background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

1 z 6 

 

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA 11. 

PRZEDMIOT:  Zajęcia praktyczne w pracowni urządzeń mechatronicznych. 

TEMAT: Regulowanie nastaw regulatora na podstawie krytycznego nastawienia 
regulatora PID wg Zieglera i Nicholsa. 

Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową regulatora PID, przeprowadzenie nastaw regulatora 
PID metodą Zieglera – Nicholsa. 

Imię 

Nazwisko 

Grupa 

Rok szkolny 

 

 

 

 

OCENA: 

 

1. Wprowadzenie. 

Metoda  nastaw  regulatora  PID  według  Zieglera  -  Nicholsa  polega  na 

określeniu  pewnych  parametrów  układu  automatycznej  regulacji,  które  można  w 
prosty  sposób  wyznaczyć  doświadczalnie.  Pełna  znajomość  modelu  obiektu  nie 
jest potrzebna. 

Metoda ta, nazywana również metodą opartą na wskaźnikach wzmocnienia 

krytycznego, opiera się na znajomości parametrów układu znajdującego się na granicy 
stabilności. Parametry te są wyznaczane w następujący sposób: w układzie zamkniętym z 
regulatorem typu P zwiększa się współczynnik K

p

 dopóki w odpowiedzi skokowej nie 

zaobserwuje się drgań niegasnących. W takim stanie należy zanotować wartość 
wzmocnienia krytycznego regulatora K

p

 = K

r

 oraz zmierzyć okres drgań krytycznych T

kr

.  

 

 

Metoda optymalizacji wg Zieglera i Nicholsa wyjaśniona zostanie na przykładzie 

symulowanego obiektu regulacji z pięcioma połączonymi jedna opcją za drugą stałymi 

 

background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

2 z 6 

 

czasowymi. I.G. Ziegler i N.B. Nichols znaleźli metodę do optymalizacji dla przypadku, 
gdy w obwodzie regulacyjnym nie da się zmierzyć odpowiedzi skokowej. Wyszli oni z 
założenia: 

1.obwód regulacyjny jest kompletny, 

      2. obiekt regulacyjny wyższego rzędu może charakteryzować się zachowaniem P-T

1

-T

x

 

3.  regulator może być użyty jako regulator P, 
4.  obwód regulacyjny może pracować na granicy stabilności. 

Obiekt regulacji z zachowaniem P-T1-Tx występuje np. wtedy, gdy istnieje 

nominalny czas opóźnienia, dla pomiarów realizowanie jest przez to pięć członów P-T1 ze 
zróżnicowanymi stałymi czasowymi. 

Doprowadzanie obwodu regulacyjnego do granicy stabilności oznacza, że 

wzmocnienie regulatora P w takim stopniu zostaje podwyższone, aż obwód regulacyjny 
wykonuje stabilne drgania własne i tym samym pracuje jako oscylator. 

Obiekt regulacji składa się z członu P-T3, do którego podłączone są jeszcze dwa 

człony P-T

1

. oba mają stałą czasową T~ 0.05s: wtyczka na 0.01s a potencjometr w pozycji 

pośredniej. Terowanie programowe trzeba nastawić dla wszystkich pomiarów na długość 
cyklu T=50ms. 

 

Rys. 2 Układ pomiarowy do optymalizacji nastaw regulatora. 

 

 

 
 

 

background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

3 z 6 

 

 
2. Ćwiczenia.
 

2.1.  Parametry obiektu regulacji. 

Zbudować kompletny obwód regulacyjny. Jako regulator posłuży nam najpierw 

regulator P z małym wzmocnieniem np. z K

P

 = 5. Wybieramy wartość żądaną U

w

 = 4V. Za 

pomocą oscyloskopu odczytujemy przebiegi U

w

 i U

x

. Podwyższać współczynnik 

proporcjonalności K

P

 regulatora P tak, aż wyraźnie będzie można rozpoznać, że obwód 

regulacyjny wykonuje stabilne drgania własne. Wtedy nastawione zostało krytyczne 
wzmocnienie regulatora KPk. Proszę ustalić długość cyklu Tk tych drgań własnych i 
nanieść obie wartości do tabeli 1. 

Tabela 2 zawiera obliczenia Zieglera i Nicholsa dla poszczególnych typów 

regulatorów. Obliczyć wartości regulatora i wpisać bezpośrednio do tabeli. 

Zwrócić uwagę przy sterowaniu, czy wtyczka RESET i gniazdka SINGLE są 

otwarte!! 

2.2. Optymalizacja regulatora. 

Dla wszystkich pomiarów długości cyklu sterowania programowego wynosi T= 

50ms.  Wartości  regulatora  należy  tak  nastawić,  że  wykraczają  one  poza  zakres  tablicy 
PID, należy przekręcić nastawnik do oporu. 

Pomiar nr 1 (regulator P): Kompletny obwód regulacyjny zbudowany jest wraz z 
regulatorem P. Nastawić na regulatorze współczynnik przenoszenia, który został 
obliczony w tabeli 2. Zmierzyć i zarejestrować odpowiedź skokową U

w

 i U

x

 = f(t) 

(Oscylogram 1). 

Pomiar nr 2 (regulator PI): powtórzyć pomiar nr 1 dla regulatora PI (Oscylogram 2). 

Pomiar nr 3 (regulator PID): powtórzyć pomiar nr 1 dla regulatora PID (Oscylogram 3). 

Zwrócić uwagę przy sterowaniu, czy wtyczka RESET jest włożona a gniazdka SINGLE 
są otwarte!! 

Tabela 1. 

Krytyczne wzmocnienie regulatora 

Długość cyklu drgań 

KP

k

Tk= 

 
 
 
 
 
 
 

background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

4 z 6 

 

 
 
 
Tabela 2. Wartość regulatorów wg Zieglera i Nicholsa. 

Typ regulatora 

K

P

 

Czas cofania T

n

 

Parametr nastawny 
regulatora 

Regulator P 

K

P

 = 0.5 x K

Pk

 

K

P

 = 

xxxx 

xxxx 

Regulator PI 

K

P

 = 0.45 x K

Pk

 

K

P

 = 

T

n

=0.85 x T

T

I

= Tn / 

Kp Tn = T

I

 = 

xxxx 

Regulator PID 

K

P

 = 0.6 x K

Pk

 

K

P

 = 

T

n

=0.85 x T

T

I

= Tn / 

Kp Tn = T

I

 = 

T

v

=0.12 x T

T

D

= Tv x 

Kp 
Tv = T

D

 = 

3.  Przebieg ćwiczenia. 

- przygotowanie stanowiska do wykonania poszczególnych ćwiczeń: 

- przygotowanie panelu dydaktycznego PID BOARD, 

- przygotowanie przewodów łączeniowych, 

- przygotowanie oscyloskopów i multimetrów, wykonanie właściwych pomiarów obiektu 
regulacji „I" bez opóźnienia i z opóźnieniem 

- wykonanie połączeń zgodnych ze schematem pomiarowym, 

- odrysowanie oscylogramów, 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

5 z 6 

 

 

 

4. Oscylogramy do ćwiczeń. 

 

 

background image

 

Projekt "Modernizacja oferty kształcenia zawodowego w powiązaniu z potrzebami lokalnego/ 

regionalnego rynku pracy" współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego 

Funduszu Społecznego. 

6 z 6