Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

WYZNACZANIE STRON ŚWIATA ZA POMOCĄ

PRZEDMIOTÓW TERENOWYCH

W terenie jest wiele przedmiotów, które dzięki
oddziaływaniu słońca zmieniają swój wygląd - zwykle od
strony południowej, czyli tam, gdzie słońce mocniej operuje.
Sposoby orientowania się, w terenie wykorzystujące takie
obserwacje mogą, być jednak bardzo zawodne i należy
podchodzić

do

nich

z

dużą

rezerwą.

Nalezy również pamiętać o tym aby przy wyznaczaniu
danego kierunku ( zazwyczaj północy) nie kierować się tylko
jednym sposobem, a w miarę możliwości wypróbować jak
najwięcej.

Oto

one:

- Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, ze
gałęzie samotnych drzew bardziej rozwijają się w kierunku
słońca - więc na południe. Trzeba jednak pamiętać, ze na
rozwój drzewa wpływ mają również inne czynniki
atmosferyczne, np. silne wiatry wiejące zwykle z tego
samego

kierunku.

- Ścięte pnie samotnie rosnących drzew mają słoje roczne
szersze

od

strony

południa.

- Mrowiska znajdują się zwykle z południowej (a więc
bardziej

słonecznej)

strony

drzew.

- Północna strona mrowiska jest zwykle bardziej spadzista
niż

południowa.

- Mchy i porosty częściej porastają zacienione miejsca. Duże
kamienie i skały są porośnięte mchem od strony północnej.

- W zimie najniższe sople zwisają z południowej strony
budynków, a śnieg utrzymuje się najdłużej na północnych
stokach gór i północnych spadach dachów domów.

Określanie stron świata

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

Mrowisko

Mrowisko jest bardziej spadziste do północy

Pień ściętego drzewa

Pień ściętego drzewa (słoje roczne zaciskają się ku północy)

Mech

Mech porasta północną stronę kamieni i drzew. Kora pni a niekiedy i konarów

jest od strony północy pokryta porostami i mchem. Północne zbocza pagórków i wydm w
lesie są zwykle obficiej porośnięte mchem, niż zbocza południowe.

Samotne drzewo

Drzewo rosnące samotnie ma silniej rozwinęte gałęzie od strony południowej.

Kierunek północny można określić ogólnie według wyglądu drzew. Korona drzewa jest od
strony południowej lepiej rozwinięta i bogatsza.

Gwiazdy

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

W noc pogodną określamy kierunek północy według Gwiazdy

Polarnej. Gwiazdę tę, a za razem kierunek bieguna północnego, łatwo jest odszukać za
pomocą gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy (Dużego Wozu). W tym celu przedłużamy
prostą, przechodzącą przez dwie ostatnie gwiazdy czworoboku Dużego Wozu w stronę drogi
mlecznej. W tym kierunku w odległości pięć razy większej, niż odległość między
wymienionymi gwiazdami Dużego Wozu znajduje się Gwiazda Polarna.

Słońce i cień

Cień kija wbitego pionowo w ziemię wskazuje:

- o godz. 6:00 - zachód
- o godz. 9:00 - północny-zachód
- o godz. 12:00- północ
- o godz. 15:00- północny-wschód
- o godz. 18:00 - wschód

Zamiast kija możemy użyć własnego ciała, tak jak na rysunku obok. Ale sytuacja
przedstawiona na rysunku będzie poprawna tylko o godz. 12:00.

N - północ, S - południe
E - wschód, W - zachód

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

Słońce i zegarek

Zegarek ustawić małą wskazówką ku słońcu. Linia dzieląca

kąt pomiędzy małą wskazówką, a cyfrą 12 na połowę wskazuje północ.

Posługując się zegarkiem przy określaniu kierunków świata należy:
- od wschodu słońca do południa dzielić kąt w lewo od liczby 12 do wskazówki zegarka
- od południa do zachodu słońca dzielić kąt w prawo od liczby 12

Kierunek północno- południowy możemy określić dokładnie tylko wtedy, gdy zegarek idzie
według czasu miejscowego.