Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
PROGRAM SPOTKAŃ INFORMACYJNO - KONSULTACYJNYCH (część I)
Tytuł projektu:
PODNIESIENIE EFEKTYWNOŚCI KSZTAŁCENIA UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI
POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI
Temat:
Specyficzne trudności w uczeniu się
Cele:
− Zapoznanie uczestników spotkań informacyjno- konsultacyjnych z podstawową wiedzą z
zakresu specyficznych trudności w uczeniu się: a) różnicowania specyficznych
i niespecyficznych trudności szkolnych, w tym specyficznych trudności w nauce czytania
i pisania, b) przyczyn i mechanizmów psychoneurologicznych, c) podstawowych
symptomów, d) skutków , w tym niepowodzenie szkolne, problemy emocjonalne.
− Zapoznanie uczestników spotkań informacyjno- konsultacyjnych z możliwościami
wstępnego rozpoznawania specyficznych trudności w nabywaniu umiejętności czytania i
pisania u dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym.
− Zapoznanie uczestników spotkań informacyjno- konsultacyjnych metodami i wybranymi
technikami, pozwalającymi nauczycielowi rozpoznać u dziecka specyficzne trudności w
uczeniu się.
− Ukazanie zakresów, metod i form pomocy psychologiczno-pedagogiczne, udzielanej
uczniowi w jego środowisku szkolnym,
− Zapoznanie ze specyfiką pracy korekcyjno- kompensacyjnej oraz wspomaganiem uczniów z
dysleksją rozwojową w procesie dydaktycznym.
Tematyka:
Dysleksja i towarzyszące jej zaburzenia. Symptomy ryzyka dysleksji charakterystyczne dla
dzieci wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Diagnoza ryzyka dysleksji i diagnoza dysleksji
rozwojowej. Metody rozpoznawania ryzyka specyficznych trudności w uczeniu się. Przykładowe
rozwiązania dotyczące udzielania pomocy dzieciom ryzyka dysleksji w przedszkolu. Wskazówki
pomocne przy budowaniu programu wsparcia uczniom ryzyka dysleksji szkole. Rola nauczyciela
specjalisty terapii pedagogicznej w udzielaniu pomocy uczniom ryzyka dysleksji i uczniom z
dysleksją rozwojową. Program wsparcia uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się
czytania i pisania.
Organizacja pracy terapeutycznej: zadania i cele zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, podstawowa
dokumentacja, , kwalifikacje i warsztat pracy terapeuty, planowanie pracy terapeutycznej, budowa
I.
Temat:
Specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
ramowego programu pracy terapeutycznej, zasady pedagogiczne w pracy terapeutycznej
z uczniem dyslektycznym.
Wybrane elementy systemu profilaktyki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej - rola
koordynatora, kompetencje komunikacyjne w pracy edukacyjno- terapeutycznej. Ćwiczenia
usprawniające funkcje percepcyjno-motoryczne: grafomotorykę, percepcję wzrokową, funkcje
słuchowo-językowe. Przykładowe metody pracy z uczniem stosowane na zajęciach korekcyjno-
kompensacyjnych.
Literatura:
• Bogdanowicz, M. (1983) Trudności w pisaniu u dzieci. Gdańsk: UG.
• Bogdanowicz, M. (1994) O dysleksji. Lubin: Wyd.Linea.
• Bogdanowicz, M. (1985, 1999) Metoda Dobrego Startu. Warszawa: WSiP.
• Bogdanowicz, M. (1997, 2000a) Integracja percepcyjno - motoryczna. Teoria - diagnoza -
terapia. Warszawa : CMPPP.
• Bogdanowicz, M. (2000b) Co warto wiedzieć o specyficznych trudnościach w uczeniu się
czytania i pisania? W: Informator. Sprawdzian dla uczniów kończących szkołę
podstawową w 2002 roku. Warszawa: MEN
• Bogdanowicz, M. (2002b) Recepty na dobre czytanie i pisanie. [W:] W. Turewicz (red) Jak
pomóc dziecku z dysortografią. Zielona Góra: ODN, s.39-50.
• Bogdanowicz, M. (2003a) Trudne litery” p-b-d-g. Gdańsk: Wyd. Harmonia.
• Bogdanowicz, M. (2003b) Longitudinalne badania nad dysleksją rozwojową w Polsce.
W: Wojciszke B., Plopa M. (red) Osobowość a procesy psychiczne zachowanie. Kraków:
Impuls, s. 357 – 383.
• Bogdanowicz, M.(2003c), Przygotowanie do nauki pisania. Ćwiczenia grafomotoryczne
według Hany Tymichovej. Gdańsk : Wyd. Harmonia.
• Bogdanowicz, M.(2005a) Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Gdańsk. Wyd.
Harmonia.
• Bogdanowicz, M. (2005b) Terapia pedagogiczna. Przewodnik bibliograficzny. Gdańsk:
Wyd. Harmonia.
• Bogdanowicz, M.(2008c) Model diagnozowania dysleksji rozwojowej. Dysleksja. Biuletyn
Polskiego Towarzystwa Dysleksji, numer sygnalny, s.7- 12.
• Bogdanowicz, M. (2008d), Portrety nie tylko znanych osób z dysleksją. Gdańsk: Wyd.
Harmonia.
• Bogdanowicz, M. (2009a) Test czytania głośnego „Dom Marka”. Gdańsk: Pracownia
Testów Psychologicznych i Pedagogicznych.
• Bogdanowicz, M. (2009b) Osoby dorosłe z dysleksją – problem, diagnozowanie, pomoc.
Dysleksja
. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Nr 2 (4), s.25- 29.
• Bogdanowicz, M.(2010) Dysleksja u dorosłych- terra incognita współczesnej psychologii
i pedagogiki. Dysleksja. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Nr 1 (6), s.7-8.
• Bogdanowicz, M., Jaklewicz, H., Loebl W. (1969) Próba analizy specyficznych zaburzeń
czytania i pisania. "Psychiatria Polska". Nr 3, s.297-301.
• Bogdanowicz, M., Kisiel B., Przasnyska M. (1992) Metoda Weroniki Sherborne w
terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP, wyd.
• Bogdanowicz, M., Kisiel B., Przasnyska M. (1992) Metoda Weroniki Sherborne w
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP, wyd.I.
• Bogdanowicz, M., Krasowicz, G. (1996/97) Typy dysleksji rozwojowej. Diagnoza i
terapia według koncepcji D. J. Bakkera, „Annales Universitatis Maria Curie –
Skłodowska”, Lublin.
• Bogdanowicz M., Rożyńska M. (2003, 2004a), Lewa ręka rysuje i pisze. Cz.I -III.
Gdańsk: Wyd. Harmonia.
• Bogdanowicz M., Rożyńska M.(2004b) Dni tygodnia, pory roku i miesiące. Zabawy
i scenariusze zajęć rozwijających funkcje językowe. Gdańsk: Wyd. Harmonia
• Bogdanowicz M., Rożyńska M. ( 2004c) Zeszyt ze zwężoną liniaturą. Gdańsk: Wyd.
Harmonia.
• Bogdanowicz M., Adryjanek A.(2004c) Uczeń z dysleksją w szkole. Gdańsk: Wyd. Operon.
• Bogdanowicz, M., Barańska, M., Jakacka E.(2005) Metoda Dobrego Startu.. Od piosenki
do literki. Część 1. Gdańsk: Wyd. Harmonia
• Bogdanowicz, M., Adryjanek, A., Rożyńska, M. (2007) Uczeń z dysleksją w domu.
Gdańsk: Wyd. Operon.
• Bogdanowicz, M., Rożyńska, M.(2007) Karty ortomagiczne. Gdańsk: Wyd. Operon
• Bogdanowicz, M., Kalka, D., Sajewicz –Radtke, U., Radtke, B., Karasiewicz,K.(2008a)
Bateria metod diagnozy przyczyn trudności szkolnych u dzieci ośmioletnich. Gdańsk:
Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych.
• Bogdanowicz, M., Jaworowska, A., Krasowicz-Kupis, G., Matczak, A., Pelc-Pękala, O.,
Pietras, I., Stańczak, J., Szczerbiński, M. (2008b) Diagnoza dysleksji u uczniów klasy III
szkoły podstawowej. Warszawa : Pracownia Testów Psychologicznych
• Bogdanowicz, M, Czaba,j R., Bućko, A.(2008) Modelowy system profilaktyki i pomocy
psychologiczno-pedagogicznej uczniom z dysleksją rozwojową. Gdynia: Operon
• Bogdanowicz, M., Rożyńska, M.(2008) Gry ortomagiczne. Komplementarny zestaw
pomocy dydaktycznych do nauki ortografii. Gdynia: Wyd. Operon.
• Bogdanowicz, M., Rożyńska, M. (2010) Ortograffiti. Od dysgrafii do kaligrafii. Gdynia :
OPERON
• Bogdanowicz, M., Daruk, R., Ingielewicz, B. (2009) Czytamy razem. Program
doskonalenia umiejętności czytania i rozwijania myślenia. Gdańsk :Wyd. Harmonia
• Borkowska, Ł. Domańska (red.) (2008) Neuropsychologia kliniczna dziecka. Warszawa:
PWN, 139 – 158
• Borkowska, A.R. (2006). Neuropsychologiczne podłoże trudności w czytaniu
i pisaniu. W: G. Krasowicz – Kupis (red.). Dysleksja rozwojowa. Perspektywa
psychologiczna. Gdańsk: Wyd Harmonia, 35 – 51.
• Brzezińska, A. (1987). Czytanie i pisanie – nowy język dziecka. Warszawa: WSiP.
• Grzywniak, C. (2006) Kinezjologia edukacyjna. Metoda wspomagania i terapii
psychomotorycznej. Kraków.
• Krasowicz-Kupis, G. (2008). Psychologia dysleksji. Warszawa: PWN.
• Oszwa, U., Borkowska, A.R. (2006). Specyficzne trudności szkolne w opanowywaniu
czytania i pisania. W: A.R. Borkowska, Ł. Domańska (red.). Neuropsychologia kliniczna
dziecka. Warszawa: PWN, 139 – 158
• Smółka, L. (2007). Znaczenie edukacji przedszkolnej w opanowywaniu przez dzieci
umiejętności czytania. W: M. Kostka-Szymańska, G. Krasowicz-Kupis (red.) Dysleksja.
Problem znany czy nieznany? Lublin: Wyd. UMCS, 223 – 234.
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
• Sobolewska, M., Matuszewski( 2002) Test Czytania Głośnego dla Klas IV-VI szkoły
podstawowej oraz I – II gimnazjum Marii Sobolewskiej. Warszawa: CMPPP.
• Seria Testów Czytania i Pisania dla klas I-III Szkoły Podstawowej Teresy Straburzyńskiej
i Teresy Śliwińskiej (1983) Warszawa: CMPPP.
• Szczerbiński M., Pelc-Pękala O. (2007). Test Dekodowania. Kraków: Usługi
Psychologiczno-Logopedyczne.
• Wejner, T. (2008) Uczniowie z dysleksją rozwojową podczas sprawdzianu 2008. Dysleksja.
Biuletyn PTD. Gdańsk: Operon.
• Test „Czytanie” M. Grzywak – Kaczyńskiej dla klas II-IV w opracowaniu M. Sobolewskiej
(1988) Warszawa: CMPPP.
• Pomoce do badań pedagogicznych uczniów klas VII i VIII szkół podstawowych i szkół
ponadpodstawowych podejrzanych o zaburzenia o charakterze dysleksji rozwojowej. Janiny
Mickiewicz (1995).
• Test do badania techniki czytania głośnego dla klas I – VII Jana Konopnickiego (1961).
• Testy Cichego Czytania Heleny Chylińskiej (1985).
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
Cele:
− Zapoznanie uczestników spotkań informacyjno- konsultacyjnych z podstawowymi czynniki
i mechanizmami utrudniającymi nabywanie wiadomości i umiejętności matematycznych w
domu, przedszkolu i w szkole.
− Zapoznanie z podstawami wiedzy teoretycznej, dotyczącej przyczyn i objawów
specyficznych trudności w uczeniu się matematyki.
− Wskazanie na możliwości rozpoznawania zwyczajnych, nadmiernych i specyficznych
trudności w nabywaniu wiadomości i umiejętności matematycznych.
− Zapoznanie
uczestników
spotkań
informacyjno-
konsultacyjnych
z
metodami
diagnozowania dojrzałości do uczenia się matematyki dzieci rozpoczynających naukę
szkolną oraz rozpoznawania specyficznych trudności w uczeniu się matematyki uczniów.
− Ukazanie możliwości przeprowadzenia diagnozy i zinterpretowania jej wyników.
− Zapoznanie uczestników spotkań informacyjno- konsultacyjnych
z
podstawą programową,
programami
autorskimi
oraz
pakietami
edukacyjnymi
wykorzystywanymi
w edukacji matematycznej w przedszkolu i szkole.
− Zapoznanie z wybranymi sposobami wspomagania rozwoju umysłowego dzieci w ramach
edukacji matematycznej realizowanej w przedszkolu i szkole.
Tematyka
:
Trudności nadmierne i specyficzne w uczeniu się matematyki – przyczyny i konsekwencje. Metody
diagnozowania specyficznych trudności w uczeniu się matematyki dzieci. Badanie umiejętności
liczenia. Ustalanie poziomu umiejętności rachunkowych. Badanie umiejętności klasyfikacji.
Ustalanie kompetencji w zakresie operacyjnego rozumowania na poziomie konkretnym w zakresie
potrzebnym do zrozumienia aspektu kardynalnego pojęcia liczby naturalnej. Ustalanie kompetencji
w zakresie operacyjnego rozumowania na poziomie konkretnym w zakresie potrzebnym do
zrozumienia aspektu porządkowego pojęcia liczby naturalnej. Wspomaganie rozwoju umysłowego
oraz edukacja matematyczna dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się – przykładowe
rozwiązania metodyczne. Wspomaganie dzieci w ustalaniu prawidłowości, które są stosowane w
liczeniu obiektów. Kształtowanie umiejętności dodawania i odejmowania w ostatnim roku
wychowania przedszkolnego i pierwszym roku edukacji szkolnej. Wspomaganie dzieci w
stosowaniu klasyfikacji w procesie nabywania wiadomości i umiejętności matematycznych;
Wspomaganie dzieci w rozwoju operacyjnego rozumowania w zakresie aspektu kardynalnego oraz
porządkowego liczby naturalnej.
II. Temat:
Specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
Akademia Pedagogiki Specjalnej
im. Marii Grzegorzewskiej
„Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi”
- projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
III Priorytet Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 3.3.
Literatura:
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki.
Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, Warszawa 2007 (i wydania
wcześniejsze)
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Skura M., Skarbiec matematyczny. Poradnik metodyczny. Klasa
0 i klasy I-III, Warszawa 2005
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Skura M., Skarbiec matematyczny. Zestaw pomocy przydatnych
w edukacji matematycznej dzieci. Edukacja wczesnoszkolna (klasa 0 i klasy I-III),
Warszawa 2005
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców
i nauczycieli, Warszawa 2007
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci,
które rozpoczną naukę w szkole. Podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz zabawy
i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego
i kształtowaniu ważnych umiejętności, Warszawa 2009
• Olechnowicz H. (red.) O wspomaganiu rozwoju prawidłowego i zakłóconego, Warszawa
1999
• Piaget J., Inhelder B., Psychologia dziecka, Siedmiogród, Wrocław 1993
• Praca zbiorowa, Gruszczyk-Kolczyńska E., (red.) Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz
edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym
roku szkolnej edukacji, Warszawa 2009
• Semadeni Z. (red.) Nauczanie początkowe matematyki. Podręcznik dla nauczyciela, t. 1, 2,
3, Warszawa 1992
• Siwek H., Dydaktyka matematyki. Teoria i zastosowania w matematyce szkolnej, Warszawa
2005
• Wygotski L.S., Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie, red. Brzezińska
A. i Marchew M., Poznań 2002