5
Pielęgniarka
EPIDEMIOLOGICZNA
HIGIENA SZPITALNA
█
dr Michał Zabłocki
B
iofilm jest trójwymiarową struk-
turą złożoną z żywych mikroor-
ganizmów (bakterii, ale czasem też
grzybów, a nawet alg) oraz bezposta-
ciowej substancji utworzonej przez
te mikroorganizmy. Substancja ta to
skomplikowana struktura białkowo-
lipidowo-polisacharydowa. Biofilm
tworzy się w obecności wody (wilgo-
ci) na powierzchni metalu, plastiku,
szkła, itp.
Mikroorganizmy, współpracując
ze sobą, mogą odtwarzać uszkodzo-
ny fragment biofilmu, przenieść się
z miejsca na miejsce z prądem cieczy,
mogą „bronić się” przed czynnikami
szkodliwymi, np. antybiotykami.
Biofilm występuje powszechnie
w każdym wilgotnym środowisku,
w środowisku medycznym, weteryna-
ryjnym lub np. w przemyśle spożyw-
czym może powodować zagrożenie
chorobami.
Biofilm, występowanie
w medycynie i zwalczanie
W medycynie zagrożenie stanowi
jego występowanie np. na zębach,
implantach, w przewodach ssaków,
unitów stomatologicznych, sprzęcie
anestezjologicznym, przewodach my-
jek, itp. Wystąpieniu biofilmu sprzyja
nieskuteczne mycie i dezynfekcja wy-
mienionych urządzeń.
Podstawowym zabiegiem higie-
nicznym jest systematyczne i dokładne
mycie. Ponieważ główną cechą biofil-
mu jest wystąpienie bezpostaciowej
macierzy, należy użyć mechanicznych
i chemicznych sposobów oczyszcze-
nia powierzchni sprzętu medycznego.
Najlepiej sprawdzają się preparaty
trójenzymatyczne (np. Aniosyme
DD1), gdyż tylko one potrafią roz-
bić zarówno białko, jak i substancje
lipidowo-polisacharydowe. Preparaty
trójenzymatyczne, oprócz niezwykłej
skuteczności mycia, wykazują bardzo
dobre właściwości bakterio- i grzybo-
bójcze.
W etapie dezynfekcji warto pod-
kreślić dużą skuteczność preparatów
chlorowych, zwłaszcza ze środkami
myjącymi (np. Trichlorol). Źle radzą
sobie proste preparaty z aldehydem,
bez komponentów myjących (same
aldehydy mogą utwardzać biofilm).
W tym kontekście wielkiego zna-
czenia nabiera stosowanie dezynfekcji
w dwóch etapach:
- dezynfekcji wstępnej – gdzie chodzi
nam głównie o jak najdokładniejsze
rozbicie biofilmu,
- dezynfekcji ostatecznej – na wyso-
kim poziomie.
Ta dwuetapowa metoda stosowana
jest powszechnie przy dezynfekcji np.
endoskopów giętkich. Jak wiadomo,
preparaty z 2% aldehydem glutarowym
mogą być stosowane wyłącznie na po-
wierzchnie czyste, umyte w procesie
dezynfekcji wstępnej.
Do płukania instrumentów i wy-
posażenia medycznego lepiej jest sto-
sować wodę przefiltrowaną przez filtr
mikrobiologiczny, który łatwo można
zamontować na każdym kranie.
Zasady wprowadzenia
profesjonalnego utrzymania
czystości w szpitalu
█
Teresa Czech
Katowice
W
związku z wprowadzoną refor-
mą Służby Zdrowia oczekiwania
społeczne związane z opieką medyczną
zdecydowanie wzrosły i nie ograniczają
się tylko do procedur, lecz kładą nacisk
na jakość udzielanych świadczeń.
Jednym z jej filarów jest wysoka
jakość standardów higienicznych zwią-
zanych z utrzymaniem czystości.
Działalność szpitala jest usługą
podlegającą wszystkim wymaganiom
określanym przez rynek w tym przy-
padku przez pacjenta.
Usługa utrzymania czystości w
szpitalu należy do zespołu usług
współistniejących nawzajem od siebie
zależnych mająca bezpośredni wpływ
na sposoby przeciwdziałania zakaże-
niom szpitalnym. Usługa utrzymania
czystości jest bezpośrednio powiązana
z leczeniem i dlatego powinna bazować
na jasnych, zrozumiałych i jednolitych
opracowanych standardach i procedu-
rach dotyczących prac utrzymania
czystości.
To jednostki służby zdrowia powin-
ny dobrze przygotować, a następnie
wdrożyć „plan higieny” określający
szczegółowo zasady i sposoby utrzy-
mania czystości w poszczególnych
komórkach organizacyjnych swojego
zakładu.
Prawidłowe sprzątanie i utrzymanie
czystości jest jedną z metod zapobie-
gania zakażeniom szpitalnym. Proces
utrzymania czystości w warunkach
szpitalnych musi uwzględniać wy-
mogi technologiczne oraz specyfikę
oddziałów.
Błędy w utrzymaniu czystości
► Brak profesjonalnego sprzętu, który
powinien być dostosowany do wy-
sokich wymagań higienicznych :
wózki serwisowe
zestawy dwu- lub cztero- wiader-
kowe