background image
background image

 
 
 
 

 

Autorzy:      

mgr Jacek Brzeziński  

mgr Krystyna Ratyńska-Olechnowska  

mgr  Anna Pruchniewicz 

 
 
Recenzenci:  

mgr Katarzyna Domańska 

mgr Mirosława Müldner-Kurpeta 

 
 
Opracowanie redakcyjne: 

dr inż. Zofia Parfiniewicz 

mgr Piotr Bartosiak 

 

background image

 
 
 
 

 

Spis treści 

 

 

Wprowadzenie 4

I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia  

w zawodzie 

7

 

1.  Opis pracy w zawodzie 

7

 2. 

Zalecenia 

dotyczące procesu dydaktyczno-wychowawczego 

9

II. Plany 

nauczania 

16

III.  Moduły kształcenia w zawodzie 

18

 

1.  Podstawy technik informacyjnych 

18

 

 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, 
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 22

 

 

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii w działalności 
informacyjnej 25

  Organizowanie 

procesu 

pracy 

28

 

 

Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 

32

 

 

Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 

37

 

2. Działalność informacyjna 

42

  Posługiwanie się terminologią informacyjną 44
  Organizowanie 

działalności informacyjnej 

46

 

3.  Technologia przetwarzania informacji 

50

 

 

Gromadzenie i przechowywanie informacji 

54

 

 

Opracowywanie formalne dokumentów 

57

 

 

Opracowywanie rzeczowe dokumentów 

61

 

4. Technologia udostępniania informacji 

65

  Identyfikowanie 

potrzeb 

użytkowników 69

  Wyszukiwanie 

informacji 

72

  Udostępnianie informacji 

77

 

5. Praktyka zawodowa 

80

  Pozyskiwanie 

źródeł informacji 

84

  Sporządzanie opisów bibliograficznych i rzeczowych 

86

  Upowszechnianie 

informacji 

88

 

6. Działalność informacyjna na rzecz upowszechniania 

wiedzy o Unii Europejskiej 

91

 

 

Gromadzenie i przetwarzanie informacji 

94

  Upowszechnianie 

informacji 

97

 

 

background image

 
 
 
 

 

Wprowadzenie 
 

Celem kształcenia w zawodzie technik informacji naukowej jest 

przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego 
pracownika bibliotek i ośrodków informacji, w zakresie gromadzenia, 
opracowywania i upowszechniania informacji. Efektywne funkcjonowanie 
na rynku pracy wymaga: przygotowania ogólnego, opanowania 
podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia 
ustawicznego. 

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się 

otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia  
i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości. 
Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi 
osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał 
nauczania są powiązane z realizacją zadań zawodowych, umożliwia: 
– przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie poprzez 

realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane 

 

na stanowisku pracy, 

– korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy,  
– opanowanie umiejętności z określonego obszaru zawodowego.  
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: 
– proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania, 
– uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego 

w zależności od własnych potrzeb i możliwości, 

– rozwiązania programowo – organizacyjne dają możliwość 

kształtowania umiejętności zawodowych różnymi drogami, 

– umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają 

możliwość wykonywania określonego zakresu pracy, 

– wykorzystuje się w szerokim zakresie zasadę transferu umiejętności 

i wiedzy, 

–  programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można 

wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu 
wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku 
pracy. 

Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie 

przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej 
kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia 
ustawicznego. 

W pracach nad doborem treści kształcenia i konstruowaniem 

programu nauczania w układzie modułowym została wykorzystana 
dostępna literatura, doświadczenia polskie i zagraniczne, a zwłaszcza 
metodologia MES Międzynarodowej Organizacji Pracy. Według 

background image

 
 
 
 

 

metodologii MES zostały opracowane programy szkolenia dorosłych  
w ramach projektu TOR #9, którego celem było między innymi 
zwiększenie mobilności zawodowej osób dorosłych. Opracowany 
modułowy program nauczania składa się z zestawu modułów kształcenia 
w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, 
wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiających 
zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych 
dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia  
w zawodzie, obejmujący wycinek pracy, który nie podlega dalszym 
podziałom. Jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. 

W strukturze programu wyróżnia się: 

– założenia programowo – organizacyjne kształcenia w zawodzie, 
– plany nauczania, 
– programy modułów i jednostek modułowych. 

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz 

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, 
literaturę.  

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał 

nauczania,  ćwiczenia,  środki dydaktyczne, wskazania metodyczne 

 

do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny 
osiągnięć edukacyjnych ucznia.  

Schemat korelacji modułów i jednostek modułowych (dydaktyczna 

mapa programu), zamieszczony w założeniach programowo – 
organizacyjnych kształcenia w zawodzie, umożliwi uczniowi wybór 
ścieżki edukacyjnej w zależności od predyspozycji, możliwości 
intelektualnych oraz wcześniej uzyskanych i potwierdzonych 
umiejętności. 

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek 

modułowych, zawierający elementy:  
−  symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją 

zawodów szkolnictwa zawodowego, 

−  symbol literowy, oznaczający grupę modułów: 

O – dla modułów ogólnozawodowych, 
Z – dla modułów zawodowych, 
S – dla modułów specjalizacyjnych, 

−  cyfrę arabską dla kolejnej, wyodrębnionej w module, jednostki 

modułowej. 

 
Przykładowy zapis kodowania modułu:  
348 [03].Z1 
348 [03] – symbol cyfrowy zawodu: technik informacji naukowej 
Z1 – pierwszy moduł zawodowy: działalność informacyjna 

background image

 
 
 
 

 

 
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 
348 [03].Z3.03 
348 [03] – symbol cyfrowy zawodu: technik informacji naukowej 
Z3 –  trzeci moduł zawodowy: technologia udostępniania informacji 
03 –  trzecia jednostka modułowa wyodrębniona w module Z3: 

udostępnianie informacji 

 

background image

 
 
 
 

 

I. Założenia programowo organizacyjne kształcenia  

w zawodzie 

 
1. Opis pracy w zawodzie 
 

Typowe stanowiska pracy 
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik informacji naukowej 
może być zatrudniony w ośrodkach informacji i bibliotekach. Możliwość 
zatrudnienia istnieje zwłaszcza w ośrodkach informacji zarówno 

 

w sferze budżetowej, jak i w przedsiębiorstwach państwowych. Technicy 
informacji naukowej zatrudniani są także w firmach prywatnych, 
zwłaszcza w tych, które doceniają znaczenie informacji dla prawidłowego 
funkcjonowania firmy. Technik Informacji naukowej może pracować  
na następujących stanowiskach: 
– gromadzenia informacji, 
–  formalnego opracowywania dokumentów,  
– opracowywania rzeczowego, 
– udostępniania informacji w bezpośrednim kontakcie z użytkownikiem. 
Zależnie od wielkości ośrodka informacji zdarzają się sytuacje, 

 

w których pracownicy łączą ze sobą wykonywanie różnych czynności, 
jak na przykład opracowanie formalne z rzeczowym. 

 

Zadania zawodowe 
Zadania zawodowe technika informacji naukowej obejmują: 
– gromadzenie źródeł informacji (pierwotnych, pochodnych i wtórnych), 
– opracowywanie źródeł informacji zarówno dla tradycyjnych systemów 

informacyjnych, jak i na potrzeby skomputeryzowanego systemu 
gromadzenia i wyszukiwania informacji, 

– przetwarzanie informacji przez obsługę skomputeryzowanych baz 

danych, 

– udostępnianie i rozpowszechnianie informacji wśród użytkowników 

ośrodka informacji, 

– prowadzenie katalogów i kartotek wynikających z potrzeb 

macierzystego zakładu pracy oraz współpracę z krajową siecią 
informacji, 

–  wykonywanie podstawowych prac z zakresu biurowości, marketingu, 

księgowości i obsługa podstawowego sprzętu biurowego, 

– bieżące  śledzenie rozwiązań stosowanych w gromadzeniu 

 

i przetwarzaniu informacji,  

– zapoznawanie  się z tematyką branży instytucji macierzystej 

 

i potrzebami użytkowników,  

background image

 
 
 
 

 

– przygotowywanie własnego stanowiska pracy do wykonywania zadań 

zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Umiejętności zawodowe  
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: 
– gromadzić, uzupełniać i aktualizować zbiory dokumentów 

piśmienniczych i innych zawierających informacje, na przykład: 
książki, broszury, czasopisma i inne wydawnictwa tekstowe, oraz 
rysunki, mapy, filmy, płyty, taśmy magnetofonowe, programy 
komputerowe, 

– analizować treść dokumentu pod kątem przyporządkowania  

do określonych grup tematycznych, 

– tworzyć opisy bibliograficzne niezbędne do identyfikacji dokumentów,  
– porządkować zbiory dokumentów, 
– uzupełniać zbiory informacji o dokumentach w sposób umożliwiający 

wyszukiwanie w tradycyjnych, jak i komputerowych bazach danych, 

– wyszukiwać ze zbiorów żądane dokumenty lub informacje 

 

o dokumentach przez odpowiednie polecenia sformułowane w języku 
wyszukiwawczym z wykorzystaniem tradycyjnych indeksów 

 

i katalogów jak i skomputeryzowanych baz danych, 

– rozpoznawać prawidłowo potrzeby użytkownika w celu wyszukania 

odpowiednich informacji, 

– wypożyczać lub udostępniać na miejscu materiały informacyjne, 
– wykonywać kopie i wydruki poszukiwanych dokumentów, 
– dostarczać wykazy informacji o dokumentach zgodnie 

 

z zapotrzebowaniami tematycznymi, 

– dostarczać informacji użytkownikom informacji poprzez różnego typu 

wydawnictwa informacyjne  drukowane informatory, katalogi, spisy, 

– upowszechniać informację wykorzystując bazy internetowe lub pocztę 

elektroniczną, 

– przygotowywać i użytkować stanowisko pracy zgodnie z zasadami 

organizacji pracy, wymogami technologicznymi, przepisami 
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i zasadami 
ergonomii. 

 
Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu 
–  dobry stan zdrowia, 
– zdolności organizacyjne, 
– kreatywność, 
– aktywność, 
– komunikatywność, 
– zdolności językowe, 

background image

 
 
 
 

 

– dociekliwość, 
– systematyczność, 
– dokładność, 
– spostrzegawczość, łatwość nawiązywania kontaktów międzyludzkich. 
 

2. Zalecenia  dotyczące organizacji procesu dydaktyczno 

wychowawczego 

 

Podstawowym celem kształcenia w zawodzie technik informacji 

naukowej jest przygotowanie absolwenta szkoły do wykonywania prac 
pod kierunkiem specjalisty w zakresie gromadzenia, opracowywania  
i udostępniania informacji. Absolwent szkoły powinien również opanować 
wiedzę i umiejętności niezbędne do kontynuacji kształcenia w formach 
szkolnych i pozaszkolnych.  

Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu 

nauczania jest realizowany w szkole zawodowej dla młodzieży oraz  
w szkole zawodowej dla dorosłych. 

Program nauczania obejmuje moduły ogólnozawodowe, zawodowe  

i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia ogólną 
orientację w obszarze zawodowym „zarządzanie informacją” oraz ułatwia 
ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe przygotowuje 
absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu 
stanowiskach pracy oraz umożliwia specjalizację zawodową. Ogólne  
i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej 
kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są  
w modułach: 
•  Podstawy technik informacyjnych. 

•  Działalność informacyjna. 

•  Technologia przetwarzania informacji.  

•  Technologia udostępniania informacji.   

W programie przewidziano realizację modułu praktyki zawodowej oraz 

zaproponowano przykładowy moduł specjalizacyjny pod nazwą 
„Działalność informacyjna na rzecz upowszechniania wiedzy o Unii 
Europejskiej”W zależności od potrzeb lokalnego rynku pracy mogą być 
realizowane także inne specjalizacje. 

Moduły zbudowane są z jednostek modułowych. Każda jednostka 

modułowa zawiera treści programowe stanowiące określoną całość. 
Realizacja celów kształcenia sformułowanych w modułach i jednostkach 
modułowych zapewnia opanowanie umiejętności, umożliwiających 
wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym 
nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń 
określonych w programach jednostek modułowych. 

background image

10 

 
 
 
 

 

Program modułu 348[03].O1 – „Podstawy technik informacyjnych” 

zawierający pięć jednostek modułowych obejmuje ogólnozawodowe 
treści z obszaru zawodowego „zarządzanie informacją”. Program modułu 
i zawartych w module jednostek modułowych powinien być realizowany 
w pierwszej kolejności w różnych formach organizacyjnych 

 

w pracowniach i w terenie. Stanowi on podstawę do dalszego 
kształcenia i wykonywania zadań z zakresu modułów realizowanych 
w następnej kolejności.  

Program modułu 348[03].Z1 – „Działalność Informacyjna” obejmuje 

trzy jednostki modułowe.  Program modułu i zawartych w module 
jednostek powinien być realizowany jako drugi. Uczeń poznaje w nim 
podstawowe pojęcia dotyczące problematyki informacji naukowej 

 

i organizacji pracy bibliotek i ośrodków informacji. 

Program modułu 348[03].Z2 – „Technologia Przetwarzania Informacji” 

zawierający trzy jednostki modułowe, obejmuje treści kształcenia  
z zakresu podstawowych czynności związanych z zarządzaniem 
informacją, które umożliwiają w dalszej kolejności prawidłowo 
udostępniać i upowszechniać informacje.  

Program modułu 348[03].Z3 – „Technologia Udostępniania Informacji” 

obejmuje trzy jednostki modułowe dotyczące wykonywania prac 
związanych z udostępnianiem informacji. Jest to moduł, w którym uczeń 
zapoznaje się z efektem finalnym całego procesu przetwarzania 
informacji jakim jest zaspokojenie potrzeb informacyjnych użytkownika 
czyli klienta ośrodka informacji. 

Program modułu 348[03].Z4 – „Praktyka zawodowa” obejmuje trzy 

jednostki modułowe. Efektem realizacji programu praktyki jest 
doskonalenie umiejętności związanych z gromadzeniem, 
opracowywaniem i upowszechnianiem informacji stosownie do potrzeb 
użytkowników, realizowanych w ośrodku informacji, w rzeczywistych 
warunkach pracy. 

Program modułu 348[03].S1 – „Działalność informacyjna na rzecz 

upowszechniania wiedzy o Unii Europejskiej” złożony jest z dwóch 
jednostek modułowych. Jest to przykładowy moduł specjalizacyjny.  
W przypadku tego modułu uczeń nabywa umiejętności gromadzenia, 
przetwarzania i upowszechniania informacji o tematyce dotyczącej Unii 
Europejskiej. 

Wykaz modułów i występujących w nich jednostek modułowych 

przedstawiono w tabeli. 

 

 
 
 

background image

11 

 
 
 
 

 

Wykaz modułów i jednostek modułowych

 

Symbol jednostki 

modułowej 

Zestawienie modułów 

i jednostek modułowych 

Orientacyjna 

liczba godzin 

na realizację 

 

Moduł 348[03].O1 
Podstawy technik informacyjnych 

468 

348[03].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny 
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony 
środowiska 

18 

348[03].O1.02 

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii  
w działalności informacyjnej 

38 

348[03].O1.03  Organizowanie procesu pracy 

65 

348[03].O1.04 Wykorzystywanie 

informacyjnych technik biurowych 

192 

348[03].O1.05  Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 

155 

 

Moduł 348[03]. Z1 
Działalność informacyjna 

108 

348[03]. Z1.01  Posługiwanie się terminologią informacyjną 40 
348[03]. Z1.02  Organizowanie działalności informacyjnej 

68 

 

Moduł 348[03]. Z2 
Technologia przetwarzania informacji 

516 

348[03]. Z2. 01  Gromadzenie i przechowywanie informacji

140

348[03]. Z2. 02  Opracowywanie formalne dokumentów 

188 

348[03]. Z2. 03  Opracowywanie rzeczowe dokumentów 

188 

 

Moduł 348[03]. Z3 
Technologia udostępniania informacji
 

448 

348[03]. Z3. 01  Identyfikowanie potrzeb użytkowników 124 

348[03]. Z3.02  Wyszukiwanie informacji 

208 

348[03]. Z3.03  Udostępnianie informacji 

116 

 

Moduł 348[03].Z4 
Praktyka zawodowa 

140 

348[03]. Z4.01  Pozyskiwanie źródeł informacji 

30 

348[03]. Z4.02  Sporządzanie opisów bibliograficznych i rzeczowych 

60 

348[03]. Z4.03  Upowszechnianie informacji 

50 

 

Moduł 348[03].S1 
Działalność informacyjna na rzecz 
upowszechniania wiedzy o  Unii Europejskiej 

160 

348[03].S1.01  Gromadzenie i przetwarzanie informacji 

100 

348[03].S1.02  Upowszechnianie informacji 

 60 

 
Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych opracowano 
dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu, na którą składają 
się schematy układów jednostek modułowych w modułach. 
 
 
 
 
 

background image

12 

 
 
 
 

 

Dydaktyczna mapa programu nauczania 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

348[03].O1

348[03].O1.01

348[03].O1.02

348[03].O1.03 

348[03].O1.04 

348[03].O1.05 

348[03].Z1

348[03].Z1.01

348[03].Z1.02

348[03].Z2

348[03].Z2.01

348[03].Z2.02 

348[03].Z2.03 

348[03].Z3

348[03].Z3.01

348[03].Z3.02

348[03].Z3.03

348[03].Z4 

348[03].Z4.01 

348[03].Z4.02 

348[03].S1.01 

348[03].S1.02 

348[03].Z4.03 

348[03].S1 

background image

13 

 
 
 
 

 

     Na  podstawie  schematu  powiązań uczeń może wybrać  ścieżkę 
kształcenia w zależności od własnych możliwości, doświadczeń oraz 
dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy 
i umiejętności.  

Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać 

przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, 
aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz 
projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.  

Nauczyciel kierujący procesem zdobywania umiejętności przez ucznia 

powinien udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów technicznych 
związanych z realizacją zadań, sterować tempem kształtowania 
umiejętności zawodowych z uwzględnieniem predyspozycji oraz 
doświadczeń uczniów. W uzasadnionych przypadkach, nauczyciel może 
ustalić indywidualny tok kształcenia. Ponadto, powinien on rozwijać 
zainteresowania zawodem, wskazywać na możliwość dalszego 
kształcenia i zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Powinien 
również kształtować pożądane postawy uczniów, jak: rzetelność 
i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, porządek  
na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość  
o racjonalne stosowanie materiałów. 

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno –

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie 

okresie dynamicznych zmian w technologiach informatycznych 

i technice przetwarzania informacji. Pożądane jest opracowywanie przez 
nauczycieli pakietów edukacyjnych do wspomagania realizacji programu 
nauczania. Pakiety edukacyjne, stanowiące dydaktyczną obudowę 
programu, powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia 
modułowego. 

Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane 

metodami aktywizującymi oraz opartymi na działaniach praktycznych. 
Proponuje się również korzystanie z filmów dydaktycznych, 
organizowanie wycieczek dydaktycznych do dużych bibliotek i ośrodków 
informacji. W trakcie realizacji programu, należy zwracać uwagę  
na samokształcenie i możliwość korzystania z materiałów innych niż 
podręczniki (normy, akty prawne, tezaurusy, instrukcje, poradniki 

 

i internetowe źródła informacji).  W realizacji treści programowych, w tym 
ćwiczeń, należy uwzględniać współczesne technologie, materiały, 
narzędzia i sprzęt. 

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga 

przygotowania materiałów, takich jak: arkusz obserwacji, arkusz oceny 
postępów, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe, 

background image

14 

 
 
 
 

 

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz testy teoretyczne 
i praktyczne. 

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest  bieżące 

sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane              
jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. 
Ocenianie powinno umożliwić uczniowi poznanie poziomu jego osiągnięć 
w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać go do systematycznej 
pracy, samokontroli i samooceny. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno 
być realizowane za pomocą sprawdzianów: ustnych, pisemnych 
i praktycznych,  obserwacji  czynności uczniów podczas wykonywania 
ćwiczeń i pomiaru dydaktycznego. 

Środki dydaktyczne, niezbędne w procesie kształcenia modułowego, 

stanowią: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki 
kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Orientacyjna liczba godzin 

 

na realizację, podana w tabeli wykazu jednostek modułowych, może 
ulegać zmianie w 

zależności od stosowanych metod nauczania 

 

i środków dydaktycznych. 

Programy modułów i jednostek modułowych powinny być realizowane 

w różnych formach organizacyjnych, zależnie od treści kształcenia: 
w pracowniach na stanowiskach symulacyjnych oraz w terenie (ośrodki 
informacji naukowej).  

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego zajęcia 

teoretyczne i praktyczne są ze sobą  ściśle powiązane. Formy 
organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod 
kształcenia.  

Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupach 10-12 osobowych. Inne 

proponowane formy organizacyjne, to: praca w zespołach 2-3 
osobowych i praca indywidualna.  

Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się  

na odpowiednio wyposażonych stanowiskach symulacyjnych 

 

w pracowniach ćwiczeń praktycznych. Ćwiczeniowe stanowiska pracy 
uczniów powinny zostać wydzielone w pracowni ćwiczeń praktycznych, 
bibliotece lub w ośrodku informacji.  

Na podstawie analizy zadań zawodowych można wytypować 

następujące ćwiczeniowe stanowiska pracy:  
–  gromadzenia informacji,  
–  opracowywania informacji,  
– udostępniania informacji. 

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego 

programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe 
oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. W pracowni ćwiczeń 

background image

15 

 
 
 
 

 

praktycznych, w której realizowany jest proces dydaktyczny, należy 
zorganizować: 
– stanowiska  ćwiczeń praktycznych wyposażone w niezbędne 

materiały, narzędzia, sprzęt i urządzenia (stanowiska komputerowe  
z odpowiednim oprogramowaniem, normy, słowniki, karty katalogowe) 
oraz środki ochrony osobistej, a także apteczkę pierwszej pomocy, 

–  stanowisko nauczyciela wyposażone m.in. w sprzęt audiowizualny  

i multimedialny, tablicę, 

– bibliotekę, odpowiadającą potrzebom indywidualnego i grupowego 

uczenia się i samokształcenia. 
Wskazane jest, aby uczestnikom kształcenia modułowego umożliwić 

poznanie rzeczywistych warunków pracy w bibliotece lub w ośrodku 
informacji. 

Konieczne są systematyczne działania szkoły, takie jak: 

– organizowanie zaplecza technicznego, umożliwiającego realizację 

programu, 

– współpraca z bibliotekami, ośrodkami informacji i innymi instytucjami  

prowadzącymi działalność informacyjną, 

– doskonalenie nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia 

modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru 
dydaktycznego   oraz projektowania pakietów edukacyjnych.  
 

background image

16 

 
 
 
 

 

II.

 

PLANY NAUCZANIA  

 

PLAN NAUCZANIA 
Szkoła policealna 
Zawód: Technik informacji naukowej 348[03] 
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie 
 

Dla młodzieży

Dla dorosłych 

Liczba godzin 

tygodniowo  

w dwuletnim 

okresie 

nauczania 

 

Liczba godzin 

tygodniowo  

w dwuletnim 

okresie 

nauczania 

Liczba godzin 

w dwuletnim 

okresie 

nauczania 

Semestry I -IV 

Lp. Moduły kształcenia  

w zawodzie 

 

Semestry  I -IV

Forma 

stacjonarna 

Forma 

zaoczna 

1.   

Podstawy technik informacyjnych 

13 

10 

177 

2.  

Działalność informacyjna  

            3 

  2 

  41 

3.  

Technologia przetwarzania 
informacji  

15 11 205 

4.  

Technologia udostępniania 
informacji 

14 10 191 

5.  

Działalność informacyjna na rzecz 
upowszechniania wiedzy o Unii 
Europejskiej 

  5 

 4 

  68 

Razem:

50 37 682 

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 

 

background image

17 

 
 
 
 

 

PLAN NAUCZANIA 
 
Szkoła policealna  
Zawód: Technik informacji naukowej 348[03] 
Podbudowa programowa: liceum profilowane o profilu wywodzącym się  

 z tej samej co zawód dziedziny gospodarki 

 

Dla młodzieży

Dla dorosłych 

Liczba godzin 

tygodniowo 

w rocznym 

okresie 

nauczania 

Liczba godzin 

tygodniowo 

w rocznym 

okresie 

nauczania  

Liczba godzin 

w rocznym 

okresie 

nauczania 

Semestry I -II  

Lp. Moduły kształcenia  

w zawodzie 

 

Semestry I -II 

Forma 

stacjonarna 

Forma  

zaoczna 

1.  

Działalność informacyjna  

   2 

   1,5 

   27 

2.  

Technologia przetwarzania 
informacji  

14 10,5 189 

3.  

Technologia udostępniania 
informacji 

12 

           9 

162 

4.  

Działalność informacyjna na rzecz 
upowszechniania wiedzy o Unii 
Europejskiej 

 4 

           3 

 54 

Razem:

32 

         24 

432 

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 

 
 
 
 

 

background image

18 

 
 
 
 

 

III. Moduły kształcenia w zawodzie 
Moduł 348[03].O1 
Podstawy technik informacyjnych 

 
1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:  
– stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony 

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

– posługiwać się narzędziami pracy i dokonywać ich konserwacji, 
– dbać o estetykę stanowiska pracy, 
– zapobiegać zagrożeniom dla środowiska naturalnego związanym 

z procesem pracy, 

– posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa pracy, 
– stosować przepisy prawne dotyczące ochrony własności 

intelektualnej, 

– analizować informacje ekonomiczne w zakresie adekwatnym               

do zawodu, 

– stosować narzędzia informatyczne w pracach biurowych, 
– wykorzystywać techniki graficzne i multimedialne podczas realizacji 

zadań, 

– przygotowywać plan edukacyjny rozwoju zawodowego, 
– stosować aktywne metody poszukiwania pracy, 
– stosować zasady racjonalnego działania w realizacji zadań 

zawodowych, 

– posługiwać się informacją, również w formie elektronicznej, 
– posługiwać się w określonym zakresie językiem angielskim. 
 

2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol 

jednostki 

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna 

liczba 

godzin na 

realizację 

348[03].O1.01 

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny 
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony 
środowiska 

18 

348[03].O1.02 

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii 
w działalności informacyjnej 

38 

348[03].O1.03  Organizowanie procesu pracy 

65 

348[03].O1.04  Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 

192 

348[03].O1.05  Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 

155 

Razem: 468 

background image

19 

 
 
 
 

 

 

3. Schemat układu jednostek modułowych 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
4. Literatura 

Aaland M.: Photoshop 5.5. Zastosowanie w Internecie. Helion, 

 

Gliwice 2002 
Bain S.: CorelDRAW 10. Vademecum profesjonalisty. Helion, 

 

Gliwice 2002 
Białecki K.: Podstawy marketingu. Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. 
Ryszarda Łazarskiego. Warszawa 2002 
Brown T., Scrimger R., Miller R.: Windows 2000 Server. Helion,  
Gliwice 2001 
Danecka A.: Rola wystaw, odczytów i spotkań autorskich w działalności 
bibliotek publicznych w Polsce. BN Instytut Książki i Czytelnictwa, 
Warszawa 1976 
Danowski B.: FrontPage 2000. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 

 

Gliwice 2001 

348[03].O1 

Podstawy technik 

informacyjnych

 

348[03].O1.02 

Stosowanie przepisów 

bezpieczeństwa i higieny pracy, 

ochrony przeciwpożarowej oraz 

ochrony środowiska 

348[03].O1.02 

Stosowanie przepisów prawa

 i zasad ekonomii w działalności 

informacyjnej

 

 

348[03].O1.03 

Organizowanie procesu pracy 

348[03].O1.04 

Wykorzystywanie 

informacyjnych technik 

biurowych

 

348[03].O1.05 

Stosowanie technik graficznych 

i multimedialnych

 

background image

20 

 
 
 
 

 

Danowski B.: Nero Burining ROM. Nagrywanie płyt  CD. Ćwiczenia 
praktyczne. Helion, Gliwice 2002 
Dołęgowski B.: Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze komputerów. 
ODDK, Gdańsk

 

1999  

Feddema H.: Microsoft Access wersja 2002 dla ekspertów.

 

Wydawnictwo RM, Warszawa 2003 
Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C. H. Beck, Warszawa 2003 
Flynn D.: Tworzenie cyfrowego wideo. Helion, Gliwice 2002 
Forte S.: Access 2000. Helion, Gliwice 2001 
France S.C.: Ekonomia: angielsko-polski słownik tematyczny. 
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 
Georges G.: Techniki obróbki zdjęć cyfrowych. Praktyczne projekty. 
Helion, Gliwice 2001 
Howorka, B.: Prawo autorskie w działalności bibliotekarskiej. SBP, 
Warszawa 1997 
Ivens K., Carlberg, C.: Excel 2002 PL. Helion, Gliiwice 2002 
Jaślan H., Jaślan J.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej 
angielsko-polski. WP, Warszawa 2001 
Kaczmarczyk, S.: Badania marketingowe: metody i techniki. PWE, 
Warszawa 2002 
Kalina-Prasznic U.: Encyklopedia prawa. (red.). C. H. Beck, 

 

Warszawa 2000 
Korbecki M.: Komputerowe przetwarzanie dźwięku: MIKOM, 

 

Warszawa 1999 
Kowalczyk G.: Excel 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 

 

Gliwice 2000 
Kowalczyk G.: MS Word 2002/XP. Ćwiczenia praktyczne. Helion,  
Gliwice 2001 
Kowalczyk G.: Word 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion, 
Gliwice 2003 
Kwaśny A.: Od skanera do drukarki. Helion, Gliwice 2002 
London S, London D.: Flash 5. MIKOM, Warszawa 2001 
Mała encyklopedia prawa. Praca zbiorowa. Rybicki Z. (red.). PWN, 
Warszawa 1980 
Margulis D.: Photoshop 6. Korekcja I separacja. Vademecum 
profesjonalisty. Helion, Gliwice 2003 
Miller D.: CorelDRAW 9. Zaawansowane techniki. Biblia. Helion, 

 

Gliwice 2001  
Minasi M., Christiansen E., Shapar K.: Windows 98 PL. Helion, 
Gliwice1999 
Nałęcz M., Porzecka B.: Kodeks pracy wraz z indeksem rzeczowym. 
(red.). C. H. Beck, Warszawa 2003 

background image

21 

 
 
 
 

 

Oberlan  Ł.: Fotografia cyfrowa. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 

 

Gliwice 2002 
Oberlan Ł.: Photoshop 6. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002 
Ogletree T. W.: Windows XP PL. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002 
Ogórek B.: Corel PHOTO-PAINT 10. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 
Gliwice 2002 
Ożga, E.: Słownik terminologii prawniczej. Cz. 1-2. Branta, Bydgoszcz 
1997-1998 
Pasek J.: Flash 5. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000 
Pociecha, J.: Metody statystyczne w badaniach marketingowych. PWN, 
Warszawa 1996  
Prawo autorskie. Praca zbiorowa. Barta J. (red.). C. H. Beck, Instytut 
Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003 
Próby zastosowania marketingu w bibliotekach. Praca zbiorowa. 

 

Cybulski R. (red.). SBP, Warszawa 1997 
Rószkiewicz M.: Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych.   
C. H. Beck, Warszawa 2002  
Sójka J.: Promocja w strategii marketingowej biblioteki. Akademia 
Ekonomiczna, Poznań 1994 
Steinbrink B.: Multimedia u progu technologii XXI wieku. Robomatic, 
Wrocław 1993 
Stinson C., Dodge M.: Microsoft Excel wersja 2002 dla ekspertów.

 

Wydawnictwo RM, Warszawa 2003 
Szeliga M.: MS Office 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion, 
Gliwice 2002 
Szeliga M.: Windows XP Professional PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 
Gliwice 2002 
Ulrich K.: Po prostu Flesh MX. Helion, Gliwice 2003 
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: komentarz. Praca 
zbiorowa. Szwaja J. (red.). C. H. Beck, Warszawa 2000 
Wojciechowski J.: Marketing w bibliotece. SBP, Warszawa 1993 
Zarzębski T.: Polskie prawo biblioteczne 1773-1990. BN, 

 

Warszawa  1991 
Zarzębski T.: Polskie prawo biblioteczne. Aneks 1. 1990-2000. SBP, 
Warszawa 2000 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych. 
 

background image

22 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].O1.01 
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny 
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony 
środowiska 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia

 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas 

wykonywania prac na określonych stanowiskach, 

– określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia 

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, 

– wskazać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad 

bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań 
zawodowych, 

– posłużyć się wewnętrznymi zaleceniami i regulaminami dotyczącymi 

stanowiska pracy, 

– rozpoznać czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące w pracy 

technika informacji naukowej oraz wskazać sposoby ich ograniczenia 
lub eliminacji, 

– ocenić zagrożenia wynikające ze sposobu użytkowania urządzeń 

elektrycznych, 

– udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, 
– poinformować służby ratownicze zgodnie z instrukcją, 
– zareagować w przypadku pożaru zgodnie z instrukcją 

przeciwpożarową, 

– zastosować zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy, 
– rozróżnić materiały przeznaczone do ponownego przetwarzania. 

 

2. Materiał nauczania 

Prawna ochrona pracy. 
Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące  
w procesie pracy. 
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. 
Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej
Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. 
Zasady wykorzystywania środków gaśniczych. 
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy. 
Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy. 
Selekcja i utylizacja odpadów. 
 

background image

23 

 
 
 
 

 

3. Ćwiczenia 

•  Określanie podstawowych praw i obowiązków pracownika w zakresie 

bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy. 

•  Rozpoznawanie różnych znaków bhp. 

•  Rozpoznawanie zagrożeń wypadkowych w pomieszczeniu pracy. 

•  Udzielanie pierwszej pomocy osobie rażonej prądem. 

•  Udzielanie pierwszej pomocy osobie ze złamaną kończyną. 

•  Informowanie służb ratowniczych o zaistniałym zdarzeniu 

(w warunkach symulowanych). 

•  Dobieranie środków gaśniczych z uwzględnieniem źródła pożaru. 

•  Segregowanie odpadów powstałych przy pracy pod kątem 

przydatności do dalszego przetworzenia. 

•  Wykonywanie (na fantomie) sztucznego oddychania zgodnie 

 

z obowiązującymi zasadami. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Teksty przewodnie. 
Kodeks pracy. 
Polskie Normy dotyczące bhp i zasad ergonomii. 
Przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 
Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających 
zagrożenia. 
Sprzęt gaśniczy. 
Filmy dydaktyczne. 
Programy komputerowe. 
Foliogramy. 
Dokumenty w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. 
Fantom do udzielania pierwszej pomocy. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Treść jednostki modułowej obejmuje: podstawowe pojęcia z zakresu 

bezpieczeństwa i higieny pracy, zasady kształtowania bezpiecznych  
i higienicznych warunków pracy oraz ogólne zasady bezpieczeństwa  
na stanowisku pracy. Podczas realizacji programu nauczania należy 
zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie 
bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy 
zawodowej oraz uświadomić uczniom skutki nieprzestrzegania 
przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ważne 
jest wyrobienie przekonania, że ochrona zdrowia i życia człowieka 
w środowisku pracy jest celem nadrzędnym. 

background image

24 

 
 
 
 

 

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni umieć  

dostrzegać zagrożenia dla zdrowia lub życia, występujące na stanowisku 
pracy, a także skutecznie je eliminować lub ograniczać. Dotyczy  
to w szczególności pracy przy urządzeniach elektrycznych. 

Zaleca się, aby w procesie kształcenia stosować aktywizujące metody 

nauczania, a w szczególności metodę inscenizacji, metodę przypadków, 
dyskusję dydaktyczną, metodę przewodniego tekstu oraz ćwiczenia 
praktyczne i gry symulacyjne z zastosowaniem środków ochrony 
indywidualnej i sprzętu gaśniczego. 

Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni 

symulacyjnej bhp, wyposażonej w niezbędne  środki dydaktyczne. 
Zajęcia powinny odbywać się w grupie uczniów do 15 osób, w zespołach  
2 – 3 osobowych. 

Podczas 

ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności 

rozpoznawania i stosowania sprzętu gaśniczego, wykonywania 
czynności związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym.

 

 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć  

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się 

sposób systematyczny, na podstawie kryteriów przedstawionych 

 

na początku zajęć. 

Do sprawdzania wiedzy uczniów proponuje się zastosować: 

sprawdziany pisemne i ustne, testy osiągnięć szkolnych. Zadania  
w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte 
(wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). 

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez 

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji 
ćwiczeń symulacyjnych. 

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy, należy 

zwrócić uwagę na umiejętności: wykonywania pracy zgodnie z zasadami 
bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielania pierwszej pomocy osobom 
poszkodowanym oraz doboru i stosowania sprzętu przeciwpożarowego  
i środków gaśniczych. 
 Podstawą otrzymania przez ucznia pozytywnej oceny po zakończeniu 
realizacji programu jednostki powinno być poprawne wykonanie ćwiczeń 
oraz rozwiązanie testu z poziomu podstawowego. 

background image

25 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].O1.02 
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomii 
w działalności informacyjnej 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z dziedziny ekonomii, 
– zdefiniować pojęcie marketingu i strategii marketingowej, 
– zastosować metody marketingowe i zasady reklamy w działalności 

informacyjnej, 

– podjąć współpracę z przedstawicielami środków masowego przekazu 

podczas organizowania działalności informacyjnej (public relations), 

– określić podstawy prawne, źródła finansowania działalności 

informacyjnej, 

– sporządzić kalkulację usług informacyjnych, 
– zastosować w działalności informacyjnej metody badań  rynkowych          

i zinterpretować ich wyniki, 

– posłużyć się materiałami statystycznymi i dokonać ich interpretacji, 
– zinterpretować wpływ błędu danych na wynik działań informacyjnych, 
– zastosować podstawowe pojęcia z zakresu prawa i etyki, 
– zastosować przepisy prawne w organizowaniu i prowadzeniu 

działalności informacyjnej, 

– posłużyć się Kodeksem pracy w realizacji zadań zawodowych, 
– zastosować przepisy prawne dotyczące ochrony własności 

intelektualnej. 

 

2. Materiał nauczania 

Podstawowe pojęcia ekonomiczne i prawne. 
Marketing i reklama. 
Badania rynkowe. 
Statystyka opisowa. 
Przepisy prawa pracy. 
Prawo o ochronie własności intelektualnej. 
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Określanie działań promujących ośrodek informacji i/lub usługę 

informacyjną. 

•  Przygotowanie promocji ośrodka informacji. 

•  Dobieranie metod badań rynkowych do badania potrzeb 

użytkowników informacji. 

background image

26 

 
 
 
 

 

•  Przygotowanie kwestionariusza wywiadu, ankiety. 

•  Wyszukiwanie określonych informacji w Rocznikach Statystycznych 

i ich interpretowanie. 

•  Wyszukiwanie aktów prawnych w Dziennikach Ustaw 

z uwzględnieniem wersji elektronicznej. 

•  Sporządzanie kalkulacji kopiowania dokumentów w ośrodku 

informacji. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Katalogi i materiały reklamowe dotyczące działalności informacyjnej. 
Kwestionariusze badań rynkowych. 
Roczniki Statystyczne. 
Kodeks pracy. 
Ustawa o ochronie własności intelektualnej. 
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 
Dzienniki ustaw w formie elektronicznej. 
Encyklopedie i słowniki specjalistyczne. 
Foliogramy. 
Komputerowe bazy danych. 
Internet. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki dotyczy podstawowych zagadnień prawa 

 

i ekonomii oraz zagadnień szczegółowych, które związane są  
z działalnością informacyjną. Podczas realizacji programu jednostki 
wskazane jest zwracanie uwagi na stosowanie przez uczniów 
podstawowych przepisów regulujących działalność informacyjną. Należy 
zwrócić uwagę na znaczenie stosowania metod marketingowych i zasad 
reklamy w prowadzeniu działalności informacyjnej. 

Do osiągnięcia celów kształcenia poleca się skorzystać z wykładu 

informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, metod problemowych, symulacji. 

W celu łatwiejszego zrozumienia realizowanych treści wskazane jest 

prezentowanie foliogramów, przeglądanie witryn internetowych ośrodków 
informacji w kraju i za granicą, organizowanie wycieczek 

 

do ośrodków informacji. 

Zajęcia należy prowadzić w pracowni szkolnej, pracowni 

komputerowej, w ośrodkach informacji, bibliotekach, agencjach 
reklamowych, instytucjach zajmujących się badaniami rynku. 

Podczas realizacji programu jednostki proponuje się stosowanie 

indywidualnej i grupowej formy pracy uczniów. Praca w grupach podczas 
wykonywania  ćwiczeń, powinna prowadzić do nabycia przez uczniów 
umiejętności niezbędnych w prowadzeniu działalności zawodowej 

background image

27 

 
 
 
 

 

(umiejętność komunikowania się, prezentowania wyników, współpracy  
w zespole). 
 

6.  Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się            

na bieżąco podczas realizacji programu jednostki oraz po jej 
zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku 
zajęć. Proces oceniania powinien obejmować diagnozę stanu wiedzy 
i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia. 

Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na: 

poprawność posługiwania się terminologią prawno-ekonomiczną, trafne 
określanie przepisów regulujących działalność informacyjną, umiejętność 
doboru metod marketingowych w działalności informacyjnej. 

Podczas realizacji programu jednostki, proponuje się oceniać  ucznia        

na podstawie: 
– sprawdzianów ustnych,  
–  sprawdzianów pisemnych (referaty, ankiety, testy), 
– obserwacji ucznia podczas wykonywania zadań i w sytuacjach 

symulowanych. 
Po zakończeniu realizacji programu jednostki proponuje się 

przeprowadzenie testu dydaktycznego z otwartymi i zamkniętymi 
zadaniami. 

Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych 

kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 

background image

28 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].O1.03 
Organizowanie procesu pracy 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii  

i estetyki, 

– dostosować się do norm społecznych (prawnych, etycznych, 

estetycznych, językowych, zwyczajowych), 

– wyjaśnić relacje między organizacją pracy a efektami działania, 
– zastosować zasady racjonalnego działania, 
– ocenić wartość merytoryczną i walory estetyczne przygotowanych 

informacji, 

– wykorzystać literaturę polską i obcojęzyczną (preferowany język 

angielski) w organizacji procesu pracy, 

– określić czynniki optymalizujące działanie jednostki w grupie, 
– wykorzystać informacje o nowościach 

technicznych                   

i technologicznych w działalności informacyjnej, 

– zorganizować wystawy, targi i konferencje, 
– zaplanować własny rozwój zawodowy, 
– zastosować aktywne metody poszukiwania zatrudnienia, 
– dokonać autoprezentacji, 
– określić mechanizmy rządzące ludzkimi zachowaniami, 
– rozwiązać zadania problemowe wynikające z warunków przyszłego 

zatrudnienia, 

– posłużyć się językiem angielskim w realizacji zadań zawodowych. 

 

2. Materiał nauczania 

Aktywne poszukiwanie zatrudnienia. 
Umiejętności komunikacyjne w rozmowie kwalifikacyjnej 
(autoprezentacja, asertywność, negocjacje). 
Organizacja procesu pracy. 
Planowanie własnego rozwoju zawodowego. 
Rozwiązywanie zadań problemowych wynikających z warunków 
przyszłego zatrudnienia. 
Organizacja stanowiska pracy. 
Zarządzanie zasobami ludzkimi. 
Etyka zawodowa (rodzaje zachowań, public relations, współpraca 
zespołowa). 
Wewnętrzna i zewnętrzna komunikacja międzyludzka w środowisku 
pracowników informacji. 
Kontakty zawodowe w układzie hierarchicznym. 

background image

29 

 
 
 
 

 

Kontakty zawodowe w wymiarze poziomym. 
Konferencje, warsztaty, sympozja, grupy i listy dyskusyjne                   
oraz elektroniczne czasopisma zawodowe on-line jako forma 
komunikacji w środowisku pracowników informacji. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Autoprezentacja podczas rozmowy kwalifikacyjnej w warunkach 

symulowanych. 

•  Podejmowanie negocjacji w celu rozwiązania określonego problemu 

w warunkach symulowanych. 

•  Planowanie własnego rozwoju zawodowego. 

•  Sporządzanie listu motywacyjnego i własnego CV w języku polskim 

i angielskim. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Foliogramy. 
Wzory listów motywacyjnych i CV. 
Artykuły z czasopism fachowych (drukowanych i elektronicznych) 

 

na temat wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji międzyludzkiej 
w środowisku pracowników informacji. 
Komputery z oprogramowaniem systemowym. 
Filmy dydaktyczne dotyczące umiejętności interpersonalnych: negocjacji, 
autoprezentacji, asertywności. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki powinien być realizowany z wykorzystaniem 

różnorodnych aktywizujących metod nauczania i ćwiczeń praktycznych. 
Zaleca się, aby ćwiczenia praktyczne były wykonywane przez uczniów 
indywidualnie i w małych grupach. Zakres programu jednostki obejmuje 
grupy tematyczne dotyczące: aktywnego poszukiwania zatrudnienia, 
organizacji procesu pracy oraz komunikacji międzyludzkiej w środowisku 
pracowników informacji. 

Szybki wzrost różnorodnych informacji oraz intensywny  rozwój  nauki           

i techniki powodują ogromną zmienność zawodową, a to wymusza 
konieczność ustawicznego podnoszenia kwalifikacji zawodowych, 
a nawet  konieczność przekwalifikowania się. Zajęcia na temat 
aktywnego poszukiwania zatrudnienia, planowania własnego rozwoju 
zawodowego i umiejętności interpersonalnych w rozmowie 
kwalifikacyjnej mają więc zasadnicze znaczenie w procesie kształcenia. 
Zajęcia z tego zakresu można efektywnie realizować metodami 
symulacyjnymi, metodą dramy, studium przypadku. Umiejętności 
interpersonalne niezbędne w rozmowie kwalifikacyjnej należy 

background image

30 

 
 
 
 

 

kształtować prezentując filmy dydaktyczne o tej tematyce. Ponadto 
zaleca się indywidualne ćwiczenia praktyczne dla uczniów, takie jak: 
autoprezentacja podczas rozmowy kwalifikacyjnej w warunkach 
symulowanych; podejmowanie negocjacji w celu rozwiązania 
określonego problemu w warunkach symulowanych; planowanie 
własnego rozwoju zawodowego; sporządzanie listu motywacyjnego 
i własnego CV w języku polskim i angielskim. 

Główną grupę tematyczną w programie tej jednostki modułowej 

stanowi problematyka dotycząca organizacji procesu pracy. Zaleca się 
zrealizować zajęcia na takie tematy szczegółowe, jak: organizacja 
stanowiska pracy; etyka zawodowa (rodzaje zachowań, public relations, 
współpraca zespołowa); zarządzanie zasobami ludzkimi (dobór 
odpowiednich pracowników według kompetencji i 

predyspozycji); 

zarządzanie jakością; kompetencje i umiejętności komunikacyjne 
pracownika informacji; metody i narzędzia badań usług informacyjnych; 
informacja jako podstawa podejmowania decyzji dotyczących organizacji 
procesu pracy; rozwiązywanie zadań problemowych wynikających 
z warunków  przyszłego zatrudnienia; realizacja zadań zawodowych 
z wykorzystaniem  znajomości języka angielskiego. Wyżej wymienioną 
problematykę proponuje się realizować poprzez wykład informacyjny 
i problemowy, studium przypadków, ćwiczenia praktyczne w warunkach 
symulowanych oraz indywidualne ćwiczenia praktyczne 

wykorzystaniem komputerów wyposażonych w odpowiednie 

oprogramowanie. 

Istotny wpływ na jakość pracy mają: system przepływu  informacji               

oraz wewnętrzna i zewnętrzna komunikacja międzyludzka w ośrodku             
czy bibliotece. Stosując metodę wykładu informacyjnego, dyskusji 
dydaktycznej i studium przypadku, należy omówić organizację pracy  
w aspekcie: 
•  kontaktów zawodowych w układzie hierarchicznym, 

•  kontaktów zawodowych w wymiarze poziomym: 
–  indywidualne kontakty w miejscu pracy (zebrania, dyskusje, wymiana 

poglądów), 

– informacje adresowane do wszystkich pracowników na przykład          

za pomocą poczty elektronicznej, tablicy ogłoszeń, biuletynu, gazetki 
wewnętrznej,  

– komunikacji  w  środowisku pracowników informacji (konferencje, 

warsztaty, sympozja, grupy i listy dyskusyjne oraz  tradycyjne                  
i elektroniczne czasopisma zawodowe). 
Realizując problematykę dotyczącą sporządzania dokumentów 

potrzebnych w procesie poszukiwania zatrudnienia, należy stworzyć 
uczniom odpowiednie warunki pracy. Zaleca się, aby zajęcia te odbywały 

background image

31 

 
 
 
 

 

się w pracowni komputerowej, w której każdy uczeń miałby do dyspozycji 
komputer z odpowiednim oprogramowaniem. 
 

6.  Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy dokonywać przez 

cały czas realizacji programu jednostki modułowej, zgodnie z ustalonymi 
kryteriami. Powinny one dostarczyć informacji dotyczących zakresu  
i poziomu opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. 
Wskazane jest stosowanie sprawdzianów teoretycznych i praktycznych, 
obserwacji działań uczniów i efektów tych działań.  

Proponuje się następujące kryteria i metody oceniania umiejętności 

uczniów: 
•  kryteria: 
– poprawność posługiwania się terminologią zawodową, 
– dokładność podczas wykonywania zadania, 
– dobieranie języków informacyjnych do określonych zadań, 
– prawidłowe, estetyczne organizowanie stanowiska pracy, 
– właściwe posługiwanie się zasadami prowadzenia negocjacji, 

dokonywanie autoprezentacji, porozumiewanie się zgodnie z kulturą 
języka, 

–  korzystanie z literatury zawodowej polskiej i obcojęzycznej, 
– wykorzystywanie  języka angielskiego do realizacji zadań 

zawodowych, 

– poprawność organizowania działalności  informacyjnej  na  targach          

i konferencjach, 

•  metody oceny: 
– sprawdziany pisemne, np. zredagowanie listu motywacyjnego 

 

w języku polskim i angielskim, napisanie własnego CV w języku 
polskim i angielskim, 

–  sprawdziany praktyczne, np. poprawne i estetyczne zorganizowanie 

własnego stanowiska pracy, dokonanie autoprezentacji. 

background image

32 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].O1.04 
Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 
 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– rozróżnić urządzenia i części zestawu komputerowego, 
– wyjaśnić pojęcia pamięci masowej i operacyjnej, 
– wyjaśnić funkcje urządzeń wejścia-wyjścia, 
– określić wpływ typu procesora, jego szybkości, rodzaju płyty głównej       

i pojemności pamięci operacyjnej na pracę komputera, 

– określić podstawowe zadania systemu operacyjnego, 
– posłużyć się systemem WINDOWS do wykonania określonych zadań, 
– dokonać konfiguracji środowiska pracy w systemie WINDOWS, 
– zastosować wybrane urządzenia peryferyjne, 
– zainstalować i skonfigurować wybrany sprzęt i 

oprogramowanie 

w systemie WINDOWS, 

– scharakteryzować typowe usługi sieciowe, 
– zastosować sieć komputerową do wykonania określonych zadań, 
– posłużyć się drukarką lokalną i sieciową, 
– zastosować sieć Internet w celu wyszukania informacji, 
– posłużyć się pocztą elektroniczną do przesyłania listów i załączników, 
– posłużyć się programem typu organizer, 
– przetworzyć i sformatować zadane dokumenty, 
– skomponować tekst z grafiką i tabelami z zastosowaniem techniki 

OLE, 

– posłużyć się technikami pracy grupowej w czasie pracy                   

z dokumentami, 

– zastosować korespondencję seryjną do tworzenia etykiet adresowych, 
– posłużyć się wybranymi programami do korekty błędów, 
– zaplanować prezentacje, 
– posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym, 
– zastosować wybrane funkcje arkusza kalkulacyjnego, 
– zaprojektować wykresy do prezentacji danych z arkusza, 
– zastosować sortowanie, filtrowanie oraz podsumować dane na listach 

w arkuszu kalkulacyjnym, 

– skonstruować tabelę przestawną i wykres, 
– zaproponować makropolecenia do automatyzacji pracy z arkuszem 

kalkulacyjnym, 

– zaprojektować relacyjną bazę danych, 
– skonstruować tabele z danymi, 
– zaproponować klucze i określić relacje między tabelami, 

background image

33 

 
 
 
 

 

– zastosować podstawowe operacje na danych w tabelach, 
– zaprojektować zapytania i transakcje, 
– zastosować instrukcje języka SQL, 
– dobrać formularze do filtrowania danych, 
– zaplanować i wydrukować raporty z baz danych, 
– utworzyć makropolecenia do automatyzacji pracy z bazą, 
– posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim. 
 

2. Materiał nauczania 

Płyty główne mikrokomputerów. 
Pamięci operacyjne. 
Procesory. 
Gniazda rozszerzeń – standardy: ISA, EISA, PCI, AGP, SCSI. 
Pamięci masowe. 
Karty graficzne, video, akceleratory. 
Urządzenia peryferyjne. 
Zasilacze awaryjne. 
Obiekty w systemie WINDOWS. 
Aplikacje i programy dla środowiska WINDOWS. 
Sieci: MICROSOFT NETWORK, INTERNET. 
Usługi: WWW, FTP, poczta elektroniczna, współdzielenie zasobów. 
Organizer osobisty. 
Wprowadzanie, edycja i formatowanie treści dokumentu. 
Tabele, wykresy i grafika w dokumentach. 
Dokumenty korespondencji seryjnej. 
Korekta pisowni, gramatyki i stylu dokumentu. 
Drukowanie dokumentu. 
Planowanie prezentacji. 
Projektowanie prezentacji z tekstem, tabelami, wykresami i grafiką. 
Praca z szablonami prezentacji. 
Drukowanie treści prezentacji. 
Arkusz kalkulacyjny – wprowadzanie danych, formuł i funkcji. 
Zasady pracy z danymi w arkuszu kalkulacyjnym. 
Listy danych w arkuszu kalkulacyjnym. 
Wykresy w arkuszach. 
Makropolecenia w automatyzacji pracy z arkuszem. 
Drukowanie arkusza kalkulacyjnego. 
Wymiana danych między programami, technika ODBC. 
Projektowanie relacyjnych baz danych. 
Struktury rekordów i tabel. 
Zasady operowania na danych w bazie. 
Klucze i relacje w bazach danych. 

background image

34 

 
 
 
 

 

Wymiana danych z bazami innych dostawców. 
Zapytania i transakcje. 
Wybrane instrukcje języka SQL. 
Formularze i raporty w bazach danych. 
Makropolecenia w pracy z bazą danych. 

 
3. Ćwiczenia 

•  Rozpoznawanie i określanie roli poszczególnych części i urządzeń 

zestawu komputerowego. 

•  Instalowanie wybranych urządzeń zestawu komputerowego. 

•  Konfigurowanie zestawu komputerowego. 

•  Instalowanie oprogramowania w środowisku WINDOWS. 

•  Zastosowanie oprogramowania narzędziowego i systemowego. 

•  Formatowanie dokumentów według określonego wzorca. 

•  Osadzanie grafiki w dokumencie. 

•  Tworzenie dokumentów zawierających tabele i wykresy. 

•  Tworzenie list adresowych korespondencji seryjnej. 

•  Wykonanie prezentacji według zadanego wzoru. 

•  Wykorzystanie szablonów do tworzenia prezentacji. 

•  Projektowanie arkusza zawierającego kwartalny bilans wydatków. 

•  Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania odsetek od lokat 

bankowych. 

•  Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania rat kredytu. 

•  Przeprowadzanie analizy statystycznej danych z list i tabel w arkuszu. 

•  Opracowanie i prezentacja danych w formie graficznej. 

•  Projektowanie makropoleceń w automatyzacji działania arkusza. 

•  Tworzenie bazy danych z wykorzystaniem kreatora. 

•  Analizowanie wydajności bazy danych. 

•  Eksportowanie i importowanie danych do i z arkuszy kalkulacyjnych, 

plików tekstowych i baz danych innych producentów. 

•  Określanie relacji między tabelami w różnych bazach. 
 

4. Środki dydaktyczne 

Elementy zestawów komputerowych. 
Płyty główne, procesory, karty rozszerzeń. 
Wybrane urządzenia peryferyjne. 
System operacyjny WINDOWS. 
Pakiet oprogramowania biurowego: edytor tekstów, program  
do tworzenia prezentacji, arkusz kalkulacyjny, baza danych. 
 

 

background image

35 

 
 
 
 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki zawiera podstawowe treści związane  

z użytkowaniem  i wykorzystaniem komputerów, które stanowią punkt 
wyjścia do dalszego kształcenia. 

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej 

w odpowiednie  środki techniczne. W czasie zajęć na jednego ucznia 
powinien przypadać jeden komputer z niezbędnym oprogramowaniem 
umożliwiającym realizację programu jednostki. Grupa powinna liczyć  
8 do 12 osób.  

Podczas realizacji programu jednostki zaleca się skorzystać 

z oprogramowania Microsoft Windows i Office i pakietu OPEN OFFICE., 
można zamiennie stosować system LINUX. Nauczyciel powinien 
prowadzić zajęcia głównie w formie ćwiczeń, co pozwoli 

 

 

na ukształtowanie umiejętności związanych z posługiwaniem się nowym 
oprogramowaniem. 

Na początku każdej grupy tematycznej nauczyciel powinien dokonać 

przeglądu oprogramowania danego typu oraz przedstawić możliwości 
jego zastosowania. Zajęcia z poszczególnych grup tematycznych 
powinny kończyć się wykonaniem przez każdego z uczniów złożonego 
ćwiczenia o wysokim stopniu zaawansowania. Realizując treści 
kształcenia należy położyć nacisk na aspekt praktyczny stosując 
ćwiczenia i pokazy oraz ograniczając zajęcia teoretyczne 

 

do przedstawienia niezbędnych pojęć. 

W trakcie procesu kształcenia, szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– posługiwanie się  słownictwem z zakresu budowy urządzeń 

komputerowych, 

–  korzystanie z literatury specjalistycznej, 
– sprawne  posługiwanie się systemem operacyjnym i siecią 

komputerową, w szczególności Internetem, 

– uruchamianie i korzystanie z oprogramowania systemowego                  

i narzędziowego, 

–  korzystanie z wybranych urządzeń peryferyjnych, 
– organizację pracy, co w efekcie powinno przyczynić się                   

do kształtowania umiejętności planowania pracy, 

– dokładność wykonywania ćwiczeń, 
–  korzystanie z narzędzi do kontroli pisowni i gramatyki, 
–  korzystanie z szablonów, 
–  rozmieszczanie informacji tak, aby były one czytelne dla odbiorcy, 
– korzystanie z formuł w arkuszach kalkulacyjnych, dokonywanie 

analizy danych, 

– relacyjność i normalizację baz danych podczas ich projektowania. 

 

background image

36 

 
 
 
 

 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się 

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej. Wiadomości 
teoretyczne niezbędne do realizacji ćwiczeń praktycznych mogą być 
sprawdzane za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście 
mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte 
(wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz). 

Kontrolę poprawności wykonania zadań należy przeprowadzać 

w trakcie i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzić wyniki swojej 
pracy na podstawie przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny 
postępów. Następnie, według tego samego arkusza, kontroli osiągnięć 
dokonuje nauczyciel. 

Podczas oceniania osiągnięć uczniów należy przyjąć następujące 

zasady: 
–  wynik sprawdzianu opanowania umiejętności powinien mieć charakter 

alternatywny, co oznacza, że uczeń umie albo nie umie poprawnie 
wykonać zadania, 

– opanowanie umiejętności może mieć różny poziom: zadanie może 

być  wykonane szybciej lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem 
zauważonym i poprawionym przez ucznia, 

– uczeń powinien opanować wszystkie umiejętności. 

Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być 

poprawne wykonanie zadanych ćwiczeń. 

 

background image

37 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].O1.05 
Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
−  dobrać jakość grafiki do zadania, 
−  określić parametry map bitowych,  
−  dobrać format plików graficznych ze wskazaniem na różne 

przeznaczenia, 

−  wykonać przekształcenia izometryczne obrazu, 
−  dobrać odpowiedni typ skanera, 
−  zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w różnych 

formatach, 

−  przetworzyć obraz, wyciąć 

nieregularne  fragmenty  obrazu               

oraz utworzyć zaawansowany montaż, 

−  stworzyć grafikę przeznaczoną do serwerów internetowych, 
−  rozróżnić pliki multimedialne, 
−  dokonać zapisu dźwięku, 
−  odtworzyć pliki dźwiękowe, 
−  wykorzystać bazy gotowych efektów dźwiękowych, 
−  posłużyć się programami do tworzenia grafiki komputerowej, 
−  zapisać obraz wideo, 
−  dokonać edycji, konwersji, kompresji oraz montażu sekwencji obrazu 

wideo, 

−  skorzystać z publikacji elektronicznych umieszczonych w sieci 

Internet, 

−  skorzystać z oprogramowania multimedialnego, 
−  posłużyć się terminologią anglojęzyczną. 

 

2. Materiał nauczania 

Grafika rastrowa i wektorowa. 
Formaty plików graficznych. 
Oprogramowanie do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej (narzędzia 
dostępne w programie, retusz fotografii, kolaż, komponowanie tekstu 
z obiektami graficznymi, wykorzystanie bitmapy, transformacja obiektów 
oraz efekty specjalne, rozdzielczość i zmiana systemów barw, 
stosowanie filtrów i masek, drukowanie gotowych obiektów graficznych). 
Przetwarzanie obrazu (skalowanie obrazu i zachowywanie go w różnych 
formatach, przekształcanie obrazu i zmiana palety barw, montaż obrazu, 
przekształcenia w grafice wektorowej). 

background image

38 

 
 
 
 

 

Skanowanie i montaż obrazu (pozyskiwanie obrazu cyfrowego 
i zachowywanie go w różnych formatach). 
Programy OCR. 
Przetwarzanie obrazu (wycinanie nieregularnych fragmentów obrazu, 
tworzenie montażu). 
Tworzenie grafiki do serwerów internetowych (projekt kompozycji 
graficznej-wielkość pliku, optymalizacja grafiki). 
Projektowanie grafiki na stronę WWW. 
Banery reklamowe. 
Formaty plików multimedialnych. 
Cyfrowa obróbka dźwięku. 
Programy multimedialne wspomagające naukę. 
Publikacje elektroniczne. 
Zapis i odtwarzanie cyfrowego obrazu wideo przy wykorzystaniu technik 
komputerowych. 
Obróbka obrazu wideo przy zastosowaniu technik komputerowych. 

 

3.  Ćwiczenia 

•  Analizowanie obrazu zapisanego w grafice rastrowej i wektorowej. 

•  Zastosowanie map bitowych i grafiki wektorowej. 

•  Zmienianie pliku graficznego na inny format, porównywanie 

rozmiarów pliku. 

•  Dobieranie dpi, ppi w zależności od rozmiaru pliku, rozdzielczości 

monitora. 

•  Sprawdzanie wpływu rozmiaru pliku w zależności od wartości 

parametru dpi. 

•  Dobieranie parametrów pozwalających osiągnąć  jak najlepszą jakość 

map bitowych. 

•  Zmniejszanie i powiększanie rozmiarów obrazu, porównywanie 

               

ich jakości z obrazem wyjściowym. 

•  Zamienianie podstawowych obiektów graficznych i tekstu na krzywe 

oraz edycja krzywych. 

•  Dokonywanie połączenia dwóch obrazów przy pomocy dostępnych 

narzędzi, skalowanie, obracanie obrazu o dowolny kąt, zapisanie pliku 
w wersji 24-bitowego koloru RGB i w palecie 256 kolorów. 

•  Utworzenie, w oddzielnym pliku, własnej palety kolorów 

i wykorzystanie jej do innych obrazów graficznych. 

•  Dokładne odwzorowanie rysunku. 

•  Zaprojektowanie karty okolicznościowej o zadanych atrybutach. 

•  Drukowanie grafiki na określonym nośniku (np. folia, koperta). 

•  Wykonywanie cyfrowego retuszu fotografii. 

background image

39 

 
 
 
 

 

•  Wykonywanie kolażu na bazie trzech zdjęć. 

•  Dobieranie formatu pliku i rozdzielczości do skanowanego obrazu. 

•  Obrabianie zeskanowanej fotografii za pomocą technik 

komputerowych. 

•  Odczytywanie tekstu z kartki (tekst niewyraźny, z tabelami, szpaltami, 

lub innymi utrudnieniami) przy pomocy programu typu OCR, 
analizowanie odczytu. 

•  Montowanie obrazów cyfrowych według wskazań prowadzącego. 

•  Wykonywanie kadrowania, filtrowania i retuszu obrazu w standardzie 

RGB. 

•  Wykonywanie korekty tonalnej i korekty barwy w standardzie CMYK. 

•  Analizowanie plików graficznych pod kątem ich wykorzystania 

w serwisach WWW. 

•  Ocenianie strony WWW pod kątem układu graficznego. 

•  Wykonywanie statycznego baneru reklamowego w formacie *jpg,      

który będzie można wystawić na stronach internetowych szkoły. 

•  Zapisywanie utworu z płyty CD w formacie *wav na mp3. 

•  Zapisywanie w pliku *mp3 dźwięku, który zastąpi  szkolny  dzwonek       

lub inne sygnały dźwiękowe. 

•  Likwidowanie przerw w sekwencji dźwiękowej. 

•  Montowanie dwóch plików dźwiękowych (jeden nagrany za pomocą 

mikrofonu). 

•  Wykonywanie zapisu słownego komentarza na dowolny temat. 

•  Instalowanie i obsługiwanie programów multimedialnych. 

•  Wyszukiwanie w sieci Internet publikacji elektronicznych. 

•  Zapisywanie obrazu wideo z magnetowidu do pliku przy pomocy 

technik komputerowych. 

•  Montowanie obrazu i ścieżki dźwiękowej z określonych  źródeł 

sygnału. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Foliogramy. 
Obrazy zapisane w grafice wektorowej i rastrowej. 
Programy multimedialne (słowniki, encyklopedie, itp). 
Programy komputerowe umożliwiające zapis i edycję dźwięku. 
Programy komputerowe do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej. 
Programy umożliwiające zapis i edycję wideo. 
Literatura specjalistyczna. 
Aparat cyfrowy. 
Skaner. 
Drukarka. 

background image

40 

 
 
 
 

 

Magnetowid. 
Mikrofon. 
Komputer. 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki zawiera podstawowe informacje dotyczące 

przetwarzania plików graficznych i multimedialnych, które stanowią punkt 
wyjścia do dalszego kształcenia. 

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej  

w odpowiednie środki techniczne, z dostępem do sieci Internet. Podczas 
zajęć na jednego ucznia powinien przypadać jeden zestaw 
komputerowy, grupa powinna liczyć 8-12 osób.  

Przed przystąpieniem do realizacji programu, proponuje się 

zaprezentować uczniom możliwości programów znajdujących się  
w pracowni, a następnie przedstawić inne występujące na rynku tego 
typu oprogramowanie.  

Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować przede 

wszystkim umiejętność przetwarzania plików graficznych i wykonywania 
prostych operacji dotyczących obrazu i dźwięku. 

Metody nauczania należy dobrać tak, aby uczniowie sprawnie 

posługiwali się narzędziami aplikacji i umieli wykorzystać nabyte 
umiejętności w różnych zadaniach zawodowych. 

Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia poleca się przede 

wszystkim zastosowanie metod aktywizujących i podających: wykładu 
informacyjnego,  ćwiczeń praktycznych, metody tekstu przewodniego 
(wymaga od prowadzącego zajęcia przygotowania materiałów  
do wykonania ćwiczenia: pytań prowadzących i formularzy), dyskusji 
dydaktycznej.  

Szczególną uwagę należy zwrócić na ćwiczenia praktyczne, które 

powinny stawać się coraz bardziej złożone nawiązując jednocześnie  
do wcześniej ukształtowanych umiejętności. 

Należy stosować indywidualną, jak i grupową formę pracy uczniów. 

Praca w grupie sprawia, że zdolności indywidualne uczniów wzajemnie 
się uzupełniają, a tym samym wzrasta jakość pracy. Taka forma pracy 
sprzyja również nabywaniu umiejętności ponadzawodowych, jak: 
komunikowanie się, współpraca w zespole, prezentowanie wyników. 

 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 

edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów w zakresie 

wyodrębnionych celów kształcenia powinno odbywać się na bieżąco 
podczas realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej 

background image

41 

 
 
 
 

 

zakończeniu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku 
zajęć. 

Osiągnięcia uczniów należy oceniać stosując ustne i pisemne 

sprawdziany oraz prowadząc obserwację czynności ucznia 

 

w czasie wykonywania ćwiczeń. 

W trakcie obserwacji, szczególną uwagę należy zwrócić na: 

–  dobór typu grafiki komputerowej dla procesu przetwarzania obrazu, 
– rozróżnianie formatów plików map bitowych i grafiki wektorowej,              
– dobór  jakości parametrów grafiki do wydruku komputerowego 

 

lub elementu serwisu internetowego, 

– ustawianie rozmiaru obrazu oraz parametrów dpi dla uzyskania  

jak najlepszego efektu, 

– skanowanie, dokonywanie prostych przekształceń, montowanie 

obrazów, 

–  wykonywanie prostego montażu zdjęć, 
– dobór plików graficznych do strony internetowej, 
– ustalanie rozmiaru baneru reklamowego, 
– rozróżnianie najważniejszych formatów plików multimedialnych, 
– określanie ustawień systemu dotyczących konfiguracji nagrania 

i odtwarzania, 

–  wykonywanie prostego montażu plików multimedialnych z różnych 

źródeł, 

–  instalowanie i obsługiwanie programów, 
– podstawowe czynności montażowe przy obróbce sekwencji wideo. 

W końcowej ocenie osiągnięć ucznia, po zrealizowaniu programu 

jednostki modułowej, należy uwzględnić wyniki wszystkich metod 
sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.  

Podczas oceniania należy wziąć pod uwagę,  że opanowanie 

umiejętności przez ucznia może mieć różny poziom; zadanie może być 
wykonane szybciej lub wolniej, przy pierwszej lub kolejnych próbach, 
bezbłędnie lub z usterkami, które uczeń powinien być w stanie sam 
usunąć. 

Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych 

i przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

42 

 
 
 
 

 

 

Moduł 348[03].Z1 
Działalność informacyjna 

 
1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– identyfikować potrzeby informacyjne obsługiwanego środowiska, 
– posługiwać się podstawowymi przepisami dotyczącymi działalności 

informacyjnej, 

– posługiwać się terminologią informacyjną w różnych dziedzinach 

wiedzy, 

– współpracować z ośrodkami informacji w kraju i za granicą, 
– posługiwać się językiem angielskim w informacji naukowej, 
– rozpoznawać strukturę organizacyjną ośrodka informacji, 
– określać możliwości i znaczenie automatyzacji w działalności 

informacyjnej. 

 

 
2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol 

jednostki  

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna liczba 

godzin na realizację 

348[03].Z1.01 Posługiwanie się terminologią informacyjną 40 
348[03].Z1.02 Organizowanie 

działalności informacyjnej 

68 

Razem:

108 

 

 
3. Schemat układu jednostek modułowych 
 

 

348[03].Z1 

Działalność Informacyjna 

 

 

 

     

 

348[03].Z1.01 

Posługiwanie się terminologią 

informacyjną 

 

 

 

 

 
 

 

348[03].Z2.02 

Organizowanie działalności 

informacyjnej 

 

 

background image

43 

 
 
 
 

 

4. Literatura 

Dembowska M.: Bibliologia, bibliografia, bibliotekoznawstwo, informacja 
naukowa. PAN, Warszawa 1999 
Górski A.: Informacja naukowa na tle przeobrażeń procesów komunikacji 
społecznej i jako wyzwanie gospodarki rynkowej. WN US, Szczecin 1997 
Jacquesson A.: Automatyzacja bibliotek: zarys historyczny, strategia, 
perspektywy. (tłum. A. Bator i in.) UW, Warszawa 1999 
Sawoniak H.: Biblioteki współczesne, bibliografia, informacja naukowa. 
(Wyboru dokonali i wstępem poprzedzili Jarosz A.W. i Żmigrodzki Z.).  
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, Katowice 1995 
Słownik terminologiczny informacji naukowej. Zakład  Narodowy              
im. Ossolińskich, Wrocław 1979 
Słowniki angielsko-polskie, polsko-angielskie 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych 

background image

44 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z1.01 
Posługiwanie się terminologią informacyjną 

 
1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się terminologią z dziedziny naukoznawstwa, 
– posłużyć się terminologią z dziedziny informacji naukowej, 
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z dziedziny bibliotekarstwa  

i bibliotek, 

– wskazać dziedziny pokrewne w stosunku do informacji  naukowej            

i określić przedmiot każdej z nich, 

– posłużyć się terminologią z dziedziny języków informacyjno-

wyszukiwawczych, 

– porozumieć  się w języku angielskim, 
– posłużyć się terminologią specjalistyczną w języku angielskim, 
– posłużyć się terminologią stosowaną w zautomatyzowanych 

systemach informacyjno-wyszukiwawczych, 

– posłużyć się akronimami. 

 
2. Materiał nauczania 

Terminologia z zakresu naukoznawstwa. 
Terminologia z zakresu informacji naukowej. 
Bibliotekarstwo - podstawowe pojęcia. 
Język angielski w zagadnieniach informacji naukowej. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Określanie różnic między pojęciami z zakresu informacji naukowej. 

•  Analizowanie definicji podstawowych pojęć z zakresu informacji. 

•  Rozwiązywanie akronimów. 

•  Tłumaczenie z użyciem słownika prostych tekstów specjalistycznych  

z języka angielskiego na język polski oraz z języka polskiego na język 
angielski. 

 
4. Środki dydaktyczne 

Encyklopedie, słowniki językowe, słowniki skrótów. 
Czasopisma specjalistyczne. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki obejmuje podstawowe pojęcia z zakresu informacji 

naukowej, bibliotekarstwa, bibliotekoznawstwa i naukoznawstwa. Bardzo 

background image

45 

 
 
 
 

 

ważne jest zwracanie uwagi na prawidłowe  stosowanie  terminologii           
oraz na różnice w pojęciach powszechnie uznawanych za synonimy. 
Podczas wykonywania ćwiczeń istotne jest prawidłowe stosowanie 
terminologii angielskojęzycznej dotyczącej zagadnień informacyjnych. 

Realizację programu należy rozpocząć od zapoznania 

 

uczniów z podstawowymi pojęciami i definicjami, by następnie omówić 
rodzaje skrótów i akronimów oraz korzystanie z terminologii 
angielskojęzycznej.  

Program kształcenia poleca się realizować metodami podającymi, jak 

i praktycznymi, z zastosowaniem ćwiczeń indywidualnych dotyczących 
na przykład wyszukiwania definicji i pojęć ze słowników oraz grupowych, 
jak wspólna analiza definicji ujętych w słownikach. 

 

 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie 

przez cały czas realizacji programu jednostki, na podstawie kryteriów 
przedstawionych na początku zajęć.  

W celu sprawdzenia umiejętności prawidłowego posługiwania się 

terminologią, proponuje się zastosowanie sprawdzianów pisemnych  
w formie testów z zadaniami otwartymi lub zamkniętymi. 

Kontrolę wiedzy z zakresu anglojęzycznej terminologii informacyjnej 

proponuje się przeprowadzić za pomocą sprawdzianu pisemnego 
polegającego przykładowo na napisaniu bądź przetłumaczeniu tekstu. 
Podczas oceniania szczególną uwagę należy zwracać na poprawność 
stosowania terminologii. 

 

 

background image

46 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z1.02 
Organizowanie działalności informacyjnej 

 
1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się dokumentacją prawną, dotyczącą organizacji działalności 

informacyjnej w Polsce, 

– wskazać dokumenty  prawne dotyczące struktury organizacyjnej 

ogólnokrajowej sieci bibliotecznej,  

– posłużyć się aktami prawnymi o archiwach państwowych i narodowym 

zasobie archiwalnym, 

– scharakteryzować organizację zasobów informacyjnych i stosowanie 

nowoczesnych technologii informacyjnych, 

– przedstawić strukturę i organizację krajowej sieci bibliotecznej, 
– scharakteryzować organizację działalności normalizacyjnej 

 

w dziedzinie dokumentowania informacji naukowej, w skali krajowej  
i międzynarodowej, 

– wskazać i zinterpretować przepisy prawne dotyczące ochrony 

własności intelektualnej, 

– określić kategorie grup użytkowników różnych bibliotek i ośrodków 

informacji, 

– określić potrzeby według kategorii poszczególnych grup 

użytkowników biblioteki czy ośrodka informacji, 

– wymienić najważniejsze zagraniczne i międzynarodowe systemy 

informacyjne oraz organizacje zajmujące się informacją naukową,  

– wymienić najważniejsze systemy i sieci informacyjne działające            

w Polsce, 

– opisać strukturę organizacyjną biblioteki naukowej, centralnej 

 

i powiatowej biblioteki publicznej,  

– porozumieć się z instytucjami zagranicznymi w dziedzinie informacji 

naukowej, 

– nawiązać współpracę i wymianę informacji z innymi placówkami 

krajowymi, 

– scharakteryzować działalność informacyjną, jej elementy 

 

i infrastrukturę oraz nadzór nad nią, 

– przedstawić rolę i funkcję międzynarodowych organizacji w dziedzinie 

archiwów, 

– wymienić podstawowe rodzaje zbiorów bibliotecznych,  
– wyjaśnić funkcje automatyzacji w procesie gromadzenia zbiorów. 
 

background image

47 

 
 
 
 

 

2. Materiał nauczania 

Aktualne regulacje prawne dotyczące organizacji informacji naukowej, 
technicznej i ekonomicznej w Polsce. 
Przepisy prawne dotyczące ochrony własności intelektualnej, w tym 
przepisy prawa autorskiego i prawa wynalazczego. 
Zadania wybranych stowarzyszeń zawodowych w dziedzinie informacji 
naukowej. 
Zadania wybranych instytucji centralnych lub dziedzinowych 
realizujących działalność informacyjną (biblioteka narodowa, biblioteki 
centralne, biblioteki uczelni wyższych). 
Organizacja działalności normalizacyjnej w dziedzinie informacji 
naukowej, w skali krajowej i międzynarodowej. 
Infrastruktura informacyjna w Polsce (placówki informacji, zbiory 
informacyjne, pracownicy informacji, środki techniczne, finansowanie) - 
charakterystyka ogólna. 
Organizacja placówki informacyjnej. 
Podstawowe pojęcia z zakresu organizacji pracy biurowej. 
Użytkownicy informacji – kategoryzacja.  
Pozyskiwanie materiałów bibliotecznych. 
Pozyskiwanie informacji o zbiorach. 
Automatyzacja pracy ośrodka informacji. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Wyszukiwanie w bazach internetowych stosownych aktów prawnych 

regulujących funkcjonowanie ośrodków informacji i bibliotek. 

•  Wyszukiwanie w dzienniku ustaw rozporządzeń, informacji na temat 

organizacji ośrodków informacji, finansowania itp. 

•  Analizowanie zaleceń zawartych w normach. 

•  Przygotowywanie projektów aktu normalizującego funkcjonowanie 

wybranego ośrodka informacji (regulaminu).  

•  Przygotowywanie wykazów typów ośrodków informacji, według 

potrzeb użytkowników.  

•  Analizowanie potrzeb użytkowników metodą badań ankietowych.  

•  Dobieranie sprzętu elektronicznego i mechanicznego do potrzeb 

ośrodka informacji naukowej czy biblioteki, 

•  Opracowywanie graficzne struktury organizacyjnej ośrodka informacji. 

 
4. Środki dydaktyczne 

Dziennik Ustaw. 
Dzienniki urzędowe ministerstw. 
Monitor Polski. 

background image

48 

 
 
 
 

 

Internetowe bazy prawnicze. 
Kasety wideo opisujące procesy legislacyjne i funkcjonowanie bibliotek 
lub ośrodków informacji. 
Wzory ankiet i kwestionariuszy wywiadów. 
Statuty organizacji zajmujących się informacją naukową. 
Czasopisma specjalistyczne. 
Programy komputerowe (pakiety biurowe). 
Urządzenia do przetwarzania informacji. 
Narzędzia do badania potrzeb informacyjnych (analizy logowań, ankiety, 
wywiady). 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki  

Program jednostki obejmuje  wiadomości z zakresu podstawowych 

aktów normatywnych regulujących funkcjonowanie ośrodków informacji 
oraz zastosowania przepisów w 

organizowaniu ośrodka informacji 

 

w kraju. Realizowane treści dotyczą organizowania działalności 
informacyjnej oraz zagadnień związanych z użytkownikami informacji. 
Szczególną uwagę należy poświęcić prawidłowemu zrozumieniu przez 
uczniów zapisów zawartych w ustawach, rozporządzeniach i innych 
aktach normatywnych.  

Należy również położyć nacisk na ćwiczenie badania potrzeb 

użytkowników i wynikające z tego umiejętne zaprojektowanie zmian  
w funkcjonowaniu działalności biblioteki czy ośrodka informacji. 

Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia poleca się 

zastosować metody podające oraz ćwiczenia, w trakcie których uczeń 
powinien opanować umiejętność analizowania aktów prawnych, 
wyszukiwania nowelizacji ustaw w witrynie internetowej Sejmu oraz 
analizowania serwisów prawniczych. 

Zajęcia należy prowadzić w pracowni szkolnej, a w miarę możliwości 

także w instytucjach zajmujących się przygotowywaniem aktów 
prawnych i normalizacyjnych (w urzędach, stowarzyszeniach). 

Z uwagi na częste zmiany w zakresie procesu organizacji  bibliotek            

i ośrodków informacji w których wykorzystywane są nowe technologie, 
nauczyciel powinien śledzić na bieżąco rozwój sytuacji na rynku  
i na bieżąco aktualizować swoją wiedzę w danej dziedzinie. 
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Oceny osiągnięć należy dokonywać w trakcie realizacji programu 

jednostki, głównie na podstawie obserwacji pracy ucznia w trakcie 
wykonywania  ćwiczeń. Podczas oceniania należy zwracać szczególną 
uwagę na poprawne rozumienie stosownych zapisów normalizacyjnych. 

background image

49 

 
 
 
 

 

Oceniając umiejętności ucznia należy stosować sprawdziany ustne 

oraz prace pisemne i testy. Po zakończeniu  realizacji programu 
jednostki, proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu pisemnego 
polegającego na wykonaniu testu ze znajomości rodzajów aktów 
prawnych. 

Oceniając postępy ucznia, poleca się zwracać uwagę na poprawne 

realizowanie zadań oraz posługiwanie się narzędziami informatycznymi. 

Końcowa ocena osiągnięć ucznia, dokonana zgodnie z obowiązującą 

skalą ocen, powinna uwzględniać wyniki wszystkich metod sprawdzania 
stosowanych przez nauczyciela. 

 

 

background image

50 

 
 
 
 

 

Moduł 348[03].Z2 
Technologia przetwarzania informacji

  

 

1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– gromadzić materiały biblioteczne i informacyjne, 
– przechowywać materiały biblioteczne i informacyjne, 
– stosować procedury pozyskiwania źródeł informacji, 
– prowadzić ewidencję zbiorów zgodnie z obowiązującymi przepisami, 
– stosować obowiązujące w Polsce normy dotyczące opracowywania 

zbiorów, 

– opracowywać formalnie źródła informacji,  
– opracowywać rzeczowo źródła informacji, 
– stosować 

języki informacyjno-wyszukiwawcze w procesie 

opracowywania źródeł informacji, 

– obsługiwać zintegrowane biblioteczne systemy informatyczne, 
– sporządzać opracowania informacyjne, 
– gromadzić i przechowywać akta w archiwum zakładowym. 
 

2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol jednostki  

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna liczba  

godzin na realizację 

348[03].Z2.01 

Gromadzenie i przechowywanie informacji

140 

348[03].Z2.02 

Opracowywanie formalne dokumentów 

188 

348[03].Z2.03 

Opracowywanie rzeczowe dokumentów 

188 

Razem:

516 

 

 
3. Schemat układu jednostek modułowych 
 

 

348[03].Z2 

Technologia przetwarzania 

informacji

 

 

 

 

 

348[03].Z2.01 

Gromadzenie  

i przechowywanie informacji

 

 

 
 

 
 

 

348[03].Z2.02 

Opracowywanie formalne 

dokumentów

 

 

348[03].Z2.03 

Opracowywanie rzeczowe 

dokumentów

 

 
 

background image

51 

 
 
 
 

 

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej Z2.01- 

„Gromadzenie i przechowywanie informacji”, stanowiącej podbudowę       
do realizacji pozostałych jednostek. Jednostki modułowe Z2.02 i Z2.03 
mogą być realizowane w dowolnej kolejności. 

 

4. Literatura 

Archiwistyka praktyczna dla archiwistów zakładowych. Praca zbiorowa. 
Kłys S. (red.) Zakł. Doskonalenia Zawodowego, Poznań 1987 
Bielicka L. A.: Zasady gramatyczne w językach deskryptorowych. INTE, 
Warszawa 1985 
Bielicka L. A., Ścibor E.: Języki informacyjne. Rodzaje i zastosowanie  
w działalności informacyjnej. CINTE, Warszawa 1982 
Bielicka L. A., Ścibor E.: Wprowadzenie do teorii języków 
informacyjnych. CINTE, Warszawa 1981 
Biraga, E., Tucholska, J.: Ewidencja i kontrola zbiorów bibliotecznych 
[oraz słowniczek podstawowych terminów używanych  
w bibliotekarstwie]. CBW, Warszawa 1993 
Bogdan G.: Kartoteki informacyjne. CINTE, Warszawa 1985 
Czarnecka J.: Wykaz działów katalogu rzeczowego dla małych bibliotek 
publicznych. BN, Warszawa 1990 
Czarnecka J., Sawoniak H.: Klasyfikacja i katalog rzeczowy. CUKB, 
Warszawa 1987 
Encyclopedia of Library and Information Science. Ed. A. Kent, 

 

H. Lancour. Marcel Decker, Inc., New York 1975 
Encyklopedia wiedzy o książce. Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wrocław 
1971 
Głowacka T., Sitarska A., Uklejska M.: Bibliografia. Cz. 2: Przegląd 
rozwoju nauk i klasyfikacji piśmiennictwa. PWSiP, Warszawa 1971 
Janowska M.: Rekord kartoteki haseł formalnych w formacie USMARC. 
Instrukcja wypełniania w systemie INNOPAC. Warszawa 1999 
Katalog firm wydawniczych 1994. Składnica Księgarska, Warszawa 1994 
Kubisa A.: Ewidencja i kontrola zbiorów bibliotecznych. Książnica 
Szczecińska, Szczecin 1993 
Lenartowicz M.: Przepisy katalogowania książek. Cz. 1. Opis 
bibliograficzny. SBP, Warszawa 1988 
Lenartowicz M., Paluszkiewicz A.: Format USMARC rekordu 
bibliograficznego dla książki. Wydaw. SBP, Warszawa 2000 
Łysakowski A.: Katalog przedmiotowy. Cz. 1. Teoria. Wydaw. SBP, 
Warszawa 2002 
Osięgłowski J.: Przechowywanie i konserwacja książki. Wydaw. Nauk. 
UAM, Poznań 1982 

background image

52 

 
 
 
 

 

Padziński, A.: Stosowanie polskich norm w zautomatyzowanych 
katalogach bibliotecznych. Wydaw. SBP,  Warszawa 2000 
Paluszkiewicz, A.: Rola Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych. 
Przegląd Biblioteczny, 1999 z. 3  
PN-82/N-01152.00 Opis bibliograficzny. Postanowienia ogólne. 
PN-82/N-01152.01 Opis bibliograficzny. Książki. 
PN-82/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normatywno-
techniczne. 
PN-82/N-01152.06 Opis bibliograficzny. Druki muzyczne. 
PN-82/N-01152.07 Opis bibliograficzny. Dokumenty audiowizualne 
PN-85/N-01158 Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym. 
PN-87/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normalizacyjne.  
PN-89/N-01224 Bibliotekarstwo i bibliografia. Opracowanie zbiorów 
informacji o dokumentach. Terminologia. 
PN-89/N-01225 Bibliotekarstwo i bibliografia. Rodzaje i części składowe 
bibliografii. Terminologia. 
PN-92N-09018 Tezaurus jednojęzyczny. Zasady tworzenia, forma 

 

i struktura. 
PN-N-01152-1/A1 Opis bibliograficzny. Książki. Zmiana A1. 
PN-N-01152.2 Opis bibliograficzny. Wydawnictwa ciągłe.  
PN-N-01152.5 Opis bibliograficzny. Dokumenty kartograficzne. 
PN-N-01152-8 Opis bibliograficzny. Stare druki.  
PN-N-01152-12 Opis bibliograficzny. Filmy.  
PN-N-01152.13 Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne. 
PN-N-01230 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne. 
PN-N-01231 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło tytułowe. 
Polski słownik archiwalny. Maciejewska W. (red.) Przemyśl 1998 
Robótka H., Ryszewski B., Tomczak A.: Archiwistyka. PWN, Warszawa 
1989 
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 
1.11.1999 w sprawie zasad ewidencji materiałów bibliotecznych (Dz.U. 
1999 nr 93 poz. 1077). 
Sadowska J.: Instrukcja tematowania i katalogu przedmiotowego. SBP, 
BN, Warszawa 1991 
Sadowska J.: Przedmiot i temat w teorii i praktyce katalogu 
przedmiotowego. Zagadnienia Informacji Naukowej, 1983 nr 2 (43)   
Sadowska J., Turowska T.: Języki informacyjno-wyszukiwawcze, katalogi 
rzeczowe. SBP, CUKB, Warszawa 1990 
Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-
wyszukiwawczych. Bojar B. (oprac.) Wydaw. SBP, Warszawa 2002 
Sordylowa B.: Źródła informacji naukowej. Zarys problematyki. Przegląd 
Biblioteczny, 1981 z. 1  

background image

53 

 
 
 
 

 

Sosińska-Kalata B.: Podręcznik UKD dla bibliotekarzy i pracowników 
informacji. Wydaw. SBP,  Warszawa 1995 
Ścibor E.: Biblioteczno-bibliograficzne systemy porządkowania 
dokumentów. Wydaw. Inf. CINTE, Warszawa 1976  
Ścibor E.: Typologia strukturalna języków informacyjnych. IINTE, 
Warszawa 1982 
Tomasik-Beck J.: Języki informacyjne opracowane, adaptowane 

 

i wykorzystywane w Polsce. Stan na 31.12.1994. IINTE, Warszawa 1994 
Typologia dokumentów. Praca zbiorowa. BN, Warszawa 1976 
Wieprzkowski J.: Konserwacja księgozbiorów. Informator 

 

dla bibliotekarzy. Biblioteka w szkole, 1991 nr 11-12  
Wieprzkowski J.: Vademecum konserwacji książki. SBP, Warszawa 1983 
Wrocławska M.: O wprowadzeniu w Polsce nowych zasad opisu 
bibliograficznego. Przegląd Biblioteczny, 1990 nr 3/4  
Zasadowa H.: Wydawnictwa informacyjne. Cz.1. Problematyka ogólna. 
Cz. II. Spis bibliograficzny. CINTE, Warszawa 1986 
Zyska B.: Ochrona zbiorów bibliotecznych przed zniszczeniem. T. 1 
Charakterystyka materiałów w zbiorach bibliotecznych. Uniwersytet 
Śląski, Katowice 1991 
Żmigrodzki Z.: Bibliotekarstwo. SBP, Warszawa 1998 
 
Czasopisma specjalistyczne: 
Bibliotekarz  
Library Journal 
Poradnik Bibliotekarza 
Przegląd Biblioteczny 
Zagadnienia Informacji Naukowej 
Rocznik Biblioteki Narodowej. 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych. 

background image

54 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z2.01

  

Gromadzenie i przechowywanie informacji 
 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu gromadzenia 

 

i magazynowania  źródeł informacji, 

– określić sposoby pozyskiwania źródeł informacji, 
– zamówić różnego rodzaju dokumenty przydatne w zbiorach biblioteki 

lub w ośrodku informacji na podstawie katalogów wydawniczych  
i innych materiałów, 

– przeprowadzić wymianę różnego rodzaju wydawnictw z innymi 

ośrodkami informacji, 

– zaprenumerować czasopisma niezbędne w ośrodku informacji, 
– przyjąć dary zgodnie z zasadami obowiązującymi w ośrodku 

informacji, 

– dokonać ewidencji zbiorów zgodnie z obowiązującymi przepisami, 
– dokonać ewidencji zbiorów w systemie zautomatyzowanym, 
– opracować technicznie nowe nabytki (opieczętować, nadać 

sygnaturę), 

– włączyć nowe nabytki do zbiorów bibliotecznych, 
– scharakteryzować sposoby zabezpieczania i ochrony zbiorów, 
– zgromadzić akta w archiwum zakładowym, 
– przeprowadzić kontrolę zbiorów, 
– posłużyć się językiem angielskim podczas gromadzenia informacji. 
 

2. Materiał nauczania 

Terminologia dotycząca gromadzenia  źródeł informacji w języku polskim 
i angielskim. 
Księgarskie i wydawnicze źródła  informacji o zbiorach. 
Polityka gromadzenia zbiorów. 
Sposoby gromadzenia źródeł informacji: kupno, dar, depozyt, wymiana 
krajowa i zagraniczna, egzemplarz obowiązkowy. 
Selekcja źródeł informacji. 
Metody prowadzenia ewidencji w systemach zautomatyzowanych 

 

i tradycyjnych. 
Inwentarz biblioteczny. 
Sposoby przechowywania i organizowania zbiorów. 
Archiwum zakładowe. Narodowy zasób archiwalny. 
Skontrum biblioteczne. 
Zabezpieczanie i konserwacja źródeł informacji. 

background image

55 

 
 
 
 

 

 

3. Ćwiczenia 

•  Przygotowywanie zamówień na nowe nabytki na podstawie katalogów 

wydawniczych, baz danych. 

•  Sporządzanie zamówienia na wybraną publikację w języku 

angielskim. 

•  Wypełnianie formularzy ewidencji zbiorów. 

•  Wypełnianie formularzy kontroli zbiorów. 
 

4. Środki dydaktyczne 

Katalogi wydawnicze.  
Czasopisma specjalistyczne. 
Encyklopedie, słowniki. 
Dowody wpływu materiałów bibliotecznych. 
Dokumentacja związana z akcesją, inwentaryzacją i kontrolą 
biblioteczną. 
Formularze do ewidencji i kontroli zbiorów. 
Foliogramy. 
Filmy dydaktyczne. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki  

Program jednostki dotyczy gromadzenia i przechowywania 

dokumentów oraz innych materiałów stanowiących  źródło informacji.  
W realizacji programu jednostki wskazane jest wykorzystanie 
wiadomości i umiejętności  dotyczących stosowania narzędzi 
informatycznych, które uczniowie opanowali w trakcie realizacji 
programu jednostki modułowej O1.04: „Wykorzystywanie 
informatycznych technik biurowych”. Podczas omawiania terminologii 
związanej z gromadzeniem i przechowywaniem zbiorów, należy zwrócić 
uwagę uczniów na konieczność stosowania języka angielskiego 

 

w procesie gromadzenia zbiorów. 

Poleca się zastosować metody podające oraz problemowe. 

 

Dla  łatwiejszego zrozumienia realizowanych treści wskazane jest 
prezentowanie slajdów, przykładowych inwentarzy bibliotecznych lub ich 
fragmentów, katalogów bibliotek. Proponuje się zorganizowanie 
wycieczki do  biblioteki, podczas której uczniowie będą mogli obejrzeć 
inwentarz, magazyn oraz poznać sposoby zabezpieczania i problemy 
związane z naprawą i konserwacją zbiorów, co ułatwi zrozumienie 
znaczenia właściwego przechowywania i ochrony zbiorów. Dyskusja  
z bibliotekarzami na temat prowadzenia inwentarza i katalogu 
bibliotecznego pomoże zrozumieć ich znaczenie  w ochronie dóbr kultury 
i dziedzictwa narodowego. Podczas realizacji programu jednostki zaleca 

background image

56 

 
 
 
 

 

się także przeprowadzenie ćwiczeń, w czasie których uczeń powinien 
opanować podstawowe czynności związane z gromadzeniem zbiorów, 
szczególną uwagę należy zwrócić na ich dokładne i staranne 
wykonywanie. 

Zajęcia proponuje się prowadzić w pracowni szkolnej, bibliotece 

szkolnej, w bibliotekach, ośrodkach informacji, w archiwum zakładowym, 
a także na targach książek i multimediów. 

Podczas rozwiązywania zadań problemowych wskazane jest 

stosowanie pracy grupowej aby pobudzić uczniów do spontanicznego 
podejmowania dyskusji, przedstawiania własnego stanowiska wobec 
postawionego problemu. Proponuje się, aby ćwiczenia uczniowie 
wykonywali indywidualnie, wykorzystując dostępne  środki dydaktyczne, 
co pozwoli na kształtowanie umiejętności samodzielnej pracy 

 

i odpowiedzialności za wykonywane zadania. 
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się  

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie 
kryteriów przedstawionych na początku zajęć.  

Podczas kontroli i oceny umiejętności uczniów, szczególną uwagę 

należy zwrócić na: 
– posługiwanie się terminologią,  
– operowanie zdobytą wiedzą, 
–  przygotowywanie zamówienia na wybraną publikację,  
–  dokonywanie zapisów w księgach inwentarzowych,  
–  korzystanie z narzędzi informatycznych w procesie gromadzenia,  
–  korzystanie z warsztatu informacyjnego,  
– wykorzystywanie znajomości języka angielskiego,  
– dokładne i estetyczne wykonywanie zadań.   

W procesie oceniania proponuje się zastosować sprawdziany ustne, 

pisemne oraz obserwację czynności ucznia w trakcie wykonywania 
ćwiczeń. Po zakończeniu realizacji programu jednostki wskazane jest 
przeprowadzenie testu osiągnięć edukacyjnych z zakresu 
szczegółowych celów kształcenia. 

Końcowa ocena osiągnięć ucznia, dokonana zgodnie z obowiązującą 

skalą ocen, powinna uwzględniać wyniki wszystkich metod sprawdzania 
stosowanych przez nauczyciela. 

background image

57 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z2.02 
Opracowywanie formalne dokumentów 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się podstawowymi pojęciami związanymi z opracowaniem 

formalnym zbiorów, 

– scharakteryzować różne rodzaje źródeł informacji, 
– zastosować obowiązujące normy i przepisy bibliograficzne 

 

i dokumentacyjne, 

– sporządzić opis bibliograficzny książki, 
– sporządzić opis bibliograficzny czasopisma, 
– sporządzić opis bibliograficzny artykułu z czasopisma, 
– sporządzić opis bibliograficzny zbiorów specjalnych,  
– opracować formalnie źródła informacji w systemie tradycyjnym 

               

i zautomatyzowanym, 

– obsłużyć komputerowy system biblioteczny, 
– zastosować informacje zawarte w kartotece haseł wzorcowych 

podczas sporządzania opisów bibliograficznych, 

– przejąć opis bibliograficzny z innych baz bibliograficznych, katalogu 

centralnego, 

– dostosować sporządzony samodzielnie lub przejęty z innych źródeł 

opis bibliograficzny do wymagań danej biblioteki, ośrodka informacji,  

– uzupełnić opis bibliograficzny o elementy biblioteczne (numer 

inwentarzowy, sygnaturę), 

– włączyć opis bibliograficzny, katalogowy do kartotek tradycyjnych           

i komputerowych, 

– sporządzić opracowanie informacyjne, 
– zastosować zasady transliteracji w opisach bibliograficznych, 
– posłużyć się językiem angielskim w procesie opracowania formalnego 

źródeł informacji, 

– zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 

właściwych dla stanowiska pracy, głównie dotyczących obsługi 
urządzeń elektrycznych podczas opracowania formalnego 
dokumentów. 

 

2. Materiał nauczania 

Typologia dokumentów. 
Źródła informacji: piśmiennicze, elektroniczne, audiowizualne. 
Normy bibliograficzne i dokumentacyjne. 
Przepisy katalogowania. Ujednolicone zasady katalogowania. 
Opis bibliograficzny. 

background image

58 

 
 
 
 

 

Formaty opisu danych (UNIMARC, USMARC). 
Rekord bibliograficzny. 
Rekord kartoteki haseł wzorcowych. 
Katalogi biblioteczne (tradycyjne i komputerowe). 
Katalogi centralne (NUKAT, KaRo). 
Publicznie dostępne katalogi biblioteczne on-line (OPAC). 
Zintegrowane biblioteczne systemy informatyczne (ALEPH, VTLS-
VIRTUA, HORIZON). 
Komputerowe systemy biblioteczne (MAK, PROLIB). 
Kartoteka haseł wzorcowych (Khw). 
Bibliografie. 
Zestawienia tematyczne. 
Opracowania dokumentacyjne. 
Kartoteki informacyjne. 
Transliteracja. Transkrypcja. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Wyszukiwanie opisów bibliograficznych w różnych bazach danych, 

katalogach centralnych, katalogach zagranicznych. 

•  Sporządzanie opisów bibliograficznych różnych typów dokumentów. 

•  Kopiowanie opisów bibliograficznych z różnych baz danych, katalogów 

bibliotecznych. 

•  Sporządzanie karty katalogowej. 

•  Opracowywanie zestawienia tematycznego na określony temat. 

•  Opracowywanie bibliografii załącznikowej na określony temat. 
 

4. Środki dydaktyczne 

Polskie normy bibliograficzne. 
Format USMARC. 
Różne rodzaje dokumentów: książki, czasopisma, wydawnictwa seryjne, 
bibliografie, opisy patentowe, mapy, nuty, plakaty, kasety audio i video, 
dokumenty elektroniczne. 
Przewodnik Bibliograficzny. 
Bibliografia Zawartości Czasopism. 
Bibliografia Wydawnictw Ciągłych. 
Polonica Zagraniczne. 
Bibliografie przedmiotowe. 
Katalogi bibliotek na stronach WWW. 
Foliogramy. 
Encyklopedie. 
Słowniki językowe, słowniki skrótów. 
 

background image

59 

 
 
 
 

 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

 

Program jednostki dotyczy przetwarzania i przygotowywania 

informacji o źródłach informacji w postaci opisów bibliograficznych  
i opracowań informacyjnych. Podczas realizacji programu, należy 
wykorzystać wiadomości i umiejętności dotyczące stosowania narzędzi 
informatycznych ukształtowanych w jednostce modułowej O1.04: 
Wykorzystywanie informatycznych technik biurowych. Wskazane jest 
uzupełnienie wiedzy teoretycznej z dziedziny informacji 

 

o terminologię polską i angielską związaną z opracowaniem formalnym. 

Realizując program jednostki szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– posługiwanie się normami bibliograficznymi i dokumentacyjnymi,  
–  korzystanie z dostępnej kartoteki haseł wzorcowych,  
–  korzystanie z różnych katalogów bibliotecznych i baz danych  
– dokładne i staranne wykonywanie zadań. 

Do osiągnięcia celów kształcenia poleca się zastosowanie: wykładu, 

pogadanki dydaktycznej, objaśnienia, pokazu z objaśnieniem oraz 
ćwiczeń, w trakcie których uczeń powinien opanować metody 
opracowywania różnych rodzajów źródeł informacji. Zajęcia dotyczące 
stosowania norm i przepisów bibliograficznych proponuje się uzupełnić 
ćwiczeniami polegającymi na wyszukaniu w kilku różnych katalogach 
opisu bibliograficznego wybranego dokumentu i dokonaniu porównania 
uzyskanych wyników.  
 Zajęcia można prowadzić w pracowni komputerowej, w oddziałach 
opracowania zbiorów bibliotek i w ośrodkach informacji.  

Podczas realizacji programu jednostki proponuje się stosowanie 

indywidualnej formy pracy oraz pracy w małych 2-3 osobowych grupach. 
Uczeń powinien mieć możliwość samodzielnego wykonywania ćwiczeń, 
co ułatwi mu nabywanie umiejętności niezbędnych do sporządzania 
opisów bibliograficznych i opracowań dokumentacyjnych, takich jak: 
podejmowanie decyzji dotyczących poszukiwań bibliograficznych, wybór 
hasła głównego opisu bibliograficznego, prowadzenie autokorekty 
wykonanych zadań. Wszystkie przeprowadzone ćwiczenia zaleca się 
omówić z całą grupą. 
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się  

w trakcie realizacji programu jednostki, głównie na podstawie obserwacji 
czynności ucznia w trakcie wykonywania ćwiczeń, na podstawie 
kryteriów przedstawionych na początku zajęć.  

background image

60 

 
 
 
 

 

Podczas oceniania umiejętności uczniów, szczególną uwagę należy 

zwrócić na: 
– posługiwanie się terminologią fachową,  
– 

wykonywanie opisów bibliograficznych zgodnie z normami 
bibliograficznymi i z obowiązującymi standardami opracowania 
formalnego,  

– wykorzystanie 

już istniejących opisów bibliograficznych 

 

i dostosowanie ich do norm obowiązujących w ośrodku informacji, 

– samodzielne, dokładne i estetyczne wykonywanie zadań. 

Do oceniania osiągnięć edukacyjnych poleca się stasować 

sprawdziany ustne oraz prace pisemne, w tym testy. Po zakończeniu  
realizacji programu jednostki proponuje się przeprowadzenie 
sprawdzianu pisemnego polegającego na przygotowaniu przez ucznia 
opisów bibliograficznych różnych rodzajów dokumentów, dzięki któremu 
możliwe będzie sprawdzenie praktycznych umiejętności ucznia 
związanych z opracowaniem formalnym zbiorów. 

Ocenianie należy przeprowadzać zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

background image

61 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z2.03 
Opracowywanie rzeczowe dokumentów 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się podstawowymi pojęciami związanymi z opracowaniem 

rzeczowym zbiorów, 

– rozpoznać  język informacyjny stosowany w określonym systemie 

informacyjno-wyszukiwawczym, 

– zastosować różne języki informacyjne przy wprowadzaniu danych  

do systemu informacyjno-wyszukiwawczego oraz przy wyszukiwaniu 
informacji, 

– rozróżnić  słownictwo i gramatykę składające się na język 

informacyjny,  

– zastosować  język haseł przedmiotowych w opracowaniu źródeł 

informacji, 

– zastosować język deskryptorowy  w opracowaniu źródeł informacji, 
– zastosować język słów kluczowych w opracowaniu źródeł informacji, 
– zastosować język klasyfikacji w opracowaniu źródeł informacji, 
– sporządzić opis rzeczowy w systemie tradycyjnym 

 

i zautomatyzowanym, 

– przejąć charakterystykę wyszukiwawczą dokumentu z innej bazy 

danych, katalogu centralnego, 

– dostosować sporządzoną samodzielnie lub przejętą z innych źródeł 

charakterystykę wyszukiwawczą do wymagań danej biblioteki, 
ośrodka informacji, 

– zastosować informacje zawarte w kartotece haseł wzorcowych 

podczas sporządzania charakterystyk wyszukiwawczych, 

– zastosować zasady transliteracji w tworzeniu charakterystyk 

wyszukiwawczych, 

– posłużyć się warsztatem informacyjnym przy sporządzaniu opisów 

rzeczowych, 

– posłużyć się  językiem angielskim w procesie opracowania 

rzeczowego źródeł informacji, 

– zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, głównie 

w zakresie obsługi urządzeń elektrycznych, podczas opracowania 
rzeczowego dokumentów. 

 

2. Materiał nauczania 

Terminologia z dziedziny języków informacyjno-wyszukiwawczych. 
Typologia języków informacyjno-wyszukiwawczych. 

background image

62 

 
 
 
 

 

Słownictwo języków informacyjno-wyszukiwawczych. Gramatyka 
języków informacyjno-wyszukiwawczych. 
Język haseł przedmiotowych. 
Język deskryptorowy.  
Język słów kluczowych. 
Klasyfikacja fasetowa, monohierarchiczna, polihierarchiczna. 
Kody semantyczne. 
Kartoteka haseł wzorcowych. 
Język Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej. 
Język Haseł Przedmiotowych KABA. 
Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna.  

 
3. Ćwiczenia 

•  Rozróżnianie typów języków informacyjno-wyszukiwawczych 

 

na podstawie analizy słownictwa i gramatyki. 

•  Tematowanie  źródeł informacji według wybranego języka haseł 

przedmiotowych. 

•  Klasyfikowanie źródeł informacji według UKD. 

•  Indeksowanie źródeł informacji za pomocą słów kluczowych. 

•  Indeksowanie źródeł informacji w języku deskryptorowym. 

•  Sporządzanie instrukcji wyszukiwawczych. 
 

4. Środki dydaktyczne 

Encyklopedie, słowniki, leksykony. 
Tablice UKD. 
Słownik Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej. 
Polska Klasyfikacja Tematyczna. 
Tezaurus Informacji Naukowej. 
Tezaurus Zagadnień Rolniczych. 
Baza danych o językach informacyjnych, opracowanych i adaptowanych 
w Polsce. 
Instrukcje korzystania z języków informacyjno-wyszukiwawczych. 
Różne rodzaje dokumentów: książki, czasopisma, bibliografie, opisy 
patentowe, mapy, nuty. 
Przewodnik Bibliograficzny. 
Bibliografia Zawartości Czasopism. 
Bibliografia Wydawnictw Ciągłych. 
Polonica Zagraniczne. 
Bibliografie przedmiotowe. 
Bazy danych na CD, dostępne przez Internet. 
Katalogi bibliotek.

 

background image

63 

 
 
 
 

 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki  

Program jednostki dotyczy języków informacyjno-wyszukiwawczych 

stosowanych do opracowania rzeczowego źródeł informacji oraz metod 
sporządzania charakterystyk wyszukiwawczych. Realizując program 
jednostki należy wykorzystać wiadomości i umiejętności  uczniów  
w zakresie stosowania narzędzi informatycznych, nabyte i ukształtowane 
w jednostce modułowej O1.04: „Wykorzystywanie informatycznych 
technik biurowych”. Punktem wyjścia do dalszego kształcenia jest 
utrwalenie polskiej i angielskiej terminologii z dziedziny języków 
informacyjno-wyszukiwawczych. 

Po omówieniu teorii i historii języków informacyjno-wyszukiwawczych, 

nauczyciel powinien uświadomić uczniom złożoność dziedziny, związki 
między słownictwem i składnią tych języków oraz zwrócić uwagę na fakt, 
iż proces opracowania rzeczowego wymaga stosowania metody 
analityczno-syntetycznej. Poleca się wcześniejsze dokonanie 

 

wyboru przez nauczyciela przykładowych języków informacyjno- 
wyszukiwawczych. 

Proces kształcenia proponuje się rozpocząć od analizowania języków     

o słownictwie paranaturalnym, w dalszej kolejności wprowadzając języki 
o słownictwie sztucznym. 

Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia obok metod 

podających proponuje się przede wszystkim zastosować  ćwiczenia 
praktyczne. Zadania ćwiczeniowe poleca się realizować stosując 
indywidualną formę pracy, dzięki której uczeń nabywa samodzielności  
i odpowiedzialności w wykonywaniu zadań, łatwiej przyswaja omawiane 
treści kształcenia. Praca indywidualna daje także nauczycielowi 
możliwość obserwowania postępów edukacyjnych ucznia oraz oceny 
jego predyspozycji do wykonywania prac związanych z opracowaniem 
rzeczowym.  Ćwiczenia, które wymagają współpracy i konsultacji 
uczniów, na przykład przy tworzeniu języka informacyjno-
wyszukiwawczego, zaleca się przeprowadzać w 2-3 osobowych 
grupach. Dla łatwiejszego zrozumienia realizowanych treści, wskazane 
jest przeglądanie katalogów bibliotek polskich i zagranicznych, 
analizowanie statystyk wyszukiwania według danych języków 
informacyjno-wyszukiwawczych. 

Zajęcia proponuje się prowadzić w pracowni komputerowej oraz  

w oddziałach opracowania rzeczowego bibliotek i ośrodków informacji.  
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się  

w trakcie realizacji programu jednostki oraz po jej

 

zakończeniu,

  

background image

64 

 
 
 
 

 

na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Oceniając 
osiągnięcia ucznia, szczególną uwagę należy  zwrócić na: 
– posługiwanie się terminologią zawodową, 

 

– dobieranie języków informacyjno-wyszukiwawczych do wykonania 

określonych zadań, 

 

– wykorzystywanie warsztatu informacyjnego, 

 

– posługiwanie się narzędziami informatycznymi,

 

– dokładne i estetyczne wykonywanie zadań.

  

Podczas realizacji programu jednostki należy oceniać ucznia poprzez 

ustne sprawdziany poziomu wiadomości, prace pisemne, testy 

 

z zadaniami otwartymi i zamkniętymi oraz na podstawie wykonanych 
ćwiczeń.   

Po zakończeniu realizacji programu proponuje się przeprowadzić 

sprawdzian umiejętności praktycznych, polegający na utworzeniu 
charakterystyki wyszukiwawczej dokumentu według określonego języka 
informacyjno-wyszukiwawczego. 

Proces oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów powinien być 

realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 
 
 
 
 
 

background image

65 

 
 
 
 

 

Moduł  348[03].Z3  
Technologia udostępniania informacji 

 

1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– stosować w praktyce metody badań potrzeb informacyjnych 

użytkownika, 

– diagnozować potrzeby informacyjne użytkownika, 
– stosować różne metody wyszukiwania informacji, 
– posługiwać się systemami informacyjno – wyszukiwawczymi, 
– udzielać informacji bibliotecznych, faktograficznych i bibliograficznych, 
– udostępniać informacje w formie tradycyjnych wydawnictw i baz 

komputerowych, 

– charakteryzować sposoby pozyskiwania źródeł informacji, 
– sporządzać przedmaszynowe nośniki informacji, 
– posługiwać się podstawową terminologią z dziedziny języków 

informacyjnych, 

– rozróżniać  języki informacyjne (haseł przedmiotowych, język 

deskryptorowy, język słów kluczowych), stosowane w systemach 
informacyjno-wyszukiwawczych, 

– posługiwać się różnymi językami informacyjnymi zarówno przy 

wprowadzaniu danych, jak i wyszukiwaniu czyli przy formułowaniu 
pytań, 

– korzystać z elektronicznych słowników, leksykonów, encyklopedii itp. 

podczas wprowadzania i wyszukiwania informacji, 

– charakteryzować istniejące języki  informacyjne i dokonywać spośród 

nich wyboru najbardziej przydatnego w danym miejscu pracy oraz 
modyfikować go według potrzeb, 

– posługiwać się językiem angielskim podczas udostępniania informacji, 
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas 

udostępniania informacji. 

 

2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol jednostki 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna 

liczba godzin 

348[03].Z3.01 

Identyfikowanie potrzeb użytkowników 124 

348[03].Z3.02 Wyszukiwanie 

informacji 

208 

348[03].Z3.03 Udostępnianie informacji 

116 

Razem: 448 

 

 

background image

66 

 
 
 
 

 

3. Schemat układu jednostek modułowych 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

4. Literatura                          

Bartoszewicz-Fabiańska B.: Adaptacja formatu MARC BN dla potrzeb 
bibliografii regionalnej. SBP, Warszawa 1999 
Bernatowicz R.: Marketing w informacji naukowo-technicznej – zarys 
metody badań. SINTO, Warszawa 1984  
Bielicka L.A.: Konwencjonalne metody indeksowania współrzędnego. 
Warszawa 1979  
Bielicka L.A., Ścibor E.: Pomoce do nauczania przedmiotu „Języki 
informacyjne”. Warszawa 1985  
Bojar B. (red.): Słownik encyklopedyczny terminologii języków 
informacyjno-wyszukiwawczych. SBP, Warszawa 2002 
Chmielewska-Gorczyca E.: Funkcje tezaurusa w systemie informacyjno-
wyszukiwawczym
. Zagadnienia Informacji Naukowej, SBP, Warszawa 
1995 nr 1-2  
Chmielewska-Gorczyca E., Sosińska-Kalata  B.:  Informacja  naukowa          
z elementami naukoznawstwa. WSiP, Warszawa 1991 
Cooper P.J.: Sprawne porozumiewanie się. Wyd. CODN, Warszawa 
1999 
Dembowska M.: Metoda bibliografii polskiej Karola Estreichera. SBP, 
Warszawa 2001 

348[03].Z3 

Technologia udostępniania 

informacji 

348[03].Z3.01 

Identyfikowanie 

potrzeb użytkowników

 

348[03].Z3.02 

Wyszukiwanie informacji 

348[03].Z3.03 

Udostępnianie informacji 

background image

67 

 
 
 
 

 

Dembowska M.: Nauka o informacji naukowej (informatologia). 
Organizacja i problematyka badań w Polsce. IINTE, Warszawa 1991  
Głowacka E.: Studium zastosowania kompleksowego zarządzania 
jakością (TQM) w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej. 
Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2000 
Górny M., Nowak P.: Wstęp do informacji naukowej. Wydawnictwo UAM, 
Poznań 1989 
Jamrożek B., Sobczak J.: Komunikacja interpersonalna. eMP2, Poznań 
1996 
Jopkiewicz A.: Wybrane zagadnienia sprawozdawczości  statystycznej          
i statystyk bibliotek oraz ośrodków INTE.  CINTE, Warszawa 1985 
Jóźwiak J., Podgórski J.: Statystyka od podstaw. PWE, Warszawa 1995 
Kisilowska M.: Już nie wiem jak mam do ciebie mówić, czyli komunikacja 
w bibliotece. CEBLiD, Warszawa 2001 
Korpała J.: Karol Estreicher (st) twórca "Bibliografii Polskiej", 
Ossolineum, Wrocław 1980 
Meer K., Neijenhof J.: Badania sytuacji problemowych. CMDNŚSM, 
Warszawa 1993 
Meer K., Neijenhof J.: Elementarne umiejętności społeczne. Warszawa 
1993 
Mendykowa A.: Podstawy bibliografii. PWN, Warszawa 1986 
Nicholas D.: Ocena potrzeb informacyjnych w dobie Internetu: idee, 
metody, środki. SBP, Warszawa 2001 
Pietkiewicz E., Savoir vivre dla każdego. Diogenes, Warszawa 1997 
Pindlowa W.:  Informetria w nauce o informacji. Metody i problemy. 
„Universitas”, Kraków 1994 
Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej, kwartalnik, Polskie 
Towarzystwo Informacji Naukowej, Warszawa 
Ratajewski J.: Problemy bibliotekarskiej etyki zawodowej. UŚ, Katowice 
1991 
Ratajewski J.: Wybrane problemy metodologiczne informologii nauki 
(informacji naukowej). UŚ, Katowice 1994 
Sadowska J., Turowska T.: Języki informacyjno-wyszukiwawcze. 
Katalogi rzeczowe. SBP, CUKB, Warszawa 1990  
Sawoniak H.: Biblioteki współczesne. Bibliografia. Informacja naukowa. 
IBiIN, Katowice 1995 
Sawoniak H.: Międzynarodowa bibliografia bibliografii z zakresu 
informacji naukowej, bibliotekoznawstwa i dziedzin pokrewnych 1945-
1978. Ossolineum, Wrocław 1985 
Słownik języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej. Oprac.  
Trzcińska J., Stępniakowa E. BN, Warszawa 1993 

background image

68 

 
 
 
 

 

Stróżyński K.: Technologia informacyjna w nowoczesnej szkole: poradnik 
dla humanistów i innych nauczycieli. eMPi2 Poznań 2001 
Sztumski J.: Wstęp do metod i technik badań społecznych.  Śląsk, 
Katowice 1995 
Ścibor E., Tomasik-Beck J.: Baza danych  o językach informacyjnych 
opracowanych i adaptowanych w Polsce
. Zagadnienia Informacji 
Naukowej, SBP, Warszawa 1993 nr 1 (61) 
Ścibor E.: Wybrane zagadnienia teorii języków informacyjnych. Wyższa 
Szkoła Pedagogiczna, Olsztyn 1999 
Wołosz J. (red.): Narodowe i regionalne serwisy bibliograficzne: 
materiały z ogólnopolskiej konferencji NT. Automatyzacja serwisów 
bibliograficznych, bibliografie regionalne, bibliografia narodowa – stan 
prac i zamierzenia. Warszawa 2-4 grudnia 1998 r. SBP, Warszawa 1999 
Zaczyński Wł. P.: Statystyka w pracy badawczej nauczyciela. ŻAK, 
Warszawa 1997 
Żmigrodzki Z. (red.): Bibliografia: metodyka i organizacja. SBP, 
Warszawa 2000 
 
Strony internetowe: 
Elektroniczna Biblioteka EBIB. Serwis Elektroniczny  dla  Bibliotekarzy         
i Specjalistów Informacji http://www.ebib.oss.wroc.pl 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych

 
 

background image

69 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z3.01 
Identyfikowanie potrzeb użytkowników   

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się terminami „potrzeba informacyjna” i „użytkownik 

informacji”, 

– zastosować metodologię badania potrzeb informacyjnych, 
– przeprowadzić badanie potrzeb informacyjnych zgodnie z regułami 

metodologicznymi, 

– zastosować zasady kategoryzacji użytkowników informacji, 
– sformułować potrzeby informacyjne różnych grup użytkowników, 
– dobrać odpowiednie narzędzia do badania potrzeb informacyjnych, 
– zastosować podstawowe miary statystyczne w badaniu potrzeb 

informacyjnych, 

– zastosować zasady dobrego wychowania w procesie komunikacji, 
– posłużyć się  językiem angielskim podczas identyfikowania potrzeb 

użytkowników, 

– posłużyć się dostępnym warsztatem informacyjnym. 
 

2. Materiał nauczania 

Podstawowe umiejętności interpersonalne. 
Kategoryzacja użytkowników informacji. 
Potrzeby informacyjne różnych grup użytkowników. 
Narzędzia do badań potrzeb informacyjnych (ankiety, kwestionariusze 
wywiadów). 
Rodzaje wywiadów (wywiad skategoryzowany, wywiad częściowo 
skategoryzowany, wywiad nieskategoryzowany).  
Całościowe i reprezentacyjne badania potrzeb informacyjnych. 
Podstawowe miary statystyczne stosowane w badaniach potrzeb 
informacyjnych (średnia arytmetyczna, wskaźnik struktury, wskaźnik 
dynamiki). 
 

3. Ćwiczenia 

•  Opracowywanie ankiety do badania potrzeb informacyjnych określonej 

grupy użytkowników. 

•  Opracowywanie kwestionariusza wywiadu. 

•  Przeprowadzanie wywiadów z użytkownikami informacji – badania 

potrzeb użytkowników.  

 
 

background image

70 

 
 
 
 

 

4. Środki dydaktyczne 

Foliogramy. 
Wzory ankiet. 
Programy komputerowe. 
Czasopisma specjalistyczne. 
Filmy dydaktyczne na temat umiejętności interpersonalnych. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki obejmuje treści z zakresu efektywnej komunikacji 

międzyludzkiej, zasad savoir-vivre’u oraz metodologii badań potrzeb 
użytkowników informacji. Program poleca się realizować  
z wykorzystaniem metody tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznych, 
metod symulacyjnych i ćwiczeń praktycznych. Zaleca się, aby ćwiczenia 
praktyczne były wykonywane przez uczniów indywidualnie lub w małych 
2-3 osobowych grupach. 

Podczas zajęć dotyczących umiejętności interpersonalnych i zasad 

dobrego wychowania wskazane jest wykorzystanie filmów 
dydaktycznych oraz przeprowadzenie ćwiczeń psychologicznych 

 

z zastosowaniem metod symulacyjnych (scenki, drama, dialogi, 
wywiady, prezentacje i obserwacja). Każdy etap tej części zajęć 
powinien być omówiony z całą grupą. Realizując problematykę 
dotyczącą diagnozy potrzeb i tworzenia narzędzi badawczych, należy 
stworzyć uczniom odpowiednie warunki pracy, dla przykładu 
konstruowanie indywidualnych ankiet proponuje się przećwiczyć  
w pracowni komputerowej, w której każdy uczeń miałby do dyspozycji 
komputer z odpowiednim oprogramowaniem. Program jednostki należy 
realizować jako pierwszy w module, aby ułatwić zrozumienie treści 
zawartych w programach kolejnych jednostek modułowych. 
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy dokonywać przez 

cały czas realizacji programu jednostki modułowej, zgodnie z ustalonymi 
kryteriami. Powinno ono dostarczyć informacji dotyczących poziomu 
opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Wskazane 
jest przeprowadzanie sprawdzianów teoretycznych i praktycznych oraz 
prowadzenie obserwacji działań uczniów w trakcie wykonywania 
ćwiczeń.  

Sprawdzeniu i ocenie powinny podlegać przede wszystkim 

następujące umiejętności: 
–  opracowania ankiety do badania potrzeb informacyjnych określonej 

grupy użytkowników,  

background image

71 

 
 
 
 

 

–  opracowania kwestionariusza wywiadu,  
–  przeprowadzenia wywiadów z użytkownikami informacji – badania 

potrzeb użytkowników. Wywiady powinny być przeprowadzane przez 
wszystkich uczniów według tej samej metody.  

Podczas oceniania ćwiczeń praktycznych dotyczących konstruowania 

narzędzi badawczych, należy zwrócić uwagę, aby wykonanie ich było 
zgodne z metodologią badań.  

Proces oceniania osiągnięć edukacyjnych ucznia powinien być 

realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 
 

background image

72 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa  348[03].Z3.02 
Wyszukiwanie informacji

   

 
1. Szczegółowe cele kształcenia

  

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– zdefiniować termin informacja w różnych znaczeniach, 
– scharakteryzować sposoby pozyskiwania źródeł informacji, 
– scharakteryzować sposoby wyszukiwania informacji, 
– wyszukać określone informacje dla konkretnego odbiorcy, 
– posłużyć się operatorami logicznymi przy wyszukiwaniu  informacji          

w  zapytaniach złożonych w wybranych bazach danych, 

– posłużyć się technologią informacyjną w wyszukiwaniu, 

selekcjonowaniu i archiwizowaniu informacji,  

– posłużyć się językami informacyjno – wyszukiwawczymi, 
– przedstawić normy w zakresie dokumentowania informacji 

i bibliografii, 

– scharakteryzować najważniejsze polskie, zagraniczne 

 

i międzynarodowe systemy informacyjne oraz organizacje zajmujące 
się informacją naukową, 

– scharakteryzować działalność normalizacyjną w zakresie 

dokumentowania informacji naukowej w skali krajowej 
i międzynarodowej, 

– wyjaśnić funkcję automatyzacji w procesie wyszukiwania informacji, 
– posłużyć się narzędziami informatycznymi w procesie wyszukiwania 

informacji, 

– wyszukać informacje w  różnorodnych, nowoczesnych systemach 

informacyjno-wyszukiwawczych, 

– posłużyć się wybranymi hiper- i multimedialnymi bazami danych oraz 

bazami danych na nośnikach CD-ROM,  

– posłużyć się podstawową terminologią z dziedziny języków 

informacyjnych, w stopniu umożliwiającym samodzielne korzystanie  
z literatury przedmiotu, 

– scharakteryzować  języki informacyjne stosowane w systemach 

informacyjno-wyszukiwawczych, 

– posłużyć się różnymi językami informacyjnymi przy wyszukiwaniu 

informacji tj. podczas formułowania pytań, 

– posłużyć się elektronicznymi słownikami, leksykonami, 

encyklopediami podczas wyszukiwania informacji, 

– wybrać z istniejących języków informacyjnych najbardziej przydatny   

w danej sytuacji, 

– posłużyć się  językiem angielskim w celu wyszukania określonych 

informacji, 

background image

73 

 
 
 
 

 

– zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas 

wyszukiwania informacji. 

 

2. Materiał nauczania 

Informacja naukowa (informatologia). 
Działalność naukowo–informacyjna (działalność dokumentacyjno 
informacyjna). 
Definicje terminów „informacja bibliograficzna”, „informacja 
faktograficzna”, „informacja skierowująca” (informacja o informacji), 
„informacja patentowa”, „informacja normalizacyjna”, „informacja 
techniczno – handlowa” (informacja firmowa). 
Biblioteka jako źródło informacji. 
Bibliografia: metodyka i organizacja. 
Metoda bibliografii polskiej Karola Estreichera. 
Narodowe i regionalne serwisy bibliograficzne. 
Bibliografie bieżące.  
Bazy bibliograficzne na dyskach magnetycznych i optycznych. 
Bibliografia narodowa – automatyzacja z zastosowaniem programu 
MARC. 
Współczesny rynek wydawniczy. 
Warsztat informacyjno-wyszukiwawczy bibliotek (katalogi, kartoteki, 
księgozbiór podręczny, bibliografie). 
Archiwa, muzea, seminaria i konferencje jako źródło informacji. 
Mass media jako źródła informacji. 
Zasoby informacyjne w sieciach lokalnych i rozległych. 
Treści informacji pochodzących z sieci internetowej w aspekcie 
wyszukiwania i wyselekcjonowania informacji pożądanych. 
Komputerowe systemy biblioteczne. 
Bazy danych na nośnikach CD-ROM.  
Typologia baz danych na dyskach optycznych.  
Programy multimedialne jako źródła informacji. 
Metody wyszukiwania informacji w systemach zautomatyzowanych  
i tradycyjnych. 
Wydawnictwa elektroniczne (książki, czasopisma, encyklopedie, 
słowniki, leksykony itd.) 
Środki językowe stosowane do opisu informacji w systemach 
informacyjno-wyszukiwawczych, zwłaszcza w bazach danych. 
Środki językowe stosowane do formułowania pytań w systemach 
informacyjno – wyszukiwawczych. 
Zasady tworzenia instrukcji wyszukiwawczych. 
Języki wyszukiwawcze w bazach danych. Operatory logiczne. Operatory 
tekstowe. 

background image

74 

 
 
 
 

 

Terminologia zawodowa w języku polskim i języku angielskim dotycząca 
procesu wyszukiwania informacji. 

 
3. Ćwiczenia 

•  Wyszukiwanie określonych informacji w różnych źródłach tekstowych 

i pozatekstowych. 

•  Wyszukiwanie informacji na określony temat w źródłach tradycyjnych  

i elektronicznych. 

•  Wyszukiwanie informacji na określony temat z wybranych baz danych 

na CD-ROM. Drukowanie wyników i zapisywanie na nośnikach 
magnetycznych. 

•  Dokonanie krytycznej oceny edukacyjnych programów 

multimedialnych adresowanych do określonego użytkownika. 

•  Dokonanie analizy porównawczej wybranych informacji wyszukanych 

w różnorodnych źródłach informacji. 

•  Formułowanie pytań do różnego typu baz danych, sporządzanie 

instrukcji wyszukiwawczych dokumentów, korzystanie 
z elektronicznych słowników, leksykonów, tezaurusów. 

•  Wyszukiwanie informacji z użyciem haseł przedmiotowych, 

deskryptorów, symboli klasyfikacji, słów kluczowych. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Elektroniczne systemy biblioteczne. 
Bazy danych na CD-ROM. 
Edukacyjne programy multimedialne na CD-ROM. 
Tradycyjny warsztat informacyjny. 
Multimedialne encyklopedie, słowniki, leksykony i informatory dostępne 
w Internecie i na CD-ROM. 
Tablice UKD wraz z indeksem. 
Instrukcje korzystania z języków informacyjnych: dokumentacja 

 

dla użytkowników baz danych, różne słowniki języków informacyjnych. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki obejmuje treści z zakresu języków informacyjno-

wyszukiwawczych stosowanych do wyszukiwania określonych informacji. 
W realizacji programu jednostki wskazane jest wykorzystanie 
wiadomości i umiejętności dotyczących stosowania narzędzi 
informatycznych nabytych i ukształtowanych w jednostce modułowej 
O1.04: „Wykorzystywanie informatycznych technik biurowych”
Wskazane jest też powtórzenie i utrwalenie wiedzy z dziedziny języków 

background image

75 

 
 
 
 

 

informacyjno-wyszukiwawczych uzyskanej podczas realizacji programu 
modułu Z3: „Technologia udostępniania informacji”

Realizując program, szczególną uwagę należy poświęcić  

na kształtowanie i doskonalenie umiejętności z zakresu:  
– wykorzystania  komputera i jego podstawowych urządzeń 

peryferyjnych,  

–  automatyzacji zbiorów i posługiwania się nowoczesnymi systemami 

bibliotecznymi,  

– użytkowania hiper- i multimedialnych baz danych oraz baz danych  

na nośnikach CD-ROM,  

– 

analizowania oraz interpretowania informacji zawartych 

 

w Internecie, mass mediach i innych źródłach informacji, pod kątem              
wyselekcjonowania informacji pożądanych.  

Biorąc pod uwagę wiedzę i możliwości uczniów, należy w sposób 

przemyślany ustalić kolejność i 

zakres zaplanowanej do realizacji 

tematyki. 

Program jednostki należy realizować metodami aktywizującymi,  

w małych grupach, z zastosowaniem ćwiczeń praktycznych, jedynie 
część zajęć teoretycznych można planować w zespole klasowym. 
Ciekawa prezentacja  zagadnień teoretycznych powinna zachęcić 
uczniów do stawiania pytań, spontanicznego podejmowania dyskusji, 
przedstawiania własnego stanowiska wobec postawionego problemu. 
Większość 

ćwiczeń praktycznych poleca się realizować  

z wykorzystaniem komputerów z odpowiednim oprogramowaniem.  
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych uczniów 

Sprawdzanie i ocenianie powinno odbywać się na bieżąco podczas 

realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu,  
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. 

Podczas oceniania osiągnięć ucznia, szczególną uwagę należy 

zwrócić na umiejętność:  
– wyszukiwania określonych informacji dla konkretnego odbiorcy, 
– wykorzystywania słowników, tezaurusów oraz baz danych w języku 

angielskim do wyszukania określonych informacji,  

– 

wykorzystywania technologii informacyjnej i  

komunikacyjnej 

w wyszukiwaniu, 

selekcjonowaniu 

i archiwizowaniu 

informacji, 

zwłaszcza zasobów sieci lokalnych i rozległych, multimedialnych 
źródeł informacji oraz baz danych,  

– posługiwania się językami informacyjno-wyszukiwawczymi, 
– posługiwania się nowoczesnymi, różnorodnymi systemami 

bibliotecznymi,   

background image

76 

 
 
 
 

 

–  wykorzystania hiper- i multimedialnych baz danych oraz  baz danych 

na nośnikach CD-ROM,  

– 

stosowania podstawowej terminologii z dziedziny języków 
informacyjnych w stopniu umożliwiającym samodzielne korzystanie  
z literatury przedmiotu,  

–  korzystania z elektronicznych słowników, leksykonów, encyklopedii 

podczas wyszukiwania informacji. 
Kontroli wiadomości uczniów powinny służyć sprawdziany 

teoretyczne, w tym testy oraz prace pisemne polegające dla przykładu 
na dokonaniu krytycznej oceny edukacyjnych programów 
multimedialnych adresowanych do określonego użytkownika. 

Weryfikacja umiejętności może być dokonywana za pomocą 

sprawdzianów praktycznych oraz na podstawie obserwacji czynności 
uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Podczas kontroli osiągnięć 
uczniów wskazane jest również korzystanie z komputera, którego 
zastosowanie będzie pomocne w sprawdzaniu umiejętności takich jak: 
wyszukiwanie informacji na konkretny temat w źródłach elektronicznych, 
obsługa czytnika CD-ROM, obsługa wybranych baz danych na CD-ROM, 
wydruki wyników i zapisywanie ich na nośnikach magnetycznych, 
formułowanie pytań do baz danych różnych typów, sporządzanie 
instrukcji wyszukiwawczych dokumentów, korzystanie z elektronicznych 
słowników, leksykonów, tezaurusów. 

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metod 

sprawdzania stosowanych przez nauczyciela. 

background image

77 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa  348[03].Z3.03  
Udostępnianie informacji   

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– scharakteryzować proces udostępniania  informacji  w  bibliotece             

i ośrodku informacji, 

– posłużyć się komputerem i zastosować go w udostępnianiu informacji, 
– udzielić informacji bibliograficznych i udostępnić  użytkownikom 

bibliografie w formie tradycyjnych wydawnictw i baz komputerowych 
(CD-ROM i w trybie on-line), 

– udzielić informacji faktograficznych na podstawie księgozbioru 

podręcznego danej biblioteki i ośrodka informacji, 

– udzielić informacji o charakterze bibliotecznym tzn. o zakresie 

i zasięgu zbiorów biblioteki, warsztacie informacyjnym, formach 
udostępniania, 

– dobrać optymalne wydawnictwa informacyjne i zbiory informacji 

odpowiednio do potrzeb użytkowników, 

– posłużyć się różnymi źródłami informacji,  
– posłużyć się siecią lokalną i rozległą w procesie udostępniania 

informacji, zwłaszcza w wypożyczeniach międzybibliotecznych, 

– dokonać wyboru strategii zaspakajania potrzeb informacyjnych 

użytkownika, 

– zastosować zasady dobrego wychowania w komunikacji 

interpersonalnej, 

– posłużyć się językiem angielskim w procesie udostępniania informacji, 
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w procesie 

udostępniania informacji. 

 

2. Materiał nauczania 

Strategie porozumiewania się w procesie udostępniania informacji. 
Proces udostępniania  informacji  jako  podstawowa  funkcja  biblioteki            
i ośrodka informacji. 
Formy i techniki udostępniania informacji. 
Automatyzacja procesów bibliotecznych.  
Zintegrowane systemy biblioteczne.  
Ogólnie dostępne katalogi biblioteczne on-line (OPAC), standaryzacja 
informacji bibliograficznej. 
Biblioteki multimedialne i wirtualne. 
Terminologia specjalistyczna w języku polskim i angielskim z zakresu 
udostępniania informacji. 
  

background image

78 

 
 
 
 

 

 

3. Ćwiczenia 

•  Tłumaczenie prostych anglojęzycznych tekstów specjalistycznych  

na język polski. 

•  Telefoniczne przekazywanie informacji w języku angielskim 

 

w warunkach symulowanych. 

•  Przekazywanie informacji za pomocą poczty elektronicznej. 

•  Prowadzenie dialogów w języku angielskim z użytkownikiem 

informacji. 

 

4. Środki dydaktyczne 

Komputerowe systemy biblioteczne. 
Edytory tekstu. 
Edukacyjne programy multimedialne na CD-ROM. 
Tradycyjny warsztat informacyjny. 
Multimedialne encyklopedie, słowniki, leksykony i informatory dostępne 
w Internecie i na CD-ROM. 
Instrukcje korzystania z języków informacyjnych: dokumentacja 

 

dla użytkowników baz danych, różne słowniki języków informacyjnych. 
Multimedialne encyklopedie, słowniki, leksykony i informatory dostępne 
w Internecie i na CD-ROM. 
Tezaurus informacji naukowej. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki obejmuje tematykę z zakresu efektywnej 

komunikacji międzyludzkiej, zasad savoir-vivre’u oraz procesu 
udostępniania informacji. Program powinien być realizowany 

 

z wykorzystaniem metody tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznych, 
metod symulacyjnych i ćwiczeń praktycznych. Proponuje się, aby 
ćwiczenia praktyczne były wykonywane przez uczniów indywidualnie 
lub w małych 2-3 osobowych grupach.  

Zajęcia dotyczące umiejętności interpersonalnych i zasad dobrego 

wychowania  poleca się przeprowadzić z wykorzystaniem filmów 
dydaktycznych w języku polskim i angielskim oraz odpowiednio 
dobranych  ćwiczeń psychologicznych (scenki, drama, dialogi, wywiady, 
prezentacje i obserwacja). Każdy etap tej części zajęć powinien być 
omówiony z całą grupą.  

Realizując problematykę dotyczącą kształtowania umiejętności 

informowania o zbiorach, tworzenia i korzystania z warsztatu 
informacyjnego bibliotek i ośrodków informacji oraz korzystania z sieci 
lokalnych i rozległych (Internet, Intranet, poczta elektroniczna itp.), 
należy stworzyć uczniom odpowiednie warunki pracy. Zajęcia te należy 

background image

79 

 
 
 
 

 

przeprowadzić w pracowni komputerowej, w której każdy uczeń miałby 
do dyspozycji komputer z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem 
do Internetu i Intranetu.   

W procesie kształcenia należy wykorzystać wiadomości i umiejętności 

nabyte i ukształtowane w poprzednich jednostkach modułowych. 
 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się               

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie 
kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Powinno ono dostarczyć 
informacji dotyczących stopnia opanowania wiadomości i umiejętności  
przewidzianych w celach kształcenia.  

Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: 

–  sprawdzianów ustnych i pisemnych, 
– testów osiągnięć szkolnych, 
–  obserwacji pracy  ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.  

Obserwując czynności uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić  

na umiejętności:  
– tłumaczenia prostych specjalistycznych tekstów anglojęzycznych  

na język polski,  

– telefonicznego przekazywania informacji w języku angielskim 

 

w warunkach symulowanych,  

–  przekazywania informacji za pomocą poczty elektronicznej, 
– prowadzenia dialogów z użytkownikiem informacji w języku 

angielskim. 
Uczeń powinien mieć możliwość samodzielnego sprawdzenia 

wyników swojej pracy według arkusza przygotowanego przez 
nauczyciela. 

  

 
 
 

background image

80 

 
 
 
 

 

Moduł zawodowy 348[03].Z4  
Praktyka zawodowa 

 

1. Cele kształcenia: 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– charakteryzować politykę gromadzenia zbiorów ośrodka  informacji    

lub biblioteki, w której realizowany jest program praktyki, 

– charakteryzować procedury pozyskiwania źródeł informacji właściwe 

dla miejsca, w którym odbywa się praktyka, 

– przedstawiać zasady ewidencji dokumentów obowiązujące w miejscu 

praktyki, 

– sporządzać opis formalny dokumentu, 
– charakteryzować  język informacyjno-wyszukiwawczy stosowany           

w miejscu praktyki, 

– sporządzać charakterystykę rzeczową dokumentu w języku  

informacyjno-wyszukiwawczym stosowanym w miejscu praktyki, 

– charakteryzować kategorie i potrzeby użytkowników w miejscu 

praktyki, 

– opracowywać spis bibliograficzny na temat zgłoszony przez 

użytkownika biblioteki, 

– udzielać informacji o charakterze bibliotecznym, 
– udzielać informacji bibliograficznych, 
– udzielać informacji faktograficznych, 
– pozyskiwać, opracowywać i udostępniać dokument w języku 

angielskim, 

– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu 

odbywania praktyki zawodowej. 

 

2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol jednostki 

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna liczba 

godzin na 

realizację 

348[03].Z4.01 Pozyskiwanie 

źródeł informacji 

30 

348[03].Z4.02 

Sporządzanie opisów bibliograficznych i 
rzeczowych 

60 

348[03].Z4.03 Upowszechnianie 

informacji 

50 

Razem 140 

background image

81 

 
 
 
 

 

5. Schemat układu jednostek modułowych 
 

 

348[03].Z4 

Praktyka zawodowa

 

 

 

 
 

 

 

348[03].Z4.01 

Pozyskiwanie źródeł informacji

 

 
 

 

 

 

348[03].Z4.02 

Sporządzanie opisów 

bibliograficznych i rzeczowych

 

 

 

 

 

 

348[03].Z4.03 

Upowszechnianie informacji 

 

 

Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej Z4.01- 

Pozyskiwanie  źródeł informacji, stanowiącej podbudowę do realizacji 
pozostałych jednostek. Jednostka modułowa Z4.02 - Sporządzanie 
opisów bibliograficznych i rzeczowych powinna być realizowana przed 
jednostką modułową Z4.03 - Upowszechnianie informacji. 
 

Praktyka zawodowa stanowi jeden z ostatnich etapów kształcenia  

w zawodzie technik informacji naukowej. Program jednostki modułowej 
powinien być realizowany w bibliotekach i ośrodkach informacji. Zaleca 
się, aby uczniowie odbyli praktykę w placówkach stanowiących 
potencjalnie ich przyszłe miejsca pracy. Istotne jest, aby była ona tak 
zorganizowana, by umożliwić uczniom kontakt z ośrodkami 
wykorzystującymi komputerowy system biblioteczny oraz posiadającymi 
dostęp do innych baz danych oraz dostęp do Internetu.  

Wskazane jest, aby uczniowie sami dokonali wyboru miejsca 

odbywania praktyki zawodowej. W tym celu powinni nawiązać kontakt  
z kierownictwem wybranej biblioteki lub ośrodka informacji, 
zaprezentować swoje umiejętności i zainteresowania oraz ustalić 
szczegółowy harmonogram praktyki. W znalezieniu odpowiedniej 
placówki pomocne będzie skorzystanie z  aktualnych informatorów  
o bibliotekach i ośrodkach informacji, wydawanych w formie drukowanej              

background image

82 

 
 
 
 

 

przez Ośrodek Przetwarzania Informacji i Bibliotekę Narodową oraz  
z informatorów dostępnych  w wersji elektronicznej tj. w Internecie  
i na CD-ROM. Tylko w uzasadnionych przypadkach szkoła powinna 
pośredniczyć w pozyskiwaniu miejsca praktyk zawodowych dla uczniów. 

Przy kierowaniu na praktykę uczniów czynnych zawodowo wskazane 

jest, by podczas wyboru miejsca jej odbywania wzięto pod uwagę 
umiejętności ukształtowane w dotychczasowym miejscu pracy. 

W trakcie realizacji praktyki zawodowej uczniowie powinni 

dokumentować jej przebieg prowadząc dzienniczek praktyk. 
 

4. Literatura 

Dąbrowska K. (red.): Bibliograficzne opracowywanie druków w pismach 
mniej znanych: informator-przewodnik dla pracowników bibliotek 
naukowych. UAM, Poznań 1989 
Byczkowska Z.: Opis książki w formacie USMARC: instrukcja 
wypełniania rekordu bibliograficznego i rekordu zasobu w systemie 
INNOPAC. BN, Warszawa 1997 
Chłopecka J., Stawiarska E.: Opracowanie wybranych typów 
dokumentów audiowizualnych: poradnik. CBW, Warszawa 1994 
Katalog firm wydawniczych 1994. Składnica Księgarska, Warszawa 1994 
Lenartowicz M. (red.), Paluszkiewicz A. (red.): Katalogowanie książek  
i wydawnictw ciągłych w formacie USMARC: poradnik. SBP, 
Warszawa1997. 
Lenartowicz M., Paluszkiewicz A.: Format USMARC rekordu 
bibliograficznego dla książki. Wydaw. SBP, Warszawa 2000 
Polskie Normy: 
PN-82/N-01152.00 Opis bibliograficzny. Postanowienia ogólne. 
PN-82/N-01152.01 Opis bibliograficzny. Książki. 
PN-82/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normatywno-
techniczne. 
PN-82/N-01152.06 Opis bibliograficzny. Druki muzyczne. 
PN-82/N-01152.07 Opis bibliograficzny. Dokumenty audiowizualne. 
PN-85/N-01158 Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym. 
PN-87/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normalizacyjne.  
PN-89/N-01224 Bibliotekarstwo i bibliografia. Opracowanie zbiorów 
informacji o dokumentach. Terminologia. 
PN-89/N-01225 Bibliotekarstwo i bibliografia. Rodzaje i części składowe 
bibliografii. Terminologia. 
PN-92N-09018 Tezaurus jednojęzyczny.  Zasady  tworzenia,  forma              
i struktura. 
PN-N-01152-1/A1: 1997 Opis bibliograficzny. Książki. Zmiana A1. 
PN-N-01152.2 Opis bibliograficzny. Wydawnictwa ciągłe.  

background image

83 

 
 
 
 

 

PN-N-01152.5 Opis bibliograficzny. Dokumenty kartograficzne. 
PN-N-01152.8 Opis bibliograficzny. Stare druki.  
PN-N-01152.12 Opis bibliograficzny. Filmy.  
PN-N-01152.13 Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne. 
PN-N-01230 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne. 
PN-N-01231 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło tytułowe. 
Sosińska-Kalata B.: Podręcznik UKD dla bibliotekarzy i pracowników 
informacji. Wydaw. SBP, Warszawa 1995 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych. 

background image

84 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z4.01  
Pozyskiwanie źródeł informacji  

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– zamówić wydawnictwa przydatne w zbiorach biblioteki/ośrodka 

informacji, 

– wprowadzić do odpowiedniej ewidencji nowe nabytki, 
– oznakować nowe nabytki (opieczętować, nadać sygnatury), 
– umieścić nowe nabytki w magazynach, księgozbiorach podręcznych, 
– scharakteryzować metody kontroli i ochrony zbiorów. 
 

2. Materiał nauczania 

Gromadzenie  źródeł informacji w bibliotece/ośrodku  informacji                   
i ich rodzaje. 
Ewidencjonowanie nowych nabytków. 
Ewidencjonowanie czasopism. 
Znakowanie nowych nabytków. 
Umieszczanie danych bibliotecznych w katalogach. 
Włączanie nowych nabytków do zbiorów. 
Przechowywanie zbiorów w magazynach, czytelniach. 
Kontrolowanie zbiorów. 
Ewidencjonowanie ubytków. 
Prowadzenie statystyki gromadzenia. 
 

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki modułowej powinien być realizowany w oddziałach 

gromadzenia i przechowywania zbiorów biblioteki lub ośrodka informacji, 
przy czym wskazane jest, aby uczniowie zostali zapoznani ze strukturą 
organizacyjną całej placówki. 

Przed dopuszczeniem uczniów do wykonywania zadań, należy 

zapoznać ich z przepisami bhp obowiązującymi na danym stanowisku 
pracy. 

Zadania do wykonania przez uczniów są skorelowane z treściami 

programowymi jednostki modułowej Z2.01: „Gromadzenie 

 

i przechowywanie informacji” omawianymi wcześniej w szkole. 

Podczas realizacji programu jednostki, szczególną uwagę należy 

zwracać na umiejętności: 
– posługiwania się specjalistyczną terminologią,  
–  wykorzystania warsztatu informacyjnego i narzędzi informatycznych, 
– dokładnego i starannego wykonywania zadań,  

background image

85 

 
 
 
 

 

– przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Uczniom należy stworzyć warunki samodzielnego wykonania 

powierzonych im zadań, zgodnych z celami kształcenia.  
 

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia z zakresu programu jednostki 

modułowej dokonuje opiekun praktyk  zawodowych na podstawie 
obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji 
zadań oraz dzienniczka praktyk. 

W procesie oceniania szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– przestrzeganie dyscypliny pracy, 
– samodzielność podczas wykonywania pracy, 
– jakość wykonanej pracy, 
– umiejętność wykorzystywania wiedzy teoretycznej w praktyce, 
– posługiwanie się terminologią zawodową dotyczącą gromadzenia 

informacji, 

– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Na zakończenie realizacji jednostki modułowej, opiekun praktyki 

powinien wpisać w dzienniczku praktyk opinię o pracy i postępach ucznia 
oraz ocenę końcową. 

background image

86 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].Z4.02  
Sporządzanie opisów bibliograficznych i rzeczowych 

 

1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– sporządzić opis formalny każdego typu dokumentu gromadzonego        

w miejscu praktyki, 

– skopiować opis formalny z innego katalogu, bazy danych, 
– dostosować opis formalny przejęty z innej bazy danych do wymagań 

danej biblioteki, 

– scharakteryzować  język informacyjno-wyszukiwawczy stosowany         

w bibliotece, 

– sporządzić opis rzeczowy dokumentu, 
– skopiować opis rzeczowy z innego katalogu, bazy danych, 
– dostosować opis rzeczowy przejęty z innej bazy danych do wymagań 

danej biblioteki, 

– sporządzić opisy formalne i rzeczowe z zastosowaniem zasad 

transliteracji, 

– posłużyć się warsztatem informacyjnym dostępnym w miejscu 

praktyki, 

– posłużyć się  językiem angielskim podczas sporządzania opisów 

bibliograficznych i rzeczowych dokumentów. 

 

2. Materiał nauczania 

Wykorzystywanie różnych  źródeł informacyjnych biblioteki/ośrodka 
informacji: katalogów, bibliografii, baz danych. 
Formalne opracowywanie różnych rodzajów źródeł informacji. 
Rzeczowe opracowywanie różnych rodzajów źródeł informacji. 
Posługiwanie się kartoteką haseł wzorcowych. 
Wprowadzanie do systemów tradycyjnych i komputerowych 

 

dokumentów pochodnych. 
Transliteracja. 
Wykonywanie korekty i autokorekty przygotowanych opisów formalnych     
i rzeczowych. 
Prowadzenie statystyki opracowania zbiorów. 
 

background image

87 

 
 
 
 

 

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki modułowej powinien być realizowany w oddziałach 

gromadzenia i przechowywania zbiorów biblioteki lub ośrodka informacji, 
przy czym wskazane jest, aby uczniowie zostali zapoznani ze strukturą 
organizacyjną całej placówki. 

Przed dopuszczeniem uczniów do wykonywania zadań, należy 

zapoznać ich z przepisami bhp obowiązującymi na danym stanowisku 
pracy. 

Zadania do wykonania przez uczniów są skorelowane z treściami 

programowymi modułu zawodowego Z2: „Technologia przetwarzania 
informacji” (jednostki Z2.02 i Z2.03) omawianymi wcześniej w szkole. 

Podczas realizacji programu jednostki, szczególną uwagę należy 

zwracać na umiejętności: 
–  wykorzystania warsztatu informacyjnego i narzędzi informatycznych  

w procesie opracowania zbiorów, 

– posługiwania się normami bibliograficznymi i dokumentacyjnymi, 
– dokładnego i starannego wykonywania zadań,  
– przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Uczniom należy stworzyć warunki samodzielnego wykonania 

powierzonych im zadań, zgodnych z celami kształcenia. 

 
4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia z zakresu programu jednostki 

modułowej dokonuje opiekun praktyk  zawodowych na podstawie 
obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji 
zadań oraz dzienniczka praktyk. 

W procesie oceniania szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– przestrzeganie dyscypliny pracy, 
– samodzielność podczas wykonywania pracy, 
– jakość wykonanej pracy, 
– umiejętność wykorzystywania wiedzy teoretycznej w praktyce, 
– posługiwanie się terminologią zawodową dotyczącą opracowania 

źródeł informacji, 

– znajomość norm opracowania oraz poprawność wykonania 

formalnych i rzeczowych opisów dokumentów, 

– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Na zakończenie realizacji jednostki modułowej, opiekun praktyki 

powinien wpisać w dzienniczku praktyk opinię o pracy i postępach ucznia 
oraz ocenę końcową. 
 
 

background image

88 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa  348[03].Z4.03  
Upowszechnianie informacji

  

 
1. Szczegółowe cele kształcenia  

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– posłużyć się różnymi źródłami informacji, 
– posłużyć się wydawnictwami informacyjnymi, 
– zastosować techniki komputerowe w 

procesie upowszechniania           

informacji, 

– posłużyć się komputerem i urządzeniami peryferyjnymi, a także             

odpowiednim oprogramowaniem do tworzenia przekazów medialnych, 

– przygotować serwisy informacyjne w postaci stron WWW, 
– posłużyć się pocztą elektroniczną w procesie upowszechniania 

informacji, 

– dokonać komputerowego składu publikacji, 
– zaprojektować prostą bazę danych dla wybranej kartoteki, 
– dobrać sposoby upowszechniania informacji w zależności  od  celu           

i adresata, 

– dobrać optymalnie informacje do potrzeb użytkowników, 
– sporządzić projekt wystawy, 
– zorganizować działalność informacyjną na targach i konferencjach, 
– posłużyć się  językiem angielskim w procesie upowszechniania 

informacji. 

 

2. Materiał nauczania 

Określanie potrzeb i oczekiwań odbiorców informacji. 
Upowszechnianie informacji w zależności od celu i adresata. 
Wykorzystywanie multimedialnych serwisów informacyjnych. 
Wykorzystywanie  serwisów informacyjnych w postaci strony WWW. 
Dokonywanie komputerowego składu publikacji. 
Wdrażanie baz danych. 
Stosowanie zasad komunikacji międzyludzkiej w procesie 
upowszechniania informacji. 
Wykorzystywanie poczty elektronicznej w procesie upowszechniania 
informacji. 
Posługiwanie się terminologią w języku polskim i angielskim, stosowaną 
w procesie upowszechniania informacji. 
 

 
 
 

background image

89 

 
 
 
 

 

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki modułowej powinien być realizowany w oddziałach 

gromadzenia i przechowywania zbiorów biblioteki lub ośrodka informacji, 
przy czym wskazane jest, aby uczniowie zostali zapoznani ze strukturą 
organizacyjną całej placówki. 

Przed dopuszczeniem uczniów do wykonywania zadań, należy 

zapoznać ich z przepisami bhp obowiązującymi na danym stanowisku 
pracy. 

Program jednostki obejmuje treści związane z kształceniem 

umiejętności w zakresie dostarczania informacji szerszemu kręgowi 
odbiorców, w formie różnego typu wydawnictw informacyjnych 
(drukowanych informatorów, katalogów, spisów), a także  
za pośrednictwem poczty elektronicznej i serwisów multimedialnych. 

Podczas realizacji programu, szczególną uwagę należy zwracać  

na umiejętności: 

– tworzenia  własnych multimedialnych serwisów informacyjnych, 

również w postaci strony WWW, 

–  opracowania komputerowego składu publikacji, 
– wdrażania baz danych, 
– porozumiewania się w procesie upowszechniania informacji, 
– stosowania 

urządzeń peryferyjnych i odpowiedniego 

oprogramowania w zakresie tworzenia przekazów medialnych, 

–  upowszechniania informacji za pomocą poczty elektronicznej, 
– dobierania odpowiedniego sposobu upowszechniania informacji 

w zależności od celu i adresata, 

– sporządzania projektu wystawy, 
–  opracowania informacji dotyczących konferencji, wystaw, targów, 
– wypełniania prostych formularzy w języku angielskim. 

 

4. 

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
edukacyjnych ucznia 

Oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia z zakresu programu jednostki 

modułowej dokonuje opiekun praktyk  zawodowych na podstawie 
obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji 
zadań oraz dzienniczka praktyk. 

W procesie oceniania, szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– przestrzeganie dyscypliny pracy, 
– samodzielność podczas wykonywania pracy, 
– jakość wykonanej pracy, 
– umiejętność wykorzystywania wiedzy teoretycznej w praktyce, 
– posługiwanie się terminologią zawodową dotyczącą opracowania 

źródeł informacji, 

background image

90 

 
 
 
 

 

– znajomość norm opracowania oraz poprawność wykonania 

formalnych i rzeczowych opisów dokumentów, 

– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Na zakończenie realizacji jednostki modułowej, opiekun praktyki 

powinien wpisać w dzienniczku praktyk opinię o pracy i postępach ucznia 
oraz ocenę końcową. 

 

 
 
 
 
 
 
 

background image

91 

 
 
 
 

 

Moduł 348[03].S1  
Działalność informacyjna na rzecz upowszechniania 
wiedzy o Unii Europejskiej 

 
1. Cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– stosować procedury pozyskiwania źródeł informacji właściwe  

dla tematyki integracji europejskiej, 

– przeszukiwać internetowe bazy w celu pozyskania informacji na temat 

Unii Europejskiej, 

– ewidencjonować dokumenty wg obowiązujących przepisów,  
– sporządzać opisy formalne i rzeczowe źródeł informacji, 
– określać  język informacyjno-wyszukiwawczy odpowiedni do kategorii 

informacji, 

– określać kategorie i potrzeby użytkowników w zakresie wiedzy o Unii 

Europejskiej, 

– opracowywać spisy bibliograficzne na tematy zgłoszone przez 

użytkowników, 

– udzielać informacji o charakterze bibliotecznym, informacji 

bibliograficznych i  faktograficznych, 

– pozyskiwać, opracowywać i upowszechniać źródła informacji w języku 

angielskim. 

 
2. Wykaz jednostek modułowych 

Symbol jednostki 

modułowej 

Nazwa jednostki modułowej 

Orientacyjna 

liczba godzin na 

realizację 

348[03].S1.01 

Gromadzenie i przetwarzanie informacji 

100 

348[03].S1.02 

 Upowszechnianie informacji 

  60 

Razem:

160 

background image

92 

 
 
 
 

 

3. Schemat układu jednostek modułowych 

 

 

348[03].S1 

Działalność informacyjna na rzecz 

upowszechniania wiedzy o Unii 

Europejskiej

 

 

 

 
 

 

 

 

348[03].S1.01 

Gromadzenie i przetwarzanie informacji

 

 

 
 

 

 

 

348[03].S1.02 

Upowszechnianie informacji

 

 

 
Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej S1.01: 
„Gromadzenie i przetwarzanie informacji”, a następnie realizowana jest  
jednostka modułowa S1.02: „Upowszechnianie informacji”. 
 

4. Literatura: 

Biraga E., Tucholska J.: Ewidencja i kontrola zbiorów bibliotecznych oraz 
słowniczek podstawowych terminów używanych w bibliotekarstwie. 
Centralna Biblioteka Wojskowa, Warszawa 1993 
Bogdan G.: Kartoteki informacyjne. CINTE, Warszawa 1985 
Chłopecka J., Stawiarska E.: Opracowanie wybranych typów 
dokumentów audiowizualnych: poradnik. Centralna Biblioteka Wojskowa, 
Warszawa 1994 
Kubisa A.: Ewidencja i kontrola zbiorów bibliotecznych. Książnica 
Szczecińska, Szczecin 1993 
Lenartowicz M.: Przepisy katalogowania książek. Cz. 1. Opis 
bibliograficzny. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 1988 
Łysakowski A.: Katalog przedmiotowy. Cz. 1. Teoria. Wydawnictwo SBP, 
Warszawa 2002 
Osięgłowski J.: Przechowywanie i konserwacja książki. Wydawnictwo 
Naukowe UAM, Poznań 1982 
Polskie Normy: 
PN-82/N-01152.00 Opis bibliograficzny. Postanowienia ogólne. 
PN-82/N-01152.01 Opis bibliograficzny. Książki. 
PN-82/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normatywno-
techniczne. 
PN-82/N-01152.07 Opis bibliograficzny. Dokumenty audiowizualne 

background image

93 

 
 
 
 

 

PN-85/N-01158 Skróty wyrazów i wyrażeń w opisie bibliograficznym. 
PN-87/N-01152.03 Opis bibliograficzny. Dokumenty normalizacyjne.  
PN-89/N-01224 Bibliotekarstwo i bibliografia. Opracowanie zbiorów 
informacji o dokumentach. Terminologia. 
PN-N-01152.2 Opis bibliograficzny. Wydawnictwa ciągłe.  
PN-N-01152.5 Opis bibliograficzny. Dokumenty kartograficzne. 
PN-N-01152.12 Opis bibliograficzny. Filmy.  
PN-N-01152.13 Opis bibliograficzny. Dokumenty elektroniczne. 
PN-N-01230 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne. 
PN-N-01231 Hasło opisu bibliograficznego. Hasło tytułowe. 
Wieprzkowski J.: Vademecum konserwacji książki. SBP, Warszawa 1983 
 
Strony internetowe: 
www.ukie.gov.pl  
www.cie.gov.pl 
www.europa.eu.nt 
 
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych 
pozycji wydawniczych. 

background image

94 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].S1.01 
Gromadzenie i przetwarzanie informacji  

 
1. Szczegółowe cele kształcenia 

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
– zidentyfikować potrzeby informacyjne grup klientów korzystających 

z informacji europejskiej, 

– scharakteryzować typy dokumentów pierwotnych dotyczących Unii 

Europejskiej, 

– wyszukać odpowiednie dane w internetowych bazach danych, 
– określić źródła wpływu dokumentów, 
– zamówić wydawnictwa przydatne w zbiorach ośrodka informacji 

europejskiej, 

– wprowadzić do odpowiedniej ewidencji nowe nabytki, 
– oznakować nowe nabytki (pieczętować, nadawać sygnatury), 
– umieścić nowe nabytki w magazynach, księgozbiorach podręcznych, 
– określić metody kontroli i ochrony zbiorów. 

 
2. Materiał nauczania 

Przeszukiwanie baz danych. 
Gromadzenie źródeł informacji dotyczących Unii Europejskiej  
w bibliotece/ośrodku informacji. 
Rodzaje źródeł informacji. 
Ewidencjonowanie nowych publikacji. 
Umieszczanie danych bibliotecznych w katalogach. 
Włączanie nowych nabytków do zbiorów. 
Przechowywanie zbiorów w magazynach, czytelniach. 
Kontrolowanie zbiorów. 
Ewidencjonowanie ubytków. 

 
3. Ćwiczenia 

•  Wypełnianie formularzy do zamówień odpowiednich publikacji. 

•  Wyszukiwanie dokumentów w bazach internetowych instytucji 

unijnych. 

•  Opracowywanie kartoteki programów pomocowych Unii Europejskiej. 

 
 

4. Środki dydaktyczne 

Internetowe bazy danych. 
Multimedialne encyklopedie, słowniki, leksykony i informatory dostępne 
w Internecie i na CD-ROM. 

background image

95 

 
 
 
 

 

Tablice UKD. 
Instrukcje korzystania z języków informacyjnych omawianych 

 

na zajęciach, na przykład dokumentacja baz danych dla użytkowników, 
różne słowniki języków informacyjnych. 
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki modułowej obejmuje treści związane  

z gromadzeniem i przetwarzaniem informacji. Podczas realizacji 
programu należy wykorzystać umiejętności, które uczniowie zdobyli 
wcześniej w jednostkach modułu zawodowego Z2: „Technologia 
przetwarzania informacji”.  

Program jednostki powinien być realizowany następującymi metodami 

nauczania: wykładu, pogadanki, pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeń 
praktycznych, utrwalających zasady wykonywania poszczególnych 
czynności związanych z gromadzeniem informacji. 

Realizacja zamierzonych celów kształcenia wymaga, aby zajęcia były 

prowadzone w grupach do 15 osób, podzielonych na 2-3 osobowe 
zespoły. Uczniowie powinni pracować na stanowiskach komputerowych 
wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie, umożliwiające 
realizację zaplanowanych ćwiczeń.  

Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien prowadzić 

szczegółową analizę popełnianych przez uczniów błędów oraz pomagać  
w poszukiwaniu prawidłowych rozwiązań. 

Realizację programu jednostki modułowej może ułatwić 

zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do oddziałów gromadzenia  
i przechowywania zbiorów bibliotek i ośrodków informacji.  

 
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów edukacyjnych ucznia powinno 

odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki,  
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. 

Podczas realizacji programu nauczania, osiągnięcia uczniów 

 

w zakresie wyodrębnionych szczegółowych celów kształcenia należy 
oceniać na podstawie sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych 
oraz testów osiągnięć szkolnych. 

Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę  

w czasie wykonywania ćwiczeń praktycznych. 

Podczas obserwacji szczególną uwagę należy zwrócić na: 

– samodzielność podczas wykonywania pracy, 
– jakość wykonanej pracy, 
– umiejętność wykorzystywania wiedzy teoretycznej w praktyce. 

background image

96 

 
 
 
 

 

W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu 

jednostki modułowej, należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz 
poziom wykonania ćwiczeń. 

Proces oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów powinien być 

realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 

background image

97 

 
 
 
 

 

Jednostka modułowa 348[03].S1.02 
Upowszechnianie informacji  

 

1. Szczegółowe cele kształcenia  

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: 
−  wskazać sposoby stymulacji i zaspakajania popytu na usługi 

informacyjne, 

−  posłużyć się różnymi źródłami informacji, 

−  posłużyć się wydawnictwami informacyjnymi, 

−  zastosować techniki komputerowe w procesie upowszechniania 

informacji, 

−  przygotować serwisy informacyjne o Unii Europejskiej w postaci stron 

internetowych, 

−  dokonać komputerowego składu niewielkiej publikacji, ulotki według 

tematów zgłaszanych przez użytkowników informacji, 

−  przekazać informacje o Unii Europejskiej przy pomocy poczty 

elektronicznej, 

−  dobrać sposoby upowszechniania informacji w zależności od celu  

i adresata, 

−  dobrać optymalnie informacje do potrzeb użytkowników, 

−  zorganizować działalność informacyjną na targach i konferencjach, 

−  zorganizować spotkanie informacyjne o Unii Europejskiej 

 

dla niewielkiej grupy użytkowników informacji, 

−  przygotować prezentację komputerową, 

−  poprowadzić spotkanie informacyjne dla niewielkiej grupy 

użytkowników, 

−  zastosować poprawnie terminy zawodowe w języku angielskim, 

−  wypełnić proste formularze w języku angielskim, 

−  przetłumaczyć z użyciem słownika, proste angielskie teksty 

specjalistyczne na język polski. 

 
2.Materiał nauczania 

Potrzeby i oczekiwania odbiorców informacji dotyczące problematyki 
integracji europejskiej. 
Multimedialne serwisy informacyjne. 
Serwisy informacyjne w postaci strony WWW. 
Upowszechnianie informacji w zależności od celu i adresata  
Komputerowy skład publikacji. 
Stosowanie baz danych. 
Metainformacja. 

background image

98 

 
 
 
 

 

Komunikacja międzyludzka w procesie upowszechniania informacji. 
Poczta elektroniczna w procesie upowszechniania informacji. 
Terminologia w języku polskim i angielskim, stosowana w procesie 
upowszechniania informacji. 
 

3. Ćwiczenia 

•  Przygotowanie ankiety dotyczącej określenia potrzeb użytkownika        

na temat informacji dotyczących instytucji Unii Europejskiej. 

•  Przygotowanie prezentacji o instytucjach Unii Europejskiej. 
 

4. Środki dydaktyczne 

Internetowe bazy danych. 
Programy komputerowe do tworzenia dokumentów i prostych baz 
danych, publikacji, prezentacji.  
 

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki 

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia związane  

z dostarczaniem informacji szerszemu kręgowi odbiorców 

 

w formie różnego typu wydawnictw informacyjnych (drukowanych 
informatorów, katalogów, spisów), a także za pośrednictwem poczty 
elektronicznej i serwisów multimedialnych. 

Podczas realizacji programu należy wykorzystać umiejętności, które 

uczniowie zdobyli wcześniej w jednostkach modułu zawodowego Z3: 
„Technologia udostępniania informacji”. 

Program jednostki powinien być realizowany metodami podającymi  

i aktywizującymi, z zastosowaniem ćwiczeń praktycznych utrwalających 
zasady wykonywania poszczególnych czynności związanych  
z upowszechnianiem informacji. 

Realizacja zamierzonych celów kształcenia wymaga, aby zajęcia były 

prowadzone w grupach do 15 osób, podzielonych na 2-3 osobowe 
zespoły. Uczniowie powinni pracować na stanowiskach komputerowych 
wyposażonych w odpowiednie oprogramowanie umożliwiające realizację 
zaplanowanych ćwiczeń. 

Realizując zamierzone cele kształcenia, należy zapewnić uczniom 

odpowiednie warunki do tworzenia i upowszechniania własnych 
serwisów informacyjnych w różnych postaciach medialnych oraz 

 

do opracowywania komputerowego składu publikacji.  

   
 
 
 

background image

99 

 
 
 
 

 

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć 
    edukacyjnych

 

ucznia 

Sprawdzanie i ocenianie postępów edukacyjnych ucznia powinno 

odbywać się na bieżąco w trakcie realizacji programu jednostki,  
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. 

Podczas realizacji programu nauczania, osiągnięcia uczniów 

 

w zakresie wyodrębnionych szczegółowych celów kształcenia należy 
oceniać na podstawie sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych 
oraz testów osiągnięć szkolnych. 

Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę 

podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych. 

Podczas obserwacji czynności uczniów, szczególną uwagę należy 

zwrócić na umiejętności: 
- tworzenia  własnych multimedialnych serwisów informacyjnych, 

również w postaci strony WWW, 

-  opracowania komputerowego składu publikacji, 
- wykorzystania 

baz 

danych, 

-  upowszechniania informacji za pomocą poczty elektronicznej, 
- sporządzania projektu wystawy, 
-  opracowania informacji dotyczących konferencji, wystaw, targów, 
-  samodzielnego wykonywania zadań, 
- wypełniania prostych formularzy w języku angielskim, 
- tłumaczenia, z użyciem słownika, prostych tekstów specjalistycznych  

na język polski. 
W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu 

jednostki modułowej, należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz 
poziom wykonania ćwiczeń. 

Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą 

skalą ocen.