 

ze szczególnym uwzględnieniem: 

 

pokazu z objaśnieniem, 

 

ćwiczeń praktycznych. 

 

tekstu przewodniego, 

 

pogadanki lub dyskusji dydaktycznej. 
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może 

posłużyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań testowych, zawierającym zadania 
o różnym stopniu trudności. 

W tym rozdziale podano również: 

 

plan testu w formie tabelarycznej, 

 

punktacje zadań, 

 

propozycje norm wymagań, 

 

instrukcję dla nauczyciela, 

 

instrukcję dla ucznia, 

 

kartę odpowiedzi, 

 

zestaw zadań testowych. 

 
Bezpieczeństwo i higiena pracy 

W  czasie  pobytu  w  pracowni  należy  bezwzględnie  zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie 

regulaminów,  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  instrukcji  przeciwpożarowych, 
wynikających  z rodzaju  wykonywanych  prac.  Z  przepisami  tymi  należy  zapoznawać  uczniów 
od początku trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować.  

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

312[11].Z2 

Produkcja i ekspedycja potraw 

dietetycznych 

321[11].Z2.01 

Zapewnianie jakości zdrowotnej 

żywności i żywienia 

321[11].Z2.02 

Prowadzenie gospodarki 

produktami żywnościowymi 

321[11].Z2.03 

Organizowanie procesów 

technologicznych  

321[11].Z2.04 

Sporządzanie oraz ekspedycja 

potraw z owoców i warzyw 

 

321[11].Z2.05 

Sporządzanie i ekspedycja zup 

oraz sosów  

 

321[11].Z2.06 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z jaj, 
mleka i jego 

przetworów  

 

321[11].Z2.07 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z kasz 

i mąki  

 

321[11].Z2.08 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z mięsa 

zwierząt rzeźnych  

 

321[11].Z2.09 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw  

z drobiu oraz ryb  

321[11].Z2.10 

Sporządzanie i ekspedycja 

napojów

,

 deserów oraz 

dietetycznych wyrobów 

321[11].Z2.11 

Wykorzystanie żywności specjalnego 

przeznaczenia  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

posługiwać się technologią informacyjną, 

 

organizować stanowisko pracy z zachowaniem zasad ergonomii, 

 

przeprowadzać proste obliczenia matematyczne, 

 

przeliczać jednostki masy, 

 

charakteryzować wartość technologiczną mąki i przeprowadzać obróbkę wstępną mąki, 

 

przeprowadzać obróbkę wstępną jaj, 

 

charakteryzować wartość odżywczą jaj, 

 

charakteryzować wartość odżywczą owoców, 

 

przeprowadzać obróbkę wstępną i cieplną owoców, 

 

stosować zasady higieny procesu produkcyjnego, przepisy sanitarno-epidemiologiczne.  

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

dokonać klasyfikacji napojów i deserów,  

 

dokonać klasyfikacji ciast i wyrobów ciastkarskich oraz środków spulchniających, 

 

scharakteryzować wartość odżywczą napojów, deserów oraz wyrobów ciastkarskich,  

 

wyjaśnić znaczenie wody dla organizmu człowieka, 

 

określić rodzaje używek i wyjaśnić ich wpływ na organizm człowieka, 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

sporządzić i podać zimne napoje bezalkoholowe  

 

zastosować techniki parzenia oraz podawania kawy i herbaty, 

 

rozróżnić asortyment deserów dietetycznych, 

 

dobrać rodzaj deseru i napoju do posiłku, 

 

dobrać składniki do wykonania deserów zimnych i gorących, 

 

sporządzić dietetyczne desery zimne i gorące z różnych surowców, 

 

dobrać surowce do sporządzania podstawowych rodzajów ciast, 

 

wyjaśnić zmiany fizykochemiczne zachodzące podczas wypieku ciast, 

 

sporządzić  ciasta  kruche,  półkruche,  drożdżowe,  biszkoptowe,  biszkoptowo-tłuszczowe, 
francuskie i półfrancuskie, 

 

sporządzić i zastosować dietetyczne kremy i masy, 

 

sporządzić dietetyczne nadzienia słone do ciast, 

 

zastosować zasady przechowywania półproduktów i gotowych wyrobów,  

 

zastosować półprodukty i koncentraty w produkcji potraw dietetycznych, 

 

zastosować techniki porcjowania i podawania deserów oraz wyrobów ciastkarskich, 

 

dokonać  oceny  organoleptycznej  sporządzonych  deserów  i  napojów  oraz  wyrobów 
ciastkarskich, 

 

określić  zastosowanie  napojów,  deserów  i  wyrobów  ciastkarskich  w  żywieniu  człowieka 
zdrowego i chorego, 

 

zastosować przepisy sanitarno-epidemiologiczne, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

skorzystać z różnych źródeł informacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Dietetyk 321[11]  

Moduł:

 

Produkcja i ekspedycja potraw dietetycznych 321[11].Z2. 

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie  i  ekspedycja  napojów,  deserów  oraz 
dietetycznych wyrobów ciastkarskich 321[11].Z2.10 

Temat:   Klasyfikacja ciast i wyrobów ciastkarskich.  

Cel ogólny:   Kształtowanie umiejętności grupyfikowania ciast i wyrobów ciastkarskich. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

dokonać grupyfikacji ciast pod względem użytych surowców i sposobu wykonania, 

 

dokonać grupyfikacji wyrobów ciastkarskich. 
 

Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

pogadanka dydaktyczna. 
 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w parach. 
 

Czas: 1 godzina dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

plansze grupyfikacji ciast, 

 

arkusze papieru formatu A1, 

 

pisaki kolorowe lub kredki,  

 

kolorowe kartki formatu A4, 

 

stanowiska komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką, 

 

literatura dotycząca grupyfikacji ciast i wyrobów ciastkarskich. 
 

Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 
3.  Realizacja zajęć:  

a)  omówienie  schematu  grupyfikacji  ciast  w  zależności  od  sposobu  obróbki  cieplnej 

i smaku ciasta. 

b)  podanie treści ćwiczenia:  

 

wyszukaj  w  literaturze  lub  Internecie  3  receptury  na  wyroby  kulinarne  z  ciast, 
porównaj  ich  skład  surowcowy,  techniki  wykonania  i  zaproponuj  sposoby 
podania, 

 

omówienie  przez  nauczyciela  sposobu  wykonania  ćwiczenia,  wskazanie  na 
możliwość korzystania z różnych źródeł informacji, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

sposób  realizacji  ćwiczenia:  uczniowie  w  parach  wyszukują  z  różnych  źródeł 
(w tym  również  z  Internetu)  receptury  wyrobów  z ciast,  wybierają  3  różne 
receptury  na  wyroby  ciastkarskie,  analizują  pod  kątem  różnic  w  składzie  ciast, 
proporcji  składników,  technik  wykonania  oraz  proponują  sposoby  podania 
poszczególnych  ciast.  Wyniki  analiz  zapisują  na  plakacie.  Plakaty  prezentowane 
są  na  forum  grupy,  porównywane  ze  sobą  i  ustalane  są  cechy charakterystyczne 
wybranych  rodzajów  wyrobów  ciastkarskich  oraz  omawiana  jest  zasadność 
zastosowania wybranych sposobów podawania ciast. 

 
Zakończenie zajęć 

Nauczyciel  podsumowuje  przebieg  zajęć  wskazując  na  zaangażowanie  uczniów 

w ich realizację  i uzyskane  efekty,  a  szczególnie  przydatność  opracowanych  plakatów 
do opanowania nowej wiedzy. 
 
Praca domowa 

Wyszukaj  w  Internecie przynajmniej dwa przepisy wyrobów ciastkarskich, przyporządkuj 

je  zgodnie  z  poznanym  schematem  grupyfikacji  wyrobów  ciastkarskich  do  odpowiedniej 
grupy,  a następnie  zaproponuj  zestaw  narzędzi  i  sprzętu  do  ich  wykonania.  Całość  zapisz 
w zeszycie. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

uczniowie  naklejają  kolorowe  karteczki  na specjalnym  arkuszu ze swoją oceną przebiegu 
zajęć, organizacji zajęć, zdobytej na zajęciach wiedzy.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca  

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Dietetyk 321[11]  

Moduł:

 

Produkcja i ekspedycja potraw dietetycznych 321[11].Z2. 

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie  i  ekspedycja  napojów,  deserów  oraz 
dietetycznych wyrobów ciastkarskich 321[11].Z2.10 

Temat:   Sporządzanie wyrobów ciastkarskich z ciasta kruchego.  

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętności sporządzania ciasta kruchego. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,  

 

zastosować zasady higieny w procesie produkcyjnym, 

 

skorzystać z literatury i innych źródeł informacji,

 

 

dobrać surowce do sporządzania ciasta kruchego, 

 

sporządzić ciasto kruche i upiec je, 

 

podać wyroby z ciasta kruchego, 

 

przeprowadzić ocenę organoleptyczną wyrobów. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pogadanka, 

 

praca z tekstem. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca indywidualna, 

 

praca w parach. 

 
Czas: 4 godziny dydaktyczne 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

maszyny, urządzenia, sprzęt i narzędzia do sporządzania ciasta kruchego, 

 

surowce do sporządzania ciasta i nadzienia według receptury, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta, 

 

literatura dotycząca sporządzania ciast. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 
3.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
4.  Realizacja zajęć: 

 

uczniowie indywidualnie zapoznają się z materiałem z Poradnika dla ucznia, 

 

uczniowie  w  parach  wyszukują  w  literaturze  lub  Internecie  recepturę  sporządzenia 
drobnych wyrobów z ciasta kruchego z nadzieniem i bez nadzienia,  

 

uczniowie dokonują obliczenia ilości potrzebnych surowców i odważają je, 

 

uczniowie przygotowują stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii, 

 

nauczyciel  zwraca  uwagę  na  zachowanie  higieny  i  zasad  bhp,  nadzoruje  pracę 
uczniów, pomaga w realizacji zadań,  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

 

uczniowie  sporządzają  ciasto  według  receptury,  formują  wyroby  i  przeprowadzają 
odpowiedni rodzaj obróbki cieplnej, 

 

uczniowie prezentują wyroby na forum grupy, dokonują oceny organoleptycznej,  

 

uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Zakończenie zajęć 

Nauczyciel  podsumowuje  przebieg  zajęć  wskazując  na  zaangażowanie  uczniów  w  ich 

realizację  i uzyskane  efekty,  a  szczególnie  przydatność  realizowanych  zadań  w  planowaniu 
i ocenie posiłków, wypowiedzi uczniów nt. stopnia trudności wykonanych zadań. 
 
Praca domowa 

Wypisz surowce potrzebne do sporządzania ciasta półkruchego. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

wypowiedzi  uczniów  nt.  stopnia  trudności  zadań.  Dokończ  zdanie:  Na  zajęciach 
najtrudniejsze  było  dla  mnie  .......................................................................................

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1.  Sporządzanie i podawanie deserów 

 

5.1.1.  Ćwiczenia  

 

Ćwiczenie 1 

Wyszukaj  w  literaturze  receptury  trzech  deserów  gorących  z  owoców,  mleka  i  z  jaj. 

Sporządź  po  2  porcje  każdego  z  nich,  wyporcjuj,  odpowiednio  udekoruj  i  dokonaj  oceny 
organoleptycznej. Zaproponuj, do których diet mogą one mieć zastosowanie. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wyszukali  receptury  różnych  deserów 
z wymienionych  składników,  skonsultowali  z  nauczycielem  wybrane  receptury  i  zaplanowali 
wykonanie  deserów.  Przed  i  w  trakcie  wykonywania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien 
przypomnieć zasady bhp przy wykonywaniu potraw gorących. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze receptury różnych deserów gorących ze wskazanych surowców, 
2)  wybrać desery do wykonania na zajęciach i skonsultować z nauczycielem, 
3)  przeliczyć wybraną recepturę na dwie porcje potrawy, 
4)  dobrać  narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia,  naczynia  do  sporządzenia  i  podania  wybranych 

deserów, 

5)  zaplanować kolejność czynności przy sporządzaniu poszczególnych deserów, 
6)  odważyć surowce, 
7)  sporządzić wybrane desery, wyporcjować i udekorować, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych deserów, 
9)  ustalić diety w których można podawać sporządzone desery, 
10)  zaprezentować na forum grupy wykonane desery i ich ocenę, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

  

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

literatura dotycząca sporządzania deserów gorących,  

 

receptury, 

 

surowce do sporządzania deserów zgodnie z recepturą, 

 

urządzenia, sprzęt, narzędzia do sporządzania deserów, 

 

zastawa stołowa do podawania deserów, sztućce. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

Ćwiczenie 2 

Wyszukaj  w literaturze receptury dwóch deserów zimnych z mąki i z owoców. Sporządź 

po  2  porcje  każdego  z  nich,  wyporcjuj,  odpowiednio  udekoruj  i  dokonaj  oceny 
organoleptycznej. Ustal dietę, w której można zastosować sporządzone desery. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę  jego  wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  zespołach 
dwuosobowych, wyszukali receptury deserów, sporządzili plan pracy, dobrali narzędzia, sprzęt 
i  urządzenia  i  wykonali  wybrane  desery.  Powinni  także  ustalić  dietę,  w  której  można 
wykorzystać  zaproponowane  desery.  Należy  zwrócić  uwagę  na  zachowanie  bhp  w  trakcie 
obróbki cieplnej oraz sposób podania deseru. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze receptury różnych deserów gorących ze wskazanych surowców, 
2)  wybrać desery do wykonania na zajęciach i skonsultować z nauczycielem, 
3)  ustalić dietę, w której można podać wybrane desery, 
4)  przeliczyć wybraną recepturę na dwie porcje potrawy, 
5)  dobrać  narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia,  naczynia  do  sporządzenia  i  podania  wybranych 

deserów, 

6)  zaplanować i zapisać kolejność czynności przy sporządzaniu poszczególnych deserów, 
7)  odważyć surowce, 
8)  sporządzić wybrane desery, wyporcjować i udekorować, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych deserów, 
10)  zaprezentować na forum grupy wykonane desery i ich ocenę, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

pogadanka, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne 

 

poradnik dla ucznia,  

 

literatura dotycząca sporządzania deserów, 

 

surowce do sporządzenia deseru, 

 

stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką, 

 

urządzenia, sprzęt, narzędzia do sporządzania deserów, 

 

zastawa stołowa do podawania deserów, sztućce. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Ćwiczenie 3 

Wybierz  receptury  dwóch  deserów  charakterystycznych  dla  żywienia  dietetycznego 

i sporządź jeden z nich. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  parach,  wyszukali  receptury  deserów 
dietetycznych  i  sporządzili  jeden  z  nich.  Należy  zwrócić  uwagę  na  zachowanie  higieny  przy 
sporządzaniu deseru i sposób podania. 

 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze lub Internecie dwie receptury na desery dietetyczne, 
2)  przeanalizować 

wybraną 

recepturę 

dobrać 

odpowiedni 

sprzęt, 

urządzenia 

do sporządzania, naczynia i dodatki do podawania, 

3)  przeliczyć wybraną recepturę na dwie porcje potrawy, 
4)  ustalić i zapisać kolejność czynności przy sporządzaniu deseru, 
5)  odważyć surowce, 
6)  sporządzić deser, wyporcjować i podać, 
7)  zaprezentować na forum grupy sporządzony deser, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną deseru, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne, 
 
Środki dydaktyczne 

 

poradnik dla ucznia,  

 

literatura dotycząca deserów w żywieniu dietetycznym, 

 

stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

surowce do sporządzenia deseru, 

 

narzędzia, sprzęt, urządzenia do sporządzenia deseru, 

 

zastawa stołowa i sztućce do podawania deseru. 
 

Ćwiczenie 4 

Wybierz recepturę na gorący deser dietetyczny, sporządź go i podaj. 
  
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie wyszukali recepturę gorącego deseru dietetycznego, 
a następnie wykonali wyrób zgodnie z recepturą. Należy zwrócić uwagę na sposób podawania 
deseru i zachowanie bezpieczeństwa. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze lub Internecie recepturę na gorący deser dietetyczny, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

2)  skonsultować recepturę z nauczycielem, 
3)  dobrać  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia  do  sporządzenia  deseru  i  zastawę  stołową  do 

podania, 

4)  ustalić i zapisać kolejność czynności przy sporządzaniu i podawaniu deseru, 
5)  odważyć potrzebne surowce, 
6)  sporządzić deser, 
7)  serwować deser na forum grupy z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną deseru, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pogadanka. 

 

Środki dydaktyczne 

 

poradnik dla ucznia,  

 

literatura dotycząca deserów dietetycznych,  

 

komputer z przyłączem do Internetu i drukarką, 

 

surowce do sporządzeni deseru, 

 

urządzenia, sprzęt, narzędzia do sporządzenia deseru, 

 

zastawa stołowa i sztućce do podawania deseru. 
 

Ćwiczenie 5 

Sporządź  deser  popularny  z  gotowych  półproduktów  i  podaj  go,  omów  możliwości 

zastosowania w żywieniu dietetycznym 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  sporządzili  wskazany  deser.  Należy 
zwrócić  uwagę  na  sposób  podania  deseru,  jego  dekorację  i  zachowanie  zasad  bhp  podczas 
obróbki termicznej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z przepisem wykonania deseru na opakowaniu, 
2)  dobrać  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia  do  sporządzenia  deseru  i  zastawę  stołową  do 

podania, 

3)  ustalić i zapisać kolejność czynności przy sporządzaniu deseru, 
4)  sporządzić deser, 
5)  wyporcjować deser, 
6)  udekorować porcje, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną deseru, 
8)  zaprezentować  na  forum  grupy  wyniki  pracy  i  omówić  możliwość  zastosowania  deseru 

w żywieniu dietetycznym, 

9)  uporządkować stanowisko pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pogadanka. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

gotowy półprodukt deseru (np. kisiel, budyń, galaretka, krem), 

 

pozostałe surowce zgodnie z recepturą (np. mleko, tłuszcz, cukier), 

 

elementy dekoracyjne do deseru, owoce, 

 

urządzenia, sprzęt, naczynia, zastawa stołowa, sztućce do sporządzenia i podania deseru. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

 

5.2.  Sporządzanie i podawanie napojów gorących 
 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1  

Wyszukaj  w  literaturze  receptury  różnych  napojów  gorących  i  wykaż  podobieństwa 

i różnice w technice sporządzania. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

realizacji  ćwiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wyszukali  informacji  o  różnych 
napojach  gorących,  wypisali  podobieństwa  i  różnice  w  technice  sporządzania,  dobrali  sprzęt 
i urządzenia  do zaparzania wybranych napojów i sporządzili zestawienie podobieństw i różnic 
miedzy napojami. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  wyszukać w literaturze receptury różnych napojów gorących, 
2)  wypisać podobieństwa i różnice w technice sporządzania,  
3)  dobrać sprzęt i urządzenia do zaparzania wybranych napojów, 
4)  sporządzić zestawienie podobieństw i różnic między poszczególnymi napojami, 
5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów gorących, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

arkusze papieru formatu A1, 

 

pisaki kolorowe, 

 

komputer z przyłączem do Internetu. 

 
Ćwiczenie 2 

Zaparz kawę trzema dowolnymi sposobami zgodnie z wybranymi recepturami, przy czym 

przynajmniej w jednym ze sposobów należy wykorzystać ekspres do kawy. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

realizacji  ćwiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie pracowali w parach.  Należy  udostępnić  im 
literaturę  lub Internet,  w  których  mogą  wyszukać  receptury  parzenia  kawy.  Efektem  pracy 
powinno  być  zestawienie  zawierające  3  receptury  parzenia  kawy,  w  tym  jedną  za  pomocą 
ekspresu.  Do poszczególnych  receptur  powinni  też  dobrać  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia 
i naczynia do podawania napoju. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać instrukcję obsługi ekspresu, 
2)  wyszukać w literaturze receptury różnych napojów gorących z kawy, 
3)  podkreślić różnice w technice parzenia,  
4)  dobrać sprzęt i urządzenia do parzenia kawy i zastawę do podania naparu kawy, 
5)  przygotować ekspres do parzenia kawy, 
6)  zaparzyć kawę w ekspresie i innymi metodami, 
7)  podać napary kawy w odpowiednich naczyniach, 
8)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną napojów, 
10)  uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

instruktaż, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów gorących, 

 

ekspres  do  kawy,  maszynka  do  parzenia  kawy,  tygielek,  filiżanki,  talerzyki,  łyżeczki, 
dzbanek, dzbanuszek do śmietanki, cukiernica, 

 

kawa naturalna, cukier, śmietanka. 

 
Ćwiczenie 3 

Sporządź napar herbaty i podaj trzema sposobami.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

wykonania  ćwiczenia.  Proponuje  się,  aby  w  parach  w  dostępnej  literaturze  wyszukali  trzy 
receptury  parzenia  i  podawania  herbaty.  Do  poszczególnych  receptur  powinni  też  dobrać 
narzędzia, sprzęt, urządzenia do parzenia i podawania herbaty. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien:  

1)  wyszukać w literaturze trzy sposoby podawania herbaty, 
2)  sporządzić herbatę i podać trzema wybranymi sposobami, 
3)  zaprezentować na forum grupy sposoby podawania herbaty, 
4)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną napojów, 
5)  uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

instruktaż, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne:  

 

literatura dotycząca napojów gorących, 

 

materiały piśmiennicze, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

 

herbata, cukier, konfitura, rum, mleko, śmietanka, cytryna, 

 

samowar,  czajnik,  czajniczek  do  parzenia  herbaty,  łyżeczki,  filiżanki,  szklanki,  metalowe 
koszyczki, talerzyki, cukiernica.  

 

Ćwiczenie 4 

Sporządź  kakao  i  czekoladę  wg  wybranej  receptury  i  podaj.  W  jakiej  diecie  można 

zaproponować te napoje? 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w parach. Należy udostępnić im receptury 
sporządzania kakao i czekolady. Zadaniem uczniów będzie opracowanie schematu blokowego 
procesu sporządzania kakao i czekolady, a efektem pracy przygotowanie napojów. Uczniowie 
powinni też dobrać narzędzia, sprzęt, urządzenia i naczynia do podawania napojów. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze receptury na kakao i czekoladę,  
2)  opracować schemat blokowy procesu sporządzania kakao i czekolady, 
3)  dobrać  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia  do  sporządzenia  napojów  i  zastawę  stołową  do 

podania, 

4)  sporządzić wybrane napoje, 
5)  serwować sporządzony napój, 
6)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną napojów,  
7)  zaprezentować  na  forum  grupy  wyniki  pracy  i  wskazać  diety  w  których  zastosujesz  te 

napoje, 

8)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów gorących,  

 

receptury, 

 

arkusze A1 i kolorowe pisaki, 

 

garnek do gotowania mleka, filiżanki, spodeczki, łyżeczki, cukiernica,  

 

kakao, czekolada, mleko, cukier i inne wskazane w recepturze dodatki. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.3.  Sporządzanie  i  podawanie  napojów  bezalkoholowych 

zimnych 

 
5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1  

Scharakteryzuj  3  wybrane  koncentraty  napojów  zimnych  wykorzystując  informacje 

z różnych źródeł, sporządź napoje i zaproponuj ich zastosowanie w żywieniu dietetycznym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  w  parach  w  dostępnej  literaturze  wyszukali  informacji 
o koncentratach  napojów,  następnie  spośród  zgromadzonych  koncentratów  wybierali  trzy  
i zapoznali się z informacjami na opakowaniu. Powinni dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania 
napojów  i  zaproponować  zastosowanie  tych  napojów  w  żywieniu  dietetycznym.  Nauczyciel 
zwraca uwagę na zachowanie higieny i zasad bhp. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien 

1)  wyszukać w literaturze i w Internecie informacji o koncentratach napojów, 
2)  wybrać  spośród  zgromadzonych  koncentratów  trzy  i  przeczytać  informacje  na 

opakowaniu, 

3)  dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania napojów, 
4)  sporządzić napoje zgodnie ze sposobem wykonania zamieszczonym na opakowaniu, 
5)  ustalić możliwości zastosowania tych napojów w żywieniu dietetycznym 
6)  podać sporządzone napoje, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną i zaprezentować wyniki pracy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

praca z tekstem przewodnim, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

literatura dotycząca koncentratów napojów zimnych,  

– 

komputer z przyłączem do Internetu, 

– 

materiały piśmiennicze, 

– 

koncentraty napojów, 

– 

dzbanek, szklanki do podawania napojów, sztućce do mieszania, 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź  i  podaj  zimny  napój  ziołowy  wg  wybranej  receptury,  zaproponuj  posiłek 

dietetyczny z zastosowaniem tego napoju. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  indywidualnie.  Należy  udostępnić  im 
literaturę  lub  Internet,  w  których  mogą  wyszukać  recepturę  zimnego  napoju  ziołowego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Zaleca się,  aby  nauczyciel  zatwierdził  recepturę  do  realizacji.  Efektem  pracy  powinno  być 
podanie  napoju,  zaprezentowanie  go  na  forum  grupy  oraz  podanie  zestawu  posiłku 
dietetycznego z zastosowaniem tego napoju. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze receptury napojów ziołowych, 
2)  wybrać recepturę,  
3)  opracować propozycję posiłku dietetycznego z zastosowaniem tego napoju, 
4)  dobrać  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia  do  sporządzenia  wybranego  napoju  i  zastawę 

stołową do podania, 

5)  sporządzić wybrany napój ziołowy, 
6)  serwować sporządzony napój, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną napoju, 
8)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów ziołowych, 

 

komputer z przyłączem do Internetu, 

 

czajnik, czajniczek, filiżanki, szklanki, spodeczki, łyżeczki, cukiernica,  

 

herbata ziołowa, cukier, miód, cytryna, lód lub inne wskazane w recepturze dodatki. 
 

Ćwiczenie 3  

Sporządź  sok  owocowy,  warzywny lub  owocowo-warzywny,  wskaż  dietę w jakiej  może 

mieć zastosowanie i podaj napój. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  indywidualnie.  Należy  udostępnić  im 
literaturę  lub  Internet,  w  których  mogą  wyszukać  recepturę  soku.  Nauczyciel  powinien 
zatwierdzić  recepturę  do  realizacji  i  zwrócić  uwagę  na  właściwą  obróbkę  wstępną  owoców 
i warzyw oraz zastosowanie w żywieniu dietetycznym. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze receptury różnych soków, 
2)  wybrać recepturę sporządzenia soku, 
3)  przygotować narzędzia, sprzęt, urządzenia do sporządzania soku i naczynia do podawania 

soku, 

4)  przygotować surowce do sporządzenia soku, 
5)  sporządzić sok, 
6)  wyporcjować sok do odpowiednich naczyń i przeprowadzić ocenę organoleptyczną,  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

7)  zaprezentować  na  forum  grupy  wyniki  pracy  wraz  z  omówieniem  diety,  w  której  może 

mieć zastosowanie sporządzony napój, 

8)  uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

instruktaż, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów zimnych, 

 

komputer z przyłączem do Internetu, 

 

surowce do sporządzania soku wg wybranej receptury, 

 

narzędzia i maszyny do obróbki wstępnej warzyw lub owoców, miska, sokowirówka,  
nóż, szklanki do podawania soków. 
 

Ćwiczenie 4  

Sporządź wg wybranej receptury napój  typu soft drink dla wszystkich osób odbywających 

zajęcia w pracowni, dobierz naczynia i elementy dekoracyjne do podania napoju. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  otrzymali  do  wyboru  receptury  soft 
drinków.  Powinni  dobrać  narzędzia  i  sprzęt  do  wykonania  napoju,  a  następnie  podać  go 
w udekorowanych naczyniach. Nauczyciel zwraca uwagę na konieczność zachowanie higieny i 
bezpieczeństwa pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać receptury różnych soft drinków, 
2)  wybrać recepturę sporządzenia napoju, 
3)  obliczyć ilości potrzebnych surowców a następnie je odważyć i odmierzyć, 
4)  przygotować  narzędzia,  sprzęt,  urządzenia  do  sporządzania  napoju  i  naczynia  do 

podawania napoju, 

5)  przygotować składniki do sporządzenia napoju i surowce do elementów dekoracyjnych, 
6)  sporządzić napój i przygotować elementy dekoracyjne, 
7)  wyporcjować  napój  do  odpowiednich  naczyń,  udekorować  je  i  przeprowadzić  ocenę 

organoleptyczną,  

8)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

instruktaż, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca napojów zimnych, 

 

receptury soft drinków, 

 

surowce do sporządzania soft drinku wg wybranej receptury, 

 

narzędzia i maszyny do obróbki wstępnej warzyw lub owoców, miska, mikser barowy,  
nóż, szklanki do podawania soków. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

5.4.  Asortyment  wyrobów  ciastkarskich  i  kulinarnych  z  ciast, 

organizacja stanowiska pracy 

 

5.4.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Porównaj poniższe receptury ciast, ich składy surowcowe i techniki wykonania. Porównaj 

proporcje  między  składnikami  i  wskaż  różnice.  Wypisz  różnice  w  technice  wykonania  ciast. 
Zwróć  uwagę  na  sposoby  formowania  ciast  i  wynikające  z  tego  sposoby  podawania. 
Zaproponuj  zastawę  do  podawania  poszczególnych  wyrobów.  W  jakich  dietach  można 
zastosować te trzy rodzaje wyrobów. 

Alberty 

mąka  
margaryna  
cukier puder  
jaja  
proszek do 
pieczenia 
białko  
tłuszcz do 
blachy 

250 g 
70 g  
100 g 
4 szt. 
 
5 g  
l szt. 
 
10 g 

mąkę  z  proszkiem  do  pieczenia  przesiać,  jaja  utrzeć  z  cukrem 
i wraz  z tłuszczem  dodać  do  mąki,  posiekać,  zarobić  ciasto, 
rozwałkować i wykrawać szklanką okrągłe ciasteczka, smarować 
białkiem  i  posypać  cukrem  kryształem,  układać  na  blasze 
wysmarowanej tłuszczem, piec w nagrzanym piekarniku na złoty 
kolor. 

Rolada biszkoptowa 

jaja 
mąka 
cukier 
tłuszcz do 
formy 
marmolada 
cukier puder 

8 szt. 
200 g  
300 g 
 
30 g 
200 g 
50 g 

jaja  umyć,  wybijać  oddzielając  żółtka  od  białek,  białka  ubić  na 
sztywną  pianę,  dodając  pod  koniec  ubijania  cukier,  a  następnie 
po  jednym  żółtku,  na  otrzymaną  masę  przesiewać  mąkę 
delikatnie  mieszając,  masę  wylać  na  wysmarowaną  blachę  na 
grubość  2  cm,  włożyć  do  nagrzanego  piekarnika,  piec  na  złoty 
kolor,  po  wyjęciu  natychmiast  wyłożyć  na  lnianą  serwetkę  lub 
ściereczkę, zwinąć w rulon i pozostawić do wystygnięcia, zimną 
roladę odwinąć, posmarować wewnątrz marmoladą lub kremem, 
zwinąć  ponownie,  posypać  cukrem  pudrem  i  pokrajać  ukośnie 
w plastry. 

Babka drożdżowa 

mąka pszenna 
drożdże  
masło  
cukier  
żółtka  
mleko  
rodzynki 
skórka otarta  
z pomarańczy 
szczypta soli  

500 g 
50 g 
100 g 
100 g 
5 szt. 
200 cm

3

 

 
50 g 

rodzynki  umyć  i  moczyć  30  min.  w  ciepłej  wodzie,  do  mleka 
dodać  łyżeczkę  cukru,  wymieszać,  wsypać  pokruszone  drożdże, 
odstawić na 15 min. w ciepłe miejsce, do miski wsypać 1/3 mąki, 
wlać  mleko  z  drożdżami,  wymieszać,  pozostawić  w ciepłym 
miejscu,  aż  rozczyn  zacznie  rosnąć,  żółtka  utrzeć  do  białości  z 
cukrem  i  szczyptą soli, dodać  do rozczynu, wsypać resztę mąki, 
wyrabiać  ciasto  tak  długo,  aż  stanie  się  gładkie,  lśniące  i będzie 
odchodzić od  ręki, pod  koniec wlać  roztopione  masło, wyrabiać 
dalej, aż ciasto wchłonie tłuszcz, 
ciasto,  odstawić  w ciepłe  miejsce  do  wyrośnięcia,  gdy  ciasto 
podwoi  swą  objętość,  włożyć  je  do  formy  wysmarowanej 
tłuszczem  (formę  zapełnić  ciastem  do połowy),  nakryć 
i ponownie  odstawić  w  ciepłe  miejsce,  gdy  ciasto  wypełni  całą 
formę,  wstawić do piekarnika o temp. 180

°

C i piec ok. 50 min., 

po ostudzeniu wyjąć babę z formy i polukrować. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Należy  zwrócić  szczególną  uwagę  na  różnice  w  składzie  ciast  i  wynikające  stąd 
konsekwencje dla techniki sporządzania i rodzaju otrzymanego ciasta oraz sposób podania. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać podane receptury,  
2)  przeanalizować receptury pod kątem proporcji między składnikami ciast, 
3)  wypisać różnice w technice wykonania, 
4)  wypisać różnice w sposobie formowania i propozycje podania ciast, 
5)  zaproponować diety, w których można zastosować wymienione rodzaje ciast, 
6)  sporządzić zestawienie prezentujące wyniki pracy, 
7)  przedstawić na forum grupy wyniki pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

pogadanka. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca wyrobów ciastkarskich, 

 

receptury, 

 

arkusze papieru formatu A1, 

 

pisaki kolorowe, 

 

kolorowe kartki formatu A4.  
 

Ćwiczenie 2 

Wyszukaj  w  literaturze  lub  Internecie 3 receptury  na  wyroby  kulinarne  z  ciast,  porównaj 

ich skład surowcowy, techniki wykonania i zaproponuj zastosowanie w żywieniu dietetycznym 
i sposoby podania. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie w parach wyszukali receptury na wyroby kulinarne z 
ciast,  sporządzili  zestawienie  składów  surowcowych,  technik  wykonania  i sposobów 
podawania ciast oraz zaproponowali zastosowanie w żywieniu dietetycznym 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  wyszukać w literaturze lub Internecie 3 receptury na wyroby kulinarne z ciast,  
2)  przeanalizować  skład  surowcowy  wybranych  ciast  pod  kątem  proporcji  w  składzie 

surowców i różnicach w technice wykonania, 

3)  ustalić rodzaje diet w których znajda one zastosowanie, 
4)  zaproponować sposoby podania poszczególnych wyrobów, 
5)  zapisać wnioski w opracowanej przez siebie tabeli, 
6)  zaprezentować wnioski na forum grupy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca wyrobów ciastkarskich, 

 

materiały piśmiennicze, 

 

komputer z przyłączem do Internetu i drukarką. 

 

Ćwiczenie 3 

Na stanowisku znajduje się gotowy koncentrat ciasta wraz z opisem wykonania. Sporządź 

ciasto  według  podanej  instrukcji,  przeprowadź jego wypiek, wykończ i podaj ciasto. W jakiej 
diecie znajdzie on zastosowanie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  sporządzili  i  upiekli  ciasto  według 
instrukcji  na  opakowaniu,  wyporcjowali  i  dokonali  oceny  organoleptycznej.  W  trakcie 
realizacji  ćwiczenia  należy  zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny  i  przepisów  bhp, 
szczególnie podczas obróbki termicznej. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować recepturę ciasta zapisaną na opakowaniu, 
2)  przygotować potrzebne narzędzia, sprzęt i piec do pieczenia, 
3)  przygotować i odważyć odpowiednie dodatkowe składniki ciasta, 
4)  sporządzić ciasto według receptury na opakowaniu, 
5)  upiec ciasto, 
6)  wykończyć wyrób zgodnie z opisem na opakowaniu, 
7)  dokonać oceny organoleptycznej wyrobu, 
8)  wskazać dietę, w której można zastosować ten rodzaj ciasta, 
9)  przygotować zastawę i podać ciasto, 
10)  zaprezentować na forum grupy wyrób i jego ocenę, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca wyrobów ciastkarskich,  

 

receptura, 

 

koncentrat ciasta, 

 

surowce dodatkowe potrzebne do wykonania ciasta, 

 

narzędzia, urządzenia, sprzęt potrzebne do sporządzenia ciasta, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

5.5.  Sporządzanie  i  podawanie  podstawowego  asortymentu 

wyrobów z ciasta kruchego i półkruchego 

 

5.5.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Sporządź  ciasto  kruche  słodkie  i  słone  według  receptur  i  uformuj  z każdego  z  nich  po 

2 różne wyroby. Ustal menu posiłku dietetycznego, w którym można zastosować te wyroby. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania  i  pokazać  najważniejsze  momenty  w  produkcji  ciasta  kruchego  i  półkruchego. 
Proponuje się, aby uczniowie pracowali w parach, a gotowe wyroby zaprezentowali na forum 
grupy  i  dokonali  ich  oceny  organoleptycznej  oraz  zaproponowali  menu  posiłku 
z wykorzystaniem tych wyrobów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien: 

1)  opracować  menu  posiłku  dietetycznego,  w  którym  można  zastosować  ciasto  kruche 

słodkie i słone, 

2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować piec,  
4)  odważyć surowce, 
5)  sporządzić ciasto kruche, 
6)  uformować wybrane wyroby z ciasta kruchego,  
7)  upiec wyroby, 
8)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
9)  podać wyroby, 
10)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca ciast kruchych, 

 

receptura ciasta kruchego słodkiego i słonego, 

 

surowce zgodnie z recepturą, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania i wypieku ciasta kruchego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

Ćwiczenie 2 

Sporządź  wyroby  duże  z  ciasta  półkruchego  –  jeden  słodki  i  jeden  słony  –  według 

wybranej receptury i wskaż ich zastosowanie w dietetyce. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wykonali  ćwiczenie,  zapisali  napotkane 
trudności  i dokonali  prezentacji  wyrobu.  Należy  zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie  przepisów 
bhp w trakcie produkcji, a szczególnie obróbki cieplnej. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę, 
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować odpowiednie maszyny i urządzenia, 
4)  odważyć surowce, 
5)  sporządzić ciasto półkruche, 
6)  uformować wybrane wyroby z ciasta półkruchego,  
7)  upiec wyroby, 
8)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
9)  wyporcjować wyrób, 
10)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
11)  wskazać możliwość zastosowania wymienionych wyrobów w żywieniu dietetycznym, 
12)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne 

 

poradnik dla ucznia, literatura, 

 

receptura ciasta półkruchego na wyrób słodki i słony, 

 

surowce zgodnie z recepturą, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania i wypieku ciasta półkruchego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  
 

Ćwiczenie 3  

Sporządź  mazurek  z  odpowiednio dobraną  dekoracją.  Wskaż  dietę,  w  której  znajdzie  on 

zastosowanie. Wypisz masy, które mogą być zastosowane w żywieniu dietetycznym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wykonali  ćwiczenie,  zapisali  trudności 
i dokonali  prezentacji  wyrobu  i  jego  oceny  organoleptycznej.  Należy  zwrócić  szczególną 
uwagę na dekorację wyrobu. Należy wspólnie wybrać te masy, które mogą być wykorzystane 
w żywieniu dietetycznym i sporządzić ich wykaz. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę mazurka, 
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  zgromadzić surowce, narzędzia, sprzęt, 
4)  sporządzić ciasto na mazurek zgodnie z recepturą, 
5)  upiec mazurek, 
6)  sporządzić masę i polewę do mazurka, 
7)  przygotować elementy dekoracyjne do mazurka, 
8)  mazurek dekorować odpowiednio masą i elementami dekoracyjnymi, 
9)  dokonać oceny organoleptycznej wyrobu i zaprezentować na forum grupy, 
10)  sporządzić wykaz mas, które mogą mieć zastosowanie w żywieniu dietetycznym, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura, 

 

surowce do sporządzenia mazurka, mas i lukru, 

 

elementy dekoracyjne do mazurka, 

 

narzędzia, urządzenia, sprzęt do sporządzenia mazurka i dekorowania. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

5.6.  Sporządzanie  i  podawanie  podstawowego  asortymentu 

wyrobów z ciasta drożdżowego 

 

5.6.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Sporządź ciastka ponczowe z ciasta drożdżowego według wybranej receptury. Czy można 

zastosować te wyroby w żywieniu dietetycznym? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wyszukali  recepturę  wyrobów  drobnych 
drożdżowych  przygotowali  stanowisko pracy  i wykonali wyrób  zgodnie  z recepturą. Gotowe 
wyroby  powinni  zaprezentować  na  forum  i  dokonać  ich  oceny  organoleptycznej.  Należy 
zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  bhp  w  sporządzaniu wyrobów z ciasta drożdżowego, 
a szczególnie podczas wypieku. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  odważyć surowce, 
4)  sporządzić ciasto drożdżowe,  
5)  uformować wybrane wyroby z ciasta drożdżowego,  
6)  upiec wyroby, 
7)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
8)  podać sporządzone wyroby, 
9)  przeprowadzić  ocenę  organoleptyczną  wykonanych  wyrobów  i  określić  możliwości 

zastosowania w żywieniu dietetycznym, 

10)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja dydaktyczna, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

literatura dotycząca sporządzania ciast drożdżowych, 

 

receptura, 

 

surowce do sporządzenia ciasta drożdżowego, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania i wypieku ciasta drożdżowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

Ćwiczenie 2 

Sporządź  duży  wyrób  pieczony  z  ciasta  drożdżowego  według  receptury  i  wskaż 

zastosowanie w żywieniu dietetycznym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wyszukali  recepturę  wyrobów  dużych 
drożdżowych, przygotowali stanowisko pracy i wykonali wyrób zgodnie z recepturą. Gotowe 
wyroby  powinni  zaprezentować  na  forum  i  dokonać  ich  oceny  organoleptycznej.  Należy 
zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  bhp  w  sporządzaniu  wyrobów  z  ciasta  drożdżowego  
i zastosowanie ciasta w żywieniu dietetycznym. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  odważyć surowce, 
4)  sporządzić ciasto drożdżowe,  
5)  uformować wybrany wyrób z ciasta drożdżowego,  
6)  upiec wyrób, 
7)  wykończyć upieczony wyrób zgodnie z recepturą, 
8)  podać upieczony wyrób, 
9)  przeprowadzić  ocenę  organoleptyczną  wykonanego  wyrobu  i  określić  jego  zastosowanie 

w żywieniu dietetycznym, 

10)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura, 

 

surowce do sporządzenia ciasta drożdżowego, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania i wypieku ciasta drożdżowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  
 

Ćwiczenie 3 

Sporządź  wyrób  smażony  z  ciasta  drożdżowego  według  wybranej  receptury  i  wskaż 

w jakiej diecie może on znaleźć zastosowanie. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby uczniowie w parach wyszukali recepturę wyrobów smażonych 
drożdżowych, przygotowali stanowisko pracy i wykonali wyrób zgodnie z recepturą. Gotowe 
wyroby  powinni  zaprezentować  na  forum  i  dokonać  ich  oceny  organoleptycznej.  Należy 
zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  bhp  w  sporządzaniu  wyrobów  smażonych  z  ciasta 
drożdżowego  ze szczególnym  uwzględnieniem etapu smażenia oraz możliwości zastosowania 
w żywieniu dietetycznym. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  odważyć surowce, 
4)  sporządzić ciasto drożdżowe,  
5)  uformować wyroby z ciasta drożdżowego,  
6)  usmażyć wyroby, 
7)  wykończyć wyroby zgodnie z recepturą, 
8)  podać gotowe wyroby, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów i wskazać ich zastosowanie 

w żywieniu dietetycznym, 

10)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura, 

 

surowce do sporządzenia ciasta drożdżowego, 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania,  smażenia  i  wykończenia  ciasta 
drożdżowego, 

 

zastawa stołowa do podawania wyrobów.  

 

Ćwiczenie 4 

Sporządź dietetyczne wyroby kulinarne z ciasta drożdżowego według receptury. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  w  parach  wyszukali  receptury  dietetycznych 
wyrobów  kulinarnych  z  ciasta  drożdżowego,  wybrali  jedna  do  wykonania,  przygotowali 
stanowisko  pracy  i  wykonali  wyrób  zgodnie  z  recepturą.  Gotowe  wyroby  powinni 
zaprezentować  na  forum  i  dokonać  ich  oceny  organoleptycznej.  Należy  zwrócić  uwagę  na 
przestrzeganie  zasad  bhp  w  sporządzaniu  wyrobów  z  ciasta  drożdżowego  i  sposób  podania 
wyrobów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować odpowiednie maszyny i urządzenia, 
4)  odważyć surowce, 
5)  sporządzić ciasto drożdżowe,  
6)  sporządzić nadzienie zgodnie z recepturą, 
7)  uformować wybrane wyroby z ciasta drożdżowego,  
8)  przeprowadzić obróbkę termiczną wyrobów, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

9)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
10)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura, 

 

surowce do sporządzenia ciasta drożdżowego, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania i wypieku ciasta drożdżowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

5.7.  Sporządzanie  i  podawanie  podstawowego  asortymentu 

wyrobów 

ciasta 

biszkoptowego 

biszkoptowo-

tłuszczowego 

 

5.7.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1  

Sporządź wyroby drobne z ciasta biszkoptowego zgodnie z recepturą. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie sporządzili wybrane wyroby z ciasta biszkoptowego 
w  parach,  formując  różne  charakterystyczne  kształty  wyrobów,  upiekli  je  i dokonali  oceny 
organoleptycznej.  Należy  zwrócić  uwagę  na  higienę  sporządzania  wyrobów  i przestrzeganie 
przepisów bhp. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  odważyć surowce, 
4)  sporządzić ciasto biszkoptowe wybraną techniką,  
5)  uformować wybrane wyroby z ciasta biszkoptowego,  
6)  upiec wyroby, 
7)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
8)  podać wyroby, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
10)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura ciasta biszkoptowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta biszkoptowego, 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania,  wypieku  i  wykończenia  ciasta 
biszkoptowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

Ćwiczenie 2 

Sporządź  wyroby  duże  z  ciasta  biszkoptowego  z  kremem  (z  koncentratu)  zgodnie 

z recepturą.  i  wskaż  możliwości  zastosowania  wyrobów  z  kremem  w  żywieniu  dietetycznym. 
Wypisz kremy i nadzienia słodkie, które mogą być stosowane w żywieniu dietetycznym. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  sporządzili  wybrany  wyrób  z ciasta  biszkoptowego 
ćwicząc  formowanie  różnych  kształtów,  upiekli,  wyporcjowali  i  dokonali  oceny 
organoleptycznej  na  forum  grupy.  Jeżeli  wystąpią  wady  wyrobów  powinni  wskazać 
ich przyczyny.  Należy  zwrócić  uwagę  na  higienę  sporządzania  wyrobów  i  przestrzeganie 
przepisów  bhp  podczas  używania  narzędzi  i  sprzętu.  Uczniowie  powinni  sporządzić  wykaz 
kremów i słodkich nadzień, które mogą mieć zastosowanie w żywieniu dietetycznym. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przestrzegać zasad bhp, 
4)  odważyć surowce, 
5)  sporządzić ciasto biszkoptowe wybraną techniką,  
6)  uformować wybrany wyrób z ciasta biszkoptowego,  
7)  upiec wyroby, 
8)  sporządzić krem z półproduktu, 
9)  wykończyć upieczony wyrób zgodnie z recepturą, 
10)  podać gotowy wyrób, 
11)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanego wyrobu, 
12)  wskazać rodzaje diet gdzie znajdzie zastosowanie wykonany wyrób, 
13)  sporządzić wykaz kremów i nadzień słodkich, które mogą mieć zastosowanie w żywieniu 

dietetycznym 

14)  zaprezentować wyporcjowane wyroby na form grupy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się. 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

dyskusja. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura ciasta biszkoptowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta biszkoptowego, 

 

gotowa mieszanka do sporządzania kremu, mleko, tłuszcz, 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania,  wypieku  i  wykończenia  ciasta 
biszkoptowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Ćwiczenie 3 

Sporządź  wybrane  wyroby  z  ciasta biszkoptowo-tłuszczowego według receptury i wskaż 

ich zastosowanie w żywieniu człowieka chorego i zdrowego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  sporządzili  wybrane  wyroby  z  ciasta  biszkoptowo-
tłuszczowego,  upiekli,  wyporcjowali  i  dokonali  oceny  organoleptycznej  na  forum  grupy. 
Należy  zwrócić  uwagę  na  higienę  sporządzania  wyrobów  i  przestrzeganie  przepisów  bhp 
podczas używania narzędzi i sprzętu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować odpowiednie maszyny i urządzenia, 
4)  odważyć surowce, 
5)  sporządzić ciasto biszkoptowo-tłuszczowe wybraną techniką,  
6)  uformować wybrane wyroby z ciasta biszkoptowo-tłuszczowego,  
7)  upiec wyroby, 
8)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
10)  wypisz zastosowanie wykonanych wyrobów w żywieniu człowieka chorego i zdrowego, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się. 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

dyskusja. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

receptura ciasta biszkoptowo-tłuszczowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta biszkoptowo-tłuszczowego, 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania,  wypieku  i  wykończenia  ciasta 
biszkoptowo-tłuszczowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

5.8.  Sporządzanie  i  podawanie  podstawowego  asortymentu 

wyrobów z ciasta ptysiowego  

 

5.8.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Sporządź  ciasto  ptysiowe  według  wybranej  receptury  i  uformuj  z  niego  ptysie,  eklery, 

grzybki i łabędzie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  sporządzili  ciasto  ptysiowe,  uformowali  różne 
kształty, upiekli i dokonali oceny organoleptycznej na forum grupy. Należy zwrócić uwagę na 
higienę sporządzania wyrobów i przestrzeganie przepisów bhp szczególnie podczas zaparzania 
mąki i wypieku ciasta. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  sporządzić ciasto ptysiowe,  
4)  uformować wybrane wyroby z ciasta ptysiowego  
5)  upiec wyroby, 
6)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
7)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne 

 

poradnik dla ucznia, literatura, 

 

receptura ciasta ptysiowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta ptysiowego, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania, wypieku i wykończenia ciasta ptysiowego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

 

Ćwiczenie 2  

Do  sporządzonych  (w  ćwiczeniu  1)  wyrobów  z  ciasta  ptysiowego  przygotuj  nadzienia 

słodkie  i słone,  odpowiednie  do  żywienia  dietetycznego,  wykończ  wyroby.  Sporządź  wykaz 
nadzień słonych stosowanych w żywieniu dietetycznym 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje  się, aby uczniowie sporządzili wybrane nadzienia do wyrobów z ciasta 
ptysiowego  i  dokonali  oceny  organoleptycznej  na  forum  grupy.  Należy  zwrócić  uwagę  na 
higienę  sporządzania  nadzień  i  przestrzeganie  przepisów  bhp  podczas  używania  narzędzi  i 
sprzętu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać receptury nadzień do wyrobów z ciasta ptysiowego, 
2)  wyszukać receptury na nadzienia słodkie i słone do wyrobów z ciasta ptysiowego,  
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  sporządzić nadzienia,  
5)  nadziać wyroby z ciasta ptysiowego,  
6)  podać wyroby, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
8)  sporządzić wykaz nadzień słonych, które mogą być stosowane w żywieniu dietetycznym 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury nadzień do wyrobów z ciasta ptysiowego, 

 

upieczone wyroby z ciasta ptysiowego, 

 

surowce do sporządzenia nadzień, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania nadzień i nadziewania wyrobów, 

 

zastawa stołowa do podawania wyrobów.  

 

Ćwiczenie 3  

Sporządź  groszek ptysiowy według wybranej receptury. Wskaż możliwości zastosowania 

groszku ptysiowego w żywieniu dietetycznym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  sporządzili  ciasto  ptysiowe,  uformowali  groszek, 
upiekli  i  dokonali  jego  oceny  organoleptycznej  na  forum  grupy.  Należy  zwrócić  uwagę  na 
higienę sporządzania wyrobów i przestrzeganie przepisów bhp podczas używania narzędzi  
i sprzętu oraz możliwości zastosowania groszku ptysiowego w żywieniu dietetycznym. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  ustalić i zapisać kolejność czynności przy sporządzaniu ciasta ptysiowego, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  sporządzić ciasto ptysiowe,  
5)  uformować groszek ptysiowy,  
6)  upiec groszek, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną groszku ptysiowego, 
8)  sporządzić wykaz diet w których można zastosować groszek ptysiowy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura ciasta ptysiowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta ptysiowego (mąka, jaja, tłuszcz, sól), 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania,  formowania  i  wypieku  groszku 
ptysiowego, 

 

zastawa stołowa do prezentacji wypieku.  

 

Ćwiczenie 4  

Sporządź  karpatkę  z  ciasta  ptysiowego  według  wybranej  receptury.  Użyj  nadzienia 

odpowiedniego w żywieniu dietetycznym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  sporządzili  ciasto  ptysiowe,  uformowali  karpatkę, 
upiekli  i  dokonali  oceny  organoleptycznej  na  forum  grupy. Należy  zwrócić  uwagę  na  higienę 
sporządzania wyrobów i przestrzeganie przepisów bhp podczas używania narzędzi i sprzętu. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia  

 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę na krem właściwy dla żywienia dietetycznego,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  sporządzić ciasto ptysiowe,  
4)  uformować ciasto na karpatkę, 
5)  upiec wyrób, 
6)  sporządzić krem, 
7)  przełożyć karpatkę kremem, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptura ciasta ptysiowego, 

 

surowce do sporządzenia ciasta ptysiowego (mąka, jaja, tłuszcz, sól), 

 

półprodukt do sporządzania kremu, masło lub margaryna, mleko,  

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania, wypieku i wykończenia karpatki, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

5.9.  Sporządzanie  i  podawanie  podstawowego  asortymentu 

wyrobów z ciasta francuskiego  

 

5.9.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Sporządź przynajmniej 3 wyroby nienadziewane z mrożonego ciasta francuskiego według 

wybranej receptury. Wypisz diety, w których można zastosować wyroby z ciasta francuskiego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie sporządzili wyroby w parach. Należy zwrócić uwagę 
na organizację  stanowiska  pracy,  efektywne  wykorzystanie  półproduktu  ciasta  podczas 
formowania  wyrobów  i zachowanie  właściwych  warunków  wypieku.  Konieczne  jest 
zachowanie przepisów bhp podczas sporządzania wyrobów. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  uformować wybrane wyroby nienadziewane z ciasta francuskiego,  
4)  upiec wyroby, 
5)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
6)  podać gotowe wyroby, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
8)  wypisać diety, w których można zastosować wyroby z ciasta francuskiego, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

pokaz z objaśnieniem. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

mrożone ciasto francuskiego, 

 

surowce do wykończenia wyrobów, np. cukier kryształ, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do formowania, wypieku i wykończenia ciasta francuskiego, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

Ćwiczenie 2 

Sporządź  przynajmniej  2  wyroby  nadziewane  z  mrożonego  ciasta  francuskiego  według 

wybranej receptury. Czy można zastosować je w żywieniu dietetycznym? 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  jego 

wykonania. Proponuje się, aby uczniowie sporządzili wyrób w parach. Należy zwrócić uwagę 
na organizację  stanowiska  pracy,  efektywne  wykorzystanie  półproduktu  ciasta  podczas 
formowania  wyrobów  i zachowanie  właściwych  warunków  wypieku.  Konieczne  jest 
zachowanie przepisów bhp i higieny w sporządzaniu wyrobu i przygotowaniu nadzienia. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Uczeń powinien:  

1)  przeczytać recepturę,  
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  sporządzić nadzienie, 
4)  rozwałkować ciasto francuskie odpowiednio do wybranego wyrobu,  
5)  uformować wybrane wyroby z ciasta francuskiego,  
6)  nadziać wyroby nadzieniem, 
7)  upiec wyroby, 
8)  wykończyć upieczone wyroby zgodnie z recepturą, 
9)  podać gotowe wyroby, 
10)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych wyrobów, 
11)  uporządkować stanowisko pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

piekarnik, narzędzia i sprzęt do formowania ciasta i sporządzenia nadzienia,  

 

mrożone ciasto francuskie, 

 

składniki nadzienia według wybranej receptury, 

 

zastawa stołowa do podawania ciasta. 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 
 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 
 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Sporządzanie  i  ekspedycja 
napojów, deserów oraz dietetycznych wyrobów ciastkarskich” 

Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  10,  11,  12,  13,  15,  16,  18,  19,  20,  21,  22,  23,  24  są 
z poziomu podstawowego, 

 

zadania 9, 14, 17 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 
 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów możliwych do uzyskania wynosi 24. 

 
Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  22  zadań,  w  tym  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego.

 

 
Klucz  odpowiedzi:  1.  c,  2.  c,  3.  c,  4.  a,  5.  a, 6. d, 7. a, 8. b, 9. b, 10. d, 11. c, 
12. d, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. d, 18. c, 19. a, 20. d, 21. d, 22. c, 23. b, 24. c. 
 
Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Dobrać składniki do wykonania deserów zimnych 

Sporządzić podstawowe desery gorące 

Podać określone desery flambirowane 

Dobrać surowce do sporządzania podstawowych 
rodzajów ciast 

Dobrać surowce do sporządzania podstawowych 
rodzajów ciast 

Zastosować techniki podawania wyrobów 
ciastkarskich 

Podać wyroby ciastkarskie 

Dobrać surowce do sporządzania podstawowych 
rodzajów ciast 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
biszkoptowego 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

10 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
biszkoptowego 

11 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
biszkoptowego i biszkoptowo-tłuszczowego 

12 

Sklasyfikować ciasta smażone 

13 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
biszkoptowo-tłuszczowego 

14 

Dobrać maszyny do sporządzania wyrobów z ciasta 
biszkoptowego 

PP 

15 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
biszkoptowo-tłuszczowego 

16 

Scharakteryzować składniki do sporządzania ciast 

17 

Sporządzić podstawowe wyroby z ciasta 
drożdżowego 

PP 

18 

Dobrać do odpowiedniej diety ciasto 

19 

Zastosować półprodukt ciasta francuskiego 

20 

Przygotować półprodukt ciasta francuskiego 

21 

Określić wartość odżywczą ciasta francuskiego 

22 

Sklasyfikować ciasta 

23 

Podać napoje gorące 

24 

Scharakteryzować właściwości napojów gorących 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru  

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  24  zadania.  Wszystkie

 

zadania  są  wielokrotnego  wyboru  i tylko  jedna 

odpowiedź jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.  
6.  Zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową). 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

  

 

1.  Deser „owoce w galarecie” zestalany jest 

a)  mąką ziemniaczaną. 
b)  mąką pszenną. 
c)  żelatyną. 
d)  pektyną. 

 

2.  Budyń jest sporządzany 

a)  z mleka.  
b)  z rozdrobnionych owoców. 
c)  w łaźni wodnej. 
d)  na parze. 

 

3.  Flambirowanie oznacza podanie deseru 

a)  na zakończenie festynu. 
b)  z dodatkiem sosu figowego. 
c)  na płonąco. 
d)  udekorowanego bitą śmietanką. 

 

4.  Stosunek  mąki  do  tłuszczu  w  cieście  kruchym  wynosi  1,5 : 1.  Do sporządzenia  ciasta 

z 750 g mąki potrzeba tłuszczu w ilości 
a)  500 g. 
b)  400 g. 
c)  600 g. 
d)  900 g. 

 

5.  W składzie ciasta półkruchego 

a)  występuje śmietana. 
b)  nie ma cukru. 
c)  nie ma środków spulchniających. 
d)  są zawsze orzechy. 
 

6.  Wyroby z ciasta kruchego podaje się 

a)  praktycznie przy każdym posiłku.  
b)  zawsze z dodatkami owocowymi. 
c)  natychmiast po upieczeniu. 
d)  np. na szklanych talerzach. 
 

7.  Mazurki są to wyroby podawane szczególnie 

a)  na Wielkanoc. 
b)  na Boże Narodzenie. 
c)  w czasie wakacji. 
d)  na święta regionalne. 
 

8.  Podstawowymi surowcami do sporządzenia ciasta biszkoptowego są 

a)  mąka pszenna, jaja, cukier, masło. 
b)  mąka pszenna, jaja, cukier. 
c)  cukier, jaja, mąka, proszek do pieczenia. 
d)  masło, żółtka, mąka pszenna. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44 

9.  Jeżeli ciasto biszkoptowe sporządza się z jaj zaparzanych, to ubija się je tak długo, aż 

a)  masa stanie się jasno kremowa. 
b)  masa stanie się gęsta jak śmietana i osiągnie temp. 40–45

°

C. 

c)  cukier rozpuści się całkowicie. 
d)  konsystencja masy jajecznej stanie się gęsta i klejąca. 
 

10.  Wyroby z ciasta biszkoptowego przekłada się masą  

a)  z warzyw gotowanych. 
b)  natychmiast po upieczeniu ciasta. 
c)  mięsną mieloną. 
d)  kremową. 
 

11.  Keksy sporządzane są z ciasta 

a)  półkruchego i francuskiego. 
b)  piernikowego i piaskowego. 
c)  biszkoptowego i piaskowego. 
d)  drożdżowego i biszkoptowego. 
 

12.  Do wyrobów smażonych z ciast należą 

a)  ptysie. 
b)  rogaliki. 
c)  vol-au vent. 
d)  faworki. 

 

13.  Po  wlaniu  ciasta  biszkoptowo-tłuszczowego  do  formy  powierzchnię  ciasta  nacina  się 

natłuszczonym nożem, aby 
a)  nie tworzyła się skórka na powierzchni. 
b)  ciasto pękało po równej linii. 
c)  nie tworzył się zakalec. 
d)  ciasto było lekko rumiane. 
 

14.  Najlepszą puszystość w ubijaniu masy jajowo-cukrowej daje 

a)  maszyna uniwersalna. 
b)  kula. 
c)  rózga. 
d)  wilk. 

 

 

15.  Keksiki z ciasta biszkoptowo-tłuszczowego piecze się w temperaturze 

a)  160–180

°

C. 

b)  170–190

°

C. 

c)  190–200

°

C. 

d)  200–210

°

C. 

 

16.  Drożdże są to 

a)  jednokomórkowe grzyby. 
b)  mikroorganizmy zwiększające swoją objętość. 
c)  fizyczne środki spulchniające. 
d)  dodatki smakowe do ciasta drożdżowego. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45 

17.  Do ciasta drożdżowego dodaje się tłuszcz 

a)  na początku zarabiania. 
b)  w trakcie zarabiania. 
c)  na początku wyrabiania. 
d)  pod koniec wyrabiania. 
 

18.  Babkę drożdżową można 

a)  piec natychmiast po wlaniu ciasta do formy. 
b)  podawać natychmiast po upieczeniu. 
c)  stosować w żywieniu dietetycznym. 
d)  nadziewać nadzieniem słonym. 
 

19.  Grunt jest to 

a)  ciasto sporządzone z mąki, jaj i wody o konsystencji pierogowego. 
b)  masa potrzebna do sporządzenia kremu russel.  
c)  podstawowa masa do sporządzania kajmaku.  
d)  mieszanina mąki i tłuszczu stosowania w produkcji ciasta francuskiego. 
 

20.  Temperatura pieczenia ciasta francuskiego wynosi 

a)  200

°

C. 

b)  225

°

C. 

c)  250

°

C. 

d)  260

°

C. 

 

21.  Ciasto francuskie jest 

a)  zalecane w diecie lekkostrawnej. 
b)  podawane tylko na słodko. 
c)  zalecane z żywieniu dzieci i osób starszych. 
d)  ciężkostrawne i kaloryczne. 
 

22.  Napoleonki są to ciastka wykonane z ciasta 

a)  drożdżowego. 
b)  kruchego. 
c)  francuskiego. 
d)  ptysiowego. 
 

23.  Kawę po turecku parzy się w  

a)  ekspresie. 
b)  tygielku. 
c)  specjalnej maszynce. 
d)  filiżance. 
 

24.  Spośród używek najsłabsze właściwości pobudzające ma  

a)  kawa. 
b)  herbata. 
c)  kakao. 
d)  wino. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

46 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 
Imię i nazwisko ……..............................……………………………………………….. 
 

 
Sporządzanie  i  ekspedycja  deserów,  napojów  oraz  dietetycznych  wyrobów 
ciastkarskich
  

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1   

 

2   

 

3   

 

4   

 

5   

 

6   

 

7   

 

8   

 

9   

 

10  

 

11  

 

12  

 

13  

 

14  

 

15  

 

16  

 

17  

 

18  

 

19  

 

20  

 

21  

 

22  

 

23  

 

24  

 

Razem:

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

47 

TEST 2  
 
Test jednostopniowy do jednostki modułowej

 „

Sporządzanie i ekspedycja 

deserów, napojów oraz dietetycznych wyrobów ciastkarskich”  

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  18,  19,  20  są  z  poziomu 
podstawowego, 

 

zadania 7, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  21  zadań,  w  tym  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego.  

 

Klucz odpowiedzi: 

1. d, 2. d, 3. a, 4. d, 5. d, 6. b, 7. a, 8. c, 9. b, 10. b, 11. c, 

12. a, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. c, 18. a, 19. d, 20. b, 21. c, 22. c.  

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Sgrupyfikować wyroby ciastkarskie 

Sgrupyfikować napoje 

Dobrać  surowce  do  sporządzania  podstawowych 
rodzajów ciast 

Dobrać surowce do sporządzania podstawowych 
rodzajów ciast 

Dobrać rodzaj deseru do posiłku 

Dobrać składniki do wykonania deserów zimnych 

Zastosować techniki podawania deserów 

PP 

Podać napoje 

Sporządzić ciasto biszkoptowe 

10 

Sporządzić podstawowe wyroby ciastkarskie z ciasta 
ptysiowego 

11 

Sgrupyfikować ciasta 

12 

Dobrać surowce do sporządzania ciast 

13 

Sgrupyfikować desery 

14 

Zastosować techniki podawania deserów 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

48 

15 

Przeprowadzić obróbkę cieplną ciast 

16 

Zastosować techniki sporządzania ciast 

17 

Zastosować techniki podawania deserów 

18 

Wykonać zaparzanie mąki 

19 

Zastosować półprodukt ciasta francuskiego do 
produkcji wyrobów ciastkarskich 

20 

Rozpoznać wyrób z ciasta francuskiego 

21 

Zastosować techniki podawania wyrobów 
ciastkarskich 

PP 

22 

Zastosować koncentraty napojów 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

49 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  22  zadania  Wszystkie

 

zadania  są  wielokrotnego  wyboru  i tylko  jedna 

odpowiedź jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi. 
6.  Zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową). 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

50 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH  

 

1.  Do wyrobów ciastkarskich należy 

a)  vol-au-vent z pieczarkami. 
b)  kulebiak. 
c)  pizza. 
d)  piernik. 

 
2.  Nektary są to soki 

a)  otrzymywane z koncentratu. 
b)  owocowe i warzywne. 
c)  stanowiące napoje mieszane. 

d) 

pitne z odrobinkami owoców.

 

 
3.  Kruchość ciasta kruchego wynika między innymi z dodania 

a)  tłuszczu. 
b)  środka spulchniającego. 
c)  kwaśnej śmietany. 
d)  piany z białek. 

 
4.  Stosunek mąki do tłuszczu w cieście kruchym wynosi 1,5 : 1. Do sporządzenia ciasta przy 

użyciu 1200 g tłuszczu potrzeba mąki w ilości  
a)  300 g. 
b)  900 g. 
c)  1500 g. 
d)  1800 g. 

 
5.  W  skład  posiłku  wchodzi  zupa  pomidorowa  z  makaronem,  gulasz  z  kaszą  i  surówką 

z czerwonej kapusty z jabłkami. Deser będący uzupełnieniem tego posiłku to 
a)  kompot z czerwonej porzeczki. 
b)  jabłecznik. 
c)  owoce w galarecie z bitą śmietanką. 
d)  kompot z owoców mieszanych. 

 
6.  Kisiel owocowy zagęszczany jest 

a)  mąką pszenną. 
b)  mąką ziemniaczaną. 
c)  mąką kukurydzianą. 
d)  żelatyną. 

 
7.  Suflet podaje się 

a)  natychmiast po upieczeniu. 
b)  po lekkim schłodzeniu. 
c)  na porcelanowej paterze. 
d)  na szklanym talerzu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

51 

8.  Kawę murzynek należy podawać 

a)  z małym dodatkiem śmietanki. 
b)  z mlekiem. 
c)  z bita śmietanką. 
d)  bez dodatku śmietanki. 

 
9.  Ciasto biszkoptowe przełożone do formy powinno zajmować 

a)  1/4 objętości. 
b)  połowę objętości. 
c)  1/3 objętości. 
d)  całą objętość formy. 

 
10.  Z ciasta ptysiowego sporządza się 

a)  biszkopty. 
b)  wietrzniki. 
c)  diablotki. 
d)  pierniki. 

 
11.  Ciastka camargo sporządzane są z ciasta 

a)  półkruchego. 
b)  piernikowego. 
c)  piaskowego. 
d)  biszkoptowego. 

 
12.  Stosunek mąki pszennej do ziemniaczanej w cieście piaskowym wynosi 

a)  1 : 1. 
b)  1 : 2. 
c)  2 : 1. 
d)  1,5 : 1. 

 
13.  Pierogi z serem 

a)  podaje się tylko jako danie zasadnicze. 
b)  można podać jako deser. 
c)  dekoruje się owocami. 
d)  sporządza się z ciasta biszkoptowego. 

 
14.  Jabłka pieczone podaje się 

a)  w naczyniu, w którym się piekły. 
b)  z dodatkiem miodu. 
c)  posypane cukrem pudrem. 
d)  jako zimny deser. 

 
15.  Babki poznańskie z ciasta biszkoptowo-tłuszczowego piecze się w temperaturze 

a)  180

°

C. 

b)  190

°

C. 

c)  200

°

C. 

d)  210

°

C. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

52 

16.  Ciasto drożdżowe po wyrobieniu należy 

a)  odstawić do wyrośnięcia. 
b)  natychmiast formować i pozostawić do wyrośnięcia. 
c)  schłodzić. 
d)  posmarować płynnym tłuszczem i formować. 

 
17.  Mus to deser podawany 

a)  na gorąco. 
b)  z dodatkiem konfitur. 
c)  na zimno. 
d)  na szklanych talerzykach. 

 
18.  Zaparzanie mąki 

a)  poprawia strukturę ciasta i opóźnia czerstwienie. 
b)  przyspiesza wyrastanie ciasta w czasie pieczenia. 
c)  stosuje się do ciast piaskowych. 
d)  nie ma znaczenie dla jakości ciasta. 

 
19.  Napoleonki formowane są przed pieczeniem 

a)  w formach babkowych. 
b)  na dużych blachach. 
c)  w korytkach. 
d)  przez wałkowanie. 

 
20.  Grzebień jest to 

a)  wyrób z ciasta kruchego. 
b)  wyrób nadziewany z ciasta francuskiego. 
c)  ciastko przyprawione papryką. 
d)  dodatek z ciasta do drugiego dania. 

 
21.  Groszek ptysiowy stanowi 

a)  składnik sałatek. 
b)  podstawę do tortu. 
c)  dodatek do zup. 
d)  nadzienie. 

 
22.  Koncentraty napojów stosuje się głównie z powodu  

a)  wzbogacenia diety. 
b)  regenerowania organizmu. 
c)  łatwości sporządzania. 
d)  niskiej ceny. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

53 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ……..............................……………………………………………….. 
 

Sporządzania i ekspedycja napojów, deserów oraz dietetycznych wyrobów 
ciastkarskich 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10   

 

11   

 

12   

 

13   

 

14   

 

15   

 

16   

 

17   

 

18   

 

19   

 

20   

 

21   

 

22   

 

Razem:

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

54 

7.  LITERATURA 

 

1.  Arens-Azêvedo  U.,  Grimpe  E.  i  inni:  Technologia  gastronomiczna.  Część  1–3.  Rea, 

Warszawa 2002 

2.  Baileyrt  A.,  Ortiz  E.  L.,  Radecka  H.:  Wielka  księga  ingrediencji.  Wiedza  

i Życie, Warszawa 1992 

3.  Czarniecka-Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma. ProMedia, Warszawa 2004 
4.  Gawęcki J. (red.): Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN, Warszawa 

2004 

5.  Gawęcki J., Gertig H.: Słownik terminów żywieniowych. PWN, Warszawa 2001 
6.  Gawęcki  J.,  Hasik  J.  (red.):  Żywienie  człowieka  zdrowego  i  chorego.  WNT, 

Warszawa 2000 

7. 

Gawęcki  J.,  Hryniewiecki  L.  (red.):  Żywienie  człowieka  –  podstawy  nauki  
o żywieniu. WNT, Warszawa 1998

 

8.  Górecka D.,  Limanówka H.,  Superczyńska E.,  Żylinska-Kaczmarek M.:  Technologia 

gastronomiczna z obsługą konsumenta cz. 2 i 3. Format AB, Warszawa 2006 

9.  Gromadzka-Ostrowska J.: Higiena i ochrona zdrowia. Format AB, Warszawa 2001 
10.  Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 
11.  Jargoń R.: Obsługa konsumenta. Część 1 i 2. WSiP, Warszawa 2000 
12.  Jastrzębski 

W.: 

Wyposażenie 

techniczne 

zakładów 

gastronomicznych. 

WSiP, 

Warszawa 2005 

13.  Konarzewska 

M., 

Zielonka 

B., 

Konarzewska-Sokołowska 

M.: 

Technologia 

gastronomiczna z towaroznawstwem. Część 1 i 2. Rea, Warszawa 2003 

14.  Krzyżanowska  W.:  Technologia  gastronomiczna.  Ćwiczenia,  Część  1–3,  Rea, 

Warszawa 2000 

15.  Kunachowicz  H.,  Czarnowska-Miszal  E.,  Turlejska  H.:  Zasady  żywienia  człowieka. 

WSiP, Warszawa 2004 

16.  Kunachowicz  H.,  Nadolna  I.:  Wartość  odżywcza  wybranych  produktów  spożywczych

 

i potraw. PZWL, Warszawa 1997 

17.  Mikuta  B.:  Technologia  gastronomiczna  z  obsługą  konsumenta.  Format  AB, 

Warszawa 1998 

18.  Biller E. i inni: Kucharz & Gastronom: vademecum. Rea, Warszawa 2001 
19.  Procner  A.:  Technologia  gastronomiczna  z  towaroznawstwem.  Część  1–3.  WSiP, 

Warszawa 2001 

20.  Superczyńska 

E., 

Żylińska-Kaczmarek 

M.: 

Technologia 

gastronomiczna 

 

z towaroznawstwem w pytaniach i zadaniach.

 

Część 1

 

i 2. eMPI², Poznań 2005 

21.  Superczyńska E., Żylińska-Kaczmarek M.: Zasady żywienia. Rea, Warszawa 2004 
22.  Szewczyński J., Skrodzka Z.: Higiena żywienia. PZWL, Warszawa 1995 
23.  Wieczorek-Chełmińska Z. (red.): Dietetyczna książka kucharska. PZWL, Warszawa 2004 
24.  Zalewski S.: Podstawy technologii gastronomicznej. WNT, Warszawa 1997 
25.  Ziemlański Ś.: Normy żywienia człowieka. PZWL, Warszawa 2001 
 

Czasopisma specjalistyczne: 

 

Przegląd gastronomiczny, 

 

Hotelarz,  

 

Kuchnia – magazyn dla smakoszy, 

 

Food sernice. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

55 

Literatura metodyczna: 

1.  Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. 

Wyd. ITeE, Radom 2001 

2.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999 
3.  Okoń W.:  Wprowadzenie  do  dydaktyki  ogólnej.  Wydawnictwo  Akademickie  „Żak”, 

Warszawa 2003 

4.  Plewka Cz.:  Metodyka  nauczania  teoretycznych  przedmiotów  zawodowych.  cz.  I  i  II. 

Wyd. ITeE, Radom 1999