background image

CEZURA 1932 

Przełom lat 20/30 zaznaczył się stopniowo narastającym poczuciem kryzysu cywilizacji i kultury. 
Po roku 1932 poezja ustępuje miejsca prozie. Proza staje się różnorodna. Obok wielkiej epiki, 
prozy psychologicznej, autobiograficznej, wielką rolę zaczęły odgrywać utwory pograniczne, 
będące w równym stopniu powieściami filozoficznymi, autobiograficznymi, groteskowymi czy 
autotematycznymi. 
1932 w umowny sposób wyznacza ważną cezurę w dziejach literatury dwudziestolecia. Zaczyna 
dominować proza. Z początkiem lat 30tych do literatury wkracza nowa generacja pisarzy 
(pokolenie 1910).
Debiutanci prozy nie tworzyli ani grup, ani programów literackich, chętnie manifestowali 
wspólnotę pokoleniowa.
Utwory debiutantów na różne sposoby zrywały bądź bardzo głęboko modyfikowały tradycje 
mimetyczną. Niektórzy pisarze nawiązując do naturalizmu, jednocześnie proponowali 
rozwiązania prekursorskie wobec prozy przedstawiającej wizję jednostki o rysach znamiennych 
dla antropologii behawiorystycznej czy egzystencjalistycznej. 
Twórczość debiutantów otworzyła się również na inspiracje nowych koncepcji 
psychologicznych: personalizmu i psychoanalizy. 
Nieufność wobec zastanych struktur społecznych i procesów politycznych skłaniała do postawy 
krytycznej, ujawniania anachronizmów polskiej kultury, manifestowania niewiary w trwałość 
zastanego porządku, opisywania mechanizmów podporządkowujących indywiduum 
społeczeństwu.