BENTE PEDERSEN

DZIKA RÓŻA

1

Knut wrócił sam. Zamachał tuż przed Idą dopiero co złowionymi i wypatroszonymi 

dorszami, aż dziewczyna odskoczyła z obrzydzeniem.

- A tata? - spytała.

- Popłynął jeszcze raz. - Knut wzruszył ramionami. - Wydawało mu się, że widzi żagiel 

u wejścia do fiordu...

Maja zatrzymała kołowrotek tak gwałtownie, że aż zerwała nić.

- On nadal czeka - westchnęła Ida współczująco.

- Musi wreszcie zrozumieć, że ona nie wróci - zabrzmiał twardo głos Mai. - Nigdy nie 

zamierzała wrócić. Pozwoliła, aby Reijo zajął się nami, i odpłynęła w swoją stronę. Ale on nie 

chce tego pojąć.

- Tata nie pozwala tak mówić! - Ida pokiwała palcem przed nosem starszej o trzy lata 

siostry. - To nasza matka, Maju!

- Będę o niej mówić tak, jak mi się spodoba. Żadna matka nie porzuciłaby męża i dzieci 

tak jak ona. Okradła go z życia! Jest nadal młody, a jednak przez nią związany.

-   Powiedz   mu   to   -   rzuciła   czternastolatka   i   potrząsnęła   głową,   aż   rude   warkocze 

zatańczyły jej na plecach. - Może cię posłucha, przecież jesteś prawie dorosła!

Maja nie odpowiedziała, co jak na nią było rzeczą niezwykłą. Palce szybko związały 

nitkę  i   wróciła   do  pracy.   Zacisnęła   usta  i   poczuła,   że   nienawiść   sprawia   jej   ból.   Ale   nie 

panowała nad swoimi uczuciami.

Knut skorzystał z okazji, aby podkraść trochę tytoniu Reijo. Po męsku włożył sobie 

porcję do ust i rzucił się na ławę jak ojciec.

-  I  tak  wyglądasz   jak  chłopak,  choćbyś   nawet   bardzo  się  starał   -  odważyła  się   na 

komentarz Ida, krojąc ryby na obiad. - Czy to mógł być statek?

To, że nie pamiętała Raiji, pozwalało jej snuć marzenia, których żadne wspomnienie z 

dzieciństwa nie mogło zniszczyć.

Pozostali zachowali ją w pamięci.

Ida nie doświadczyła samotności, strachu ściskającego serce i kładącego się bolesnym 

ciężarem   w   brzuchu.   Dla   niej   Raija   była   postacią   nierzeczywistą   jak   księżniczka   z   bajki. 

Otaczała ją mgiełka romantyzmu. Ida miała tysiące wyjaśnień usprawiedliwiających zniknięcie 

matki na wschodzie, tysiące powodów, dla których nie dawała znaku życia.

Ale nie dzieliła się nimi z nikim.

Rodzeństwo było tak prozaiczne! Nie mieli takiej wyobraźni jak ona. A gdy była mowa 

o Raiji, Maja i Knut trzymali wspólny front. Ida nie miała pewności co do zdania Elise, ale ci 

dwoje byli zgorzkniali.

- Czy ja wiem - zastanowił się Knut. - Może tak, a może nie... Kto, u diabła, zdoła coś 

dostrzec z tak daleka?

- Nie przeklinaj! Tata tego nie lubi!

Uważający   się   za   dorosłego   szesnastolatek   przewrócił   oczami.   Jak   długo   jeszcze 

przyjdzie mu znosić upomnienia młodszej siostry?

- On śni na jawie - powiedział twardo. Może i za twardo, ale Ida go zirytowała. - Nie 

mógłby wreszcie o niej zapomnieć? Mógłby znaleźć sobie inną kobietę i zacząć wszystko od 

nowa,   prawda?   Wielu   przecież   dopiero   się   żeni   w   tym   wieku.   Podobno   mężczyzna   po 

trzydziestce jest najlepszy.

Tym razem zdenerwowała się Maja:

- Co, chcesz tu sprowadzić jakąś babę? To ja się stąd wyniosę. Nikt nie będzie mi 

rozkazywał.

- Kto chciałby za nas odpowiadać? - spytała Ida cicho. - Tata pewnie mógł znaleźć sobie 

kogoś. - Uśmiechnęła się. - Jest całkiem przystojny, nie wygląda staro. Lubi pracować. Ale my 

pewnie nie byliśmy zbyt kuszącym dodatkiem...

- No właśnie. Ona zmarnowała mu życie. Nam też. - Knut splunął brązową śliną, ale nie 

trafił we właściwe miejsce. Ojciec nie pozwalał mu żuć tytoniu, więc nie miał wprawy w 

pluciu.

- Zaraz mi to wytrzyj! - Rozzłoszczona Ida rzuciła w brata ścierką.

Usłuchał z obrażoną miną, choć bez komentarza.

Zielonobrązowe oczy Idy znów przesłoniła mgiełka, którą dobrze znali. Nie rozumieli 

swej najmłodszej siostry, ale kochali ją mimo to. Różniła się od nich bardzo. Wiedzieli, że 

najbardziej z nich przypomina Raiję, ale przecież nie mógł być to powód, żeby i ją nienawidzić. 

Nie taką siostrę jak Ida.

- Myślę, że tata i tak by się nie ożenił - powiedziała wreszcie. - Sądzę, że ją nadal kocha. 

Kocha mamę.

I ona go kochała Tylko Ida nazywała ją mamą. Oni nawet nie wypowiadali tego słowa. 

Dla nich była Raiją. Obcą osobą, którą ledwo pamiętali.

- Ha! - wykrzyknęła Maja. Nitka znów jej się zerwała. - Co też ci się roi w tej głowinie, 

Idusiu. Tak nie było! Jeszcze raz powtórzę: tak nie było! Ona na pewno go nie kochała! Ona 

kochała...

- ... twojego ojca - dokończył Knut.

Maja nie odpowiedziała, ale jej twarz przybrała surowy wyraz. Świadomość, że Mikkal 

jest jej ojcem, z początku była trudna do przełknięcia.

Potrzebowała czasu.

Teraz już się z tym pogodziła.

Ułatwiła to jego śmierć. Z trudem zaakceptowałaby żyjącego Mikkala jako ojca.

Ale nadal nie lubiła o nim mówić.

Kochała Ravnę, babcię o łagodnych dłoniach i silnym charakterze.

Kochała też Ailo. Spotkała go na wiosennym jarmarku trzy lata temu. Wtedy uznała za 

tragedię   fakt,   że   są   rodzeństwem.   Sądziła,   że   to,   co   do   niego   czuje,   nie   jest   siostrzanym 

przywiązaniem. Ailo był wspaniały. Już wtedy sprawiał  wrażenie tak dorosłego jak wujek 

Matti.

Mai wydawało się, że jest w nim zakochana. Wypłakała wiele łez, gdy pojęła, kim są 

dla siebie. Wszystko przez Raiję.

Wtedy wiele oddałaby za to, żeby być kimkolwiek innym, a nie przyrodnią siostrą Ailo.

Teraz rozumiała, że to nie była miłość. Po prostu łatwo było polubić tego chłopaka. 

Miał coś w sobie.

Łączyło   ich   wiele   wspólnych   cech.   Wiedziała   już,   że   to   właśnie   dlatego,   że   są 

rodzeństwem. Ze ona odziedziczyła wiele cech Mikkala.

Tak jak Ailo.

Nie była podobna do Raiji. Cieszyło ją to. Chociaż... wolałaby być ładna.

A nigdy nie będzie ładna. Blizny rosły razem z nią i na zawsze oszpeciły jej twarz.

Reijo nigdy  nie  chciał   opowiedzieć  jej  dokładnie,  jak do tego  doszło.  Ona nic nie 

pamiętała.

Ludzie ze wsi wspominali jednak pełnego nienawiści mężczyznę, który nie dostał Raiji. 

Mężczyznę, któremu pewien Lapończyk przeciął policzek nożem.

Mikkal.

Niezły spadek zostawili jej rodzice! Nigdy nie będzie w stanie ich zapomnieć...

- Elise jest przy strumieniu - odezwał się Knut niewinnie. Nauczył się już zażegnywać 

spory. Przy trzech siostrach było to koniecznością życiową. Miał zdolność rozładowywania 

napięć, kierowania rozmów na bezpieczne tory, gdy zachodziła taka potrzeba. - Pewnie słodko 

marzy o Kristofferze znad fiordu...

Maja uśmiechnęła się leciutko. Nawet Idzie drgnęły usta.

- Tylko jej nie dokuczaj! Knut spojrzał na nią niewinnie dużymi, brązowymi oczami.

- Sądziłem, że o Kristofferze marzą wszystkie dziewczyny. O tym, żeby za niego wyjść, 

mieszkać we własnym domu... Kristoffer ma piękny dom, kilka łodzi...

- ... i sporo lat na karku - zachichotała Maja. - Wyobrażacie sobie coś takiego? Nasza 

piękna, błękitnooka nimfa i ten zgarbiony dziadyga?

Powiedziała to nie bez pewnej złośliwości. Dawało jej to rodzaj niedobrej radości. Elise 

była tak ładna...

- Tata nigdy nie pozwoli mu wziąć ją za żonę - odezwała się Ida rozsądnie. - On chce, 

żebyśmy byli szczęśliwi. Elise nie może wyjść za jakiegoś starego dziada!

mu przykrość porównywanie się z rówieśnikami o silnych ramionach, grubym głosie i 

pierwszym zaroście.

On mówił jeszcze wysokim głosem i był tak delikatnie zbudowany, że mógł uchodzić za 

dziewczynę. Miał pełne policzki, długie rzęsy i miękko zarysowane usta. Najbardziej chciał być 

podobny do Reijo. On w jego wieku na pewno wyglądał jak mężczyzna.

- Jeszcze urośniesz - pocieszał go Reijo, gdy Knutowi udało się coś wykrztusić na ten 

temat. - Twój ojciec, Karl, był podobny do ciebie jako szesnastolatek. A wyrósł na mężczyznę. 

No i... - uśmiechnął się pod nosem - mimo że byłem od niego co najmniej dwa razy szerszy w 

barach, Raija nawet nie chciała na mnie spojrzeć. Gdy brali ślub, Kalle był równie drobny jak 

ona. Zobaczysz, znajdzie się dziewczyna, która cię zechce.

Knut nie dbał o to. Nie dla dziewczyn chciał stać się mężczyzną. Dla samego siebie!

Poczłapał w dół zbocza w kierunku potoku. Zobaczył, że Reijo jest już w połowie 

fiordu. Teraz żagle stały się wyraźnie widoczne. Knut wytężył wzrok i zrozumiał, dlaczego 

Reijo zawrócił.

Dostrzegł, że statek miał ciemne burty.

Rosyjskie statki były zazwyczaj pomalowane na jaskrawe kolory i mieniły się jak letnia 

łąka, gdy wpływały na zatokę.

To nie byli Rosjanie.

Knut ucieszył się, że nie będzie go w domu, gdy Reijo wróci. Zawsze go bolał widok 

jego zawiedzionej miny. Reijo nie powinien być słaby.

- Przychodzisz jak na zawołanie! Elise podwinęła spódnicę do wysokości kolan. Stała w 

potoku i prała. Ręce i nogi miała zaczerwienione.

Woda była jeszcze zimna, mimo że zbliżało się lato. Knut rzucił się na trawę.

- Na tak mały ładunek szkoda dużego konia - orzekł i zerwał źdźbło trawy, które wsunął 

między zęby. - Poczekam, aż wypłuczesz wszystko.

Elise musiała się uśmiechnąć. Nieważne, jak bardzo się starał, nadal był tylko chłopcem.

- Maja pobiegła w góry - powiedziała swoim łagodnym, jasnym głosem. - Czym jej tym 

razem dokuczyłeś?

Knut wypluł źdźbło.

- Dlaczego wszyscy od razu sądzą, że to moja wina, kiedy się ktoś obrazi?

- Bo to zwykle jest twoja wina. Potrafisz wyjątkowo skutecznie drażnić Maję.

Westchnął i osłonił oczy przed słońcem.

- Powiedziałem tylko, że ona nie ma zbyt wielu starających się...

Elise długo patrzyła na niego oskarżycielskim wzrokiem.

- Najgorsze jest to, że Maja w rzeczywistości jest bardzo ładna - rzekła w końcu. - Pod 

tymi bliznami jest śliczna! Ale ona widzi tylko blizny. Inni też...

- Możesz przekonać Reijo, żeby zaproponował ją Kristofferowi.

- Powiedziałeś jej i to? Elise rzadko używała tak ostrego tonu. Knut uciekł spojrzeniem.

- No, może niedokładnie tak...

- Nie  wolno ci  nastawiać  jej  przeciwko mnie!  Kocham  ją  i ta sytuacja jest  trudna 

zarówno dla niej, jak i dla mnie.

- Kristoffer nie jest taki zły. A może ty sama chcesz go dostać? Wtedy mógłbym nająć 

się do was za parobka...

- Kristoffer ma pięćdziesiąt lat. Jest jak stara, okropna, zasuszona ryba!

- No to może ganiasz na Simonem? - rzucił Knut. Simon, dziewiętnastolatek, był nieco 

młodszy od Elise. Wszystkie dziewczyny czuły do niego słabość, z czego skrzętnie korzystał. 

Ale dla nikogo nie stanowiło tajemnicy, że często popatrywał tęsknie w stronę domku na cyplu.

- Simon to tylko chłopak! - prychnęła lekceważąco Elise. Knutowi wydało się, że z 

przekonaniem. Jakąż on mógł mieć nadzieję, skoro Simon - mówiący niskim głosem, szeroki w 

ramionach, o mocnych nogach i dłoniach nawykłych do pracy - został określony przez nią 

pogardliwie jako „chłopak”?

-   No   to  pozostaje   ci   tylko  Kristoffer.   Wszyscy   inni   są   za   młodzi.   Przecież   chcesz 

dojrzałego mężczyznę!

Elise cisnęła w niego zwiniętą mokrą koszulą. Tym razem był czujny i zdołał ją złapać, 

zanim go dosięgła.

- Reijo myślał, że to Rosjanie? - spytała, skinąwszy głową w kierunku łódki cumującej u 

brzegu.

Chłopak przytaknął, zmieszany w imieniu Reijo.

- Ona na pewno nie żyje. Taka myśl i jemu przemykała przez głowę, ale coś w duszy 

sprzeciwiało się temu. Ona... Raija nie mogła nie żyć.

- Raija by wróciła. - Elise wydawała się przekonana o swojej racji. - Minęło dziesięć lat. 

Na pewno nie żyje.

- Kochałaś ją?

Elise przytaknęła, unikając wzroku Knuta, on jednak wiedział, że miała łzy w oczach.

- Raija była najwspanialsza na świecie! Mówcie, co chcecie, ale ona nigdy by was nie 

zawiodła. Nas. Także nie Reijo.

- Reijo wcale nie uważa, że ona nie żyje. Elise wyprostowała się, wyżymając ostatnią 

sztukę bielizny. Skierowała ciepłe spojrzenie w stronę opiekuna.

- On nie chce w to uwierzyć. Ale na pewno tak myśli. Raija zawsze była w jego życiu. 

Nie umiałby żyć bez wiary, że ona gdzieś tam jest.

- Wielka miłość - rzucił, pogardliwie Knut, który uważał, że całe to gadanie o uczuciach 

jest mocno przesadzone.

- Nie pamiętacie jej tak dobrze, jak ja i Reijo - odparła Elise. - Inaczej i ty, i Maja 

rozumielibyście nas.

- Pamiętam wystarczająco dobrze - rzucił chłopak twardo. - Czy to wszystko? - spytał, 

wskazując na dobrze wypełniony kosz. Nie czekając na odpowiedź, podniósł go z wysiłkiem i 

poszedł, schylony, pod górę w stronę domu. Droga dłużyła mu się, lecz nie zatrzymał się ani 

razu.

Elise miała swoje wspomnienia. Ida - dziwaczne marzenia. Nie wiedział, czym żyje 

Reijo, ale on też musiał coś mieć. Sam pamiętał tylko matkę, której teraz nie było. Piękną 

matkę, a przy niej mężczyzn. Matkę, która odeszła bez podania przyczyny.

I która już nie wróciła.

Nie potrzebował jej! Nie potrzebował wspomnień o niej! Równie dobrze mógł żyć bez 

żadnej Raiji.

-   Powinieneś   to   przynieść   na   dwa   razy   -   rzucił   Reijo.   Siedział   na   progu   i   śledził 

wzrokiem łodzie na fiordzie.

- Wielki chłop, wielki ciężar! - zaśmiał się Knut. Chciał, żeby jak zwykle nikt nie 

potraktował go poważnie. Postawił kosz na ziemi koło wioseł. Elise zajmie się resztą.

Reijo zerknął na chłopca, który usiadł koło niego. Szesnaście lat, no, prawie. To już 

prawie szesnaście lat temu w pewną listopadową noc musiał odegrać rolę położnika. Już nigdy 

wcześniej ani potem nie wytrzeźwiał tak szybko.

Maja   ma   lat   siedemnaście.   Jego   ukochana,   choć   nie   rodzona   córka.   Drobna,   ale   o 

kobiecych kształtach jak Raija. Córka Mikkala. Uparta, gwałtowna, humorzasta...

Obiecał sobie, że będzie na nią uważał. Że zadba o to, aby nikt na tym świecie jej nie 

zranił. Ochroni ją przed złem. Ale nie był w stanie tego dokonać. Gdy była dzieckiem, zmuszał 

złośliwe języki do milczenia.

Teraz stawała się kobietą i nic już nie mógł dla niej zrobić. Mógł się tylko modlić, żeby 

spotkała mężczyznę, który okaże się na tyle wspaniałomyślny, że nie dostrzeże jej blizn. Który 

wyniesie ponad nie wszystkie inne jej zalety.

Ale to i tak nie pomoże. Maja przecież wiedziała, że jej policzki nigdy nie będą gładkie 

jak jedwab.

Serce Reijo krwawiło. Żaden ojciec nie przekona młodych, że uroda ma znaczenie tylko 

na początku. Młodzi nie wierzyli.

Przy tak uderzająco ładnych siostrach Maja nie mogła myśleć inaczej.

Ida odziedziczyła po Raiji jej dziką piękność. Ognistorude włosy i brązowozielone oczy 

miały w sobie coś magicznego. Coś, co Reijo rozpoznawał i pamiętał jako cechę Raiji. Nadal 

była dla niego dzieckiem, choć pewnie jako jedyny ojciec uważał czternastoletnią córkę za 

dziecko. Liczył się z tym, że Ida może w przyszłości sprawiać mu kłopoty. I tak miał już teraz 

dosyć zamieszania  z  powodu Elise.  Któż by  mógł   przypuszczać,  że ta  blada dziewczynka 

wyrośnie na tak piękną... dziką różę!

Wokół ich domku dosłownie wydeptano ścieżki wzdłuż ścian. Wieczorami słyszało się 

tyle   odgłosów   kroków,   że   można   by   przypuszczać,   iż   prowadzą   tamtędy   szlaki   jakichś 

gnomów. Po zapadnięciu ciemności grad kamyków uderzał w okno pokoju, gdzie spały Maja i 

Elise, jednak to nie Maja była wywoływana.

Nawet   tak   stateczny  mężczyzna  jak  Kristoffer  znad   fiordu  zaczynał   smalić   do  niej 

cholewki.

Reijo uważał, że to nie wypadało z racji wieku. Kristoffer niemal mógłby być jego 

ojcem. Mimo to biedny Kwen nie mógł ot, tak, odesłać z kwitkiem takiego godnego człowieka, 

który stałby się wtedy obiektem żartów w wiosce.

Tu zostali pochowani pradziadowie Kristoffera. Był niewątpliwie kimś, z kim należało 

się liczyć. Może nie bogacz, ale miał trochę ziemi i łodzie.

Na pewno nie pozwoli staremu ożenić się z Elise, ale musi mu odmówić tak, by go nie 

obrazić. Czuł się samotny wobec konieczności podjęcia decyzji. Był tylko z dziećmi, które już 

zresztą dorastały. Zastanawiał się czasem, jak to będzie, gdy wszystkie wyfruną z gniazda, a on 

pozostanie wolny i nie związany żadnymi zobowiązaniami.

W taki dzień jak ten, gdy widział żagiel w oddali na horyzoncie, serce zaczynało mu bić 

jak oszalałe. Jak w czasach młodości. Wtedy wierzył, że Raija powróci.

Reijo   był   przekonany,   że   Raija   nigdy   by   go   nie   zawiodła.   Dla   niego   stanowiła 

uosobienie wierności.

Gdyby uwierzył, że nie powróci, musiałby spojrzeć w oczy gorzkiej prawdzie, że nie 

może tego uczynić.

Ze nie żyje.

Reijo nie był jeszcze na to gotów.

-   No,   synu   -   rzucił   w   stronę   Knuta.   -   To   nie   dla   nas,   mężczyzn,   tak   siedzieć   z 

założonymi rękami. Narąbmy drzewa na saunę. W końcu sobota zdarza się raz na tydzień, 

prawda?

Zbudował własną saunę. To był jego kawałek Finlandii w Norwegii, coś, czego by się 

za nic nie wyrzekł. Nigdy nie uważał, że można uznać się za czystego po pluskaniu się w 

cebrze, w którym po kolei kąpała się cała rodzina. Nie, sauna to coś zupełnie innego.

Knut westchnął. Jego oczy nadal śledziły statki, które najwyraźniej zmierzały na tę 

stronę fiordu.

- Jeszcze zostanie masa czasu' na włóczenie się przy brzegu i oglądanie tych statków, 

chłopcze. Dla nas obu - dokończył gorzko Reijo.

Po tych słowach zapadła smutna cisza. Knut wstał bez ociągania się.

2

Maja wróciła ze swej górskiej samotni jakiś czas po tym, jak rodzina rozeszła się już po 

posiłku złożonym z zupy rybnej i kaszy. Garnek stał przy palenisku, utrzymując ciepło potraw. 

Zwykle Reijo mawiał, że ten, kto nie pilnuje pór posiłków, musi obywać się bez nich.

Milcząc, wzięła drewnianą miseczkę i nalała sobie trochę zupy.

Elise siedziała przy stole tak, aby promienie wieczornego słońca padały na jej dłonie. 

Łatała koszulę Kmita. Był mistrzem w darciu ubrań, jednak Elise udawało się je tak reperować, 

że niemal nie było znać szwów. Jeszcze jedna z jej zalet, pomyślała Maja szyderczo.

Były tylko we dwie. Reijo i Knut poszli do sauny, a Ida wybiegła, żeby pomyśleć. 

Utrzymywała,   że   aby   móc   porządnie   myśleć,   potrzebuje   wokół   siebie   masy   świeżego 

powietrza.

Elise podniosła wzrok znad robótki.

- Nie powinnaś brać słów Knuta poważnie - zaczęła ostrożnie. - Ma niewyparzony język 

i plecie trzy po trzy. Nawet nie wiem, czy ten szczeniak się zastanawia, zanim coś powie, czy 

nie.

Maja oparła łokcie na stole i wbiła wzrok w Elise. Patrzyła na jej bujne pszeniczne 

włosy   wijące   się   przy   skroniach,   błękitne   oczy   pod   jasnymi   brwiami,   miękkie   policzki   o 

gładkiej skórze, lekko zaróżowionej pod wpływem słońca, małe usta pod drobnym nosem, smu-

kłą szyję...

- Nie rozumiesz tego, Elise - rzuciła. - Nie możesz rozumieć.

- Mogłabyś wobec tego porozmawiać ze mną, zamiast uciekać za każdym razem, gdy 

coś się dzieje przeciwko tobie.

- Już tak muszę - odrzekła Maja. - Nikomu się nie narzucam. Właśnie tak chcę.

- Nie dajesz sobie szansy - sprzeciwiła się Elise. - Nie dajesz też szansy nikomu z nas. 

Jeżeli coś sprawia ci przykrość, chcemy ci pomóc. Jestem przecież prawie twoją siostrą, do 

diabła!

Maja uśmiechnęła się krzywo pomiędzy dwoma łykami letniej zupy.

-   Któż   by   przypuszczał,   że   tak   bardzo   się   mną   przejmujesz?   -   spytała,   patrząc 

nieprzyjaźnie na Elise. - I nie jesteś wcale moją siostrą, zapewniam cię!

- Mogłabym poprosić Reijo, żeby puścił cię dziś ze mną na tańce.

Maja zapatrzyła się na kawałek ryby samotnie pływający na skraju miski.

- Nie rób sobie kłopotu - odpowiedziała. - Ja nie tańczę. Zresztą nie chcę, żebyś miała 

przeze mnie jakieś przykrości. Nie mogę przecież zaszkodzić mojej prawie siostrze. Co by było, 

gdyby Kristoffer się tam wybrał i mnie zobaczył! Pomyślałby może, że to jest zaraźliwe!

- Zabawa jest dla młodych - odparła Elise i gwałtownie zrobiła kilka ściegów. Czasami 

miała ochotę uderzyć Maję, potrząsnąć nią porządnie. Nigdy jednak nie mogła się na to zdobyć. 

- Za bardzo użalasz się nad sobą!

- Łatwo ci to mówić. Ciebie to nie dotyczy.

- Istnieją większe smutki niż twoje, Maju - stwierdziła Elise z odcieniem bólu w głosie.

Maja drgnęła, ale zaraz powróciła do jedzenia.

Nigdy   się   nie   dogadają.   Tym   razem   też   nie.   Jakaś   gorycz   zawsze   będzie   leżała 

pomiędzy   nimi   i   zatruwała   ich   dni.   A   mogłyby   zostać   przyjaciółkami.   Ich   losy   były   tak 

podobne... Mimo to ta gorycz stworzyła pomiędzy nimi przepaść, głęboką i bez dna.

Od   progu   dobiegł   je   odgłos   męskich   kroków.   Dziewczęta   były   tak   pochłonięte 

rozmową,   że   nie   dostrzegły   wcześniej   mężczyzn,   którzy,   pochyleni   pod  ciężarem   worków 

żeglarskich, wchodzili pod górę w stronę ich domku.

To nie mogli być Reijo z Knutem, oni chodzili boso.

Skierowały   wzrok   ku   drzwiom.   Ujrzały   dwóch   mężczyzn   pochylonych   przy 

przestępowaniu progu. Koszula Knuta zsunęła się na podłogę. Nie było obawy, że się zabrudzi, 

bo dopiero co wyszorowano deski piaskiem.

Maja o mało nie przewróciła miski, tak gwałtownie wstała. Wtedy przypomniała sobie, 

że przecież nie ma już dwunastu lat tak jak wtedy, gdy ci dwaj wyjeżdżali.

Siedemnastolatki nie szafują uściskami. Dostojnie wygładziła fartuch i powoli podeszła, 

aby ich przywitać. Pożałowała zaraz, gdy Elise, dwudziestolatka i bardziej świadoma tego, co 

wypada, jak dziecko rzucała się im po kolei na szyję.

- Aleksanteri! - krzyczała przenikliwie jak mewy nad resztkami ryb. - Matti!

Została mocno uściskana i okręcona w powietrzu przez silne ramiona.

- Już straciłam nadzieję, że wrócicie! - dodała.

Santeri uśmiechnął się, lekko zażenowany. Nic się nie postarzał przez te lata.

- Takich jak my łatwo się nie pozbędziecie. Wtedy wystąpiła do przodu Maja, cicha jak 

cień.

Czuła się zresztą tak samo. Dłoń, którą podawała przybyszom, była mała, ale uścisk 

mocny.

-   Witam   w   domu,   wujku   Matti   i   Aleksanteri.   Matti   uściskał   tę   pozornie   niechętną 

siostrzenicę.

- Maja! Już taka duża! - śmiał się, pokazując dłonią, dokąd przy rozstaniu sięgała głowa 

Mai.  -  Czuję  się bardzo stary,  gdy na was  patrzę. Takie  dorosłe panny!  Chyba  tu  głośno 

nocami? Reijo pewnie wyrywa sobie włosy z głowy i przeklina zalotników?

Elise uśmiechnęła się lekko, a twarz Mai spochmurniała.

- Na pewno nie z mojego powodu wydeptują tu ścieżki.

Maja po raz pierwszy zdobyła się na wypowiedzenie tego głośno, na nazwanie rzeczy 

po imieniu. Sprawiło jej to ból, ale też napełniło rodzajem ulgi. Od razu poczuła się silna, 

niemal niezwyciężona.

- A Raija? - spytał Matti prawie bezgłośnie. Maja odwróciła się. Zacisnęła pięści. Ta 

prawda nie stawała się lżejsza mimo nazwania jej po imieniu. Elise potrząsnęła przecząco 

głową.

- I nie macie żadnych wieści? Dziewczyna znów zaprzeczyła.

- Już przestaliśmy czekać, Matti. To było tak dawno. Dziecinne byłoby wierzyć jeszcze 

w to, że ona powróci...

- A Reijo?

- Nadal czeka - rzuciła Maja twardo. - Wciąż się łudzi. Nie chce spojrzeć prawdzie w 

oczy.

- Umarła - powiedział Santeri niechętnie.

Matti pokiwał głową.

Nikomu z nich nawet nie przyszło do głowy, że Raija mogła oszukać Reijo i dzieci. W 

niej nie było miejsca na taką zdradę.

- A gdzie jest Reijo?

- W saunie z Knutem.

-   Sauna!   -   Matti   wymówił   to   słowo   jak   miłosne   zaklęcie.   -   Zbudowaliście   saunę? 

Pamiętasz, kiedy ostatnio byliśmy naprawdę czyści, Santeri? Przydałoby się trochę wypocić, co 

ty na to?

- Idę. - Nie trzeba było go prosić dwa razy, jeśli chodziło o łaźnię. Nigdy nie nabrał 

zaufania do podejrzanych zwyczajów kąpielowych Norwegów. Sauna to było coś więcej niż 

kąpiel. Stanowiła część jego życia.

- Chyba ostatnio byliśmy tam w Alcie! - Santeri zaraz zaczęło swędzieć całe ciało. 

Często nazywano go zawszonym Kwenem, ale dopiero teraz się takim poczuł.

Matti   już   na   progu   ściągnął   kurtkę   i   buty,   teraz   rozpiął   i   zdjął   koszulę.   Powinien 

właściwie zmarznąć, bo wieczory były nadal chłodne o tej porze roku, ale Matti Alatalo był 

zahartowany.

-   Czyż   tu   nie   jest   pięknie?   -   spytał,   przebiegając   wzrokiem   po   potężnych   górach, 

wciśniętym pomiędzy nie fiordzie, sosnowym lesie porastającym zbocza, rzece, która miała swe 

źródło w jego ojczyźnie. - Ech, Santeri, tu jest tak pięknie, że aż mnie coś ściska w dołku!

Aleksanteri Kilpi żył dłużej niż Matti. Dla niego najpiękniejsze były niziny.

- Łatwo wpadasz w zachwyt, chłopcze - rzucił sucho.

- Wyśpiewywałeś pochwały Alty. Byłeś gotów zostać w Nordreisa, Tana i Tenojoki, 

kochałeś Tornedalen, wybrzeże Finnmarku przyciągało cię i przerażało... A teraz Jykea. Chyba 

uważasz, że wszystko jest piękne!

Matti zaśmiał się. W słowach Santeriego było sporo prawdy. Chyba po prostu kochał 

ten kraj.

- Wszędzie czuję się jak w domu. Ramię w ramię poszli w kierunku zbudowanej z bali 

sauny, stojącej w pewnej odległości od ostatnich szop.

Matti miał długie nogi i był dobrze zbudowany. Złociste włosy opadały mu na kark i 

tęsknił też za ogoleniem brody. W czasie wędrówki nikt nie goli się codziennie. Teraz miał 

ochotę pokazać się z jak najlepszej strony.

Santeri był niższy i drobniejszy, o bledszej skórze, rudoblond włosach i zmarszczkach 

na twarzy, zdradzających, że skończył już trzydzieści pięć lat. Życie wolnego strzelca ma swoją 

cenę.

W sobotni wieczór wczesnym latem coś zapukało do ściany sauny Reijo. Ponury głos 

zawołał:

- Reijo Kesaniemi! Reijo Kesaniemi, czy mnie słyszysz? Twoi sąsiedzi chcą z tobą 

pogadać...

- Strzygi! - wyrwało się Knutowi, mimo że uważał siebie za rozsądnego i odważnego 

mężczyznę. Ale nie udawało mu się całkiem przestać wierzyć w istoty spod ziemi...

Reijo natychmiast znalazł się przy drzwiach sauny. Nadal był szybki jak młodzieniec.

- Wreszcie te młokosy będą mieli ze mną do czynienia! Tego już za wiele!

Knut wdrapał się na półkę najwyżej, jak mógł. Nie miał ochoty stawać twarzą w twarz z 

groźnymi istotami. Dla niego mogły na zawsze pozostać pod ziemią.

- Cholerne szczeniaki! - warczał Reijo na wpół wychylony przez drzwi. Nikogo nie 

dostrzegł.   Pewnie  się   schowali,   bezczelni.   Ale   nikt   nie   będzie   sobie  stroił   żartów  z  Reijo 

Kesaniemi, tego się już powinni nauczyć!

Zza sauny dobiegł go śmiech.

Reijo pobiegł w tamtą stronę. Jego ciało mogło się równać z młodszymi o dziesięć lat. 

Miał nieco krzywe nogi, ale... na pewno dałby radę wymłócić niejednego! Ci chyba byli na tyle 

głupi, że nie uciekali. Pewnie sądzili, że staremu Kesaniemi nie starczy sił, żeby uderzyć pięścią 

prosto w ich szczerzące się gęby...

Wreszcie „strzygi” wyszły z ukrycia, nadal chichocząc.

Reijo westchnął, zrezygnowany, i tylko potrząsnął głową.

- Skąd miałem wiedzieć, że to wy? Matti i Santeri nie mogli powstrzymać śmiechu. - 

Jesteście dranie - Reijo też zaczął się uśmiechać. - Pojawiliście się naprawdę jak spod ziemi. 

Tyle lat...

- Gdy odjeżdżałem, nigdy nie sądziłem, że zobaczę cię następnym razem uganiającego 

się na golasa sobotnią nocą - stwierdził Matti ze złośliwym uśmieszkiem.

Reijo spojrzał po sobie i dopiero wtedy zrozumiał, że to prawda.

Uśmiechnął się, zmieszany.

- Tak się wściekłem, że o niczym nie myślałem - powiedział, przekradając się w stronę 

uchylonych drzwi sauny, przez które uciekało drogocenne ciepło. - Byłem pewien, że to jakieś 

młokosy stroją sobie ze mnie żarty.

Wszedł do środka i zwrócił się do Knuta:

- Masz tutaj swoje strzygi. To ich trzymają się głupie żarty.

Knut zamrugał.

- Przypłynęliście statkiem?

Przybyli wyskoczyli ze spodni i wdrapali się na półkę pod sufitem. Wszyscy siedzieli 

teraz w największym cieple.

Reijo, gdy tylko zamknął za sobą drzwi, polał kamienie wodą i zadbał, aby brzozowe 

witki leżały pod ręką.

Fińska sauna była przyjemnością, ale także wzmacniała i hartowała ciało. Norweska 

sobotnia kąpiel w cebrzyku ustawionym pośrodku izby, z wodą coraz brudniejszą i zimniejszą 

po kolejnych członkach rodziny, nie mogła się równać z tym pełnym oczyszczeniem ciała, a 

nawet duszy.

-   Spotkaliśmy   dziewczęta.   -   Matti   aż   przewrócił   oczami   z   zachwytu.   -   Któż   by 

przypuszczał, że takie piękne kwiaty wyrosną z tych smarkul. Idy nie było. Ona ma już...

- ... trzynaście, prawie czternaście - dopowiedział Reijo z ojcowską dumą w głosie. - 

Urodziła się w Boże Narodzenie, więc jeszcze zostało jej kilka miesięcy dzieciństwa. Wszystkie 

chciałyby już rozprostować skrzydła, a mnie się kraje serce.

-   Maja   i   Elise   powiedziały,   że...   ona...   nie   dała   znaku   życia.   -   Matti   nie   musiał 

wymieniać imienia. I tak wiadomo było, kogo miał na myśli.

- Nie.

Knut wolał nie patrzeć na Reijo. Nie mógł znieść widoku jego kamiennej twarzy i 

spojrzenia, które za każdym razem, gdy był zmuszony do stwierdzenia tego faktu, stawało się 

jakby bardziej martwe.

- Minęło sporo czasu.

- Tak. Dziesięć lat.

- Na pewno wiesz, co to może oznaczać... Reijo pokiwał głową, nie spuszczając wzroku 

z Mattiego. To też był rodzaj cierpienia zadawanego samemu sobie. Oczy chłopaka bardzo 

przypominały oczy siostry. Takie samo mądre ponad wiek, brązowoczarne spojrzenie w młodej 

twarzy. Oczy Alatalo... Tak, Reijo znal to spojrzenie.

- Przez te lata moją ostatnią myślą przed zaśnięciem i pierwszą po obudzeniu się było: 

„Ona nie wróci. Czekasz na próżno, ona nie wróci. Nie żyje, a ty się nigdy nie dowiesz, jak 

umarła”. - Nabrał powietrza i spojrzał na swoje luźno splecione dłonie. Wiele się ostatnio mo-

dlił, więcej niż w ciągu całego życia. Nie wyglądało jednak na to, żeby Wszechmocny brał to 

poważnie. Widać Jemu też na nim nie zależało... - Ale to moja wina. To był mój pomysł, aby 

popłynęła do Rosji. Błagałem ją o to. Sam ją przekonałem, że to jest jedyne rozwiązanie...

- A nie było? - spytał Matti cicho.

- Może i nie. Wiemy przecież, co się tu potem działo. Może i ją udałoby się ukryć. Nie 

szukali przecież zbyt dokładnie...

Knut   był   przekonany,   że   to   Raija   postanowiła   wyjechać,   że   opuściła   ich   z   lekkim 

sercem.

-   To   ty   ją   prosiłeś,   żeby   popłynęła   z   Ruskimi,   Reijo?   -   spytał   chłopiec   z 

niedowierzaniem. Szeroko otwarte oczy żądały odpowiedzi.

Na najwyższej półce sauny stało się tak ciasno, że zabrakło tam miejsca na kłamstwa. 

Knut miał pewność, że usłyszy prawdę.

Reijo spojrzał w oczy chłopcu, który niemal był jego synem.

- Musiałem ją nakłonić do ucieczki. Płakała, zanim nie zacisnęła zębów i nie pogodziła 

się z tym. Ja wiedziałem, do czego to może doprowadzić. Ona nie. Nie wiem, możliwe, że 

została w Rosji z własnej woli...

Matti był obdarzony taką samą intuicją jak Raija.

- Teraz mówisz o czymś innym, Reijo, nie o tym, co jej groziło tutaj?

- Kapitanem okrętu był znajomy Raiji, wspominałem ci o nim, Matti, pamiętasz? I 

pamiętasz może to gorzkie pytanie, które mi wtedy zadałeś?

Mattiemu rozgorzały policzki. Mimo wieku skłonność do rumieńców nie chciała go 

opuścić.

- Spytałem, czy to jeszcze jeden z jej kochanków - odpowiedział zażenowany. - A był? 

Wtedy zaprzeczyłeś. Czy skłamałeś?

Reijo potrząsnął głową.

-   Nie   był.   Wtedy  nie   -   dodał   z  trudem.   -   Jewgienij   miał   jednak   jakąś   tęsknotę  w 

spojrzeniu, marzenie, które go spalało... - Reijo zamilkł, a potem prychnął ze złością: - Nie 

umiem o tym mówić. Może w ten sposób powinno się mówić do kobiet, ale z tym szło mi 

zawsze nie najlepiej... Jewgienijowi wydawało się, że ją kocha. Wierzył w to do tego stopnia, że 

nie był zdolny kochać się z żadną inną kobietą.

- Sądzisz, że ona z nim została? Reijo wzruszył ramionami. Po minie Mattiego po-

znawał, że w to nie wierzy.

- Wiesz sam, że Raija zawsze pomagała tym, którzy jej potrzebowali, wspierała tych, 

których uznawała za słabych...

- Tak, pewnie masz rację. - Matti oparł się o ścianę i poczuł, jak bele parzą mu plecy. 

Gorąco nie mogło mu zaszkodzić, był przecież Finem. Sauna to dobry przyjaciel, a przyjaciele 

nie robią sobie krzywdy. - Ale tutaj w Jykea pozostali ci, którzy także potrzebowali Raiji. Ona 

nie mogła tak postąpić.

-   Raija   żyła   tak,   jak   jej   podpowiadało   serce   -   powiedział   Santeri   bez   większego 

przekonania. Wiedział, że serce mogło prowadzić Raiję w nieprzewidzianych kierunkach, ale 

wiedział także, że jej poczucie obowiązku jest jeszcze silniejsze.

- Czasami myślę, że nie miała tu do czego wracać po śmierci Mikkala - szepnął Reijo.

- Co masz na myśli?

- Nie wiem.

- Chyba nie mówisz tego poważnie! - Matti bronił siostry, a przez to dobrego imienia 

całego rodu. - Raija jest jedną z Alatalo. Jest bardziej uparta ode mnie. Nigdy by nie została w 

Rosji, niezależnie od tego, jak gorąco bilo jej serce. Ona by wróciła. Przesłałaby wiadomość. 

Przecież pływają statki pomiędzy Rosją a Norwegią! Ty sam sobie nie wierzysz, Reijo. Nie mo-

żesz  tak  myśleć!   Znasz   ją  lepiej   niż  którykolwiek   z  nas!  Jesteś   jej   jedynym  prawdziwym 

przyjacielem. I ty to mówisz?! Ty spośród wszystkich ludzi?

- Lepiej jest myśleć, że ona nie żyje. - Reijo wykrzywił twarz w grymasie. - Dziesięć lat 

to szmat czasu. Przez pierwszy rok masz jeszcze nadzieję. Możesz czekać bez tego szarpiącego 

serce bólu. Zachowujesz wiarę jeszcze przez następne dwa, trzy, cztery lata. Ale potem zostaje 

tylko zwątpienie, Matti. Marzenia i nadzieja mogą być bardziej dziurawe od skarpet po długim 

rejsie. Moja nadzieja już długo chodzi boso. Minęło dziesięć lat.

-   A   ty   sam?   W   pytaniu   szwagra   zabrzmiało   wyzwanie.   Reijo   nie   był   zaskoczony 

sposobem mówienia i wyrazu twarzy Mattiego. Mijające lata upodabniały brata coraz bardziej 

do Raiji. A może dopiero teraz dostrzegł to podobieństwo? On, który widywał jej twarz w 

marzeniach niemal przez połowę życia...

- Ja? Łowię ryby. Hoduję zwierzęta. Poluję. Sprzedaję skóry na targu. Żyję.

- Jesteś chyba najwierniejszą osobą w Norwegii. Reijo wzruszył ramionami.

- Nie uważam, żebym cokolwiek przez to stracił. Takie życie dużo mi dało. Więcej niż 

przypuszczają inni mężczyźni. Pewnie nie traktują mnie jak prawdziwego mężczyznę, jednak w 

tym babskim życiu odkryłem wartości, których istnienia się nie domyślałem...

Knut wcisnął się w kąt. Po raz pierwszy znalazł się w towarzystwie mężczyzn jako 

jeden z nich. Był świadkiem rozmowy tak ważnej jak ta. Wiedział, że jego życie będzie inne po 

tym wieczorze. Zacznie inaczej myśleć o Reijo. Dostrzegł głębię jego osobowości, o której 

dziewczęta nie miały pojęcia. Nikomu o tym nie powie, nawet Mai. Nikt nie będzie wiedział, 

jaki Reijo jest naprawdę wrażliwy. Knut umie dochowywać tajemnicy.

- No a wy? - usłyszał pytanie Reijo.

- Fruwaliśmy jak ptaki - odrzekł Matti. - Opowiem wszystko, ale nie na półce w saunie. 

Na to nadaje się ława przed paleniskiem w izbie.

- No i będziesz miał więcej słuchaczy... - rzucił kąśliwie Reijo.

Knut wiedział już, że ten wieczór nie będzie smutny. Będzie inny.

Wujek Matti wypełni go śmiechem. Śmiechem rodu Alatalo...

3

Trudno było znaleźć pasujące na obu mężczyzn czyste ubrania. Reijo i Knut musieli im 

pożyczyć i koszule, i spodnie. Santeri, drobny i szczupły, bez większych trudności założył 

ubranie Knuta. Gorzej było z Mattim, który był szerszy w ramionach i miał dłuższe nogi niż 

Reijo. Jego spodnie sięgały mu ledwie za kolana.

Dziewczęta z trudem ukryły uśmiechy, gdy pojawił się w drzwiach obleczony w cudze 

szaty.

-   Wspaniale   wyglądasz,   wujku   Matti   -   stwierdziła   Ida,   poważna   może   przez   trzy 

sekundy, zanim nie wybuchnęła śmiechem.

Matti pogroził jej palcem, zastanawiając się na głos, czy aby Reijo dobrze wychował 

swoje dzieci. Uśmiech jednak czaił się w kącikach jego ust.

Podano kolację. Była to, jak zwykle, kasza. Elise jednak tym razem wlała więcej mleka. 

W końcu wędrowcy powinni się dobrze odżywiać.

- Czekamy teraz na waszą opowieść - oznajmił Reijo, patrząc na tych, od których nie 

miał wieści od sześciu lat.

- Dzisiaj nie dojedziemy dalej niż do Raisi - zaczął Matti.

- Gdyby to od niego zależało, zostalibyśmy tam na dobre - wtrącił Santeri uszczypliwie. 

- Nie umiał trzymać się z dala od dziewcząt...

Matti   uśmiechnął   się   z   zażenowaniem.   Dziwne,   opowiadali   już   przecież   o   swoich 

przygodach mężczyznom spotkanym po drodze i wcale się wtedy tak nie czuł...

- Była miła, a ja byłem młody - rzucił tonem wyjaśnienia. - W Alcie poszło nam lepiej.

Aleksanteri westchnął znacząco.

- Do tej pory tylko ja wpadałem w tarapaty. Uciekałem przed rozsierdzonymi ojcami 

albo próbowałem czarować i matkę, i córkę. Ten tu chłopak sprawił, że patrzę teraz poważnie 

na życie. Zapomniał dodać, że nas wygnano z Raisi. Dziewczyna sądziła, że zaszła w ciążę. 

Matti nie miał zamiaru się żenić, ojciec wyklął nas obu... no i okazało się, że potomka jednak 

nie będzie! Wtedy uciekliśmy, nim ktokolwiek zdążył mrugnąć. Dziewczę nie było widać aż tak 

cnotliwe, jakby tego chciał ojciec.

Policzki Mattiego płonęły. Nadal się uśmiechał, ale jego uśmiech przypominał raczej 

grymas.

Ida słuchała zachwycona, łokciami wsparta o stół. Zapomniała całkiem o jedzeniu, te 

opowieści były o wiele lepsze! Niemal nieprzyzwoite, Reijo wolałby pewnie, żeby ich nie 

słuchała. To prawdziwie męskie rozmowy, ale jakże ciekawe!

-  Szczeniak   stał   się   ostrożniejszy  z  upływem  czasu  -  przyznał   Santeri.   -  W  końcu 

usłuchał rad starca...

- W Alcie spotkaliśmy wielu Finów - powiedział Matti i odchrząknął. Nie zdobył się na 

podniesienie wzroku i napotkanie oczu patrzących na niego wyczekująco. Nie uważał się za 

żadnego bohatera, żaden przykład, wzór do naśladowania. Był zwyczajnym, nie wolnym od 

wad mężczyzną. Żył tak, że może i nie był z tego zbyt dumny, ale i też nie uważał, że ma się 

czego wstydzić. - Tak, niektórzy przybyli w tym czasie, gdy mieszkała tam Raija. - Matti 

kiwnął głową w stronę Reijo. - Inni żyli tam mniej więcej od mojego urodzenia. Bali się, że 

zaciągną ich do wojska, uciekli więc do Norwegii. Niektórzy pamiętali  jeszcze Raiję. Nie 

chwaliłem   się   specjalnie,   że   jestem   jej   bratem,   ale   wielu   twierdziło,   że   ją   przypominam. 

Niektórym się przyznałem, że to prawda... - Chłopak uśmiechnął się lekko. - Wydało mi się 

dziwne, że tak wielu ją nadal lubiło. Nie była przecież jedną z nich. Ale ją lubili. Nie wiem, 

dlaczego, ale to dało się odczytać z ich twarzy.

- Alta nie jest jednak rajem dla Finów - stwierdził Santeri. - Tamtejszy wójt jest szalony, 

nie znosi niczego, co jest odmienne. Nie podoba mu się sposób, w jaki uprawiamy ziemię. 

Uważa, że niszczymy las przez wypalanie. Jakby nie było tam dość lasów! Spalony las daje 

najlepszą glebę, to wie każdy Fin. Ale ten Norweg jest uparty i mówi, że Finowie rujnują kraj. - 

Pokręcił głową z dezaprobatą. - Zrobiło się całkiem niemiło. Więc odeszliśmy. Nic tam nas nie 

trzymało. Nawet Mattiego - dodał złośliwie.

- Wójt Kjeldsen mógł już prześladować innych, nie nas. - Matti grzebał łyżką w kaszy. - 

Ale to są wspaniali ludzie. Mają przywódcę, który mieszka tam najdłużej ze wszystkich. Knut 

Olsson. Też jest z Tornedalen. Naprawdę prawdziwy mężczyzna, Reijo!

- Tak, Knut jest w porządku - zgodził się Santeri. - Ale i on robi to, co inni Finowie: 

siedzi cicho i zgadza się na wszystko. Tacy już jesteśmy.

- Popłynęliśmy potem na połów - kończył Matti. - Cały rok włóczyliśmy się wzdłuż 

wybrzeża Finnmarku. Kilka razy natrafialiśmy na rodzinę Mikkala. Pomagaliśmy Ravnie przy 

reniferach, poprzeszkadzaliśmy Ailo...

- Byliście u Ravny i Ailo? - ożywiła się Maja. - Niedawno? Mówcie!

- Nie ma zbyt dużo do opowiadania. Chłopak wyrósł, pracuje jak dorosły. Przystojny. 

Podobny do ojca. Spotkaliśmy ich zimą. Pozdrawiają was wszystkich, przesyłają podarunki. 

Potem je wyjmiemy, są w workach.

- Doprawdy nie umiecie opowiadać - westchnęła Ida. - Mężczyźni nie wiedzą chyba, co 

sprawia, że opowieść jest ciekawa. Czy Ailo ma się dobrze? Może ma dziewczynę? A Ravna 

zdrowa?

- Ravna jest bardzo wytrzymała. Ailo ma się dobrze jak każdy zapracowany mężczyzna. 

Takim brak czasu j na romanse.

Maja odetchnęła z ulgą. Ailo był jej bratem, nie chciała, żeby związał się z pierwszą 

lepszą dziewczyną.

- Tęskniliśmy już do... domu - przyznał Matti. - Nie znalazłem nic dla siebie na północy. 

Norwegia nie miała takiego czaru, jak kiedyś sądziłem...

Reijo mrugnął do Idy porozumiewawczo.

- Masz rację, oni nie umieją opowiadać. Może usłyszymy więcej, jak odpoczną?

- Elise może spokojnie iść na tańce - rzuciła uszczypliwie Maja. - Nic nie straci.

-   Przecież   jeszcze   nie   wychodzę!   -   zaprotestowała   gorąco   dziewczyna.   Policzki   jej 

zapłonęły.

Matti rozładował sytuację.

- Oczywiście, że młodzi powinni tańczyć. Potem będą żałować, gdy dożyją takiego 

wieku...   jak   Santeri   i   Reijo   -   dodał   z   błyskiem   w   oku.   -   Gdybym   tylko   miał   spodnie 

odpowiedniej długości, też bym poszedł. Teraz obawiałbym się, czy którakolwiek dziewczyna 

by ze mną zatańczyła. Nie jestem nazbyt dumny z moich nóg.

- A co z Mają? - spytał Santeri. - Nie tańczysz?

-   Nie   dbam   o   to!   -   prychnęła,   ucinając   dalsze   komentarze.   Wzrok   ostrzegał   przed 

drążeniem tematu. Santeri zamilkł.

- Elise tańczy lekko jak letni wietrzyk - rzucił Knut. Chciał jeszcze podrażnić się z 

Mają, ale sprawił, że wszyscy zapatrzyli się na Elise. Spuściła wzrok, lecz Matti i Santeri 

dobrze rozumieli, że dziewczyna mogła nie mieć na tańcach chwili wytchnienia. Odznaczała się 

szczególną urodą, lekką jak świeżo spadły śnieg, jak welon, jak taniec elfów na wodzie.

Widzieli  też,  że  jest  za młoda dla  nich, starych. Na pewno  znajdą  się inni, którzy 

potrafią okręcić nią w tańcu tak, żeby jej stopy ledwo dotykały ziemi...

Matti   już   to   sobie   wyobraził.   Był   to   widok   piękny   i   niewinny.   Wujek   Matti   miał 

wyobraźnię!

W ciszy wszyscy usłyszeli słaby stuk w okno pokoju dziewcząt.

Elise zarumieniła się, skoczyła na równe nogi i wygładziła spódnicę, zanim ktokolwiek 

zdążył coś powiedzieć. Opamiętała się jednak i z powrotem opadła na lawę.

- Idź już! - Maja wzruszyła ramionami. - Wszyscy wiemy, że to o ciebie im chodzi.

Knut   przeszedł   przez   ławę   i   otworzył   drzwi.   Chwilę   później   odwrócił   się,   nieco 

poważniejszy, i skinął głową w stronę wyjścia.

- Elise - zakomunikował - to Simon. Chce z tobą mówić.

Niechętnie wstała.

Dlaczego akurat teraz? przemknęło jej przez myśl. Simon to... Simon, może i lubiła go 

bardziej niż pozostałych, ale... dlaczego przyszedł właśnie teraz? Na pewno wolała go od tego 

starego Kristoffera, ale właściwie nie chciała i Simona. Nikogo nie chciała! Było jej dobrze w 

domu...

Ale oczywiście poszła z nim porozmawiać. Miło zresztą się na niego patrzyło, gdy tak 

stał oparty o ścianę. Był taki duży i dorosły! Włosy miał ani jasne, ani ciemne, i akurat tak 

nieuczesane, jak lubiła, a nie przylizane na mokro, gdy przychodził do niej jako zalotnik w 

sobotnie wieczory. Koszulę miał rozpiętą pod szyją, nosił jeszcze codzienny ubiór.

Gwałtownie schwycił ręce Elise i przycisnął do piersi. Ciepło jego ciała dotarło do 

dziewczyny poprzez  jego  cienką,  znoszoną  koszulę.  Było  to dobre  ciepło. Ale  wyczuła  w 

Simonie napięcie.

- Coś się stało? - spytała. Chłopak skinął głową twierdząco. Elise pozwoliła mu się 

objąć, pozwoliła, żeby jego dłonie błądziły po jej plecach, a policzek dotykał jej policzka. 

Wyczuwała, że jest zdesperowany.

- Kristoffer postanowił na mnie nasłać lensmana. Najpierw przyszedł do mnie do domu 

ze swoimi bratankami. Chcieli mnie pobić.

- Dlaczego? - spytała, choć właściwie znała odpowiedź. Zesztywniała w jego mocnym 

uścisku.

Simon puścił ją i usiadł na trawie. Oparł się o grube bele chaty i spojrzał na nią z dołu. 

Bez słowa opadła koło niego na kolana. Uśmiechnął się. Stawał się szczególnie ładny, gdy 

pokazywał w uśmiechu zęby, a miłe zmarszczki pojawiały mu się koło oczu.

- Jest zazdrosny - rzucił. - Ojciec mówi, że powinienem przestać się za tobą uganiać. Ze 

biedacy nie powinni wchodzić w drogę zamożniejszym - dodał gorzko. - Ojciec umie giąć 

kark...

- Ale dlaczego? - powtórzyła Elise. - Przecież nie może czegoś takiego zrobić tylko z 

mojego... powodu.

- Kristoffer twierdzi, że ktoś mu ukradł łódź. Że ktoś mu zniszczył sieci. Że jego trzy 

krowy padły bez powodu. Że sam leżał chory przez kilka tygodni...

-  Dlatego  nie  przychodził...  -  syknęła Elise.  -  Ale  ty przecież   nie  masz  z  tym nic 

wspólnego, Simon! Nie możesz pozwolić się obwiniać o coś takiego!

- Oczywiście,  że nic mu nie ukradłem - przyznał chłopak. - Uganiam się tylko za 

dziewczyną, o której Kristoffer mówi, że jest jemu przyrzeczona...

- Co?!

Simon uśmiechnął się kącikiem ust. Delikatnie pogładził jej policzek.

- Ty i ja wiemy, że on kłamie. Ale jest wielu takich, którzy mu wierzą.

-   Reijo   nigdy   by   na   to   nie   przystał!   -   stwierdziła   Elise   stanowczo.   -   On   może 

zaświadczyć, że to kłamstwo od początku do końca!

- To nie wszystko - rzekł Simon. - Obwinia mnie o te krowy i chorobę. Mówi, że 

rzuciłem na niego klątwę.

Elise spojrzała zdumiona na siedzącego przed nią chłopaka.

- Przecież nie znasz się na czarach! - wykrztusiła po chwili.

-   Moja   prababka   mogła   mu   się   wydać   podejrzana   -   odpowiedział,   wzruszając 

ramionami. - Chyba była Laponką. Już to mnie obciąża. Kristoffer nie popuszcza w takich 

przypadkach.

- Muszę przestać się z tobą widywać - stwierdziła dziewczyna stanowczo. - To wszystko 

moja wina. Twój ojciec ma rację, Simon...

Przyciągnął  Elise do siebie.  Zbliżył  twarz do jej  twarzy i powiedział  ochryple,  nie 

spuszczając z niej pełnego ognia wzroku:

- Myślisz, że mógłbym na to przystać? Nie przyszedłbym tu wtedy. Pochyliłbym czoła 

przed Kristofferem i grzecznie go przeprosił. Nie dowiedziałabyś się o niczym, Elise. Ale ja 

taki nie jestem. Nie tchórzę.

I nie chcę przestać się z tobą spotykać. Rozumiesz mnie?

Pokiwała głową. Chyba go rozumiała. Jednocześnie nie chciała traktować poważnie 

jego słów.

-   Nie   chcę,   żebyś   miał   kłopoty   z   mojego   powodu.   Kristoffer   nie   żartuje.   Ma 

wpływowych przyjaciół.

- Nie ugniemy się tylko z tego powodu - Simon był nieprzejednany. - Także jesteśmy 

ludźmi. Też jesteśmy coś warci. On nigdy, przenigdy cię nie dostanie! Żaden staruch nigdy nie 

będzie cię tak obejmował!

Przyciskał Elise mocno do siebie. Czuła jego gorący oddech na policzku. Już kiedyś też 

tak na nią patrzył. Wiedziała, że wpatruje się w jej usta, i wiedziała też, że mogłaby utonąć w 

tym spojrzeniu, dlatego i teraz nie odważyła się na niego popatrzeć. Przerażało ją to, a zarazem 

kusiło. Sądziła, że wie, czego od niej chce, ale nadal jakaś jej część bała się tego.

Elise wiedziała tak mało.

Już kiedyś ją obejmował. Był pierwszym, któremu na to pozwoliła. Przed nim żaden 

chłopak nawet nie trzymał jej za rękę. On był taki inny, jakby bardziej dorosły. Może dlatego 

miała do niego zaufanie.

Już dwa razy całował ją w policzki. Jego usta niemal parzyły.

W niej także budziły ogień. To było niebezpieczne, napełniało ją lękiem. Wcześniej 

tego nie czuła, to Simon w niej coś obudził.

- Lubisz, jak cię obejmuję, prawda? - Jego głos dziwnie drżał.

- Tak - wyznała.

- Elise... Lubisz mnie? Dlaczego pyta o to właśnie teraz?

- Tak, Simon. Pieścił ją spojrzeniem. Była od niego starsza, ale to on był doroślejszy. 

Ona chyba nie rozumiała, o co w tym chodzi, i w pewien sposób to go cieszyło. Taka naiwna, 

niewinna... Ale marzyła mu się również Elise gwałtowna, która by wiedziała,  czego chce, 

zdolna   oprzeć   się   wiatrowi,   a   nie   tylko   giąć   się   w   jego   podmuchach.   Marzył,   by   móc 

obejmować wymagającą kobietę, taką, która byłaby świadoma, czego szukają jego dłonie, która 

by sama szukała i nie rumieniła się.

Elise wystarczało ciepło jego ramion. Umykała przed pieszczotami. Gdyby jego uczucie 

nie było tak silne i prawdziwe, pewnie okazałby większą stanowczość. Ale nie potrafił. Mimo 

że usta paliły go pragnieniem dotknięcia jej warg, trzymał się w ryzach. Palce świerzbiły go, 

aby wsunąć je pod jej bluzkę i zbadać to, co tylko mógł sobie wyobrazić, wyczuć w uścisku... 

Ale ona nie była jeszcze na to gotowa.

Elise była zbyt delikatna, żeby ją do czegoś zmuszać. Powinna znaleźć się w ślubnym 

łożu jako dziewica, tego był pewien. Sama myśl o tym paliła mu uszy.

Już dawno postanowił, że to właśnie z nim powinna dzielić to łoże.

- Nie boję się tego bezzębnego starca - prychnął buńczucznie. Przelotnie pocałował 

skroń dziewczyny.

Zdołał wyczuć jej szybko bijący puls. Wewnątrz miała żar. Mógł zaczekać, aż dojrzeje, 

żeby go uwolnić...

- Ja się go boję - wyznała Elise. - Boję się tego, co może ci zrobić.

- A więc martwisz się o mnie choć trochę? Elise wysunęła się z jego objęć, wstała i 

otrzepała spódnicę.

- Chyba tak. Simon skoczył na równe nogi.

- Nie dostanie mnie! Założę się, że jego bratankowie są na tańcach, żeby mnie śledzić.

- Ja tam nie idę.

- Wolisz iść ze mną?

- Dokąd?

- Przejść się - rzucił chłopak lekko. Usiłował odsunąć myśli o małżeńskim łożu. Chciał 

dać jej spokój, ale nie mógł nie spytać. - W góry. Kristoffer nie chodzi już tak dobrze, żeby tam 

pójść.

-   Nie   wiem   -   wahała   się   Elise.   To   graniczyło   z   czymś   niebezpiecznym,   czuła   to. 

Przebywanie sam na sam z Simonem stało się niebezpieczne. Sprawiało, że czuła w sobie jakieś 

słodkie napięcie, ale nie miała pewności, czy to jest właściwe.

- Wybiorę się w góry na jakiś czas - rzucił. - Możemy poszukać jakiegoś miejsca, o 

którym będziemy wiedzieli tylko ja i ty...

- Może...

- Nie musisz przecież mówić Reijo, że nie idziesz na tańce.

- Ja mu nie kłamię.

- Dlaczego mam wrażenie, że nie chcesz być razem ze mną?

Elise czuła się rozdarta pomiędzy Simonem a czymś, czego nie potrafiła nazwać. Nie 

powinien zmuszać jej do takich wyborów, ale uległa mu.

- Ale powiemy Reijo o Kristofferze.

Simon westchnął. Reijo na pewno nie był najgorszym kandydatem na teścia, mimo to 

chłopak nie czuł się najlepiej pod jego badawczym zielonym spojrzeniem. Potrafiło przenikać 

go na wskroś. A akurat swoich myśli o Elise wolał przed nim nie ujawniać.

- Przyjechał wujek Matti! - Elise rozjaśniła się w dziecinnym uśmiechu. - Matti i Santeri 

przypłynęli statkami z północy.

- Brat Reijo?

- Nie, Raiji - wyjaśniła. - Właściwie to nie jest moim wujkiem, ale jednak jest. Jeżeli 

rozumiesz...

Simon tak całkiem nie rozumiał, ale przyjął to do wiadomości. Krążyło już tyle plotek o 

rodzinie Elise, że jeden wujek więcej, nawet nieprawdziwy, nie miał już znaczenia. Nie chciał 

przecież jej rodziny. Chciał Elise.

Chłopak poczłapał za nią do domu, gdzie wszyscy nadal siedzieli za stołem.

Napotkało go wrogie spojrzenie Mai. Niczego innego się zresztą nie spodziewał. Jej 

spojrzenie mogło kroić kamienie. Gdyby to od niej zależało, zaszlachtowałoby go już dawno.

- A więc to jest kawaler Elise? - Wysoki blondyn wstał z ławy i potrząsnął dłonią 

Simona.

Czyżby to był „wujek Matti”?

Simon czuł, że Elise jest zażenowana. Jego też coś gryzło. Wujek? Niewiele od niego 

starszy... Od Elise też.

- Za moich czasów nie byliśmy tak ostrożni - tokował dalej Matti. Mówił z akcentem jak 

Reijo. Słychać było, że jest Finem.

To nie może być prawdziwy wujek Elise...

- Byliśmy bardziej zdecydowani wobec dziewcząt, prawda, Santeri?

- Ty nadal taki jesteś - odpowiedział Santeri sucho, ale z błyskiem w oku. Domyślał się, 

co ten szczeniak mógł teraz czuć, i nie omieszkał skorzystać z okazji, by dolać oliwy do ognia.

- Kristoffer twierdzi, że mu mnie obiecałeś - wyrzuciła z siebie Elise.

Reijo wbił wzrok w Simona.

- Ty to słyszałeś? Simon pokiwał głową. Nie czul się najpewniej.

- Uwziął się na mnie. Mówi, że go okradłem. Chce sprowadzić na mnie lensmana. 

Przychodzili już do mnie do domu. Ostrzegali, żebym nie uganiał się za jego... narzeczoną.

Elise zbierało się na płacz. Nie chciała, żeby ludzie mówili tak o niej i o tym okropnym 

staruchu. Co sobie pomyślą Santeri i Matti?

- Mówi, że Simon rzucił na niego urok...

- Co znowu? - Matti przenosił wzrok od Simona do Elise i znów na Reijo. - Czyżby 

więcej kawalerów smaliło cholewki do tej młodej damy? Kristoffer... - zamyślił się. - Pamiętam 

jednego Kristoffera, ale ten był już nieźle podstarzały, gdy stąd wyjeżdżałem. Pewnie nie żyje.

- To on - rzuciła Maja słodko. - Chce ożenić się z Elise. Uważa, że jest dość młoda, aby 

urodzić mu synów...

-   Może   nie   dałem   mu   wystarczająco   do   zrozumienia,   że   z   tego   nic   nie   będzie   - 

powiedział   ochryple   Reijo.   -   To   nie   byle   kto,   ten   Kristoffer.   Ale   to   jasne,   że   nie   może 

rozpowiadać o nas kłamstw ani próbować wsadzać do więzienia uczciwych ludzi jak Simon!

-   Nie   ma   mowy!   -   potwierdził   uroczyście   Matti.   -   Ten   stary   wieprz   nie   powinien 

uważać, że jest odpowiednią partią dla naszej Elise!

Nigdy jeszcze Elise nie słyszała czegoś równie pocieszającego. Ale Simon poczuł się 

bardzo niepewnie.

- To mnie prześladują - wtrącił.

- Dlatego musimy cię ukryć - postanowił Matti. I mimo że Simon już od dawna myślał o 

tym samym, ta propozycja wydała mu się nagle mniej pociągająca.

- Ja się kiedyś musiałem przebrać za lapońską dziewczynę - zaśmiał się Matti. - Rzadko 

się tym chwaliłem...

Reijo   i   Santeri   uśmiechnęli   się   równie   szeroko.   Pamiętali   Mattiego   z   czasów,   gdy 

przypominał dziewczynę. Wtedy za nic w świecie by się do tego nie przyznał...

- Kristoffer nie zna dobrze gór - zauważył Reijo. - Umarłby z wyczerpania, zanim 

zdołałby cię tam znaleźć.

- Ale jego bratankowie są jak kozice - wtrącił Knut.

- Nie znają terenu.

- Nie chcę uciekać. Nie jestem tchórzem. - Chłopak wyprostował silny kark i spojrzał 

Reijo prosto w oczy. - Ale nie chcę też zostać ukarany za coś, czego nie zrobiłem. Ja nie 

kradnę. Zawsze byłem uczciwy.

Reijo wiedział o tym. Przepytał się o niego, gdy zauważył, jak często do nich zagląda. 

Elise na pewno mogła znaleźć dużo gorszego kawalera, to pewne.

- Weź Knuta. Razem znajdziecie  odpowiednie  miejsce - rzucił. - On zna tu każdy 

kamień.

- Ja pójdę z Simonem - oznajmiła Elise. - I Knut nie musi z nami iść.

Rzadko się komuś sprzeciwiała, ale tym razem była pewna swego.

- To nie wypada - odpowiedział otwarcie Reijo.

- Musiałby być chyba głupi, gdyby się teraz na mnie rzucił, nie sądzisz, tato Reijo? - 

spytała jedwabnym głosem.

Simon poczuł zdradzieckie ciepło na policzkach. Czyżby chciała go ośmieszyć?

-   Możliwe,   że   sama   go   o   to   poprosisz   -   syknęła   Maja.   Elise   nie   zaszczyciła   jej 

spojrzeniem. Simon czuł, że mógłby zabić tę Maję.

Reijo odchrząknął, ale w końcu Matti uratował sytuację.

-   Niech   młodzi   biegną,   Reijo.   I   tak   nie   możemy   trzymać   ich   na   smyczy.   Jako 

dwudziestolatek miałeś sporo na sumieniu, a na pewno niczego nie żałujesz.

Reijo niechętnie przyznał mu rację.

Simon nie mógł się doczekać, kiedy wyjdą. Elise wiedziała, że zwyciężyła, a mimo to 

czuła się tak, jakby przegrała.

4

Zachmurzyło się. Elise liczyła na to, że nie zacznie padać. Nie ma nic gorszego niż 

znaleźć się w górach w strugach deszczu, bez dachu nad głową.

Simon skręcił na południe, gdy już wspięli się na zbocze prosto znad cypla. Po dotarciu 

na wysokość, gdzie karłowate brzozy dorastały im do kolan, było łatwo iść.

- Myślałeś już o jakimś miejscu? - spytała, doganiając go. Simon miał długie nogi i 

szybko posuwał się naprzód. Jako chłopak nie mógł wiedzieć, jak trudno jest jej nadążyć, gdy 

długa spódnica zaczepia się o wszystko po drodze.

- Możliwe - odpowiedział tajemniczo. Był zastanawiająco cichy podczas wspinaczki. 

Wiadomo: trudno, żeby ciężka droga w górę zachęcała do poważnych rozmów.

- Zupełnie jakbyś naprawdę był wyjęty spod prawa - rzuciła Elise, próbując zażartować.

- Właśnie tak się czuję - odpowiedział, nie patrząc na nią. Jego oszczędność w słowach 

ubodła ją nieco.

Długo szli w milczeniu.

Daleko pod nimi rozciągała się osada: kilka brązowych domów, szopy widoczne jako 

kropki leżące wzdłuż rzeki i dopływających do niej potoków, wszystko obramowane sosnowym 

lasem. Niebieskawe góry obejmowały to niczym ramiona ojca, a wody fiordu jak niespokojny 

kochanek wciąż dotykały ujścia rzeki.

Elise wątpiła, żeby ktoś ze wsi mógł ich zobaczyć. Wzdłuż ścieżki rosły niskie brzozy i 

wierzby, niezbyt gęste, ale będące w stanie zamaskować błękitną koszulę Simona. Jego ciemne 

spodnie i jej brązowa spódnica stapiały się ze skałami, a sprana bluzka miała kolor pni brzóz.

- Może usiądziemy na chwilę? - zaproponowała. Nie była szczególnie zmęczona, ale 

chciała porozmawiać z Simonem. Tak się przecież obnażyła przed Reijo i pozostałymi, że 

zasłużyła chyba na kilka ciepłych słów z jego strony! Przyszła z nim, ponieważ była powodem 

tej całej historii... - Musisz iść aż tak daleko? - spytała, gdy on bez słowa rzucił się na mech 

pomiędzy kamieniami. Usiadła ostrożnie na jednym z nich. Silne palce chłopaka zerwały kwiat 

moroszki i obskubywały po kolei płatki.

- Nie siedź tak wysoko - rzucił. - Łatwo cię zauważyć. Posłusznie zsunęła się na trawę 

obok niego. Nie za blisko, żeby sobie nic nie pomyślał, ale i nie za daleko, żeby nie poczuł się 

odtrącony.

Dziwnie było stanowić z kimś parę. Nigdy wcześniej tego nie czuła. To, że sprzeciwiła 

się Reijo, zobowiązywało. Czuła, jakby złożyła tym samym przysięgę wierności Simonowi. A 

może dlatego traktował ją teraz tak chłodno? Bo poczuł się pewniej?

Elise   popadła   w   rozterkę,   ale   nie   odważyła   się   zapytać.   Simon   był   już   niemal 

mężczyzną, musiał wiedzieć lepiej niż ona.

- Skąd oni się wzięli? - spytał od razu i wbił badawcze, niemal wrogie spojrzenie w 

Elise. - Twój wujek i ten drugi?

- Matti? - spytała odruchowo. - Matti i Santeri? Przypłynęli statkiem z Finnmarku. 

Ciągle tam byli, od kiedy odeszli. Miałam wtedy jakieś trzynaście lat. Już straciliśmy nadzieję, 

że ich jeszcze zobaczymy, aż tu nagle po prostu stanęli w drzwiach. Dziwne, prawda? Ale oni 

już tacy są, nigdzie nie mogą zagrzać miejsca.

Jak dobrze móc rozmawiać o rzeczach bezpiecznych!

- Nie sądziłem, że on jest taki młody - przyznał Simon niechętnie. - „Wujek” brzmi tak 

dostojnie i... staro.

Elise uśmiechnęła się.

- Matti właściwie nigdy nie był młody - wyjaśniła. - Oczywiście, przybył tu po raz 

pierwszy jako chłopiec, ale my byliśmy tak mali, że wydawał się nam czcigodny. A teraz jest 

już całkiem dorosły. Podobnie jest z Aleksanterim, choć może w inny sposób. On się jakby nie 

starzeje. Jest na pewno w wieku Reijo, ale Reijo wydaje się starszy, bo zawsze był mi ojcem. 

Rozumiesz?

Simon pokiwał głową. Pocieszające, że ona tak to widzi.

- Pewnie wolałabyś być teraz na dole - rzekł. - Na pewno byś tańczyła.

- Ty też - odparła. - Wiesz, że najbardziej lubię tańczyć z tobą.

To   prawda.   Dobrze   tańczył.  Po   prostu   musiał   się   tego   nauczyć,   miał   same   starsze 

siostry. Co prawda cierpiał jako ich partner, bo nigdy nie zdołały opanować figur i tylko deptały 

mu po palcach. Zyskał jednak przewagę nad kolegami, którzy najpierw musieli się upić, żeby 

zebrać się na odwagę i poprosić dziewczęta do tańca.

Tak naprawdę Elise wolałaby uniknąć wędrówki w góry z Simonem. Nie czuła się tu 

najlepiej. To Maja stale uciekała w góry i las, aby wybiegać z siebie zły humor.

Elise tego nie potrzebowała.

A teraz kusiło ją, aby wrócić do osady.

Jedna dłoń chłopaka znalazła się na jej kolanie. Elise coś jakby ukłuło. Czyżby go 

czymś zachęciła? Nie chciała tego! Musiał ją źle zrozumieć. Co teraz zrobić?

Jednak dłoń szybko się cofnęła. Simon przelotnym spojrzeniem upewnił ją, że pojmuje. 

Że nie będzie jej zmuszał.

Elise stłumiła westchnienie. Była mu niewymownie wdzięczna. Czyżby jednak miał 

zalety, o które go nie podejrzewała?

- Reijo powinien coś powiedzieć  Kristofferowi - stwierdził, patrząc w niebo. Szare 

chmury, gromadzące się nad nimi, nie były najlepszym dachem.

- Reijo nie chciałby powiedzieć nic niewłaściwego - broniła Elise opiekuna. - Kiedy 

potrzeba, jest twardy, ale nie lubi niepotrzebnie rozdrażniać ludzi.

- Tak to już jest z Kwenami. Łatwo gną karku. Przyjmują ciosy. Ale my też nie lubimy 

tego starego.

- Reijo nie jest Kwenem! - Elise ściągnęła wargi i gniewnie zmarszczyła brwi.

Simon spojrzał na nią z niekłamanym zdumieniem.

- Reijo jest Finem - dodała Elise, nie patrząc na chłopaka. Z urazy aż zabolało ją serce.

Simon westchnął i zaśmiał się.

- Nie wiedziałem, że jesteś tak drażliwa, Elise. Nie miałem nic złego na myśli. My 

nazywamy Finów Kwenami, i tyle.

- Możliwe - stwierdziła oschle. - Ale my nie. Dla nas Kwen to obelga. Powinieneś już to 

wiedzieć, Simon.

- O Boże! - westchnął. - Jestem bezmyślny. Plotę, co mi ślina na język przyniesie. Ale 

nie chciałem nikogo urazić. Mam prosić o przebaczenie?

Udało mu się ją udobruchać.

- Bo Reijo nie jest Kwenem - powtórzyła tylko, ale w głosie czuło się ciepło.

- Może mogę cię objąć? - spytał chłopak. - Mimo że jestem pleciugą i mówię najgłupsze 

rzeczy, jakie kiedykolwiek słyszałaś?

Świetnie  wybrał  moment.  Elise  zastanowiła się,  czy uczynił  to świadomie,  czy był 

sprytniejszy, niż sądziła. Wydawał się być szczery, ale może to było mylące...

Musiała przecież okazać, że mu wybaczyła.

-   Możesz   -   odpowiedziała   i   zapatrzyła   się   na   fiord.   Statki   stały   przycumowane, 

marynarze zostaną na lądzie aż do poniedziałku. Nikt nie wypływa w niedzielę. Na brzegu 

kręciło się pełno ludzi, kilka łódek podpływało do statków.

Osada rzadko miewała gości.

Knut na pewno też tam poszedł. Może i Santeri. Postarzał się, ale nie spoważniał. Nie 

mógłby usiedzieć w miejscu w taki wieczór.

Ale Reijo i Matti z pewnością nadal rozmawiali przy palenisku. O Raiji.

Simon objął Elise ramieniem. Dziewczyna wciągnęła oddech.

Nie chciała wydać mu się przesadnie cnotliwa, jednak nie chciała też, żeby uznał, że jest 

łatwa. Powinien wiedzieć, jaka jest naprawdę.

Właśnie   uwierzyła,   że   on   ją   rozumie,   że   zajrzał   jej   do   wnętrza   i   polubił   ją   jako 

człowieka.

- Jesteś taka ładna - powiedział ochrypłym głosem.

Elise spuściła wzrok. Jej jedno ramię, wciśnięte pomiędzy nich, przeszkadzało. Może 

mogłaby je przesunąć za jego plecami i oprzeć rękę o jego biodro?

Nie zdobyła się jednak na to.

Spadły pierwsze krople deszczu. Były ciężkie i groźne, zdradzały, że za nimi idzie cała 

ich armia.

Poderwali się na nogi; ona z ulgą, on niezadowolony.

- Teraz właśnie powinno się umieć wyczarować grotę - mruknął Simon i rozejrzał się 

bezradnie. Góry po drugiej stronie rzeki znał jak własną kieszeń, tutaj orientował się gorzej.

Elise odgadła jego niepewność. Było to nawet wzruszające, tak nie pasowało do jego 

męskiego ciała i mocnych pięści. Rozpoznała w nim chłopca i ucieszyło ją to. Od razu poczuła 

się lepiej.

- Znam coś, co może nie jest grotą - rzuciła i wzięła Simona za rękę, drugą unosząc 

spódnicę - ale występem osłoniętym skałami. Prawie jak dom z polową dachu.

- Wszystko będzie lepsze niż brak dachu.

Simon nadal trzymał jej dłoń, mimo że nie ułatwiało to im wędrówki. Tak rzadko z 

własnej woli go dotykała, że chciał cieszyć się tą chwilą jak najdłużej.

Musieli wspiąć się jeszcze wyżej, na otwarty teren. Już mało co tu rosło.

Ciemne chmury niemal ocierały się o nich. Elise miała rację. Nawis skalny tworzył 

rodzaj dachu i osłaniał od deszczu idącego z południowego zachodu.

Szczęśliwi, że znaleźli schronienie, wśliznęli się wąskim przejściem pomiędzy skałami i 

usiedli   na   suchym   mchu   porastającym   cienką   warstwę   ziemi.   Powietrze   było   zimne.   Ale 

ramiona Simona były ciepłe.

Elise poddała się.

Dziś wieczorem jakby stali się parą. Zarumieniona przysunęła się bliżej chłopaka. Z 

zadowoleniem poczuła, jak ją obejmuje. Ona także otoczyła go ramieniem.

Ogolony podbródek pocierał  jej policzek. Dobrze było tak siedzieć. Elise zamknęła 

oczy. Słyszała, jak deszcz wściekle bije o skały. Nawet letnia burza mogła mieć w sobie coś 

wrogiego. Nic nie było pewne i łatwe do przewidzenia. Życie nie miało tylko słonecznych 

stron...

Tylko nie traktuj tego zbyt poważnie, Elise! Obejmuje cię Simon, znany flirciarz, który 

wie, czego chce, i który zwykle to dostaje. Musisz mieć oczy otwarte na jego sztuczki.

A jeżeli to nie sztuczki i jest wobec niej uczciwy?

Ta myśl zmieszała dziewczynę.

Łatwo byłoby uwolnić się od chłopaka, który tylko się bawi. O wiele trudniej byłoby 

odwrócić się od kogoś, kto ma poważne zamiary. Zwłaszcza gdy samej się nie wie, czego się 

chce...

Raija pewnie nigdy nie przeżywała takich rozterek.

- Jesteś daleko stąd - wyszeptał prosto w jej ucho. Wiedział, jak ten szept niebezpiecznie 

działał?

Elise odważyła się otworzyć oczy. Boże, chyba była głupia! On jest tylko chłopcem!

- Nie tak bardzo daleko - odpowiedziała z tym swoim lekkim uśmiechem, który tyle 

mówił o niej i który zapadał w serca ludzi.

Jego oczy z bliska nie wydawały się już tak niebieskie, miały w sobie dużo szarego.

- A może chciałabyś być tu z kimś innym? - spytał pozornie spokojnie, czuło się jednak 

cień prawdziwej niepewności w tym pytaniu.

Że też może pytać o coś takiego! Czy chłopcy zawsze muszą się dręczyć? Czy czują się 

lepiej, gdy usłyszą coś, co chcieli usłyszeć? Prawda czy kłamstwo - żadna dziewczyna nie 

zniszczyłaby nastroju takiej chwili.

Elise nie była inna.

- Nie - odpowiedziała.

- Chyba jeszcze nie miałaś chłopaka, prawda? - jego głos od razu zabrzmiał jakby 

pewniej.

- Tak naprawdę nie. Czy to źle? Zaśmiał się cicho.

- Tak jest dobrze. Elise nie mogła dostrzec jego twarzy, ale wyczuła, że się uśmiecha.

- A teraz mam? - spytała. Simon aż wstrzymał oddech. Żadna z dziewcząt, z którymi 

przedtem był, nie zadała takiego pytania. Bez zastrzeżeń przyjmowały to, co chciał im dać. Cał-

kowitą nowość stanowił dla niego fakt, że dziewczyna chciała, żeby to powiedział, że miała 

wymagania.

- Jeżeli chcesz - odrzekł, niespodziewanie zażenowany.

Może i wyglądała na zrobioną z delikatnego szkła, ale najwyraźniej drzemie w niej 

jeszcze druga natura!

- Chcesz? - spytał powtórnie, gdy cisza się przedłużała. Zaczął się poważnie bać, że 

odpowie przecząco, że będzie uważała, że nie ma w nim nic interesującego. - Chcesz mieć 

chłopaka takiego jak ja?

Może  inne  odpowiedziałyby   szybko  i   bez   zastanowienia.   Dla   Elise   była   to  sprawa 

poważna i zobowiązująca, niemal jak przysięga.

- Tak - rzekła w końcu. Bez radości i promiennego spojrzenia, bez uśmiechu. W oczach 

miała powagę. - Tak, Simon. Ale tak niewiele jeszcze wiem. I nie znam cię jeszcze, nie tak, jak 

bym chciała. Ty też mnie nie znasz...

- Znam na tyle dobrze, żeby cię... lubić - odparł. Niewiele brakowało, by powiedział 

„kochać”, ale nie mógł.

Nadal to było, jak na niego, zbyt mocne słowo. Nie wiedział, czy zdoła kiedykolwiek je 

wypowiedzieć, było zbyt... babskie.

Słowo „lubić” całkiem wystarczyło Elise. Bała się nawet, że powie to drugie słowo. 

Wtedy wszystko stałoby się takie trudne...

- Wielu będzie mi zazdrościć - mówił dalej z zadowoleniem w głosie.

- Może Kristoffer? - prychnęła. Nie chciała przyznać, że miała powodzenie.

- Nie tylko on. - Simon przyciągnął Elise bliżej, aż oparła się o jego ramię. - Nie tylko ja 

wystawałem pod twoim oknem. Knut mówi coś innego...

- Knut za dużo gada - ucięła. Nie chciała drążyć tematu. - Nigdy nie zwracałam na nich 

uwagi...

Jej słowa były jak karmelki dane głodnemu dziecku.

- Tak, trudno cię było wyciągnąć. No i wejść do środka - dodał znacząco.

Elise nie odpowiedziała. Może i byli parą, ale nie mogła mu na wszystko pozwalać. 

Takiej pewności jeszcze co do niego nie miała.

- Czy teraz mnie wpuścisz? Potrząsnęła głową.

- Przecież dzielę pokój z Mają - odrzekła. - I nie jestem taka...

Simon   nie   spodziewał   się   innej   odpowiedzi,   ale   chciał   ją   usłyszeć.   Elise   była 

dziewczyną, o której się marzy. Dziewczyną, z którą się można ożenić.

- Ale mogę cię chyba pocałować?

Nawet nie zamierzał zadać tego pytania, samo przyszło. I gdy już je postawił, a ona 

wahała się z odpowiedzią, musiał udowodnić, że jest mężczyzną! Nie mógł tak ciągle pozwalać 

jej na ustanawianie tempa. W końcu był nie byle kim!

Powoli przeniósł rękę z jej talii pod brodę. Palce ledwo dotykały delikatnej skóry Elise.

Uniosła ku niemu twarz. Oczy miała szeroko otwarte i tak przerażone, że aż go coś 

zabolało.

Marzył  o tych  ustach.  Kusiły  go  już  długo,  a  jednak  nigdy  ich  nie dotknął.  Teraz 

przesunął   po   nich   palcem   wskazującym.   Powoli,   delikatnie,   jak   jeszcze   nigdy   nie   dotykał 

żadnej   dziewczyny.   Jej   oddech   się   zmienił,   od   przerażonego   do   niemal   bezgłośnego, 

wyczekującego.

Simon przełknął ślinę.

Przecież to w końcu tylko pocałunek!

Położył dłoń na karku dziewczyny, obrócił ją ku sobie, przycisnął mocno, aż poczuł jej 

ciało przez cienką bluzkę.

Przygniótł ustami jej usta. Twardo i pożądliwie.

Zdusił uśmiech Elise. Jego palce wpiły się w ramiona dziewczyny, trzymał tak mocno, 

jakby zamierzała uciec. Jego język wcisnął się pomiędzy jej zęby, zdziwił ją, szukał jej języka...

Elise nie rozumiała tego. Nie wiedziała, czego chce. Nie to uważała za pocałunek!

Wparła pięści w pierś Simona. Pchała i pchała, ale on tylko ją mocniej przytrzymywał. 

Opór Elise sprawił, że jego usta żądały więcej.

Dziewczyna się nie poddawała.

Powoli Simonowi wracał rozsądek. Usta Elise były tak zimne, sztywne i suche...

Poczuł wreszcie sprzeciw jej ciała, to, że odsuwa się od niego z całych sił.

Puścił ją. Nie wiedział, co począć z rękami, wydawały mu się ogromne. Wcisnął je w 

końcu do kieszeni. Nie odważył się spojrzeć na Elise. Usłyszał tylko szelest mchu i liści, gdy 

odsuwała się od niego. Tak daleko, że nawet nie czuł już ciepła jej ciała.

Nagle uderzyła go pewność.

Najgorsze, że powinien był zrozumieć to wcześniej. Przecież Elise się jeszcze z nikim 

nie całowała!

Mogła tańczyć jak żadna inna i śmiać się do chłopców, ale była jak motyl. Równie 

lekko uciekała od natrętów.

Nie była cnotką, ale różniła się bardzo od dziewcząt, które znał.

Musiał się z nią obchodzić zupełnie inaczej niż z nimi.

- Przepraszam! - Nie pamiętał, kiedy ostatnio używał tego słowa.

Za odpowiedź słyszał tylko deszcz.

- Nie tak to miało wyglądać. Straciłem głowę. Nie jesteś taką dziewczyną, Elise... Ja 

tylko... tyle o tym marzyłem. Tak bardzo tego pragnąłem, już od dawna...

Simon wiedział, że jego słowa brzmią idiotycznie, ale dziewczyny mu wierzyły. Używał 

już tych słów...

Spojrzał   na   Elise.   Pochwycił   jej   spojrzenie   i   zdołał   dostrzec,   że   była   nie   tylko 

przerażona. Policzki jej pałały, wargi drżały lekko, choć starała się to ukryć. Udało mu się 

chyba coś w niej obudzić.

Przytrzymał   spojrzenie   dziewczyny.   Miał   nadzieję,   że   wyglądał   na   skruszonego. 

Uśmiechnął się przepraszająco. Nie musiał zbytnio udawać.

Ona pozbawiała go pewności siebie.

Nie miał pojęcia, jak z nią postępować.

Te   inne   nie   były   takimi   niewiniątkami.   Znały   reguły   gry   i   wiedziały,   czego   mogą 

oczekiwać. On też wiedział.

A teraz nie był nawet pewien samego siebie.

- Chciałem cię tylko pocałować - powiedział i poczuł się niewypowiedzianie głupio.

- Ale ja jeszcze nie całowałam nikogo takiego jak ty. Uśmiech podciągnął w górę kąciki 

jej ust. Sprawił, że stała się tak ładna, że aż go coś zabolało. Gdy się uśmiechała, stawała się 

zbyt ładna.

Słyszał, jak inne dziewczęta mówiły, że taki typ urody szybko więdnie, że tak ładne 

dziewczęta stają się brzydkimi kobietami. On im nie wierzył. Mówiły to z czystej zazdrości.

- Z nikim się nie całowałam - rzekła cicho. - Nie wiedziałam, że to tak...

Żadna inna dziewczyna by się do tego nie przyznała.

- To jest tak - odparł. - I jeszcze na tysiąc sposobów. Łagodniej. Krócej. Dłużej. Jeszcze 

inaczej...

Gardło mu się ścisnęło.

- Rozumiem - odpowiedziała blada. - Może będzie... łagodniej... następnym razem?

- Może od razu? - spytał ochryple. Elise przysunęła się do niego odważnie. Przełknęła 

ślinę i spojrzała mu prosto w oczy.

- Od razu. W końcu nie mogło być gorzej niż za pierwszym razem!

Deszcz długo nie ustawał. Już prawie zapadła noc, gdy Elise postanowiła wracać do 

domu.

Szła okrężną drogą na wypadek, gdyby ją ktoś zobaczył.

Trawa i wrzosy były mokre po deszczu. Wilgoć szybko przeniknęła jej buty.

Powinna się niepokoić o Simona. Nocą w górach zrobi się pewnie zimno, a on przemókł 

i miał cienkie ubranie. Nie mógł rozpalić ognia, to by zauważono.

Ale na pewno sobie poradzi. Simon jest jak kot - spada zawsze na cztery łapy.

Silni, rozsądni mężczyźni raczej nie zamarzają!

Plącząc się o spódnicę, schodziła w dół. Zatrzymała się i wciągnęła zapach mokrego, 

letniego lasu. Nic na świecie tak nie pachniało.

Osada wyglądała jak całkiem wymarła.

A może nie było tańców, przemknęło jej przez głowę. Myśl ta sprawiła, że poczuła się 

raźniej. Od razu poszła szybciej, a spódnica już nie wydawała się jej mokra i ciężka.

Nadal czuła dotyk dłoni Simona na ramionach. Była pewna, że jego mocne uściski 

pozostawiły ślady. Oby tylko Maja spała, gdy wróci i będzie musiała przebrać się w koszulę! 

Czuła, że nie byłaby w stanie znieść niezgłębionego spojrzenia siostry i jej wiele mówiącego 

milczenia. Bo nawet usta wydawały się inne: cieplejsze, większe. Nie zdziwiłoby jej, gdyby 

zdradziły te pocałunki, które przyjęła i w których starała się znaleźć przyjemność.

W domku na cyplu świeciło słabe światło. Nie uda jej się wśliznąć niezauważalnie.

Reijo był w takich przypadkach uparty: zawsze ktoś siedział i czekał na spóźnialskiego.

Maja nazywała to nadmierną opieką, mimo że to nader rzadko dotyczyło jej samej.

Elise poczuła się bezpieczna. Blask lampy mówił, że jest ktoś, kto ją kocha i się o nią 

troszczy.

Ktoś, kto poświęca swój sen, aby się upewnić, że wróciła.

Wiele razy spędzała takie wieczory na serdecznych rozmowach z Reijo. Gasili wtedy 

lampę i siadali po dwóch stronach stołu. Były to chwile, gdy słowa przychodziły same. Nie bali 

się wtedy tego, co mogą powiedzieć. Nic nie zostałoby użyte przeciwko nim. Elise wiedziała, 

że mało kto miał takiego ojca. Reijo był jedyny w swoim rodzaju.

Ale tego wieczora to nie Reijo czuwał.

Na palenisku żarzyło się jeszcze, jak zwykle. Samotna lampa rzucała słabe światło na 

blat stołu. Dom pogrążył się w ciszy, izba wydawała się niewielka i pełna życzliwego ciepła.

- Powiedziałem Reijo, że jest za stary, żeby czekać na młodzież - odezwał się Matti z 

rozbrajającym uśmiechem.

Elise zrobiła to, co zwykle: usiadła na lawie pod oknem, zrzuciła buty i podciągnęła pod 

siebie nogi.

- Reijo także zapala lampę - powiedziała, skinąwszy głową w stronę światła. - Mówię 

mu,   że   to   marnotrawstwo   w   letnie   noce,   ale   on   uważa,   że   nie   należy   oszczędzać   na 

przyjemnościach.

- Ma rację - stwierdził Matti.

Siedział z wyciągniętymi nogami w krześle Reijo - i całkiem do niego nie pasował. Nikt 

inny nie może pasować do tego krzesła, pomyślała Elise.

- Nie powinnaś się martwić o tego zdechlaka, który uważa się za twojego zalotnika - 

podjął   po   chwili.   W   jednym   kąciku   ust   gościł   jakby   lekki   uśmiech,   ale   ze   spojrzenia 

brązowoczarnych oczu bila powaga. - Reijo może stał się zbyt łagodny z upływem lat. Może za 

długo czekał z wyjaśnieniem staremu, jak sprawy stoją. Ale Kristoffer będzie już miał jasność 

w tej sprawie. Jakem Matti Alatalo, zadbam o to, abyś nie musiała wychodzić za tego, którego 

nie chcesz.

Elise potarła podbródek o podciągnięte kolana.

- Dziękuję ci - odrzekła cicho. - Sądzę jednak, że Reijo też może powiedzieć to samo. 

On jest tylko taki łagodny...

Matti przejechał rozczapierzoną dłonią przez swe jasne włosy.

- Rozumiesz, ja cały czas myślę o Raiji. Zastanawiam się, jakby to było, gdyby wtedy 

dostała Mikkala. Tego jedynego, którego chciała...

- Ja nie miałam nikogo - wyznała. - Nikt mnie nie chciał, przynajmniej nie oficjalnie. 

Pewnie musiałabym iść na służbę. I wtedy nigdy nie zdołałabym się odwdzięczyć Reijo.

- Można na to i tak spojrzeć - przyznał jej prawie wujek, który nigdy nie chciał uchodzić 

za myśliciela.

- A Raija... - zaczęła dziewczyna niepewnie, ale zachęcona jego spojrzeniem mówiła 

dalej: - Raija ścigała marzenie. Ona żyła swoją tęsknotą. Nie wiem, czy byłoby jej lepiej, gdyby 

dostała wszystko od razu...

Jego oczy tak bardzo przypominały oczy siostry. Elise dostrzegła to już wcześniej, ale 

teraz ją to aż uderzyło.

- Ale na to pewnie tylko ona mogłaby odpowiedzieć... Pokiwał głową.

- A co z tobą? - spytał, znów wbijając w nią wzrok.

Elise zastanowiła się, czy on też jak Raija ma zdolność do wyczuwania tego, co tylko 

drżało w powietrzu, nie wypowiedziane.

- Jesteś zadowolona z tego, co dostałaś? - pytał dalej. - A może pielęgnujesz inne 

tęsknoty? Masz marzenia, Elise?

- Oczywiście - przyznała. - Przecież jestem już wystarczająco dorosła, prawda?

- A czy jest w nich ten chłopak, z którym poszłaś w góry? Nie odpowiedziała od razu. 

Nie mogła. Matti umiał zadawać pytania jak Raija: niespodziewane, bezpośrednie.

- Simon jest... wspaniały - wykrztusiła w końcu. Wiedziała, że nie kłamie. - Jest mocny 

jak skała, nie boi się pracy... To jedyny syn w rodzinie i wszyscy sądzą, że da sobie radę w 

życiu.

- Raija nigdy nie była tak rozsądna, że wybrałaby sobie męża z takich powodów - rzucił 

Matti sucho.

Elise wzruszyła ramionami.

- Ja nie jestem Raiją. I... lubię Simona. Bardziej niż kogokolwiek. Nie jestem może tak... 

dzika z natury jak twoja siostra.

Matti   chciał   to   poprawić   na   „namiętna”,   ale   opanował   się.   W   ogóle   nie   wiedział, 

dlaczego zmusił dziewczynę do poruszania takich tematów. Nie było to szczególnie miłe z jego 

strony.

- Nie obiecuj tylko zbyt wiele, zanim nie będziesz pewna - rzucił. - Bardzo bym nie 

chciał widzieć cię nieszczęśliwą. Lepiej, żeby żadne z was nie doświadczyło losu Raiji.

- Obiecuję ci, że będę szczęśliwa! - Elise przerwała czar chwili, wstając. - Ale najpierw 

muszę się wyspać.

Matti   długo   jeszcze   siedział.   Widział,   jak   się   rozjaśnia,   widział,   jak   ranek   nabiera 

rumieńców - i zasnął przy kuchennym stole.

W krainę snu odprowadziły go słowa Elise.

„Obiecuję ci, że będę szczęśliwa!”

Był w tym rodzaj jakiejś magii, ale nie wiedział, kiedy i jak ta magia zadziała.

Też musiał się najpierw wyspać.

5

Kristoffer także  miał  poczucie  godności,  tak z  dumą  twierdził.   Był   człowiekiem,  z 

którym  należało   się   liczyć.   Takim,   z   którym  opłacało  się   trzymać.   I   takim,   z  którym   nie 

należało zadzierać.

Teraz to wszystko należało do przeszłości.

Śmiano się z niego wokół całego fiordu.

A wszystko przez tego chłystka, syna Artura.

Kristoffer zdawał sobie sprawę, że sam nie miał najczystszego sumienia po tym, jak 

rozpowiadał na prawo i lewo, że wychowanica Kwena Reijo została mu obiecana na żonę. Nic 

takiego nie ustalali.

Ludzie jednak zaczęli szeptać, że tak często zagląda do domku na cyplu. Musiał podać 

jakiś powód. Nie mógł się wyprzeć, kogo tam odwiedzał, więc powiedział, że są zaręczeni. 

Wcześniej czy później i tak się to stanie.

No i zjawił się ten nieznośny chłopak. Miał opinię kobieciarza, ale wydawało się, że 

dziewczętom to nie przeszkadza.

Kristoffer zaczął się niepokoić, gdy dotarły do niego pogłoski, że Arturowy Simon lata 

za Elise. Jeszcze bardziej  go zaniepokoiło, gdy powiadano, że dziewczę nie ogania się za 

bardzo przed tym młodym byczkiem.

No i potem zachorował...

Wtedy wymyślił, że zatopi łódkę i rozgłosi, że mu ją ukradziono. Sieci też nie było 

trudno zniszczyć.

Trochę ich żałował, ale robił to w imię przyszłości. Musiał pozbyć się tego szczeniaka 

raz na zawsze.

Przypomniał sobie, że prababka Simona była Laponką. Przydało mu się to. Większość 

ludzi   wierzyła   w   klątwy  i   czary.  Nie   żeby   on   sam,   oczywiście,  był   przecież   oświeconym 

człowiekiem. Ale ludzie łapali się na takie historie.

Nawet go bawiło szerzenie pogłosek, że ktoś chyba rzucił na niego klątwę.

Teraz   nie   było   już   mu   do   śmiechu.   Miał   nadzieję,   że   chłopak   ugnie   się   od   razu. 

Oczywiście, straszył tylko tym lensmanem, nie zamierzał posunąć się dalej.

Lensman był nowy i nie znał jeszcze Kristoffera zbyt dobrze. Może by i wyśledził, że 

zatopienie łódki to jego sprawka...

Straszył tylko.

A ten łobuz uciekł do lasu. Niektórzy mówili, że za granicę. Szczęśliwej drogi, jeśli tak.

Ale pewny nie był.

Ktoś powiedział, że Simon jest w górach, że Elise pomogła mu uciec i że codziennie go 

odwiedza.

Bratankowie   Kristoffera   obserwowali   dom   na   cyplu   i   jego   mieszkańców;   wszyscy 

zachowywali się normalnie. Chłopcy opowiadali, że Elise prawie nie wychodzi z domu.

Ale ludzie się śmiali.

Kristoffer miał tego dosyć.

Postanowił   złożyć  Reijo  wizytę.   Porozmawiać   z  nim  poważnie.   Powiedzieć,   że  już 

najwyższy czas uporządkować sprawy. Nie może być przedmiotem kpin.

Przyzwolenie   Reijo,   zapowiedzi   i   wyznaczenie   daty.   To   powinno   zostać   ustalone 

podczas tej wizyty.

Wesele wyprawi się takie, jakiego nikt jeszcze nie widział. Sam Kristoffer je przygotuje, 

Reijo nie będzie musiał. Ojcu wielu córek nigdy się nie przelewa. O posag nie zamierzał prosić. 

Czy Reijo znalazłby kiedykolwiek tak szczodrego zalotnika?

Kristoffer wybrał sobie żonę i musi ją dostać bez względu na koszty.

Simon przebywał w ukryciu już ponad tydzień. Elise jeszcze ani razu go nie odwiedziła.

Knut pierwszy odkrył wartę, jaką postawił stary. Powiedział o tym Elise i Mai. Chciał 

powiedzieć też Mattiemu, ale Elise się sprzeciwiła.

- To tylko pogorszy sprawę - twierdziła. - Nie chcę, żeby coś się stało z mojej winy. Już 

i tak źle, że Simon ukrywa się jak jakiś wyjęty spod prawa.

- Myślałam, że sądzisz, że to właśnie jest podniecające - rzuciła Maja. - Słodkie. Że 

jakiś mężczyzna był w stanie coś takiego dla ciebie zrobić...

- Nie jestem taka, jaką chciałabyś mnie widzieć - rzekła Elise cicho. - Może kiedyś 

poświęcisz chwilę czasu i poszukasz tej prawdziwej mnie.

Dobrze, że Maja zgodziła się przynajmniej na zanoszenie jedzenia Simonowi. Zawsze 

uganiała się po górach i lasach, dlatego nikomu nie mogło się to wydać podejrzane.

Ludzie ze wsi już dawno poznali jej kapryśny charakter. Prześmiewano się, że jest z niej 

kandydatka na żonę dla kogoś o mocnych nerwach i słabym wzroku. Reijo nie pozbędzie się jej 

tak łatwo, chyba że pomoże mu w tym pokaźny posag.

Elise miała wyrzuty sumienia.

Powinna była odwiedzić Simona.

Co on może sobie o niej myśleć?

Prosiła Maję, aby powiedziała mu, że chce go odwiedzić, ale nie może. Jednak nie była 

pewna, czy Maja to zrobiła. Nie przekazywał żadnej odpowiedzi poza pozdrowieniami, a one 

nic nie mówiły. Może Simon uważał, że głupio jest zdradzać coś więcej przez siostrę swojej 

dziewczyny...

Maja   poszła   w   góry   o   świcie.   Bez   wahania   pozostawiła   swoje   obowiązki   reszcie 

domowników.

To była jej kolej na przyniesienie wody i dobrze o tym wiedziała. Elise też. Maja jednak 

rzuciła jej szybkie spojrzenie i słowa, że idzie.

Elise przyniosła wodę. Zamiotła izbę. Posprzątała po śniadaniu, schowała naczynia.

Chociaż tyle mogła zrobić. To przecież jej wina, że Simon musiał uciekać.

Matti poszedł za nią, gdy zeszła do potoku po następną porcję wody. Nosidła, które 

zostały tu po Raiji,  zaczęły przystosowywać się do kształtu ramion Elise.  Była najstarsza. 

Przyniosła już niejedno wiadro wody.

Okolica była płaska. Potok płynął zakolami od strony gór. Las trzymał się na odległość i 

tylko z daleka osłaniał ją i Mattiego.

- Wygląda na to, że Maja chętniej chodzi do twego kawalera niż ty - rzucił i usiadł na 

trawie koło potoku.

- Czyżby?

- To dla mnie drobiazg pozbyć się tych dwóch bałwanów, którzy czają się na cyplu i 

uważają, że są niewidzialni. Santeri i ja moglibyśmy ich stłuc jedną ręką, i to obu naraz.

Elise spojrzała na niego, zdziwiona.

- Myślałaś, że o nich nie wiem? Że Reijo też niczego nie zauważył?

- To mój kłopot - odpowiedziała. - To przecież moja wina...

Potrząsnął głową.

- Ty jesteś tu najmniej winna. Nic na to przecież nie możesz poradzić, że mężczyźni 

zakochują się w tobie, bo jesteś taka ładna. Ty o to nie prosiłaś.

Elise pozwoliła mu napełnić wiadra. Usiedli potem razem na trawie.

- On na pewno chciałby cię zobaczyć, nie sądzisz? Elise pokiwała głową.

- I chyba nie jesteś zadowolona, że tylko Maja go odwiedza?

Potrząsnęła głową. Uśmiechnął się szeroko.

- Obiecuję ci pozbyć się ich, jeszcze zanim Maja wróci. Co ty na to?

- Zrobisz  to tak, żeby nie wybuchła awantura? - W głosie dziewczyny pojawił  się 

wyzywający ton, a w oczach wyraz złośliwości. Tego by się nikt po niej nie spodziewał.

Ale Mattiego to nie zdziwiło.

- Oczywiście - rzucił lekkim tonem. - Nawet ich nie dotknę. Ale nie podpiszę się pod 

obietnicą, że będą potem zdrowi. Chyba za słabo piszę - dodał z uśmiechem.

Zgolił brodę i wąsy i skóra pod zarostem okazała się jaśniejsza niż na reszcie twarzy. 

Wyglądało to trochę śmiesznie, ale Elise nawet nie przyszło do głowy żartować z Mattiego.

- Wezmę wiadra - powiedział, gdy zaczęła zaczepiać jedno o nosidła. - I wezmę je w 

ręce.

Elise szła, niosąc nosidła pod pachą. Czuła się dziwnie.

- Simon by pewnie nie zaproponował mi tego - wymknęło się jej.

Matti zatrzymał się na chwilę i popatrzył na dziewczynę.

- A powinien - rzucił.

Elise żałowała, że nie umiała panować nad językiem. Od razu poczuła się głupia. Matti 

na pewno za taką ją uważa.

Mężczyzna nie mówił  nic więcej,  póki nie  znaleźli  się  przy domu.  Poprosił  ją,  by 

pozostała na podwórzu, żeby ludzie Kristoffera mieli na czym zaczepić wzrok. A on i Santeri 

wybiorą się na szybką przechadzkę w góry, dodał z mrugnięciem oka.

Był taki jak zawsze.

- Po usłyszeniu sygnału pójdziesz w góry.

- Sygnału? - spytała zdezorientowana. Zaśmiał się jak chłopiec.

- Zrozumiesz, gdy go usłyszysz - zapewnił. Ale nic więcej nie zdradził.

- Dokąd idą ci dwaj? - zastanawiała się Ida, gdy Elise wyciągnęła ją na dwór, żeby 

potrzymała dla niej wełnę do zwijania.

- Pozbyć się psów pasterskich Kristoffera.

- Prosiłaś o to?

Ida często zadawała pytania zmuszające do udzielania nieprzyjemnych odpowiedzi.

- Nie - rzuciła Elise ostro. Zamilkła i tylko coraz gwałtowniej zwijała wełnę w kłębek. - 

Jestem jakaś podenerwowana - westchnęła. - Chyba mam dość wszystkich mężczyzn.

- No, to raczej niemożliwe - stwierdziła Ida, patrząc złośliwie na nią swymi zielonymi 

oczami. - Mam wrażenie, że jesteś gorsza dla nas, dziewczyn, niż dla mężczyzn...

- Czy Maja...? - Elise przerwała. Nie mogła dokończyć pytania. Tego nie wolno mówić 

ani o to pytać. Ale Idy nie dało się oszukać.

- Czy Maja jest zakochana w Simonie, to chciałabyś wiedzieć? - spytała spokojnie.

Elise popatrzyła na nią i tylko skinęła głową.

- Tak, to. Ida uśmiechnęła się i potrząsnęła głową. Reijo tyle razy jej powtarzał, że 

dziewczęta w jej wieku nie noszą już rozpuszczonych włosów, ale to nie skutkowało. Ona 

nosiła.   Burza   miedzianorudych   włosów   spłynęła   Idzie   na   plecy.   Elise   w   ułamku   sekundy 

zobaczyła przed sobą młodą Raiję. Tyle że jej włosy miały kolor węgla i skrzydeł kruka...

- Nigdy nie wiadomo, o co chodzi Mai - usprawiedliwiała się Elise. - A ona tak chętnie 

biegała do niego w góry... Na pewno nie dla mnie!

- Ona bardziej nas kocha, niż to okazuje - rzekła Ida cicho. - Ale uważa, że słabością 

byłoby okazanie uczuć. Simon? Nie wiem. Ona mi nic nie mówi. A na pewno nie Knutowi. 

Dobrze byłoby, gdyby był tu Ailo. On by wiedział. Maja więcej z nim rozmawiała niż z nami 

wszystkimi razem wziętymi. Łącznie z Reijo. - Nabrała oddechu. - Ale nie mogłabym uwierzyć, 

że Simon jest w jej typie. - Zaśmiała się. - On jest w moim typie. Jeżeli ci się znudzi, możesz mi 

go odstąpić...

Twarz Elise rozjaśniła się w uśmiechu.

- On jest o milion lat za stary dla ciebie, siostrzyczko!

- Bałam się, że tak odpowiesz... - Zniżyła głos i powiedziała z tajemniczym uśmiechem: 

- A Santeri jest jeszcze o pół miliona lat starszy od Simona. Ale lubi mnie...

- Santeri? Ida pokiwała głową, zadowolona z siebie.

- Przecież on ma tyle lat, co Reijo!

-   Wiem.   Ja   nie   jestem   w   nim   ani   trochę   zakochana.   Ale   to   zabawne   móc   tak   go 

podrażnić. Mężczyźni są jak duże dzieci.

- Reijo wie o tym? - spytała Elise, nadal oszołomiona.

- Na pewno nie. - Ida uśmiechnęła się szeroko. - I nie wolno ci zepsuć mi zabawy, 

mówiąc mu to! Tata jest trochę przewrażliwiony na punkcie mojej cnoty.

- Nawet nie powinnaś znać takich słów! Ja w twoim wieku nie znałam.

- Cieszę się, że nie jestem tak nieoświecona - odpowiedziała Ida przemądrzale. Nagle, 

patrząc szeroko otwartymi oczami, wskazała ręką w stronę gór.

Elise usłyszała.

Huk.

Odwróciła się, choć bała się spojrzeć we wskazanym kierunku.

Matti powiedział, że nie zbruka swoich rąk. I że ona zrozumie sygnał, gdy go usłyszy...

- My tego nie widziałyśmy - rzuciła Ida i wciągnęła opierającą się Elise do domu.

Przez okno dojrzały obłok piasku, gdy lawina kamieni zeszła po stromym zboczu góry.

Zastanawiała się, czy ci, którzy leżeli u jej podnóża, zdołali przed nią ujść. - Matti nie 

obiecywał, że pozostaną w dobrym zdrowiu, ale nigdy nie przypuszczała, że zrobi coś takiego. 

Elise nie wiedziała już, co myśleć. Jej świat był tak różny od świata mężczyzn. Po prostu 

czegoś takiego sobie nie wyobrażała.

Zobaczyły, jak Reijo i Knut biegną od strony brzegu morza i znikają za cyplem.

Ida wiedziała,  co robić.  Cisnęła  w kąt  wełnę  i narzuciwszy szal  na ramiona Elise, 

popchnęła ją w stronę drzwi.

-  Idź  w  góry   -  powiedziała   trzynastolatka  głosem  znacznie  bardziej  władczym,   niż 

można   by  się   było   spodziewać   po  osobie   w  jej   wieku.   -  Ty   i   Maja   byłyście   w  lesie.   Ja 

doprowadziłam do ostateczności wujka Matti i Santeriego moim dziecinnym gadaniem. A cały 

czas widziałyśmy Knuta i tatę na brzegu zajętych łódką. Świeżo położona smoła na pewno 

uwolni ich od podejrzeń... Elise skinęła głową. Sama by tego tak szybko nie wymyśliła... Ta 

mała ma coś w sobie.

- Jesteś kochana, Ida - powiedziała i pocałowała ją przelotnie w policzek. I pobiegła.

Tą   samą   trasą,   którą   szli   z   Simonem.   W   połowie   drogi   do   lasu   napotkała   dwóch 

mężczyzn, którzy szli sobie beztrosko ścieżką.

- Nie tego się spodziewałam! - wybuchnęła.

Santeri   popatrzył   na  nią   i   na   Mattiego,   wzruszył   ramionami   i   poszedł   dalej.   Matti 

zatrzymał się. Nie sprawiał wrażenia, żeby był specjalnie dumny z siebie. Nie wyglądał też na 

zawstydzonego.

- Musisz przyznać, że podziałało.

- Udało im się uciec? Spojrzał na nią spod brwi o ton ciemniejszych niż włosy.

- Nie wiedziałem, że wstawiasz się za tymi, którzy życzą ci źle.

- Udało im się uciec?

- Chyba tak. Spojrzał ponad jej ramieniem. Nie było po nim znać wyrzutów sumienia. 

Potraktował to dziwnie lekko. Elise nie wiedziała, co ma sądzić. Jakaś jej część była zła. Inna... 

nie, nie mogła być tak żądna zemsty! To do niej niepodobne!

- Widziałem jakąś postać, która uciekła z miejsca, dokąd zeszła lawina. Ale wszystko 

pokrywały kłęby kurzu. Trudno cokolwiek odróżnić. No i nie mogliśmy stać tam i patrzeć, bo 

ktoś mógłby nas dostrzec na górze. To była zwykła lawina, Elise. Zaskoczyła nas tak samo, jak 

innych. Odwróciła się od niego. Nie podobała jej się ta strona jego charakteru. Stracił nieco 

swego blasku. Matti, ten wujek Matti, który zawsze cieszył się u niej specjalnymi względami...

- Nie przypuszczałam, że możesz zrobić coś takiego - przyznała, blada. - Nigdy bym cię 

o to nie posądziła.

Matti   przejechał   dłonią  po   brodzie.   Przyswoił   sobie   ten   gest   z  czasów,   gdy   bywał 

bardziej zarośnięty.

- Chyba zbyt dobrze mnie oceniałaś, mała Elise - powiedział smutnym tonem. - Nigdy 

nie byłem szlachetniejszy od innych, a raczej odwrotnie. Nie byłem najlepszym dzieckiem Pana 

Boga. I nawet nie drugim w kolejności. Nie jestem zrobiony z materiału na ideał. Chyba nie 

robią takich nad rzeką Torne - uśmiechnął się lekko. - Ale to może dlatego, że zostałem poczęty 

w latach głodu. Trudno się czegoś lepszego po mnie spodziewać: moi rodzice tak długo żyli na 

chlebie z kory, że chyba zrobili mnie z drzazg.

Elise zarumieniła się, lecz nie mogła powstrzymać uśmiechu.

- Ale przesadzasz - rzuciła. - Nie zmieniaj tematu!

- Ja mówiłem poważnie - odpowiedział bez śladu wesołości. - Nie powinnaś uważać 

mnie za ideał, Elise.

Długo patrzyła mu w oczy, aż wreszcie pobiegła w górę. Nie myślała już o tych dwóch, 

których może porwała lawina. Nie myślała o niczym. Nie chciała myśleć.

Teraz myśli mogły być tylko niebezpieczne.

Maja schodziła w dół. Spotkały się na ścieżce. Długo mierzyły się wzrokiem.

- Co, naprawdę się tam wybierasz? Oczom nie mogę uwierzyć.

- Jak on się ma? Maja zaśmiała się.

- No, a jak może się miewać po półtora tygodniu spędzonym wśród skał? Zanudził się 

na śmierć. Do tego stopnia, że rozmowę ze mną uważa za wydarzenie dnia.

- Może niedługo będzie mógł wrócić...

- Czyżby twój zalotnik tak szybko się poddał? - odezwała się Maja złośliwie.

Elise nie odpowiedziała.

-   Zeszła   lawina?   Za   cyplem?   Słyszeliśmy   piekielny   łomot,   a   potem   zobaczyliśmy 

chmurę pyłu. Dziwna pora jak na lawinę...

- Nie przeklinaj tak! - krzyknęła Elise bez zastanowienia, lecz zaraz się opanowała. - 

Przepraszam - bąknęła. - To Matti i Santeri ją spowodowali - rzuciła, patrząc w stronę fiordu. 

Obaj już odeszli. Czyżby chcieli szukać tych dwóch? Starczyłoby im zimnej krwi?

- O rany! - w glosie Mai zabrzmiał podziw. Oczy jej zwęziły się, gdy spojrzała na Elise. 

- Nie podoba ci się to, co? Strach cię obleciał? Ale Matti to prawdziwy Alatalo. Jest w nim siła. 

W nas! Sprytne, bardzo sprytne!

- Nie jesteś żadną Alatalo - odcięła się Elise. Chciała zranić Maję, chciała jej dopiec. - O 

ile pamiętam, twoim ojcem był Mikkal.

Trafiła. Przez moment w oczach Mai dostrzegła ból, ale trwało to tylko chwilę.

Głos przybranej siostry wcale na to nie wskazywał.

- Spiesz się do swego ukochanego, Elise, zanim wystygnie! - rzuciła i pobiegła w dół 

lekko jak kozica.

Pytanie, na które Elise mogła otrzymać nieprzyjemną odpowiedź, nie wypowiedziane 

zawisło w powietrzu. Ostatni odcinek drogi przeszła ciężkim krokiem.

6

Elise   zbliżała   się  do  głazów,   starając   się  narobić   jak  najwięcej   hałasu.  Nie   chciała 

bynajmniej sprawić Simonowi niespodzianki, o, nie!

Cisza była wręcz nienaturalna. Simon pewnie wstrzymał oddech, a wszystko wokół 

wyglądało tak, jakby na chwilę zamarło.

Zatrzymała się przed najszerszą szczeliną.

- To ja - rzuciła. Rozczochrana głowa pojawiła się w otworze. Na twarzy chłopaka 

malowało się niedowierzanie, lecz coś jeszcze... Strach?

- To ty? - spytał. - Ty, Elise?

Pokręcił głową i odsunął się, robiąc jej przejście.

Zagospodarował się, jak umiał najlepiej. Maja przyniosła mu kilka derek, jedną położył 

na najwilgotniejszej części ziemi. Jedzenie, które mu dostarczyła, stało pod skałą.

Niezgrabnie zrobił gest zachęcający, aby usiadła.

- Nie sądziłem, że przyjdziesz.

Nie  spuszczał z niej  wzroku. Musiał  ją jakby na nowo zapamiętać,  sprawdzić,  czy 

zgadza się z tym wizerunkiem, którym się sycił przez ten trwający wieczność tydzień.

- Straże Kristoffera... znikły - powiedziała pobladłymi wargami.

- Jak to? Zrezygnowali? Elise pokręciła głową.

- Zeszła lawina...

- A, słyszałem. - Zmarszczył brwi. - Nie do uwierzenia. O tej porze roku? Nie padało już 

ponad tydzień. No i żeby tam? Tam jeszcze nigdy nie było lawiny!

- Nie - zgodziła się Elise.

- Porwała ich?

- Ja nic nie widziałam - odrzekła. - Mnie też nikt by nie dostrzegł w tym pyle. Dlatego 

mogłam tu przybiec...

Dziwne, jak łatwo przychodziło jej kłamstwo. Nawet się nie wstydziła.

A może powinna. Simona nie powinna oszukiwać.

Ale ważniejsze było, żeby nikt nie dowiedział się o Mattim i Santerim. Nawet Simon nie 

powinien   łączyć   ich   z   lawiną.   Nie   wiedziała   przecież,   czy   wysłani   przez   Kristoffera   na 

przeszpiegi nie zginęli.

- Muszę cię objąć. Przysunął się bliżej. Elise zmusiła się do pozostania na miejscu. Nie 

mogła przecież uciec. Był jej chłopakiem i w pewien sposób miał do niej prawo.

- Pomyśleć tylko, że przyszłaś! Objął ją ramionami i potarł zarośniętym policzkiem o jej 

policzek. To drapało - i poczuła też jego zapach...

Aż przełknęła ślinę, żeby nie okazać niechęci, jaką w niej wzbudził.

Przecież płynęło tu tyle strumyków! Nie musiał się aż tak zaniedbać! Nie musiał tak 

brzydko pachnieć...

- Tęskniłaś za mną, co? - spytał z czołem opartym o jej czoło.

Chciała krzyczeć. Na tyle miała jednak silnej woli, że się opanowała. Zacisnęła zęby i 

nawet się uśmiechnęła.

- Myślałem, że już ci na mnie nie zależy - rzucił, podciągając jeden kącik ust w górę.

Kiedyś jego krzywy uśmiech wydawał jej się nieodparcie uroczy, teraz - tylko znajomy.

- Zacząłem przypuszczać, że nie chciałaś przyjść. Ze Maja nie mówiła mi prawdy. 

Któregoś dnia omal jej nie przyłożyłem za to, że kłamie w żywe oczy, żeby mi dokuczyć. - 

Odwrócił w stronę Elise drugi policzek. Pod zarostem i brudem zdołała dostrzec opuchliznę i 

zmieniony kolor.

- Ale ona umie się odciąć, ta twoja siostra. Uderzyła, i to mocno. Smarkula wbiła mi do 

głowy, że nie kłamie. - Simon uśmiechnął się ze szczerym podziwem. - Polubiłem ją za to. 

Mimo że oberwałem od dziewczyny. Ale ona naprawdę ma sporo oleju w głowie. Zanim się z 

nią zacznie rozmawiać, widzi się tylko jej blizny. A gdy się już ją pozna, zapomina się o nich.

Te słowa sprawiły, że Elise wybaczyła mu i brud, i zapach.

- No właśnie - rzekła ciepło. - Maja jest wspaniałą dziewczyną. Chciałabym bardzo, 

żeby sama w to uwierzyła.

- Zazdrości ci. Elise pokiwała głową.

- Wiem. To nie jest przyjemne. Ona potrafi być naprawdę miła, ma w sobie wiele 

dobroci. Nie pokazuje jednak tego prawie nikomu.

- Tak, to zrozumiałem - mruknął z policzkiem przy jej policzku. Elise wydało się, że w 

jego głosie zabrzmiała fałszywa nuta. - Kristoffer się pokazał?

- Nie.

- Co zrobi Reijo?

- O to musisz sam go spytać.

- A ten twój wujek? - Simon aż zesztywniał na wspomnienie Mattiego. - Maja mówiła, 

że on gotów jest pójść dla ciebie w ogień.

- Maja przesadza. Ale rzeczywiście jest miły. Będzie wspierał Reijo. Kristoffer nic u 

nich nie uzyska. Chyba nie będziesz musiał się dalej ukrywać. - Uśmiechnęła się słabo. - Sądzę, 

że Matti chętnie by spuścił lanie Kristofferowi.

- Ja też - mruknął Simon. - Może zrobimy to razem?

-   Mam   nadzieję,   że   nie!   Nie   odpowiedział,   wzmocnił   tylko   uścisk.   Poczuła,   jakby 

znalazła się w pułapce. Jego rozchylone wargi zaczęły przesuwać się po jej policzku. Skubnął 

koniuszek jej ucha, ugryzł leciutko, pieścił językiem szyję wzdłuż tętnicy. Uśmiechnął się, gdy 

poczuł w niej gwałtowne pulsowanie krwi.

Nie była więc taką lodową dziewicą. Może w środku jest taka, jak przeczuwał...

Położył ręce na jej ramionach, zsunął szal i przycisnął ją mocno do piersi.

Usta gładziły policzek. Elise odwróciła głowę, ale Simon przytrzymał ją tak, że nie była 

w stanie nic zrobić.

Jego usta były tak blisko, że mogła niemal je poczuć, choć jeszcze jej nie dotykały.

Ale zapach poczuła...

Raz   za   razem   przełykała   gwałtownie   ślinę   i   zamknęła   oczy.   Objęła   go   kurczowo, 

trzymając jednocześnie na odległość. Wiedziała jednak, że on dostanie to, czego chce. Był od 

niej o wiele silniejszy, no i miał do tego prawo. To musiało nastąpić...

Elise odważyła się rozchylić usta. Pocałunek smakował nieświeżo, ale jego wargi paliły 

jak ogień i coś w niej roztopiły. Zdołały wypełnić dno pustki, która ją wypełniała.

Podobało jej się to, a jednocześnie tym gardziła.

Potrzebowała tego, ale nie wiedziała, czy to tak właśnie powinno być.

A on był zachłanny, żądający, głodny...

Czuła, że czerpie z niej dużo, dając niewiele w zamian, nic poza obrzmiałymi wargami i 

siniakami na ramionach. Jego język wprawnie bawił się z językiem Elise, ale ona właściwie nie 

wiedziała, czy jej się to podoba.

To oczywiście jej wina.

Simon   był   doświadczony.   Nie   ją   pierwszą   trzymał   w   ramionach.   Na  pewno  nie  ją 

pierwszą całował.

Simon wiedział, jak to się ma odbywać. Ona nie. Pewnie dowie się z czasem. Może 

wtedy będzie to takie, jak sobie wyobrażała: mocniejsze, porywające.

To nie mogło być już wszystko!

- O nieba, jak ja za tobą tęskniłem! - mruknął chłopak, przesuwając usta w dół po jej 

szyi. Zatrzymał go kołnierzyk bluzki.

Jego jedna dłoń podkradła się i rozpięła najpierw jeden guzik, potem drugi...

Usta   pieściły   coraz   więcej   skóry,   ale   jemu   było   za   mało.   Dłoń   stała   się   bardziej 

niecierpliwa. Gwałtownie rozpinał bluzkę, aż guziki prysnęły spod jego palców. Usta poszły za 

palcami, paląc skórę dziewczyny. Elise chciała tego i zarazem nie chciała.

Przewrócił ją na derkę, a sam pół leżał, pól siedział pochylony nad nią. Kolano wsunął 

pomiędzy jej kolana, niezauważalnie podsuwając w górę spódnicę.

Mocno obejmował ją jedną ręką, drugą odważnie wsuwając pod bluzkę i zdobywając 

cal po calu obszary miękkiej skóry Elise. Rozpiął jeszcze kilka guzików, aby usta i dłonie 

dosięgły tego, czego chciały.

Nikt   tak   jej   jeszcze   nie   dotykał.   Delikatnie   ścisnął   jej   piersi,   z   uśmiechem   pieścił 

językiem jedną brodawkę. Elise dostrzegła, że ona ściąga się i zaczyna sterczeć. Jego uśmiech 

był niemal wyzywający...

Opuściła powieki.

Druga dłoń Simona uwolniła ramię Elise, przewędrowała wzdłuż ciała i wsunęła pod jej 

ubranie. Popieściła drugą pierś, chciała ściągnąć z Elise bluzkę, rozpiąć spódnicę...

Coś mrocznego w dziewczynie odpowiadało na to, co Simon z nią robił. Puls krwi był 

inny. Przechodziły przez nią na przemian fale gorąca i zimna. W jednym momencie przyciskała 

się do niego, w innym odsuwała.

Przemieścił się nad nią. Jego usta i dłonie nadal wędrowały. Zsunął się w dół, ujął w 

dłonie jej krągłe biodra, podczas gdy usta błądziły po jej piersiach. Blask w jego oczach był 

inny niż dotychczas.

Znów poszukał ust Elise, jego wargi pożądliwie przykryły jej wargi. Była uwięziona 

pomiędzy nim a ziemią. Jego kolano przesuwało się wzdłuż jej ud, delikatnie odsuwając je od 

siebie. Poczuła coś na biodrze i gdy uświadomiła sobie, co to może być, aż się zachłysnęła.

- Nie, Simon!

Wcisnęła pomiędzy nich pięści i odpychała go z całych sił.

- Nie, Simon, nie to! Nie chcę!

Jego pocałunek stał się łagodniejszy, przekonywający. Dłonie pieściły miękko jej ciało. 

Poddała się im. W uszach jej szumiało, w skroniach waliło tak, że niemal nie słyszała własnych 

myśli. Skórę cudownie łaskotało, czuła, że słabnie, że niemal chce tego co on. Jednak rozsądek 

mówił nie. Coś w niej krzyczało, że nie powinna tego robić.

- Oczywiście, że chcesz - szeptał. - Wszystkie chcą. I wszystkie mówią nie, to część gry, 

moja mała Elise.

Pakami znów pieścił brodawki jej piersi.

- Nie chcesz? - drażnił się. - One mówią coś innego. Błagają o pocałunek. Podobał ci 

się, prawda? Chcesz, żebym znów to zrobił...

- Nie, Simon! Nie! Nie słyszał jej. Nie chciał jej słyszeć.

- Czujesz, co mogę ci dać? - Błysnął zębami w uśmiechu. - To nie byle co. Jestem w 

tym dobry, to prawda, nie przechwalam się, Elise. A dla ciebie zrobię to jeszcze lepiej niż 

kiedykolwiek...

Chciał się dostać pod jej spódnicę. Ona nie pozwalała. Musiał ją puścić.

Elise przekręciła się na bok, gdy tylko na chwilę się uniósł.

Błyskawicznie zerwała się na nogi. Zanim Simon zrozumiał, co się stało, przemknęła 

obok niego i przecisnęła przez ciasny otwór. Otarła nagą skórę, lecz nie zwróciła na to uwagi.

Po prostu uciekała.

Dogonił  ją głos  Simona,  nie słowa,   ale  ich  ton. Zrozpaczony,  wściekły,   lecz  także 

zmieszany z czymś, w co nie mogła uwierzyć. Z zawstydzeniem? Bzdury!

Elise biegła, potykając się, dopóki nie uznała, że już jej nie zobaczy.

Nie pobiegł za nią.

Właśnie tak przypuszczała.

Może naprawdę się wstydził?

Ale nie będzie go żałować. Simon dobrze wiedział, co robi. Nie powinna sądzić inaczej.

W  połowie   drogi   do   fiordu   wpadła   pomiędzy   gęste   brzozy.   Dały   jej   schronienie   i 

poczucie bezpieczeństwa, którego potrzebowała.

Drżącymi dłońmi zapięła bluzkę.

Nadal czuła dotknięcia jego rąk i ust na swoim ciele. Najgorsze było to, że coś ją ku 

niemu pchało, mimo że był brudny i zalatywał ziemią i potem. Mimo to jego pocałunki coś w 

niej obudziły. Użył swoich najlepszych umiejętności. Na tyle, na ile mu pozwoliła, działały...

Wszystko, co sobie kiedykolwiek wyobrażała, zbladło.

Działały.

Były momenty, gdy chciała tego. Czuła, że musi to kiedyś przeżyć, inaczej życie nigdy 

nie wróci do normalnego biegu.

Elise oparła się o drzewo i przycisnęła dłonie do policzków. Dopiero teraz puls się 

uspokajał. Ale policzki nadal płonęły. Simon obudził w niej wstyd - i ogień. Wszystkie jej 

marzenia były łagodniejsze, milsze.

Ale Simon nie był tylko brutalny. Umiał głaskać i pieścić bardzo delikatnie. On umiał 

być... dobry.

Elise znów zalała się rumieńcem pod wpływem tej myśli.

Czyżby była cnotką?

Wiedziała, ze mężczyźni wypowiadali to słowo z wyraźną pogardą. Gdy dziewczynie 

przypięto to określenie, niewielu już prosiło ją do tańca. Ale równie źle było być dziewczyną 

łatwą...

Zastanawiała się, co Simon o niej teraz myśli. Czy opowie o niej komuś.

Może śmialiby się z niego, gdyby usłyszeli, że niczego z nią nie osiągnął. On, który 

cieszył się sławą kobieciarza.

To okropne słowo...

On robił to z innymi.

Elise znała niektóre z tych dziewcząt.

Wtedy, gdy tylko zwróciła na niego uwagę, nic to nie znaczyło.

Że one były na tyle głupie, że dały mu więcej, niż powinny, to przecież nie jej sprawa?

Simon był mężczyzną, i to prawdziwym. Żadna nie chciałaby mieć niedoświadczonego 

kochanka.

Ale gdy jej dotykał, czuła to inaczej.

Widziała przed sobą twarze tych innych i nie chciała być taka jak one.

Może on był z nią na poważnie. Może wyobrażał sobie i księdza, i dzwony kościelne, 

ale to i tak nie ułatwiało sprawy.

Przespać się z nim to jakby dzielić posłanie z wszystkimi innymi jednocześnie.

To było odpychające.

Matti powiedział, że to nie jest jej wina. W innej sytuacji, ale mógłby to powiedzieć i 

teraz. Niemal słyszała te słowa w uszach, ale brzmiały dziwnie mało przekonująco.

Czuła wstyd okrywający ją niczym gruby koc. Wzięła na siebie większą część winy.

Coś w niej tak skusiło Simona, że stracił panowanie nad sobą.

Chciała wierzyć, że był tak szlachetny, że nie zmusiłby jej do niczego siłą.

Najwyraźniej było w niej coś...

Może powinna wrócić. Porozmawiać z nim. Przeprosić...

Elise osunęła się na mech i oparła głowę o pień brzozy.

Przypomniała sobie jego spojrzenie, gdy wmawiał jej, że pragnie tego tak samo jak on, 

gdy chciał, żeby uznała jego wolę za swoją.

Nie mogłaby mu teraz popatrzeć w oczy jak wtedy, gdy bez wstydu przywarła do niego 

całym ciałem. Wtedy może by go i przyjęła, gdyby był gotów.

Nie mogła znieść, że użył jej słabości przeciwko niej. Miała ochotę, przyznawała ze 

wstydem. Obudził w niej coś, czego istnienia w sobie nawet się nie domyślała.

Elise wiedziała już, że więcej na to Simonowi nie pozwoli.

Nawet gdyby nadal uważał ich za parę, wytłumaczy mu, że to niemożliwe.

Nie musi się już dłużej ukrywać. Sama powie Kristofferowi, że na pewno nic nie będzie 

pomiędzy nią a Simonem Bakken.

Zadurzenie i oczarowanie, które myliła z prawdziwym uczuciem, całkiem z niej opadły. 

Zostały podarte na strzępy.

Może temu miała służyć ta przygoda. Ale oddałaby wszystko, żeby to móc odwrócić.

Simon dotykał jej. Dotykał tak, jak by chciała, żeby ją dotykał kochanek. A nie jak byle 

kto.

Simon Byle Kto...

Oparła policzek o podciągnięte kolana, nie mogąc sobie wybaczyć, że mogła być tak 

głupia.

Jak mogła być tak zaślepiona...

Simon   był   przystojny   i   łatwo   się   pomylić   co   do   własnych   uczuć   na   widok   jego 

uśmiechu.

Nie ją jedną to spotkało, choć to słabe pocieszenie...

Na pewno jej minie. Jakoś zbierze siły, żeby mu o tym powiedzieć. On to uzna.

On nie był zły, tylko taki, jak wszyscy mężczyźni...

Trudniej myśleć o lawinie. Lawinie, którą wywołano z powodu jej i Simona.

Iluzję, która pękła równie łatwo jak warstwa lodu na kałuży po pierwszej mroźnej nocy, 

ktoś mógł okupić życiem. To jej ciążyło.

Nie mogła jeszcze wrócić do domu.

Musi najpierw przewietrzyć swoje myśli.

7

Reijo kopał i przeklinał. Jak wielu innych wiedział, że dwaj bratankowie Kristoffera 

niemal zamieszkali u podnóża góry za jego domem.

Był o to zły, ale postanowił poczekać na rozwój wydarzeń. Może i stchórzył, ale od 

kiedy tu powrócił, postanowił się nie narażać. Chciał móc tu pozostać.

A teraz ta lawina.

Knuta był pewien. Cały czas pracował z nim przy smołowaniu łódki.

Idę i Elise widział na podwórku. Maja zaniosła jedzenie temu szczeniakowi.

Pojawili się Santeri i Matti. Każdy z osobna i długo po wypadku.

-   Będzie   niezłe   przedstawienie,   jeśli   bratankowie   Kristoffera   tu   leżą   -   rzucił   przez 

zaciśnięte zęby do Mattiego, który zaczął mu pomagać. - Poruszy niebo i ziemię, żeby nas o to 

obwinie.

Matti odwalił kamień i zepchnął go w stronę fiordu. Patrzył, jak uderza w wodę i znika z 

pluskiem. Zabrał się za następny i następny...

- Nawet Kristoffer nie może cię winić za zjawiska natury. Przy brzegu na pewno byli 

ludzie. Powiedzą, gdzie kto był.

Reijo otarł pot z czoła, przez co więcej piasku dostało się mu do oczu. Mrugając, starał 

się dostrzec coś we wzbudzającej zaufanie twarzy Mattiego, jednak nie zdołał. Członkowie 

rodu Alatalo umieli po mistrzowsku ukrywać myśli i uczucia, powinien to już chyba wiedzieć!

- Sam to sobie powtarzam - rzekł. - Mimo to dreszcze przechodzą mi po plecach. 

Rozumiesz, Matti? Chyba nikt nie widział... za dużo?

- A musi tak być? - spytał Matti obojętnie. - Jak by to było możliwe?

- No, może nie...

Pracowali dalej w ciszy. Przewracali blok za blokiem. Podważali i napierali ramionami 

razem, gdy to było konieczne.

A   wszystko  zaczęło   się   tak   niewinnie.   To   były  tylko   dwa   spore  kamienie,   którym 

pomogli się stoczyć.

Matti   nie   przypuszczał,   że   spadnie   dużo   więcej   niż   te   dwa.   Zamierzał   tylko   dać 

wysłannikom Kristoffera poważne ostrzeżenie.

Ale   okazało   się,   że   góra   jest   dużo   bardziej   zwietrzała   bliżej   szczytu.   Zaczęli   zbyt 

wysoko.

Po stromej stronie kamienie porwały ze sobą jeszcze kilka bloków. To było jak fala na 

morzu: zapoczątkowana przez małe pluśnięcie, a zakończona zatopieniem lodzi i ludzi.

Lawina objęła powierzchnię równą powierzchni wielu łodzi.

Matti był pewien, że widział człowieka uciekającego przed tym, co z łoskotem pędziło z 

góry. Pamiętał mniej więcej, gdzie go widział.

Odrzucał kamień za kamieniem i miał wciąż nadzieję, że go znajdzie. Żywego. Szanse 

były minimalne.

Zastanawiał się, czy Santeri widział tego drugiego. Pytać nie mógł.

Wszystko miało być tylko dobrym uczynkiem wujaszka.

Teraz nie wiedział, czym to było.

Może zabójstwem?

Nie ułatwił Elise niczego, tego był pewien. I to go najbardziej martwiło.

- Coś tu jest! - zawołał Santeri. Stał w rozkroku pomiędzy blokami i szukał czegoś ręką 

pomiędzy nimi. - Jakby ubranie.

Przybiegli   do   niego.   Wspólnymi   siłami   odwalili   największe   głazy.   I   zobaczyli,   że 

Santeri miał rację.

Matti zmierzył wzrokiem odległość do tego miejsca, gdzie zdawało mu się, że widział 

człowieka. Mogło się zgadzać.

Leżał   na   skraju   lawiny.   Dużo   niżej,   niż   przypuszczał,   ale   pewnie   go   tu   ze   sobą 

przyniosła. Nie wydostał się na czas.

Odkopali go gołymi rękami i wynieśli ostrożnie spomiędzy kamieni.

- Einar - stwierdził Reijo. Był to starszy z braci, ciemnowłosy. Dało się to ustalić tylko 

po kolorze włosów. Twarz była zmasakrowana nie do poznania.

Na wodach fiordu pokazały się łódki. Ludzie widzieli lawinę i chcieli zobaczyć z bliska, 

co się stało.

Wśród pierwszych przybyszów był Artur, ojciec Simona. Zobaczył ciało w trawie i 

tylko pokręcił głową.

- Dziwne miejsce na lawinę... - stwierdził i skinął głową w stronę góry.

Reijo   przyznał   mu   rację.   Nadal   czuł,   że   coś   tu   się   nie   zgadza,   ale   nie   chciał   być 

pierwszym,   który to powie.  Nie   mógł   się  odważyć.  Bał  się  odpowiedzi,   której  należałoby 

udzielić.

- Z drugiej strony - dodał Artur - kiedyś musiał być ten pierwszy raz. Pan Bóg wie, co 

robi. Sądzicie, że jest tam ktoś jeszcze?

Reijo pokiwał głową.

- Siedzieli tu już ponad tydzień, on i jego brat. Śledzili nas.

Artur westchnął, zrzucił kurtkę i zakasał rękawy.

- To ty i ja powinniśmy go znaleźć, co, Reijo? Mój chłopak był jednym z powodów, dla 

których oni tu w ogóle przyszli...

Reijo nie odpowiedział.

-   Dzieci   potrafią   być   krzyżem   pańskim   -   mówił   dalej   Artur.   -   Nic   nie   pomoże 

przemawianie im do rozsądku. Za wszelką cenę muszą sami popełnić błędy, także te, które my 

popełniliśmy.

Znaleźli Augusta na samym dnie lawiny. Na twarzy nie miał ani zadrapania, ale ciało 

było zmiażdżone. Nie żył jak i brat.

Coś ścisnęło się w piersi Mattiego, gdy zobaczył, jak go wynoszą.

- Musiał spać - mruknął. - Ma tak spokojną twarz! Nikt na to nie odpowiedział.

- Popłynę z tobą z ciałami. - Artur stanął obok Reijo. - Kristoffer był ich jedynym 

krewnym. Matka chyba umarła w zeszłym roku?

Reijo też tak sądził. Nie pamiętał dokładnie. Wiedział tylko, że ich ojciec zatonął, gdy 

byli mali. To dlatego było ich tylko dwóch, tak nieliczne rodzeństwa rzadko się zdarzały. Ich 

matka nie wyszła ponownie za mąż. Pozostała wdową. Przypomniał sobie ubraną na czarno 

zgarbioną postać. Właściwie wolałby, żeby nie żyła. Żeby nie musiała tego przeżywać.

Trudniej pogodzić się ze śmiercią własnego dziecka niż ze świadomością, że samemu 

się umrze.

Reijo odwiezie ich do Kristoffera, który nigdy nie uwierzy, że on nie miał z tym nic 

wspólnego.

Powinien był wcześniej przerwać te dziwne zaloty!

Tego można było uniknąć...

Artur podszedł do Reijo i powiedział z obawą ściszonym głosem:

- Simon chyba nie jest w to zamieszany? Mówią, że uciekł w góry, ty pewnie wiesz 

więcej o tym niż ja... On chyba tego nie... wywołał?

To tych słów bał się Reijo. Ale nie myślał wtedy o Simonie.

- On jest w górach - potwierdził Reijo. - Nie po tej stronie. Maja jest tam teraz z nim.

- Maja? Miałem wrażenie, że to o tą drugą chodziło?

- Elise nie mogła iść w góry, bo bała się, że tych dwóch ją wyśledzi. A Maja zawsze 

biegała do lasu albo w góry. Tak się ułożyło. A jedzenie musiał mieć...

Artur przyjął to do wiadomości.

Pokręcił głową i poszedł za Reijo w stronę domów. Musieli znaleźć coś na owinięcie 

zwłok.

Maja   i   Ida   czekały   przed   domem.   Maja   chciała   pójść   zobaczyć   lawinisko,   ale   Ida 

wczepiła się w nią z całych sił i nie pozwoliła.

- Znaleźliście kogoś?

- Dwóch. Martwych - odpowiedział Matti zmęczony.

- Dziwna lawina - mówiła dalej Maja. - Nigdy bym nie przypuszczała, że akurat tam 

może coś zejść. Nie mieli szczęścia ci dwaj idioci. - Skrzywiła się. - Nie można powiedzieć, że 

diabeł zadbał o swoich!

- Maja! - wykrzyknęła Ida, choć właściwie podzielała jej odczucia.

- Spotkałaś Simona? - spytał Artur niepewnie. Nie chciał patrzeć na tę czarnowłosą 

dziewczynę, bo wiedział, że jej blizny przyciągną jego wzrok.

-   Simon   na   pewno  nie   miał   z   tym   nic   wspólnego!   -   stwierdziła   pewnie   Maja.   Jej 

spojrzenie zatrzymało się na Mattim. - Simon i ja rozmawialiśmy sobie, gdy usłyszeliśmy huk. 

Potem zobaczyliśmy chmurę pyłu. Niedługo potem wróciłam. Elise szła wtedy w górę... Pewnie 

skorzystała z okazji.

- Elise i ja zwijałyśmy wełnę - wtrąciła Ida. - A Matti i Santeri stali i patrzyli.

Reijo zmarszczył brwi. Nigdy jeszcze nie przyłapał córki na tak oczywistym kłamstwie.

- Nie musisz kłamać z naszego powodu - rzekł Matti. - Santeri i ja byliśmy w zagajniku. 

Oglądaliśmy  drzewa  na wycinkę na  opał  na  zimę.  Usłyszeliśmy  lawinę na  prawo od nas. 

Myśleliśmy, że jest blisko, i na wszelki wypadek odbiegliśmy kawałek. W drodze powrotnej 

spotkaliśmy Elise. Porozmawiałem z nią chwilę, a Santeri zszedł.

Reijo dostrzegł we wzroku Mai coś, co mu się nie podobało. Rodzaj pewności, triumfu, 

a przecież śmierć nie powinna dawać powodu do triumfowania. Ona nie mogła mieć z tym nic 

wspólnego! Nie mogła! Ale było coś...

Coś wiedziała?

- Wypadek - stwierdził Artur. - Przez moment bałem się, czy to nie Simon. Młodzi są 

tak gwałtowni. Z nimi nigdy nie wiadomo. A on jest trochę szalony!

Reijo poszedł do szopy po stare derki. Były nieco postrzępione i niezbyt czyste, ale 

nadawały się do tego, czemu miały posłużyć.

Matti zaproponował, że też pojedzie.

- Potrzebujesz wsparcia przeciw Kristofferowi - rzucił krótko.

Reijo zgodził się. Mimo to nie podobało mu się spojrzenie, które wymienili Matti i 

Maja.

Podróż w głąb fiordu była długa i ciężka. To nie morze czyniło ją taką, było gładkie jak 

rzadko, ale ciężar, jaki mieli w łódce i na sercach.

Reijo bał się spotkania z człowiekiem, który przewodził po tej stronie fiordu, ale który 

nie był na tyle silny, żeby znieść odmowę.

Reijo nie pamiętał Kristoffera z czasów młodości. Miał za mało lat. Ale ludzie mówili, 

że on zawsze był żądny uznania i że dobierał sobie przyjaciół wśród tych, którzy mogli mu się 

przysłużyć.

Byli już w połowie drogi, gdy musiał zadać szwagrowi pytanie, które go dręczyło.

- Czy to ty, Matti? Na kilka krótkich sekund Matti przestał wiosłować.

W następnej chwili wiosła równie spokojnie zanurzyły się w wodzie.

- Dlaczego o to pytasz? - odpowiedział Matti pytaniem. Mówili po fińsku. Nie dlatego, 

że nie dowierzali Arturowi, ale że naturalne było używanie ojczystego języka podczas poważnej 

rozmowy.

- Bo chcę znać prawdę - odrzekł Reijo. Nie spuszczał spojrzenia z Mattiego. Miał mu za 

złe, że nadal wyglądał na obojętnego. - Można cię o to podejrzewać.

- Na tak niebezpieczne rzeczy bym się nie odważył - odrzekł Matti, nawet leciutko się 

uśmiechając.

- Myślę, że tym razem mógłbyś. - Reijo był poważny. Kristoffer stał na brzegu. Widział 

łódkę z daleka.

Rozpoznał ich od razu. Wiedział, po co tu płynęli. Chyba nie po to, żeby spytać o 

pogodę? Drogo się będzie cenił, zanim się na cokolwiek zgodzi. Łatwo im nie pójdzie. Ten 

łobuz Artura już długo zatruwał mu życie!

Trzeciego mężczyzny nie mógł rozpoznać. Nie przypominał sobie, żeby go już widział. 

Słyszał,   że   do   domku   na   cyplu   przypłynęli   statkami   z   północy   jacyś   mężczyźni,   ale   nie 

dopytywał się. Wiele różnych osób przewijało się przez dom Reijo Kesaniemi.

Ten   obcy   wysiadł   pierwszy.   Był   młodszy   i   wyższy   od   Reijo.   Ładny  chłopak.   Nie 

przejmował się, że zmoczył nogi, dociągając łódkę do brzegu.

Kristoffer podszedł do nich niespiesznie. Przyjrzał się obcemu; wydało mu się, że ma 

coś znajomego w twarzy, ale nie umiał powiedzieć, co.

- Coś wcześnie jak na wizytę - rzucił w stronę Reijo. Udał, że nie widzi Artura. W 

końcu żadnych przeprosin jeszcze nie usłyszał i nie zamierzał ustępować, zanim tak się nie 

stanie. - Macie za mało roboty, czy się wam za dobrze powodzi na cyplu?

Reijo wstał i wysiadł z łódki z poważną miną.

-  To   nie   jest   towarzyska  wizyta,   Kristoffer.   Obawiam  się,   że  mamy  dla   ciebie   złe 

nowiny...

- Ach, tak? - rzucił ostrym tonem. - Złe nowiny, mówisz? - Zmierzył wzrokiem Artura. - 

To dlatego jest tu ten tutaj? Te złe wiadomości mają coś wspólnego z tym łobuzem, jego 

synem?

- Miałem nadzieję porozmawiać z tobą o tym w cztery oczy - rzucił Reijo. Stał po 

kolana w wodzie, opierając się ciężko o krawędź łódki. - Poważnych spraw nie należy omawiać 

w takim miejscu.

- Co jest złego w moim kawałku brzegu? - Kristoffer bojowo wypiął pierś. - Co powiesz 

na to, że żądam, aby omówić to tu i teraz, Reijo Kesaniemi?

Reijo był zakłopotany. Boże, nie chciał czegoś takiego! Miał mu powiedzieć, że jego 

bratankowie nie żyją, a nie odrzucać zalotnika przy świadkach.

- Może wysłuchasz najpierw, co mam ci do powiedzenia? - zaproponował. - To może 

okazać się ważniejsze...

- Na mojej ziemi ja decyduję, co jest ważniejsze - stwierdził Kristoffer butnie. Jego 

chude   ciało   aż   się   trzęsło.   -   Chcę   tu   i   teraz   prosić   o   rękę   twojej   wychowanicy,   Elise 

Fredriksdatter. Masz mi zaraz odpowiedzieć. Za stary jestem, żeby ktoś mnie trzymał w nie-

pewności. Odniosłem wrażenie, że przyzwalałeś na ten związek, i dlatego nie podobały mi się 

plotki o niej i tym uganiającym się za nią kocurze.

-   Trochę   się   pospieszyłeś   -   odpowiedział   Reijo   spokojnie.   -   Nie   pamiętam,   abyś 

kiedykolwiek coś wspomniał o ożenku, ani mnie, ani Elise. Ona nie przyjmowała od ciebie 

żadnych podarunków. Gościliśmy cię w naszym domu, tak jak każdego innego.

- Oznacza to, że umyślnie oszukiwaliście mnie?

- Sam się oszukałeś, Kristoffer. Elise była dla ciebie przyjazna, bo taka jest jej natura. 

Ona nie traktowała cię inaczej niż wszystkich. To ty widziałeś w tym coś więcej. Nie podobało 

jej się tylko, że rozgłaszasz wieści o waszych zaręczynach. To wstyd mówić coś takiego o 

cnotliwej dziewczynie!

- Cnotliwej? - prychnął stary. - Na pewno nie jest cnotliwa, skoro przestawała z synem 

tego tutaj. Simon ukradł mi łódkę i zniszczył sieci.

- Myślę, że za bardzo się pospieszyłeś - odparł Reijo. - Simon to dobry chłopak. Nie 

zrobiłby czegoś takiego. A o ile mi wiadomo, on i Elise są tylko przyjaciółmi. Młodzi trzymają 

się razem, nic w tym złego.

- I co, dasz ją za żonę temu łobuzowi? Pójdę do lensmana! Na pewno osadzi go w 

odpowiednim dla niego miejscu!

W końcu to Matti podniósł glos.

- Reijo nie obiecał tobie Elise. Ani Simonowi. Nie mógł tego zrobić.

- Tak? - Kristoffer był zdezorientowany. - A kim ty jesteś? Jeszcze jednym kocurem?

Matti wzruszył ramionami. Nie obraził się. Wiedział, że stary i tak był w gorszym 

położeniu niż on.

- Jestem bratem Raiji. Nie znasz mnie. Raija była opiekunką Elise. Już wiele lat temu 

ona i Reijo przyobiecali mi tę dziewczynę. Długo mnie nie było, ale cały czas czułem się z nią 

związany. Złamanie obietnicy to poważna sprawa. Reijo nie mógł się zdecydować nie dlatego, 

żeby cię nie cenił. Po prostu nie mógł inaczej. Jesteś człowiekiem honoru, więc to zrozumiesz.

Kristoffer zagapił się na niego. To nie był jakiś łobuz, okazał się nawet starszy, niż 

sądził w pierwszej chwili. Dobrze się wysławiał, był pewny siebie, no i wyglądał tak, że stary 

przeklinał swój wiek i zniszczenia, jakie powodował w ludzkim ciele. Wiele by dał za to, żeby 

być podobnym do niego.

- A więc tak się przedstawia sytuacja? Reijo wymienił szybkie spojrzenie z Mattim. Co 

za przeklęty szczeniak! Ale musiał przyznać, że to było dobre wytłumaczenie, chociaż właśnie 

jego stawiało w dziwnym świetle. To on nie powiedział „prawdy” zalotnikom Elise.

Matti na pewno nie był głupi. Kristoffer musiał to uznać.

- Właśnie tak - przyświadczył Matti pewnym głosem. - Cieszę się, że już o tym wiesz. 

Ale to nie dlatego przybyliśmy.

- Tak?

Reijo uniósł coś ciężkiego z dna łódki.

Kristoffer zdziwił się.

Chodnik?

Ale miał kształt ludzkiego ciała...

Reijo przeszedł na szeroko rozstawionych nogach do brzegu.

Także Artur wyszedł z łódki, pochylił się...

To samo.

Kristoffer cofnął się, żeby zrobić im przejście.

Reijo złożył swój ciężar przy szopie. Stał nieporuszony, dopóki Artur nie złożył obok 

swojego.

- Wiesz pewnie, że twoi bratankowie już długo kręcili się koło nas...

- Co im zrobiłeś? - spytał Kristoffer z groźnym spokojem. - Co im zrobiłeś?

- Nikt im nic nie musiał robić - odpowiedział Reijo. Na karku czuł palące spojrzenie 

Mattiego. Zaraz się okaże, że to nie tylko przedstawiciele rodu Alatalo umieli obracać prawdą, 

jak im pasowało. - Byli tak nieostrożni, że wywołali lawinę. Widzieliśmy, jak toczyli się wraz z 

kamieniami z góry. Pół dnia ich odkopywaliśmy. Nie mogliśmy już nic zrobić. Współczuję ci, 

Kristoffer. Byli tacy młodzi. I byli twoją jedyną rodziną.

- Wywołali lawinę? - krzyknął Kristoffer. - Co, u diabła, mogli robić tak wysoko?!

Reijo patrzył mu w oczy, nie mrugnąwszy nawet.

-   No   właśnie,   co?   -   powtórzył.   -   Nikt   na   to   nie   może   odpowiedzieć.   A   teraz   nie 

będziemy ci więcej przeszkadzać.

Skinął na Artura i poszli do łódki. Matti już siedział u wioseł.

- Nie wiedziałem, że potrafisz tak przekonująco kłamać - rzucił Matti, gdy odpłynęli 

kawałek.

Nadal widzieli starego, jak stał nad zawiniętymi ciałami.

Reijo miał dosyć. Nie był z siebie dumny. Ale chciał nadal móc tu mieszkać.

- Tak beznadziejnie mocno kocham swoich bliskich - rzucił zmęczonym głosem. - Teraz 

już Simon może wyjść z ukrycia. A ty, Matti, masz coś niecoś do wytłumaczenia Elise.

8

Ida czekała na schodach. Wyglądała na małą i samotną, gdy tak siedziała bosa, oplatając 

ramionami podciągnięte kolana. Reijo zobaczył, że jest naprawdę przestraszona, a to nie leżało 

w jej naturze. Nawet jako dziecko nie poddawała się łatwo strachowi.

- Elise jeszcze nie wróciła - obwieściła ojcu i Mattiemu. - Knut mówi, że przesadzam. 

Nie chciał tu ze mną być i poszedł sobie. Maja pobiegła w góry po Elise.

- Zakochani czasu nie liczą - rzucił Matti i potargał lekko jej rude włosy. Wyglądały jak 

pochodnia na tle ciemnej ściany. Właściwie mogła się od nich zająć ogniem w każdej chwili, 

pomyślał. - Możesz wierzyć swojemu staremu wujowi, on wie, o czym mówi. Nikt chyba nie 

był tyle razy zakochany, co ja. Elise zapomniała o czasie. Po prostu.

- Aż tak zakochana to ona nie jest - wymknęło się dziewczynie. Zacisnęła usta i zerknęła 

na Mattiego. - Nie powinnam jednak tego mówić. To nieładnie. Ale mam rację. Nie wiem, czy 

Elise sama to już odkryła; to z Simonem nie jest zbyt poważne.

- Zwierzała ci się? Ida pokręciła głową.

- Powiedziałam przecież, że pewnie sama tego nie wie. Ja to wiem. To nie jest nic 

poważnego. Elise nie może zakochać się w kimś takim jak Simon. Musisz to zrozumieć, wujku. 

Simon to... Simon. A Elise jest wyjątkowa. Oczywiście, on jest przystojny i w ogóle, ale nie jest 

dla niej odpowiedni. Matti uśmiechnął się słabo.

- Chyba dobrze, że ojciec Simona już pojechał. A czy ty sama nie jesteś odrobinę 

zadurzona w tym Simonie?

Ida pokręciła się niespokojnie.

- To nieważne. On nigdy na mnie nie spojrzy. A jeżeli już, to mi to na pewno minie. Nie 

sądzisz?

Matti wolał nie odpowiadać.

- Co się wydarzyło? - spytała dziewczyna. Matti zapatrzył się na góry. Miał sucho w 

ustach.

Zwykle był gadułą, ale teraz nie miał ochoty mówić.

- Kristoffer ciężko to przyjął. Ci bratankowie. A Reijo powiedział mu, że żadnego ślubu 

w lecie nie będzie. Ani później.

- Był zły?

- Cóż, był - przyznał Matti. - Starzy ludzie traktują siebie bardzo poważnie. Przypomnij 

mi o tym, gdy będę stary, i powiedz, żebym się jeszcze z siebie czasem pośmiał!

- Ty nigdy nie będziesz stary, wujku - stwierdziła Ida z przekonaniem i zarzuciwszy mu 

ręce na szyję, uściskała serdecznie.

- Nie mów tak - mruknął Matti dziwnym głosem. - Nie mów. - Zamrugał kilka razy, 

zanim Ida go puściła. - A gdzie się podział ten zbój Santeri? - spytał dziarsko.

Podciągnęła w górę jeden kącik ust. Matti widział ten grymas u Reijo. Dziwne, że takie 

rzeczy można dziedziczyć.

- Też coś takiego powiedział o sobie i zniknął razem z Knutem.

Matti patrzył na nią długo.

- Dobrze, że jesteś tak rozsądną dziewczyną - rzekł z uznaniem. - Jesteś bardzo dorosła 

jak na swoje trzynaście lat.

- Czasem chciałabym, żeby tak nie było - zwierzyła mu się. - Nie jest łatwo ciągle się 

tak zachowywać.

Maja wróciła do domu o zachodzie słońca. Przybrała obojętną minę, ale policzki miała 

tak zaróżowione, jakby ostatni kawałek drogi biegła.

Wszyscy czekali na Knuta i Santeriego, nawet Ida. Reijo zapalił lampę. Siedział na 

swoim miejscu pozornie spokojny, ale ze zmarszczonym czołem. Matti rozumiał, że jest zły. 

Wiedział, że się do tego przyczynił. Nie pomagało także, że dziewczęta chodziły własnymi 

drogami.

- Gdzie jest Elise? Maja wzruszyła ramionami i próbowała przemknąć się do swojego 

pokoju.

- Spytałem cię o coś, Maju.

- Powiedziałam, że nie wiem. - Dziewczyna zatrzymała się przy drzwiach tyłem do nich.

-   Patrz   na   mnie,   gdy   do   mnie   mówisz!   Odwróciła   się   gwałtownie.   Oczy   ciskały 

błyskawice.

- Uważasz, że kim jesteś? Panem Bogiem? Nie masz żadnego prawa mi rozkazywać! 

Wystarczająco często powtarzałeś mi, kto jest moim ojcem, i to nie jesteś ty, Reijo Kesaniemi. 

Mimo że się bardzo starałeś, wtedy nie udało ci się mieć z nią dzieci. Nie masz żadnego prawa 

mi rozkazywać!

Reijo   nie   odpowiedział.   Spokojnie   podszedł   do   dziewczyny.   Zielone,   iskrzące 

spojrzenie napotkało brązowożółte. Żadne nie chciało ustąpić.

Przez moment Matti sądził, że Reijo straci panowanie nad sobą i uderzy Maję. On 

jednak tego nie zrobił.

- Szukałaś Elise? - spytał niepokojąco łagodnie. - Byłaś u Simona?

Maja potrząsnęła głową.

-   Tak,   byłam   u  Simona   -  odpowiedziała  głosem   dźwięcznym  i   zimnym  jak  górski 

kryształ.   -   Nie,   nie   widziałam   Elise.   To   wszystko?   Czy   może   chcesz   wiedzieć,   o   czym 

mówiliśmy? A może, co robiliśmy?

Reijo spojrzał na nią zimnym wzrokiem.

- Powinnaś dostać w tyłek za coś takiego - rzucił i odwrócił się od niej. - Ale jesteś 

trochę na to za duża. Możesz robić, co ci się żywnie podoba, Maju. Ale nie chcę cię już dzisiaj 

więcej oglądać. I jeżeli nadal zamierzasz mieszkać pod moim dachem, powinnaś zachowywać 

się bardziej przyzwoicie.

Maja nawet nie zaszczyciła go spojrzeniem. Wpadła do pokoju i zatrzasnęła za sobą 

drzwi.

Ida gwizdnęła cicho - i otrzymała karcące spojrzenie ojca.

- Wiem, że dziewczęta tak nie powinny robić - rzuciła szybko. - Sądzicie, że Maja tylko 

tak gadała? A może powiedziała prawdę?

- Nie wiem, o czym mówisz - odparł Reijo zmęczonym tonem. - Zresztą, zważywszy na 

twój wiek, nie powinnaś.

- Nie idziesz jeszcze spać, tatku? Mogłabym pójść do Mai i wyciągnąć od niej wszystkie 

podejrzane szczegóły.

- Co ja takiego zrobiłem złego, Matti? - westchnął Reijo zrezygnowany. - Moje własne 

dziecko mnie nie słucha. Te inne robią, co chcą. Najwyraźniej trwa tu jakaś wojna na noże 

pomiędzy niektórymi... A ja najchętniej wypłynąłbym daleko w morze i tam pozostał.

- Zrób tak - zgodził się Matti. - Albo połóż się spać. Maja z pewnością przesadzała. Ja 

pójdę poszukać Elise. Pewnie chciała pobyć w samotności.

Reijo spojrzał na niego pytająco.

- Wie...? Matti pokiwał głową w poczuciu winy.

- Domyśla się.

- To idź za nią. Ty jej wszystko wyjaśnij. Tego piwa sam nie nawarzyłem. Przyłożyłeś 

się do tego.

Reijo bywał niebezpiecznie przenikliwy, gdy tylko tego chciał.

Matti wyszedł w noc. Wiedział, że Reijo położy się spać. Liczył na to, że odnajdzie 

Elise, sprowadzi ją do domu i sprawi, że pogodzi się z tym, co się stało.

Czy jednak sam w to wierzył?

Ona musiała zobaczyć, że znaleźli zwłoki tych dwóch.

To było jedyne wyjaśnienie powodu, dla którego zniknęła. Tak w każdym razie myślał.

Wchodził powoli pod górę. Widział przed sobą przestrzeń i podobało mu się to. Raija 

nie lubiła gór. Nigdy jej nie mógł zrozumieć. Oczywiście, otwarte równiny też są piękne, ale 

jemu   zawsze   podobało   się,   gdy   wysiłek   wspinania   się   był   wynagradzany   tak   wspaniałym 

widokiem, jak tu. Zdarzało się, że rozważał osiedlenie się w tym miejscu. Częściej, gdy już tu 

powrócił. Ale tak jak Santeri miał w sobie zbyt silne pragnienie wolności. Trudno mu było 

myśleć o spędzeniu życia w jednym miejscu. We krwi miał tęsknotę za nowymi krajobrazami, 

za nowymi ludźmi...

Zawsze tęsknił.

Niepokój   to   niebezpieczny   towarzysz,   wiedział   o   tym.   Dostrzegał   to   u   Raiji. 

Zastanawiał się często, gdzie ona jest. Czy ją jeszcze zobaczy. Nawet nie mógł sobie tego 

wyobrazić.

Już prawie wyszedł z lasu. Rozejrzał się bezradnie wokół. Nie wiedział, dokąd teraz iść, 

gdzie mogła być Elise. Ona znała te tereny lepiej od niego.

Tyle innych mchów zdeptał przez ostatnie lata...

- Czy to mnie szukasz? Matti wzdrygnął się. Podeszła bezgłośnie od tylu.

- Chyba tak - rzucił. Poznał, że płakała. Nie miała czerwonych ani zapuchniętych oczu, 

była piękna jak zwykle, ale jednak to poznał.

- Nie mogę wrócić.

- Teraz już możesz. Twój ukochany może przestać się ukrywać. Kristoffer nic mu nie 

zrobi. Tobie też nie.

Elise rzuciła spojrzenie na wznoszącą się nad nimi górę. Dostrzegła półkę skalną, gdzie 

ukrywał się Simon. Zadrżała, a Matti to zauważył.

- Nie, tam też nie pójdę!

Matti przełknął ślinę. Cierpiał na widok jej nieszczęśliwej twarzy.

- Pomoże ci rozmowa o tym?

-   Rozmowa?   -   Rozciągnęła   usta   w   wymuszonym   uśmiechu.   -   Kiedy   to   rozmowa 

pomogła? Może tobie kiedyś?

Zamyślił się. Próbował przypomnieć sobie chwile, gdy dzielił z kimś smutek. Ale takich 

chwil było bardzo mało w jego życiu. Nie miał nikogo aż tak bliskiego.

- Kiedyś może być ten pierwszy raz. Pokręciła głową, aż gruby warkocz zatańczył jej po 

plecach.

- Dumny jesteś z siebie? - spytała. Spojrzenie dziewczyny przeniknęło go na wskroś, 

zniszczyło dystans, jaki próbował w sobie zbudować wobec tego, czego dziś się dopuścił. Elise 

nigdy nie pozwoli mu zapomnieć.

Matti usiadł na kamieniu obok ścieżki. Elise też, w takiej odległości, żeby mogli się 

słyszeć.

- Jesteś? Matti podniósł głowę, napotykając jej spojrzenie.

Zrozumiał, że go przejrzała, i właściwie chciał, żeby go widziała takim, jakim jest. Nie 

powinna  być   zaślepiona  tym   Mattim,   którego   lubił   pokazywać   światu.   Ona   powinna   znać 

prawdę.

- Czy tak naprawdę sądzisz? Jak mógłbym? Mam bardzo niewiele powodów do dumy. 

Zwłaszcza   z   tego,   co   wydarzyło   się   dzisiaj.   Ale   nigdy   nie   stanę   przed   lensmanem   i   nie 

przyznam się do winy. Zbyt wiele osób pociągnąłbym za sobą. To mój ciężar, który będę 

musiał nieść. Ale nie wolno ci przypuszczać, że jestem z tego dumny.

- A co ze mną?

Zacisnął mocno dłoń na gałązce brzozy, którą ułamał po drodze.

- Na pewno nie powinnaś siebie oskarżać. Byłaś sobą. To inni naokoło robili źle. Ty nie 

miałaś na nikogo wpływu.

- Nie tak łatwo jest w to uwierzyć - powiedziała dziewczyna cicho. - Czuję, że to moja 

wina. Ta sprawa z Kristofferem, to, że Simon musiał się ukrywać. Że sprawiłam przykrość 

Reijo, że ty... to zrobiłeś. Ze umarło dwu ludzi...

- Czy chciałaś, żeby któraś z tych rzeczy się zdarzyła? Elise potrząsnęła głową.

- Gdybyś mogła, zapobiegłabyś temu? Pokiwała głową energicznie.

- Czujesz się winna z tego powodu?

- Nie, ale czuję coś innego. Zło jakby siedzi we mnie. I gdy pozwolę mu się wydostać, 

sprawia, że zmienia innych.

- Co na to Simon?

- Nic. - Elise popatrzyła na fiord. - Nie rozmawiam z nim o czymś takim. W ogóle z nim 

za dużo nie rozmawiam. On tylko chce...

Zamilkła,   a   policzki   zalał   jej   intensywny   rumieniec.   Matti   mógł   sobie   dokładnie 

wyobrazić, czego chce ów Simon.

- To wszystko było głupie - rzuciła dziewczyna. - Ta sprawa z Simonem. Ja nie chcę za 

niego wychodzić!

- Nikt cię nie zmusza. - Matti czuł suchość w ustach. Trudno mu było zachowywać się 

jak odpowiedzialny dorosły. Mówić to, co mógłby powiedzieć Reijo. - O ile wiem, nic nie 

zostało umówione w waszej sprawie.

- Nie... - zawahała się. Matti miał rację, ale on nie wiedział nic o obietnicach, które 

sobie złożyli z Simonem. Były przecież równie ważne jak zaręczyny.

- Nie powinnaś, Elise! - rzekł z naciskiem. Chciał powiedzieć, żeby szła swoją drogą, 

żeby nie dała się zmusić do czegoś, czego nie chce. Ale słowa przychodziły mu z trudem.

- „Powinnaś” to takie dziwne słowo... - Nadal nie patrzyła na niego, tylko w przestrzeń, 

a mówiła jakby w równym stopniu do siebie, jak do niego. - Jestem taka niepewna. Jestem 

dorosła, ale tak mało wiem. Tyle sobie wyobrażałam. A teraz wszystko runęło.

-   Z   mojego   powodu?   -   spytał   Matti   i   szybko   się   poprawił:   -   Z   powodu   tego,   co 

zrobiłem?

- Nie tylko - odpowiedziała. - Ale też...

- Coś się wydarzyło, prawda? - Brązowe oczy Mattiego zauważały takie rzeczy. - Coś 

więcej niż to, za co ja odpowiadam?

Skinęła głową, nie patrząc na niego.

- Rozmowa o tym raczej nie pomoże. Zresztą nie wiem, czy umiałabym. Albo czy 

powinnam.

Czyżby  Simon?...   Ten   przeklęty   smarkacz!   Matti   czuł,   jak  wypełnia  go   wściekłość 

skierowana   przeciw   temu   chłopakowi,   któremu   dzisiaj   pomógł.   Czyżby  on   wykorzystał   tę 

okazję, żeby zrobić Elise coś, czego nie chciała?...

Ale to nie jego sprawa.

Nie był jej ojcem. Nie powinien brać na siebie odpowiedzialności Reijo.

- A czy mogłabyś zamiast tego opowiedzieć o swoich... wyobrażeniach? - spytał, gdy 

już ochłonął. - Proszę!

- To takie głupie!

- Nie sądzę. Marzenia nie mogą być głupie. Głupi jest ten, kto źle zrozumie czyjeś 

marzenia. Mnie możesz o nich opowiedzieć.

- Co myślą chłopcy, mężczyźni, o dziewczętach? - spytała, pozornie przeskakując z 

tematu na temat. - Jakie chcieliby mieć? Czego oczekują? Kiedy tracą dla nich szacunek? Co 

sprawia, że mogą odrzucić?

Mógł spytać, co jej zrobił Simon. Wtedy jednak by nie odpowiedziała. A on straciłby 

bezpowrotnie szansę na chwile pełne zaufania. Tego nie chciał, nie chciał tracić tej bliskości, 

którą do tej pory czuł jedynie obcując z Raiją. Raija jednak była jego siostrą, z Elise to co 

innego...

- Nie mogę mówić w imieniu wszystkich - rzucił w końcu. - Tylko za siebie, choć nie 

rozmyślałem na ten temat zbyt wiele. Moich dziewczyn było aż nazbyt dużo i były przeróżne, 

choć zawsze miały w sobie coś. Niektóre były ładne, inne nie, jedne miłe, inne - istne trolle...

- Ale nie chciałeś się żenić? Czego oczekiwałbyś po tej, z którą chciałbyś się ożenić?

Matti zastanowił się. To niebezpieczny temat, nie za często go zgłębiał...

- Jestem może staroświecki - wydusił - ale nie chciałbym takiej, o której bym wiedział, 

że była ze wszystkimi, których znam...

Zamilkł i zaczerwienił się. Jak, u diabła, ma o tym mówić dwudziestolatce?

- Że spała ze wszystkimi? - spytała wprost. Matti nie chciał na nią spojrzeć, sprawdzić, 

czy się przy tym zarumieniła, zobaczyć, jak wyglądała, gdy to mówiła. Skinął głową.

-   Właśnie.   Ale   też   nie   taka,   za   którą   się   nikt   nie   ogląda.   Chciałbym,   żeby   była 

pociągająca   dla   innych,   ale   ja   miałbym   pewność,   że   jest   tylko   moja.   Mogłaby   być   miła. 

Gospodarna. Łagodna, choć może nie za bardzo, bo by ze mną nie wytrzymała. I taka, z którą 

można porozmawiać. Nie chcę głupiej żony.

Popatrzył na nią. Uśmiechała się.

- Masz duże wymagania - rzuciła. Matti wzruszył ramionami.

- Pewnie skończę przy brzydkiej jak noc, upartej, jędzowatej i tak głupiej, że nawet nie 

będzie wiedziała, jakie ma szczęście.

Żartował, ale Elise była poważna.

- Nie ty, Matti - rzekła. - Jesteś człowiekiem, który osiąga to, czego pragnie. Zaznasz 

szczęścia. Takim jak ty się udaje.

Matti chciałby być tego równie pewien, jak ona.

- Coś się zdarzyło między tobą a Simonem? - Przez chwilę żałował, że nie było Elise w 

domu, gdy wróciła Maja. Na pewno słowa przybranej siostry by ją zraniły, ale może przez to 

pomogły. - Chciał z tobą się przespać?

Sposób, w jaki zacisnęła szczęki, powiedział mu, że trafił. Po chwili przytaknęła.

Co za łobuz! Z chęcią spuściłby mu lanie.

- Nie chciałaś?

- Nie.

- Zmusił cię?

Potrząsnęła głową z nieszczęśliwą miną. - Nie.

- Zdarza się, że człowiek traci głowę - przyznał Matti z wahaniem. - Zdarza się, że 

mężczyzna robi coś, czego później żałuje. Kiedy w grę wchodzą silne uczucia, czasem... coś się 

może wydarzyć...

- Rozumiem - rzekła niepewnym tonem. - Ale czy... oczekuje się tego po... swoich 

dziewczynach?

Matti poczuł zakłopotanie w imieniu własnej płci.

- Chyba tak... Chcemy mieć tę, której nikt inny nie miał. A jeżeli później dochodzimy 

do wniosku, że to jednak nie ta, no to... jej strata. Ale nic na to nie poradzimy...

- A czy później będzie inaczej? - spytała tak bezradnym głosem, że Mattiego ogarnęło 

współczucie.

- Z czym? - spytał ochryple.

- No, lepiej - wyjaśniła nieudolnie. - Czy się do tego przyzwyczaję? Polubię? Jego 

dłonie... wszystko?

- A jak było? - Wiedział, że wymusza odpowiedź, ale to było ważne.

Elise objęła ramionami kolana i ukryła w nich twarz.

- Najpierw głupio - zaczęła z wahaniem. - Nie wiedziałam, czego on chce. Mówiłam 

mu, żeby tego nie robił, ale on się nie przejmował. Wtedy zaczęło się dziać z moim ciałem coś, 

nad czym nie panowałam. W myślach nie chciałam tego. Ale to coś innego we mnie - lubiło 

to... Matti z całej siły starał się oddychać spokojnie. Dużo by dał, żeby wiedzieć dokładnie, jak 

daleko posunął się ten szczeniak.

- Jeżeli w myślach tego nie chcesz, to nie jest w porządku - rzucił.

Głęboko w duszy niemal krztusił się ze śmiechu. Czy to doprawdy mówi ten sam Matti 

Alatalo, który wślizgiwał się pod niejedną spódnicę, a teraz siedzi tu i daje takie rady? Wiele 

dziewcząt mogłoby roześmiać mu się w twarz, słysząc coś takiego.

Elise była inna niż wszystkie kobiety. W pewien sposób była córką Raiji.

Ale też nie była.

- Nie chciałam urazić Simona...

- Za nikogo nie powinnaś wychodzić z takiego powodu - powiedział cicho Matti. - 

Kiedy zdecydujesz się na ślub, powinnaś kochać tego mężczyznę. I chcieć go całą sobą. Czy to 

nie ty obiecywałaś, że będziesz szczęśliwa?

- To było bardzo dawno temu - Elise poczuła się nagle bardzo zmęczona. - Bardzo, 

bardzo dawno, Matti.

Skrzywił się. Dawno? Może. Czas był czymś nierzeczywistym.

- Jeżeli nie czujesz, że związek z Simonem jest czymś prawdziwym - zaczął niepewnie - 

to musisz go zakończyć.

- A jeżeli nie wiem? - spytała. - Ja... byłam tak zakochana... Łatwo jest się zakochać w 

Simonie. Ale ja sądziłam, że to coś więcej. Że to coś... innego.

- Zakochana... - Matti musiał się uśmiechnąć. - To coś innego, mała. Nie wychodzi się 

za mąż tylko dlatego, że się jest zakochanym.

- A co powinno być jeszcze? Miłość? To coś innego?

- Nie wiem - odpowiedział uczciwie. Przy niej nie mógł kłamać, nie prosto w te szeroko 

otwarte błękitne oczy. - Wszyscy tak mówią, prawda? Ja chyba nie czułem nic innego niż tylko 

zakochanie. Nie będę udawał, że nie zdarzało się to często, ale nigdy nie było to tak silne, bym 

chciał się ożenić. Ale tak jak mówisz... Musi być coś jeszcze.

- Zastanawiam się często, jak myślała Raija. Jak czuła... - zadumała się Elise. - Nigdy 

nie była sama. Myślę, że nie mogła. Wtedy, gdy spędziliśmy całą zimę na pustkowiu, czasem 

miała wzrok zaszczutego zwierzęcia. Wtedy tego nie rozumiałam. Sądziłam, że się boi. Tego, 

co nas otaczało. Teraz nie jestem pewna. Raija zwykle dawała sobie radę z tym, co ją otaczało. 

Ważyła się na takie rzeczy, których ja pewnie nigdy nie zrobię. Sądzę, że bała się czegoś w 

sobie. Czegoś, nad czym nie panowała, ponieważ była sama. Bo nie potrafiła być sama. Może 

dlatego w jej życiu było tylu mężczyzn...

- My, Alatalo, jesteśmy gorącej krwi - uśmiechnął się Matti. - Nie zapominaj o tym. Ale 

może masz rację. Raija nie została stworzona do samotności. I miała wielkie serce, w którym 

mogło   się   pomieścić   wielu,   oczywiście   poza   Mikkalem.   Myślę,   że   ich   naprawdę   kochała, 

każdego na swój sposób. Reijo. Pierwszy mąż. Petri...

- Santeri - dodała Elise i zdziwiła się, widząc jego zdumienie. - Nie wiedziałeś o tym?

Matti przypomniał sobie coś, co odsunął w niepamięć. No tak, Santeri też był w jej 

życiu.

- Aleksiej - mówiła dalej Elise. - On był bosko piękny. Ale nigdy nie lubiłam go tak, jak 

jego brata. W Jewgieniju było coś. Nie uroda, on przypominał w pewien sposób... Reijo. Był 

taki silny, miły, dawał poczucie bezpieczeństwa. Spojrzenie mógł mieć zimne i twarde, ale on 

taki nie był. Sądzę, że jego mogła pokochać naprawdę...

- Chciałabyś wierzyć, że ona żyje? Pokiwała głową.

- A ty tak mówisz, jakbyś wiedział, że nie żyje?

- Nie wiem - rzucił. - Myśl, że mogłaby nie żyć, boli, ale równie boli przypuszczenie, że 

żyje i że z was zrezygnowała. To nie zgadza się z obrazem tej siostry, którą miałem i którą, jak 

myślałem, znałem.

- Raija zawsze wiedziała, co robi - westchnęła Elise. - Takie sprawiała wrażenie. Mimo 

że nie raz błądziła, zawsze wiedziała, co robi. Wiedziała, co czuje. Nie tak, jak ja. Ja tylko 

namieszałam... - Spojrzała na Mattiego. - Co sprawiło, że Kristoffer zrezygnował? Rozumiem, 

że było mu ciężko... Ten August i Einar. Ale to niepodobne do niego, żeby się poddał.

- Zrobił to, i już.

-   Reijo   zaproponował   mu   coś   innego?   Matti   potrząsnął   głową.   Nie   chciał,   by 

dowiedziała się więcej, niż to było konieczne, odczytując prawdę z jego twarzy. Ale musiał na 

nią patrzeć, gdy powiedział:

- Powiedziałem, że jesteś mi obiecana.

9

- Co to oznacza? - spytała Elise po długiej chwili milczenia.

- To, że Kristoffer zrozumiał, iż Reijo nie mógł mu ciebie obiecać. Musiał to uznać. To 

uratowało  mu  honor.   Ludzie   pewnie   powiedzą,   że   Reijo   zachował   się   trochę   głupio,   a  to 

zadowoli Kristoffera. Zachowa godność. Nie będzie cię już niepokoił.

- Simon też mnie nie będzie niepokoił?

- Jeżeli nie będziesz chciała, to nie.

Popatrzyła na Mattiego. Zobaczyła twarz pełną charakteru i zrozumiała, dlaczego mógł 

mieć tyle kobiet. Był nie tylko przystojny, ale także roztaczał wokół siebie niebezpieczny urok. 

To chyba rodzinne... Matti miał w sobie dużo tego wdzięku, który miała Raija, choć na inny 

sposób. Pamiętała, że kiedyś przypominał dziewczynkę, dawno temu. Teraz był męski, władczy 

i świadom tego, że jest pociągający. Wiedziała, że umie z tego korzystać.

Ale był tylko Mattim.

Wujkiem Mattim...

Brązowe oczy pod ciemnymi brwiami. Zauważyła nagle jego długie i gęste rzęsy. Nos 

był   lekko   zadarty,   szczęka   i   podbródek   stanowcze,   ale   w   dziwny   sposób   pozostało   coś 

dziewczęcego   w   ustach   i   uśmiechu.   Gdy   się   uśmiechał,   sprawiał   wrażenie   wrażliwego, 

młodszego.   W   jego   spojrzeniu   dostrzegało   się   bezbronność,   coś,   co   budziło   w   kobietach 

matczyne uczucia. Był wystarczająco silny, żeby dawać sobie radę, ale jednocześnie miały 

ochotę opiekowania się nim, dbania o niego...

-   A   ty?   -   spytała,   sama   zdziwiona,   skąd   bierze   na   to   odwagę.   -   Mogę   się   czuć 

bezpieczna?

- Oczywiście - przyznał błyskawicznie. Spojrzał jej w oczy, ale nie na długo. - Dlaczego 

nie?

- Nie będziesz zmuszał do ślubu?

-   Nigdy   w   życiu!   -   wykrzyknął.   -   Nie   obraź   się,   Elise   -   dodał   z   przepraszającym 

uśmiechem. - Gdybym miał kiedyś się ustatkować, byłabyś tą najbliższą ideału. Ale przecież 

właśnie o tym rozmawialiśmy, prawda? Nie bierze się ślubu tylko dlatego, że to wydaje się 

rozsądne. Ty i ja marzymy przecież o czymś więcej...

Elise zarumieniła się i popatrzyła na swoje dłonie.

- No właśnie, Matti. Chciałam, żeby to było jasne dla nas obojga.

Wstała, otrzepała spódnicę i przeczesała palcami grzywkę.

- Jesteś taka ładna - powiedział z przekonaniem. - Nawet nie musisz się czesać. Nie to, 

co ja...

Elise nie mogła powstrzymać uśmiechu, pomimo że to był straszny dzień. Postawił na 

głowie tak wiele rzeczy.

Lawina. Dwie ofiary. Simon.

Matti.

Między nimi zrodziło się coś nowego. Wiedziała, że już nigdy nie będzie mogła mówić 

do niego „wujku”.

Zbyt wiele tajemnic sobie powierzyli.

- Nie myśl, że się dam na to złapać, Matti Alatalo! - Pokiwała w jego stronę palcem i 

nagle ciepłą falą zalała ją radość. A już sądziła, że nigdy jej nie poczuje. - Mężczyźni tacy jak ty 

słyszeli  to tysiące  razy - mówiła, schodząc obok niego ścieżką.  - Wiesz dobrze, że jesteś 

przystojny, i nie musisz wyciągać ode mnie potwierdzenia.

- Wcale tego nie chciałem - bronił się, ale wiedział, że miała rację. Łatwo przychodziło 

mu zdobywanie komplementów dziewcząt i kobiet w każdym wieku. Sztukę uwodzenia miał 

opanowaną do perfekcji. - Dziś narobiłem tyle złego, że może był to rodzaj samoobrony.

Elise przystanęła i spojrzała mu w oczy.

- Samoobrony? Matti uśmiechnął się z przymusem.

- Chciałem, żebyś to potwierdziła. Że przynajmniej dobrze wyglądam...

Przewróciła oczami.

- I to ty nazywasz siebie dorosłym!

Obróciła się szybko, żeby iść dalej, ale nie zauważyła korzenia jałowca, który wystawał 

z ziemi. Stopa wsunęła się w tę pułapkę i krzak przytrzymał ją mocno.

Elise upadła w odległości kilku palców od ostrego kamienia, niemal uderzając w niego 

głową. Zaniepokojony Matti ukląkł obok.

- O Boże - mruknął, dotykając dłonią kamienia o krawędzi ostrej jak nóż. Mógł przeciąć 

jego dłoń, a co dopiero głowę Elise. - Miałaś szczęście, dziewczyno.

Ostrożnie uwolnił jej stopę i pomógł wstać.

Elise zachwiała się. Poczuła na piersiach ciężar, który utrudniał jej oddychanie.

Matti  dostrzegł  to.  Chwilę  się  wahał,  trzymając  dziewczynę na  odległość   ramienia, 

wreszcie objął ją i przytulił.

Elise zamknęła oczy. Oparła się o Mattiego, ale czuła się jeszcze słabiej. Szumiało jej w 

uszach. Policzki pałały. Chciała na niego spojrzeć, ale nie mogła się na to zdobyć. Za żadne 

skarby świata. Zacisnęła powieki i próbowała uwolnić się z tych obejmujących ją ramion.

- Boli cię?

W jego głosie brzmiał niepokój. Słowa Mattiego rozległy się gdzieś wysoko. Dlaczego 

oczekiwała, że usłyszy je koło swego ucha? Dlaczego poczuła się... zawiedziona?

Potrząsnęła głową. Usta miała zaciśnięte. Nie chciała, żeby glos ją zdradził.

- Cud boski, że nie trafiłaś głową w ten kamień. Miałbym jeszcze więcej ludzi na 

sumieniu. Potrzebny ci anioł stróż, mała Elise!

Wolała   wierzyć,   że   nie   zwracał   się   tak   pieszczotliwie   do   wszystkich   dziewcząt,   z 

którymi rozmawiał. I że nie czuł się teraz jak jej wujek.

- Lepiej ci? Wbrew sobie pokiwała głową. Musiała się uwolnić, a jedynie to kłamstwo 

mogło sprawić, że ją puści.

Jednocześnie odsunęli się od siebie. Oboje mieli niedowierzanie w spojrzeniu, jakby 

zobaczyli przed sobą tę samą pustkę. Elise przetarła czoło, odgarnęła grzywkę, unikając wzroku 

Mattiego. Mimo to zdołała dostrzec, że z nim też coś się dzieje.

- Już dobrze - rzuciła. - Na drugi raz będę bardziej uważać - dodała z uśmiechem. Miała 

nadzieję, że zrozumie aluzję.

Upadek nie tylko pozbawił ją oddechu. Usunął też zasłonę z oczu. Elise widziała teraz 

niezwykle wyraźnie.

- Obyś tylko nie odniosła jakiegoś urazu głowy - uśmiechnął się. - Byłoby niedobrze, 

gdybyś na kilka dni stała się niepoczytalna.

- Jestem bardzo poczytalna - zapewniła. - Nigdy nie byłam bardziej. Ale na pewno 

jeszcze to przemyślę...

Odwróciła się do niego. Miała zaróżowione policzki i coś nowego w spojrzeniu. Oczy 

były bardziej błękitne, niż Matti pamiętał. Nawet uśmiech miała inny...

Wyglądała na tak... pewną siebie.

Matti czuł się okropnie. Wcisnął ręce w kieszenie, bo bał się, że nad nimi nie zapanuje.

Próbował znaleźć jakiś bezpieczny temat, żartować:

- Gdybyś była młodsza, poniósłbym cię na plecach. Ale teraz tylko zepsułbym ci opinię.

- A co, masz słabe plecy?

- Tak...

Szedł za nią, obserwując, jak lekko i zgrabnie pomyka ścieżką, przeskakuje zwalone 

pnie, uchyla się od zwieszonych gałęzi...

Czuł się równie głupio jak wtedy, gdy Raija przyłapała go na posłaniu z dziewczyną. 

Miał piętnaście lat i był o wiele bardziej pewny siebie niż teraz.

Matti zacisnął ręce w kieszeniach.

Nie wszedł do środka, gdy dotarli do domu. Stchórzył. Ale i tak od razu by nie zasnął.

Powiedzieli sobie dobranoc, nie patrząc na siebie, a tym bardziej się nie dotykając.

Ida   czekała.   Wstała   z   łóżka,   gdy  tylko   usłyszała,   że   Reijo  idzie   spać.   Z   Mają  nie 

rozmawiała. Miała na to wielką ochotę, ale dała siostrze spokój. Uznała, że jeśli jej podejrzenia 

są słuszne, to nie ona powinna rozmawiać z Mają, a Elise.

- Boże, jak ty wyglądasz! Elise skinęła głową i oparła się o ścianę.

- A mam się jeszcze gorzej.

- Znalazł cię Matti? Elise z zamkniętymi oczami znów pokiwała głową.

Na policzki wystąpiły jej rumieńce, ale miała nadzieję, że mała tego nie dostrzeże.

- Z Augustem i Einarem to nie była twoja wina.

- I tak czuję się okropnie. Wciąż uważam, że to stało się z mojego powodu. I wcale nie 

pociesza mnie fakt, że za lawinę odpowiedzialni są Matti i Santeri. Zrobili to przecież dla mnie.

- Rozmawiałaś z Mattim?

- Trochę. Ale słowa niewiele mogą zmienić.

- On cierpi, Elise.  Może udaje obojętnego, ale uświadamia sobie zło, do którego się 

przyczynił. Mam nadzieję, że nie zwiększyłaś jego poczucia winy.

- Matti nie potrzebuje wstawiennictwa - rzuciła ostrzejszym tonem, niż zamierzała. - On 

da sobie radę... - Ściszyła głos. - I nie sądzę, żebym była dla niego ostra. Rozmawialiśmy tylko. 

Siedzieliśmy i rozmawialiśmy. On w gruncie rzeczy jest tylko trochę ode mnie starszy. Nie 

myślałam tak wcześniej. Zawsze wydawał mi się dorosły. A teraz uderzyło mnie, że pomiędzy 

nami nie ma takiej przepaści. Zrozumiałam, że możemy rozmawiać i się rozumieć. Wydal mi 

się młody. Dziwne, co?

- Był „wujkiem Matti” - uśmiechnęła się Ida. - A teraz jest chłopakiem. Prawie. Nie ma 

wielkiej różnicy pomiędzy nim a... nawet Simonem.

- Matti nie jest taki jak Simon! Ida gwałtownie zamrugała. Czyżby Elise wiedziała o 

Mai? Nakryła ich? Czy rozmawiała z Simonem po... tym?

- Może nie całkiem - słabo zaprotestowała. - Ale obaj są niebezpiecznie czarujący, obaj 

biegają za dziewczynami... - Starała się znaleźć więcej podobieństw, ale nie zdołała.

- Zupełnie nie są podobni - stwierdziła Elise stanowczo.

- Skończyłaś z Simonem? Elise spojrzała na Idę, na tę młodszą siostrzyczkę, która 

przecież wcale nie była jej siostrą.

- Chyba masz w sobie przenikliwość rodu Alatalo - powiedziała w końcu z uśmiechem. 

- Raija zauważała takie rzeczy. Matti też... - Nabrała powietrza. - Tak, skończyłam z Simonem. 

On jeszcze tego nie wie. Ale to naprawdę koniec. Właściwie nigdy nic między nami nie było. 

Tylko marzenie, coś nierzeczywistego, co nigdy nie mogło się spełnić.

- Chyba majaczysz - zauważyła Ida, idąc do swego pokoju. - Powinnaś pójść spać.

Elise nie sprzeciwiła się.

Wśliznęła się na szeroką ławę, którą dzieliła z Mają, naciągnęła derkę wysoko pod 

brodę, gotowa na wspominanie każdej sekundy spotkania z Mattim. Chciała przeżyć je na nowo 

i może uświadomić sobie, kiedy zrozumiała, że...

Wtedy usłyszała płacz.

Maja.

Maja   leżała   zwinięta   w   kłębek   pod   swoją   derką   i   usiłowała   stłumić   szloch. 

Bezskutecznie.

Elise usiadła, owinęła się przykryciem i przesunęła ostrożnie na połowę ławy przybranej 

siostry. Pochyliła się nad postacią wciśniętą pod ścianę, dotknęła włosów Mai, ale nadal nie 

mogła dostrzec jej twarzy.

-   Co   się   stało?   -   szepnęła.   Serce   przepełniało   jej   współczucie.   W   tej   sekundzie 

zapomniała o swoich nowych, zaskakujących przeżyciach. - Dlaczego płaczesz?

- Nie pytaj! - rzuciła tamta przez łzy, ostro, ale z rozpaczą w głosie.

Elise położyła się blisko Mai i objęła ją bez słowa. Po prostu była z nią, pełna ciepła i 

chęci zrozumienia, gdyby tylko Maja zechciała się z nią podzielić swym bólem.

Nagle pojęła, że Matti miał rację, mówiąc, że należy dzielić się zmartwieniami.

Płacz nie ustawał. Powoli jednak Maja uspokajała się. Jej ciało się odprężyło.

Nagle odwróciła się do Elise, zarzuciła jej ręce na szyję i bez słowa uścisnęła mocno.

Już bardzo dawno nie czuły takiej bliskości. Zawsze rywalizowały o pierwszeństwo i 

obie miały świadomość, że przegrywały. Elise wiedziała, że nigdy nie stanie się prawdziwą 

córką Reijo. Maja, że nigdy nie będzie tak ładna jak Elise.

Teraz przytulały się, jakby nie miały nikogo poza sobą.

Maja pociągała nosem, nie mogąc sobie poradzić ze łzami. Puściła Elise, odsunęła się 

tak, że mogły patrzeć sobie w oczy w półmroku.

- Do diabła z tymi łzami! - mruknęła, trąc oczy pięścią.

Elise delikatnie osuszyła policzki Mai.

- Dlaczego? - spytała znowu cichutko. - Dlaczego tak płaczesz?

- Bo jestem głupia i paskudna... i nigdy nie będę mogła spojrzeć ci w oczy... i nikomu 

innemu też... powinnam tylko wypłynąć łodzią w morze i skoczyć...

- Przecież patrzysz mi w oczy - uśmiechnęła się Elise. - Nie może być aż tak źle. 

Opowiedz mi. Ja jestem wyrozumiała.

- I nie taka głupia jak ja...

- O co chodzi? Nie mogłabyś przecież tak leżeć i płakać z powodu jakiegoś głupstwa. 

Jesteś na to za twarda, siostrzyczko.

Maja zerknęła na Elise, szukając śladów szyderstwa w jej twarzy, ale nie znalazła.

- Znienawidzisz mnie - powiedziała ochrypłym głosem. Sama w to wierzyła. Tego, co 

zrobiła, się nie wybacza. Tego należało się wstydzić. To był grzech.

- Ja nie umiem nienawidzić - szepnęła Elise. - Chyba że Kristoffera. Naprawdę. A w 

gruncie rzeczy nie jest tego wart.

- Ja nienawidzę człowieka, który zastrzelił Mikkala...

- Maja przerwała. Nie powinna tego mówić. To była tajemnica. Ale Elise raczej tego nie 

rozpowie. - ... I samej siebie.

- Nie znienawidzę cię. Nigdy - zapewniła Elise, odgarniając ciemne pasmo włosów z 

czoła Mai. Maja była tak bardzo podobna do Mikkala. I do Raiji. Kiedyś strasznie jej tego 

zazdrościła. Tego, że była dzieckiem ich miłości.

Teraz jej to nie przeszkadzało. Maja zdradziła się, że rodzice wcale dla niej tak mało nie 

znaczyli. Że nie była tak pełna pogardy, jak udawała. Elise cieszyło, że jest po prostu Elise, 

córką Fredrika.

- Nie mogę nienawidzić mojej siostrzyczki. Nieważne, co zrobiłaś albo zrobisz, zawsze 

cię będę kochała. Tego się nie da zmienić. Zawsze będziesz Mają.

- Marią, moją młodszą siostrą.

- Przybraną siostrą - mruknęła Maja.

- Siostrą - powtórzyła Elise uparcie.

- Znienawidzisz mnie!

- Spróbuj! - rzuciła Elise poważnie. - Zobaczysz, że się mylisz. Jesteśmy na zawsze 

siostrami. Zawsze byłyśmy. Nie mogę cię nienawidzić. I mam nadzieję, że ty mnie też nie.

- Któż by ciebie mógł nienawidzić? Jesteś taka miła. A ja... - zebrała się w sobie, 

spojrzała na Elise i powiedziała: - Chodzi o Simona. Zrobiłam to. Spałam z nim, Elise.

Starsza z dziewcząt nie odwróciła wzroku. Słowa młodszej odbijały się echem w jej 

głowie.

Oczy   Mai,   brązowe   z   tą   miodową   otoczką,   patrzyły   na   nią   mokre   od   łez.   Elise 

wyczytała w nich wszystko: wstyd, smutek, złość, błaganie o przebaczenie...

- Wiedziałam - wyszeptała Maja bladymi wargami. - Mówiłam. Mówiłam, że mnie za to 

znienawidzisz. Najgorsze, że zrobiłam to tylko dlatego, żeby odebrać ci to, czego pragnęłaś. 

Dostać, zanim ty dostaniesz... Wszystko jest takie głupie i okropne... - Cienkim głosem po-

prosiła: - Nie rób tego, Elise! Nie znienawidź mnie!

Elise potrząsnęła głową.

O nieba, jakże wszystko było nierzeczywiste. To chyba nie dzieje się naprawdę! Nie 

tego samego dnia! Ale twarz Mai wyraźnie mówiła, że to się istotnie zdarzyło.

- Nie nienawidzę... Tyle wystarczyło. Maja znów wybuchnęła płaczem, objęła Elise i 

szlochała w jej ramię, póki nie zabrakło jej łez.

Elise szeptała coś łagodnie, starając się przekazywać Mai ciepło i bliskość.

- Chcesz o tym porozmawiać?

Znów   te   same   słowa,   których   użył   Matti.   Ale   użycie   ich   było   tak   naturalne.   Nie 

znalazłaby   lepszych.   Najwyraźniej   we   włóczędze   Mattim   Alatalo   było   więcej   życiowej 

mądrości, niż ktokolwiek mógłby przypuszczać.

- Początkowo go nie lubiłam. - Maja leżała na plecach, wpatrując się po ciemku w sufit. 

Zasłaniały   na   noc   okno,   bo   obie   wolały   spać   w   mroku,   którego   jasne   letnie   noce   nie 

zapewniały. - Był pewny siebie i wyniosły, i tak cholernie przystojny... A ja... boję się ładnych 

chłopaków. Czuję, że patrzą na mnie i oceniają, że jestem nic nie warta. Byłam pewna, że i on 

tak uważał.

Zerknęła na Elise, która oparła się na łokciu i słuchała w milczeniu.

- Kłóciliśmy się jak diabli, gdy tylko mieliśmy okazję. Właściwie stało się to ciekawe. 

Odważyłam się patrzeć mu prosto w oczy. Zaczęło mi być wszystko jedno, co o mnie sądzi. Bo 

wiedziałam, że jest przystojny. Nie mogłam nie zauważać. Simon jest cholernie ładny. A on 

zaczął   sprawdzać,   jak   bardzo   to   na   mnie   działa.   On   niemal   flirtował,   Elise!   A   ja   siebie 

nienawidziłam. Mogłabym go za to zabić. Nikt inny tak się wobec mnie nie zachowywał. 

Wiedziałam, że nie robi tego na serio, tylko dla rozrywki... - Drżąc, nabrała oddechu. - Z tego 

też zrobił się rodzaj wojny. Aluzje. Poruszanie się na krawędzi przepaści. Zawody, kto dojdzie 

dalej. Najpierw on. Potem ja. Nie cierpię przegrywać. No i on był twój, a ja byłam na ciebie zła. 

Zła, ponieważ jesteś taka, jaką chciałabym być, a nigdy nie będę. Bo jesteś w dodatku tak 

cholernie miła. Pełna wyrozumiałości. No i on tak się tobą zachwycał... Wreszcie nie wy-

trzymałam, powiedziałam, że jesteś cnotką...

- A on oczywiście na to, że ty też?

- Skąd wiesz? - Maja aż zamrugała oczami. Elise uśmiechnęła się ze smutkiem.

- To normalne. Oni tak mówią. Ale nie mogłaś tego wiedzieć, moja Maju! Nie mogłaś...

Maja zacisnęła pięści.

- To był tani chwyt. Sama to wiem. Tani. Ale poszłam na to. A on skorzystał z okazji. 

Był gwałtowny i w ogóle, ale też i miły. Pewnie użył całego kunsztu. Jego dłonie wędrowały 

wszędzie. Usta... - zamilkła. Nie mogła o tym mówić. - No i stało się. Strasznie bolało. Nic 

wspaniałego. On zapadł się potem jak szmaciana lalka, zsunął się ze mnie... no i wtedy zeszła 

lawina. Byliśmy jej wdzięczni, że nie musimy na siebie patrzeć. Uciekłam... i wpadłam prosto 

na ciebie.

- Kochanie...

- Ale to nie koniec - Maja czuła suchość w ustach, ale musiała dokończyć. - Wieczorem 

poszłam tam znowu, miałam cię szukać. Był tylko Simon... Znów to zrobiliśmy. Ale tym razem 

było wspaniale. Uśmiechnął się potem i powiedział, że to jest coś, co naprawdę umie. Że nie ma 

mężczyzny wzdłuż fiordu, który byłby w tym lepszy. Może ma rację. Było naprawdę... dobrze. 

- Głos jej ochrypł. Zaśmiała się. - Boże, jakże mi głupio! Ale to było... cudowne. Ale potem 

okropnie mnie bolało w duszy. Jednak nadal czuję, że robi mi się ciepło i że... miałabym na to 

jeszcze ochotę. Pewnie bym to zrobiła. Ale aż coś mi serce ściska, jak pomyślę, że robię ci tym 

krzywdę. I że wiem, że nic nie znaczę dla Simona. On tylko się bawi. Wiem. Powiedział z 

uśmieszkiem, że nie jestem najgorsza, gdy się zamknie oczy. I że poleci mnie innym... To takie 

przykre, Elise. Możesz mi wybaczyć? Nie chciałam sprawić ci bólu. W głębi duszy. To była 

głupia zabawa. Nie sądziłam, że wydarzy się coś poważnego. Ale Simon jest najwyraźniej zbyt 

dojrzały na zabawy. Nigdy nie chciałam cię zranić, Elise. Nie chciałam tego...

- Nic mi nie zrobiłaś, Maju, siostrzyczko. - Elise pogłaskała ją po głowie. - To tylko 

sobie coś zrobiłaś.

- Czyżby ty i Simon...?

Elise westchnęła. Też opadła na plecy. Obie patrzyły teraz w sufit. Widziały tę samą 

ciemność, lecz miały w sobie inne obrazy.

- Byłam zakochana w Simonie. Nigdy nie przypuszczałam, że się mu spodobam. Nie tak 

naprawdę. Ja też w duszy się boję. Wiem, że jestem... ładna, i może dlatego nigdy nie mam 

pewności, czy chłopak naprawdę mnie lubi, czy tylko chce się pochwalić ładną dziewczyną. Si-

mon też próbował tego ze mną. Wydawało mi się to cudowne i przerażające zarazem, i nie 

potrafiłam poprosić go, żeby przestał. Dopiero tuż przed... Prawie się z nim pobiłam. Sama 

myślałam, że jestem głupia, bo on jest moim chłopakiem i ma do tego prawo. On tak uważał. Ja 

nie wiedziałam. Czułam, że nie chcę. Mojemu ciału podobało się to, ono chciało... Ale rozsądek 

mówił nie. Nie mogłam tego z nim zrobić. Nawet nie podobały mi się jego pocałunki. Cały czas 

wiedziałam, że musi być coś więcej. No i nie mogłam, nie mogłam tego z nim zrobić!

- To dlatego nie wróciłaś do domu?

- Dlatego. Jeszcze ta lawina... To zrobili Matti z Aleksanterim, żeby odstraszyć tych 

strażników z osypiska. No i stało się więcej, niż zamierzali. Nadal nie rozumiem, dlaczego 

Einarowi i Augustowi nie udało się uciec...

- Codziennie pili - rzuciła Maja sucho. - Mała strata.

- Nie jest dobrze, jeśli ktoś umiera, i to w dodatku z twojej winy...

- Już więcej nie zobaczę się z Simonem - podjęła decyzję Maja. - Nie lubię go. Nigdy 

nie lubiłam. I nie jestem w nim zakochana.

- Ja też nie. Ale muszę mu o tym powiedzieć. On jeszcze nie wie. - Nabrała powietrza. 

To inne uczucie tak ją przepełniało, że musiała dać mu ujście. - Umiesz dotrzymać tajemnicy, 

Maju? Tak wielkiej, że nikt na całym świecie się nie może o niej dowiedzieć?

-  Tak.   Powierzysz  mi  swoją tajemnicę?  Elise   pokiwała  głową  i  uśmiechnęła  się  w 

ciemność.

- Jestem zakochana, Maju. Naprawdę zakochana. Lubię go i uważam, że jest ładny, i 

kocham go, i dziwnie się czuję, gdy jest blisko... i to jest wspaniałe i niemożliwe, i niebo i... 

może nie powinnam mówić takich słów, ale to jest i piekło.

Maja zrozumiała w przebłysku intuicji.

- Matti - rzuciła. - Jesteś zakochana w wujku Mattim!

- Tak - odpowiedziała Elise marzycielsko. - W Mattim Alatalo.

10

Ranek zastał je jako dwie przyjaciółki. Po raz pierwszy w życiu mogły się tak nazwać.

Maja nie chciała wstawać. Bała się spotkania z rodziną.

- Obawiam się, że zachowałam się wczoraj idiotycznie - wyznała. - Nie mogłam im 

jaśniej powiedzieć, co zrobiłam. Rzuciłam to, ot tak. Oczywiście zrozumieli. Nawet Ida. Reijo 

spuści mi lanie...

- Bzdury. Nie weszłaś przecież i nie powiedziałaś: „Spałam z Simonem, co wy na to?”

- No nie, ale było to równie oczywiste...

-   Przesadzasz.   I   tak   już   to   wyjaśniłyśmy.   A   że   czujesz   się   głupio...   uznają   to   za 

naturalne. Możesz trzymać się na uboczu. Ja porozmawiam z Simonem.

- On nie...?

- ... rzuci się na mnie? - Elise potrząsnęła głową. - Na pewno nie. Na pewno jest zły, ale 

co tam! Matti dał mi świetny pretekst do pozbycia się niechcianych zalotników.

Uśmiechnęła   się,   szczotkując   włosy.   Dziś   nie   splatała   ich   w   warkocze.   -   Właśnie, 

zapomniałam ci powiedzieć... Matti oznajmił Kristofferowi, że jestem mu przyobiecana.

Maja aż usiadła, zaskoczona.

- Matti wiele dla ciebie robi... - stwierdziła powoli z błyskiem w oku.

Elise uniosła ręce w obronnym geście.

- Nie patrzyłabym z ochotą w przyszłość, gdyby nie nadzieja na to, że mogę się do niego 

zbliżyć. Ale nie sądzę, że on już jest gotów.

- Hm... - mruknęła Maja. - Nie mów tak, Elise, nie mów... zaczynam się zastanawiać...

Ida też się zastanawiała. Może tylko nie rozmyślała nad tym, co Maja.

- Powiedziała  coś? - szepnęła do Elise.  - O Simonie? Elise uśmiechnęła się lekko. 

Miałaby ochotę zabić Simona, gdyby znalazł się w pobliżu, ale dla dobra Mai powinna skłamać.

- Przecież wiesz, jak Maja lubi przesadzać, żeby ściągnąć na siebie uwagę?

- Wiedziałam - westchnęła Ida. - Oszukiwała... To może on się mnie dostanie? Bo ty go 

już nie chcesz, prawda?

- Dlaczego tak mówisz? Ida zrobiła mądrą minę.

- Już dawno to po tobie widać. Wiem także, kogo chcesz mieć. Nie zaskoczysz mnie...

- O ile będziesz trzymała buzię na kłódkę... - Elise położyła palec na ustach Idy. - I nie 

posyłała mi wymownych spojrzeń nad stołem... Jeżeli nie, osobiście przyłożę ci klapsa na twój 

zgrabny tyłeczek.

Ida już dawno opanowała sztukę wachlowania rzęsami. Teraz też jej użyła, patrząc na 

Elise z miną niewiniątka.

Matti wszedł do kuchni, szurając bosymi stopami. Miał rozczochrane włosy i zaspane 

oczy.

- Dobrze się czujesz? - spytał Elise, zatrzymując się przy niej i patrząc badawczo.

Skinęła głową. Z trudem opanowała się, by nie przygładzić mu grzywki. Nadal był 

przecież... wujkiem Mattim.

- Co z Mają?

- Nie chce się pokazywać po wczorajszym. Czuje się trochę głupio.

Uniósł brwi.

- Rozumiem. Oszustwo. Była tak przekonywająca... Nie sposób odróżnić prawdy od 

kłamstwa. Dobrze, że i tak mało kłamie.

Elise nie odpowiedziała. Przemknęła się obok Mattiego, poczuła ciepło jego ciała... i nic 

więcej.

Okruchy, okruchy...

Ale to przecież nic złego, że się w nim zakochała?

Reijo wrócił z połowu, zanim śniadanie stanęło na stole.

- Gdzie się podziewałaś wczoraj? - spytał szorstko Elise. - Maja mówiła, że nie byłaś u 

Simona. Za to usłyszałem od niej takie rzeczy, że się zmartwiłem.

- Kłamała. Zielone spojrzenie Reijo dostrzegało więcej niż oczy Idy.

- Jesteś pewna? Rozmawiałaś z nią?

Elise uważała, że to okropne, iż tak łatwo przychodziły jej kłamstwa. Teraz kłamała 

całym ciałem: wyrazem twarzy, gestami, nie tylko słowami. I to wobec Reijo, którego tak 

wysoko ceniła. Mimo to było to proste...

-  Rozmawiałyśmy  i  płakałyśmy przez  połowę  nocy,  Reijo.  Wtedy  żadna z  nas  nie 

kłamała. Sądzę, że wiesz, dlaczego wczoraj nie od razu wróciłam. Nie mogłam. To było zbyt 

trudne. Pewnie zostałabym tam, gdyby nie Matti.

Reijo milczał i patrzył na nią badawczo. Też coś podejrzewał? Elise wolała o tym nie 

myśleć. Czyżby wszyscy dostrzegali prawdę?

Matti również?

- Nie musisz już obawiać się Kristoffera. Matti ma głowę na karku.

- Tak, mówił mi. - Elise odwróciła twarz. - To też ułatwi mi rozwiązanie drugiego 

problemu. Tego z Simonem.

- Problemu?

- Głupie, prawda? Dziwnie mi to mówić. Narobiłam tyle zamieszania, wydawało mi się, 

że jesteśmy dorośli. Potem odkryłam, że to wszystko była dziecinada. Że Simon to nie to. 

Gdybym wiedziała wcześniej, nie byłoby żadnej lawiny...

-   To   nie   twoja   wina   -   rzucił   Reijo   sucho.   -   Wydarzył   się   wypadek.   Wszyscy   to 

potwierdzili. Wypadek, Elise.

- Oczywiście - powtórzyła smutno. - Wypadek.

Reijo chwycił ją za ramię. Nie zwracał uwagi na pozostałych, którzy udawali, że nie 

słuchają. Wzrok mieli wbity w stół, ale całą uwagę skupiali na Reijo i Elise. Opiekunie i 

wychowanicy. Ojcu i córce.

- To nie było słuszne - rzekł szybko i cicho. - To na pewno nie było słuszne i ja 

pierwszy to potępiłem. Wolałbym, żeby się nie wydarzyło. Ale to się wydarzyło. A ty, Elise, nie 

powinnaś obwiniać o to Mattiego! On nie chciał, żeby tak się stało, wiemy to oboje. Ja to wiem. 

Jestem tego pewien. Ty też powinnaś być pewna.

- Wiem. Rozmawialiśmy o tym...

Matti stanął za dziewczyną, kładąc jej ręce na ramionach i ściskając dla dodania otuchy. 

Czuła   go   za   sobą   i   pragnęła   móc   się   oprzeć   o   niego,   i   przyjąć   to   ciepło   i   poczucie 

bezpieczeństwa, które z niego promieniowało.

- Rozmawialiśmy o tym, Reijo - potwierdził. - I zrozumieliśmy się.

Spojrzał Reijo w oczy - i puścił Elise, jakby się oparzył.

- Naprawdę nie ma już o czym mówić. Obrócone w stronę Elise błyszczące oczy Idy 

świeciły niczym gwiazdy.

Wiedziała, co mała o tym sądzi. Ale sama bynajmniej nie miała pewności...

Elise pospiesznie i niezbyt starannie wypełniała swe codzienne obowiązki w kuchni. Nie 

było to do niej podobne, ale chciała mieć je szybko za sobą. Nieważne, że coś było zrobione nie 

tak jak zwykle.

Gdy wreszcie Maja wyśliznęła się z pokoju, Elise uścisnęła ją.

- Chcę mieć to za sobą - powiedziała cicho, zarzucając chustę na ramiona.

- Jesteś pewna, że nie powinnam z tobą iść? - spytała Maja.

- To, co sobie powiemy z Simonem, nie potrzebuje świadków. Nawet ciebie.

Ruszyła w drogę. Przebiegła przez podwórze obok szop - i zatrzymała się.

Stał koło sauny, oparty o ścianę. Świeżo ogolony, bosy, z rozpiętą kamizelką i czapką 

zsuniętą na oczy. Patrzył na nią oskarżycielsko spod ściągniętych brwi.

- Chciałaś iść w góry? - Wskazał głową kierunek, ale nie zbliżył się do niej.

Pokiwała głową. Skrzyżowała ramiona na piersiach i powoli podeszła. Oparła się o tę 

samą ścianę, co on.

- Twój ojciec poszedł po ciebie?

- Mhm - mruknął potwierdzająco, kopiąc kępę trawy. Przygryzł dolną wargę. Już nie był 

tak pewny siebie jak kiedyś. - Już jest bezpiecznie...

- Tak.

-   Dlaczego   nic   nie   powiedziałaś?   -   Spojrzał   na   Elise,   starając   się   pochwycić   jej 

spojrzenie, ale nie dopuściła do tego. - Przecież nie byłoby trudno powiedzieć, że ktoś inny już 

cię złapał. „Wujek Matti”, dobre! Niezły wujek, muszę przyznać!

- To było tak dawno temu... - odrzekła. Nadal było łatwo kłamać.

- Pozwolisz na to?

- Na co?

- Wyjdziesz za niego? Elise wzruszyła ramionami.

- On nie powiedział, że nie chce.

- Myślałem, że to coś dla ciebie znaczy - rzucił Simon z pretensją w głosie. - To 

pomiędzy nami. Myślałem, że to było coś innego, coś, co się często nie zdarza. Dziewczęta 

takie jak ty spotyka się rzadko... I myślałem, że też taki jestem dla ciebie.

- Może i byłeś - odrzekła kąśliwie. Rzucił na nią szybkie spojrzenie. Westchnął, zsunął 

czapkę na tył głowy.

- Przykro mi, Elise. Naprawdę przykro. Posunąłem się za daleko, przyznaję. Ale to 

chyba   nic   złego,   że   mężczyzna   ma   ochotę   na   swoją   dziewczynę?   W   każdym   razie   na 

dziewczynę, o której sądzi, że jest jego?

- Może i nie - odpowiedziała Elise. Przechyliła głowę i spojrzała chłopakowi prosto w 

oczy. - Może bym to zrozumiała, Simon. Może bym i darowała, pozwoliła się zagadać i wręcz 

poczuć, że sprawia mi to radość. Ale nigdy ci nie wybaczę, że wykorzystałeś Maję! Nigdy, 

Simon,   nigdy,   póki   żyję.   Ona   nic   dla   ciebie   nie   znaczy,   prawda?   Ale   nie   mogłeś   się 

powstrzymać...

- Do diabła! - Walnął pięścią w ścianę i znów zsunął czapkę na oczy. Nie chciał patrzeć 

na Elise.

- Maja nie zasługuje na takie traktowanie.

- Była całkiem chętna.

- To ty jesteś uwodzicielem. Ona okazała się naiwna. Nie podeszła przecież do ciebie i 

nie prosiła o to. To ty, Simon, wszystkim pokierowałeś! Nie wmawiaj mi niczego innego!

- No i co, teraz Reijo wypędzi mnie w góry? Elise potrząsnęła głową.

- Nikt tego nie zrobi, Simon. Ale muszę mieć twoją obietnicę, że już nigdy więcej nie 

zbliżysz się do Mai. Nigdy. I do Idy; ani teraz, ani w przyszłości. Nie dotkniesz ich nawet 

palcem, słyszysz?

- Dobra. A co z tobą?

Podszedł do niej, zatrzymał się na odległość ramienia. Uśmiechnięty patrzył na nią tak, 

jak to on potrafił. Tak, że odczuwało się to jak komplement.

Wskazującym palcem dotknął skroni Elise, przesunął w stronę ucha, ominął je i zsunął 

na dół aż do zagłębienia szyi. Podniósł wtedy palec i przesunął nim po ustach dziewczyny.

Elise nic nie powiedziała.

Łaskotało. Wysyłało małe, ciepłe prądy, które przenikały ją całą. Jednak czuła swoją 

siłę.

Była w stanie się temu oprzeć.

- Rozumiem - wycofał się. - Widzę takie rzeczy. To rzeczywiście jest „pożegnanie 

Simona”. Na szczęście nie muszę chodzić za dziewczynami, które mnie nie chcą. Dużo jest 

takich, które przyjmą mnie z radością. Włos nie spadnie z pięknych główek twoich sióstr, Elise. 

Ani z twojej.

Stała za sauną i patrzyła, jak odchodzi. Nie obejrzał się ani razu.

- To już? - Głos zabrzmiał tak blisko, że Elise aż się wzdrygnęła.

- Co tu robisz? Matti uśmiechnął się i wyszedł zza rogu sauny.

- Podsłuchiwałem. Nie wierzyłem temu łobuzowi, więc postanowiłem pójść za tobą. 

Pomyślałem, że może przyda ci się ktoś silny. Na wypadek, gdyby Simonowi nie spodobało się 

to, co miałaś mu do powiedzenia. Ale nie było takiej potrzeby.

Popatrzył w kierunku, w którym poszedł Simon. Widoczny już był jako kropka na tle 

ściany lasu. Czarna kamizelka i białe rękawy koszuli nad czarnymi spodniami. Głowa była 

jasna, bo zdjął czapkę i uderzał nią po krzewach.

- A to drań - stwierdził i usiadł pod ścianą. Elise nadal stała. - Więc Maja nie kłamała.

Dziewczyna potrząsnęła głową.

- Powinien porządnie oberwać. Ode mnie i od Reijo.

- Reijo ma dość kłopotów. Zawsze miał ich za dużo. Teraz już jesteśmy na tyle dorośli, 

żeby niektóre sami rozwiązywać. Ten się rozwiązał, i to wystarczy, jeśli chodzi o mnie i o 

Maję. O ile Simon będzie się trzymał z dala...

- Inne dziewczyny niech się same martwią o siebie? - spytał Matti, uśmiechając się 

krzywo.

- Nie czuję się odpowiedzialna za inne. Nawet nie zamierzam. Nie jestem widać taka 

miła, jak sądzą ludzie. Też mam myśli, które nie są ładne.

- Ach, tak? - Popatrzył na nią zmrużonymi oczami. - Opowiedz mi o swoich czarnych, 

grzesznych myślach!

- To nie tak, Matti. Nie drażnij się ze mną. Chodziło mi o to, że nie jestem żadnym 

aniołem, tylko sobą, Elise. Nie śnieżnobiałą gołąbką, ale i nie grzesznicą...

Rozciągnął usta w jeszcze szerszym uśmiechu.

-   Nic   na   to   nie   poradzę,   dziewczyno,   ale   wiele   bym   dał,   żeby   ujrzeć   ciebie   jako 

grzesznicę...

Elise   przewróciła   oczami   i   chciała   odejść.   Wtedy   zerwał   się   na  nogi,   złapał   ją   za 

ramiona i przytrzymał. Nadal się uśmiechał.

Elise musiała zamknąć oczy. Z trudem przełknęła ślinę, zanim się do niego odwróciła.

- Nie chciałem cię obrazić, Elise.

- Aha.

Puścił ją. Stał, wpatrując się w każdy szczegół ślicznej twarzy dziewczyny. Widział 

otwartość i szczerość w niebieskim spojrzeniu. Była taka młoda. Niewinna. Przez wiele lat żyli 

obok siebie, ale wtedy istniał pomiędzy nimi wielki dystans.

- Elise... - zaczął, ale reszta słów zawisła w powietrzu, drżąc. Dziewczyna domyślała 

się, co chciał jej powiedzieć, a Mattiemu wyleciały z głowy wszystkie piękne słowa, które 

uzbierał w myślach w ciągu ostatniej, nie przespanej nocy.

Wtedy   mówił   wiele.   W   marzeniach   wszystko   wydawało   się   możliwe.   Zresztą   nie 

zachowywał się w nich szlachetnie...

Było w nich więcej.

Dużo więcej.

Ale tego nigdy nikomu nie powie.

Na pewno nie jej.

Reijo chyba się domyślał. Może i wiedział.

Aleksanteri też się domyślał, bo mu czynił aluzje.

On sam zaprzeczał wszystkiemu. I ona nigdy, przenigdy nie powinna się dowiedzieć o 

jego zakazanych myślach i wspaniałych, grzesznych marzeniach. Nigdy.

- Elise - zaczął znowu. Jej błękitne spojrzenie zaczarowało go. Nikt nie powinien mieć 

takich oczu, w których chciałoby się zatonąć na całą wieczność. Nikt nie powinien mieć takich 

ust,   przypominających   najdelikatniejsze   kwiaty   letniego   poranka,   kuszących,   zroszonych 

mgiełką...

Tak, mógł zrozumieć Simona...

Sam zachowywał się jak Simon.

To byłoby takie łatwe...

Dotknąć   jej   policzka,   poczuć   pod   palcami   delikatną   skórę...   właśnie   tak,   jak   sobie 

wymarzył.

Włosy niczym jedwabne frędzle matczynego odświętnego fartucha. Tak samo miękkie, 

delikatne...

Usta...

Matti zamrugał i cofnął gwałtownie dłoń.

Boże! Co on zrobił!

Dotknął jej?

Wepchnął ręce do kieszeni. Spojrzał na Elise zrezygnowany. Ujrzał to, czego nie udało 

jej się ukryć, i miał ochotę zapłakać. To mogło być możliwe...

- Wiem, co myślisz, mała - powiedział, z trudem dobywając głosu. - Odczytałem to z 

twojej twarzy, Elise. Nie umiesz niczego ukryć. Ja wiem, dlaczego było ci trudno z Simonem. I 

cieszy mnie to. Może byś wyszła za niego, a dopiero potem odkryła, że on nie jest dla ciebie 

właściwym mężczyzną. Jeżeli mój postępek miał temu służyć... Temu, żeby cię powstrzymać... 

to nie żałuję. Ale...

- Ale?

Matti westchnął i nie odważył się na nią spojrzeć. Patrzył na ślady lawiny. Jego lawiny. 

Jego wyrzutu sumienia.

- Jesteś na złej drodze, kochanie. To też do niczego dobrego cię nie doprowadzi.

Kątem oka dostrzegł, że Elise gwałtownie zamrugała. Nie chciał sprawdzać, czy to były 

łzy.

- Ale ty... - zaczęła - ale ty, Matti, ty...

- ... nie jesteś dużo lepszy od Simona, to zamierzałaś powiedzieć?

- Nie! - zaprzeczyła gwałtownie. - Ale ty... - Policzki jej się zaczerwieniły. Przygryzła 

wargę. W oczach pojawił się lęk i bezbronność, w tych oczach, które go prześladowały w 

snach, w ciągu dnia i w czasie bezsennych nocy. - Przecież ty też coś czujesz - rzuciła w końcu 

niemal ze złością. - Nie tylko ja. Ty też. I nie uważam, by mogło być w tym coś złego.

Pokiwał głową.

- Tak, też coś czuję. Już trudno mi to ukrywać. Ale widzę, co jest w tym złego.

Patrzyła na niego bez mrugnięcia.

- Moje uczucie nie jest tak niewinne, jak ci się może wydawać, Elise. Nie jestem tylko 

tym miłym wujkiem, który opowiadał zwariowane bajki i bawił się z wami. Tym razem byłaby 

to całkiem dorosła zabawa...

Elise przełknęła ślinę i zaczerwieniła się.

- Nie jestem aż tak różny od Simona, rozumiesz? Zrobiłem to, co on Mai, już wiele razy. 

Mógłbym też zrobić to tobie...

- Między nami byłoby inaczej.

- Byłoby? - spytał cicho. - Potem? Myślisz, że mnie znasz, malutka. Ale nie znasz. Ja 

siebie znam. Wiem, kim jestem: mężczyzną, od którego powinnaś się trzymać z daleka. Takim, 

który sprowadziłby na ciebie nieszczęście, który chciałby wziąć cię w ramiona i robić z tobą 

przeróżne rzeczy. Ale nie powinnaś na to pozwolić, dziewczynko. Ten mężczyzna nie jest dla 

ciebie, rozumiesz?

Jeszcze się zakochasz, może wiele razy. Wtedy będziesz szczęśliwa, że nie pozwoliłaś, 

by sprawy zaszły za daleko. Elise potrząsnęła głową.

- To nie jest tak - powiedziała. - To nie jest tak, jak myślisz. Z tobą jest inaczej.

- Obdarzasz mnie cechami, jakich nie mam - zapewni! stanowczo. - Zrozum to, Elise. 

Jestem gorszy od Simona. On jest przy mnie jak białe jagnię. Nie takiego mężczyzny powinnaś 

chcieć.

- Takiego.

Matti nie wiedział, czym jeszcze mógłby ją przekonać. Upierała się z taką mocą, że 

poczuł pokusę, żeby jej ulec.

Ale   wtedy   by   ją   okłamał.   Nie   można   budować   przyszłości   na   kłamstwie.   Elise 

zasługiwała na coś najlepszego.

A Matti Alatalo nie był najlepszy.

Gotów był jednak ustatkować się u jej boku. To go zaskoczyło. Po raz pierwszy uznał, 

że to przy niej chciałby się zestarzeć. Od razu zaczął myśleć o dzieciach. Wyobrażał sobie córki 

i synów, jasnowłosych, może z jego brązowymi oczami, z jej uśmiechem, jego brwiami...

Prawie zapłakał.

To należało do tych tajemnic, którymi się z nikim nie mógł podzielić.

Nie z Elise.

- Jesteś tego pewna, Elise. Może tak teraz czujesz. Ale nie możesz być pewna. Nie 

zaczniesz się nigdy zastanawiać, kogo trzymałem w ramionach przed tobą? Nie zaczniesz się 

zastanawiać, czy one coś dla mnie znaczyły? Zrozumiesz ten posag mojego narodu, mój fiński 

charakter? Będziesz równie pewna, gdy zdradzę cię po raz piąty? Jest we mnie Matti, którego 

nie znasz. I nie chcę, żebyś go poznała.

Nie wierzyła mu. Po prostu kochała go.

Gwałtownie objął ją, przycisnął do siebie, spojrzał w oczy - i nakrył jej usta swoimi. 

Pocałunek był głodny, poszukujący, twardy. Ten jeden raz. Na zawsze.

Ich języki się splotły, wargi niemal stopiły ze sobą. Oddawała mu pocałunek niemal tak 

dziko i gorąco, jak on tego żądał. Jej ramiona obejmowały jego kark, całym ciałem przywarła 

do niego...

Matti wyrwał się. Musiał się wyrwać.

Stał drżący i patrzył na nią.

-   To   niemożliwe,   Elise.   Niemożliwe.   Ja   chcę   czegoś   innego   niż   ty.   Chcę   więcej. 

Rozumiesz?

- Nie wierzę ci - powiedziała. - Uważam, że oszukujesz siebie. Sądzę, że chcemy tego 

samego.

Oszołomiony, potrząsnął głową.

- Wyjadę stąd. To się nie uda. Ja cię zniszczę. Jestem tylko nędznym Kwenem. A ty 

jesteś... dziką różą. Nie chcę cię złamać.

- Wrócisz?

- Może.

- Obiecaj, że wrócisz. I wtedy powiesz mi to, co teraz. Może wtedy uwierzę.

- Zapomnisz o mnie.

- Wrócisz? Matti śledził wzrokiem mewę.

- Pewnie tak. Wiedział to. Nie mógł nie wrócić. Tylko jej widok sprawiał, że chciało mu 

się żyć.

I może wtedy będzie umiał lepiej kłamać. Choć tacy jak on nie powinni zrywać dzikich 

róż...

11

Matti nie rzucał słów na wiatr. Odszedł. I tym razem z Aleksanterim.

- Nie przypuszczaliśmy, że długo zagrzejecie tu miejsca - stwierdził Reijo. Rozumiał 

Mattiego i uważał, że słusznie czyni. Elise tak nie uważała.

- Wrócisz - powiedziała, pewna swojej racji, gdy Matti ściskał jej dłoń nieco zbyt długo.

- I mam nadzieję, że zastanę cię z jakimś brzdącem na ręku.

- Jak bym mogła? - rzuciła, nie spuszczając z niego wzroku. - Przecież to tobie jestem 

przyobiecana.

-   Możesz   uważać   się   za   zwolnioną   z   tej   obietnicy   -   odparł.   Nie   uściskał   jej   na 

pożegnanie, choć Idę i Maję tak. To były jego siostrzenice.

Wolałby potraktować dziewczęta jednakowo, ale teraz nie mógł postąpić inaczej.

-   Idziemy   na   południe   -   rzekł   Aleksanteri.   -   W   rodzinne   strony.   Nie   zaszkodzi 

sprawdzić, jak się mają w naszej starej Finlandii.

- Pamiętaj - szepnął Matti do Elise - róże potrzebują opieki. Wiesz przecież.

Dziewczyna odpowiedziała w ten sam sposób:

- Dzikich róży to nie dotyczy. Rosną wszędzie i znoszą wszystko. Nawet brak opieki.

- Co to za gadanie o kwiatach! - Santeriemu pilno było ruszać w drogę. - Wrócimy, 

kiedy zakwitną lodowe kwiaty na szybach. Może na jarmark.

Pięć  miesięcy,   pomyślała  Elise.   Przeżyję.  Pięć  długich   miesięcy.  Zobaczy,   że  to  ja 

miałam rację. Że czuje to samo, co ja. Że to, co czuję, jest prawdziwe i słuszne. Kiedy wróci, 

już mnie nie opuści.

Lato było piękne. Trawa została skoszona i schła na stojakach, żółknąc z upływem 

czasu.

Nieliczne poletka zboża zaczynały dojrzewać pod pieszczotą słońca świecącego przez 

całą dobę.

Kristoffer przestał ich odwiedzać. Ludzie mówili, że w ogóle rzadko gdzieś wychodzi. 

Nie miał już nikogo po śmierci bratanków. A ci wyżej postawieni, o których względy tak dbał 

przez całe lata, nie okazali się prawdziwymi przyjaciółmi.

Nie był im potrzebny.

Simon   wciąż   się   nie   żenił.   Plotkowano   o   nim,   łącząc   go   to   z   jedną,   to   z   inną 

dziewczyną. On też nie przychodził już na cypel.

Knut był rozżalony. Chłopcy, którzy mu imponowali, nie chcieli się z nim zadawać. 

Wiedział, że to sprawka Simona.

Tak jakby to była jego wina, że jego siostra jest ciut pomylona. A zresztą Elise nie była 

wcale jego siostrą. Ale i tak musiał cierpieć.

Elise nie chodziła już na tańce. Trzymały się razem z Mają, miały swoje sekrety. Knut 

czuł się odsunięty na bok. Maja zwykle trzymała z nim, a teraz niby miał mieć za towarzyszkę 

tę smarkulę Idę! On, niemal tak dorosły jak Maja i Elise!

To było długie lato.

Reijo czuł się stary.

Lato przeszło w jesień. Siano sprzątnięto do stodoły. Trzeba już było zegnać z gór owce 

przed   zimą.   Las   i   góry   szczodrze   dzieliły   się   z   ludźmi   swoimi   darami,   lecz   należało   się 

przedtem napracować.

Reijo i Knut poszli po owce. Ida wybłagała, żeby ją zabrali. Chodziła szybciej niż ojciec 

i brat, więc, choć niechętnie, zgodzili się.

Przez   pewien   czas   towarzyszyły   im   Maja   i   Elise.   Miały   zbierać   jagody   i   maliny 

moroszki.

- Myślisz, że wrócą? Matti i Santeri? - spytała Maja, gdy już zostały same.

Elise w zadumie włożyła do ust dojrzałą moroszkę.

-   Przecież   obiecał?   Nie   powiedział   co   prawda   kiedy,   ale   Aleksanteri   wspomniał   o 

jarmarku. Matti wolałby raczej zaczekać, aż będę stara i brzydka.

- ... i z mężem i dziećmi - dodała Maja, zmuszając się do uśmiechu. Brzmiało to tak 

ponuro, że Elise popatrzyła na nią uważnie. Maja dużo przebywała na dworze, policzki miała 

opalone. Ale jednocześnie wydawała się chorobliwie blada.

I schudła. Zawsze była szczupła, a teraz to już jakby jej nie było.

Maja umknęła przed nią wzrokiem. To się wcześniej nie zdarzało Elise przepełniło 

niedobre przeczucie, że coś jest nie tak. Że powinna była już dawno coś zauważyć...

- Chyba nic złego się nie stało?

Maja spuściła głowę. Skubała jagody. Dłonie wykonywały bezwiedne ruchy: szukały 

jagód, zrywały je z gałązki, wrzucały do koszyka...

- Stało się. Skinęła głową.

Potem podniosła wzrok. Nie płakała. Już wiele łez przelała w samotności, chodząc po 

lesie. Teraz tylko piekło ją pod powiekami.

- Jest całkiem źle - powiedziała słabym głosem. - To mnie Matti spotka z dzieckiem na 

ręku.

- O Boże! - westchnęła Elise. - Wielkie nieba! A więc to tak...

Wszystko nagle zaczęło się zgadzać. Zyskało sens. Patrzyła teraz na Maję i nie miała 

pojęcia, jak mogła być tak ślepa. Przecież to oczywiste. A ona była bliżej Mai niż ktokolwiek 

inny. Powinna się domyślić! Szybciej niż pozostali.

- Cholerny Simon! - Elise rzadko przeklinała. Tym razem jednak czuła taką potrzebę. - 

Jesteś całkiem pewna?

Maja skinęła głową.

- Już trzy miesiące nie krwawiłam - rzuciła gorzko. - Nie można być bardziej pewnym. I 

wyczuwam twardą kulę...

Elise nie wiedziała, co powiedzieć. Policzyła w myślach. Wtedy był czerwiec, teraz jest 

koniec września. Trzy miesiące. Zostało jeszcze pół roku...

- Co zamierzasz? Klęczały obok siebie, dwie małe kobietki. Dzieliły tajemnicę, o której 

chciały sądzić, że nią pozostanie.

- Czekać - rzuciła Maja twardo. - Nie mogę zrobić nic innego, prawda? Mieć nadzieję, 

że Reijo nie wyrzuci mnie z domu. Najgorsze, że... - Zamilkła na chwilę. - Rozmawiał ze mną. 

Tego ranka, wiesz. Sam na sam. Pytał, czy nie ma nic prawdy w tym, co gadałam poprzedniego 

wieczora. Odpowiedziałam mu, że mogłabym kłamać przed każdym innym, ale nie przed nim. 

Przysięgłam, że nic się nie zdarzyło. Że tylko chciałam się popisać. - Zaśmiała się gorzko. - A 

teraz wszystko wyjdzie na jaw.

- Zioła Raiji... - powiedziała Elise z wahaniem. Napotkała spojrzenie Mai.

- Sądzisz, że o tym nie myślałam? - spytała. - Próbowałam. Starałam się wyobrazić 

sobie, które to mogłyby być. O tym Ravna nam przecież nic nie mówiła. Ale próbowałam. 

Robiłam wszystko, żeby się tego pozbyć. Biegałam,  skakałam,  wspinałam się, turlałam ze 

zboczy... To nie chce odejść.

- Musisz powiedzieć Reijo.

- Łatwo ci mówić. To nie ty masz przyprowadzić bachora. W dodatku bez żadnego 

zalotnika ukrytego za rogiem domu. Nie ma nic godnego pochwały w ściągnięciu wstydu na 

rodzinę.

- Reijo zrozumie - obstawała przy swoim Elise. - On nie jest zwykłym ojcem. Będzie cię 

wspierał i stał po twojej stronie. Tak jak ja. I jak my wszyscy.

- Zawiodłam go - odrzekła Maja. - Przyłapie mnie na kłamstwie. Nigdy wcześniej mu 

nie skłamałam. To niemal gorsze niż dziecko. Samo dziecko to i tak kłopot. Nie chcę go. Nie 

chcę żadnego dziecka. Moje życie jest wystarczająco poplątane. To koniec wszelkich nadziei. 

Już teraz trudno mi z moją twarzą znaleźć męża... Jeszcze gorzej będzie, gdy urodzę dziecko. 

Dodatkowa gęba do wykarmienia. Żywy dowód na to, za kogo mogą mnie brać...

-   My  wiemy,   kim  jesteś,   Maju.   Będzie   ci   trudno.  Ale   Reijo  musi   poznać   prawdę. 

Powiesz mu to - albo ja mu powiem.

- Ale ja wybiorę moment.

- Jak chcesz. Ale nie czekaj zbyt długo.

Maja uśmiechnęła się gorzko.

- To i tak ma swoje granice. Wkrótce nikomu nie będę musiała mówić, bo sami zobaczą. 

Tak, Reijo powinien się o tym dowiedzieć, zanim zauważy. Jestem mu to winna. Ale nie masz 

pojęcia, jak bardzo się boję. Wolałabym umrzeć...

- Nie wolno ci w ten sposób myśleć! - Elise była przerażona. - Nie wolno ci tak mówić. 

Chyba tego nie próbowałaś, co?

- Zabić się? - Maja podciągnęła w górę kąciki ust. Sprawiało to nieskończenie smutne 

wrażenie. - Po raz pierwszy sturlałam się ze zbocza nie tylko po to, aby pozbyć się dziecka. 

Chciałam   skończyć   ze   sobą,   zanim   cokolwiek   wyjdzie   na  jaw.   -   Wzruszyła   ramionami.   - 

Spódnica zaczepiła się o korzeń i wisiałam na nim wychylona nad urwiskiem. Poczułam, że 

słabo mi się robi od patrzenia w dół, i wczołgałam się z powrotem. Chyba nie było mi to pisane 

tego dnia.

Elise słuchała, coraz bardziej blednąc przy każdym słowie Mai.

- Nie wolno ci tego zrobić! Będę cię śledziła, jeśli tylko zacznę podejrzewać, że znów 

myślisz o tym. Nie chcę cię stracić, Maju! Nie możemy cię stracić! Reijo też nie. On nie będzie 

się aż tak gniewał. Mogę pójść z tobą, gdy zechcesz z nim porozmawiać.

- Zrobię to sama - rzuciła Maja spokojnie. - To jedna z tych rzeczy, której muszę stawić 

czoło w pojedynkę. Sama nawarzyłam tego piwa, no, może z pomocą Simona... Ale to moja 

sprawa.

- Simon... - zamyśliła się Elise.

- Nie powiesz mu ani słowa. - Maja dostała wypieków. - Obie wiemy, kim dla niego 

byłam. Co znaczyły te dwa razy. Nie chcę, żeby o tym wiedział, Elise. Wolę rozpowiedzieć, że 

to dziecko Santeriego, niż żeby Simon wiedział, że jego.

- Nie będzie się tym chwalił - rzekła Elise sucho. - I tak jest szczęśliwy, że nikt się nie 

domyśla. Na pewno zrozumie, gdy prawda wyjdzie na jaw. Ale nie przyjdzie zaofiarować ci 

swojej pomocy. Czy to nie okropne, jak łatwo mężczyznom uciec od odpowiedzialności?

- Nie chcę pomocy Simona!

- Masz na siebie uważać. Żadnych nowych prób pozbycia się dziecka! To szaleństwo!

Sprawa nadal pozostała ich tajemnicą. Maja odkładała rozmowę z Reijo. Elise naciskała. 

Maja była uparta, chciała sama wybrać odpowiedni moment.

Elise strasznie się bała, że wreszcie to dostrzegą. Poznają prawdę. Ona wiedziała - i 

widziała. Było wręcz niewiarygodne, że nikt niczego nie zauważył.

Maja sprytnie się maskowała. Szerokie spódnice i fartuch ukrywały brzuch. Przestała 

chodzić rano przy wszystkich w koszuli nocnej.

Listopad. Zbliżał się jarmark, ale Elise nie zastanawiała się, co jej przyniesie. Każdy 

nowy miesiąc oznaczał teraz zbliżanie się daty rozwiązania.

Chciała ochraniać Maję, ukryć ją tak, żeby nikt nie mógł z niej szydzić.

Wiedziała jednak, że to niemożliwe. Świat, w którym żyły, nie pozwoliłby na to.

Elise zaczęła się bać. Schudła. Maja, przeciwnie, nabrała ciała. Knut powiedział nawet, 

że znów jest „tą dawną Mają”.

Czyżby byli aż tak ślepi?

Elise lubiła ciepło obory. Często obrządzała wieczorem zwierzęta. Nosiła im karmę i 

zmieniała ściółkę. Mówiła do nich wtedy, klepała po grzbietach. Obcowanie ze zwierzętami 

napełniało ją spokojem. Im wystarczało tylko jedzenie i opieka. Żyły tak prosto. Zjeść, wydać 

na świat potomstwo...

Może i ludzie tak powinni żyć, zastanawiała się czasem. I za każdym razem przeczyła 

sobie. Na pewno nie chciałaby wieść życia owcy!

Drzwi skrzypnęły, gdy już prawie kończyła obrządek. Reijo nie miał lampy, zauważyła, 

że nie włożył kurtki.

- Chcę z tobą porozmawiać, Elise. I odpowiedz mi szczerze.

Podniosła się. Wiedziała, o co ją spyta, a przecież wiązała ją obietnica. Jednak nie 

chciała mu kłamać.

- Coś złego dzieje się z Mają.

Pokiwała   głową,   patrząc   na   swoje   dłonie.   Były   czerwone.   Jeden   paznokieć   miała 

złamany.

- Wiesz, co jej jest? Znów pokiwała głową.

- Czy to jest to, co przypuszczam?

Dopiero wtedy spojrzała na niego. Zadziwił ją własny głos, który brzmiał tak pewnie, 

choć czuła się jak mała dziewczynka przyłapana na psocie.

- Musisz sam z nią porozmawiać, Reijo. Obiecałam jej, że to ona ci powie. Że ja nie 

zrobię tego wcześniej.

Reijo zamknął oczy i oparł się o drzwi.

- Jak długo zamierza czekać? Aż do pierwszych bólów?

- Myślę, że ona nie wie, jak ma ci to powiedzieć. Chce, ale boi się, jak zareagujesz...

- Boi się mnie? - spytał smutnym głosem. Oczy miał teraz niemal tak ciemne jak Matti. - 

Przecież nie powinna się mnie bać.

- Tu chodzi też o nią. Ona się wstydzi. Nie może się pogodzić z tym, że ci skłamała.

Pokiwał głową. Zrozumiał.

- Muszę z nią porozmawiać...

- Nie bądź dla niej surowy!

- Czy tak mnie oceniacie? Czy kiedykolwiek byłem dla was surowy?

- Nie.

- No właśnie. Teraz też nie będę. - Nabrał powietrza. - A co z tym łobuzem?

- Porozmawiaj z Mają! - poprosiła Elise. Dokończyła robotę. Ale nie weszła do domu. 

Reijo miał rozmawiać z Mają, a ona musiałaby odpowiadać na pytania Idy i Knuta. Tego by nie 

zniosła.

Przeszła do stodoły. Wywiesiły tam pranie, bo padało. I nie zabrały jeszcze do domu.

Jedna ze spódnic Mai była tak sucha, że można ją było włożyć. Wisiał też jej prawie 

suchy kaftan. Wciągnęła go na koszulę. Ważne, że nie pachniała już oborą.

Maja będzie na nią zła.

A niech tam!

Elise myślała o tym od dawna. Wiedziała, co ma powiedzieć i jak.

To było coś, co musiała zrobić.

Odwilż   wyślizgała   ścieżki.   Śnieg   stopniał,   białe   spłachetki   leżały   tylko   pomiędzy 

drzewami.

Biegła, gdzie to było możliwe. Starała się zachować ostrożność. Tylko tego brakowało, 

żeby sobie teraz połamała ręce czy nogi!

- Cholerna odwilż! Cholerny Simon! Do diabła z mężczyznami!

Droga   zabrała   jej   więcej   czasu,   niż   myślała.   Już   jakiś   czas   temu   chodziła   tymi 

ścieżkami. Od dawna nie miała do załatwienia żadnych spraw we wsi.

Domy były małe i szare, lekko pochylone od wiatru. Ale mimo to były to domy, a nie 

lepianki. Reijo opowiadał o czasach, gdy w tej osadzie tylko jego ojciec mieszkał w domu. 

Ludzie zgrzytali zębami z zazdrości, że ten piekielny Kwen nie mieszka w lepiance jak inni!

Dom Anttiego Kesaniemi nadal stał solidny, ale nie był już jedyny.

Światło lampy przenikało przez mały otwór.

Elise zebrała się na odwagę i weszła na schody. Długo stała, zanim podniosła rękę, żeby 

zapukać.

Zrobiła to tak słabo, że sama niemal nic nie usłyszała. Przełknęła ślinę. Przeczesała ręką 

włosy, starła niewidoczną plamkę z nosa i znów zapukała.

Tak mocno, że ją usłyszeli. Poproszono, żeby weszła.

Ciężkie   drzwi   otwierały   się   powoli.   Mimo   że   była   niewielkiego   wzrostu,   musiała 

pochylić kark, żeby wejść do izby.

Ojciec, trzy siostry, matka...

Nigdy wcześniej tu nie była. Nie przychodziła po Simona. Mogliby pomyśleć, że biega 

za chłopakami...

- Cóż za rzadki gość! - Artur chciał podnieść się ze swojego krzesła i zaproponować jej, 

żeby usiadła.

Elise pokręciła głową i miała nadzieję, że się nie zarumieni.

- Nie mogę długo zostać - powiedziała szybko. Nie poznawała własnego głosu. Bardzo 

chciała   mieć   to   już   za   sobą,   wrócić   do   domu   i   nie   przychodzić   tu   więcej.   -   Chciałam 

porozmawiać z Simonem. Ale chyba go nie ma?

- O, nie, jest w oborze. Musi coś robić w zamian za utrzymanie - odpowiedział ojciec. - 

Biegałby tylko za dziewczynami. Pójść po niego?

- Dziękuję, sama pójdę. - Już się odwróciła w progu. - Dobranoc wszystkim!

Nie zastukała do drzwi obory. Wobec Simona nie musiała chyba być uprzejma! Chłopak 

przenosił właśnie siano dla krowy i tuzina owiec. Elise patrzyła na niego z boku. Był silny i 

przystojny.   Wąsy,   z   których   był   taki   dumny,   zgolił.   Czyżby   nie   podobały   się   którejś   z 

dziewczyn? Chrząknęła, żeby zwrócił na nią uwagę.

Oczy niemal wyszły mu z orbit. Uśmiechnął się szeroko. Był ładniejszy bez zarostu. 

Elise wydawało się przez chwilę, że rzuci wszystko i podejdzie do niej. Ale opanował się.

Powstrzymała go duma.

- No, no - powiedział tylko. - Kto by przypuszczał... Podeszła bliżej. Stanęła za krową, 

poklepała ją. Była dla niej niczym tarcza.

- Musiałam przyjść - rzekła. - To ważne. Jak się masz? Wzruszył ramionami.  Nie 

patrząc na nią, w ciszy rozdzielał siano. Zatrzymał się, gdy skończył. Spojrzał na Elise.

Sięgnął po stołek i uroczyście usiadł.

Jej tego nie zaproponował.

Kiedyś   takie   zachowanie   wystarczyłoby   Elise,   żeby   się   śmiertelnie   obraziła.   Teraz 

musiała załatwić ważniejsze sprawy.

- Chyba nie przyszłaś tu po to, żeby się dowiedzieć, jak się czuję - powiedział spokojnie. 

- Twój wujek naprawdę cię zostawił? Nie wróci?

- Masz teraz kogoś, Simon?

Uśmiech był ten sam. Uwodzicielski. Tak naprawdę nie było w tym chłopaku nic złego. 

Może tylko nie brał pod uwagę uczuć innych ludzi.

- Raczej nie - zaśmiał się. - Zafundowałem sobie trochę spokoju. Kobiety na dłuższą 

metę są męczące.

- Może lepiej przyznaj, że wokół fiordu trudno już znaleźć taką, która by nie znała 

twoich sztuczek.

- Cóż... Zawsze byłaś mocniejsza w gębie, Elise. Chcesz, żebym wrócił?

- Za żadne skarby!

- Niezła odpowiedź. To dlaczego przyszłaś?

- Czy nic cię nie... wiąże?

- O co, u diabła, ci chodzi? - Podejrzliwie ściągnął brwi. - Może jestem głupi, ale nie 

rozumiem, do czego zmierzasz.

Opuściła bezpieczne schronienie za krową i podeszła do niego. Stanęła obok, trzymając 

się mocno poprzeczki zagrody.

- Będziesz musiał się ożenić, Simon.

- Co?! Cholera, dziewczyno, co to za żarty? - Skoczył na równe nogi, stanął przed Elise, 

wpatrując się w jej twarz. Był coraz bardziej zły, zwłaszcza gdy zrozumiał, że ona mówi serio. 

Była całkiem poważna. I może trochę przestraszona? - W coś się wplątałaś?

- Nie ja, Simon. Ty.

Patrzyła na niego, jakby zmuszając, żeby zrozumiał. Musiał sam się domyślić! Chyba 

nie był aż tak głupi!

Krążył po oborze jak rozwścieczony byk. Owce zaczęły się niepokoić, pobekiwać. Elise 

wiedziała jednak, że coś zaczyna mu świtać.

Zerwał z głowy czapkę. Potarł czoło brudną ręką. Spojrzał na nią, zdesperowany.

- Nie ma mowy!

-   Maja   jest   w   ciąży   -   powiedziała   spokojnie.   On   nie   zdoła   wyprowadzić   jej   z 

równowagi. Nie zmusi jej do wycofania się. - To twoje dziecko.

- U diabła, nie!

- To już piąty miesiąc. I ty, i ja wiemy, że byłeś jej jedynym.

- Nie mogę tego wiedzieć.

-   To   twoje   dziecko   -   powtórzyła   Elise.   -   Twoje,   Simon.   Nie   może   zostać   sama   z 

dzieckiem. Dziecko to także twoja sprawa.

- Wysłała cię? Elise pokręciła głową.

- Maja jest dumna. Nie chce cię. Niczego nie chce od ciebie. Nawet nie chce zdradzić, 

że to ty jesteś ojcem.

-   No   oczywiście   -   Simon   zrobił   przepraszający   gest.   -   Świetnie!   Więc   po   co   tu 

przyszłaś? Ja też nie zamierzam się tym chwalić. Nikt się nie dowie prawdy. Wszyscy będą 

szczęśliwi.

- I tu się mylisz! - Ton głosu Elise był niczym świeżo naostrzony sierp. - Ja nie będę 

siedzieć cicho. Wszystkim o tym opowiem. Wszystkim, którzy będą chcieli słuchać. Reijo. Nie 

spodoba mu się to. - Nabrała powietrza. - A twój ojciec? Myślisz, że się ucieszy? Czy nie lepiej 

będzie, jeśli ożenisz się z Mają, udając, że to twój pomysł? Czy wolisz, żeby wieś się z ciebie 

śmiała jeszcze przez długie lata, wspominając, jak to Simon Bakken musiał się ożenić, żeby 

zadośćuczynić dziewczynie, której zrobił dziecko?

Spojrzał na Elise.

- Naprawdę masz taki zamiar? Energicznie pokiwała głową.

- Możesz być pewien!

- Pięć miesięcy, co? Potwierdziła.

- Zostaniesz ojcem na wiosnę, Simon. To chyba będzie ładne dziecko.

Przez jego twarz przemknął uśmiech, ale zaraz znikł.

- Dlaczego dopiero teraz przyszłaś? Musiałaś o tym wiedzieć już jakiś czas.

- Rozmawiałam dziś z Reijo. Zbladł.

- Wie o mnie? Elise z trudem ukryła uśmiech.

-   Maja   nie   powiedziała   tego   wprost.   Wtedy   jednak   prawie   się   wygadała.   Wszyscy 

zaczęli się domyślać, co się stało. Chyba Reijo się doliczy, mimo że stanowczo zaprzeczała.

- No tak... - Simon oparł ręce na tej samej poprzeczce co ona. - Mam szczęście, co? Ale 

ona jest lepsza, niż się sądzi po pierwszym spojrzeniu. Ma olej w głowie. I nie jest całkiem 

brzydka.

- To twoje dziecko. Tylko to się liczy - rzuciła Elise sucho.

- Chyba nie oczekujesz, że się od razu zdecyduję?

- Nie, oczywiście. Pomyśl nad tym, jak długo zechcesz. - Elise ruszyła w stronę drzwi. 

Na odchodnym powtórzyła słowa Reijo: - Tylko nie czekaj do pierwszych bólów!

12

Reijo   nie   było,   gdy   Elise   wróciła.   W   domu   panowała   cisza.   Ida   i   Knut   siedzieli 

bezczynnie na ławie. Maja w fotelu.

- Straciłaś przedstawienie - rzuciła Maja, blada.

- Okropnie było?

Spojrzenie Mai starczyło za odpowiedź.

- Gdzie on jest?

Knut skinął głową w stronę okna.

- Wypłynął. Nic nie powiedział.

Maja gryzła palce. Widać było, że płakała. Elise usiadła na poręczy fotela i objęła ją 

ramieniem.

- Ale przynajmniej masz to za sobą.

- Najgorszy był zawód, jakiego doznał - rzekła Maja. - Nie zrobił nic z tego, co by 

zrobili zwyczajni ojcowie. To nie było przesłuchanie. Spytał tylko, czy jego przypuszczenia są 

słuszne. Nie mogłam zaprzeczyć. Spytał jeszcze, czy sama tego chciałam, czy to może był... 

gwałt. - Wykrzywiła się do swojego odbicia w szybie. - Nie można tego nazwać gwałtem. 

Powiedziałam mu, że ojciec dziecka nic nie wie i że się nie dowie. Odparł, że będzie mnie 

wspierał. Ale że nie spodziewał się tego po mnie. Myślałam, że umrę pod jego spojrzeniem. 

Poza nim nikt na całym świecie nie potrafi wzbudzić we mnie wyrzutów sumienia samym tylko 

spojrzeniem. Tylko on.

- Będzie dobrze! - pocieszyła Elise.

- Żeby mu się tylko nic nie stało! - Maja była niespokojna. Wstała, zarzuciła szal i 

ruszyła w stronę drzwi. - Zobaczę, gdzie jest. Dam sobie radę. Nikt nie musi mnie prowadzić, 

jestem zdrowa i silna. Nie jestem chora, mam tylko dziecko w brzuchu.

- Że też nic nie powiedziałaś! - Ida rzuciła się na Elise jak jastrząb. - Wiedziałaś cały 

czas i nic nie pisnęłaś!

- Nie pozwoliła mi. Knut walnął pięścią w stół.

- Jestem tak wściekły, że mnie roznosi. Może się to jej nie spodoba, ale własnoręcznie 

zadbam o to, żeby tatuś dziecka nosił siniaki aż do świąt! Stłukę go tak, że nie będzie wiedział, 

jak się nazywa!

- Dasz radę? - spytała Ida niewinnie. Elise zażegnała awanturę.

-   Nie   spiesz   się!   Może   ten   Simon   nie   jest   taki   zły...   Uśmiechnęła   się   lekko.   Coś 

pozwalało jej wierzyć, że w głębi duszy Simon był dobry. Czy to prawda, czas pokaże.

-   Byłaś   tam!   -   Ida   szybko   wyciągała   wnioski.   -   Powiedziałaś   mu,   prawda?   Jak 

zareagował? Założę się, że odmówił. Nie nadąży ze zliczeniem tych swoich dzieci. Pewnie ma 

ich gromadkę, nie?

- Mam nadzieję, że naprawi sytuację. Zaproponowałam mu to.

- Simon? - Knut przewrócił oczami. - Nie uwierzę, zanim nie zobaczę. No i nie wiem, 

czy to pomoże z takim uparciuchem jak Maja, nawet jeśli przyjdzie tu i będzie błagał na 

kolanach.

- Ona jest rozsądna - stwierdziła Elise. Wierzyła, że przekona Maję. - Zobaczymy, czy 

Simon też.

Mijały tygodnie. Sprawy wróciły do swego normalnego rytmu. Zwyczajne dni toczyły 

się jeden po drugim.

Maja zachowywała się jak przedtem. Rosło w niej nowe życie, ale nie zmieniało to jej 

przyzwyczajeń.

Zbliżał się jarmark. Była sobota. Reijo zajął się wietrzeniem skór, które zdobył od czasu 

poprzedniego jarmarku. Dawały trochę grosza.

Chciał, żeby Matti już wrócił. Na powrót Raiji przestał liczyć. Teraz Matti oznaczał dla 

niego   dorosłą   osobę,   z   którą   mógł   porozmawiać.   Zrozumiał,   że   nie   powiodło   mu   się 

wychowanie dzieci.

Czegóż innego mógł zresztą oczekiwać - nie zaznały one zbyt wiele matczynej opieki. 

Właściwie cieszyło go, że Raija nie wiedziała, co się z nimi dzieje. Nadal czuł ogromny zawód 

z powodu sprawy Mai. Nadal nie był w stanie nazwać tego po imieniu. Nazywał to „sprawą”.

A wiązał z nią tyle nadziei!

Jeśli miałby wyróżnić któreś z dzieci, to byłaby to Maja.

No i stało się... to.

Czyżby   nadmiernie   chronił   ją   przed   życiem?   Przed   tym,   co   mogło   przynieść? 

Wydawało mu się, że nie.

Zawsze ją kochał, ale widać było w niej coś, czego się nie spodziewał.

Ojciec niekoniecznie zna w pełni swoje dzieci. Nawet dobry ojciec. Ale on oskarżał 

siebie. To była częściowo jego wina. Nie mógł znieść tej myśli.

Stał w szopie, przytłoczony ciężkimi myślami, i nie mógł zrozumieć, dlaczego to się 

wydarzyło.

Dlaczego Maja?

Elise była spostrzegawcza. Zauważyła go, gdy tylko wyszedł z zagajnika. Widziała, jak 

wolno mu się szło, jak starał się opóźnić marsz, jak walczył ze sobą... Rozumiała, że było mu 

trudno.

Ale wokół serca zrobiło jej się ciepło. Nie dała tego po sobie poznać.

Z wahaniem i cicho zastukał w drzwi. Elise przyjaznym tonem zawołała „proszę!”.

Widać było, że nabrał pewności.

Nigdy   wcześniej   nie   miał   tak   gładko   przyczesanych   włosów.   Był   świeżo   ogolony, 

niemal dawało się dostrzec ślady po brzytwie. Pot perlił mu się na czole.

- Usiądź, proszę - zaprosiła uprzejmie. Maja nic nie powiedziała, tylko popatrzyła na 

niego wilkiem. Nie pomogło mu to.

Odchrząknął, nadal stojąc. Wzrokiem błagał Elise o pomoc. Nic nie mogła poradzić na 

to, że mu współczuła.

- Jest Reijo? - spytał ochryple. - Chciałem z nim... porozmawiać. Ale jeśli nie ma go w 

domu...

Widać było, że najchętniej by uciekł. Elise rezolutnie popchnęła gościa w stronę ławy.

- Siadaj, Simon. Pójdę po niego.

- Mam zostać z tym tutaj? - Palec Mai wskazywał na chłopaka. Usta miała zaciśnięte, 

ale Elise dostrzegła, że ich kąciki drżą.

Simon zerknął znad czapki, którą miętosił w dłoniach. Nie czuł się najlepiej. Wzrok 

zatrzymał się na talii Mai. Można już było coś zauważyć, ale nadal dobrze to maskowała.

Z trudem przełknął ślinę.

- Przecież nic ci nie zrobię - powiedział, siląc się na dowcip. - To już przecież się stało...

- Chętnie bym cię zabiła! - Maja odwróciła się plecami. Były proste niczym świeżo 

wyheblowana deska.

Elise nie zdążyła z nią porozmawiać, jakoś się nie złożyło. Powiedziała jej tylko, że była 

u Simona i że zawiadomiła go o dziecku. Nie wspomniała jednak o tej drugiej sprawie...

- Przykro mi. Pewnie tak samo, jak i tobie.

- Tak, przekonałeś mnie - zaśmiała się Maja gorzko. - To nie ty przez to przejdziesz. To 

nie twój krzyż i biodra to wynoszą. Nie twój brzuch będzie sterczał ludziom w oczy. Nie ty 

urodzisz to dziecko, nie u ciebie będzie rosło. Tak, Simon, chyba rzeczywiście masz rację!

Wybuch Mai sprawił, że spojrzał jej w twarz.

Elise poszła po Reijo. Ida sprzątała w spiżarni. Knut był w saunie.

Simon i Maja mierzyli się spojrzeniami. Żadne nie uciekło wzrokiem. Oboje byli uparci. 

Żadne nie chciało okazać słabości wobec drugiego.

- Dlaczego przyszedłeś? - spytała. - Nie jesteś tu mile widziany. A jeszcze za wcześnie 

oglądać swoje dzieło.

- To też moje dziecko.

-   Jesteś   pewien?   -   szydziła.   Rzucił   czapką   o   ziemię.   Zerwał   się   na   nogi   i   złapał 

dziewczynę mocno za nadgarstki. Patrzył jej prosto w oczy.

- Nie kłam, Maja! To moje dziecko. Oczywiście, że jestem pewny. To cholerny pech dla 

nas obojga, ale już się stało. I to jest nasze dziecko. Nie tylko twoje. Nie uda ci się odebrać mi 

mojego syna!

Maja uwolniła się z jego uścisku.

- Równie dobrze może urodzić się córka.

- Nie będzie przez to mniej moja.

Stała obok paleniska z rękami na biodrach, obserwując Simona zmrużonymi oczami.

- Sądziłam, że będziesz się zapierał do upadłego. Dlaczego tego nie robisz? Po co tu 

przychodzisz i powtarzasz, że to twoje dziecko?

Simon   wzruszył   ramionami.   Złe   się   czuł   w   garniturze   pożyczonym   od   ojca.   Miał 

sztywny kołnierzyk, ciasny jak diabli. Rozluźnił go w końcu i od razu poczuł się lepiej.

- To dziwne - rzucił niemal zły. - Myślałem, że zabiję Elise, gdy przyszła i powiedziała 

mi o... tobie. O dziecku. I gdy uparcie twierdziła, że muszę się z tobą ożenić, miałem ochotę ją 

uderzyć. Mimo że jest dziewczyną i że tylko łobuzy biją kobiety...

- Elise tak mówiła? - spytała Maja podejrzanie spokojnie.

- A co, nie wiedziałaś? - zerknął na nią. - Tak myślałem. Elise chciała to uporządkować 

jak jakiś aniołek. Nic na to nie poradzi. Taka jest... W każdym razie, zdecydowałem się nie 

przejmować zbyt mocno. Postanowiłem wyprzeć się wszystkiego. Raczej wytrzymać gadanie, 

które mogło przyjść. Mężczyźnie to uchodzi, nawet mu pochlebia...

- No i?

- Czy nie można zmienić zdania? - spytał. - To moje dziecko. Dużo o tym myślałem, 

możesz mi wierzyć. Byłoby okropnie widzieć, jak mój syn rośnie i dowiaduje się, że miał ojca 

łobuza. Zbyt tchórzliwego, aby być... prawdziwym ojcem.

- Jakie to szlachetne!

- Naprawdę tak myślę!

- A więc zamierzasz się ze mną ożenić? - spytała szyderczo z niedowierzaniem w 

oczach.

Chłopak pokiwał głową.

-   I   naprawdę   tego   chcesz?   Nie   proponujesz   z   nadzieją,   że   będę   na   tyle   miła,   że 

odmówię?

- Chcę się z tobą ożenić, Maja. Nie prosiłbym o to, gdyby nie dziecko. Na tyle będę 

szczery. Ale to nie znaczy, że cię nie... lubię. Myślę, że dobrze się z tobą rozmawia. Może 

głównie się kłócimy, ale z Elise nigdy tak nie rozmawiałem. Jesteś świetną dziewczyną, to 

pewne. No i... - uśmiechnął się, trochę zażenowany, rzucając spojrzenie na jej brzuch - ... to 

chyba nie jest dobry moment na mówienie o tym, ale... te nasze chwile były... niezłe. Byłaś 

dobra.

Maja przewróciła oczami.

- Kochasz Elise? Zaprzeczył. Mówił prawdę. Minęło mu. Ona była tylko twarzą, która 

go zauroczyła, i ciałem, którego pożądał.

- Jakąś inną? - Nie.

- Nie będziesz żałował decyzji? Simon wzruszył ramionami.

- Nigdy nie wiadomo. Ty też możesz żałować. Zobaczymy. Jeżeli się pobierzemy, będę 

się starał, jak najlepiej potrafię.

- Co z dziewczynami? Speszył się.

- Walisz prosto z mostu?

- Tak.  Chcę wiedzieć,  jak bardzo chcesz tego małżeństwa. Będziesz  uganiał  się za 

dziewczynami, Simon?

- Spróbuję nie - powiedział. Wyglądało na to, że naprawdę tak uważa.

- Wzbudzam w tobie odrazę? Czy masz ochotę odwracać wzrok, gdy patrzysz na moją 

twarz?

Maja podeszła do niego, zmuszając, by na nią spojrzał. Na jej blizny.

- Odrazę, nie... - uśmiechnął się lekko. - Chyba nic na to nie wskazuje, prawda?

Ostrożnie   położył   dłoń   na   lekkim   zaokrągleniu   jej   brzucha.   Zmusiła   się,   by   stać 

spokojnie, i pozwoliła mu na to.

Simon przełknął ślinę.

W tym momencie wszystko stało się prawdziwe. To nie były już tylko słowa.

- Czujesz ruchy? Pokręciła głową.

- Może już powinnam. Może nie wiedziałam, że to jest to. Nie wiem. I nie mam kogo 

spytać.

- Ja... właściwie zapominam, jak wyglądasz - wykrztusił. - To nie jest ważne. Te blizny. 

Ale jesteś całkiem ładna... pod nimi.

Odeszła od Simona, zostawiając go na środku pokoju.

Miała przewagę.

Nie czuła do niego nienawiści.

I na pewno nie kochała. Ale na tak wiele nigdy nie liczyła.

Przeżycie odwzajemnionej miłości nie było jej pisane. To miało pozostać udziałem 

innych.

Simon był równie dobry, jak każdy. Nie mogła liczyć na gromadę zalotników. Jeśli 

spojrzeć trzeźwo, Simon jest jedynym kandydatem na męża, na jakiego mogła liczyć.

Nie miała wyboru.

Nie chciała być dla Reijo ciężarem do końca życia. Już i tak dużo dla niej zrobił.

Nie mogła prosić o jeszcze. Wystarczyło, że go zawiodła.

- Porozmawiaj z Reijo - powiedziała w stronę ściany. - Niech on zdecyduje.

- Ale ty się zgadzasz?

- Raczej tak - rzuciła lekko. Nie powinien sądzić, że upadnie mu do stóp w dowód 

wdzięczności. Taka nie była.

- Kto czeka w domu? - Reijo nie wierzył własnym uszom.

Elise powtórzyła.

- Musisz przyznać, że to... odważnie z jego strony - próbowała urobić chłopakowi grunt.

- Może raczej: bezczelnie! - Reijo uśmiechnął się, zmęczony. - Maczałaś w tym palce?

- Chcę tylko, żeby się Mai ułożyło.

- Czy to jest rozwiązanie?

- Z pewnością - utrzymywała uparcie Elise.

- Czy ona tego chce? Jaki jest ten chłopak? Znasz go lepiej niż ja. Ja jestem teraz na 

niego zły. Czy uważasz, że zasługuje na twoją siostrę?

- To...  Simon - głos  Elise  złagodniał. - Trudno powiedzieć o nim coś innego. We 

wszystkim, co o nim słyszałeś, jest część prawdy. Ale on nie jest zły. Jest miły, tylko nie 

zawsze myśli. Trochę nieodpowiedzialny. Ale za to ładny!

- Lubisz go pomimo wszystko? - zdziwił się Reijo.

- To ma związek z jego urokiem - zgodziła się Elise. - Może nie wykorzystuje go 

świadomie, ale on działa. W nim coś jest.

- Dlaczego przyszedł?

-   Lepiej   spytaj,   jak   wygląda!   -   Elise   odrzuciła   głowę   do   tyłu,   śmiejąc   się.   -   Taki 

wystrojony, jakby ksiądz czekał za rogiem.  Jeżeli do mnie by przyszedł taki zalotnik, nie 

wytrzymałabym ze śmiechu i odbyłby się pogrzeb zamiast wesela.

Reijo uśmiechnął się, lecz popatrzył na Elise uważnie.

-   Nie   ma   chyba   takiego   niebezpieczeństwa,   żeby   twój   kawaler   kiedykolwiek   się 

wystroił, co? Jest trochę podobny do Simona, ale jeszcze bardziej bezczelny... - Nie czekając na 

odpowiedź, ruszył w stronę drzwi. - Ciekawe, o czym ci dwoje rozmawiali przez ten czas - 

rzucił. - Sądzę właściwie, że tam już może nie być żadnego zalotnika, który chciałby coś mi 

powiedzieć. Maja zwykle szybko wyrzuca za drzwi ludzi, z którymi nie chce mieć do czynienia. 

Jeżeli nadal tam jest, może źle go oceniałem...

Wyjątkowo długo marudził na progu. Postarał się, żeby drzwi porządnie zaskrzypiały 

przy otwieraniu, i zajrzał do środka, zanim wszedł do własnego domu.

- Jeszcze tu jest - rzucił do Elise. Zamknął drzwi, nie spuszczając wzroku z Simona.

Chłopak stał przy palenisku. Kołnierzyk miał rozpięty, grzywka opadła już mu na czoło. 

Spocił się jeszcze bardziej na widok Reijo i sprawiał wrażenie raczej bezradnego chłopca niż 

uwodziciela.

- Chciałeś  ze mną rozmawiać, Simonie Bakken. - Reijo zasiadł dostojnie w fotelu. 

Spojrzał spod oka na Maję. Z błąkającego się po jej twarzy uśmieszku odgadł, że nie ma nic 

przeciwko temu, żeby potrzymał chwilę Simona na rozżarzonych węglach. On też miał na to 

ochotę. Chłopak dość już narobił im kłopotów. Sama odwaga nie może być jedynym powodem 

do przebaczenia. - Ja też już od dawna chciałem z tobą porozmawiać. Nie podoba mi się twój 

postępek.

- Mnie też nie - mruknął Simon.

- Maja  jest  bardzo młoda. Sądziłem,  że nacieszy się  młodością.   Żadnemu  ojcu  nie 

spodobałoby się, gdyby córka przyniosła do domu dziecko nieodpowiedzialnego mężczyzny.

Simon odchrząknął. Poczerwieniał na twarzy.

- Chciałbym to naprawić. Chcę ożenić się z Mają. Jeśli na to pozwolisz...

- Miałbym oddać ją temu, który już ją skrzywdził? Simon podniósł wzrok znad podłogi.

- Szczerze mówiąc - zaczął z wahaniem, zirytowany - biorę na siebie większość winy. 

Ona jednak nie była całkiem niechętna. Przykro mi, ale muszę to powiedzieć. Krzywdą też bym 

tego nie nazwał. Oczywiście lepiej, żeby tak się nie stało, ale teraz chcę się z nią ożenić. Będę 

starał się być dobrym mężem i ojcem. To też moje dziecko. Chcę ślubu jak najszybciej. Tata 

mówi, że to się da załatwić, nawet bez wystarczającej liczby zapowiedzi. Pomoże mi w tym. I 

pomoże zbudować własny dom, nie żadną ziemiankę. Chcę wszystko naprawić. Naprawdę.

Ani razu nie wspomniał o miłości, pomyślał Reijo z bólem w sercu.

Dziecko   Raiji   i   Mikkala   zasługiwało   na   miłość   bardziej   niż   jakiekolwiek   inne.   To 

uczucie nie było jednak Mai pisane. Simon może i jest dobry, może lepszy, niż się wydaje, ale...

Postara się być dobrym mężem...

W każdym razie mówi szczerze.

- To zależy od ciebie, Maju - usłyszał własny głos. Spojrzał na nią. Mógłby przysiąc, że 

zacisnęła zęby i zebrała całą silną wolę, żeby odpowiedzieć:

- Chcę Simona. Weźmiemy ślub, jak szybko się da.

13

Artur Bakken dotrzymał słowa.  Przygotował  wszystko tak, że jedyny syn mógł  się 

ożenić szybciej, niż ktokolwiek przypuszczał.

Pastor przyjeżdżał na jarmark. Zdarzało się, że znajdowały się wtedy dusze gotowe do 

przyjęcia sakramentów.

Simon przyszedł z wiadomością dzień wcześniej. Nie zostawił Mai zbyt wiele czasu.

- Ksiądz może to załatwić jutro. Elise przewróciła oczami. Nie mógł tego zakomuni-

kować bardziej prozaicznie.

- Powiedział, że coś podobnego już się kiedyś zdarzyło - rzucił Simon speszony. - 

Przypomniał sobie, gdy usłyszał, jak się nazywasz, Maju...

- Osiemnaście lat temu. - Reijo zapatrzył się w ogień. Oczami wyobraźni ujrzał Kallego 

w ubraniu ojca, Raiję w czarnej sukni, bladą i z gorejącymi oczami. Tak, pamięta ten ślub. 

Tańczył z panną młodą, aż paliły go podeszwy. A pan młody spił się w trupa.

Los płata czasem brzydkie figle.

Powodem tamtego ślubu była Maja. A teraz ona miała wziąć ślub w podobnej sytuacji.

Lecz tym razem żaden oddany przyjaciel nie będzie tańczył z panną młodą.

-   Raija   miała   tylko   szesnaście   lat   -   wspominał   Reijo.   -  Kalle   osiemnaście.   To   był 

najważniejszy dzień w ich życiu.

- Możemy mieszkać u moich rodziców, dopóki nie będziemy mieli domu - oznajmił 

Simon. Nie spieszyło mu się do samodzielności. - Dostaniemy własny pokój.

Maja skrzywiła się, ale nic nie powiedziała.

Elise zbierało się na płacz. Sądziła, że ślub będzie dla Mai najlepszym rozwiązaniem. 

Gdy usłyszała, że to już jutro, nie była tego taka pewna.

No i Maja mieszkająca razem z teściami! Sama wśród obcych!

Reijo chyba też o tym myślał. Chodził niespokojnie po izbie.  Elise czuła, że teraz 

najchętniej powstrzymałby to, co się miało stać, ale wiedziała, że zachowa rozsądek.

Simon poszedł. Wymienił tylko z Mają szybkie spojrzenie. Oboje byli speszeni.

Reijo znikł niedługo potem.

Elise poczuła ciężar odpowiedzialności, który spoczął na jej barkach. Na przygotowania 

pozostał jeden dzień, wieczór i noc, jeśli będzie potrzeba.

- Do cholery - zaczęła energicznie i spojrzała na rodzeństwo. - Wydajemy Maję za mąż. 

Zrobimy to po cichu? Pozwolimy, żeby ludzie gadali, że to było najbiedniejsze wesele w całym 

Lyngen?

- Może i tak je powinni zapamiętać - rzuciła Maja pozornie obojętnie. - Na pewno nie 

będzie najradośniejsze...

-   Wszystkie   dziewczęta   będą   ci   zazdrościć   -   stwierdziła   Ida.   -   Nie   wiesz,   że   to 

najprzystojniejszy chłopak po tej stronie gór?

- Zależy dla kogo - odparła Maja. - Ja jestem zmęczona. Nie mam pojęcia, w co się 

ubrać. - Zaśmiała się gorzko. - A zresztą czy to ma jakieś znaczenie... I tak będą się tylko gapić 

na mój brzuch...

- Już moja w tym głowa, żeby zapamiętali więcej niż tylko twój brzuch! - rzuciła Elise 

zdecydowanie. - Jeżeli Simon liczył na cichy ślub, dozna prawdziwego szoku! Zadbam o to. 

Może nie zanosi się na najszczęśliwszy dzień twego życia, Maju, ale nie będziesz płakać, gdy 

go wspomnisz. Idź, przejrzyj skrzynie w szopie. Są tam ubrania rodziców Reijo, może i po niej. 

Na pewno znajdziesz coś dla nas wszystkich. Będziemy lepiej wyglądać niż ci Bakken. Knut, 

naniesiesz drewna i napalisz w saunie. Wodę też przynieś, możesz zrobić babską robotę, bo nie 

mam czasu. Ja i Ida idziemy do spiżarni. Trudno, jeśli nawet będziemy mieli potem jeść samą 

kaszę, zrobimy wesele! Nie będziemy tym razem oszczędzać. Rozstawili już budy, Knut, weź 

kilka skór i zamień je na wódkę. Piwo już mamy. Niczego nie zabraknie na ślubie Mai.

- Poza miłością - rzuciła Maja. Spojrzały na siebie.

- Poza nią - zgodziła się Elise. - Chciałabym, żeby było inaczej.

Maja uśmiechnęła się melancholijnie.

- To niemożliwe, i to wcale nie z winy Simona. On jest dobry. Lepszy niż sądziłam. Nie 

mogłam przecież...

Zamilkła. Elise domyśliła się, że Maja ukrywa jakąś tajemnicę, z której niełatwo się 

zwierzyć.

Musi z nią później porozmawiać. Teraz nie ma na to czasu. Może wieczorem.

- To jak? Zgadzacie się? Zaczynamy? Nawet Maja pokiwała głową. Ruszyli do roboty.

Elise i Maja stały zanurzone po łokcie w cieście chlebowym, gdy ktoś zapukał do drzwi.

Matti! przeleciało jak błyskawica przez myśl Elise.

Oby to był Matti! Potrzebujemy go tu z jego radością życia i poczuciem humoru.

To nie był Matti.

Maja pierwsza rozpoznała postać w ubraniu ze skór. Z piskiem wyciągnęła ręce z ciasta 

i rzuciła się na szyję bratu, do którego była tak podobna, a którego tak rzadko widywała.

- Ailo! O Boże! To ty! Ale urosłeś! Zaśmiał się i przytulił ją.

- Tęskniłem za wami - powiedział. - Jesteście teraz moją jedyną rodziną.

Maja puściła go. Popatrzyła na swoje ręce.

- Masz ciasto na ubraniu. - Nagle dotarł do niej sens jego ostatnich słów. - Ravna? - 

spytała, ścierając mąkę.

- Babcia umarła jesienią. Chciała cię zobaczyć, ale była za słaba. Po prostu zasnęła.

Maja pochyliła głowę. Kochała babkę Ravnę.

- Jesteś tu sam?

- Jest Anders, jego żona i jego krewni. Nie znasz ich. Żyjemy teraz bardziej w głębi 

lądu. Już nie przebywamy tyle na wybrzeżu. Za dużo ludzi. Wszyscy nie mogą tam mieszkać.

Maja otarła łzy.

- Dobrze cię widzieć, Ailo. Może to brzmi sentymentalnie, ale to prawda.

Ailo uśmiechnął się. Zaraz jednak oberwał drzwiami, które ktoś gwałtownie otworzył.

Ida dosłownie  potraktowała  polecenie,  że  powinna  się spieszyć.  Niosła  garnuszki  z 

marmoladą. Gdy zrozumiała, kogo ma przed sobą, niemal je wypuściła. Ailo w ostatniej chwili 

złapał największy.

- Ze wszystkich ludzi... - Ida potrząsnęła rudą główką. - Na dodatek teraz! - Odstawiła 

garnuszki na stół.

- Mogę cię uściskać? Jestem tylko prawie siostrą, ale...

- Nie czekając na odpowiedź, wspięła się na palce i uściskała przybysza z całej siły.

Ailo wyglądał na oszołomionego.

- Nie powiesz mi chyba, że jesteś tym pyskatym bachorem, który zamęczał wszystkich, 

gdy tu byłem ostatnio? - Patrzył na nią z szerokim uśmiechem. - Ida?

Potwierdziła.

- Nadal jestem pyskata. I może jeszcze trochę dokuczam. Ale jak to wspaniale, że 

przyjechałeś, i to akurat na ślub Mai!

- Ślub? - Ailo patrzył ze zdumieniem to na Idę, to na Maję. Rozpinając i zdejmując 

skórzane okrycie, nie odrywał już wzroku od swej przyrodniej siostry. - Wychodzisz za mąż? 

Kiedy?

- Jutro - obwieściła Ida. - Dowiedzieliśmy się dziś rano.

- Żartujecie?

Maja poklepała się po brzuchu, wygięła się tak, żeby mógł się domyślić, co kryje się 

pod spódnicą.

- To niestety nie żart, braciszku. Gapił się na nią bez słowa.

- Kto sieje wiatr, zbiera burzę - mówiła dalej bez wyrazu. - Na wiosnę zostaniesz 

wujkiem, co ty na to?

Ailo potrząsnął ciemną grzywką.

- Kto to jest? Znam go? Ida objęła Maję.

- Jest wysoki, jasnowłosy i ładny. Ma dwie ręce do pracy, niedługo skończy dwadzieścia 

lat. To Simon. Wszystkie dziewczyny wokół fiordu umierają z zazdrości. Oddałyby wszystko, 

byle by go dostać. A on jutro żeni się z naszą Mają.

- Tak słodko to nie wygląda. - Maja oparła się o stół. - Byliśmy głupi. Teraz za to 

płacimy. Nie kochamy się, ale możemy na siebie patrzeć. Gdyby nie to, co mam w brzuchu, nie 

byłoby żadnego ślubu.

Ailo speszył się. Nie wiedział, co powiedzieć.

- W każdym razie urządzamy wesele - Elise wybrnęła z sytuacji. - Cieszymy się, że tu 

jesteś, Ailo. Też należysz do rodziny.

Wrócił Knut z trunkiem, który poleciła mu kupić Elise. Po wylewnym powitaniu Ailo 

chłopak opowiedział, jakie miał kłopoty.

- Nie chcieli mi sprzedać! Coś takiego! Mówili, że jestem za młody. J u ż zaczynałem 

mieć tego dosyć. Gdyby nie Simon...

Dziewczęta spojrzały na niego. Chłopak zacisnął usta.

- Miałeś tego nie mówić, prawda? - Maja przejechała dłonią przez jego jasną grzywkę. 

Knut wywinął się energicznie. Przecież był mężczyzną! Za dużym na takie pieszczoty. - A więc 

Simon pije za swoje kawalerskie dni? No tak, ma do tego prawo. - Wzruszyła ramionami. - Nie 

on pierwszy, nie ostatni.

- Ale, braciszku, nie pójdziesz tam, zanim nie zrobisz, co do ciebie należy! - Elise była 

przezorna.

-   Mamy   ze   sobą   mięso   reniferów.   -   Ailo   obejrzał   już   zapasy,   które   zgromadziły 

dziewczęta. - Smakuje równie dobrze jak baranina. A ja mogę chyba dołożyć się do wesela 

mojej siostry. Mam ją tylko jedną.

- To weź Knuta i pójdźcie po nie. I uważaj na niego, bo widzę, że ma straszną ochotę 

przyłączyć się do przyszłego pana młodego. Aha, Ailo, jest rozpalone w saunie. Pewnie miałbyś 

ochotę na kąpiel po podróży?

Uśmiech, jaki przesłał Elise, wskazywał, że miał wielką ochotę.

- Podobny jest do... Mikkala. - W obecności innych Maja nigdy nie nazywała Mikkala 

ojcem.

Elise zgodziła się z nią.

- Więc chyba musiał być bosko pięknym mężczyzną!

- westchnęła Ida. - Właściwie rozumiem mamę. Ale cieszę się też, że czasami miała 

mniejsze wymagania. Inaczej ani Knut, ani ja nie ujrzelibyśmy światła dziennego.

- Trochę mało w tobie szacunku - zauważyła Elise.

- Ale też człowiek cudownie czuje się w twoim towarzystwie. Pewnie nie przysporzysz 

Reijo tyle kłopotów, co my z Mają.

- Na pewno nie celowo - rzuciła Ida. - Ciasto na chleb rośnie. Podpłomyk i już mamy. 

Sera   wystarczy.   Masło.   Piwo   i   ten   mocniejszy   napój.   Suszone   mięso.   Wędzony   łosoś. 

Marmolada.   Ailo   przyniesie   mięso   z   renifera.   Jest   kasza   i   mąka...   Przed   wieczorem   nie 

będziemy nic gotować?

- Nie będziemy - potwierdziła Elise i spytała Maję:

- Ubrania były czyste?

- Tak. Powiesiłam je w saunie, żeby się rozprostowały. Nie będziemy musiały prasować 

przez pół nocy. Możemy je zabrać, zanim pierwszy mężczyzna tam wejdzie. Polałam wodą 

kamienie, żeby było więcej pary.

- No to pozostało sprzątanie! - westchnęła Elise. - No i placki... Nikt nie smaży lepszych 

niż ty, Maju. Zajmiesz się tym, a my wyszorujemy podłogę?

- Też mogę szorować, nie jestem chora. A wygląda na to, że to dziecko wytrzyma 

wszystko. - Złagodniała, napotkawszy spojrzenie Elise. - No ale oczywiście mogę też smażyć 

placki.

Knut i Ailo po drodze spotkali Reijo. Wyraz jego twarzy wskazywał na to, że jest już 

spokojniejszy. Może nawet zadowolony?

- Słyszałem, że szykujecie wesele? - rzucił po przekroczeniu progu. Elise i Ida, klęcząc, 

szorowały piaskiem podłogę. Nikt nie będzie miał podstaw do uwag o brudnych Kwenach!

- Nie zgadzasz się? - zdziwiła się starsza z dziewcząt.

- Ależ nie. Uważam tylko, że przydałybyście się bardziej w innym miejscu.

Zapatrzyły się na niego. A on jakby rozkoszował się tą chwilą.

Mówił prosto do Mai, nie odrywał od niej oczu. Jego ukochane dziecko. W takim 

samym stopniu jego, jak Raiji i Mikkala.

- Dobrze pamiętam, jak twoja mama wychodziła za mąż. Nie mogła znieść myśli, że 

mogłaby mieszkać razem z teściami, mimo że byli całkiem sympatyczni. Pragnęła własnego 

domu, domu, w którym ona byłaby gospodynią, nikt inny. Do którego ona miałaby klucze. 

Kalle i ja zbudowaliśmy dla niej dom... - Nabrał oddechu. - Ci, którzy tam ostatnio mieszkali, 

wyprowadzili się wiosną. Od tamtej pory stał pusty. Rozmawiałem z bratem Samuela. Oni na 

pewno nie wrócą. Pojechali do Malselv, szukali terenów lepiej nadających się pod zasiew zboża 

niż tu. Kupiłem ci ten dom, Maju. Dom Raiji. Jest twój, jeśli chcesz. Wasz.

- Reijo, Reijo! - Maja śmiała się i płakała jednocześnie. Przytuliła się do opiekuna tak 

jak dawniej. Od dłuższego czasu uważała się za dorosłą i unikała tego rodzaju pieszczot. Teraz 

mogła tylko ściskać go z całych sił, żeby pokazać, że docenia to, co dla niej zrobił. - Nie mogę 

ci na to pozwolić, Reijo!

-   Możesz,   możesz,   mała.   Nie   chcę,   żebyś   poszła   do   obcych.   Z   tym   domem   mam 

związane dobre wspomnienia. W nim Raija śmiała się i płakała. Tam przyszłaś na świat... 

Mieszkałem tam z nią. Chciałbym, żebyś przeżyła w jego ścianach tyle dobrych chwil, ile ja.

Maja szlochała na ramieniu opiekuna. Nie mogła wykrztusić  słowa. Przepełniała ją 

wdzięczność wobec tego człowieka, który nie był jej ojcem, a któremu tyle zawdzięczała. Nikt 

inny nie zrobił dla niej więcej niż on.

Nawet po tym, jak go zawiodła, okazał, że bardzo ją kocha.

Elise wstała.

- To na co czekamy? Idziemy sprzątać, tam zrobimy wesele! Ale będzie niespodzianka 

dla Simona! Niech nikt się nie waży powiedzieć mu o tym przed ślubem!

- Dzięki ci, Reijo. - Maja pozwoliła, żeby otarł jej łzy z oczu. Nadal pociągała nosem. - 

Nikt nie zdołałby ofiarować mi większego daru. Strasznie się bałam wejść do domu Simona. 

Tam jest pełno kobiet. Nie lubię być oceniana. A teraz nic mi już nie grozi, bo mam własny 

dom!

- Cieszę się, że to dla ciebie ważne. Kiedy już tak się ułożyło, nie mogłabyś mieć 

lepszego domu. Obora i szopy są nieco zaniedbane, ale Simon na pewno da sobie radę z 

naprawą. Dostaniesz kilka owiec, Artur na pewno też coś dołoży. W końcu to ja zadbałem o 

dom. - Reijo mrugnął porozumiewawczo. - Całkiem dobry początek, co?

Pogrzebał w kieszeni i wyciągnął klucz noszący ślady długiego używania. Uroczyście 

zamknął go w dłoni Mai.

- Jest twój, kochana. Mam nadzieję, że będzie ci tam dobrze.

Maja przełknęła ślinę. Czuła ściskanie w gardle. Łzy płynęły strumieniem.

Spojrzała na klucz. Był ciężki. Dziwnie pomyśleć, że wisiał kiedyś u pasa Raiji...

Przyłożyła go do policzka,  poczuła zimno metalu - i to, że to rzeczywistość, a nie 

marzenie. Ten klucz pasował do domu, który był jej. Do tego domu, w którym po raz pierwszy 

otworzyła oczy.

Dom mamy... Raiji, Reijo... jej dom. Jej i Simona.

Simon jeszcze o tym nie wiedział. Jeszcze nie.

Elise wyciągnęła dłoń.

- Daj mi go na chwilę, siostrzyczko. Musimy tam posprzątać. Ty masz smażyć placki, a 

nie ganiać i harować. Ida i ja weźmiemy ze sobą tych dwóch silnych mężczyzn. Naniosą nam 

wody i pomogą odszorować najgorszy brud.

Knut miał nadzieję się gdzieś przyczaić, ale nie odważył się odmówić Elise. Poza tym 

nie wyglądało na to, żeby Ailo zamierzał protestować. Nie mógł wypaść gorzej. Ale i tak nie 

cierpiał tej babskiej roboty!

Doprowadzenie domku przy rzece do jako takiego porządku zabrało czwórce młodych 

cały dzień. Widać było wyraźnie, że poprzedni mieszkańcy nie przywiązywali zbytnio wagi do 

porządku, no i że dom długo stał pusty. Dom potrzebował mieszkańców, tak samo jak ludzie 

potrzebowali domów.

Knut i Ailo dużo czasu zużyli na wynoszenie krzeseł, łóżek i stołów, które nadawały się 

tylko do spalenia. Porąbali je na kawałki i złożyli w prawie pustej drewutni.

Gdy w końcu mogli odpocząć, brakowało już niewielu sprzętów. Oczywiście zasłon, 

dywaników na podłogi, nowych przykryć na łóżka. Garnków i innych rzeczy, które tworzą 

dom. Coś jeszcze mogli zdobyć do jutra. O resztę to już Maja i Simon powinni się zatroszczyć.

- Pamiętam ten dom. - Elise siedziała na kuchennym stole, po dziecinnemu dyndając 

nogami. Zmrużonymi oczami popatrzyła na świeżo wyszorowane belki sufitu. - Dobrze tu było 

mieszkać. Zawsze się dobrze mieszkało z Raiją.

- Ona nie wróciła? - Ailo też za nią tęsknił. Pamiętał ją, podobnie jak własną matkę. 

Nawet ją tak nazywał.

- Pewnie nie żyje - powiedziała Elise. - Ale nie mówimy tego głośno. Wydaje się nam, 

że w ten sposób utrzymujemy ją przy życia Wszyscy o niej myślimy. Jest z nami, mimo że nie 

mamy odwagi rozmawiać o niej otwarcie.

Ailo pokiwał głową. Było mu smutno. Ale uważał, że Raiję ucieszyłaby myśl, że Maja 

będzie mieszkała w jej domu.

- Wracamy? Musimy i tak jeszcze tu przyjść z dywanikami i innymi drobiazgami. - Ida 

bała   się   ciemności,   ale   za   nic   w   świecie   by   się   do   tego   nie   przyznała.   Trudno   jest   być 

najmłodszą, niespełna czternastolatką, gdy pozostali już są dorośli. Elise była całkiem dorosła. 

Knut stawał się mężczyzną, Ailo już dawno nim był, mimo że nie liczył sobie dużo więcej lat 

od Knuta. Wykonywał jednak pracę mężczyzny i odznaczał się poczuciem odpowiedzialności.

Już dawno Ida nie czuła się tak dziecinna i tak niepotrzebna. Jak smarkula?

- Chłopcy się tym zajmą. - Elise myślała o wszystkim. - To ciężkie rzeczy. Wrzucą je na 

sanki.

- I co, Ailo i ja mielibyśmy zawieszać zasłony? I jutro usłyszeć, że brzydko wiszą? Nie, 

dziękuję!

- Nie znam nikogo innego, kto umiałby znaleźć lepsze preteksty do wykręcania się od 

roboty niż ty, Knut! - Elise była naprawdę zła.

- Mogę wziąć renifera do sanek - zaproponował Ailo. - Jeśli tylko jakaś dama zgodzi się 

pokazać mi, jak się wiesza zasłony, mogę pomóc.

Ida natychmiast ofiarowała swą pomoc i nie zwróciła większej uwagi na uszczypnięcie 

Elise.

- Elise rozkazuje, a my musimy słuchać bez mrugnięcia okiem - oznajmiła.

- Czyżbyś nie bała się już ciemności? - dopytywała się złośliwie Elise w drodze do 

domu. Mówiła jednak cicho, by nie zdradzić innym słabości młodszej siostry.

- Dam sobie radę - odpowiedziała Ida dziarsko. - Nigdy jeszcze nie jechałam reniferem. 

W każdym razie nie pamiętam. Pomyśl, to może być ekscytujące. - Nabrała oddechu i dodała 

przemądrzale: - Jestem zbyt młoda, żeby myśleć o chłopakach. Poza tym Ailo jest prawie moim 

bratem.   To  tak,   jakbyś   ty  miała  wyjść  za  Knuta.   Ale  nie  wszystkie   dziewczyny  mają  tak 

przystojnego brata jak Ailo.

Elise zaśmiała się.

- Myślę, że to będzie ślub godny wspominania - stwierdziła. - A może tych dwoje 

zakocha się w sobie, zanim wesele się skończy?

- Czy nie oczekujesz zbyt wiele? - zastanawiała się Ida.

Maja nie spała zbyt długo tej nocy. Elise też. Po raz ostatni dzieliły posłanie.

- Właściwie wolałabym, żeby nie przyszedł - szepnęła Maja. - Żeby to wszystko okazało 

się snem...

- A może wszystko ułoży się lepiej, niż ci się wydaje?

- Ty go chociaż znasz... Ja właściwie nie. Jest ładny. Wiem, czego się mogę spodziewać 

po nim w łóżku, ale poza tym głównie się kłócimy.

- Chyba go lubię - przyznała Elise. - Nie powinnam lubić go po tym, co ci zrobił, ale tak 

jest. I uważam, że poważnie mówił, gdy obiecywał, że będzie się starał jak najlepiej.

- A jeśli się zakocha w innej?

- A jeśli ty w innym?

- Mało prawdopodobne - odrzekła Maja po chwili milczenia. - Wiesz, co dostałam od 

Reijo? Poza domem i owcami?

- Nie.

- Broszę mamy - wyszeptała. - Tę, którą ofiarował jej Mikkal. Która miała być częścią 

ślubnego srebra dla jego żony. Ale on dał ją mamie, gdy była w wieku Idy. Już wtedy ją kochał. 

Dziwnie pomyśleć.

- Myślałam, że Raija wzięła ją ze sobą. Pamiętam tę broszę. Była piękna.

- Reijo powiedział, że chciała, żeby mi ją dał w razie, gdyby nie wróciła. Powiedziała, 

że to mój spadek po ojcu. Sądzisz, że to coś znaczy, Elise?

- Że zamierzała tam zostać? Nie, nie sądzę. Chyba tylko się bała. Rosja jest bardzo 

daleko.

- Reijo powiedział, że miała ją na sobie podczas ślubu.

- Przypniesz ją?

- Może. Nie wiem, czy się odważę. To coś więcej niż ozdoba. Może to głupie, ale czuję, 

że uznam ją wtedy za umarłą. Przecież należy do niej.

- Sądzę, że ucieszyłoby ją to, gdyby wiedziała. I ją, i Mikkala. To prezent od nich 

obojga dla ciebie, Maju.

Zostali sobie poślubieni pod ciemnym listopadowym niebem. Pastor wypowiedział kilka 

słów upomnienia pod adresem młodości i lekkomyślności. O grzechu i karze. Zerkał karcąco na 

talię panny młodej, ale nie dostrzegł nic, co potwierdzałoby to, o czym wspominał Artur. Mimo 

to był surowy.

I zostali ogłoszeni małżeństwem: Simon Bakken, syn Artura, i Maria Elvejord, córka 

Karla.

Maja  uważała   całą  ceremonię  za   równie  fałszywą  jak  imię   „Maria”.   Nigdy   go   nie 

używała.   Imię   Karla   zajęło   miejsce  imienia   Mikkala,   a   do   nazwiska   „Elvejord”   nie   miała 

żadnych praw. „Maria Bakken” brzmiało równie obco, ale tak się odtąd nazywała. Pozwoliła 

Simonowi wziąć się za rękę. Marzła w podmuchach wiatru znad morza, a dłonie Simona były 

duże i cieple. Czuła się niepewnie wśród tych gapiących się na nią ludzi.

Reijo długo mrugał oczami, gdy zobaczył, co wybrała ze skrzyni z ubraniami.

Zrozumiała, dlaczego, gdy zmienionym ze wzruszenia głosem oznajmił, że to w tej 

sukience Raija brała ślub. Gdy Maja przypięła pod szyją broszę matki, odwrócił się.

Chciała iść z rozpuszczonymi włosami, ale Elise stwierdziła, że to nie wypada. Splotła 

je więc i upięła szpilkami.

Kobiety  zamężne  nie  chodziły  z   rozpuszczonymi   włosami.  A   ona  tak  nie  cierpiała 

warkoczy!

Simon  wyglądał  uroczyście.   Miał  na  sobie  garnitur  z  oświadczyn,   świeżo   uprany i 

wyprasowany. Koszula była tak biała, że aż kłuła w oczy.

Przyszło wiele dziewcząt. Przyglądały się Mai. Kilka z nich płakało. Nie wątpiła, że to 

cieszyło Simona.

Po zakończonej  ceremonii Maja  przyjmowała gratulacje  i uściski.  Czuła jednak,  że 

twarz ma jak zdrętwiałą. Simon puścił jej dłoń. Grał lepiej niż ona. Wyglądał na pewnego 

siebie. Zastanawiała się, jak mu się to udaje. Nie mógł przecież być zadowolony z tak brzydkiej 

żony. I to on, który miał takie powodzenie u dziewcząt!

-   Uśmiechnij   się   choć   trochę   -   szepnęła   jej   Elise,   składając   życzenia.   -   Ślicznie 

wyglądasz.

Maja spróbowała. Wydawało jej się, że każdy dostrzeże, że to udawane.

Usłyszała, jak Elise szepcze szybko do Simona:

- Zapomniałeś pocałować pannę młodą, ty kołku! Nie pozwól, żeby ludzie o tym gadali! 

I tak mają już temat do rozmów.

Pan młody przełknął ślinę, zwilżył wargi językiem, napotkał spojrzenie swej żony - i 

wykonał polecenie szwagierki.

Nieporadnie ściskał  ramiona Mai.  Drażniły go spojrzenia zgromadzonych ludzi,  ale 

przyłożył usta do jej ust i gwałtownie pocałował.

Wydawało  się,  że  księdzu  się  to nie  podoba,  ale  patrzący pomrukiwali  z aprobatą. 

Słychać było westchnienia ze strony dziewcząt. Nawet ci, którzy najgłośniej dziwili się temu 

nieoczekiwanemu małżeństwu, zaczęli się zastanawiać, czy może Simon naprawdę stracił serce 

i głowę - i jeszcze coś, jak gadali - dla tej córki Raiji.

- Już dawno nie całowałem tak mojej baby - zauważył jeden.

- Może ona ma w sobie więcej, niż na to wygląda? - zastanawiał się inny, znacząco 

mrugając.

Wtedy Reijo głośno, z trudem ukrywając dumę, zaprosił chętnych na wesele do nowego 

domu pary młodej. Do domu, w którym ostatnio mieszkał Samuel.

- Dom Elvejordów - wyrwało się komuś. Simon był równie zaskoczony jak zebrani 

ludzie.

Popatrzył na Maję.

- Nasz dom? Pokiwała głową.

- Reijo go nam kupił. Należał do mamy i taty. Simon nie rozeznawał się zbyt dokładnie 

w powiązaniach rodzinnych Mai. Dla niego jej ojcem był Reijo.

- Nie możemy tego przyjąć.

- Oczywiście, że możemy. Nie bądź głupi. I tak zostało ci tam jeszcze dużo roboty! 

Reijo jest jakby moim ojcem, a od rodziców można przyjmować prezenty.

To przekonało Simona.

- Ale chyba niepotrzebnie całe to wesele... Maja myślała podobnie, ale skoro Simon tak 

powiedział, musiała się sprzeciwić.

- A co, chcesz się żenić częściej? - spytała. - Dużo czasu upłynie, zanim znów tak 

będziemy świętować.

Simon pokiwał głową. Czuł się jednak oszukany w dzień swojego ślubu. Myślał, że 

wszystko odbędzie się cicho i spokojnie: on, Maja i rodzina. A potem prosto do domu, do 

Bakken.

Zamiast tego było weselisko, o którym się jeszcze długo mówiło.

Nie było też nocy poślubnej. Razem z Knutem i jeszcze jednym chłopakiem, który 

utrzymywał, że też jest bratem Mai, mimo że Simon tego człowieka w skórzanym kaftanie 

wcześniej   na   oczy   nie   widział,   wylądowali   w   sypialni.   Knut   ukrył   tam   jedną   z   flaszek 

kupionych poprzedniego dnia. Okazało się, że zawierała niebezpiecznie mocny płyn.

Pokrewieństwo   zostało   przykładnie   uświęcone   toastami.   Simon   usłyszał   krótkie   i 

zawikłane wprowadzenie w związki rodzinne Mai i bez mrugnięcia okiem przyjął Ailo jako 

krewnego.

W czasie swojej pierwszej nocy mężczyzny żonatego Simon dzielił małżeńskie posłanie 

ze swoimi dwoma szwagrami.

14

Matti stwierdził, że dom Reijo jest pusty i nie zamknięty na klucz. Wszedł do środka. 

Był zmęczony.

Za sobą miał wielotygodniową podróż z Tornedalen. Jakiś czas wędrował pieszo razem 

z kupcami z Bottenvika, nawet podjechał kawałek wozem konnym. Ostatni odcinek pokonał, 

idąc cały dzień i kawałek nocy, żeby zdążyć na czas. Na jarmark.

Matka   ucieszyła   się   na   jego   widok.   Aki   trochę   mniej.   Kari   wyrósł   na   sporego 

chłopaczka, lecz nawet nie pamiętał, że ma starszego przyrodniego brata. Aki na pewno nie 

chciał opowiadać o tym synowi.

Dobrze gospodarowali. Powiększyli swoje grunty o przylegające ziemie. Aki był teraz 

jednym z najpoważniejszych gospodarzy w Tornedalen. Mimo to wszystkie pokoje w domu 

zionęły chłodem. To samo czuło się przy stole.

Matti zrozumiał, że nie był tam mile widziany. Już na długo przedtem, zanim uciekł ze 

swoją siostrą. Nie powiedział matce o zaginięciu Raiji. Mówił tylko, że Mikkal nie żyje, a ona 

wyszła za przyjaciela z lat dziecinnych, też Fina.

Ucieszyło to Marję, a przecież nie odbiegało zbytnio od prawdy, pomyślał.

Spotkał się z Petrim. Owdowiał; dzieci wyrosły i opuściły dom. Zgorzkniał i zamknął 

się w sobie. Żył wspomnieniami o pewnym lecie na wybrzeżu Finnmarku, gdy trzymał w 

ramionach drobną kobietę.

Jemu Matti powiedział prawdę.

Petri przyjął wszystko bez mrugnięcia okiem. Wszystko poza tym, że Raija mogła nie 

żyć.

Santeri nie wrócił z Mattim. Został.

- To jest mój kraj - stwierdził. - Norwegia nie dala mi ani złota, ani srebra. W Finlandii 

też tego nie znajdę, ale tutaj się urodziłem. I równie dobrze mogę tu umrzeć.

Matti stanął przy zniszczonym krzyżu na grobie ojca. Miał świadomość, że tylko ta 

mogiła wiąże go z Tornedalen. Mimo to wiedział, że ojciec pierwszy by przyznał, iż umarli nie 

potrzebują żywych.

„Wszystko, co mam, to rodzina Raiji - Matti zaczął w myślach mówić do ojca. - Może 

założę swoją. Ale musiałbym zaryzykować. I musiałbym porzucić te niepokojące marzenia, 

które snułem od czasu, gdy opowiedziałeś mi o mojej starszej siostrze, która żyła w Norwegii. 

To   ty   obudziłeś   we   mnie   tęsknotę,   tato.   Ty   ją   nazwałeś   słowami.   To   była   wędrówka. 

Odkrywanie nowych ziem. Szukanie kogoś, w kim płynie ta sama krew. Odnalazłem Raiję - i 

straciłem. Ale moje marzenie nazywa się nadal tak samo jak wtedy, gdy przed paleniskiem z 

namaszczeniem wypowiadałeś jego nazwę: Norwegia...”

Matti ruszył w drogę.

Wiedział, że musi wrócić.

Santeri   powiedział:   „na  jarmark”.   On   sam   wolałby  odłożyć  powrót   do  wiosennego 

jarmarku.

Ale życie pod dachem Akiego stało się bardzo trudne. No i tęsknota, która kusiła go do 

powrotu na północ, nad fiordy, stała się zbyt silna.

Przybył pod wieczór pierwszego dnia targu. Nawet nie zatrzymał się przy budach na 

pogawędkę z ludźmi czy przekąskę.

Musiał jak najszybciej dojść do domku na cyplu.

Zawód, gdy odkrył, że jest pusty, poczuł niczym mocne uderzenie.

Matti pogrzebał w palenisku. Z niedowierzaniem stwierdził, że dawno wygasło.

Zajrzał do wszystkich sypialni. Były puste. Porzucone w bałaganie. Jedynie w pokoju 

Elise i Mai panował jaki taki porządek.

- Co, u diabła, tu się dzieje? - zastanawiał się głośno. - To niepodobne do Reijo, żeby 

zostawiać dom w takim stanie.

Znalazł suszone mięso i nawet świeży chleb. Zaspokoił głód. Co się tyczyło pragnienia, 

miał małą piersióweczkę w wewnętrznej kieszeni. Dał sobie radę.

Zrobiło się zimno.

Kiedyś chyba muszą wrócić?

Coś go ciągnęło, do pokoju dziewcząt. Stał długo w progu i patrzył w półmrok.

Na   pewno   to   Elise   posprzątała.   Maja   była   tak   postrzelona,   że   niczego   nie   robiła 

porządnie.

Na łóżku leżał pled. W nogach stała skrzynia. Dwa stoliki, zasuszone trawy w pustym 

kałamarzu.

Ujrzał oczami wyobraźni, jak Elise je zbiera. Musiał ich dotknąć.

Zanim się zorientował, już trzymał w dłoni pęczek traw i gładził się nimi po policzku.

Wciągnął powietrze. Chyba zaczynał wariować, ale zdawało mu się, że czuje jej zapach. 

Delikatniejszy od zapachu letniej łąki. Taki kobiecy, jasny... jej.

Elise...

On   nie   był   przecież   wcale   stary,   nie   dzieliło   ich   zbyt   wiele   lat.   Nie   łączyło   ich 

pokrewieństwo. Wszystkie przeszkody, jakie zdołał wymyślić, teraz odsunął.

Pamiętał tylko to, co go do niej przyciągało.

Jej uśmiech. Żadna się tak nie uśmiechała jak ona. Od jej uśmiechu robiło się lepiej.

Oczy... Nie istniały chyba bardziej przejrzyste oczy. Nawet rzeka Torne w letni dzień 

nie bywa tak błękitna i czysta. O ustach nawet nie chciał myśleć, od razu robiło mu się na 

przemian gorąco i zimno, a myśli schodziły na kręte ścieżki...

Ona   na   to   nie   zasługiwała.   Była   porządną   dziewczyną.   Taką,   o   której   mężczyźni 

wątpliwej reputacji nie powinni snuć grzesznych marzeń.

Matti za takiego się uważał. Miał nadzieję, że na tyle odzyskała rozsądku, że znalazła 

sobie   mężczyznę   godnego   takiej   dziewczyny   jak   ona.   Młodego   człowieka,   który   mógłby 

ofiarować jej wszystko, o czym zamarzy. Takiego, dla którego żywiej zabije jej serce.

Miał taką nadzieję.

Nie, nie miał.

To było kłamstwo.

Gdy już postanowił wrócić, droga na północ dłużyła mu się niepomiernie.

W wyobraźni widział często, że przychodzi za późno. Wiele razy śnił, że wchodzi do 

kościoła podczas ślubu. Widział parę młodą klęczącą przy ołtarzu. Panna młoda odwracała się - 

i napotykał spojrzenie Elise.

Budził się wtedy, spocony i przerażony.

Ale przecież właśnie o to ją prosił. Żeby znalazła sobie innego. Lepszego.

Na pewno było takich wielu, nie wątpił. W najgorszym wypadku mogła ulitować się nad 

tym szczeniakiem...

Simon...

Matti pamiętał go dobrze i tym bardziej nie lubił. Był takim samym typem jak on. 

Pewnie użyłby podobnych sztuczek...

Matti obawiał się tego.

Bał   się   wierzyć,   że   Elise   z   powagą   traktowała   słowa,   które   wypowiedział   przed 

odejściem.

Nie chciał, by teraz spojrzała na niego inaczej.

Ale gdzie, u diabła, oni się podziali?

Nie oparł się pokusie i położył się na łóżku.

Zamknął oczy.

Było chłodno.

Okrył się pledem. Wełna dobrze grzała. Nogi mu wystawały, ale to nie przeszkadzało.

Jej łóżko. Jej zapach unoszący się w pokoju.

Matti splótł dłonie na przykryciu i spokojnie oddychał.

Chciał tylko chwilkę poleżeć, sprawdzić, jak ona się czuje, gdy się kładzie wieczorem.

Chciał tylko trochę o niej pomyśleć w tym pokoju, w którym pozostały delikatne ślady 

jej obecności.

Będzie siedział na ławie w izbie, gdy wróci, Bóg jeden wie skąd.

Nie dowie się o niczym.

A jeżeli Elise znajdzie jakąś zmarszczkę na pledzie... to i tak jej nie powie, że sobie 

leżał i słodko o niej marzył.

Nie powie, że rozbierał ją w marzeniach, powoli, aż stała przed nim naga. Nigdy jej nie 

powie,  że  w myślach   obejmował   jej   ciepłe  ciało  i  wyczyniał  z  nim cudowne rzeczy.   Nie 

przyzna się, że leżał rozgorączkowany i podniecony, szepcząc jej imię i zaspokajając się. Elise 

się o tym nigdy nie dowie.

Sen nadszedł ciężki, marzenia chodziły jakimiś bezdrożami. Były dziwne i cudowne. 

Potem jednak nie pamiętał, co śnił.

Nie było to jednak ważne...

Matti obudził się i ujrzał jedyną twarz, którą pragnął zobaczyć.

Elise czuła się zmęczona, ale to było dobre zmęczenie. Bardzo się napracowała, zanim 

Maja i Simon stanęli przed księdzem i powiedzieli sobie niezbyt przekonywające „tak”.

Potem, gdy przyszli do domku nad rzeką, też miała pełne ręce roboty. Gości zjawiło się 

więcej, niż oczekiwali. Wielu przyjęło zaproszenie Reijo.

Niektórzy przyszli dla Simona. Niektórzy dla Mai. A niektórzy po prostu nie mogli 

opanować ciekawości.

Wesele się udało. Było dużo dobrego jedzenia, żarty i śmiech, a nawet tańce, gdy Artur 

wyciągnął skrzypce odziedziczone po wujku. Zbyt rzadko, mówił, miał okazję do grania.

Elise   trzymała   się   blisko   Mai   cały   wieczór.   Gdyby   coś   miało   pójść   źle,   Maja   nie 

zostałaby   sama.   Ale   wszystko   poszło   jak   należy.   Simon   dotrzymywał   słowa.   Starał   się   i 

odgrywał rolę szczęśliwego pana młodego. To panna młoda miała trudności z uśmiechaniem 

się.

Tylko dwa razy ożywiło się jej spojrzenie i wykwitły rumieńce na policzkach: gdy 

tańczyła z Reijo, a potem z Ailo.

Elise zauważyła, jak Simon wymknął się z izby. Na szczęście nie z inną dziewczyną, ale 

ze swymi szwagrami i flaszką spirytusu.

Elise i Ida wyszły ostatnie. Słyszały trochę śmiechów i komentarzy, że mąż nie będzie 

miał uciechy z nocy poślubnej. Ktoś rzucił, że to i tak nie szkodzi, bo wyglądało na to, że miał 

ją przed czasem.

- Nieładnie - uważała Ida.

Elise też tak myślała, ale znała specyficzne poczucie humoru ludzi północy. Było słone 

jak woda morska i mogło mocno zapiec. Nie mówiono jednak tego w zlej wierze. A Simon i 

Maja na pewno nie byli pierwszymi, którzy musieli się pobrać.

Reijo został w domku nad rzeką.

- Tata zachowuje się trochę dziwnie - uznała Ida. - Pewnie czuje się staro, bo jedno z 

nas   wyszło   za   mąż   i   wyprowadziło   z   domu.   I   musi   teraz   siedzieć   za   stołem   w   kuchni   i 

rozmawiać z Mają, bo się boi, że ją stracił. On się tego najbardziej boi. Straty.

- Czy to takie dziwne? - Elise była zadowolona, że Reijo został z Mają. Pan młody i 

jego dwóch kompanów od wypitki jeszcze długo pośpią. Maja z pewnością siedziała teraz, 

zadumana, i zupełnie nie miała ochoty na sen. Lepiej, że nie jest sama. - Reijo zawsze traktował 

Maję w szczególny sposób. Zastąpił jej ojca. Kalle umarł, Mikkala nigdy z nimi nie było. To 

Reijo stanowił dla niej stały punkt oparcia w dzieciństwie. I życiu.

- Ja na pewno od razu usnę - oświadczyła Ida. - Będę spać i spać, śnić, że wychodzę za 

mąż.

Ziewając, przekroczyły próg. Nie zauważyły worka stojącego przy drzwiach. Uściskały 

się i poszły do swoich pokoi.

Elise nie zapaliła lampy. W końcu zaraz się kładła spać, a pokój znała na pamięć.

Zdjęła odświętne ubranie i została w samej koszuli i halce.

Panował chłód, więc szybko przeszła na palcach po zimnej podłodze.

Nic   nie   zauważyła,   dopóki  nie  zaczęła   ściągać  pledu.  Stawił   opór  i   wtedy  dopiero 

usłyszała czyjś oddech i dostrzegła zarys jakiejś postaci.

Zrobiła krok do tyłu, potknęła się o krzesło i zdławiła krzyk.

Wyrwał się jako westchnienie. Trzymając pled, upadła.

To go obudziło.

Usiadł na łóżku, potrząsnął głową... Dostrzegła szerokie ramiona.

Reijo został u Mai! pomyślała przerażona. Uświadomiła sobie, że jeśli naprawdę jej i 

Idzie grozi niebezpieczeństwo ze strony tego intruza, musi osłonić małą.

Ale głos postaci na łóżku zabrzmiał miło i znajomo...

- Cholera! Chyba zasnąłem! Czy to ty, Elise? Nie mogła puścić pledu. Musiała się 

czegoś trzymać. Mężczyzna przerzucił długie nogi przez krawędź łóżka. Pled zsunął się na 

ziemię.

- Gdzie, u diabła, byliście wszyscy? - spytał, tak jakby nigdy nie wyjeżdżał.

- Na weselu - odpowiedziała, odrętwiała i podniecona zarazem.

Matti przesunął się bliżej i poklepał miejsce obok.

- Usiądź tu. Usiądź i opowiedz wszystko, o czym nie wiem, Elise!

Zawahała się sekundę, ale usłuchała. Owinęła się pledem dla ochrony przed zimnem i 

przed Mattim.

- Szkoda, że nie zjawiłeś się wcześniej - rzuciła i pomyślała, że obecność Mattiego 

ucieszyłaby Maję.

-   Wcześniej?   -   odwrócił   się   do   niej   gwałtownie.   Znalazł   się   tak   blisko,   że   mogła 

rozróżnić jego rysy twarzy. - Wcześniej, mówisz? To chyba nie ty wyszłaś za mąż? Panny 

młode nie spędzają w ten sposób nocy poślubnej?

Elise zaśmiała się, zmieszana.

- To Maja - rzekła. - Wyszła dziś za Simona. Szkoda, że cię nie było.

- Maja? - nie mógł uwierzyć. - Nie powiesz mi, że Maja wyszła za mąż? Przecież to 

tylko dziecko...

- Siedemnastoletnie - stwierdziła Elise. - Czasem jednak myślę, że młodsze...

- A Simon... Czy to nie on... uwodził ciebie, Elise?

- Maja jest w ciąży - wyjaśniła Elise. - Nie pobrali się z miłości. Ale lepsze to, niż 

gdyby Maja została sama. Simon mimo wszystko okazał się przyzwoity.

- O Boże! - wydusił Matti. - Boże! I Reijo pozwolił na to?

- Musiał. Maja go poprosiła. A jej nigdy nie odmawia. Zapadła cisza. Siedzieli tak 

blisko, że choć się nie dotykali, czuli jednak swoje ciała.

- A ty? - spytał w końcu. Więcej nic nie zdołał powiedzieć. Gdyby powiedział coś 

więcej, na pewno by się zdradził. Tego nie chciał zrobić za wcześnie.

Musiał   wiedzieć,   czy   Elise   nadal   myśli   tak   jak   wtedy,   gdy   odchodził.   Czy   może 

zmieniła zdanie, o co wtedy ją prosił, a czego teraz śmiertelnie się bał.

- Czekałam na ciebie - rzekła po prostu. - Przez lato i jesień. Wiele się wydarzyło. 

Zajęta byłam Mają. Żadna z nas o niczym innym nie myślała, tylko o tym dziecku. Ale gdy 

zaczął się zbliżać jarmark, zaczęłam wspominać ciebie. Całe lato zeszło mi szybciej niż te trzy, 

cztery   ostatnie   dni.   Wszędzie   cię   widziałam.   Wszędzie   słyszałam.   Chyba   masz   z   tysiąc 

sobowtórów. Ale żaden z nich nie był tobą. Skoro nie przyjechałeś, zaczęłam sądzić, że zjawisz 

się na wiosnę. Wiedziałam, że muszę dotrwać. Doczekać.

Matti westchnął z ulgą.

Słowa, które chciał usłyszeć, padły.

- Czekałaś na mnie? - spytał, zwracając się ku niej. - Naprawdę na mnie czekałaś, Elise?

- Przecież powiedziałam. Dotrzymuję obietnic. Mówiłam, że to będzie zależeć tylko od 

ciebie, pamiętasz? I tak jest nadal.

Tęsknił za tymi słowami. Przez cały czas rozłąki nie pragnął usłyszeć niczego innego.

Mimo to nie wiedział teraz, co robić.

- Nie wiesz, kim jestem - rzucił. - Sama nie wiesz, co mówisz, dziewczynko!

- Więc powiedz mi to, czego nie wiem! - Wydawała się tak pewna siebie i tego, co 

czuje. Skąd czerpała tę pewność?

- Nie warto na mnie tracić czasu - stwierdził bez przekonania. Wiedział, że te słowa 

wypowiadało przed nim wielu mężczyzn tyle razy, ile jest gwiazd na niebie. Były wytarte jak 

znoszone buty. - Nie mam prawie nic w Tornedalen. Tylko małe, biedne gospodarstwo, które 

Aki na pewno sprzeda. Powie, że zginąłem. Poza tym nie powinienem cię tam zabierać. Tutaj 

też nic nie mam. Tylko ten worek pełen brudnych ubrań. Żadnych bogactw. Nie mógłbym 

niczego ofiarować żonie poza niespokojną duszą, którą ciągnie do wędrówki. Przyszłość w 

trudzie, może w biedzie. Nie mogę ci nic ofiarować, Elise, ale nie mogę też trzymać się z dala 

od tego miejsca. Z dala od ciebie...

- Czy sądzisz, że tego nie wiem? - spytała gwałtownie. - Myślisz, że jestem głupia? 

Wiem, że nie będę żadną księżniczką. Wcale nie jest mi to pisane. Jestem córką Fredrika i Evy. 

On zginął na morzu, walcząc o chleb. Ona powiesiła się na wiadomość o jego śmierci. Nie 

mogła bez niego żyć. Łatwiej jej przyszło uciec w śmierć i zabrać ze sobą nie narodzone 

dziecko. Zdarza się, że budzę się w nocy i widzę przed sobą jej nogi. Gdyby nie twoja siostra, 

nie wiem, co by się ze mną stało...

- Raija była wyjątkowa...

- Skądś się to wzięło! - Elise nie rezygnowała. - Współczucie i dobroć nie są dzikimi 

ptakami, które osiedlają się w ludzkich sercach same z siebie. Widzę w tobie wiele z Raiji. 

Wiele dobrego, czego nie umiem nazwać, ale co w tobie jest. Nigdy nie będę żadną księżniczką, 

ale jeśli powiesz mi, że mnie kochasz, poczuję się tak, jakbym nią była.

Matti zapatrzył się przed siebie. On widział rzeczywistość inaczej niż ona.

Elise żyła pod kloszem. Reijo zawsze ochraniał ją przed złem, na ile się dało.

Życie, które znał Matti, było inne niż to, które znała ona. Mogła wyobrazić sobie ciężką 

pracę, ale nie taki los, jaki on mógł jej ofiarować.

Z pewnością nadejdą dni, gdy go znienawidzi za to, że wypowiedział słowa miłości i 

rzucił na nią czar.

Ale nie mógł się powstrzymać.

- Kocham cię, Elise. - Nabrał powietrza i objął jej nagie ramiona. Musiał ją przytulić, 

poczuć,   że   jest   tu   naprawdę.   -   Kocham   cię,   dziewczynko!   Kocham   cię   do   szaleństwa! 

Zaczynam teraz rozumieć, że wszystko, co wtedy powiedziałaś, było prawdą. Nie mógłbym żyć 

bez ciebie. Wolałbym nawet wiedzieć, że jesteś szczęśliwa z innym, niż gdybym nic o tobie nie 

wiedział... Elise zaśmiała się.

- No widzisz, jesteś szlachetniejszy ode mnie. Ja bym umarła, gdybyś znalazł szczęście 

z inną.

Matti położył jedną dłoń na krągłym biodrze dziewczyny, drugą ujął jej podbródek i 

odwrócił jej twarz w swoją stronę: Mimo ciemności niemal widział śmiech w spojrzeniu Elise, 

ten wyjątkowy śmiech, którego brzmienia żadne strumyki w Laponii nie umiałyby naśladować, 

nawet gdyby się starały.

- A ty? - spytał. - Jeszcze ani razu nie wypowiedziałaś mojego imienia. Boisz się? Boisz 

się powiedzieć, co czujesz? A może to ja powinienem się bać, że zmieniłaś zdanie?

Śmiejąc się, pokręciła głową. Oparła czoło o jego czoło.

- Matti, mój kochany, najmilszy Matti. Kocham cię. Kocham cię tak długo, że niemal 

nie muszę tego mówić. Ta miłość to część mojego życia, tak jak każdy kolejny dzień i noc. 

Kocham cię, kocham... i to jest wspaniałe i piękne, i...

Z uśmiechem odnalazła jego usta - pocałunek wyraził to, co oboje chcieli wiedzieć.

Stawał się coraz bardziej gorący.

Matti nienawidził się za to, bo nie tak chciał się zachować.

Wmawiał sobie, że zachowa się przyzwoicie. Ale gdy całował już szyję Elise, a jego 

usta chciały odkrywać nowe, nieznane obszary - przekraczał granice postawione samemu sobie.

Jego dłonie były niespokojne, choć ze wszystkich sił pragnął nad nimi zapanować.

- Chcę cię tylko pocałować... - wyszeptał w zagłębienie jej szyi. - Tylko pocałować...

Jego usta pozostawiały gorące ślady na miękkiej skórze dziewczyny.

Ta najpiękniejsza, niewinna róża pozostanie nietknięta po tej nocy, obiecywał sobie 

Matti Alatalo. Chciał być szlachetny.

Całował... Skóra, pachnące ubranie, jeszcze więcej skóry...

Jego usta przemknęły po zaokrągleniu ramienia, zsunęły się do nadgarstka, odpoczęły 

tam, gdzie czuł puls, okryły dłonie deszczem szybkich pocałunków.

Całował szyję, piersi unoszące się i opadające niczym woda w leśnym źródle, wreszcie 

dotknął ustami jej gładkiego brzucha.

Elise nie pozostawała obojętna. Jej dłonie obejmowały jego głowę, palce wplotła mu we 

włosy i przyciągnęła do siebie...

Dłonie szlachetnego człowieka, za jakiego jeszcze dotąd uważał się Matti, przesunęły 

się po łuku bioder do ud dziewczyny, zawahały się... Przełknął ślinę, i pozwolił, aby dłoń 

wsunęła się pod halkę i wróciła tą samą drogą na biodro. Naga, ciepła skóra.

Krew uderzyła mu do głowy, gdy odkrył, że nie miała na sobie nic innego. Język znalazł 

jej pępek, okrążył go...

Przyłożył policzek do brzucha Elise.

Puściła jego włosy, ale jej ciało żyło, garnęło się do niego. Jej skóra paliła...

Matti zapomniał o obietnicach.

Zsunął się na kolana. Głowę miał pomiędzy jej udami. Ustami i dłońmi pieścił to, co tak 

chętnie przed nim otworzyła.

Rozbudził ją i doprowadził do pierwszej ekstazy.

Ramiona dziewczyny otoczyły jego szyję. Poczuł wilgotny policzek dotykający jego 

policzka, drżące usta przesuwające się wzdłuż jego pulsującej tętnicy na szyi, wreszcie gorący 

oddech szepczący mu do ucha słowa:

- Nie wiedziałam, że to może być tak... Skubnęła go w koniuszek ucha, drażniła. Była 

ciepła i śmiała, przywarła do niego, kolano wsunęła pomiędzy jego nogi, przylgnęła do niego 

brzuchem. Musiała czuć, że jej pożąda. Położył dłonie na jej piersiach. Uśmiechnęła się do 

niego.

- Chcę, żeby i tobie było dobrze, Matti - powiedziała z przekonaniem, kładąc ręce na 

jego kanciastych biodrach. - Chcę tego, Matti - powtórzyła głosem niczym zorza polarna: 

kuszącym, falującym tak, że mógłby go porwać...

Matti przekręcił się na plecy i uwolnił z koszuli i spodni.

Jej gorące dłonie wyruszyły na odkrywanie ciała Mattiego. Była zaciekawiona, badała 

dotykiem i wzrokiem. Matti poczuł się zażenowany, zupełnie jakby nie znał wcześniej kobiety.

Sądził, że Elise będzie inna. Bardziej zalękniona, umykająca... Te jej niewinne błękitne 

oczy...

Nowa Elise go zauroczyła, oszołomiła.

Objęła go, pociągnęła na siebie i otoczyła udami. Potrzebował tylko lekko pchnąć, i już 

był wewnątrz niej...

Usta odnalazły się, spragnione. Odpowiadała chciwie na jego pocałunki.

Stali   się   dwoma   ciałami   splecionymi   w   tym   samym   rytmie,   stopionymi   w   jedno, 

przeżywającymi   wieczność   w   miłosnym   zespoleniu,   które   przekraczało   ich   najśmielsze 

oczekiwania.

Matti pozwolił Elise dyktować tempo. Przekręcił się tak, że to on leżał na plecach - i 

bardzo mu to odpowiadało. Zachwycał się jej ciężarem, ciepłem, napawał jej miłością, tym, że 

widział, jak jest jej dobrze...

Wsunął dłoń pomiędzy nich i odnalazł ten najważniejszy punkt w jej wnętrzu. Pieścił go 

delikatnie i poczuł, jak ona wzmaga rytm, stając się gwałtowniejsza, silniejsza...

Opadła na niego, upojona rozkoszą, aż zatopiła zęby w jego ramieniu.

Matti znowu ją odwrócił i wgłębiał się w nią coraz mocniej, aż wkrótce doszedł tam, 

gdzie czekała go tylko rozkosz...

- Kocham cię - szepnęła, gdy ciszy już nie zagłuszało bicie ich serc.

Ale Matti jej nie usłyszał.

Usnął.

Palce Elise pieściły twarz ukochanego i wyczuwały, że się uśmiecha przez sen.

Pocałowała go lekko i wtuliła się w jego ramię.

Już wiedziała, że między mężczyzną a kobietą jest możliwe coś, co będzie odczuwała 

jako właściwe, a nie budzące niechęć.

Tak było.

Pięknie. Lepiej niż w najśmielszych fantazjach.

Po tym już nikt inny poza Mattim dla niej nie będzie istniał.

15

Jak już wiele razy wcześniej Ida zapobiegła awanturze rodzinnej. Zawsze wstawała 

bardzo rano. Właśnie miała rozpalić w palenisku, gdy dostrzegła przez okno Reijo, Knuta i Ailo 

wspinających się z trudem po zboczu, które musiało wydawać im się i zbyt strome, i nazbyt 

śliskie. Musiała to komuś pokazać.

Wpadła z impetem do pokoju Elise - i stanęła równie gwałtownie.

Ujrzała nagiego Mattiego, wpół okręconego pledem, z jednym kolanem spoczywającym 

na ciele Elise, która spała słodko, wtulona w jego ramię. Ida nawet nie zdążyła się zastanowić, 

skąd tu się wziął. Dopadła do śpiących, potrząsnęła nimi, napotkała dwie pary zaspanych oczu i 

wręcz wypchnęła Mattiego z łóżka.

- Leć do mojego pokoju! Weź ubranie! Nie zachowuj się jak durna owca, Reijo idzie!

Matti zerwał się na równe nogi, zgarnął ubranie i walcząc ze zsuwającym się pledem, 

wypadł z pokoju. Ledwo zdążył zamknąć za sobą drzwi pokoju Idy, otworzyły się drzwi do 

domu.

Ida padła na łóżko na brzuch i wpatrzyła się w przybraną siostrę.

Elise schowała się pod przykrycie. Marzła bez Mattiego.

- O nic nie spytam - powiedziała młodsza. - Zupełnie o nic.

- To dobrze.

- Kiedy przyszedł? Dlaczego ja nic nie słyszałam? Co się stało? Nie mów mi tylko, że 

nic! On jest przystojniejszy od Simona. Nie każdy ma wujka z tak zgrabną... dolną częścią 

ciała.

Ida zachichotała. Pled nie zdołał ukryć tego, czego Matti nie chciał pokazywać.

- Miałaś nie pytać...

- Uratowałam was przed zasłużoną awanturą! I co, mam nie znać żadnych szczegółów?

- Dziewczęta w twoim wieku nie powinny wiedzieć o sprawach dorosłych...

Ida przewróciła oczami.

-   Było   pięknie   -   poddała   się   Elise.   -   Powiedział,   że   mnie   kocha.   Sprawił,   że... 

zapłonęłam. Nigdy nie sądziłam, że to może być tak. Gdy dotykał mnie Simon, czułam tylko 

obrzydzenie. A gdy Matti robił to samo, chciałam, żeby nie przestawał, nigdy...

- Zrobił... to?

- Zrobiliśmy to... - Elise marząco zapatrzyła się w sufit. - Nie powiem ci nic więcej. 

Pewnego dnia znajdziesz mężczyznę, z którym przeżyjesz coś takiego. Na to nie ma słów. To 

jest... nie do opisania.

Ida westchnęła.

Jeszcze długo nie będzie dorosła.

Z jednej strony to szkoda. Ale z drugiej nie mogła sobie wyobrazić, co za tęsknoty 

sprawiły, że oczy Elise miały taki dziwny blask. Może i dobrze, że ona sama ma jeszcze trochę 

czasu do dorosłości.

Matti nie wrócił już do łóżka. Starł resztki snu z oczu i wciągnął na siebie ubranie. Było 

tak pogniecione, że z łatwością uwierzą, że w nim spał.

Poczłapał do kuchni, gdzie Knut bez powodzenia usiłował wzniecić ogień w palenisku.

Reijo   miał   na   sobie   białą   koszulę   i   rozpiętą   kamizelkę.   Wyglądał   na   zmęczonego. 

Siedział wsparty łokciami o stół, obok niego młody Lapończyk w skórzanym kaftanie, ciężkim 

srebrnym pasie na biodrach i kolorowym szalu wokół szyi. Wyglądał równie blado jak Reijo. 

Matti rozpoznał rysy ojca w twarzy chłopaka. Był to bez wątpienia syn Mikkala.

- Wygląda na to, że wesele Mai się udało - stwierdził Matti. - Szkoda, że nie zdążyłem.

- Co, do diabla?! - odezwał się Reijo, mrugając kilkakrotnie. - Tak pijany nie jestem. To 

ty? Wróciłeś tym razem na dobre, Matti?

Matti usiadł naprzeciwko Reijo i Ailo. Skinął głową w stronę Knuta i wyciągnął rękę do 

Lapończyka. Uścisk dłoni ma całkiem męski, przyznał.

- Jak ostatnio cię widziałem, byłeś chłopaczkiem - zauważył głośno. - Szkoda, że cię 

ojciec nie widzi.

- Może mnie widzi? - Ailo uśmiechnął się melancholijnie. - Śmierć nie jest jak cięcie 

nożem. Nie wierzę, żeby śmierć miała granice, jest większa niż płaskowyże Laponii. Można 

tam snuć się w samotności, ale można też się spotkać, jeśli dopisze szczęście.

Matti uśmiechnął się, słysząc tak dojrzałe przemyślenia. On się nad tym nie zastanawiał. 

Ale może Ailo był mądrzejszy niż on?

Przejechał dłonią przez i tak rozczochraną czuprynę i spojrzał na Reijo.

- Wkrótce wyprawisz jeszcze jedno wesele. Wróciłem, żeby ożenić się z Elise.

Knutowi   właśnie   udało   się   rozniecić   ogień,   gdy   oświadczenie   wujka   sprawiło,   że 

upuścił polano na ledwo rozpalone płomyki. Musiał zacząć wszystko od początku.

- Przemyślałeś to dobrze? - spytał Reijo.

-   Jeśli   nie,   zostałbym   tam   -   odparł   Matti   stanowczo.   -   Rozmawiałem   już   z   Elise. 

Chcemy tego oboje.

Zielone   oczy   Reijo   spojrzały   na   niego   przenikliwie   i   pewnie   zobaczyły   to,   co 

podejrzewał. Ale nic nie powiedział. Nie o tym. Uśmiechnął się tylko. Wyciągnął dłoń ponad 

stołem i uścisnął dłoń Mattiego.

- Trudno by mi było o lepszego zięcia - oznajmił.

- Czy pastor jeszcze nie wyjechał? - zastanawiał się Matti.

- Tym razem będzie jak trzeba! - Reijo był nieugięty. - Z zapowiedziami i odpowiednim 

czasem przed ślubem. Nie chcę wydawać za mąż w pośpiechu wszystkich moich córek.

Matti przystał na to.

Oświadczyny Mattiego Reijo przyjął o wiele radośniej niż oświadczyny Simona.

One  prowadziły  w  przyszłość  bez  miłości.   Nieskończenie  wiele   dni  przeżytych   tak 

naprawdę obok tego, z którym dzieliło się stół i łoże.

Noce spędzone w objęciach jedynie pożądania.

Maja powiedziała, że wie, co ją czeka. Jednak płakała w jego ramię tej nocy, samotna w 

swoim nowym domu. Simona przy niej nie było.

Reijo bał się, że Maja przeżyje wiele takich samotnych chwil. I nie będzie już mógł jej 

wspierać.   Ojciec   odchodzi   w   cień,   gdy   córka   znajduje   męża.   A   on   nawet   nie   jest   jej 

prawdziwym ojcem.

Z Elise było inaczej.

Sam obserwował to, co budziło się pomiędzy nią a Mattim. Nie pochwalał ich uczuć, ale 

nie był w stanie niczemu zapobiec. Teraz wiedział, że ich miłość jest prawdziwa. Przetrwała 

pierwszą próbę.

Reijo bez trudu dostrzegł ślady zębów pod rozchylonym kołnierzykiem chłopaka.

Nie będzie stał na przeszkodzie do szczęścia. Do niczyjego szczęścia. Sam niewiele go 

doświadczył, ale nie zazdrościł tym, którzy je poznali.

- Znajdziemy księdza w ciągu dnia - obiecał. - A teraz opowiedz inne nowiny, Matti.

- A więc chce się żenić? - spytał duchowny uroczystym głosem.

Zaczynał się starzeć, lecz uważał, że nadal zna wszystkie twarze wokół fiordu. Tego 

tutaj nie pamiętał. Chłopak miał wyraźny fiński akcent, może to jeden z tych rybaków, którzy 

przybywali na połów, a potem wracali do rodziny w Finlandii.

- Tak zamierzam - odpowiedział Matti pewnym głosem.

Mimo że trzymał czapkę w ręku, nie był typem człowieka, który traci rezon wobec osób 

stojących wyżej. Tego nauczył go Reijo: ci, którzy mieli władzę, niekoniecznie byli lepsi od 

tych, którzy chodzili w połatanych portkach. Wszyscy byli ludźmi, nawet ci, którzy siadywali 

we wspaniałych fotelach i podpisywali swoim nazwiskiem dokumenty.

- To poważna sprawa - zauważył pastor. - Wcześniej go nie widziałem. Skąd pochodzi? 

Czy będzie mógł utrzymać żonę i dzieci? Czy wierzy w Boga? Nie widziałem jego twarzy 

przed moją amboną!

Reijo odchrząknął i chciał udzielić wyjaśnienia, które duchowny mógł uznać, ale Matti 

nie potrzebował pomocy.

- Bywałem tu rzadko - powiedział. - Wędrowałem po Finnmarku wiele lat. Nic mnie nie 

wiązało,   mieszkałem   na   północnym   wybrzeżu.   Ostatnie   pół   roku   spędziłem   w   Finlandii. 

Odwiedziłem moją starą matkę i krewnych. A jeśli chodzi o Boga... - uśmiechnął się swoim 

najbardziej czarującym uśmiechem, tym, który zawsze rozczulał matki dziewcząt - nie sądzę, 

aby istniał piękniejszy kościół niż natura, którą On stworzył. Gdy złożę dłonie do modlitwy pod 

gołym niebem, czuję się uroczyście. Żaden kościół, w którym byłem, nie miał piękniejszego 

sklepienia.   -   Nabrał   oddechu.   Zauważył,   że   niezbyt   przekonuje   to   duchownego.   -   Ale 

rozumiem, że tak mądra osoba jak ksiądz lepiej  odczytuje słowa Boże niż my, maluczcy. 

Dlatego zjawię się pod amboną przy pierwszej okazji.

Reijo z całych sił powstrzymywał uśmiech. Ten Matti, ten szaławiła, ten bajarz, stal tu i 

okręcał sobie pastora wokół palca!

- Dobrze mówi. - Starzec splótł dłonie na wydatnym brzuchu. Nie narzekał na życie 

przy fiordzie. Ludzie płacili dziesięcinę i nie cierpiał biedy. - Jak się nazywa?

- Matti Alatalo, syn Erkkiego. Dłoń pisząca te słowa zatrzymała się.

-  Słyszałem  już  to  nazwisko.  -  Ksiądz   popatrzył   na Mattiego   zmrużonymi  oczami. 

Przeniósł  spojrzenie  na Reijo.  - Ona  też  się  tak nazywała,   ta dziewczyna,   której  w  takim 

pośpiechu udzieliłem ślubu osiemnaście lat temu. To matka tej dziewczyny, której wczoraj 

błogosławiłem... To była twoja żona?

Reijo kiwnął głową. Czuł się nieswojo w towarzystwie ważnych ludzi. Pozostało mu to 

z czasów, gdy siedział zamknięty w piwnicy wójta w Alcie.

- Raija jest moją siostrą - powiedział Matti z dumą. Nikt z rodu Alatalo nie wstydził się 

swego pochodzenia. - Jestem od niej dużo młodszy.

Ksiądz zanurzył pióro w atramencie.

- Urodzony?

-   Trzydziestego   grudnia   tysiąc   siedemset   siedemnastego   roku.   W   Miekojarvi, 

Tornedalen. Finlandia. Syn Marji i Erkkiego Alatalo.

Dłoń zapisywała, stawiając ze zgrzytem pióra litery i ozdabiając je lukami i zawijasami.

- A dziewczyna? Reijo poczuł, że ksiądz posłał mu ostre spojrzenie.

Odchrząknął.

- Moja wychowanka, Elise Skogslett, córka Fredrika. Matka: Eva. Oboje dawno umarli. 

Urodzona piętnastego sierpnia tysiąc siedemset dwudziestego trzeciego roku.

-   I   nie   zachodzą   żadne   okoliczności   przyspieszające   małżeństwo?   Tak   jak   we 

wczorajszym ślubie?

Reijo potrząsnął głową.

- Jestem człowiekiem honoru - rzucił Matti. Spojrzenie posłane mu przez duchownego 

mówiło, że będzie sądził na ten temat, co zechce.

Formalności zostały dopełnione.

Reijo   i   Matti   wyszli   na   powietrze   i   zmieszali   się   z   tłumem.   Ludzie   handlowali   i 

rozmawiali w trzech językach, z łatwością przechodząc z jednego na drugi w połowie zdania. 

Nie było w tym nic dziwnego, wywodzili się przecież z Nordkalotten, obszaru na północy Pół-

wyspu Skandynawskiego, gdzie nie liczyły się granice.

- Spociłem się przez tego diabla - wyznał Matti.

- Chyba nie byłby zachwycony tym określeniem - zaśmiał się Reijo.

- Nie lubię, gdy ludzie udają, że są więcej warci niż inni. I gdy są przeświadczeni, że 

mają wyłączność na przyzwoitość. Nigdy w to nie uwierzę. Nie jestem taki głupi.

- Dobrze, że mu tego nie powiedziałeś - zauważył Reijo sucho. - Może pójdziemy do 

Mai i Simona?

Matti chętnie przystał na propozycję. Oddalili się od tętniącego życiem targowiska.

Tuż przy skręcie na ścieżkę spotkali dwóch mężczyzn z osady.

- Był tu lensman - powiedział jeden. - Miał ze sobą pomocników. Pytali o Simona.

- Lensman? - Reijo nie mógł uwierzyć własnym uszom. - Simon nie zrobił nic złego.

- Też tak mówiliśmy, ale zbyli to śmiechem. Niepokój, który poczuli Reijo i Matti, 

zmienił się w lodowatą, przerażającą pewność. Szybko pokonali drogę do domku przy rzece.

Przybyli za późno. Nic nie mogli zrobić. Mieli do czynienia z władzą. Biedacy jak oni 

nie mogli się jej przeciwstawić.

Simona wywlekli dwaj silni ludzie lensmana. Widać stawiał opór, bo jego twarz nosiła 

ślady uderzeń.

- Dlaczego go zabieracie? - Reijo zatrzymał lensmana. - On jest moim zięciem. Nie 

zrobił nic złego. Nie możecie go zabrać, wczoraj się ożenił.

- Mógłby się ożenić i dzisiaj, nic by to nie zmieniło - odezwał się lensman niechętnie. 

Nie podobało mu się,  że jakiś   Kwen mu przeszkadza.  - Mamy powody sądzić,  że Simon 

Bakken ukradł łódkę i sieci pewnego człowieka z głębi fiordu. Poza tym podejrzewamy, że 

wczesnym latem spowodował lawinę, która zabiła dwóch ludzi.

- Simon?

- Byłem w górach razem z Simonem i Mają, gdy zeszła lawina - odezwał się Matti 

pewnym głosem. - Żadne z nas nie miało z tym nic wspólnego.

- Musiałbyś na to przysiąc - rzucił lensman. - Nazwisko?

Matti odpowiedział na pytanie.

- Sama kradzież łódki i sieci jest poważną sprawą - stanowczo stwierdził urzędnik. - Nie 

możemy pozwolić, żeby jakaś gromada złodziei grasowała w naszej okolicy.

- Nie możecie tego zrobić! - nie poddawał się Reijo.

- To na nic! - Simon spojrzał na teścia. - Stary okazał się pamiętliwy. Powinienem był 

uciec gdzieś daleko. Teraz nic już nie pomoże. Opiekuj się Mają. I dzieckiem, jeśli... jeśli nie 

wrócę.

Reijo nie mógł się zdobyć na słowa pocieszenia. Słyszał o przypadkach, w których 

mniejsze przewinienie karano więzieniem.

- Postaramy się cię uwolnić! - obiecał. - Tak tego nie zostawimy!

Śmiech mężczyzn trzymających Simona był wiele mówiący. Przestępców łatwo się nie 

uwalnia...

Matti pobiegł za nimi. Mieli płynąć przez fiord, a nawet nie pozwolili Simonowi się 

ubrać. Ściągnął z siebie kurtkę. Widząc to, pomocnicy lensmana przystanęli.

- Pozwólcie mu chociaż to włożyć.

Pomógł Simonowi wciągnąć kurtkę i wsadził mu czapkę na głowę.

-   Elise   będzie   miała   dobrego   męża   -   powiedział   Simon,   patrząc   na   Mattiego.   - 

Zaopiekujesz się też Mają?

- Obiecuję. Zadbamy, żeby Maja nie była sama. Ale ty niedługo wrócisz.

- Nie zakładałbym się o to - rzucił jeden z mężczyzn i brutalnie pociągnął za sobą 

Simona.

- To sprawka Kristoffera - rzuciła bezbarwnie Maja, gdy już dotarli do domku. - Nikt 

inny nie życzy Simonowi źle.

- Myślałem, że to zemsta za Elise - stwierdził Reijo. Czuł, jak rośnie w nim bezsilna 

złość. - Ale to jednak Simon go ośmieszył. My pozwoliliśmy mu zachować twarz. Mimo to 

ludzie nadal gadali, że Simon Bakken latał za dziewczyną, którą Kristoffer uważał za swoją.

- Reijo uderzył pięścią w stół. - Popłynę i porozmawiam z nim! Jeszcze dziś! Musi 

odwołać oskarżenia!

- Zostaniesz sama - powiedział Matti cicho. - To źle.

- Dam sobie radę.

Odziedziczyła  dumę  Raiji.  Jej  wyprostowaną sylwetkę i   odważne  spojrzenie.  Miała 

zdolność do przetrwania jak karłowata brzoza, uparcie trzymająca się podłoża.

- Musisz wrócić do domu. Nie możesz teraz tu mieszkać. Nie w twoim stanie! - Reijo 

był stanowczy.

- Simon prosił nas, żebyśmy się tobą opiekowali.

- To jest mój dom. Sam mi go kupiłeś, Reijo. - Spojrzenie Mai było nieugięte. - Był 

dobry dla Raiji, będzie dobry dla mnie. Kobiety rodziły już w nim dzieci. Nie będę pierwsza.

- Sama jesteś jeszcze dzieckiem! Maja powoli potrząsnęła głową.

- Może tobie tak się wydaje, Reijo. Ale już dawno przestałam nim być. Nawet nie wiem, 

czy kiedykolwiek byłam. Jestem dorosła, Reijo. Dorosła...

Oczywistość tego stwierdzenia dotarła wreszcie do Reijo. Wiedział, że Maja ma rację. 

Chciał   ją  chronić  jak   dziecko.   Dla   niego   ciągle   nim  pozostawała,   ale   przecież   dawno   już 

dorosła. To tylko on chciał ją taką widzieć. Dla siebie.

- Ty wiesz najlepiej - rzucił. - Popłynę teraz do niego. Ale jesteśmy z tobą. Nie zostałaś 

sama.

Maja posłała mu spojrzenie pełne ciepła.

- Wiem, Reijo. Nigdy nie czułam się samotna.

16

Elise przeprowadziła się do Mai. Gdy dowiedziała się o aresztowaniu Simona, odpięła 

klucze, które nosiła u pasa, i oddała je Idzie.

- Będziesz teraz jakby panią domu - powiedziała z uśmiechem. - Na pewno najmłodszą 

w okolicy. Może i w całym kraju.

- Tak będzie przyzwoicie - wytłumaczyła Mattiemu. - Nie wypada przecież, żebyśmy 

mieszkali pod jednym dachem. Jeszcze dużo czasu do ślubu.

- I nie będę mógł pewnie przychodzić na nocne zaloty? - Matti udawał zrezygnowanego.

Potrząsnęła głową.

- Musi być porządnie. Zrobimy to tak, jak trzeba.

- Pewnie powinienem zbudować dom... Elise wiedziała jednak, że narzeczony nie ma na 

to zbytniej ochoty.

-   Ale   przecież   ta   osada   jest   dla   ciebie   za   mała?   -   spytała   przyjaźnie.   -   Chcesz 

powędrować gdzieś dalej?

Matti nie odpowiedział.

- Nie jestem aż tak przywiązana do tego fiordu - rzuciła zamyślona. - Mam Reijo. Maję. 

Knuta. Idę. Przyjaciół. Ale przyjaciół można zdobyć i gdzie indziej. Jeżeli tylko zechcesz żyć 

gdzieś   indziej,   pójdę   z   tobą.   Kocham   moją   rodzinę,   ale   nadal   tak   będzie,   nawet   jeśli 

przestaniemy się widywać na co dzień. To my mamy zbudować swoją przyszłość. Tutaj nic nas 

nie trzyma. Może są inne, lepsze miejsca...

Matti   wciąż   czuł   wyrzuty   sumienia,   ale   zrozumiał,   że   Elise   jest   jeszcze   bardziej 

niezwykła, niż przypuszczał. Wielu ludzi nie zrozumiałoby tego niepokoju, który miał we krwi.

Elise nawet nie uznała, że to coś złego.

- Ale muszę zostać z Mają, jak długo będzie mnie potrzebowała. Simon jest niewinny, a 

przecież nie mogą więzić niewinnego, prawda? Kiedy wróci, zaczniemy robić plany. Nasze 

plany.

Na nic się nie zdały poczynania Reijo.

Obiecał, że poruszy niebo i ziemię, aby uwolnić Simona, i naprawdę się starał.

Ostro natarł na Kristoffera, niemal użył siły. Ten jednak był równie uparty. Wręcz 

napawał się świadomością, że uderzył wtedy, gdy się nikt tego nie spodziewał.

-   Nic   nie  mogę   zrobić   -   powiedział   obłudnie.   -   To   lensman   przestrzega   prawa.   Ja 

poniosłem straty i nie mam nic przeciwko temu, żeby ten, który je spowodował, poniósł za nie 

karę.

- Chłopak jest niewinny, wiesz o tym równie dobrze jak ja - grzmiał Reijo. - To tylko 

twoja złość za tym stoi, nic innego. Opamiętaj się i cofnij oskarżenie!

- Nie będę się wstawiał za złodziejem! O ile wiem, Simon Bakken dostanie tyle, na ile 

zasłużył.

Kristoffer nie ugiął się.

Reijo napisał do amtmana, naczelnika urzędującego na południu kraju, ale nie dostał 

żadnej odpowiedzi. Pojechał do lensmana. Prosił i żądał. Nic nie wskórał.

Znów poszedł do Kristoffera. Artur też.

Nie pomogło.

W styczniu roku pańskiego tysiąc siedemset czterdziestego czwartego Simon Bakken 

został uznany winnym przywłaszczenia sobie własności innego człowieka: łodzi do połowu ryb. 

Poza tym uznano go winnym przywłaszczenia sobie jego sieci oraz zniszczenia innych. W ten 

sposób utrudnił poszkodowanemu zdobywanie środków do życia.

Uczynił   to   wszystko   w   złej   wierze.   Stawili   się   świadkowie,   którzy   bez   wahania 

stwierdzili, że widzieli wszystko na własne oczy.

Nic nie pomogło, że Simon twierdził, że jest niewinny.

Sądowi nie udało się tylko udowodnić, że miał coś wspólnego z lawiną.

Matti stawił się na rozprawie. Zdecydował, że wyzna prawdę, jeśli nic innego nie zdoła 

uratować Simona.

Jednak   ta   część   oskarżenia   upadła.   Zapisano,   że   lawina   była   wypadkiem 

spowodowanym siłami natury.

Mimo to Simon Bakken został skazany na trzy lata więzienia.

- Wzięliśmy  pod uwagę  twój  młody wiek  i to,  że twoja  żona oczekuje potomka  - 

powiedziano mu. - Inaczej dostałbyś karę śmierci.

Simona wysłano do więzienia na południu kraju.

Nikomu nawet nie pozwolono z nim porozmawiać po wydaniu wyroku. Nawet Mai, 

która w zaawansowanej ciąży wyprawiła się tam otwartą łodzią.

Simon Bakken był przecież niebezpiecznym przestępcą.

Matti i Elise ustalili datę swego ślubu na koniec maja. Chcieli, żeby była już wiosna, 

żeby pierwsze listki wróżyły lepsze czasy dla nich, dla Mai. Poza tym dziecko już się powinno 

urodzić, a Maja dojść do siebie.

Pomyśleli o wszystkim. Zaplanowali to dokładnie.

Ale nie wszystko w życiu daje się zaplanować. Dziecko przyszło wcześniej.

Była połowa lutego, słońce dopiero co zaczęło posyłać swe promienie ponad górami. 

Pozostało jeszcze wiele tygodni zimy. Dziecko, które miało urodzić się wiosną, przyszło na 

świat o wiele wcześniej.

Bóle zaczęły się nad ranem.

Ani Maja, ani Elise nie wiedziały właściwie nic o porodach. Elise, zarzuciwszy okrycie 

na koszulę nocną, popędziła po matkę Simona. Prawie płakała z niecierpliwości, czekając, aż 

tamta wstanie. Wróciła biegiem.

Teściowa   Mai   nadeszła   godzinę   później,   co   wydawało   im   się   wiecznością.   Maja 

nienawidziła bólu, wszystko wydawało jej się okropne.

- Nie ma pośpiechu - matka Simona znała się na rzeczy. - To długo trwa. Nawet nie 

jesteś w połowie. To twoje pierwsze, dziewczyno, więc nie wykręcisz się sianem. Mamy przed 

sobą cały dzień.

Wody odeszły dopiero wieczorem. Maja była zmęczona i blada.

Przyszli wszyscy z cypla. Matka Simona, Sandra, zadbała o to, żeby mieli co robić.

- Trzymajcie się z dala od pokoju! Tylko Elise może tam ze mną być. To też nie jest 

zresztą właściwe, bo jeszcze jest młoda. Niedługo jednak wychodzi za mąż, przyda się jej.

Rąbali drwa. Nosili wodę. Naprawili szopę i obrządzili zwierzęta w oborze.

Chodzili w kółko, niespokojni, słysząc krzyki i przekleństwa Mai.

- Nie przeklinaj! - upomniała ją Sandra. - Rodzisz mojego wnuka, przeklinanie może 

wam zaszkodzić.

Maja nie słuchała.

- Coś jest nie tak? - spytał blady Reijo, gdy Sandra wyszła na chwilę.

- To jej pierwsze dziecko. Jest drobna i już zmęczona. Ale to nic poważnego. Trzeba 

czasu. Ona nie jest odporna na ból, ale jakoś to będzie. Dziecko musi się urodzić.

Reijo przypomniał sobie, że Raija też była drobna, ale rodziła bez żadnych trudności.

- Nigdy nie będę miała dzieci! - stwierdziła Elise ze łzami w oczach, gdy wyszła z 

pokoju Mai, żeby się uspokoić i coś zjeść. - Mężczyźni nawet sobie nie wyobrażają, jakie to 

straszne. Nie ma mowy, żebym ja miała przez coś takiego przejść. Przecież tego nie można 

powstrzymać...

Matti   pogładził   ją   po   głowie.   Nie   wiedział,   co   powiedzieć.   Nie   mógł   jej   przecież 

obiecać, że się będzie trzymał od niej z daleka, gdy już wejdą do małżeńskiego łoża.

Na pewno by nie dotrzymał takiej obietnicy.

Czuł   się   tu   nie   na   miejscu   i   dręczyły   go   wyrzuty   sumienia   w   imieniu   wszystkich 

mężczyzn.

- To przebiega różnie u różnych kobiet - powiedział Reijo. - Nie mówię, że to nie boli, 

ale że akurat w przypadku Mai jest szczególnie trudne.

Elise prychnęła. Widziała cierpienie wykrzywiające twarz Mai.

Mężczyźni nie byli w stanie nawet wyobrazić sobie takiego bólu.

Oni nie rodzili.

Późną  nocą  Maja   zebrała   resztki   sił.   Pół   siedząc   w  łóżku,   zaciskając   ręce   na  jego 

krawędziach, parła, natężając cały swój upór i wolę, aż ujrzała sinawe ciałko z pomarszczoną 

twarzyczką pod czuprynką ciemnych włosów.

Padła z powrotem na łóżko i zasnęła. Sandra wytarła dziecko i zawinęła je w czyste 

płótno.   Zawołała   oczekujących   i   dała   dziecko   do   potrzymania   Reijo.   Już   miał   w   tym 

doświadczenie.

- Jest słaby, biedak - powiedziała cicho. - Przyłóżmy go do piersi Mai, nie czekając, aż 

ona się obudzi.

- Nic nie zagraża jej życiu? Sandra pokręciła głową.

- Gorzej z tym małym. Może powinniśmy go ochrzcić?  Nazwali  go Artur Mikkel. 

Ochrzcili nad cynowym talerzem.

Nie chciał ssać. Nawet nie krzyczał.

Zmarł po trzech godzinach.

Jego matka leżała, nieświadoma wszystkiego.

Elise i Reijo czuwali nad nią, siedząc po obu stronach łóżka. Tego łóżka, które Kalle 

kiedyś zrobił dla swojej młodziutkiej żony.

Obudziła się. W pokoju było cicho.

Od   razu   zrozumiała.   Odczytała   wiadomość   z   ich   twarzy.   Wybuchnęła   płaczem 

zmieszanym z histerycznym śmiechem. Z jej oczu płynęły łzy, ale z gardła wydobywał się 

śmiech. Siedziała, obejmując Reijo za szyję, i śmiała się, zapłakana.

Była wyczerpana, gdy już obeschły jej oczy. Mała i blada opadła na poduszki, które 

wsunęli jej pod plecy.

- To był chłopiec - powiedział Reijo. - Ochrzciliśmy go. Nazwaliśmy Artur Mikkel.

- Ty go tak nazwałeś? Pokiwał głową.

- Nie cierpiał. Widać nie było mu pisane życie. Maja wykrzywiła twarz w grymasie i 

wypowiedziała słowa, których Elise nigdy nie zapomniała:

- Czy to nie jest szyderstwo losu, Reijo? Wyszłam za mąż z powodu tego dziecka. Teraz 

nie mam ani męża, ani dziecka, tylko niepewność. Nie wiedziałam, że to aż taki grzech...

- Nie myśl tak - zaprotestował Reijo, ale jej nie zrozumiał.

Elise też nie, aż dopiero po wielu latach. Maja nie chciała widzieć dziecka.

- Nie jestem w stanie - rzekła po prostu. - Dla niego to i tak nieważne. Miał złą matkę.

- Jesteś zbyt surowa - Elise nie mogła zaakceptować słów Mai.

- Mam powody, aby być surowa. To jest jakaś próba. Kara. Nie wiem. Chyba muszę 

stracić wszystko.

Nikt   nie   wiedział,   jakie   słowa   przeciwstawić   temu   stwierdzeniu.   Nikt   nie   umiał 

umniejszyć jej goryczy.

Pochowali małego, gdy puściły mrozy.

Maja była już na nogach. Stała się chuda jak patyk, jej okolona czarnymi włosami twarz 

była bardzo blada. Mocno zaciskała bezkrwiste usta.

Wygoniła Elise ze swego domu.

- Dam sobie sama radę - oznajmiła z przekonaniem. Knut z Mattim często jednak 

wbrew jej woli odwiedzali ją późną porą, tak że nie mogła ich nie przenocować. Wiedzieli 

wtedy,   że   nikt   jej   nie   dokucza.   Wykonywali   za   nią   najcięższe   prace.   Przejrzała   ich,   lecz 

przystała na to.

- Jestem pyskata - stwierdziła. - Nie będę inna. Sama muszę ponieść karę za to, w co się 

zaplątałam. Mój los będzie taki, jaki sobie zgotowałam.

Elise chciała przełożyć ślub. Protestowali i Matti, i Maja.

- Czuję się nie w porządku, że jestem taka szczęśliwa - zwierzyła się Elise Mattiemu. - 

To przecież moja sprawka, że oni się pobrali. Naciskałam na to. A teraz Maja jest związana, 

mimo że mogłaby być wolna...

- Nie mogłaś przewidzieć, że Simon trafi do więzienia. Ani tego, że dziecko umrze.

- Ona tak rozpacza, że aż mnie przeraża.

- To cała Maja - westchnął Matti. - Nic nie robi połowicznie. Musi sobie sama z tym 

poradzić. My nie możemy jej pomóc.

Nie powiedział Elise, że według niego za rozpaczą Mai kryło się coś więcej. Jeśli Elise 

tego   nie   zauważyła,   to   dobrze.   On   to   odgadywał,   ponieważ   przypominało   mu   wyrzuty 

sumienia, którymi dręczył się jego ojciec, a ostatnio i on.

Maja była jedną z rodu Alatalo. Wiedział, że kryła w sobie więcej uczuć, niż to dawała 

poznać innym.

- Nadal chcesz ze mną wyjechać, Elise? - spytał. - Powiedziałaś kiedyś, że mogłabyś. 

Nadal tak uważasz?

- Nie mogę opuścić Mai!

- Długo mamy czekać? - zastanawiał się spokojnie. - Aż miną te trzy lata i Simon wróci 

z więzienia?

- Maja mnie potrzebuje... Matti potrząsnął głową.

- Nie potrzebuje ciebie bardziej niż kogokolwiek innego. Jesteś jej siostrą, nikim więcej. 

Maja ma tu Idę. Reijo. Knuta. Rodzinę Simona. Nie będzie bardziej szczęśliwa, jeśli zostaniesz 

dla niej. A my żyjemy teraz i nic nie mamy poza pokojem w domu Reijo. Nie tak sobie 

wyobrażałem naszą przyszłość.

Elise dotąd nie brała tego pod uwagę. Wydawało się jej tak oczywiste, że jest blisko z 

rodziną, a zarazem w myślach podróżuje daleko z Mattim.

Łatwo jej było powiedzieć, że z nim pojedzie.

- Chciałbym wrócić do Finlandii - oznajmił. Elise przełknęła ślinę. Finlandia? Obcy 

kraj, język, który rozumiała, lecz w którym nie miała odwagi mówić... Obcy ludzie, poza tylko 

Mattim...

- Kawałek ziemi po moim ojcu nie jest duży, ale przed śmiercią zdołał go spłacić. 

Należy teraz do mnie. Nie mogę znieść myśli, że Aki mógłby go komuś sprzedać. To mój 

ojciec własnymi rękami go wykarczował. To ma znaczenie. Dom jest stary, ale idzie lato. 

Zanim nastanie zima, możemy już mieć nowy. To nie jest tak daleko stąd, żebyśmy nie mogli 

czasem przyjeżdżać do Reijo. Może nie co roku, ale co dwa, trzy...

- Naprawdę chcesz tam jechać? - spytała cicho. Już dawno nie widziała w jego oczach 

takiego blasku. To była miłość, tym razem nie do niej, ale do skrawka ziemi. - Długo o tym 

myślałeś, Matti?

Skinął głową.

- Tęsknię, żeby tam wrócić. Myślałem, że jakoś to zniosę, gdy już będę miał ciebie. Ale 

chcę też tę ziemię. Moglibyśmy z niej wyżyć, Elise. O ile zbiory pozwolą, moglibyśmy nawet 

dokupić coś w okolicy. Z czasem mielibyśmy spore gospodarstwo.

- To nasza przyszłość... - Elise powtórzyła słowa narzeczonego. Może w końcu powinna 

pomyśleć i o sobie. Wystarczy martwienia się cudzymi kłopotami. Miała dwadzieścia lat. To 

dostatecznie dużo.

-   Wiem,   że   nie   powinno   się   wyrywać   z   korzeniami   dzikich   róż   takich   jak   ty   - 

uśmiechnął  się  Matti.  - Ale  w  Finlandii  też jest  dobra ziemia  do  sadzenia  kwiatów.  A  w 

Tornedalen jest pięknie. Inaczej niż przywykłaś. Wiem, że ci się spodoba.

-  Kwiaty takie  jak ja  rosną  wszędzie  -  zapewniła,  choć  nie  czuła,  że  zasługuje na 

podobne porównanie.

Listki   rzeczywiście   zdążyły się  rozwinąć na ten dzień,  kiedy mieli   się przeprawiać 

łodziami do kościoła w Karnes.

Ściany gór pociemniały. Choć jeszcze daleko było do prawdziwej wiosny, nastała pora 

roku dająca nadzieję na przyszłość.

Matti sam wiosłował, nie przejmując się, że pogniecie koszulę. Mieli mieć porządny 

ślub, ale żadne z nich dwojga nie chciało wesela.

Niech ludzie myślą, co chcą - to była ich decyzja.

Ida źle zniosła podróż. Wymiotowała, przewieszona przez krawędź łódki. Otarła potem 

usta i przysięgła, że nie będzie zielona na twarzy w taki dzień.

Maja niewiele mówiła.

Zamrugała tylko oczami, gdy ksiądz ogłosił Mattiego i Elise mężem i żoną. Pierwsza 

znalazła się przy łodziach, gdy mieli wracać. Elise promieniała szczęściem. Maja pomyślała, że 

dobrze jest na nią patrzeć. Widzieć kogoś, kto dostał tego, kogo chciał. Mieć świadomość, że 

ktoś przeżyje to, o czym ona już nawet nie marzyła.

Jej losu nic nie odmieni.

Szczęście nie przysługiwało widać kobietom z jej rodu. Ale uśmiechała się, gdy ściskała 

Elise. Powiedziała też, że się cieszy jej radością. To była prawda.

Objęła Mattiego i stwierdziła, że dał jej najwspanialszą ciocię.

Cieszyła się razem z nimi.

Ale jej serce krwawiło.

Zastanawiała się, czy Simon jeszcze żyje. Więzienie było chyba gorsze, niż mogła sobie 

wyobrazić. Docierały do niej różne pogłoski.

Ale nikt nie słyszał o Simonie.

Matti i Elise wyjechali kilka dni po ślubie. Reijo podarował młodym małżonkom konia, 

żeby ułatwić im podróż na południe.

- Pamiętajcie, że zostaje tu kilka osób, które was kochają - powiedział. - Nie znikajcie 

na zawsze!

Elise długo go obejmowała. Nie wiedziała, dokąd jedzie ani co ją tam czeka.

Przez całe życie Reijo stanowił dla niej oparcie. Mocne i pewne, takie, na które zawsze 

mogła liczyć.

Teraz miała rozwinąć skrzydła. Wyfrunąć z gniazda i stworzyć własne życie, własny 

dom.

Matti nigdy nie zastąpi jej Reijo.

Mąż był kimś innym niż ojciec.

- Będę za wami tęsknić - wyszeptała, bo nie była w stanie mówić głośno. - Rozchoruję 

się z tęsknoty...

- To nieprawda - pocieszał Reijo. - Będziesz szczęśliwa z Mattim. Jak nie, to ja się 

rozchoruję.

Pokiwała   głową,   pociągając   nosem.   Musiała   jeszcze   powiedzieć   to,   o   czym   długo 

myślała.

- Sądzę, że Raija żyje. Kiedy wróci, powtórz jej, że naprawdę kocham Mattiego!

- Obiecuję, Elise. Chciałbym tylko wierzyć w jej powrót tak mocno jak ty.

- Opiekuj się Mają! - dodała. Reijo długo jeszcze stał na cyplu, patrząc w ślad za 

młodymi. Stal jeszcze wtedy, gdy zniknęli w lesie. Już dwie córki opuściły gniazdo.

- Czuję taką pustkę - rzucił przed siebie. - Czy wszystko potoczyłoby się inaczej, gdybyś 

tu była, Raiju?

Mewa zaskrzeczała nad jego głową. Uśmiechnął się do siebie i zszedł na brzeg. W 

takich właśnie chwilach musiał wypłynąć w morze.

EPILOG

- Mamo, mamo! - Głos chłopca był jasny i pełen emocji. - Mamo, wujek Oleg wrócił! 

Ma łódź pełną ryb. Nigdy w życiu nie widziałem tyle ryb. Jest ich więcej niż w całym Morzu 

Białym. Więcej niż w całym oceanie!

Wpadł pędem do pokoju. W oczach malowało mu się dziecięce zadziwienie.

- Antonia pocałowała go na środku kei! Wszyscy to widzieli. To głupie, prawda, mamo? 

Ja nigdy nikogo nie pocałuję!

Poczochrała mu włosy. Znów urosły, choć nie tak dawno go strzygła.

Jewgienij nadszedł niedługo po nim. Był równie spokojny, jak syn gwałtowny.

- Oleg wrócił - oznajmił. Raija uśmiechnęła się.

- Twój syn cię uprzedził.

- Dobrze handlowali. Widać mieli dobre polowy w Finnmarku.

Zawsze się bał, że nazwy znane Raiji dawniej mogłyby przebudzić coś w jej pamięci.

Wahał się, zanim użył norweskich nazw. Długo zastanawiał się nad wyborem imienia 

dla   syna.   Mimo   wszystko   w   końcu   nadał   mu   to   właśnie,   żeby   nigdy   nie   zapomnieć   o 

przeszłości.

Także i teraz nic się nie stało.

-   Oleg   ciągle   mnie   drażni   -   mówił   dalej   Jewgienij.   -   Zawsze,   gdy   go   spotykam 

wracającego   z   podróży,   pyta   mnie,   czy   nie   zabiorę   się   z   nim   następnym   razem,   czy   nie 

spróbuję, jak to jest stać za sterem na otwartym morzu.

Raija pogładziła go czule po policzku. Skronie mu siwiały, a twarz pokryły zmarszczki 

z powodu kłopotów, pracy i cierpienia. Zdarzało się, że bolała go ręka, której nie miał. Nigdy 

jednak się nie skarżył. Tylko zmarszczki robiły się wyraźniejsze.

- A ty udajesz, że nie chcesz niczego, Jewgieniju Byków? Nie sądzisz, że twój najlepszy 

i najstarszy przyjaciel dobrze cię zna? Wie, że ciągnie cię na morze. Pragniesz pływać, ale sam 

przed sobą nie chcesz się do tego przyznać.

- Ja nie chcę niczego? - Objął ją swym jedynym ramieniem, przycisnął mocno do siebie 

i spojrzał na nią wyzywająco. - I to ty, Raija Bykowa, mówisz, że ja nie mam na nic ochoty? 

Jest coś, co działa na mnie kobieto, i to ty powinnaś o tym wiedzieć!

Zaśmiała się, napotykając jego usta. Doświadczona mężatka, jaką była, nie powinna już 

chyba czuć się tak bezgranicznie szczęśliwa, tak pożądana i sama tak chętnie odpowiadająca na 

pożądanie męża.

Ale tak właśnie się czuła.

Ich pocałunek był tego dowodem.

Widywała inne pary małżeńskie całujące się, jakby były sobie obce - i nie rozumiała 

tego.

Jewgienij i ona rozpalali w sobie ogień. Potrafili działać na siebie podniecająco samymi 

spojrzeniami. Nocami, gdy ciemność zapadała nad Dwiną, odkrywali w swoich objęciach coraz 

to nowe głębie.

- Gdybym miał oba ramiona, okręciłbym cię tak, jak nikt wcześniej nikogo.

- Dobrze sobie z tym radziłeś z twoim jednym ramieniem. Dotychczas - mrugnęła do 

niego i pofrunęła wokół kuchni. Jego śmiech brzmiał w jej uszach niczym muzyka.

- Może jeszcze dam radę jakiś czas - rzucił lekko zdyszany, gdy postawił ją na ziemię. 

Obojgu kręciło się w głowach. - Ale w moim następnym życiu poproszę o przydział dwóch 

ramion.  Ty   powinnaś   mieć  takiego   mężczyznę,  który  obejmowałby cię   więcej   niż  jednym 

ramieniem.

Raija wspięła się na palce, aby przytulić policzek do jego twarzy.

- Nie chcę nikogo innego - wyznała. - Obchodzisz mnie tylko ty i twoje jedno ramię. 

Nikt mnie tak nie obejmuje jak ty, nawet gdyby miał i dwa, i trzy ramiona.

- Ech! Dlaczego zachowujecie się tak głupio jak Antonia i Oleg? Nikt inny nie ma taty i 

mamy, którzy ściskają się i całują w środku dnia. I to w kuchni. A gdyby ktoś przyszedł i was 

zobaczył? - Ich dziewięcioletni syn patrzył na nich oskarżycielsko brązowymi oczami. - Dorośli 

tak nie robią - stwierdził.

-  Dorośli  robią  różne  dziwne  rzeczy  - odpowiedział  Jewgienij  i  potargał  niesforną, 

ciemną czuprynę syna.

- Jeszcze to! - wykrzywił się mały.

- Wielu rzeczy się nie rozumie, mając dziewięć lat, mój mały mężczyzno - powiedział 

ojciec.

- Nigdy się nie ożenię.

- Ja też tak mówiłem. Aż spotkałem mamę... - Jewgienij uśmiechnął się do Raiji. Kochał 

ją i to dziecko ponad wszystko w świecie.

Zbudował życie na kłamstwie w imię tej miłości i zamierzał je przeżyć w pełni.

Ona była szczęśliwa.

W to nigdy nie wątpił.

Ale zawsze w pobliżu czaiła się niepewność.

Pewnego dnia wszystko, o czym zapomniała, mogło wrócić. Dziś wieczór, jutro. W 

przyszłym tygodniu, może w przyszłym roku.

Żył z tą świadomością już ponad dziesięć lat.

Nienawidził siebie za to, ale nie mógł robić nic innego, jak tylko żyć dla niej.

Była jego przeznaczeniem.

Jego życiem.

Może znienawidzi go, gdy sobie wszystko przypomni.

Jewgienij milczał i cierpiał, ale przede wszystkim kochał ją.

- Jeżeli już będę musiał się ożenić - odezwał się chłopiec przemądrzale - jeśli będę 

musiał, to wtedy ożenię się z mamą.

Jewgienij uśmiechnął się do Raiji. Spojrzeniami potwierdzili swą miłość do syna.

- Świetny pomysł, Michaił - rzekł. Ich wspólne szczęście było tego warte: jego kłam-

stwa, przemilczenia, wszystkiego, czego ją pozbawił.

Gdyby mógł, postąpiłby jeszcze raz tak samo.

- I wtedy kupię statek większy niż twój i Olega i wezmę mamę, i popłyniemy do tego 

Finnmarku.

- Mamie jest tu dobrze - powiedziała Raija. - Najlepiej jest mi w domu.

To była prawda.

Nie tęskniła do innych miejsc.

Tu miała wszystko, czego pragnęła. Potrafiła żyć nawet bez wspomnień, które utraciła. - 

Jest mi dobrze - zapewniła Raija, patrząc Jewgienijowi w oczy. - Jestem szczęśliwa.