1. ENYCKLOPEDIE:    wyróżniamy  encyklopedie 

ogólne (powszechne)-obejmują całokształt wiedzy 
o  świecie  przyrody  i  dziejach  społeczeństwa  oraz 
encyklopedie  specjalistyczne-  zawierają  wszelkie 
wiadomości z zakresu określonej dziedziny wiedzy. 

2. SŁOWNIKI:  zakres  jest  ograniczony  do 

zagadnień  leksykograficznych.  Obejmują  zbiór 
wyrazów  z  odpowiednim  ich  objaśnieniem. 
Przykłady  słowników:  historyczne,  dwujęzyczne, 
etymologiczne,  gwarowe,  geograficzne  itd.  Służą 
one  pomocą  przy  odczytywaniu  źródeł,  ustalania 
znaczenia poszczególnych terminów.  

3. BIBLIOGRAFIE:  zawierają  zestawienie,  opis  i 

klasyfikację  twórczości  literackiej.  Mogą  ujmować 
całokształt  tej  twórczości  bądź wybór.  Bibliografie 
historyczne- 

mają 

charakter 

informacyjny. 

Dostarczają  wiadomości  o  tym,  co,  kiedy  i  gdzie 
napisano na określony temat. Bibliografie zbierają 
literaturę  historyczną,  porządkują  ją  i  ułatwiają 
odszukanie szczegółowej literatury.  

4. PODRĘCZNIK:  zadaniem  podręcznika  jest 

syntetyczne  przedstawienie  sumy  wiedzy  z 
określonej dziedziny. Podręcznik historii musi mieć 
różny zakres merytoryczny i chronologiczny. Mogą 
zawężać  problematykę  do  jednej  płaszczyzny 
procesu dziejowego. Wyróżniamy podręczniki na 3 
etapy  przyswajania  wiedzy,  szkoła  podstawowa, 
szkoły średnie i wyższe. 

5. MONOGRFIA: przeważnie jest pracą analityczną. 

Wyczerpujący 

opis 

jednego 

wybranego 

zagadnienia  poprzez  wszechstronną  krytykę 
literatury  i  źródeł  oraz  ich  interpretację.  Zawiera 
odtworzenie  faktów  i  pogląd  na  analizowane 
zagadnienie, będący wyrazem krytyki stanu badań 
i materiału źródłowego. 

6. ROZPRAWY:  znane  także  pracami.  Podaje  się 

określoną  problematykę  szczegółowej  analizie, 
rozpatrując  ją  na  podstawie  dotychczasowej 
literatury  i  źródeł.  Rozprawa  może  zawierać 
podsumowanie  pewnego  etapu  badań  nad 
wybranym zagadnieniem.  

7. RECENZJA: 

wyróżniamy  sprawozdawcze  i 

polemiczne.  Recenzje  piszę  się  dla  ocen 
poszczególnych  opracowań  lub  wydawnictw 
źródłowych.  Uzupełnia  problematykę  omawianej 
pracy. 

Wszechstronna 

recenzja-powinna 

obejmować  krótkie  przedstawienie  treści  pracy 
oraz jej krytykę z trzech punków widzenia: 1)ilości 
zawartego  w  niej  materiału  źródłowego,  2) 
metody  opracowań,  3)  metodologii  (sposobu 
rozumienia omawianych faktów). 

8. LEKSYKON: 

(słownik 

encyklopedyczny)-

uporządkowany zbiór wiedzy ujęty w formie haseł 
wraz  z  ich  podstawowymi  opisami.  Jest  formą 
pośrednią  pomiędzy  słownikiem  opisującym  hasła 
czysto  definicyjnie,  a  encyklopedią.  Leksykon  
może opisywać wybraną tematykę wiedzy, 

9. POLEMIKA:  dyskusja  słowna  lub  pisemna  na 

sporny temat, najczęściej związany z polityką. 

10.  PRACA  POPULARNONAUKOWA:  zadaniem 

jest  przystępność,  tak  od  strony  stylu,  jak  i 
przedstawienia  faktów.  Opatruje  się  z  reguły 
zestawem  literatury  fachowej,  a  niekiedy 
zwięzłymi  przypisami.  Niekiedy  jest  bardzo  dużo 
przypisów,  które  nie  wpływają  dodatnio  na  ich 
poczytność. 

11.  PRACA POPULARNA:  pozbawiona  wszelkiego 

aparatu 

naukowego.  

W  pracach  popularnych  powinny  znaleźć  się 
problemy,  które  zostały  uprzednio  dokładnie 
zbadane.  Należy  unikać  wprowadzania  nowych 
poglądów, 

ponieważ 

nie 

można 

ich 

udokumentować.