Jay Friedman, Equipment - Size does matter, Jan 8, 2004,
tłum. Łukasz Michalski
128. Sprzęt - Wielkość ma znaczenie
Equipment - Size does matter
Jay Friedman, styczeń 2004
Miesiąc temu obiecałem opowiedzieć tym, jak i dlaczego wybrałem wyposażenie, na
którym obecnie gram. Pewnie nie będę go używał wiecznie, ale na razie jestem
zadowolony. W czasach studenckich zaczynałem na ustniku wykonanym dla mnie przez
Renolda Schilke, w roku 1958. Mówił, że zastosował specjalny kształt kielicha, któremu dał
nazwę Geffert, od nazwiska byłego pierwszego puzonisty Chicago Symphony. Ustnik miał
wielkość 6
½
AL, ale był bardziej lejkowaty. Później zmieniłem brzeg na taki, jaki miał mój
nauczyciel, Robert Lambert. Rant był średniej szerokości i miał profil zaokrąglony, a nie
płaski i ostry, jaki mają niektóre ustniki Bacha. Ten ustnik później nazwano Schilke 51B,
chociaż w tamtych czasach nie udało im się dokładnie skopiować rozmiaru wylotu
(backbore); wyszedł im mniejszy niż oryginał. Na tym ustniku grałem przez 25 lat.
Na początku lat osiemdziesiątych zacząłem eksperymentować z większymi ustnikami,
zawsze starając się, aby miały ten sam brzeg (rant). Ostatecznie skończyłem na 4G. Wtedy
stało się coś dziwnego. Poproszono mnie, żebym zagrał 3 symfonię Mahlera z orkiestrą
Atlanta Symphony, na otwarcie sezonu. Do tego utworu zawsze używałem 3G, więc
miesiąc przed występem zacząłem na nim ćwiczyć. Po powrocie nie potrafiłem już wrócić
do 4G. Stwierdziłem, że 3G pasuje do mojej twarzy i daje mi dźwięk, którego
podświadomie szukałem przez całe życie. Nigdy bym tego nie odkrył, gdybym nie miał go
na buzi przez czas dłuższy; mogłem stwierdzić, że nie da się go porównać z niczym, do
czego byłem przyzwyczajony. Mam nadzieję, że wszyscy wyciągniecie lekcję z mojego
doświadczenia.
Następnie zaprojektowałem ustnik bardzo podobny 3G, mający te cechy, które lubię.
Dla lepszego skupienia dźwięku w górnym rejestrze zrobiłem mniejszy wylot, dołożyłem
kontur mojego starego rantu (brzegu) i kształt kielicha taki, jak w kielichu ustnika Gefferta.
Gram na nim obecnie (2004), wytwarza go Parke Mouthpiece Center of California. Kilku
muzyków w USA i w Europie używa tego ustnika.
51B został moim ustnikiem Bolero. To jakby pomniejszona wersja mojego codziennego
ustnika, przeznaczona dla utworów, które wymagają mniejszego dźwięku. Kiedyś
wydawało mi się, że nie powinienem grać na dużym ustniku, ponieważ byłoby to ze szkodą
dla śpiewności mojego brzmienia, ale po latach zrozumiałem, że sprzęt ma niewiele
wspólnego ze śpiewnością. To zależy od sposobu, w jaki używasz powietrza. Myślałem też,
że pierwszy puzonista powinien tak dobierać sprzęt, by koncentrować się na górnym
rejestrze. Teraz uważam, że można być puzonistą „wielopoziomowym”, choć sprawy się
nieco skomplikowały. Kiedyś miałem tak mocny górny rejestr, że z żadną pozycją literatury
nie miałem problemów kondycyjnych. Teraz muszę znacznie ciężej pracować, aby brzmieć
dobrze w całej skali, szczególnie w średnicy i na dole. Ale to jest z korzyścią dla mnie. Nie
mam żadnych problemów ze skupieniem dźwięku, ponieważ zawsze byłem fanatykiem
tego. Chciałbym, by było nas więcej, szczególnie wśród puzonistów basowych. Wszystko,
co grają cicho, ma dziurę w brzmieniu. To NIE jest wielki dźwięk!
Jeśli pracujesz na stałe w orkiestrze, to decyzję o wyborze ustnika powinieneś
powiązać z salą, w której grasz. Jeśli grałbym w wielkiej sali, to mógłbym użyć mniejszego
ustnika, ponieważ nie musiałbym wytwarzać tak dużo ciepła od razu; mógłbym skorzystać
z pomocy akustyki. Sala Chicago Symphony jest sucha i surowo brzmiąca. Musimy sami
wytwarzać większość brzmiącego rezonansu; wymusza to unikanie jakichkolwiek ostrych
