Kucharz_512[02]_Z3_03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Charakterystyka działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Biznes plan

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Wybór profilu działalności

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Pozyskanie środków produkcji i źródła finansowania

działalności gospodarczej

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Polityka zatrudnienia

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Marketing w działalności gastronomicznej

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Cena i marŜa gastronomiczna. Kalkulacja ceny

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Rozliczenia publiczno-prawne

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, który otrzymujesz będzie Ci pomocny w zdobyciu niezbędnych umiejętności

związanych z załoŜeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej

Poradnik ten zawiera:

−−−−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiadomości, które
powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−−−−

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

−−−−

materiał  nauczania  (rozdział  4),  który  umoŜliwia  samodzielne  przygotowanie  się  do
wykonania  ćwiczeń  i  zaliczenia  sprawdzianów.  Wykorzystaj  do  poszerzenia  wiedzy
wskazaną  literaturę  oraz  inne  źródła  informacji.  Obejmuje  on  równieŜ  ćwiczenia,  które
zawierają:

−−−−

treść ćwiczeń,

−−−−

sposób ich wykonania,

−−−−

wykaz materiałów i sprzętu potrzebnego do realizacji ćwiczenia,

−−−−

sprawdzian postępów, który umoŜliwi Ci sprawdzenie opanowania zakres materiału po
zrealizowaniu kaŜdego podrozdziału – wykonując sprawdzian postępów powinieneś
odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, Ŝe opanowałeś materiał albo nie,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, czyli zestaw zadań testowych sprawdzających Twoje opanowanie
wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej.

JeŜeli  masz  trudności  ze  zrozumieniem  tematu  lub  ćwiczenia,  to  poproś  nauczyciela
o wyjaśnienie  i  ewentualne  sprawdzenie,  czy  dobrze  wykonujesz  daną  czynność.
Po opracowaniu  materiału  spróbuj  rozwiązać  sprawdzian  z  zakresu  jednostki  modułowej.
Jednostka  modułowa:

„

Prowadzenie działalności gospodarczej”, której treści teraz poznasz

jest podstawową jednostką przygotowującą do nabycia kolejnych umiejętności w module
„Usługi gastronomiczne” (schemat str. 4).

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 512[02].Z3

Usługi gastronomiczne

512[02].Z3.01

Prowadzenie działalności

ywieniowej w zakładach

gastronomicznych

typu zamkniętego

512[02].Z3.02

Prowadzenie działalności
Ŝ

ywieniowej w zakładach

gastronomicznych

typu otwartego

512[02].Z3.03

Prowadzenie działalności

gospodarczej

512[02].Z3.04

Porozumiewanie się

w języku obcym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−−−−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii ze szczególnym
uwzględnieniem usług gastronomicznych np. marŜa gastronomiczna, koszt, przychód,
dochód, popyt itp.,

−−−−

umiejętnie stosować posiadaną wiedzę teoretyczną w praktyce gospodarczej,

−−−−

sprawnie posługiwać się kalkulatorem i szacunkowym liczeniem pamięciowym,

−−−−

porównywać, analizować i wyciągać wnioski w sytuacjach alternatywnych,

−−−−

analizować formularze urzędowe oraz instrukcje ich wypełniania,

−−−−

nawiązywać i prowadzić rozmowy w stopniu gwarantującym komunikację,

−−−−

posługiwać się pakietem oprogramowania typu MS Office.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

zidentyfikować firmy gastronomiczne działające na lokalnym rynku,

−−−−

określić potencjalnych klientów przyszłej firmy,

−−−−

określić zakres prowadzenia działalności gospodarczej,

−−−−

określić formę organizacyjną firmy,

−−−−

określić wymagania dotyczące lokalizacji i wyposaŜenia zakładu gastronomicznego oraz
ochrony środowiska,

−−−−

scharakteryzować procedurę zakładania działalności gospodarczej,

−−−−

oszacować koszty związane z rozpoczęciem gastronomicznej działalności usługowej
i wskazać źródła jej finansowania,

−−−−

przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,

−−−−

opracować prosty plan działalności gospodarczej firmy,

−−−−

określić czynniki wpływające na popyt, podaŜ i cenę towarów i usług,

−−−−

przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,

−−−−

opracować ofertę usług realizowanych przez zakład gastronomiczny,

−−−−

przygotować dokumenty niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej i realizacji
usług,

−−−−

dokonać kalkulacji ceny sprzedaŜy potraw i napojów,

−−−−

określić koszty realizacji zleceń indywidualnych,

−−−−

poprowadzić uproszczone formy księgowości,

−−−−

sporządzić dokumentację niezbędną do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym
i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,

−−−−

skorzystać z przepisów kodeksu pracy dotyczących pracownika i pracodawcy,

−−−−

przeprowadzić rozmowę ze zleceniodawcą usługi,

−−−−

zaprezentować i doradzić wybór usługi,

−−−−

zastosować zasady dobrego wychowania w kontaktach ze zleceniodawcą usługi,

−−−−

wyjaśnić znaczenie jakości w realizacji usług gastronomicznych,

−−−−

dokonać analizy jakości świadczonych usług,

−−−−

posłuŜyć się oprogramowaniem komputerowym dotyczącym prowadzenia firmy,

−−−−

skorzystać z róŜnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Charakterystyka działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarcza – zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóŜ, a takŜe
działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej

spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje
działalność gospodarczą.

Klasyfikacja przedsiębiorców:

−−−−

ze względu na formę organizacyjno-prawną – przedsiębiorstwo państwowe, spółka
handlowa, spółdzielnia, zrzeszenie, fundacja, przedsiębiorstwo jednoosobowe, wspólnicy
spółki cywilnej;

−−−−

według statusu prawnego – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie
mająca osobowości prawnej;

−−−−

ze względu na formę własności – publiczne (państwowe, komunalne) lub prywatne.

−−−−

ze względu na wielkość – małe, średnie, duŜe.
Jak załoŜyć firmę i ją prowadzić – podjęcie decyzji o załoŜeniu własnej, takŜe

jednoosobowej  firmy  oznacza,  Ŝe  samozatrudniający  się  przedsiębiorca  musi  zarejestrować
działalność gospodarczą w gminie, uzyskać REGON (wpis do krajowego rejestru urzędowego
podmiotów gospodarki narodowej), dokonać zgłoszenia aktualizacyjnego NIP, podając w nim
dane  odnoszące  się  do  podejmowanej  działalności  gospodarczej.  Musi  takŜe  wybrać  sposób
rozliczeń  z  tytułu  podatków  (dochodowego  i  od  towarów  i  usług  –  VAT).  Pewne  rodzaje
działalności  gospodarczej  wymagają  dodatkowo  uzyskania  zezwolenia,  koncesji,  zgody,
licencji  lub  wpisu  do  rejestru  działalności  regulowanej.  /Podstawa  prawna:  Ustawa
o  swobodzie  działalności  gospodarczej/.  W  przypadku  prowadzenia  działalności
gastronomicznej zezwolenia wymaga sprzedaŜ napojów alkoholowych.

Do wniosku o uzyskanie zezwolenia naleŜy dołączyć dokumenty potwierdzające wpis do

ewidencji  działalności  gospodarczej  (odpis  z  rejestru  przedsiębiorców),  dokument
potwierdzający  tytuł  prawny  do  lokalu,  w  którym  będzie  prowadzona  sprzedaŜ  alkoholu.
NaleŜy  takŜe  dołączyć  decyzję  Inspektora  Sanitarnego  potwierdzającą  spełnienie

warunków

sanitarnych przez lokal, w którym prowadzona będzie sprzedaŜ alkoholu.

Jeśli wniosek o wpis jest kompletny i został właściwie opłacony decyzja o wpisie

powinna zostać wydana w terminie 3 dni roboczych, licząc od dnia wpływu wniosku.

Przedsiębiorca moŜe w gminie razem ze zgłoszeniem o dokonanie wpisu do ewidencji

działalności  gospodarczej  złoŜyć  takŜe  wniosek  o  nadanie  numeru  REGON  (adresat:
Wojewódzki  Urząd  Statystyczny)  i  wniosek  aktualizacyjny  NIP  (adresat:  właściwy  ze
względu na miejsce zamieszkania/siedziby firmy Urząd Skarbowy). Natomiast zgłoszenie do
ubezpieczenia  społecznego  (własne  i  swoich  ewentualnych  pracowników)  musi  dokonać
samodzielnie  we  właściwym  Oddziale  Zakładu  Ubezpieczeń  Społecznych  (ZUS).
Rozpoczynając działalność gospodarczą naleŜy zawiadomić na piśmie właściwego inspektora
pracy,  wypełniając  kartę  zgłoszenia  pracodawcy  (adresat:  Państwowa  Inspekcja  Pracy)  oraz
właściwego  inspektora  sanitarnego  wypełniając  kartę  zgłoszenia  (adresat:  Stacja  Sanitarno
Epidemiologiczna – Sanepid).

Zanim przedsiębiorca uruchomi swoją działalność musi spełnić wiele formalności. Lepiej

się z tymi wymogami dotyczącymi lokalu, warunków pracy, zasad bezpieczeństwa i higieny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

czy  wymogów  sanitarnych  zapoznać  wcześniej  i  dobrze  przygotować,  aby  uniknąć  później
zdenerwowania, gdy otrzyma się negatywną decyzję urzędu.
Spółki  prawa  handlowego  –  działają  w  oparciu  o  Kodeks  spółek  handlowych,  dzielą  się  na
osobowe  i  kapitałowe.  Do  spółek  osobowych  zaliczamy  spółkę  jawną  (sp.  j.),  komandytową
(sp.  k.),  partnerską  (sp.  p.)  i  komandytowo-akcyjną  (S.K.A.).  Do  kapitałowych  spółkę
z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) i spółkę akcyjną (S.A.).

RóŜnice między spółkami osobowymi i kapitałowymi polegają na tym, Ŝe: spółki

osobowe nie mają osobowości prawnej, występuje osobista odpowiedzialność wspólników za
zobowiązania  spółki,  wspólnicy  osobiście  prowadzą  sprawy  spółki  natomiast  spółki
kapitałowe  posiadają  osobowość  prawną,  za  swoje  zobowiązania  odpowiadają  majątkiem
spółki  (z  wyłączeniem  odpowiedzialności  wspólników),  mają  wydzielony  kapitał
w  wysokości  minimalnej  określonej  odpowiednimi  przepisami,  wspólnicy  nie  prowadzą
z  reguły  spraw  spółki  (robi  to  zarząd)  i  nie  kontrolują  bezpośrednio  jej  działalności  (robi  to
Rada Nadzorcza).

Uruchamiając działalność gospodarczą w wybranej formie trzeba takŜe pamiętać, Ŝe

oprócz jej rejestracji, zgłoszeń do właściwych urzędów konieczne jest załoŜenie rachunku
bankowego, zainstalowanie kasy fiskalnej tam, gdzie jest wymagana oraz wyrobienie
pieczątki firmy.

Etyka w biznesie – zespół norm obowiązujących i uznawanych w świecie biznesu, czyli

w Ŝyciu gospodarczym. Są to reguły postępowania pracodawców wobec pracowników,
pracowników wobec pracodawców, przedstawicieli firmy wobec kontrahentów. Chodzi
o traktowanie ludzi w sposób uczciwy, z szacunkiem dla godności ludzkiej, o bycie lojalnym
i o działania dla dobra przedsiębiorstwa.

Mówi się takŜe o etyce zawodowej, przez co rozumie się zespół norm i zasad

określających postępowanie danej grupy zawodowej wynikających z tradycji zawodu, kultury
danego społeczeństwa oraz powszechnie akceptowanego systemu wartości.
Pojawia się coraz więcej organizacji posiadających kodeksy etyczne.
Etyka  dotyczy  działań  ludzi  wolnych  i  rozumnych,  którzy  uczestniczą  w  grze  zwanej
rynkiem.  W  biznesie  nie  jest  się  jednostką  autonomiczną.  Jest  się  członkiem  zespołu,
otoczonym wieloma róŜnymi relacjami i zaleŜnościami.

Nie moŜna poddawać się presji otoczenia. Zasady etycznego postępowania są dla

większości oczywiste; łatwiej wskazać przykłady nieetycznego zachowanie

czy

postępowania.

Przykładem nieetycznego postępowania /a właściwie

kradzieŜy/ są: prywatne

rozmowy telefoniczne na koszt pracodawcy, serfowanie po Internecie w godzinach pracy,
uŜywanie w prywatnych celach samochodu słuŜbowego.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie cechy charakteryzują działalność gospodarczą?
2.  W jakiej formie moŜna prowadzić działalność gospodarczą?
3.  Gdzie rejestruje się jednoosobową działalność gospodarczą?
4.  W  jakich  instytucjach  i  w  jakim  celu  naleŜy  zgłosić  zarejestrowaną  działalność

gospodarczą?

5. Jakie są róŜnice pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj według poniŜszego schematu etapy zakładania jednoosobowej działalności

gospodarczej.

ETAP

CEL

INSTYTUCJA

………………………

Wydział działalności
gospodarczej urzędu
miasta/gminy

złoŜenie wniosku

uzyskanie numeru

REGON

……………………………..…

złoŜenie wniosku

uzyskanie numeru

NIP

……………………………..…

złoŜenie deklaracji

………………………

Państwowa Inspekcja Pracy
/PIP/

zgłoszenie działalności

………………………

Państwowa Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna

złoŜenie deklaracji
ZUS, ZFA, ZUA

………………………

……………………………..…

złoŜenie obowiązku
podatkowego

w zakresie podatku
a) dochodowego
b) VAT

……………………………..…

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje umieszczone w ćwiczeniu,
3)  ustalić cele zgłaszania zarejestrowanej działalności do róŜnych instytucji,
4)  w miejsce kropek wpisać odpowiednie informacje,
5)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

arkusz papieru formatu A3.

Ćwiczenie 2

Marek Olczyk zamieszkały w Poznaniu 61-056, ul. Jasna 4/7 legitymujący się dowodem

osobistym  AOZ  629171  wydanym  przez  Prezydenta  Miasta  Poznania  dnia  15.03.1980  r.
zamierza  otworzyć  bistro  pod  nazwą  „Grzanka”.  Lokal  będzie  funkcjonować  w  Poznaniu
61-022  przy  ul.  Warszawskiej  18.  Bistro  oferować  będzie  przekąski  ciepłe  i  zimne  oraz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

napoje. Planowany termin otwarcia 01.07.br. Wypełnij formularz zgłoszenia o wpis do
ewidencji gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać formularz zgłoszenia do ewidencji gospodarczej,
3)  przeczytać instrukcję wypełniania zgłoszenia,
4)  odszukać w poradniku stosowne informacje,
5)  ewentualnie  skorzystać  z  Internetu  –  odszukać  na  stronie  Twojej  miejscowości  porady,

jak wypełnić druk zgłoszenia,

6) odszukać numer PKD wybranej działalności /Internet lub wykaz Polska Klasyfikacja

Działalności Gospodarczej/,

7) wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

artykuły piśmiennicze,

−−−−

druk zgłoszenia do ewidencji gospodarczej,

−−−−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Na podstawie danych z ćwiczenia 2 wypełnij wniosek o nadanie statystycznego numeru

identyfikacyjnego REGON.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać formularz RG 1,
3)  przeczytać objaśnienia dotyczące jego wypełniania,
4)  przeczytać dokładnie dane, jakimi dysponujesz,
5)  wypełnić formularz wpisując właściwe dane do odpowiednich rubryk,
6)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

formularz RG 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie działalności gospodarczej?

2) wyjaśnić, kogo nazywamy przedsiębiorcą?

3) dokonać klasyfikacji przedsiębiorców?

4) wskazać róŜnice pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi?

5) określić jakie instytucje trzeba zawiadomić o podjętej działalności

gospodarczej?

6) wypełnić formularz zgłoszenia o wpis do ewidencji działalności

gospodarczej?

7) wyjaśnić znaczenie numeru REGON i NIP?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Biznes plan

4.2.1. Materiał nauczania

Ludzie działający racjonalnie planują. Polega to na dokładnym określeniu tego, co i kiedy

chcą osiągnąć, jakie kroki i w jakiej kolejności muszą podjąć oraz jakie środki są im
dostępne. Planowanie działalności to określenie celów, jakie firma chce osiągnąć, obmyślenie
ś

rodków i sposobów działania, dostosowanych zarówno do celów, jak i do warunków

działania.

Biznes plan to pojęcie płynne i wieloznaczne. Najczęściej odnosi się do dokumentu

wymaganego  przy  zdobywaniu  funduszy.  Małe  i  średnie  firmy  często  mają  plany
niesformalizowane,  istniejące  w  umysłach  osób  zarządzających.  Formalny  zapis  planowanej
działalności  następuje  dopiero  wtedy,  gdy  wymagają  tego  potrzeby  uzyskania  środków
finansowych.  W  małych  przedsiębiorstwach  opracowywaniem  planu  działalności  powinien
zajmować  się  właściciel  lub  kierujący  firmą  menadŜer.  MoŜe  korzystać  z  pomocy
specjalistów np. księgowych, prawników, bankowców.

Gdy podjęta została juŜ ostateczna decyzja o załoŜeniu własnej firmy naleŜy sporządzić

biznes plan i wymyślić misję firmy. Da to obraz opłacalności, moŜliwości działania, pozwoli
przeanalizować wszystkie aspekty przyszłej działalności gospodarczej. Misja to inaczej hasło
przewodnie odpowiadające na pytania:
-

Jakie rozwiązania będzie moŜna zaoferować klientom?

Co trzeba zrobić, aby mieć pewność, Ŝe te rozwiązania będą skuteczne?

Biznes  plan  przedsiębiorca  podejmujący  działalność  gospodarcza  sporządza  przede
wszystkim  dla  siebie.  Będą  go  jednak  teŜ  czytali  i  analizowali  inni.  Tak,  więc  pisząc  go
naleŜy  przedstawić  w  nim  w  sposób  jasny  i  przekonujący  swoją  wizję  biznesu.  Biznes  plan
jest dokumentem określającym cele przedsięwzięcia gospodarczego i środki jego osiągnięcia
w  określonym  (najczęściej  dłuŜszym)  okresie  czasu.  Jego  istotą  jest  określenie  celów,
a następnie ustalenie sposobów, metod i środków osiągnięcia załoŜonych celów.

Części biznes planu to streszczenie, charakterystyka firmy, charakterystyka oferowanych

usług, produktów, towarów, plan marketingowy, zarządzanie oraz plan finansowy.

Streszczenie biznes planu – powinno przyciągnąć uwagę czytelnika, gdyŜ niektórzy

z nich mogą ograniczyć się do przeczytania tylko streszczenia. Mimo, Ŝe jest pierwszą częścią
planu, naleŜy je opracować na końcu, po opracowaniu całego planu, poniewaŜ dopiero wtedy
znany  jest  pełen  obraz  opisywanego  przedsięwzięcia.  Streszczenie  powinno  zawierać
najwaŜniejsze  informacje  o  firmie,  o  rodzaju  działalności  i  rynku  zbytu  oraz  o  zarządzaniu
i  finansach  przedsiębiorstwa  (własne  moŜliwości  finansowe,  potrzeby  finansowe, planowane
dochody). RównieŜ naleŜy zaznaczyć, jakie korzyści z tej działalności moŜe mieć inwestor.

Charakterystyka firmy – zawiera informacje o załoŜeniu firmy, lokalizacji, rodzaju

prowadzonej działalności i jej zasięgu, aktualnym rozwoju, bazie materialnej i kapitałowej,
celach, które firma zamierza osiągnąć w zakresie sprzedaŜy, rentowności.

Charakterystyka oferowanych usług – obejmuje kształtowanie asortymentu,

organizację świadczenia usług, kooperację. Zawiera dokładny opis produktu, elementy
wpływające na jego wyjątkowość, porównanie z ofertą konkurencji.

Plan marketingowy – zawiera analizę rynku, na którym firma będzie działać, opis

potencjalnych klientów, sposób promocji i dystrybucji usług. Elementami planu
marketingowego jest analiza rynku, identyfikacja klientów, określenie dostawców towarów
lub surowców, charakterystyka konkurencji oraz określenie strategii marketingowej.

Zarządzanie – zawiera informacje o osobach zarządzających firmą, przedstawiając

kierownictwo (kwalifikacje, doświadczenie zawodowe), strukturę organizacyjną i politykę
personalną (gdzie znaleźć pracowników, jak skompletować zespół, jaki będzie system

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

motywowania). Wskazuje się sposób współpracy z dostawcami (jacy, jak nawiązać z nimi
współpracę) oraz zasady prowadzenia księgowości (karta podatkowa, księga przychodów
i rozchodów, pełna księgowość, czy prowadzić będzie firma zewnętrzna)

Plan finansowy – stanowi rdzeń biznes planu, stanowi podstawę do uzasadnienia

opracowanych  planów rzeczowych. Określa strukturę kapitałową firmy (bilans – zestawienie
majątku  firmy  i  źródeł  jego  finansowania),  przewidywane  wyniki  finansowe  (rachunek
zysków  i  strat),  oraz  sytuację  płatniczą  firmy  (rachunek  przepływu  środków  pienięŜnych,
czyli ilość gotówki, która przepływa przez firmę w postaci wpływów oraz wydatków).

Elementy planu finansowego:

−−−−

wydatki związane z rozpoczęciem działalności (ile i na co potrzebne są środki finansowe,
jaką część wydatków pokryją środki własne, jakie są potrzeby finansowe). Przedstawia to
tabela 1.

Tabela 1. Wydatki związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej [opracowanie własne]

Rodzaj wydatków

Kwota

Rejestracja działalności

Najem lokalu

Adaptacja/remont lokalu

Zakup wyposaŜenia /meble, maszyny, urządzenia/

Zakup materiałów, towarów

Reklama

Inne

RAZEM

−−−−

koszty  związane  z  funkcjonowaniem  firmy  (miesięczne,  kwartalne,  roczne)  na  które
składają  się:  zakup  towarów,  amortyzacja  maszyn  i  urządzeń,  zuŜycie  materiałów
i  energii,  opłaty  za  róŜnego  rodzaju  usługi  np.  woda,  telefon,  transport,  reklama,
wynagrodzenia pracowników wraz ze składkami ZUS i inne,

−−−−

przychody ze sprzedaŜy (miesięczne, kwartalne, roczne) czyli obrót netto.

Funkcje biznes planu:

−−−−

słuŜy do rozwijania pomysłów związanych z prowadzeniem firmy;

−−−−

słuŜy do oceny działalności firmy w pewnym okresie czasu; obserwacja
i przeprowadzona analiza wykaŜe, w jakim stopniu załoŜenie planu okazały się realne
a w jakim nie, co spowodowało odstępstwa od planu i jakie przyniosło skutki;

−−−−

słuŜy do zachęcenia potencjalnych inwestorów (wspólników, kredytodawców) do
zainwestowania swoich pieniędzy.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest biznes plan?
2.  Jaki jest cel sporządzania biznes planu?
3.  Jakie części powinien zawierać biznes plan?
4.  Jakie są źródła pozyskania informacji do biznes planu?
5.  Jakie  znasz  podstawowe  rodzaje  kosztów  związane  z  rozpoczęciem  i  prowadzeniem

działalności gospodarczej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamierzasz prowadzić działalność gospodarczą w dziedzinie usług gastronomicznych.

Dokonałeś wyboru profilu działalności i zakresu świadczonych usług. Zamierzasz ubiegać się
o dodatkowe środki finansowe. Stąd konieczne jest przygotowanie biznes planu.
Sporządź część biznes planu: charakterystyka oferowanych usług.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przypomnieć cele sporządzania biznes planu,
3)  przygotować plan dotyczący zakresu oferowanych usług,
4)  opisać oferowane produkty, usługi,
5)  zastanowić się nad formą organizacyjną działalności,
6)  przeanalizować konkurencję,
7)  określić zasady wyboru źródeł zakupu,
8)  zapisać wnioski w sposób uporządkowany, przejrzysty, zrozumiały,
9)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

kartki formatu A4,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Sporządź rachunek zysków i strat w działalności usług gastronomicznych /według

załączonego wzoru/ wykorzystując następujące informacje:

ASORTYMENT SPRZEDAśY

Rodzaj

Cena

Ilość [szt]

Wartość [zł]

Hot dog

4,00

600

Zapiekanka

5,00

800

Hamburger

6,00

700

Sok pomarańczowy 0,2[l] 2,80

Sok jabłkowy 0,25 [l]

2,50

Coca Cola 0,33 [l]

3,50

120

Poniesione koszty: /zł/

zakup towarów

350,00

amortyzacja

380,00

wynagrodzenia

2 000,00

ZUS

412,00

zuŜycie materiałów

1 900,00

usługi obce

1 350,00

reklama

180,00

inne

120,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Lp. Wyszczególnienie

Kwota /zł/

przychody ze sprzedaŜy

koszty uzyskania przychodów /razem/

amortyzacja

zuŜycie materiałów

usługi obce

wartość zakupionych towarów

wynagrodzenia

składki ZUS

reklama

10 inne

11 zysk/strata brutto

12 podatek dochodowy

13 zysk/strata netto

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  obliczyć wartość sprzedaŜy poszczególnych rodzajów asortymentu,
3)  obliczyć łączny przychód ze sprzedaŜy,
4)  wpisać obliczony przychód w odpowiednią kolumnę „Rachunku zysków i strat”,
5)  wpisać do „Rachunku zysków i strat” poszczególne rodzaje kosztów,
6)  obliczyć łączną sumę poniesionych kosztów,
7)  porównać wysokość przychodu z wysokością poniesionych kosztów,
8)  ustalić wysokość zysku/straty i wpisać we właściwą kolumnę formularza,
9)  obliczyć i wpisać wysokość podatku dochodowego (jeśli działalność przyniosła zysk),
10)  obliczyć i wpisać zysk netto odejmując od zysku brutto podatek dochodowy,
11)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze, kalkulator,

−−−−

druk „Rachunku zysków i strat”.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie biznes planu?

2) określić dla kogo sporządzany jest biznes plan?

3) określić w jakim celu jest sporządzany biznes plan?

4) podać części biznes planu?

5) scharakteryzować poszczególne części biznes planu?

6) wymienić funkcje biznes planu?

7) sporządzić plan finansowy przedsięwzięcia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Wybór profilu działalności

4.3.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarczą moŜemy prowadzić w sferze produkcji, handlu i usług.
Gastronomia (z grec. gaster – "Ŝołądek", nómos – "prawo", "ustawa") – rodzaj

działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu zakładów Ŝywienia zbiorowego (np.
restauracji, barów, stołówek itp.). TakŜe sztuka przyrządzania i podawania potraw w oparciu
o fachową wiedzę kulinarną.

Rynek to miejsce, gdzie sprzedawcy i nabywcy przedstawiają swoje oferty dotyczące

róŜnych  dóbr  i  usług  oraz  przeprowadzają  transakcje  kupna-sprzedaŜy.  Przedmiotem  tych
transakcji  mogą  być  np.  towary,  usługi,  papiery  wartościowe  itp.  Na  kaŜdym  rynku
funkcjonują  trzy  podstawowe  elementy  –  popyt,  podaŜ  i  cena.  Popyt  to  zapotrzebowanie  na
dobra  lub  usługi,  na  które  konsumenci  chcą  przeznaczyć  posiadane  środki  pienięŜne
(w określonym czasie i przy ustalonej na danym poziomie cenie). PodaŜ to wielkość dóbr lub
usług  oferowanych  na  rynku  do  sprzedaŜy  po  danej  cenie  i  w  danym  okresie  czasu.  Cena  to
wartość towaru lub usługi wyraŜona w mierniku pienięŜnym.

Przedsiębiorstwo gastronomiczne jest przede wszystkim uczestnikiem rynku dóbr i usług

po stronie podaŜy (są sprzedawcami dóbr i usług). Prowadząc swoją działalność mogą
wystąpić takŜe jako podmioty innych rynków, np. zaciągając kredyt, kupując lub sprzedając
nieruchomość, zatrudniając pracowników itp.

Ze względu na zróŜnicowanie rynku moŜemy mówić o rynku sprzedawcy (producenta)

i  rynku  nabywcy  (konsumenta).  W  przypadku  działalności  gastronomicznej  mamy  do
czynienia  z  rynkiem  nabywcy.  To  klient  decyduje  o  wyborze  zakładu  gastronomicznego
i  korzystaniu  z  jego  usług.  Właściciele,  czując  konkurencję,  stosują  róŜnorodne  metody
zachęcania konsumentów. Poszerzają ofertę świadczonych usług.

Produkty i usługi w działalności gastronomicznej charakteryzują się specyficznymi

cechami zarówno materialnymi, jak i niematerialnymi. Cechy materialne dotyczą Ŝywności,
napojów, wyposaŜenia, urządzeń oraz sprzętu. Cechy niematerialne odnoszą się do atmosfery,
wizerunku, jakości obsługi, dbałości o klienta. Analiza działalności gastronomicznej powinna
zatem uwzględniać cztery aspekty jej funkcjonowania:

−−−−

wiadczenie usług wymaga obecności klienta, który takŜe ocenia jakość usługi;

−−−−

trudność zachowania równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem na usługi gastronomiczne
a zasobami i zdolnościami produkcyjnymi zakładu gastronomicznego;

−−−−

prowadzenie

działalności

gastronomicznej

wymaga

doświadczenia,

wiedzy

i umiejętności wszystkich zatrudnionych pracowników;

−−−−

poziom zadowolenia klienta zaleŜy w duŜej mierze od jakości pracy osób mających
bezpośredni kontakt z klientem.
Lokalizacja jest jednym z czynników, które decydują o pozycji wśród konkurujących

zakładów  gastronomicznych.  W  rozumieniu  ogólnym  jest  to  siedziba  firmy  a  w  rozumieniu
szczegółowym  jest  to  dokładne  określenie  rozmieszczenia  wszystkich  elementów  bazy
techniczno-materialnej.  Lokalizacja  zaleŜy  przede  wszystkim  od  rodzaju  i  wielkości
prowadzonej  działalności  gospodarczej.  Wśród  warunków  funkcjonowania  zakładu
gastronomicznego wyróŜniamy:

−−−−

rynek zbytu (odbiorcy);

−−−−

wielkość terenu, ochronę środowiska, uciąŜliwość dla ludzi;

−−−−

dostępność i stan infrastruktury technicznej;

−−−−

otoczenie ekonomiczno-prawne tj. obecności konkurencji, instytucji, banków;

−−−−

dogodności komunikacyjne tj. drogi dojazdowe, parkingi;

−−−−

moŜliwość zaopatrywania w surowce, materiały i towary.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Działalność gastronomiczną prowadzi się w celu dostarczenia konsumentom

przynajmniej dwóch produktów materialnych: Ŝywności i napojów. Działalność
gastronomiczna wiąŜe się takŜe z usługami niematerialnymi, takimi jak tworzenie
odpowiedniej atmosfery przez miłą obsługę klienta czy promowanie wizerunku firmy.

Rys. 1. Zakres działalności gastronomicznej [16, s. 58]

Produkcja gastronomiczna to inaczej przetwórstwo gastronomiczne, polegające na

przygotowaniu  posiłków  oraz  wyrobów  kulinarnych  i  ciastkarskich,  przeznaczonych  do
konsumpcji  na  miejscu  lub  do  sprzedaŜy  na  wynos.  Usługi  Ŝywieniowe  to  działalność
umoŜliwiająca konsumpcję w lokalu na miejscu, poza lokalem lub w pokojach noclegowych.
SprzedaŜ towarów handlowych to sprzedaŜ zakupionych u innych przedsiębiorców towarów,
takich  jak  słodycze,  napoje  orzeźwiające,  papierosy,  alkohole.  Usługi  komplementarne  to
głównie  działalność  o  charakterze  rozrywkowym,  kulturalnym,  rekreacyjnym,  jak  np.
koncerty,  występy  kabaretowe,  imprezy  sportowe  itp.  Produkcja  gastronomiczna,  usługi
Ŝ

ywieniowe i sprzedaŜ towarów handlowych stanowią działalność podstawową zakładów

gastronomicznych,  obok  której  mogą  one  prowadzić  równieŜ  działalność  dodatkową.
Działalność  dodatkowa  związana  jest  przede  wszystkim  ze  świadczeniem  usług
komplementarnych. Do działalności dodatkowej moŜna zaliczyć np. działalność rozrywkową
i  kulturalną,  obsługę  imprez  masowych,  produkcję  i  sprzedaŜ  wyrobów  garmaŜeryjnych,
sprzedaŜ obwoźną lub obnośną, w tym catering.

Poszczególne rodzaje działalności gastronomicznej róŜnią się procesem produkcji i jego

specjalizacją, przeznaczeniem produktu lub charakterem usług. Działalność gastronomiczną
mogą prowadzić restauracje, bary, stołówki i inne jednostki, które przygotowują i dostarczają
posiłki i napoje odbiorcom zewnętrznym, nie licząc sprzedaŜy z automatu.

Zakłady gastronomiczne moŜemy podzielić na dwie grupy:

−−−−

zakłady Ŝywienia otwartego,

−−−−

zakłady Ŝywienia zamkniętego.
Zakłady Ŝywienia otwartego świadczą usługi gastronomiczne na rzecz wszystkich

konsumentów.  Do  działalności  dodatkowej  tych  zakładów  zaliczamy  przede  wszystkim
działalność  rozrywkową,  obsługę  imprez  masowych  oraz  doŜywianie.  Zakłady  Ŝywienia
zamkniętego  świadczą  usługi  gastronomiczne  na  rzecz  pewnej  wybranej  grupy  osób  np.
uczniów, studentów, pacjentów w szpitalach.

Ze względu na zakres wyŜywienia zakłady gastronomiczne moŜemy podzielić na zakłady

o  pełnym  zakresie  wyŜywienia  (restauracje,  bary,  bistra,  jadłodajnie,  gospody  turystyczne)
oraz  zakłady  o  ograniczonym  zakresie  wyŜywienia  (kawiarnie,  herbaciarnie,  winiarnie,
miodosytnie, piwiarnie, cukiernie, coctail bary, espresso, punkty gastronomiczne).

W świadczeniu usług gastronomicznych bardzo waŜną rolę odgrywa rodzaj asortymentu.
W zakładach gastronomicznych wyróŜniamy następujące grupy asortymentowe:

−−−−

wyroby kulinarne – potrawy i napoje;

−−−−

posiłki – potrawy i napoje wchodzące w skład śniadania, obiadu lub kolacji;

Produkcja

gastronomiczna

Usługi Ŝywieniowe

SprzedaŜ towarów

handlowych

Usługi

komplementarne

Działalność

gastronomiczna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

wyroby ciastkarskie – ciasta, ciastka i torty wytwarzane we własnych zakładach lub
punktach gastronomicznych;

−−−−

towary handlowe – artykuły spoŜywcze obcej produkcji przemysłowej dostarczane do
zakładów lub punktów gastronomicznych w formie gotowej do konsumpcji.
Do czynników kształtujących wielkość i asortyment produkcji moŜna zaliczyć:

−−−−

potrzeby konsumentów indywidualnych i zbiorowych,

−−−−

stopień realizacji zadań zakładu gastronomicznego w poprzednim roku,

−−−−

usytuowanie i kategorię zakładu gastronomicznego,

−−−−

zdolności produkcyjne zakładu gastronomicznego,

−−−−

kwalifikacje pracowników,

−−−−

moŜliwości zaopatrzeniowe zakładu gastronomicznego.
W działalności gastronomicznej wyodrębniamy trzy elementy procesu gospodarczego:

zaopatrzenie,  produkcję  i  zbyt  (konsumpcję).  Zaopatrzenie  to  proces  zaopatrywania  zakładu
(magazynu,  kuchni,  bufetu)  w  niezbędne  surowce,  materiały  oraz  towary  handlowe  przez
dostawców  zewnętrznych  w  celu  zapewnienia  ciągłości  produkcji,  sprzedaŜy  i  świadczenia
usług.  Produkcja  to  działalność  zmierzająca  do  wytwarzania  w  sposób  zorganizowany,
systematyczny  i  ciągły  dóbr  zaspakajających  potrzeby  ludzkie.  W  gastronomii  do  tej  fazy
zaliczamy  wszystkie  czynności  związane  z  przygotowywaniem  posiłków.  Zbyt,  nazywany
inaczej  obrotem  towarowym,  to  działanie  mające  na  celu  przemieszczanie  produktów
przeznaczonych  do  sprzedaŜy  z  miejsca  ich  wytworzenia  do  miejsca  ich  spoŜycia.
W  gastronomii  oprócz  tych  podstawowych  elementów  moŜna  wyodrębnić  jeszcze  dwa
ogniwa pośrednie – magazynowanie i ekspedycję.

Przedsiębiorca zawierający umowę z konsumentem obowiązany jest spełnić szereg

róŜnych warunków. Te zwiększone wymagania przedsiębiorcy wobec konsumenta uzasadnia
się słabszą pozycją konsumenta, gdyŜ zakłada się, Ŝe nie ma on właściwego doświadczenia w
stosunkach prawnych obrotu gospodarczego (w szczególności problematykę tę reguluje
ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę
wyrządzoną przez produkt niebezpieczny). Informacje o prawach konsumenta dostępne są na
stronie internetowej: www.federacja-konsumentow.org.pl .

Konsument w swoich zmaganiach z nieuczciwym sprzedawcą czy usługodawcą nie jest

odosobniony.  Pomoc  moŜna  uzyskać:  u  rzecznika  praw  konsumenta  (powiatowi,  miejscy),
w  Federacji  Konsumentów  –  organizacji  pozarządowej,  która  słuŜyć  moŜe  poradą  prawną,
a  nawet  reprezentować  konsumenta  w  sądzie,  w  Inspekcji  Handlowej,  która  prowadzi
polubowny sąd konsumencki, w Urzędzie Ochrony Konsumentów i Konkurencji.

Rzetelność obsługi – określa ją Prawo o miarach mówiące, Ŝe naleŜy się posługiwać

przyrządami  pomiarowymi  zalegalizowanymi  (np.  wagami).  Odmierzanie  „na  oko”  –  czy
posługiwanie  się  nielegalnymi  przyrządami  pomiarowymi  –  prowadzi  do  podawania
konsumentom  porcji  wyrobów  kulinarnych  niezgodnych  z  deklarowanymi.  /naruszenie
przepisów tej ustawy podlega karze grzywny/.

Na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

w  miejscu  sprzedaŜy  alkoholu,  a  więc  i  w  placówkach  gastronomicznych  oraz  poza  nimi
(imprezy  cateringowe,  organizacja  przyjęć  okolicznościowych)  powinna  być  uwidoczniona
informacja  o  szkodliwości  spoŜywania  napojów  alkoholowych.  Alkohol  powinien  być
sprzedawany na podstawie właściwego zezwolenia.

Na podstawie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami uŜywania tytoniu

i wyrobów tytoniowych w ramach ochrony prawa niepalących do Ŝycia w środowisku
wolnym od dymu tytoniowego naleŜy w zakładzie gastronomicznym wydzielić i oznakować
odpowiednie miejsce do palenia wyrobów tytoniowych.

Na podstawie rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen

towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaŜy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w placówce gastronomicznej powinny być uwidocznione dla konsumenta ceny w formie
karty menu, podświetlanej tablicy z cenami czy innej, w taki sposób, aby były czytelne dla
kupujących.

W przedsiębiorstwach gastronomicznych ceny potraw i wyrobów powinno się

uwidaczniać w cenniku, który powinien zawierać dodatkowo: datę wystawienia, pełną nazwę
potrawy lub wyrobu, określenie ilości minimalnej potrawy lub wyrobu, w tym zwłaszcza
składnika głównego (mięsa, drobiu, ryb), dodatków uzupełniających (przystawek i deserów)
oraz napojów.

Podczas reklamy usług lub towarów w czasopiśmie, gazecie prospekcie, katalogu, na

plakacie, w Internecie, pokazach, prezentacjach itp. naleŜy równieŜ uwidaczniać cenę
produktu lub usługi oraz datę lub termin obowiązywania podanej ceny. W przypadku ceny
promocyjnej lub obniŜonej powinno się umieszczać przekreśloną cenę dotychczasową i obok
cenę promocyjną lub obniŜoną, uwzględniającą rabat.

ZłoŜenie zamówienia w zakładzie gastronomicznym (np. zamówienie obiadu) jest

zawarciem  umowy.  Konsument  zobowiązany  jest  do  zapłaty  a  restaurator  do  wykonania
usługi  –  podania  takiego  posiłku,  jaki  został  zamówiony.  Jeśli  restaurator  nie  wywiąŜe  się
z  umowy  moŜna  reklamować  jego  usługę.  Najczęstszymi  powodami  reklamacji  jest  podanie
dania  niezgodnego  z  zamówieniem,  długie  oczekiwanie,  brak  zachowania  podstawowych
warunków  higienicznych.  Reklamując  usługę  moŜna  Ŝądać  usunięcia  wady  (czyli  wymiany
dania,  sztućców),  obniŜenia  ceny,  zwrotu  pieniędzy.  Gdyby  te  Ŝądania  nie  zostały  spełnione
niezwłocznie,  naleŜy  złoŜyć  reklamację  na  piśmie.  Restaurator  powinien  w  ciągu  14  dni
odpowiedzieć czy uwzględnia reklamację. Jeśli nie, moŜna zwrócić się o pomoc do Federacji
Konsumentów.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co określa się pojęciem gastronomia?
2.  Co to jest popyt, podaŜ oraz cena?
3.  Co obejmuje pojęcie działalności gastronomicznej?
4.  Czym róŜni się funkcjonowanie otwartych i zamkniętych zakładów gastronomicznych?
5.  Jakie grupy asortymentowe moŜemy wyróŜnić w zakładach gastronomicznych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj przykłady zakładów gastronomicznych sieci otwartej i zamkniętej.

zakłady otwarte

zakłady zamknięte

……………………………………

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  przypomnieć pojęcie zakładu gastronomicznego otwartego i zamkniętego,
4)  podawać i charakteryzować kolejne przykłady zakładów gastronomicznych,
5)  dokonać zaklasyfikowania do jednej z dwóch grup,
6)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

W zakładzie gastronomicznym klient nie jest zadowolony z obsługi. Kelner nie

zrealizował naleŜycie zamówienia (pomylił zamawiane dania), sztućce były lekko
przybrudzone a serweta leŜąca na stole poplamiona. Jak, według Ciebie, naleŜałoby
zareagować na złoŜoną reklamację?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  przypomnieć prawa konsumenta w gastronomii,
4)  dokonać analizy sytuacji w zakładzie gastronomicznym,
5)  wybrać właściwe formy załatwienia reklamacji,
6)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru A4,

−−−−

artykuły piśmiennicze.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję działalności gastronomicznej?

2) wymienić podstawowe elementy rynku?

3) określić moŜliwy zakres działalności gastronomicznej?

4) podać przykłady dodatkowej działalności gastronomicznej?

5) określić czynniki wpływające na asortyment w zakładzie

gastronomicznym?

6) podać przykłady zamkniętych zakładów gastronomicznych?

7) scharakteryzować wybrane otwarte zakłady gastronomicznej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Pozyskanie środków produkcji i źródła finansowania
działalności gospodarczej

4.4.1. Materiał nauczania

Do prowadzenia działalności gospodarczej niezbędne są róŜnego rodzaju środki

gospodarcze, czyli rzeczowe i pienięŜne składniki majątkowe niezbędne do wykonywania
zadań gospodarczych. Środki gospodarcze to inaczej majątek, czyli aktywa firmy.
Według postaci, w jakiej występują moŜna je podzielić na:

−−−−

składniki  rzeczowe  –  mają  postać  rzeczy,  róŜnią  się  między  sobą  funkcją,  jaką  pełnią
w  procesie  gospodarczym,  naleŜą  do  nich  środki  pracy  (np.  maszyny,  budynki),
przedmioty  pracy  (np.  materiały  zuŜywające  się  całkowicie  w  jednym  cyklu
produkcyjnym),  produkty  pracy  (np.  wyroby  gotowe),  towary  handlowe  (artykuły
zakupione celem ich dalszej odsprzedaŜy);

−−−−

wartości niematerialne i prawne (np. patenty, licencje, programy komputerowe);

−−−−

składniki finansowe (np. środki pienięŜne stanowiące gotówkę w kasie i na rachunku
bankowym, papiery wartościowe);

−−−−

naleŜności (sumy naleŜne od innych jednostek za wykonane dla nich świadczenia
np. od odbiorców za sprzedaŜ towarów).
Według zdolności do zachowania postaci majątek moŜna podzielić na:

−−−−

majątek trwały – obejmuje te środki gospodarcze, które są zdolne do zachowania swej
postaci przez dłuŜszy okres czasu /powyŜej 1 roku/;

−−−−

majątek obrotowy – obejmuje środki gospodarcze, które są zuŜywane lub zamieniane
w środki pienięŜne w ciągu 1 roku.
Aby

pozyskać

rodki

gospodarcze

potrzebne

prowadzenia

działalności

gastronomicznej moŜna je zakupić stając się ich właścicielem, wynająć (wydzierŜawić) stając
się najemcą (dzierŜawcą) lub poŜyczyć. Odbywa się to poprzez nawiązywanie odpowiedniego
typu umowy gospodarczej (sprzedaŜy, najmu, dzierŜawy, leasingu, poŜyczki, uŜyczenia).

Umowa – zgodne oświadczenie woli dwóch stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany

lub zniesienia wzajemnych praw i obowiązków o charakterze majątkowym.
Przepisy prawne dotyczące umów gospodarczych regulują przepisy Kodeksu Cywilnego.

Umowę moŜna zawrzeć w trybie ofertowym (złoŜenie i przyjęcie oferty) lub

rokowaniowym (ustalenie treści umowy drogą negocjacji).

Oferta – polega na złoŜeniu oświadczenia drugiej stronie o zamiarze zawarcia umowy

o określonej treści. W ofercie naleŜy określić jej istotne postanowienia i oznaczyć termin,
w ciągu którego oczekuje się odpowiedzi. (nie jest więc w tym znaczeniu np. broszurka
reklamowa, ogłoszenie).

Umowa powinna być zawarta na piśmie (nie zawsze jest to wymagane przepisami prawa,

ale  w  przypadku  jakichkolwiek  niezgodności,  wątpliwości  czy  ze  względów  tzw.
procesowych  jest  to  bezpieczniejsze).  Niektóre  umowy  wymagają  tzw.  szczególnej  formy
pisemnej,  czyli  muszą  być  zawarte  w  postaci  aktu  notarialnego  (inna  forma  powoduje
niewaŜność umowy).

Przez umowę sprzedaŜy sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność

rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy
określoną cenę. Kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na
miejsce przeznaczenia i po umoŜliwieniu mu zbadania rzeczy.

Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaŜy na widok publiczny z oznaczeniem ceny uwaŜa

się za ofertę sprzedaŜy.

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do uŜywania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu
umówiony czynsz.

Wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego

uŜytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Drobne nakłady połączone
ze zwykłym uŜywaniem rzeczy zawsze obciąŜają najemcę.

Przez umowę dzierŜawy właściciel zobowiązuje się oddać dzierŜawcy rzecz do uŜywania

i pobierania poŜytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierŜawca zobowiązuje się
płacić właścicielowi umówiony czynsz. Obowiązek dokonywania napraw niezbędnych do
zachowania przedmiotu dzierŜawy w stanie niepogorszonym spoczywa na dzierŜawcy.

Przedmiotem umowy dzierŜawy są najczęściej grunty i zabudowania.
Umowa, w której uŜyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony

lub nieoznaczony na bezpłatne uŜywanie oddanej mu w tym celu rzeczy to umowa leasingu.

Przedmiotem umowy mogą być ruchomości i nieruchomości.
Umowa, w której finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się oddać korzystającemu

(leasingobiorcy)  nabytą  rzecz  (przedmiot  leasingu)  do  uŜywania  przez  czas  oznaczony,
a  korzystający  zobowiązany  jest  do  zapłaty  finansującemu  przynajmniej  kosztu  nabycia
rzeczy  (raty  leasingowe).  Zazwyczaj  kwota  zapłaty  powiększona  jest  o  dodatkową  sumę
wyraŜoną procentowo lub wartościowo stanowiącą dochód dla finansującego.

Charakter tej umowy przypomina umowę dzierŜawy. Jej przedmiotem są najczęściej

maszyny, urządzenia, środki transportu.

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas

oznaczony  w  umowie  kwotę  środków  pienięŜnych  z  przeznaczeniem  na  określony  cel,
a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie,
zwrotu  kwoty  wykorzystanego  kredytu  wraz  z  odsetkami  w  oznaczonych  terminach  spłaty
oraz  zapłaty  prowizji  od  udzielonego  kredytu.  Bank  uzaleŜnia  przyznanie  kredytu  od
zdolności kredytowej kredytobiorcy.

Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz

z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca zobowiązany jest przedłoŜyć
na Ŝądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

ródła finansowania działalności gospodarczej – to moŜliwości pozyskania środków

pienięŜnych i/lub rzeczowych dla rozpoczęcia i prowadzenia własnej działalności
gospodarczej.

Rodzaje źródeł finansowania:

−−−−

podstawowym źródłem są środki własne (posiadana gotówka);

−−−−

jeśli jednak nie są one wystarczające moŜna skorzystać z usług banków, które oferują
poŜyczki i kredyty;

−−−−

poŜyczki oferują równieŜ fundusze pomocowe Unii Europejskiej wspierające rozwój
małych firm;

−−−−

moŜna wykorzystać cudze środki produkcji (dotyczy to lokali, obiektów, maszyn,
urządzeń) na zasadzie wypoŜyczenia, które odbywa się na podstawie umowy najmu,
dzierŜawy lub leasingu;

−−−−

korzystać z kredytu kupieckiego.
Aby dokonać wyboru sposobu pozyskania środków gospodarczych z konkretnego źródła

naleŜy  kierować się kilkoma zasadami. Wybór źródła zakupu zaleŜy od ceny towaru, usługi,
udzielanych  rabatów,  opustów,  proponowanych  bonusów,  warunków  i  sposobu  płatności,
kosztów  transportu,  jakości  produktu,  marki,  renomy  sprzedającego,  terminu  dostawy,
częstotliwości dostaw.

Negocjacje – sposób osiągania porozumienia przez strony o sprzecznych interesach.

W negocjacjach dąŜy się do znalezienia takiego rozwiązania konfliktu, które byłoby
najbardziej zadowalające dla wszystkich uczestników sporu. Osiągnięcie kompromisu zaleŜy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przede wszystkim od tego, czy strony są przekonane, Ŝe porozumienie przyniesie im więcej
korzyści niŜ trwanie w konflikcie.

Negocjacje to innymi słowy sposób uzyskiwania od innych ludzi tego, co my

potrzebujemy z zamian dając cos czego oni potrzebują.
Przystąpienie do negocjacji wymaga właściwego przygotowania, które obejmuje między
innymi znajomość rynku, znajomość własnej oferty, rozpoznanie swoich potrzeb (o co mi
chodzi).

Zasady, które warto stosować przystępując do negocjacji moŜna określić – mierz wysoko,

nie zgadzaj się na pierwszą propozycję, ustępuj powoli, „cos za coś” (ustępstwo za
ustępstwo).

W przypadku usług gastronomicznych negocjuje się warunki zakupu z dostawcami,

warunki zawierania umów gospodarczych, ofertę sprzedaŜy swoich wyrobów /towarów/,
rozliczenia z klientami zbiorowymi, warunki zamówień z klientem zbiorowym.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to są środki gospodarcze?
2.  W jakim trybie moŜe być zawarta umowa gospodarcza?
3.  Jakie znasz rodzaje umów gospodarczych?
4.  Które czynniki są decydującymi o wyborze źródła zakupu materiałów, towarów?
5.  Jakie znasz zasady negocjacji?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamierzasz zakupić 1 500 szt. pewnego towaru. Otrzymałeś 2 oferty od róŜnych

producentów. Którą z nich wybierzesz i dlaczego?

Warunki

Oferta A

Oferta B

Cena

12,00 zł/szt. do 1000 szt.
10,00 zł/ szt. powyŜej 1000 szt.

11,00 zł/szt.

Opust

1% wartości

0,5 % wartości

Termin płatności

gotówką przy odbiorze

przelewem w ciągu 14 dni

Transport

150,00 zł

odbiór własny

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać elementy oferty A i B,
3)  obliczyć wartość ceny oferty A i B,
4)  obliczyć kwotę upustu oferty A i B,
5)  obliczyć łączną wartość oferty A i B,
6)  porównać łączną wartość oferty A i B,
7)  dokonać wyboru korzystniejszej,
8)  uzasadnić wybór,
9)  wyniki przedstawić na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

materiały piśmiennicze,

−−−−

kalkulator,

−−−−

kartki formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zamierzasz nabyć nieduŜy samochód dostawczy dla swojej firmy. Nie dysponujesz

jednak  wystarczającą  ilością  gotówki  /cena  brutto  samochodu  wynosi  32.000,00  zł,  Twoje
wolne  środki  to  kwota  5.000,00  zł/.  MoŜesz  próbować  ubiegać  się  w  banku  o  kredyt  albo
nabyć  samochód  w  leasingu.  Porównaj  obie  oferty,  wybierz  korzystniejszą,  uzasadnij  swój
wybór.

KREDYT BANKOWY
Kwota kredytu

27.000,00 zł

Odsetki

9% rocznie

Prowizja banku

1% kwoty kredytu

Okres kredytowania

3 lata

Dodatkowe warunki

zabezpieczenie majątkowe, zastaw rejestrowy

LEASING
Wartość przedmiotu leasingu

32.000,00 zł

Czas trwania umowy

5 lat

Rata leasingowa

620,00 zł/miesiąc

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać warunki obu ofert,
3)  przypomnieć sobie na czym polega umowa kredytowa i umowa leasingu,
4)  obliczyć koszty korzystania z kredytu przypadające na 1 miesiąc,
5)  obliczyć koszty korzystania z leasingu przypadające na 1 miesiąc,
6)  porównać obie oferty pod względem wysokości ponoszonych kosztów,
7)  dokonać wyboru korzystniejszej oferty i uzasadnić wybór,
8)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

kalkulator,

−−−−

kartki formatu A4 jako brudnopis.

Ćwiczenie 3

Prowadzisz „Gospodę familijną”, która oprócz swojej działalności podstawowej ma

w  ramach  usług  dodatkowych  obsługę  imprez  masowych  na  specjalne  zamówienie  klienta
w  ściśle  określonym terminie. Przygotuj kwestionariusz pytań, który pomoŜe określić zakres
usługi  i  wymagania  klienta.  Przygotuj  ofertę  Twojego  zakładu  gastronomicznego,  którą
przedstawisz klientowi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  przypomnieć pojęcie i elementy reklamy,
4)  ustalić  niezbędne  dane,  które  są  waŜne  przy  organizacji  imprezy,  ustalić  rangę

poszczególnych informacji, grupując od najwaŜniejszych do mniej istotnych,

5)  wybrać informacje, które powinna zawierać Twoja oferta,
6)  do powyŜszych informacji sformułować pytania,
7)  przygotować kwestionariusz,
8)  opracować treść oferty,
9)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

stanowisko komputerowe z drukarką.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję środków gospodarczych?

2) dokonać klasyfikacji środków gospodarczych?

3) zdefiniować umowę gospodarczą?

4) określić znaczenie oferty w obrocie gospodarczym ?

5) wymienić

podstawowe

rodzaje

umów

stosowanych

obrocie

gospodarczym?

6) wskazać źródła finansowania działalności gospodarczej?

7) określić od czego zaleŜy wybór źródła zakupu towarów, materiałów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.

Polityka zatrudnienia

4.5.1. Materiał nauczania

Kodeks Pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (z późniejszymi zmianami) – określa prawa

i obowiązki pracowników i pracodawców.
Stosunek pracy – przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do
wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz
w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania
pracownika za wynagrodzeniem.

Zawarcie umowy o pracę – umowę o pracę zawiera się na czas nieokreślony, czas

określony, czas wykonania określonej pracy. KaŜda z tych umów moŜe być poprzedzona
umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki

pracy i płacy, w szczególności rodzaj pracy, miejsce wykonywanej pracy, wynagrodzenie za
pracę, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia
pracy

Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Oryginał otrzymuje pracownik, kopię

przechowuje się w teczce osobowej pracownika.
Czas pracy – nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin
w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym
4 miesięcy.
Urlopy pracownicze:

−−−−

urlopy wypoczynkowe,

−−−−

urlopy bezpłatne,

−−−−

urlopy związane z rodzicielstwem.

Urlop wypoczynkowy
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął
pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem kaŜdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12
wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowanym roku.
Wymiar urlopu wynosi:
-

20 dni roboczych – jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niŜ 10 lat,

26 dni roboczych – jeŜeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia oraz okresy nauki
(maksymalnie 8 lat w przypadku ukończenia szkoły wyŜszej).

Rozwiązanie umowy o pracę – umowę o pracę rozwiązuje się:

−−−−

na mocy porozumienia stron;

−−−−

przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o pracę za wypowiedzeniem);

−−−−

przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o pracę bez wypowiedzenia);

−−−−

z upływem czasu, na który była zawarta;

−−−−

z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Odpowiedzialność materialna za szkody i za mienie
Kodeks Pracy wyróŜnia dwie formy odpowiedzialności materialnej zatrudnionego
pracownika:

−−−−

odpowiedzialność za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienaleŜytym
wykonaniem obowiązków pracowniczych;

−−−−

odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W przypadku pierwszej odpowiedzialności pracownik odpowiada w granicach rzeczywistej
straty poniesionej przez pracodawcę, jednak odszkodowanie nie moŜe przewyŜszać kwoty
trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
JeŜeli pracownikowi powierzono mienie z obowiązkiem jego zwrotu (rozliczenia się) to
obowiązuje pełna odpowiedzialność za szkodę powstałą w tym mieniu.
Teczka  osobowa  pracownika  –  akta  osobowe  powinny  być  prowadzone  dla  kaŜdego
pracownika  w  oddzielnej  teczce,  w  podziale  na  części:  część  A  –  dokumenty  związane
z  przyjęciem  pracownika  do  pracy,  część  B  –  dokumenty  dotyczące  powstania,  zmiany
i  wygaśnięcia  stosunku  pracy,  część  C  –  dokumenty  charakteryzujące  pracownika,
informujące o wynikach jego pracy, osiągnięciach. KaŜda część powinna posiadać skorowidz
dokumentów ponumerowanych zgodnie z kolejnością wpływu.

Umowa cywilnoprawna – umowa dotycząca świadczenia pracy uregulowana

w Kodeksie Cywilnym. MoŜe być wykonywana jako umowa zlecenia lub umowa o dzieło.
Zawiera się ją w przypadku, gdy praca moŜe być świadczona samodzielnie, bez konieczności
kooperacji i podporządkowania wykonawcy wobec zlecającego pracę. Charakteryzuje je
swoboda wyboru sposobu wykonywania pracy oraz niezaleŜność wykonawcy od zlecającego
pracę.

Umowa zlecenia – umowa, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania

określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do
wykonania  jakiejś  czynności  lub  usługi  z  dołoŜeniem  naleŜytej  staranności,  ale  nie
zobowiązuje  się  do  osiągnięcia  wyniku,  nie  gwarantuje,  Ŝe  czynność  przyniesie  oczekiwany
efekt.

Umowa o dzieło – umowa, w której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do

wykonania  określonego  dzieła,  a  zamawiający  do  zapłaty  wynagrodzenia.  Jest  to  umowa
o  świadczenie  usług,  gdzie  waŜny  jest  rezultat  usługi  i  za  ten  rezultat  naleŜy  się
wynagrodzenie.  Wykonujący  zamówienie  ponosi  odpowiedzialność  za  osiągnięcie
umówionego efektu swej pracy.
Komunikacja interpersonalna

Komunikowanie się to proces, w którym dwie lub więcej osób wymieniają informacji

i wzajemnie na siebie oddziałują. Innymi słowy komunikacja to porozumiewanie się ludzi.
W procesie komunikowania występuje nadawca, odbiorca i przekaz (czyli to co chcemy
zakomunikować). Nadawca i odbiorca w procesie komunikowania się ciągle zamieniają się
rolami tzn. odbiorca po przyjęciu przekazu reaguje na to, co usłyszał lub zobaczył i sam staje
się nadawcą. Występuje tzw. sprzęŜenie zwrotne, czyli reakcja na usłyszaną informację.

Komunikowanie się moŜe odbywać się w formie werbalnej, czyli za pomocą słów

lub/i niewerbalnej, czyli za pomocą mimiki, gestów, postawy tzw. „mowa ciała”.
Skuteczność porozumiewania się gwarantuje jasne i prawidłowe formułowanie myśli,
umiejętne wspomaganie przekazu informacji za pomocą mowy ciała oraz aktywne słuchanie,
dzięki któremu moŜna okazać swoje zainteresowanie i uniknąć niepotrzebnych
nieporozumień.

Istnieje szereg barier komunikacyjnych, które powodują, Ŝe proces komunikacji jest

zakłócony. MoŜna je podzielić na 3 grupy:
1. Semantyczne: zniekształcanie informacji, wielość informacji, niezrozumiała terminologia,
2. Psychologiczne: negatywne nastawienie, nieśmiałość, brak zainteresowania problemem,

brak przygotowania merytorycznego, brak tolerancji.

3. Fizyczne i środowiskowe: zbyt duŜa liczba uczestników, zmęczenie, presja czasu, hałas,

temperatura, miejsce, pora dnia, zła aranŜacja pomieszczeń.

Co zrobić, aby zmniejszać bariery?

1. Dostrzec potrzeby drugiej strony, starać się je uwzględnić.
2. Ustalać fakty nie przypuszczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Negocjować, dąŜyć do kompromisu, stosować wzajemne ustępstwa, szukać „trzeciej

drogi”.

4. Udzielać informacji zwrotnych.

Warto pamiętać, Ŝe w komunikacji niewerbalnej największe znaczenie ma mowa ciała –

55%, dalej brzmienie głosu – 37%, a treść wypowiedzi tylko 8%.

Umiejętności (właściwości) potrzebne w kontaktach międzyludzkich: komunikacja,

negocjacje, autentyczność, naturalność połączona z odpowiednią taktyką Ŝyczliwość,
konkretność, rzeczowość, inicjatywa, bezpośredniość i otwartość.
Kandydat na pracownika

O przydatności kandydata decydują kwalifikacje zawodowe, nabyte w drodze nauki,

praktyki  oraz  doświadczenia  Ŝyciowego.  Kwalifikacje  zawodowe  to  układ  umiejętności,
wiadomości i cech potrzebny do wykonywania danego zawodu.
Rozmowa  kwalifikacyjna  –  rozmowa  pomiędzy  kandydatem  do  pracy  a  pracodawcą.  Celem
kandydata  jest  jak  najlepsze  zaprezentowanie  swoich  umiejętności  i  predyspozycji
przyszłemu  pracodawcy,  pracodawca  natomiast  chce  zebrać  dodatkowe  informacje
o potencjalnym pracowniku.

Aby zwiększyć swoją szansę na sukces i zdobycie pracy, trzeba się dobrze do rozmowy

kwalifikacyjnej przygotować. Przygotowanie to powinno objąć:

−−−−

zebranie informacji o firmie,

−−−−

przygotowanie odpowiedzi na typowe pytania,

−−−−

przygotowanie pytań, które chciałoby się zadać przyszłemu pracodawcy,

−−−−

dobrać odpowiedni strój, makijaŜ itp.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest stosunek pracy? Czym róŜni się od umowy cywilno prawnej?
2.  Jakie znasz rodzaje umów o pracę?
3.  Jakie dokumenty naleŜy dołączyć do podania o pracę?
4.  Do jakich urlopów ma prawo pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę?
5.  Jakie są zasady wypowiadania umowy o pracę?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz z podanych poniŜej, właściwe, zgodne z Kodeksem Pracy obowiązki

pracownika i pracodawcy:

−−−−

organizować letni wypoczynek urlopowy,

−−−−

zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

−−−−

zapoznać z zakresem obowiązków,

−−−−

dbać o zieleń w miejscu pracy,

−−−−

prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy,

−−−−

zapoznać ze sposobem wykonania pracy,

−−−−

zapewniać udział w imprezach kulturalnych miasta,

−−−−

przestrzegać dyscypliny pracy,

−−−−

sumiennie i starannie wykonywać powierzone zadania,

−−−−

prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bhp,

−−−−

umoŜliwiać spotkania integracyjne zespołu pracowniczego,

−−−−

wykorzystywać urlop wypoczynkowy w terminie wskazanym przez kierownika zakładu,

−−−−

przestrzegać zasad współŜycia społecznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie,

−−−−

wstrzymać się od pracy w czasie przerwy śniadaniowej,

−−−−

wykonywać pracę stosując się do poleceń przełoŜonych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokonać identyfikacji obowiązków pracodawcy i pracownika,
3)  dokładnie,

zrozumieniem

przeczytać

wymienione

obowiązki

pracodawcy

i pracownika,

4) wskazać przykłady dotyczące praw pracodawcy, a następnie pracownika,
5) odrzucić te przykłady, które nie spełniają wymogów obowiązków wynikających

z Kodeksu Pracy,

6) wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przybory piśmiennicze,

−

kartki A4 jako brudnopis.

Ćwiczenie 2

Sporządź umowę o pracę. Wykorzystaj poniŜsze informacje.

Jako  właściciel  kawiarenki  „Bajaderka”  mieszczącej  się  w  Poznaniu  przy  ul.  Zielonej  8
zatrudniasz na czas nieokreślony Panią Marię Józefiak, urodzoną 12.01.1986 r. w Kościanie,
córkę  Jerzego  i  Zofii  na  pełen  etat  na  stanowisko  kelnerki  od  dnia  10  czerwca  br.
Wynagrodzenia  zasadnicze  1.000,00  zł  brutto,  premia  miesięczna  do  20%  wynagrodzenia
zasadniczego.
Dane osobowe Pani Józefiak: nr dowodu osobistego ABC 238952, NIP 768-23-15-294, adres
zamieszkania  –  Poznań,  ul.  Krótka  5/3.  Pani  Józefiak  dotychczas  zatrudniona  była  przez
7 miesięcy jako kelnerka w restauracji „Pod Okoniem”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  określić, jakie elementy musi zawierać umowa o pracę,
3)  przeczytać dołączony formularz umowy o pracę,
4)  wypełnić druk wykorzystując podane informacje,
5)  sprawdzić czy sporządzona umowa jest kompletna,
6)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

formularz umowy o pracę,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

arkusze papieru formatu A4,

−−−−

maszyna do pisania /jeśli umowa ma być sporządzona maszynowo/.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać cechy charakterystyczne stosunku pracy?

2) określić elementy umowy o pracę?

3) podać obowiązki pracodawcy?

4) zdefiniować umowę cywilnoprawną?

5) wymienić bariery komunikacyjne?

6) wskazać cechy dobrego pracownika?

7) sporządzić umowę o pracę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.

Marketing w działalności gastronomicznej

4.6.1. Materiał nauczania

Pojęcie, zadania i instrumenty marketingu

Marketing to element procesu zarządzania firmą, który polega na rozpoznawaniu,

kształtowaniu i zaspokajaniu potrzeb odbiorców w sposób opłacalny dla konsumenta i firmy.

Podstawowe zadania marketingu to:

−−−−

rozpoznawanie potrzeb odbiorców,

−−−−

przygotowanie odpowiedniej oferty rynkowej,

−−−−

skoordynowanie działań personelu produkcyjnego, słuŜb finansowych i handlowych,

−−−−

dostarczenie satysfakcji odbiorcom,

−−−−

osiągnięcie celu przedsiębiorstwa – zysku i ekspansji rynkowej.
Marketing, w celu osiągnięcia wymienionych zadań, a jednocześnie zapewnienia

sukcesu firmie, stosuje wiele instrumentów. Podstawowe to produkt, dystrybucja, cena
i promocja.

Produkt w ujęciu marketingowym rozpatrywany jest jako przedmiot, usługa, które są

zdolne  zaspokoić  potrzebę  nabywcy.  Dlatego  z  punktu  widzenia  marketingu  produkt  to  nie
tylko  rzecz,  lecz  takŜe  wszystkie  elementy,  które  skłaniają  konsumenta  do  kupna,  a  więc
jakość,  marka,  opakowanie,  sposób  prezentacji,  osobiste  wraŜenie  z  pobytu  w  lokalu
gastronomicznym oraz usługi dodatkowe związane z zakupem produktu np. przywóz pizzy do
domu.

Dystrybucja to działalność mająca na celu doprowadzenie produktu od producenta do

konsumenta  specjalnie  dobranymi  kanałami  dystrybucji  wyznaczonymi  przez  ogniwa
uczestniczące w sprzedaŜy. W zakresie usług gastronomicznych rozpowszechniony jest kanał
Producent  (zakład  gastronomiczny)  –  konsument.  Chodzi  tu  nie  tylko  o  dostępność  usługi
w  sensie  fizycznym,  lecz  takŜe  o  komunikowanie  się  z  klientem.  Dostępność  usługi  jest
czynnikiem decydującym o rodzaju kanałów dystrybucji oraz o ich zasięgu. Dobra lokalizacja
jest, więc jednym z najmocniejszych atutów zakładu gastronomicznego.
Usługi gastronomiczne moŜemy zakupić takŜe poprzez dłuŜszy kanał dystrybucji korzystając
z  oferty np. biura podróŜy, które oferuje nam moŜliwość zwiedzenia pięknej okolicy a takŜe
zaspokojenia potrzeby konsumpcyjnej.

Cena jest elementem umoŜliwiającym firmie wejście na rynek oraz utrzymanie się na

nim. Określa konkurencyjność produktu, pozycję firmy na rynku i decyduje o tym, czy firma
osiągnie zysk ze sprzedaŜy. Nie moŜe więc być rozpatrywana bez uwzględnienia innych
instrumentów marketingu. Decyzje w sprawie cen dotyczą nie tylko samego ich ustalania,
lecz takŜe wielkości upustów, prowizji, warunków płatności.

Promocja są to działania informacyjne dotyczące produktu, marki, firmy, zachęcające do

zainteresowania się ofertą sprzedaŜy i skłanianie do nabycia produktów.

Celem promocji sprzedaŜy w przypadku zakładu gastronomicznego jest:

−−−−

skłonienie klienta do nabycia usługi,

−−−−

skłonienie klienta do nabycia większej ilości usług,

−−−−

przyciągnięcie nowych klientów,

−−−−

utrzymanie dotychczasowych klientów.
Pojęciem promocji obejmuje się reklamę, aktywizację sprzedaŜy, opakowanie oraz

kształtowanie wizerunku firmy tzw. public relations.

Reklama to specyficzna forma oddziaływania za pośrednictwem mediów tych, którzy

oferują towary lub usługi, na tych, którzy będą potencjalnymi nabywcami.

Reklamę ze względu na zastosowane środki przekazu moŜemy podzielić na:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

telewizyjną (lub kinową) – firmy gastronomiczne często stosują reklamę w tej formie
wykorzystując obraz, kolor, dźwięk i ruch. Ma sporą rzeszę odbiorców,

−−−−

radiową – za pomocą radia moŜna docierać do określonego kręgu słuchaczy, np.
kierowców słuchających radia w czasie podróŜy. W porównaniu do innych form reklamy
ta jest stosunkowo tania; moŜna ją stosować jako dodatkowe wzmocnienie reklamy
telewizyjnej (kinowej),

−−−−

prasową i wydawniczą,

−−−−

internetową.
Aktywizacja sprzedaŜy polega na okresowym zastosowaniu takich środków, które

skłaniają  konsumentów  do  zakupu  określonego  produktu,  usługi.  Formą  takiej  promocji  dla
zakładu  gastronomicznego  mogą  być  rabaty  udzielane  przy  zakupie  np.  zamawiając  dwie
pizze  trzecią  otrzymujemy  gratis,  drobne  upominki,  pokazy  i  degustacje,  moŜliwość
uczestniczenia w konkursie itp.

Opakowanie produktu powinno spełniać funkcję uŜytkową i promocyjną. W ramach

funkcji  uŜytkowych  umoŜliwia  porcjowanie  produktu,  jego  transport  i  ochronę  przed
zniszczeniem  i  zepsuciem.  W  ramach  funkcji  promocyjnych  zapewnia  informacje,  robi
wraŜenie  estetyczne  i  umoŜliwia  eksponowanie  produktu,  jest  jego  wizytówką.  W
działalności zakładów gastronomicznych ma to szczególne znaczenie w przypadku sprzedaŜy
na wynos, z dostawą do domu itp.

Kształtowanie wizerunku tzw. public relations to zespół cech celowo zorganizowanych

działań, zapewniający firmie systematyczne komunikowanie się z otoczeniem. Ma to na celu
wywołanie  poŜądanych  postaw  a  następnie  poŜądanych  działań.  Formą  działań  jest  np.
organizacja  (współ  organizacja)  imprez  masowych,  sponsorowanie  imprez  sportowych,
kulturalnych  a  nawet  wybitnych  osób,  akcje  na  rzecz  środowiska,  informacje,  wywiady
prasowe itp.

W przypadku usług (takŜe gastronomicznych) poszerza się zakres instrumentów

marketingowych o:

−−−−

personel firmy czyli właściwy dobór ludzi, ich przeszkolenie, motywowanie do lepszej
pracy, kierowanie nimi oraz dobre przygotowanie do pracy z klientem;

−−−−

właściwe środowisko pracy ma ogromne znaczenie w utrzymaniu dotychczasowych
klientów;

−−−−

procesy jako czynności (procedury, harmonogramy pracy itp.) w wyniku których usługi
są dostarczane do klienta;

−−−−

obsługę klienta a szczególnie o jej wysoką jakość.
O ile stosujemy wszystkie instrumenty marketingu kompleksowo, w sposób spójny

i zintegrowany wówczas mamy do czynienia z marketingiem-mix.
Badania marketingowe

Cechą charakterystyczną dla rynku gastronomicznego jest niestabilność popytu, którego

wielkość  zmienia  się  nie  tylko  z  dnia  na  dzień,  ale  wręcz  z  godziny  na  godzinę.  WaŜną
sprawą  jest  więc  obserwowanie  rynku  i  prognozowanie  wielkości  popytu.  NaleŜy,  więc
zastanowić  się,  jakie  czynniki  wpływają  na  popyt  na  usługi  gastronomiczne.  W  tym  celu
dokonuje się segmentacji (grupowania) rynku z punktu widzenia konsumentów.

Segment rynku konsumentów to grupa nabywców o zbliŜonych cechach, dla której

naleŜy stworzyć odmienne produkty.

Rynek moŜe zostać podzielony na segmenty według:

−−−−

kryterium demograficznego np. według płci, wieku, wielkości rodziny, itp.;

−−−−

kryterium geograficznego np. miejsca zamieszkania, ukształtowania terenu, klimatu itp.;

−−−−

kryterium ekonomiczno-społecznego np. ze względu na wielkość dochodów, zawód,
wykształcenie itp.;

−−−−

kryterium psychologicznego np. ze względu na styl Ŝycia, zainteresowania, osobowość itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wielkość popytu na usługi gastronomiczne zaleŜy od:

−−−−

mody, czy tzw. elementów kompozycji doznań. Moda np. na zdrową Ŝywność zachęciła
wiele zakładów gastronomicznych do wprowadzenia do oferty róŜnorodnych sałatek,
surówek, potraw z piersi indyka itp.;

−−−−

ceny dań, która zaleŜy z reguły od kategorii i rodzaju kuchni;

−−−−

estetyki wnętrza lokalu gastronomicznego, na którą składają się kolorystyka, oświetlenie,
klimatyzacja, wyposaŜenie, kształt pomieszczeń, detale dekoracyjne;

−−−−

atmosfery, która ma wpływ na ogólne wraŜenie klienta. Tworzy ją estetyka, strój
personelu, styl mebli, muzyka;

−−−−

lokalizacji, czyli umiejscowienia zakładu gastronomicznego.
Badania marketingowe obejmują gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji

niezbędnych  do  podejmowania  decyzji  marketingowych.  MoŜna  je  przeprowadzać  stosując
róŜne  metody  i  techniki.  Wybór  metody  zaleŜy  od  moŜliwości  finansowych  i  wiarygodności
wyników.
Najczęściej  stosowanymi  metodami  badań  marketingowych  w  gastronomii  są  sondaŜe
(ankiety, wywiady, obserwacje i badania eksperymentalne) oraz badania sensoryczne.

Badania ankietowe – zbieranie informacji odbywa się tu za pomocą ankiet. Ankieta to

zbiór pytań zapisanych w taki sposób, aby na papierze lub innym nośniku informacji np.
dyskietce, płycie CD uzyskać na nie odpowiedzi. Ankiety mogą być pocztowe, prasowe,
telefoniczne, ogólnie dostępne, np. w lokalu gastronomicznym na stoliku itp.

Wywiad to metoda polegająca na zbieraniu danych od respondenta w trakcie

bezpośredniej rozmowy. W wywiadzie waŜna jest postawa osoby prowadzącej badanie.
Osoba ta powinna stworzyć atmosferę wzajemnego zaufania, a jednocześnie stosować taką
liczbę i takie rodzaje pytań, aby nie znuŜyć respondenta, lecz zachęcić go do wypowiedzi.

Obserwacja moŜe polegać na niezauwaŜalnej obserwacji badanych osób w ich

naturalnych warunkach. Wadą obserwacji moŜe być subiektywizm odczuć obserwatora,
wpływający na wyniki. Obserwacja jest często stosowana na przykład do określania nasilenia
ruchu klientów lokalu gastronomicznego o róŜnych porach dnia.

Badania eksperymentalne polegają na testowaniu zachowań konsumentów pod

wpływem róŜnych specjalnie ukształtowanych czynników np. obniŜki cen.

Badania sensoryczne stosowane są przede wszystkim, gdy chodzi o ocenę jakości

produktu pod względem smaku, zapachu, konsystencji, barwy itp. za pomocą wzroku, węchu
czy  słuchu.  Przy  badaniach  sensorycznych  stosowane  są  róŜne  techniki  np.  badań
okazjonalnych  przy  okazji  pobytu  klienta  w  lokalu  gastronomicznym.  Często  łączone
z  degustacją,  przy  okazji,  której  konsument  moŜe  wypowiedzieć  się  na  temat  cech  jakości
produktu.  MoŜna  m.in.  zastosować  takŜe  szeregowanie,  porównywanie,  skalowanie  lub
punktowanie przy ocenie konsumenckiej.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co obejmuje pojęcie marketingu-mix?
2.  Jaka jest róŜnica pomiędzy promocją a reklamą?
3.  Jakie  techniki  i  formy  reklamy  są  najskuteczniejsze  w  odniesieniu  do  usług

gastronomicznych?

4. Co to jest public relations?
5. Czym naleŜy się kierować wybierając metodę badań marketingowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dołączonej ulotki reklamowej zakładu gastronomicznego oceń jej

efektywność.

RESTAURACJA „Pod zieloną Ŝabą”

ZAPRASZA !!!

Ceny najniŜsze w OPOLU!

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść zamieszczonej ulotki reklamowej,
3)  określić jakie informacje zawiera,
4)  podać informacje, które według Ciebie powinna ulotka zawierać,
5)  porównać ilość i zakres informacji,
6)  ocenić skuteczność przedstawionej ulotki reklamowej,
7)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

artykuły piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

KaŜdy klient zakładu gastronomicznego jest pewną indywidualnością i jego oczekiwania

róŜnią się od siebie. Sztuka fachowej obsługi powinna przynosić wszystkim korzyści.
Wyjaśnij, co dla niŜej wymienionych to oznacza.

Zadowolony gość

.............................................................................................................

„Zadowolona” firma

.............................................................................................................

Zadowolony pracownik ..............................................................................................................

.............................................................................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  wczuć się w rolę gościa i określić jakie moŜna mieć korzyści z tytułu właściwej obsługi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wczuć się w rolę właściciela zakładu gastronomicznego i określić co moŜe oznaczać

w tym przypadku pojęcie korzyści,

5) wczuć się w rolę zatrudnionego pracownika np. kelnera i wymienić przyczyny

zadowolenia,

6) wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4 /przy pracy grupowej arkusz szarego papieru/,

−−−−

flamaster,

−−−−

artykuły piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Prowadzisz od trzech miesięcy pub w jednej z dzielnic Twojego miasta. Niestety, liczba

odwiedzających Cię klientów nie jest zadawalająca. W planie finansowym biznes planu na
promocję zaplanowałeś kwotę 20 000 złotych, której jak dotąd nie wydałeś. Zaplanuj więc
akcję promocyjną pubu, tak, aby przyniosła poŜądane efekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  dokonać segmentacji rynku konsumentów,
4)  określić moŜliwe formy promocji,
5)  zapoznać się z cennikami np. usług ogłoszeniowych, druku ulotek reklamowych itp.
6)  dokonać analizy moŜliwości promocyjnych, przy podanej barierze kwotowej,
7)  wybrać najbardziej efektywne rozwiązanie,
8)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4 /przy pracy grupowej arkusz szarego papieru/,

−−−−

flamaster,

−−−−

artykuły piśmiennicze,

−−−−

cenniki usług promocyjnych,

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie marketingu i marketingu-mix?

2) rozróŜnić elementy marketingu-mix?

3) określić zadania marketingu?

4) wyjaśnić do czego słuŜą badania marketingowe?

5) podać przykłady aktywizacji sprzedaŜy?

6) podać metody badań marketingowych?

7) przeprowadzić badania ankietowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.

Cena i marŜa gastronomiczna. Kalkulacja ceny

4.7.1. Materiał nauczania

Cena i marŜa gastronomiczna

Cena to wartość towaru lub usługi wyraŜona w mierniku pienięŜnym.

Klasyfikacja cen:
1. ze względu na strony występujące na rynku:

a) cena zakupu – cena jaką płaci nabywca przy zakupie;
b) cena sprzedaŜy – cena po której sprzedawca sprzedaje produkt, towar lub usługę.

2. ze względu na szczebel obrotu towarowego:

a) cena skupu – dotyczy produktów pochodzących z rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa,

odpadów uŜytkowych;

b) cena zbytu – cena, po której firmy produkcyjne sprzedają swoje wyroby;
c) cena sprzedaŜy hurtowa – cena zbytu powiększona o marŜę hurtową; obowiązuje

przy sprzedaŜy w hurtowniach;

d) cena sprzedaŜy detaliczna – cena zbytu powiększona o marŜę handlową (hurtowa

i detaliczna);

e) cena sprzedaŜy gastronomiczna – cena po której zakład gastronomiczny sprzedaje

swoje produkty, towary i usługi.

3. z punktu widzenia przepisów o podatku VAT

a) cena brutto – cena powiększona o podatek VAT;
b) cena netto – cena brutto pomniejszona o podatek VAT.
Ceną zakupu dla zakładu gastronomicznego moŜe być cena zbytu, cena hurtowa lub cena

detaliczna. Od zakładu zaleŜy, z jakich źródeł dokona zakupów zaopatrzeniowych.
Cena gastronomiczna towarów handlowych to cena zakupu + marŜa gastronomiczna.
Cena gastronomiczna produktów to zuŜycie materiałów i surowców + marŜa gastronomiczna.

Wysokość marŜy gastronomicznej zakłady ustalają same, kierując się z jednej strony

poziomem kosztów i planowanym zyskiem, z drugiej zaś popytem na oferowany asortyment
wyrobów kulinarnych, napojów i towarów handlowych oraz na komplementarne usługi
gastronomiczne.

Do zasadniczych czynników mających wpływ na wysokość marŜy naleŜą wysokość

kosztów nierozliczonych na jednostkę kalkulacji, popyt na usługi gastronomiczne,
konkurencja, lokalizacja zakładu gastronomicznego, polityka cenowa itp.

MarŜę moŜna ustalić jako:

−−−−

narzut procentowy liczony od ceny sprzedaŜy netto lub doliczany do ceny zakupu;

−−−−

rabat od ceny sprzedaŜy netto;

−−−−

stawkę kwotową doliczaną do ceny zakupu netto lub odliczaną od ceny gastronomicznej
(sprzedaŜy).
Przy marŜy gastronomicznej wyraŜonej w procentach od ceny zakupu netto moŜna

przedstawić w postaci wzorów:

MarŜa gastronomiczna = cena zakupu netto x % marŜy gastronomicznej
Cena gastronomiczna netto = cena zakupu netto + marŜa gastronomiczna
Cena gastronomiczna brutto = cena gastronomiczna netto + podatek VAT

Kalkulacja cen w zakładzie gastronomicznym

Kalkulacja cen sprzedaŜy wyrobów, usług i towarów polega na ustaleniu kosztów

i innych elementów składowych ceny (marŜy lub zysku oraz podatku) przypadających na
jednostkę kalkulacyjną.

Jednostki stosowane przy kalkulacji ceny w zakładach gastronomicznych:

−−−−

10 porcji, 5 porcji lub 1 kg (1000 g) produkowanych potraw,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

1 posiłek lub dzienne wyŜywienie przy usługach Ŝywieniowych,

−−−−

1 opakowanie (butelka, karton, paczka, puszka) lub 1 porcja (lampka – 100 ml, kieliszek
25 ml, 50 ml, 100 ml, kufel 0,5 l, 0,33 l) przy towarach handlowych.
Podstawowe dokumenty słuŜące kalkulacji to receptury i własne przepisy kulinarne,

cenniki, karty kalkulacyjne i karty pomocnicze.

Cenę gastronomiczną oblicza się na podstawie:

−−−−

receptur,

−−−−

cen kalkulacyjnych surowców i materiałów,

−−−−

wartości zwrotów poprodukcyjnych czyli surowców, które nie mogą być zuŜyte do
sporządzania danej potrawy, ale moŜna je zuŜyć do innych celów,

−−−−

wysokości narzutu procentowego na przyprawy, zieleninę, składniki dekoracyjne
maksymalnie do 15% zuŜytych surowców i materiałów,

−−−−

wysokości marŜy gastronomicznej oraz podatku VAT.

Przebieg kalkulacji ceny gastronomicznej przyrządzanych potraw i napojów:
1.  ustalenie wartości (ilość x cena) zuŜytych surowców i materiałów,
2.  odjęcie wartości zwrotów poprodukcyjnych,
3.  doliczenie narzutu na przyprawy,
4.  dodanie marŜy gastronomicznej do łącznej wartości zuŜytych surowców, materiałów

i przypraw (cena gastronomiczna netto),

5. powiększenie wartości o podatek VAT (cena gastronomiczna brutto).

Przebieg kalkulacji ceny towarów handlowych porcjowanych:

−−−−

powiększenie ceny zakupu netto o marŜę gastronomiczną (cena gastronomiczna netto),

−−−−

powiększenie ceny gastronomicznej netto o podatek VAT (cena gastronomiczna brutto),

−−−−

ustalenie ceny gastronomicznej brutto 1 porcji.
PowyŜsza kalkulacja odnosi się do zakładów sieci otwartej. W Ŝywieniu zamkniętym

prowadzonym przez podatników zwolnionych z VAT do cen nie dolicza się podatku, do
kalkulacji natomiast przyjmuje się cenę zakupu brutto. Zakłady budŜetowe (np. internaty) nie
doliczają marŜy – cenę potrawy kalkuluje się według cen zakupu surowca, czyli według tzw.
wsadu do kotła.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie rodzaje cen występują w gospodarce z punktu widzenia szczebla obrotu?
2.  Co oznacza pojęcie cena netto i cena brutto?
3.  Co to jest marŜa?
4.  Od czego zaleŜy poziom marŜy?
5.  Na czym polega kalkulacja cen potraw i towarów handlowych?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz cenę gastronomiczną butelki piwa, jeŜeli wiadomo, Ŝe cena zakupu netto

w hurtowni wyniosła 1,60 zł. Zakład gastronomiczny ustalił marŜę gastronomiczną
w wysokości 140% ceny zakupu. Stawka podatku VAT na wyroby alkoholowe wynosi 22%.
Cenę podaj z dokładnością do 1,00 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  obliczyć kwotę doliczonej marŜy gastronomicznej,
4)  obliczyć cenę gastronomiczną netto,
5)  obliczyć kwotę podatku VAT,
6)  obliczyć cenę gastronomiczną brutto,
7)  podać cenę z dokładnością do 1,00 zł,
8)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

materiały piśmiennicze,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Zakład gastronomiczny dokonał zakupu soku jabłkowego i pomarańczowego w cenie

netto odpowiednio 3,20 i 4,00 złote za kartonik o pojemności 1 litra. Klient chce dokonać
zakupu 200 ml tańszego soku. Wiedząc, Ŝe marŜa gastronomiczna na sok jabłkowy wynosi
60% a na sok pomarańczowy 25%, który sok podasz? Ile zapłaci klient? Podatek VAT na sok
wynosi 7%.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  obliczyć marŜę gastronomiczną doliczaną do ceny soku jabłkowego,
4)  obliczyć cenę gastronomiczną netto soku jabłkowego,
5)  obliczyć podatek VAT doliczany do ceny gastronomicznej netto soku jabłkowego,
6)  obliczyć cenę gastronomiczną brutto kartonika soku jabłkowego,
7)  obliczyć korzystając z proporcji cenę 200 ml soku jabłkowego,
8)  obliczenia 2-6 wykonać dla soku pomarańczowego,
9)  porównać obliczone ceny i dokonać wyboru tańszego soku,
10)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

materiały piśmiennicze,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

kalkulator.

Ćwiczenie 3

Do sporządzenia 10 porcji pasty z ryby wędzonej zuŜywa się 1,20 wędzonej ryby

(makreli), 12 dag masła, 2 ugotowane Ŝółtka, 1 cytrynę (ok. 10 dag) oraz przyprawy wartości
15% zuŜytych składników. Wiedząc, Ŝe zakład gastronomiczny dolicza 60% marŜę
gastronomiczną oraz 7% podatek VAT ustal cenę gastronomiczną 1 porcji.
Ceny – 1kg wędzonej makreli 14,00 zł, 1 kg masła 10 zł, 1 jajko 0,32 zł, 1 kg cytryn 3,50 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia:

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przeanalizować etapy przebiegu kalkulacji potraw,
4)  obliczyć kolejno wartość (ilość x cena) zuŜytych składników,
5)  obliczyć łączną wartość zuŜytych składników,
6)  obliczyć  wartość  ryczałtu  na  przyprawy  jako  iloczyn  wskaźnika  %  i  łącznej  wartości

zuŜytych składników,

7) doliczyć obliczoną wartość do łącznej wartości zuŜytych składników,
8) obliczyć wartość marŜy gastronomicznej jako iloczyn wskaźnika % i łącznej wartości

(poz. 7),

9)  doliczyć obliczoną wartość marŜy do łącznej wartości (poz. 7),
10)  obliczyć podatek VAT jako iloczyn wskaźnika % oraz łącznej wartości (poz. 9),
11)  doliczyć obliczoną wartość do łącznej (poz. 9),
12)  ustalić cenę gastronomiczną 1 porcji dzieląc łączną wartość (poz. 11) przez 10,
13)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4, materiały piśmiennicze,

−−−−

kalkulator.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać elementy składowe ceny gastronomicznej?

2) dokonać klasyfikacji cen według wybranego kryterium?

3) wymienić jednostki kalkulacyjne w gastronomii?

4) dokonać kalkulacji cen potraw i napojów?

5) ustalić cenę gastronomiczną towaru np. butelki wina?

6) obliczyć kwotę podatku VAT w cenie gastronomicznej?

7) scharakteryzować czynniki wpływające na wysokość marŜy

gastronomicznej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.

Rozliczenia publiczno-prawne

4.8.1. Materiał nauczania

Rozliczenia z urzędem skarbowym

Podatek to uregulowane prawem podstawowe świadczenie pienięŜne na rzecz państwa.

Ma ono charakter powszechny, przymusowy, nieodpłatny i bezzwrotny.

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą rozlicza się z fiskusem przede

wszystkim z tytułu podatku dochodowego i podatku VAT.
Podatek dochodowy

Podatnicy, którzy zamierzają otworzyć własny biznes, lub prowadzący działalność

gospodarczą do 20 stycznia kaŜdego roku, powinni dobrze zastanowić się nad wyborem
formy opodatkowania. Przy podejmowaniu decyzji warto zwrócić uwagę na to, co dla
podatnika będzie najbardziej korzystne. W przypadku działalności gastronomicznej podatnicy
mają do wyboru cztery formy opodatkowania:

−−−−

na zasadach ogólnych, według skali podatkowej,

−−−−

według stawki 19% liniowej,

−−−−

ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,

−−−−

karta podatkowa.

Podatek na zasadach ogólnych – korzystnym rozwiązaniem jest moŜliwość uwzględniania
kosztów uzyskania przychodów. Wysokość podatku dochodowego płaconego według skali
zaleŜy od faktycznie uzyskanych dochodów.

Dochód = Suma przychodów - koszty uzyskania przychodu

Ustalenie  dochodu  odbywa  się  na  podstawie  zapisów  dokonywanych  w  prowadzonej
podatkowej  księdze  przychodów  i  rozchodów  albo  w  księdze  rachunkowej.  Z  tą  formą
opodatkowania  wiąŜe się równieŜ największa ilość obowiązków. Trzeba co kwartał obliczać
i  przekazywać  podatek  do  urzędu  skarbowego  lub  co  miesiąc  przekazywać  kwotę
w  wysokości  1/12  podatku  dochodowego  z  poprzedniego  roku.  W  obydwu  przypadkach
zawsze  do  20  dnia  następnego  miesiąca.  Nie  ma  obowiązku  składania  deklaracji.  Po
zakończonym  roku  podatkowym  do  30  kwietnia  roku  następnego  podatnik  musi  złoŜyć
zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT-36) i wpłacić róŜnicę
pomiędzy  podatkiem  naleŜnym  od  dochodu  wynikającego  z  zeznania  a  sumą  naleŜnych  za
dany rok zaliczek. JeŜeli podatnik nie uzyska dochodu, w zeznaniu PIT-36 wykazuje stratę.
Podatek  liniowy  według  stawki  19%  –  podobnie  jak  przy  opodatkowaniu  według  skali
podatkowej,  podstawą  opodatkowania  jest  dochód.  Bez  względu  na  jego  wysokość  podatnik
rozlicza się tylko według jednej stawki 19%.
Ryczałt  od  przychodów  ewidencjonowanych  –  podstawę  opodatkowania  ryczałtem  stanowi
nie  uzyskany  dochód  lecz  przychód.  JeŜeli  przedsiębiorca  zdecyduje  się  na  tę  formę
opodatkowania,  musi  pamiętać,  Ŝe  nie  będzie  miał  moŜliwości  pomniejszania  go  o  koszty
uzyskania  przychodu.  Konieczne  będzie  prowadzenie  ewidencji  przychodów  i  ustalania,  co
miesiąc (lub kwartalnie) na jej podstawie kwoty podatku podlegającego wpłacie na rachunek
urzędu  skarbowego  do  20  następnego  miesiąca.  Przy  obliczaniu  podatku,  przychód
pomniejsza się o zapłacone przez podatnika składki ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia
zdrowotnego.  Rozliczenie  roczne  –  PIT-28  z  załącznikami  naleŜy  złoŜyć  w  urzędzie
skarbowym do końca stycznia następnego roku.

Podatek ryczałtowy to określony procent przychodu firmy tj:

−−−−

3% przychodów w zakresie działalności handlowej i gastronomicznej (z wyjątkiem
przychodów ze sprzedaŜy napojów o zawartości alkoholu powyŜej 1,5%;

−−−−

8,5% dla działalności usługowej, w tym gastronomicznej w zakresie przychodów ze
sprzedaŜy napojów o zawartości alkoholu powyŜej1,5%;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−−−−

17% dla niektórych usług np. wynajmu samochodów, prowadzenia hoteli itp.
Ryczałt moŜe wybrać osoba, której przychody z działalności gospodarczej za poprzedni

rok nie przekroczyły równowartości 250 tysięcy euro.
Karta  podatkowa  –  ta  forma  rozliczenia  jest  szczególnie  wygodna  dla  małych  firm.
Rozpoczynający  działalność  gospodarczą  musi  złoŜyć  wniosek  o  przyznanie  karty
podatkowej  jeszcze  przed  uruchomieniem  firmy.  Podatnik  objęty  kartą  nie  ma  obowiązku
prowadzenia  Ŝadnej  ewidencji  podatkowej  związanej  z  rozliczeniami  z  podatku
dochodowego. Płaci podatek w wysokości ustalonej w decyzji podatkowej. Wysokość kwoty
nie  zaleŜy  od  uzyskanego  dochodu,  lecz  od  rodzaju  prowadzonej  działalności  oraz  liczby
mieszkańców  miejscowości,  w  której  ta  działalność  jest  prowadzona.  Nie  wszyscy  mogą
skorzystać  z  tej  formy  opodatkowania.  Z  karty  mogą  skorzystać  rzemieślnicy,  lekarze  itp.
Działalność gastronomiczna moŜe być objęta tą formą opodatkowania, pod warunkiem, Ŝe nie
prowadzi się sprzedaŜy napojów alkoholowych o zawartości powyŜej 1,5% alkoholu.

Zatrudniając pracownika lub pracowników w oparciu o umowę o pracę, musimy

pamiętać  o  tym,  Ŝe  ciąŜy  na  nas  jako  pracodawcy  (płatniku)  obowiązek  comiesięcznego
prawidłowego  naliczania  i  odprowadzania  do  urzędu  skarbowego  zaliczki  podatku
dochodowego  od  osób  fizycznych.  Pracodawca  zatrudniający  pracowników  w  oparciu
o  umowę  o  pracę  zobowiązany  jest  do  przekazywania  do  20  dnia  następnego  miesiąca  na
rachunek  urzędu  skarbowego  łączną  kwotę  potrąconych  zaliczek  w  oparciu  o  deklarację
PIT-4, którą wypełnioną w tym samym terminie naleŜy złoŜyć w urzędzie.
Podatek VAT  (PTU podatek od towarów i usług)

Podstawą funkcjonowania tego podatku jest ustawa o podatku od towarów i usług oraz

o  podatku  akcyzowym  Podatkiem  od  towarów  i  usług  objęte  są  podmioty  wykonujące
czynności,  które  zgodnie  z  ustawa  podlegają  opodatkowaniu.  Te  czynności  to  przede
wszystkim  sprzedaŜ  towarów  i  odpłatne  świadczenie  usług  na  terytorium  Rzeczpospolitej
Polskiej,  a  takŜe  eksport  i  import  towarów  lub  usług.  Podstawą  opodatkowania  podatkiem
VAT  jest  obrót  netto,  co  oznacza  kwotę  naleŜną  z  tytułu  sprzedaŜy  towarów,  pomniejszoną
o kwotę naleŜnego podatku. Aktualnie stawki VAT wynoszą:

−−−−

podstawowa, stosowana powszechnie – 22%;

−−−−

obniŜona, stosowana do określonych ustawą towarów lub usług – 7%;

−−−−

obniŜona, stosowana do produkcji rolnej – 3% (są nią objęte np. surowce mleczarskie,
produkty hodowli, ogrodnictwa, upraw polowych).

Zgodnie z Ustawą z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w okresie od dnia
przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej stosuje się stawkę w wysokości
7% w odniesieniu do usług gastronomicznych, z wyłączeniem:

−−−−

sprzedaŜy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyŜej 1,2% oraz napojów
alkoholowych będących mieszanina piwa i napojów bezalkoholowych, w których
zawartość alkoholu przekracza 0,5%,

−−−−

sprzedaŜy  kawy  i  herbaty  (wraz  z  dodatkami),  napojów  bezalkoholowych  gazowanych,
wód  mineralnych,  a  takŜe  sprzedaŜy  w  stanie  przetworzonym  innych  towarów
opodatkowanych stawką 22%.

KaŜdy  podatnik  VAT  ma  obowiązek  dokumentowania  sprzedaŜy  w  określony  przepisami
sposób, tj. fakturami VAT lub raportami (wydrukami) z kas fiskalnych (rejestracyjnych).
Podatek  VAT  podlega  rozliczeniu  z  urzędem  skarbowym.  Podatnik  ma  prawo  (z  wyjątkami
i trybie określonym ustawowo) pomniejszyć podatek zrealizowany przy sprzedaŜy (nazywany
podatkiem  naleŜnym)  o  podatek  zawarty  w  cenach  towarów,  surowców,  usług  płaconych
swoim  dostawcom  przy  zakupie  (nazywany  podatkiem  naliczonym).  Ustalenie  kwoty
odliczenia jest moŜliwe, poniewaŜ w fakturach VAT (jak i w wydrukach kas fiskalnych) musi
być  wyodrębniona  wartość  transakcji  netto  (bez  podatku  VAT),  wartość  podatku  VAT
i wartość brutto (wartość netto + podatek VAT). W przypadku, gdy VAT naliczony jest kwotą

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wyŜszą  od  VAT  naleŜnego  wówczas  mamy  prawo  do  zwrotu  róŜnicy  z  urzędu  skarbowego.
W praktyce czas oczekiwania jest bardzo długi, w związku z tym nadwyŜkę przesuwa się na
następny okres rozliczeniowy.
Podatnik  VAT  składa  w  urzędzie  skarbowym  deklarację  VAT-7  (lub  VAT-7K)  i  dokonuje
wpłat podatku w okresach miesięcznych lub kwartalnych – do 25 dnia miesiąca po miesiącu
(kwartale), w którym powstał obowiązek podatkowy.

Podatek dochodowy od osób prawnych funkcjonuje na mocy ustawy o podatku

dochodowym od osób prawnych i obejmuje przede wszystkim osoby prawne
(przedsiębiorstwa

państwowe,

spółdzielnie,

spółki

akcyjne,

ograniczoną

odpowiedzialnością).  Stawka  podatku  dochodowego  od  osób  prawnych  wynosi  19%
podstawy  opodatkowania.  Deklaracja  podatkowa  ma  symbol  CIT  a  termin  jej  złoŜenia
i  wpłaty  podatku  obowiązuje  jak  wyŜej,  czyli  do  20  następnego  miesiąca  po  miesiącu  lub
kwartale rozliczeń.
Rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych

Obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego objęty jest zarówno

przedsiębiorca  prowadzący  działalność  gospodarczą  jak  i  zatrudnieni  na  umowę  o  pracę
pracownicy.  Dla  osób  prowadzących  działalność  gospodarczą  oraz  osób  z  nimi
współpracujących  obowiązkowe  są  ubezpieczenia  emerytalne,  rentowe  oraz  wypadkowe,
a dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność ma prawo przez pierwsze dwa lata płacić

składki  na  ubezpieczenia  społeczne  od  minimalnej  podstawy,  która  stanowi  30%
minimalnego  wynagrodzenia.  W  2007  roku  jest  to  kwota  280,80  zł  przy  minimalnym
miesięcznym  wynagrodzeniu  936,00  złotych.  Dla  innych  przedsiębiorców  i  osób  z  nimi
współpracujących  podstawę  wymiaru  tych  składek  stanowi  tzw.  zadeklarowana  kwota.  Nie
moŜe ona jednak być mniejsza niŜ 60% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

W przypadku zatrudnionych pracowników ubezpieczenie społeczne obowiązkowo

obejmuje:

a) ubezpieczenie emerytalne płacone w wysokości 9,76% wynagrodzenia brutto przez

pracownika i pracodawcę;

b) ubezpieczenie rentowe płacone w wysokości 6,5% wynagrodzenia brutto przez

pracodawcę i 3.5% przez pracownika;

c) ubezpieczenie chorobowe płacone w wysokości 2,45% wynagrodzenia brutto przez

pracownika;

d) ubezpieczenie wypadkowe płacone w wysokości od 1,8% wynagrodzenia brutto

(przy zatrudnieniu mniej niŜ 9 pracowników) przez pracodawcę.

Oznacza to, Ŝe zakładając w styczniu 2007 roku działalność gospodarczą w postaci

zakładu gastronomicznego i korzystając z ulgi miesięczna kwota ubezpieczenia emerytalnego
wynosić będzie 54,81 zł (280,80 x 19,52%) rentowego 28,08 zł (280,80 x 10%)
a wypadkowego 5,05 zł (280,80 x 1,8%).

Jako pracodawca z tytułu zatrudnienia pracownika ponosimy ponadto koszty składek na

Fundusz Pracy (2,45%) oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,1%).

Osoby prowadzące działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu

zdrowotnemu tak jak i zatrudnieni pracownicy. Podstawą ustalenia wymiaru stawki dla
przedsiębiorcy jest 75% przeciętnej płacy w sektorze przedsiębiorstw w poprzednim kwartale,
łącznie z wypłatami z zysku. Za pierwsze dwa miesiące 2007 roku wynosi 177,36 złotych.

Dla zatrudnionych pracowników wysokość składki miesięcznej zaleŜy od wysokości

wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki ubezpieczeń społecznych. Stawka
ubezpieczenia zdrowotnego w 2007 roku to 7,75% oraz 1,25%. Przy czym 7,75% odliczamy
od zaliczki podatku dochodowego a 1,25% pomniejsza wynagrodzenie do wypłaty.

Składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, a takŜe na Fundusz Pracy i FGŚP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przedsiębiorcy płacący te składki wyłącznie za siebie mają obowiązek uiszczać najpóźniej do
10.  dnia  następnego  miesiąca.  Jeśli  płaciliby  je  takŜe  za  inne  osoby  –  termin  to  15.  dzień
następnego  miesiąca.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝe  przedsiębiorcy  muszą  naleŜności  z  tytułu  składek
przesyłać  bezgotówkowo,  w  drodze  obciąŜenia  rachunku bankowego. Numery kont ZUS, na
które  wpłaca  się  składki  są  odrębne  dla  ubezpieczenia  społecznego,  ubezpieczenia
zdrowotnego  oraz  Funduszu  Pracy  i  FGŚP.  Dyspozycję  polecenia  przelewu  składa  się
oddzielnie  dla  kaŜdego  konta.  Jeśli  przedsiębiorca  prowadzi  sam  firmę  i  opłaca  składki
wyłącznie  za  siebie  lub  za  osobę  współpracującą,  to  nie  musi  wysyłać  lub  osobiście  składać
dokumentów  ubezpieczeniowych  do  ZUS.  W  innym  przypadku  pracodawca  ma  obowiązek
do  15.  dnia  następnego  miesiąca  za  dany  miesiąc  złoŜyć  w  oddziale  ZUS  deklarację
rozliczeniową o symbolu DRA wraz z niezbędnymi raportami.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest podatek?
2.  Jakie znasz warianty opodatkowania podatkiem dochodowym?
3.  Kto jest podatnikiem podatku VAT?
4.  Co określają pojęcia VAT naleŜny i VAT naliczony?
5.  Co obejmuje pojęcie ubezpieczeń społecznych?
6.  Jakie są zasady naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dochód z tytułu prowadzonej działalności gastronomicznej za poprzedni rok wyniósł

162.000 złotych. Do listopada wpłacono zaliczki do urzędu skarbowego w wysokości 28.600
złotych.  Jaką  kwotę  podatku  naleŜy  przekazać do urzędu skarbowego (lub naleŜy oczekiwać
zwrotu  nadpłaty),  aby  całkowicie  rozliczyć  się  z  tytułu  tego  podatku.  Przedsiębiorca  wybrał
metodę liniową 19% opodatkowania dochodu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przypomnieć zasady opodatkowania dochodu metodą liniową 19% opodatkowania,
4)  obliczyć całkowite zobowiązanie podatkowe za poprzedni rok,
5)  porównać  kwotę  powyŜej  obliczonego  zobowiązania  podatkowego  z  kwotą  dokonanych

wpłat zaliczek podatku,

6)  ustalić na podstawie powyŜszego porównania róŜnicę pomiędzy wielkościami,
7)  określić charakter obliczonej wielkości – naleŜność lub zobowiązanie,
8)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

kalkulator,

−−−−

materiały piśmiennicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zamierzasz prowadzić mały zakład gastronomiczny. Dokonaj analizy form

opodatkowania podatkiem dochodowym i wybierz najkorzystniejszą dla małego
przedsiębiorstwa. Planowane dane dotyczące działalności gospodarczej:

−−−−

roczna sprzedaŜ produktów i napojów o zawartości alkoholu poniŜej 1,5% 120 000 zł,

−−−−

roczna sprzedaŜ napojów o zawartości alkoholu powyŜej 1,5% 40 000 zł,

−−−−

roczne koszty uzyskania przychodu

26 000 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przypomnieć moŜliwe formy opodatkowania dochodu,
4)  według kaŜdej z moŜliwych form obliczyć roczne zobowiązanie podatkowe,
5)  porównać obliczone kwoty zobowiązań podatkowych,
6)  wybrać ten wariant opodatkowania, którego zobowiązanie podatkowe jest najniŜsze,
7)  wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

materiały piśmiennicze,

−−−−

kalkulator.

Ćwiczenie 3

W zakładzie gastronomicznym, prowadzonym przez Ciebie w ciągu poprzedniego

miesiąca zaewidencjonowano następujące wielkości dotyczące sprzedaŜy i zakupu:

1. SprzedaŜ według raportów kas fiskalnych:

sprzedaŜ netto opodatkowana stawką 22%

14 000

sprzedaŜ netto opodatkowana stawką 7%

32 000

2. Zakup według faktur VAT

zakup netto opodatkowany stawką 22%

4 600

zakup netto opodatkowany stawką 7%

9 500

Wiedząc, Ŝe z poprzedniego miesiąca, nie ma kwoty nadwyŜki VAT naliczonego, a o ile

przy sporządzonej deklaracji będzie nadwyŜka VAT naliczonego nad naleŜnym, to naleŜy ja
określić jako przeniesienie na następny okres.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przypomnieć pojęcie VAT naleŜnego i VAT naliczonego,
4)  obliczyć wartość podatku VAT naleŜnego przy obrotach objętych stawką 7% i 22%,
5)  zsumować odpowiednio wartości sprzedaŜy oraz obliczonych podatków naleŜnych,
6)  obliczyć wartość podatku VAT naliczonego dla 7% i 22% stawki podatku,
7)  zsumować odpowiednio wartości zakupów oraz obliczonych podatków naliczonych,
8)  wypełnić  deklarację  rozliczeniową  VAT-7  wpisując  dane  identyfikacyjne  oraz  we

właściwych polach powyŜej obliczone wielkości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9) ustalić wysokość zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu,
10) wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

kalkulator,

−−−−

druk deklaracji VAT-7.,

−−−−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 4

Zatrudniasz w swoim zakładzie gastronomicznym kelnera w oparciu o umowę o pracę na

pełen etat. Jego wynagrodzenie miesięczne – to płaca zasadnicza 1 200 złotych, premia 20%
płacy zasadniczej. Jaką kwotę, jako pracodawca, potrącisz z tytułu ubezpieczeń społecznych?
Jakie to będą ubezpieczenia i poszczególne kwoty?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać to ćwiczenie powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  określić zasady naliczania składek ubezpieczeń społecznych,
4)  obliczyć kwotę miesięcznego wynagrodzenia brutto pracownika,
5)  obliczyć poszczególne składki ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i chorobowych jako

iloczyn wynagrodzenia brutto i właściwych stóp procentowych,

6) zsumować obliczone składki ubezpieczeń,
7) wyniki przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

arkusz papieru formatu A4,

−−−−

materiały piśmiennicze, kalkulator.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie ubezpieczeń społecznych?

2) określić podatki, z jakich rozlicza się prowadzący działalność

gastronomiczną?

3) określić stawki podatku VAT w gastronomii?

4) podać obciąŜenia pracodawcy i pracownika z tytułu ubezpieczeń

społecznych i zdrowotnych?

5) podać zasady naliczania odsetek od zobowiązań podatkowych?

6) sporządzić deklarację VAT-7?

7) dokonać naliczenia zaliczki podatku dochodowego od osób fizycznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.

Dokumentacja prowadzonej działalności

4.9.1. Materiał nauczania

Dokument – pisemny ślad czynności lub operacji, zawierający ich charakterystykę, czyli:

dane o przedmiocie operacji, jej ujęcie ilościowe i wartościowe, dane o uczestnikach operacji
i terminie. W dokumencie powinny znaleźć się elementy gwarantujące jego wiarygodność,
czyli określenie wystawcy, data i miejsce wystawienia, symbol i kolejny numer, określenie
odbiorcy, treść /przedmiot/ operacji, wartość operacji i ujęcie ilościowe, podpis wystawcy.

Sporządzanie dokumentu wymaga przestrzegania obowiązujących zasad, a zwłaszcza

starannego  wypełniania  dokumentu  w  sposób  trwały  i  czytelny  bez  zamazywania,
wyskrobywania,  wycierania  /ręcznie,  maszynowo  lub  komputerowo/.  Ogół  dokumentów
moŜna  sklasyfikować  według  róŜnych  kryteriów.  W  zaleŜności  od  tego,  kto  jest  wystawcą
dokumentu  moŜna  je  podzielić  na  własne  –  wystawione  przez  daną  firmę;  (wewnętrzne
i  zewnętrzne)  oraz  obce  –  otrzymane  od  innych,  czyli  wystawione  przez  inne  jednostki.
Z  punktu  widzenia  techniki  ewidencji  dowody  księgowe  moŜna  podzielić  na  źródłowe
(pierwotne),  które  po  raz  pierwszy  rejestrują  określone  operacje  gospodarcze  oraz  wtórne
(zbiorcze),  sporządzane  na  podstawie  dokumentów  źródłowych  np.  rejestr  zakupu.  Według
rodzaju  przedmiotu  ewidencji  księgowej  dokumenty  moŜna  podzielić  na  kasowe,  bankowe,
magazynowe i rozrachunkowe.

Dowód księgowy – kaŜdy dokument będący podstawą rejestracji gospodarczych.
Przed rejestracją operacji dokument poddawany jest kontroli:

−−−−

merytorycznej – sprawdzenie czy dane w dokumencie odpowiadają rzeczywistości,
polega na ustaleniu rzetelności danych, celowości i legalności operacji, a takŜe
stwierdzenia czy dowody zostały wystawione przez właściwe jednostki;

−−−−

formalnej – stwierdzenie czy dokument jest kompletny, czy zawiera wszystkie niezbędne
dane, czy został wystawiony na odpowiednim formularzu;

−−−−

rachunkowej – sprawdzenie czy nie ma błędów arytmetycznych w obliczeniach.

Sposób i zakres rejestrowania dowodów księgowych zaleŜy od wybranej przez przedsiębiorcę
formy  prowadzenia  księgowości  (ta  z  kolei  uzaleŜniona  jest  od  przyjętego  sposobu
opodatkowania dochodu prowadzonej działalności).
Karta  podatkowa  –  nie  ma  obowiązku  prowadzenia  Ŝadnej  ewidencji  (takŜe  podatkowej).
Zatrudniający pracowników muszą prowadzić ewidencję zatrudnienia oraz karty przychodów
pracowników. Przedsiębiorca objęty kartą obowiązany jest do wydania rachunków lub faktur
VAT  na  Ŝądanie  klientów  i  do  przechowywania  ich  kopii  przez  5  lat,  licząc  od  końca  roku,
w którym je wydał.
Ryczałt  od  przychodów  ewidencjonowanych  –  naleŜy  prowadzić  ewidencję  przychodów,
wykaz środków trwałych, wyposaŜenia i wartości niematerialnych i prawnych. Przedsiębiorcy
muszą  posiadać  i  przechowywać  dowody  zakupu  towarów,  sporządzać  spisy  z  natury
(remanent)  na  dzień  rozpoczęcia  działalności,  na  koniec  kaŜdego  roku  i  na  dzień  likwidacji
działalności.  Zatrudniający  pracowników  muszą  prowadzić  indywidualne  karty  ich
przychodów.
Na  zasadach  ogólnych  –  ten  sposób  rozliczeń  podatku  dochodowego  wiąŜe  się
z  koniecznością  prowadzenia  księgi  przychodów  i  rozchodów  albo  teŜ  ksiąg  rachunkowych
(pełnej księgowości). Prowadząc księgę przychodów i rozchodów przedsiębiorca ma równieŜ
obowiązek  prowadzić  ewidencję  środków  trwałych,  wyposaŜenia  i  wartości  niematerialnych
i  prawnych.  Zatrudniający  pracowników  muszą  ponadto  prowadzić  indywidualne  karty
przychodów pracowników.
W  księdze  przychodów  i  rozchodów  wpisuje  się  wydatki  poniesione  na  prowadzenie
działalności  (na  podstawie  faktur  zakupu  materiałów,  towarów  oraz  faktur  za  usługi  obce)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oraz  uzyskiwane  przychody  ze  sprzedaŜy  towarów,  usług  (za  moment  powstania  przychodu
uznaje  się  dzień  wystawienia  faktury).  Zapisy  w  księdze  muszą  być  dokonane  starannie,
czytelnie  i  trwale,  w  języku  polskim  i  w  walucie  polskiej.  Księgę  oraz  dowody  księgowe
naleŜy  przechowywać  przez  okres  5  lat  w  siedzibie  firmy  lub  w  miejscu  prowadzenia
działalności.  Księgę  moŜna  teŜ  prowadzić  za  pomocą  programu  komputerowego.
Sporządzany  wydruk  zapisów  za  dany  miesiąc  musi  być  zgodny  z  wzorem

księgi.

Przedsiębiorca prowadzący księgę za pomocą technik informatycznych zobowiązany jest do:

−−−−

posiadania pisemnej szczegółowej instrukcji obsługi programu komputerowego,

−−−−

wykorzystywania programu zapewniającego bezzwłoczny wgląd w treść dokonywanych
zapisów oraz wydrukowanie chronologiczne wszystkich danych (zgodnie z wzorem
księgi),

−−−−

przechowywania zapisanych danych na magnetycznych nośnikach informacji (do czasu
wydruku) w sposób chroniący przed ich zatarciem, zniekształceniem lub naruszeniem
ustalonych zasad przetwarzania.

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaka jest róŜnica między dokumentami własnymi a obcymi?
2.  Jakie elementy zawiera faktura?
3.  Jakiej kontroli powinien podlegać dowód księgowy?
4.  Na czym polega prowadzenie księgi przychodów i rozchodów?
5.  W  jaki  sposób  technika  informatyczna  moŜe  być  stosowana  do  dokumentowania

prowadzonej działalności gospodarczej?

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie poniŜszych danych jako sprzedawca sporządź fakturę.
Punkt Małej Gastronomii „Grzanka” mieszczący się w Poznaniu 61-022 przy ul.

Bydgoskiej  12  sprzedał  w  dniu  16  maja  br.  Przedsiębiorstwu  Produkcyjnemu  „ATMA”
z siedzibą w Poznaniu 60-250 przy ul. Krótkiej 8: 25 sandwiczy „Americano” w cenie 8,00 zł
netto,  14  kanapek  z  tuńczykiem  w  cenie  5.50  zł  netto  oraz  12  porcji  sałatki  „wiosennej”
w cenie 11,00 zł netto. (VAT 7%). Płatność nastąpi przelewem w ciągu 5 dni na konto PKO
BP S.A. 14 2634 8250 0000 0000 4233 5684, odbiór własny.

NIP sprzedawcy: 772-16-14-851, nabywcy: 785-12-29-663

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie zapoznać się z informacjami zamieszczonymi w ćwiczeniu,
3)  zapoznać się z formularzem faktury,
4)  starannie wypełnić rubryki,
5)  obliczyć podatek VAT kaŜdej pozycji asortymentowej,
6)  zsumować wartość faktury netto, podatek VAT i wartość faktury brutto,
7)  uwaŜnie wpisać obliczone kwoty do właściwych rubryk,
8)  upewnić się, czy faktura została wystawiona prawidłowo,
9)  wyniki przedstawić na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

formularz faktury,

−−−−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Na podstawie następujących dokumentów (podane sumy są wartościami netto) wypełnij

uproszczoną wersję księgi przychodów i rozchodów za bm. Ustal wysokość osiągniętego
dochodu.

1. Fa VAT nr 1638 z dn. 06.bm. za usługi telekomunikacyjne

160,00 zł

2. Fa VAT nr 36 z dn.20.bm.za sprzedane wyroby gastronomiczne

340,00 zł

3. Suma paragonów kasy fiskalnej za bm.

10 520,00 zł

4. Nota księgowa – opłata czynszu najmu lokalu za bm.

850,00 zł

5. Fa VAT nr 37 z dn. 25 bm. za sprzedane wyroby

150,00 zł

6. Fa VAT nr 695 z dn. 10 bm.. za zakup materiałów

3 100,00 zł

7. Fa VAT nr 25978 z dn. 28 bm. za zuŜycie energii elektrycznej 470,00 zł
8. Fa VAT nr 6225 z dn. 22 bm. za zakup towarów

600,00 zł

9. Lista płac za bm.

2 500,00 zł

10. Składki ZUS za bm.

625,00 zł

Lp.

Data

Nr dowodu

Opis zdarzenia

Przychód

Zakup towarów

i materiałów

Wydatki

/koszty/

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  zapoznać się z zasadami prowadzenia księgi przychodów i rozchodów,
3)  przeczytać dokładni treść ćwiczenia,
4)  uporządkować dokumenty chronologicznie (według dat),
5)  podzielić dokumenty na grupy rodzajowe,
6)  wpisać  dokumenty do księgi przychodów i rozchodów, pamiętając, Ŝe wartość z danego

dokumentu moŜe być wpisana w jedną z trzech kolumn (przychód, zakup lub wydatki),

7)  zsumować wartości w poszczególnych kolumnach,
8)  ustalić wysokość osiągniętego dochodu,
9)  wyniki przedstawić na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

przybory piśmiennicze,

−−−−

kalkulator,

−−−−

komputer z programem słuŜącym do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie dokumentu księgowego?

2) określić znaczenie dowodu księgowego?

3) rozróŜnić dokumenty księgowe w zaleŜności od przeznaczenia?

4) dokonać kontroli formalnej dowodu księgowego?

5) sporządzić fakturę sprzedaŜy ?

6) rozróŜnić uproszczoną formę księgowości od pełnej?

7) ustalić w księdze przychodów i rozchodów wysokość dochodu

lub straty?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 24 zadania dotyczące zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej.

Wszystkie

zadania

są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ

jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rejestracja działalności gospodarczej ma miejsce w

e)  urzędzie skarbowym.
f)  urzędzie miasta, gminy.
g)  urzędzie statystycznym.
h)  Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

2. W zakładzie gastronomicznym, przy ustalaniu cen, stosuje się następujące stawki

podatku VAT

19% i 22%.

7% i 19%.

7% i 22%.

3%, 7% i 22%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Biznes plan tworzony jest przede wszystkim na potrzeby

a)  jednostki nadrzędnej.
b)  urzędu skarbowego.
c)  własne.
d)  ZUS.

4. Zakładając działalność gospodarczą w urzędzie skarbowym moŜemy

a)  uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
b)  otrzymać numer REGON.
c)  otrzymać numer NIP.
d)  otworzyć rachunek bankowy.

5. Kontrola wymogów sanitarnych i bhp przeprowadzana jest przez

a)  Inspektora budowlanego.
b)  Urząd Pracy.
c)  Stację Sanitarno-Epidemiologiczną.
d)  Rejonowy ośrodek zdrowia.

6. Kelnerowi z 12 letnim staŜem pracy, zatrudnionemu w wymiarze pełnego etatu

przysługuje urlop wypoczynkowy

a)  26 dni.
b)  20 dni.
c)  13 dni.
d)  10 dni.

7. Do ubezpieczeń społecznych zaliczamy ubezpieczenie

a)  zdrowotne.
b)  chorobowe.
c)  majątkowe.
d)  osobowe.

8. Podstawowym elementem promocji marketingowej jest

a)  moda.
b)  reklama.
c)  cena.
d)  atmosfera.

1. Cena gastronomiczna brutto to cena zakupu netto

a)  plus podatek VAT.
b)  plus marŜa gastronomiczna.
c)  plus marŜa gastronomiczna plus podatek VAT.
d)  minus marŜa gastronomiczna plus podatek VAT.

2. O ile prowadzimy wyłącznie ewidencję naszych przychodów i stosujemy stawki %

naliczane od wartości obrotu firmy, oznacza to, Ŝe rozliczamy się z urzędem skarbowym

a)  w oparciu o kartę podatkową.
b)  w oparciu o ryczałt ewidencyjny.
c)  na zasadach ogólnych.
d)  19% podatkiem liniowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Otwarcie rachunku bankowego ma miejsce na podstawie

a)  ustnej dyspozycji otwarcia.
b)  podpisanej umowy o otwarcie rachunku bieŜącego.
c)  wyłącznie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.
d)  przedłoŜenia zaświadczenia o zebranych środkach pienięŜnych.

4. Osobą, spełniającą wymagania na stanowisko kucharza jest:

a)  absolwent liceum ogólnokształcącego, dotychczas nigdzie nie zatrudniony.
b)  absolwentka liceum ekonomicznego, studentka zaoczna WyŜszej Szkoły Hotelarskiej.
c)  absolwent zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii.
d)  absolwent technikum spoŜywczego w zawodzie dietetyk.

5. Forma dzierŜawy, na mocy, której uŜytkuje się środek trwały w zamian za ustalone

płatności nosi nazwę

a)  umorzenia.
b)  leasingu.
c)  aportu.
d)  franczyzy.

6. Dla działalności gastronomicznej cykl gospodarczy moŜna przedstawić następująco:

a)  zaopatrzenie – produkcja – zbyt.
b)  produkcja – towar – zapas – sprzedaŜ – pieniądz.
c)  materiał – towar – zapas towarowy – sprzedaŜ – pieniądz.
d)  towar – sprzedaŜ – pieniądz – towar.

7. Identyfikacja potencjalnych klientów zakładu gastronomicznego nazywana jest

a)  segmentacją.
b)  kalkulacją.
c)  promocją.
d)  public relation.

8. Sprawdzenie czy dokument jest wypełniony poprawnie i kompletnie to kontrola

a)  merytoryczna.
b)  formalna.
c)  rachunkowa.
d)  wstępna.

9. Oferowany przez zakład gastronomiczny asortyment potraw i usług określamy jako

a)  popyt.
b)  podaŜ.
c)  marketing-mix.
d)  kalkulacja.

10. Deklaracja PIT stosowana jest przy rozliczeniach z tytułu podatku

a)  akcyzowego.
b)  dochodowego od osób fizycznych.
c)  dochodowego od osób prawnych.
d)  od towarów i usług.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Kalkulacja kosztu jednostkowego jest podstawą do ustalenia

a)  marŜy gastronomicznej.
b)  dochodów.
c)  ceny.
d)  wysokości podatku dochodowego.

12. Pracodawca zobowiązany jest do wypełniania wobec pracownika obowiązków

wymienionych w Kodeksie Pracy, jeśli zawarł z nim umowę

a)  o dzieło.
b)  zlecenie.
c)  agencyjną.
d)  o pracę.

13. Oferta zakładu gastronomicznego musi zawierać

nazwisko właściciela.

kompletny asortyment.

drogę dojazdową do lokalu.

nazwę i adres zakładu.

14. Do zakładów Ŝywienia otwartego nie zaliczamy

a)  kawiarni.
b)  restauracji.
c)  stołówki pracowniczej.
d)  gospody.

15. Jednostką kalkulacyjną w działalności gastronomicznej nie jest

a)  1 posiłek.
b)  10 porcji.
c)  1 talerz.
d)  1 kg produkowanych potraw.

16. W przypadku złoŜenia przez klienta pisemnej reklamacji, czas na jej rozpatrzenie wynosi

a)  7 dni.
b)  10 dni.
c)  21 dni.
d)  14 dni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Prowadzenie działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Barlow J., Mǿller C.: Reklamacja, czyli prezent: strategia korzystania z informacji

od klienta. PWN, Warszawa, 2001

2. Borowska G.: Przygotowanie do działalności usługowej. Podstawy rachunkowości,

WSiP, Warszawa 2003

3. Cisowski J. i inni: Sam prowadzę własną firmę: dla prowadzących działalność

gospodarczą osób fizycznych i spółek cywilnych, „ Informer”, Tarnowskie Góry 2000

4.  Czarniecka-Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma, ProMedia 2004
5.  Kodeks cywilny (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. z późniejszymi zmianami)
6.  Kodeks pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z późniejszymi zmianami)
7.  Kodeks spółek handlowych (ustawa z dnia 15 września 2000 r.)
8.  Kuczewska  L.:  Przygotowanie  do  działalności  usługowej.  Marketing  usług.  WSiP,

Warszawa 2004

9. Mruk H., Pilarczyk B., Sojkin B., Szulce H:. Podstawy marketingu, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1999

10. Merta T., Pacewicz A., Piasecki M., Zachorowska-Mazurkiewicz A., Kopański S.:

Podstawy przedsiębiorczości cz. I, Centrum Edukacji Obywatelskiej CIVITAS,
Warszawa 2002

11. Mikina A., Sienna M..: Przedsiębiorczość – klucz do sukcesu, Wydawnictwo REA,

Warszawa 2002

12.  Mielczarczyk Z., Urbańska B.: Gospodarka i rachunkowość w gastronomii, WSiP 2002
13.  Morrow J.: Rób biznes, Morrow Publishing, Warszawa 1991
14.  Musiałkiewicz J.: Marketing, Ekonomik 2003
15.  Olszewski J.: Prawo gospodarcze – Kompendium, C.H. BECK, Warszawa 2002
16.  Piasecki B.: Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa–Łódź 2001
17.  Pietkiewicz E.: Dobre obyczaje. CIM, Warszawa 1997
18.  Pietkiewicz E.: Etykieta menadŜera. CIM, Warszawa 1998
19.  Rzeczpospolita 2006, dodatki „Dobra firma”
20.  Sala J.: Marketing w gastronomii, PWE 2004
21.  Sobczak G.: Ekonomika małych przedsiębiorstw. Difin, Warszawa 2004
22.  Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
23.  Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
24.  Strony Internetowe

−

www.twoja-firma.pl,

−

www.cesar.edu.pl,

−

www.edukacjaprawnicza.pl

25. Czasopisma specjalistyczne:

−−−−

Przegląd gastronomiczny,

−−−−

Hotelarz