plik

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 2

Do amerykańskiego Czytelnika

Od  chwili  publikacji  mojej  książki  The  End  of  Faith  (Koniec  wiary)  tysiące  ludzi
napisało do mnie, zwracając uwagę,  że źle  czynię nie  wierząc w Boga. Najbardziej
wrogie listy pochodziły od chrześcijan. To dziwne, bo właśnie chrześcijanie uważają,
że ich wiara reprezentuje najlepiej wartości przebaczenia i miłości. W rzeczywistości,
wielu, którzy głoszą, że zostali najbardziej przemienieni przez miłość Chrystusa, jest
głęboko, czasem morderczo, nietolerancyjnymi dla krytyki. Choć można przypisać to
ludzkiej  naturze,  jest  dla  mnie  jasnym,  że  taka  nienawiść  jest  mocno  poparta  w
tekście  Biblii.  Skąd  to  wiem?  Najbardziej  niebezpieczni  z  moich  korespondentów
zawsze cytowali rozdziały i wersy Biblii. Choć ta książka przeznaczona jest dla ludzi
każdej  wiary,  została  napisana  w  formie  listu  do  chrześcijan.  Odpowiadam  tu  na
wiele  argumentów przytaczanych  przez  chrześcijan  gdy  bronią  swych  religijnych
przekonań.  Głównym  celem  książki  jest  danie  argumentów  ludziom  świeckim  w
naszym  społeczeństwie,  którzy  uważają,  że  religia  powinna  być  usunięta  z  polityki,
argumentów  przeciwko  ich  oponentom  z  Chrześcijańskiej  Prawicy.  Tak,  więc
„chrześcijanin”, o którym mówię dalej, to chrześcijanin w wąskim sensie tego słowa.
To ktoś, kto wierzy, że Biblia jest natchnionym słowem bożym oraz, że tylko ci, którzy
przyjmą  boskość  Jezusa  Chrystusa  zostaną  zbawieni  po  śmierci.  Wiele  badań
społecznych  sugeruje,  że  mocno  ponad  połowa  Amerykanów  podziela  te
przekonania.  Oczywiście,  takie  metafizyczne  przekonania  nie  implikują
przynależności  do  konkretnej  odmiany  chrześcijaństwa.  Konserwatyści  z  dowolnej
sekty

– katolicy, protestanci, ewangeliści, baptyści, zielonoświątkowcy, świadkowie

Jehowy i tak dalej

– wszystkich jednakowo dotyczy moja polemika. Szczególnie

przekonania konserwatywnych chrześcijan ostatnio wywierają wyjątkowy wpływ na
nasze

narodowe życie – w naszych sądach, w naszych szkołach, w każdej gałęzi

władz  państwowych.  W  Liście  do  chrześcijańskiego  narodu,  zamierzam  podważyć
intelektualne  i  moralne  roszczenia  chrześcijaństwa  w  ich  najbardziej
zaangażowanych postaciach. Stąd, liberalni i umiarkowani chrześcijanie nie zawsze
rozpoznają  siebie  w  „chrześcijaninie”,  do  którego  piszę.  Powinni  jednak  rozpoznać
150  milionów  swoich  sąsiadów.  Nie  mam  wielkich  złudzeń,  że  liberałowie  i
umiarkowani  postrzegają  szalone  pewniki  Chrześcijańskiej  Prawicy  z  podobnym
zaniepoko

jeniem jak ja. Mam jednak nadzieję, że zaczną dostrzegać, jak szacunek

wymagany  przez  nich  dla  swoich  przekonań  religijnych  daje  schronienie  dla
ekstremistów każdej wiary. I choć liberałowie i umiarkowani nie wlatują samolotami w
wieżowce  lub  nie  organizują  swego  życia  według  apokaliptycznej  przepowiedni,
jednak rzadko kwestionują słuszność wychowywania dzieci w przekonaniu, że są one
chrześcijanami,  muzułmanami  lub  Żydami.  Nawet  najbardziej  postępowe  wierzenia
wspierają  religijne  podziały  naszego  świata.  W  Liście do chrześcijańskiego narodu, to z
chrześcijaństwa  wybrałem  cechy  najbardziej  dzielące,  raniące  i  wsteczne.  W  tych
przykładach  liberałowie,  umiarkowani  i  niewierzący  mogą  rozpoznać  wspólną
przyczynę zła. Według ostatniego badania Gallupa, tylko 12 % Amerykanów uważa,
że  życie  na  ziemi  powstało  w  naturalnym  procesie,  bez  boskiej  ingerencji.  31  %
uważa,  że  ewolucja  była  „kierowana  przez  Boga”.  Jeżeli  nasze  rozumienie  świata
poddane  zostałoby  głosowaniu,  idee  „rozumnego  projektu”  pokonałyby  biologii
nau

kową w stosunku 3 do 1. To może niepokoić, bo przyroda nie dostarcza żadnych

przekonywujących  dowodów  na  istnienie  rozumnego  projektanta-stwórcy,  a  za  to
niepoliczone  przykłady  „nierozumnego”  tworzenia.  Współczesna  dyskusja  wokół
„rozumnego  projektu”  nie  powinna  usuwać  nam  sprzed  oczu  skali  religijnego
„zauroczenia”  u  zarania  XXI  wieku.  Te  same badanie  Gallupa  pokazuje,  że  53  %

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 3

Amerykanów jest po prostu kreacjonistami.

Oznacza to, pomimo ponad stu lat

badań naukowych pokazujących pradawność życia i jeszcze bardziej zaawansowany
wiek  ziemi, że ponad połowa naszych sąsiadów wierzy,  że cały wszechświat został
stworzony 6000 lat temu. Czyli tysiąc lat po tym jak Sumeryjczycy wynaleźli pierwszy
klej.  Ci,  którzy  wybierają  naszego prezydenta i członków Kongresu,  lub sami mogą
zostać  wybrani,  wierzą,  że  dinozaury  weszły  parami  do  Arki  Noego,  że  światło
zostało  stworzone  po  drodze  z  dalekich  galaktyk  do  Ziemi,  i  że  pierwszy
przedstawiciel  naszego  gatunku  został  zmontowany  z  gleby  i  boskiego  oddechu  w
ogrodzie  z  gadaj

ącym wężem, przez niewidzialnego Boga. Spośród rozwiniętych

narodów, mieszkańcy Stanów Zjednoczonych, jako jedyni mają takie przekonania.
Nasz kraj sprawia dziś wrażenie niezręcznego, wojowniczego i nierozgarniętego
olbrzyma

– jak nigdy w naszej historii. Każdy, komu nie jest obojętny los cywilizacji,

łatwo stwierdzi, że taka kombinacja wielkiej siły i wielkiej głupoty jest po prostu
przerażająca – nawet u przyjaciół. Prawda jest jednak taka, że wielu z nas nie dba o
los cywilizacji. 44 %

Amerykanów jest przekonana, że Jezus wróci, by sądzić żywych

i umarłych wciągu najbliższych 50 lat. Według najpopularniejszej interpretacji biblijnej
przepowiedni, Jezus nadejdzie dopiero, gdy rzeczy będą się dziać wyjątkowo źle, tu
na ziemi. Nie będzie więc przesadą wyobrazić sobie, że gdyby Nowy Jork zastąpiła
nagle kula ognia, znaczny procent Amerykanów znalazłby dobrą stronę we właśnie
powstałym grzybie atomowym – najlepsza rzecz, która może się zdarzyć właśnie
nadchodzi

– powrót Chrystusa. Powinno być absolutnie oczywiste, że ten rodzaj

przekonań  nie  zbuduje  nam  pewnej  przyszłości  –  społeczeństwa,  ekonomii,
środowiska  naturalnego  czy  polityki  światowej.  Proszę  sobie  wyobrazić
konsekwencje  sytuacji,  gdyby  jakakolwiek  cześć  rządu  Stanów  Zjednoczonych
naprawdę  uwierzyła,  że  świat  się  kończy  i  to  kończy  w  sposób  wspaniały.  Fakt,  że
prawie  połowa  Amerykanów  najwyraźniej  tak  uważa  tylko  na  podstawie  religijnych
dogmatów, powinien być uważany za moralny i intelektualny stan zagrożenia.

Książka, którą zamierzasz przeczytać, jest moją reakcją na to zagrożenie. Mam
wielką nadzieję, że uznasz ją za ważną.

Sam Harris
Nowy Jork, 1 maja, 2006 r.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 4

erzysz, że Biblia jest słowem bożym, Jezus synem Boga, a tylko wierzący w

Jezusa zostaną zbawieni po śmierci. Jako  chrześcijanin, wierzysz w to nie dlatego,
że pewniej się dzięki temu czujesz, ale dlatego, że są prawdziwe. Zanim wskażę na
problemy z tymi twierdzeniami, chcę wskazać kilka spraw, z którymi oboje możemy
się zgodzić. Zgadzamy się, na przykład, że jeżeli jeden z nas ma rację, drugi się myli.
Biblia  jest  słowem  bożym  lub  nie  jest.  Jezus  oferuje  ludzkości  jedyną  prawdziwą
drogę  do  zbawienia  (Ewangelia  Jana  14:6)  lub  nie  oferuje.  Zgadzamy  się,  że
prawdziwy chrześcijanin, uważa, że inne religie się mylą. I jeżeli chrześcijaństwo jest
prawdą,  a  ja  pozostanę  niewierzącym,  powinienem  oczekiwać  cierpień  w  piekle.
Gorzej, przekonałem wielu znajomych i przyjaciół, by odrzucili sam pomysł Boga. Oni
również będą cierpieć męki w „wiecznym ogniu” (Ewangelia Mateusza 25:41). Jeżeli
podstawowa  doktryna  chrześcijaństwa  jest  prawdą,  zmarnowałem  swoje  życie  w
najgorszy  możliwy  sposób.  Przyznaje  się  do  tego  bez  bicia.  Fakt,  że  moje  stałe,
uparte  i  publiczne  odrzucenie  chrześcijaństwa  nie  martwi  mnie  w  najmniejszym
stopniu, p

owinien zwrócić Twoją uwagę, za jak wątłe uważam Twoje uzasadnienie do

bycia chrześcijaninem. Oczywiście są chrześcijanie, którzy nie zgadają się z żadnym
z nas.

Uznają, że inne wyznania również prowadzą do zbawienia. Inni nie boją się

piekła  i  nie  wierzą  w  fizyczne  zmartwychwstanie  Jezusa.  Ci  chrześcijanie  często
określają  siebie  jako  „liberalnych  religijnie”  lub  jako  „umiarkowanych”.  Z  ich  punktu
widzenia  obaj  nie  rozumiemy

, co to znaczy być osobą wierzącą. Istnieje szeroki i

piękny  obszar  wiary  między  ateizmem  a  fundamentalizmem,  który  był  dyskretnie
badany przez pokolenia myślących chrześcijan. Według liberałów i umiarkowanych,
wiara  dotyczy  tajemnicy,  znaczenia,  wspólnoty  i  miłości.  Ludzie  tworzą  religię  z
całego  swojego  życia,  nie  tylko  z  wiary.  Pisałem  gdzie  indziej  o  problemach,  które
widzę  w  postawie  liberalnej  i  umiarkowanej.  Wystarczy  wspomnieć,  że  sprawa  jest
prostsza  i  jednocześnie bardziej  pilna,  niż  liberałowie  i  umiarkowani  zwykle
przyznają. Biblia jest po prostu zwykłą książką, napisaną przez śmiertelnych, lub nią
nie  jest.  Jeżeli  Biblia  jest  zwykłą  książką,  a  Chrystus  był  zwykłym  człowiekiem  –
doktryna

chrześcijaństwa jest fałszywa. Jeżeli Biblia jest zwykłą książką, a Chrystus

był zwykłym człowiekiem, to historia teologii chrześcijańskiej jest opowieścią o grupie
wykształconych  ludzi  wyjaśniających  przez  wieki  wspólne  złudzenie.  Jeżeli  zaś
główne  założenia  chrześcijaństwa  są  słuszne,  to  czeka  mnie  kilka  ponurych
niespodzianek,  mnie  i  innych  niewierzących  podobnych  do  mnie.  Ty,  czytelniku  to
wiesz.  I  co  najmniej  połowa  Amerykanów.  Bądźmy  więc  ze  sobą  szczerzy:  wraz  z
upływem  czasu  jedna  strona  musi  wygrać  ten  spór,  a  druga  strona  naprawdę
przegra.

Rozważ jednak, że każdy zaangażowany muzułmanin ma te same powody do bycia
muzułmaninem, jak ty do bycia chrześcijaninem. A mimo wszystko nie uważasz jego
przyczyn za przekonywujące. W Koranie wielokrotnie napisane jest, że stanowi on
prawdziwe słowo twórcy świata. Muzułmanie wierzą w to równie mocno, jak ty
wierzysz w słowa Biblii. Bogata literatura opisuje życie Mahometa i dowodzi, z punktu
widzenia islamu, że był on ostatnim prorokiem Boga. Mahomet przekonuje też jasno
swoic

h czytelników, że Jezus nie był bogiem (Koran 5:71-75; 19:30-38), oraz, że

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 5

ktokolwiek, kto myśli inaczej spędzi wieczność w piekle. Muzułmanie są przekonani,
że opinia Mahometa na ten temat, tak jak na wszystkie inne, jest niepodważalna.

Dlaczego nie pozbawia cię snu myśl o tym, by przejść na islam? Czy potrafisz
dowieść, że Allach nie jest tym jedynym prawdziwym Bogiem? Czy potrafisz dowieść,
że archanioł Gabriel nie odwiedził Mahometa w grocie? Oczywiście, że nie. Ale nie
potrzebne są ci te dowody, by odrzucić wierzenia muzułmanów jako absurdalne. To
na nich spoczywa ciężar udowodnienia, że ich przekonania o Bogu i Mahomecie są
prawdz

iwe. Nie zrobili tego. Nie mogą tego zrobić. Muzułmanie po prostu nie

stwierdzają niczego o rzeczywistości, czego można by dowieść. Jest to oczywiste dla
każdego, kto nie znieczulił swego umysłu dogmatem islamu.

Tak naprawdę wiesz doskonale, jak być ateistą w stosunku do wierzeń muzułmanów.
Czy nie jest oczywiste, że muzułmanie oszukują siebie? Czy nie jest oczywiste, że
ktokolwiek, kto myśli, że Koran to idealne słowo Stwórcy świata, nie czytał tej książki
uważnie? Czy nie jest oczywiste, że doktryna islamu stanowi prawie idealną barierę
dla uważnego badania? Tak. Te rzeczy są oczywiste. A teraz zauważ, że sposób, w
jaki postrzegasz islam jest dokładnie taki sam jak ten, w który wierzący muzułmanie
postrzegają chrześcijaństwo. I jest to sposób, w jaki ja postrzegam wszystkie religie.

Mądrość Biblii

Wierzysz, że chrześcijaństwo jest najlepszym źródłem ludzkiego dobra. Wierzysz, że
Jezus nauczał ideałów miłości, współczucia i bezinteresowności lepiej niż ktokolwiek
w historii. Wierzysz, że Biblia jest najbardziej głęboką księgą kiedykolwiek napisaną,
której treść wytrzymała próbę czasu tak dobrze, że musi to być ona natchniona przez
Bo

ga. Wszystkie te przekonania są fałszywe.

Pytania dotyczące moralności, to pytania o szczęście i cierpienie. Dlatego ani ty, ani
ja  nie  mamy  moralnych  zobowiązań  wobec  kamieni.  W  stopniu,  w  jakim  nasze
działanie może wpłynąć na doznania innych istot żywych – dobrze lub źle – pytania
moralne  mają  zastosowanie.  Pomysł,  że  Biblia  jest  idealnym  przewodnikiem
moralnym  jest  po  prostu  zadzi

wiający, gdy poznamy jej treść. Na przykład boskie

rady dla rodziców są proste: jeżeli dziecko zrobi cokolwiek źle, powinniśmy zbić je
kijem (Księga Przysłów 13:24, 20:30, Ewangelia Marka 7:9-13 i Ewangelia Mateusza
15:4-7 ). G

dyby zaś były bezczelne na tyle by nam odpowiedzieć, powinniśmy je

zabić (Księga Wyjścia 21:15, Księga Kapłańska 20:9; Księga Powtórzonego Prawa
21:18-21, Ewangelia Marka 7:9-13 i Mateusza 15:4-7

). Powinniśmy również

kamienować ludzi za herezję, niewierność, homoseksualność, pracę w szabat,
oddawanie czci obrazom, czary

i wiele innych wymyślonych przewin. Oto jeszcze

jeden przykład nieprzemijającej mądrości bożej:
„Jeśli cię będzie pobudzał skrycie twój brat, syn twojej matki, twój syn lub córka albo
żona, co na łonie twym spoczywa albo przyjaciel tak ci miły, jak ty sam, mówiąc:

«Chodźmy, służmy bogom obcym», … nie usłuchasz go, nie ulegniesz mu, nie spojrzysz
na niego z litością, nie będziesz miał miłosierdzia, nie będziesz taił jego przestępstwa. Winieneś go
zabić, pierwszy podniesiesz rękę, aby go zgładzić, a potem cały lud. Ukamienujesz go na

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 6

śmierć, ponieważ usiłował cię odwieść od Pana, Boga twojego, który cię wywiódł z
ziemi

egipskiej, z domu niewoli… Jeśli usłyszysz w jednym z miast, które Pan, Bóg twój, daje ci na

mieszkanie, że wyszli spośród ciebie ludzie przewrotni i uwodzą mieszkańców swego miasta
mówiąc: «Chodźmy, służmy obcym bogom!», których nie znacie - przeprowadzisz
dochodzenia, zbadasz, spytasz, czy to

prawda. Jeśli okaże się prawdą, że taką

obrzydliwość popełniono pośród ciebie, mieszkańców tego miasta wybijesz ostrzem
miecza, a samo miasto razem ze

zwierzętami obłożysz klątwą…” Księga

Powtórzonego Prawa 13:7-16

Wielu  chrześcijan  uważa,  że  Jezus  odżegnał  się  od  całego  tego barbarzyństwa  w
sposób  niepozostawiający  wątpliwości  i  podał  nam  doktrynę  czystej  miłości  i
tolerancji.  Nic  z  tych  rzeczy.  W  rzeczywistości,  w  wielu  miejscach  Nowego
Testamentu Jezus potwierdza obowiązywanie całego prawa ze Starego Testamentu.

„Nie  sądźcie,  że  przyszedłem  znieść  Prawo  albo  Proroków.  Nie przyszedłem  znieść,  ale
wypełnić.  Zaprawdę,  bowiem  powiadam  wam:  Dopóki  niebo  i  ziemia  nie  przeminą,
ani  jedna  jota,  an

i jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni.

Ktokolwiek,  więc  zniósłby  jedno  z  tych przykazań,  choćby  najmniejszych,  i  uczyłby
tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać,
ten  będzie  wielki  w  królestwie  niebieskim.  Bo  powiadam  wam:  jeśli  wasza
sprawiedliwość  nie  będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do
królestwa niebieskiego.” Ewangelia wg św. Mateusza 5:17-20

Apostołowie często potwierdzają to stanowisko ( na przykład Drugi List do Tymoteusza
3:14-16

). To prawda, że Jezus powiedział także głębokie słowa o miłości,

przebaczeniu i wyrozumiałości. „Nie czyń bliźniemu, co tobie niemiłe”(Złota Zasada)
jest  wspaniałym  moralnym  zaleceniem.  Ale  wielu  nauczycieli  dawało  podobne  rady
wieki  przed  Jezusem  (Zoroaster,  Budda,  Konfucjusz,  Epiktet...),  i  wiele  pism
rozważało  wagę  wszechobecnej  miłości  z  większą  precyzją  niż  Biblia,  a  bez  skazy
bezwstydnej  celebracji  przemocy

, którą znajdujemy na stronach Starego i Nowego

Testamentu.  Jeżeli  myślisz,  że  chrześcijaństwo  jest  najprostszą  i  nieskalaną
ekspresją miłości i współczucia, która kiedykolwiek istniała, nie wiesz wiele o innych
religiach świata.

Weźmy  religię  dżainów  w  Indiach.  Dżainowie  przestrzegają  zasady  pełnego
wyrzeczenia  się  przemocy.  I  choć  dżainowie  wierzą  w  wiele  nieprawdopodobnych
rzeczy  na

temat wszechświata, nie wierzą w nic, co mogłoby podsycić ognie

Inkwizycji.  Prawdopodobnie  uważasz  Inkwizycję  za  wynaturzenie  prawdziwego
„ducha”  chrześcijaństwa.  Prawdopodobnie  to  było  wynaturzenie.  Problem  jednak  w
tym, że nauki Biblii są tak mętne i pełne sprzeczności, że mogła ona łatwo uzasadnić
palenie heretyków na stosach przez 5 długich stuleci. Nawet najznakomitsi myśliciele
kościoła jak  św.  Augustyn i  św. Tomasz z Akwinu, mogli twierdzić, że heretycy powinni być
torturowani (Augustyn)  lub  zabijani  na  miejscu  (Tomasz).

Marcin Luter i Jan Kalwin

zalecali hurtowe mordowanie heretyków, odstępców, Żydów i czarownic.

Ty,

oczywiście masz prawo interpretować Biblię inaczej, choć niewątpliwie jest

zadziwiającym, jak sobie poradzisz z rozróżnieniem tej prawdziwej nauki
chrześcijańskiej od złej, jeśli najbardziej wpływowi myśliciele w historii nie dali temu
rady? Wielu chrześcijan oczywiście uważa, że taka niegroźna postać jak Martin
Luther King jest najlepszym przykładem wyznawcy ich religii. Lecz tu też występuje

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 7

problem

– religia dżainów jest niewątpliwie lepszym przewodnikiem dla kogoś, kto

chce stać się kimś takim jak Martin Luther King, niż chrześcijaństwo. Choć King na
pewno uważał się za oddanego chrześcijanina, przyjął swoje zasady wyrzeczenia się
przemocy  głównie  z  pism  Mahatmy  Ghandiego.  W  1959  roku  wybrał  się  nawet  do
Indii, by poznać organizację protestów społecznych bez przemocy bezpośrednio od
uczniów  Ghandiego.  A  skąd  Ghandi,  urodzony  jako  hinduista,  zaczerpnął  swoje
poglądy o unikaniu przemocy? Od dżainów.

Jeśli myślisz, że Jezus nauczał jedynie Złotej Zasady i miłości bliźniego, powinieneś
przeczytać  Nowy  Testament  jeszcze  raz.  Zwróć  szczególnie  uwagę  na  reguły
moralne, które wejdą w życie, gdy Jezus wróci na ziemię w obłokach chwały:

„Bo przecież jest rzeczą słuszną u Boga odpłacić uciskiem tym, którzy was uciskają,
… gdy z nieba objawi się Pan Jezus z aniołami swojej potęgi w płomienistym ogniu,
wymierzając  karę  tym,  którzy  Boga  nie  uznają  i  nie  są  posłuszni  Ewangelii  Pana
naszego

Jezusa. Jako karę poniosą oni wieczną zagładę z dala od oblicza

Pańskiego i od potężnego majestatu Jego…” Drugi List do Tesaloniczan 1:6-9

„Ten, kto we Mnie nie trwa, zostanie wyrzucony jak winna latorośl i uschnie. I zbiera się ją, i
wrzuca do ognia, i

płonie.” Ewangelia wg św. Jana 15:6

Gdy  weźmiemy  połowę  nauki  Jezusa,  to  możemy  łatwo  zrozumieć postępowanie
Franciszka  z  Asyżu  i  Martina  Luthera  Kinga.  Gdy  weźmiemy  drugą  połowę,
zrozumiemy  Inkwizycję.  Kto  uważa,  że  Biblia  jest  najlepszym  przewodnikiem  w
kwestiach moralności, ma bardzo dziwne wyobrażenie o radach i moralności.

Gdy  rozważamy  moralną  mądrość  Biblii,  pożytecznym  jest  rozważyć  kwestie
moralne,  które  światu  udało  się  rozwiązać  ku  ogólnemu  pożytkowi.  Na  przykład
niewolnictwo.  Cały  cywilizowany  świat  zgadza  się  dziś,  że  niewolnictwo  to
wynaturzenie.  A  jakie  moralne  rady  otrzymujemy  od  Boga

Abrahama? Sprawdź w

Biblii,  a  przekonasz  się,  że  Stwórca  wszechświata  jasno  oczekuje  od  nas  byśmy
posiadali niewolników:

„Kiedy  będziecie  potrzebowali  niewolników  i  niewolnic,  to  będziecie  ich  kupowali od
narodów,  które  są  naokoło  was.  Także  będziecie  kupowali  dzieci  przychodniów  osiadłych
wśród  was,  przychodniów  i  potomków  ich,  urodzonych  w  waszym  kraju.  Ci  będą
waszą  własnością.  Zostawicie  ich  w  dziedzictwie  waszym  synom,  aby  ich  posiadali
na własność, na zawsze. Będziecie ich uważać za niewolników. Ale z braćmi Izraelitami nie
będziecie się obchodzili srogo.” Księga Kapłańska 25:44-46

Biblia również jasno stwierdza, że każdy człowiek ma prawo sprzedać swoją córkę w
seksualne niewolnictwo

– choć pewne zastrzeżenia tu obowiązują:

„Jeśliby ktoś sprzedał swą córkę w niewolę jako niewolnicę, nie odejdzie ona, jak
odchodzą niewolnicy. A jeśliby nie spodobała się panu, który przeznaczył ją dla
siebie, niech

pozwoli ją wykupić. Ale nie może jej sprzedać obcemu narodowi, gdyż

byłoby to oszustwem wobec niej. Jeśli zaś przeznaczył ją dla syna, to niech uczyni z
nią, jak prawo nakazuje obejść się z córkami. Jeśli zaś weźmie sobie inną, nie może
tamtej

odmawiać pożywienia, odzieży i wspólnego mieszkania. Jeśli nie spełni wobec

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 8

niej tych trzech warunków, wówczas odejdzie ona wolna bez wykupu.” Księga Wyjścia
21:7-11.

Jedyne realne ograniczenie, jakie narzuca Bóg odnośnie niewolnictwa, to zakaz bicia
swoich niewolników zbyt mocno, tak by nie uszkodzić im oczu i zębów (Księga Wyjścia
21

). Niewątpliwie nie jest to rodzaj moralnej wrażliwości, która leżała u podstaw

zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych.

W żadnym miejscu Nowego Testamentu Jezus nie sprzeciwia się niewolnictwu. Św.
Paweł zobowiązuje nawet niewolników do tego, by służyli swoim panom dobrze – a
szczególnie swoim chrześcijańskim panom:

„Niewolnicy, ze czcią i bojaźnią w prostocie serca bądźcie posłuszni waszym
doczesnym

panom, jak Chrystusowi…” List do Efezjan 6:5

„Wszyscy, którzy są pod jarzmem jako niewolnicy, niech własnych panów uznają za
godnych wszelkiej  czci,  ażeby  nie  bluźniono  imieniu  Boga  i  [naszej]  nauce.  Ci  zaś,
którzy  mają  wierzących  panów,  niechaj  ich  nie  lekceważą  z  tego  powodu,  że  są
braćmi,  ale  niech  im  lepiej  służą,  dlatego że  są  oni  wierzącymi  i  umiłowanymi  jako
uczestnicy dobrodziejstwa. Tych

rzeczy nauczaj i do nich zachęcaj! Jeśli ktoś naucza

inaczej i nie trzyma się zdrowych słów Pana naszego Jezusa Chrystusa oraz nauki
zgo

dnej z pobożnością, jest nadęty, niczego nie pojmuje, lecz choruje na dociekania

i  słowne  utarczki.  Z  nich  rodzą  się:  zawiść,  sprzeczka,  bluźnierstwa,  złośliwe
podejrzenia…” Pierwszy List do Tymoteusza 6:1-4

Jest  jasne  z  powyższych  ustępów,  że  dziewiętnastowieczni  abolicjoniści  mieli
wprawdzie moralną rację, jednak byli na straconej pozycji w dyskursie teologicznym.
Wielebny  Richard  Fuller  powiedział  w  1845  roku  –  „Co  Bóg  zalecał  w  Starym
Testamencie  i  pozwalał  w  Nowym,  nie  może  być  grzechem.”  Nasz  dobry  wielebny
stał tu na twardym gruncie. Nic w chrześcijańskiej teologii nie naprawia poważnych
wad  Biblii,  gdy  chodzi  o  odpowiedź  na  jedno  z  największych  w  historii  –  i
prawdopodobnie  najprostszych

– moralnych wyzwań, przed którym stanęło nasze

społeczeństwo.

W odpowiedzi, chrześcijanie jak Ty, często zwracają uwagę, że abolicjoniści czerpali
znaczną  inspirację  z  Biblii.  Oczywiście,  że  czerpali.  Ludzie  od  wieków  wybierali  z
Biblii wygodne im kawałki, by uzasadnić każdy impuls – moralny lub inny. Ale to nie
znaczy,  że  akceptacja  Biblii,  jako  słowa bożego,  jest  najlepszym  sposobem  by
odkryć,  że  porywanie  i  zniewolenie  milionów  niewinnych  mężczyzn,  kobiet  i  dzieci
jest  moralnie  złe.  Zresztą  najwyraźniej  nie  jest  –  według  Biblii.  Fakt,  że  niektórzy
aboli

cjoniści użyli pewnych fragmentów Pisma, by odrzucić inne, nie wskazuje, że

Biblia jest

dobrym przewodnikiem moralnym. Nie sugeruje też, że istoty ludzkie

muszą zasięgać książkowej rady, by móc rozwiązać tego rodzaju kwestie moralne. W
chwili, gdy człowiek rozpoznaje w niewolniku drugiego człowieka, podobnego do
niego samego, posiadającego podobną zdolność cierpienia i odczuwania szczęścia –
zrozumie, że jest to absolutnie złe, by posiadać kogoś na własność i traktować go jak
maszynę rolniczą. Wyjątkowo łatwo jest doznać takiego olśnienia – a jednak idea ta
wymagała wsparcia bagnetów, by zostać zaakceptowana na terenie konfederackiego
południa, między najbardziej religijnymi chrześcijanami, jakich znał ten kraj.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 9

Warto również rozpatrzyć w tym kontekście Dziesięć Przykazań, jako że  większość
Amerykanów uważa je za moralnie i niezbędne. I choć amerykańska konstytucja ani
jednym słowem nie wspomina Boga, a była w czasach swojego powstania uważana
za dokument areligijny, wielu chrześcijan uważa, że nasz naród jest zbudowany na
„judeochrześcijańskich”  fundamentach.  Dziwne,  ale  właśnie  10  Przykazań
wymieniane są często,  jako niepodważalny  dowód tego faktu. Wprawdzie ich wpływ na
historię USA jest wątpliwy, nasz szacunek dla Przykazań nie jest przypadkiem. Są w końcu
jedynymi  zdaniami  w  Biblii,  tak

ważnymi, że Stwórca uznał potrzebę osobistego

wypisania ich w kamieniu. Tak

więc, można oczekiwać, że są to najwspanialsze

zdania w historii ludzkości, na jakikolwiek temat, w jakimkolwiek języku. A oto one.
Przygotuj si

ę…

Nie będziesz miał bogów innych oprócz Mnie.

Nie uczynisz sobie posągu ani żadnego obrazu tego, co jest na
niebie wysoko albo na ziemi nisko, lub w wodzie poniżej ziemi.

Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych
rzeczy.

Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić.

C z c i j o j c a t w e g o i m a t k ę t w o j ą .

N i e b ę d z i e s z z a b i j a ł .

N i e b ę d z i e s z c u d z o ł o ż y ł .

N i e b ę d z i e s z k r a d ł .

Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa, jako
świadek.

10.

Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożądał żony
bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani
jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego.

Pierwsze  4  zalecenia  nie  mają  żadnego  związku  z  moralnością.  Tak  jak  zapisane,
zabraniają  praktykowania  innych  niż  judeochrześcijańskich  religii  (jak  hinduizm),
zakazują  większości  sztuki  religijnej,  okrzyków  w  rodzaju  „Boże,  a  niech  to!”  i
wykonywania zwykłej pracy w szabat – a wszystko pod groźbą kary śmierci. Można
się  zastanawiać,  co  tak  ważnego,  dla  przyszłości  ludzkiej  cywilizacji,  jest  w  tych
nakazach.

Przykazania od 5 do 9 dotyczą moralności, choć można dyskutować jak wielu ludzi w
historii  ludzkości  szanowało  rodziców  i  wstrzymywało  się  od  morderstw,  zdrady,
kradzieży  lub  obmowy  akurat  z  powodu  tych  przykazań.  Nakazy  takie  występują
praktycznie  w  każdej  znanej  kulturze  ludzkiej  w  historii.  Nie  ma  nic  specjalnie
przekonywującego  w  wersji  biblijnej.  Istnieją  oczywiste  ewolucyjne  i  biologiczne
przyczyny  tego,  że  ludzie  mają  tendencję  do  traktowania  dobrze  rodziców  i  nie
przepadają  za  mordercami,  cudzołożnikami,  złodziejami  i  kłamcami.  Jest  naukowo
stwierdz

one, że takie moralne emocje – jak poczucie sprawiedliwości i niechęć do

okrucieństwa – występują zanim ktoś nauczy się czytać. A badania małp naczelnych
pokazują, że te uczucia (w jakiejś formie) poprzedzają wykształcenie się ludzkiej
natury. Wszyscy nasi kuzyni

wśród małp naczelnych dobrze traktują rodziców i

krewnych oraz są ogólnie  nietolerancyjni dla złodziei i morderców.  Zwykle  także  za
bardzo  nie  lubią  oszustw  lub  zdrady  w  seksie.  Szczególnie  szympansy  wykazują
wiele  złożonych  społecznych  zachowań  –  czego  można  by  się  spodziewać  po
naszych

najbliższych krewnych w przyrodzie. Stąd wydaje się mało prawdopodobne,

zwykły Amerykanin rzeczywiście otrzymywał konieczne moralne pouczenie, gdy

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 10

widzi 10 Przykazań wykutych w kamieniu przy wejściu do każdego sądu. I w końcu,
co  zrobimy  z  faktem,  że  na  sam  koniec  tych  Przykazań,  Stwórca  naszego
wszechświata  nie  znalazł  ważniejszych  i  pilniejszych  dla  ludzkości  spraw,  jak
zazdrość o służących i zwierzęta domowe?

Jeżeli mamy brać biblijnego Boga poważnie, to musimy przyznać, że nie dał On nam
nigdy  wolności  wyboru,  które  przykazania  mamy  przestrzegać,  a  które  możemy
zlekceważyć.  Nie  mówi  też  nam,  że  możemy  zmniejszyć  kary,  które  nakazał  nam
egzekwować za złamanie Przykazań.

Jeżeli zastanowisz się, co można wymyślić lepszego niż 10 Przykazań, w dziedzinie
moralności, musisz sam poszukać innych pism. I znów nie musimy sięgać daleko –
Mahavira

– mędrzec dżainów w jednym zdaniu wyniósł się ponad moralność Biblii:

„Nie  rań,  nie  nadużywaj,  nie  prześladuj,  nie  zniewalaj,  nie  obrażaj,  nie  gwałć  i  nie
torturuj  i  nie  zabijaj  żadnego  zwierzęcia  czy  istoty  żywej.”  Wyobraźmy  sobie,  jak
innym  byłby  nasz  świat,  gdyby  Biblia  zawierała  takie  zdanie,  jako  swój  główny
przekaz.  Chrześcijanie  przez  wieki,  w  imieniu  Boga,  napadali,  prześladowali,
zniewalali,  obrażali,  gwałcili,  torturowali  i  mordowali  ludzi.  Wszystko  na  podstawie
dopuszczalnego  odczytywania  Biblii.

Takie zachowanie nie byłoby możliwe dla

kogoś, kto zachowuje zasady dżainów. Jakim więc cudem możesz twierdzić, że
Biblia jest najczystszym

przewodnikiem moralności, jaki widział świat?

Rzeczywista moralność

Wierzysz,  że  gdyby  nie  słowo  boże  wyrażone  w  Biblii,  nie  byłoby  uniwersalnego
standardu  moralności.  W  rzeczywistości  możemy  łatwo  zaproponować  obiektywne
źródła  porządku  moralnego,  które  nie  wymagają  istnienia  Boga  Prawodawcy.
Obiektywne  prawdy  moralne  warte  poznania

istnieją, gdy istnieją także lepsze czy

gorsze sposoby poszukiwania szczęścia na świecie. Jeżeli poznamy psychologiczne
prawa  rządzące  ludzkim  samopoczuciem,  wiedza  ta  tworzy  trwałą  podstawę
obiektywnej  moralności.  Choć  wciąż  nie  mamy  pełnej  naukowej  teorii  ludzkiej
moralności,  można  zaryzykować  spostrzeżenie,  że  gwałcenie  i  zabijanie  sąsiadów
nie  jest  przez  nią  aprobowane.  Wszystkie  nasze  doświadczenia  sugerują,  że  to
miłość  jest  raczej  składnikiem  szczęścia,  a  nie  nienawiść.  To  obiektywne
stwierdzenie  o  ludzkim

umyśle, o dynamice społecznych kontaktów i o moralnym

porządku  naszego  świata.  Łatwo  zauważyć,  że  Hitler  był  moralnie  zły  –  bez
zasięgania opinii Pisma.

Miłość do innych jest na pewno jednym ze wspanialszych źródeł naszego własnego
szczęścia, ale miłość implikuje też zaniepokojenie o los, szczęście i cierpienie tych,
których  kochamy.  Tak  więc,  nasze  własne  poszukiwanie  szczęścia  dostarcza
uzasadnienia  dla  samopoświęcenia.  Są  niewątpliwie  sytuacje,  gdy  nasze  wielkie
poświęcenie  dla dobra innych jest niezbędne dla  podtrzymania  głębszego poczucia
dobra  w  samym  sobie.  Wiara,  która  jest  oparta  na  wątłych  podstawach,  nie  jest
potrzebna  do  altruistycznych  zachowań.  W  wielu  miejscach  Ewangelii  Jezus  jasno
mówi nam, że miłość może przemienić ludzkie życie. Nie musimy jednak wierzyć, że
urodził  się  z  dziewicy,  lub  powróci  na  ziemię  jako  super  bohater,  aby  przyjąć  jego
naukę do serca.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 11

Jednym  z  najbardziej  niszczących  efektów  religii  jest  oddzielenie  moralności  od
rzeczywistości  ludzkiego  i  zwierzęcego  cierpienia.  Religia  pozwala  ludziom
wyobrażać  sobie,  że  ich  postępki  są  dobre  moralnie,  kiedy  w  rzeczywistości  są
obojętne – nie sami nie czynią nic, by zmniejszyć lub ograniczyć cierpienie. Więcej –
religia  pozwala  wyobrazić  sobie,  że  czyny  są dobre  moralnie,  gdy  są  skrajnie
niemoralne

– w sytuacjach, gdy przestrzega niereligijnych reguł przyczynia się do

zbędnego  i  wielkiego  cierpienia  niewinnych  istot ludzkich. Tak można wyjaśnić, dlaczego
chrześcijanin, taki jak Ty,  poświęca  więcej  „moralnej”  energii  sprzeciwianiu  się  aborcji,
niż zwalczaniu ludobójstwa. Wyjaśnia, dlaczego bardziej martwisz się losem ludzkich
embrionów, niż badaniami komórek macierzystych, których efekty potencjalnie będą
ratować życie. To wyjaśnia też, dlaczego działasz przeciwko używaniu kondomów na
terenie  Afryk

i subsaharyjskiej, gdzie miliony ludzi umierają na AIDS każdego roku.

Wierzysz, że Twoje religijne wyobrażenia o seksie, w całej ich meczącej komplikacji,
mają jakiś związek z moralnością. A jednak Twoje wysiłki by ingerować w
seksualność dwojga dorosłych, czy by ochronić własne córki i synów przed seksem
przedmałżeńskim, prawie nigdy nie mają na celu zmniejszenia ludzkiego cierpienia.
W rzeczyw

istości zmniejszenie cierpienia jest nisko w Twojej hierarchii wartości.

Zaniepokojenie Twoje wywołuje głównie fakt, że Stwórca świata mógłby się poczuć
obrażony czymś, co ludzie robią nago. Ta Twoja pruderia codziennie dodaje nowe
cierpienia do sumy

ludzkiego nieszczęścia.

Rozważmy na przykład, sprawę ludzkiego wirusa brodawczaka (HPV),który jest dziś
najczęściej rozprzestrzenianym wenerycznie drobnoustrojem w USA. Wirus zaraża
ponad połowę amerykańskiej populacji i każdego roku powoduje śmierć 5000 kobiet
na raka szyjki macicy. Centrum Kontroli Epidemii

(CDC) ocenia, że ponad 200 tys.

kobiet rocznie umiera na HPV n

a całym świecie. Dziś mamy już szczepionkę, która

wydaje  się  bezpieczna  i  skuteczna.  Szczepionka  uodporniła  6000  kobiet,  które
uczestniczyły  w  badaniach  klinicznych.  A  jednak  konserwatywni  chrześcijanie  w
naszym  rządzie  wstrzymali  szczepienia,  twierdząc,  że  HPV  znakomicie  odstrasza
przed  seksem

przedmałżeńskim.

Ci pobożni mężczyźni i kobiety chcą zachować

raka szyjki

macicy jako „zachętę” do wstrzemięźliwości seksualnej, nawet jeśli

oznacza to

poświęcenie życia tysięcy kobiet rocznie.

Pewnie nie ma nic z

łego w zniechęcaniu nastolatków do wczesnego seksu. Ale nie

mamy już żadnych wątpliwości, że nauczanie abstynencji seksualnej nie jest
najlepszym sposobem ograniczenia liczby nastoletnich ciąż i rozpowszechniania się
chorób wenerycznych. W rzeczywistości, dzieciaki, które uczą się abstynencji,
rzadziej używają środków antykoncepcyjnych i ochronnych, gdy już uprawiają seks –
co wielu z nich na pewno zrobi. Jedno z

badań pokazało, że „przysięgi dziewictwa” u

nastolatek  opóźniają  pierwszy  seks  tylko  o  średnio  18  miesięcy  –  jednocześnie  te
dziewicze nastolatki częściej uprawiały seks oralny i analny. Amerykańskie nastolatki
uprawiają  seks  tak  samo  często  jak  nastolatki  w  reszcie  rozwiniętych  państw,  ale
amerykańskie  dziewczyny  4-5  razy  częściej  zachodzą  w  ciążę  i  rodzą  dzieci  lub
dokonują  aborcji.  Młodzi  Amerykanie  również  znacznie  częściej  zarażają  się  HIV  i
innymi  chorobami  wenerycznymi.

Rzeżączka występuje wśród amerykańskich

nastolatków 70 razy częściej niż u ich rówieśników w Holandii lub Francji.

Można  przyjąć,  że  coś  łączy  te  liczby  z  faktem,  że  30  %  naszych  szkolnych
programów  wychowania  seksualnego  uczy  tylko  abstynencji  (za  200  mln.  dolarów
rocznie).

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 12

Problem  z  takimi  chrześcijanami  jak  Ty,  polega  na  tym,  że  nie  jesteś  specjalnie
zaniepokojony  ciężarnymi  nastolatkami  i  roznoszeniem  się  chorób.  Nie  jesteś
zaniepokojony  cierpieniem  związanym  z  seksem.  Jesteś  zaniepokojony  samym
seksem.  Tak  jakby  ten  fakt  wymagał  dalszych  dowodów  –  Reginald  Finger

przedstawiciel

kościoła ewangelickiego w Komitecie Doradczym ds. Szczepień przy

Centrum Kontroli Epidemii (CDC), oświadczył ostatnio, że rozważa sprzeciwienie się
rozwojowi szczepionki na HIV

– czym skaże miliony mężczyzn i kobiet na śmierć z

powodu AIDS

– ponieważ szczepionka taka będzie zachęcać do przedmałżeńskiego

seksu, przez

zmniejszenia jego ryzyka. To jeden z wielu przykładów, gdy Twoje

religijne

przekonania stają się po prostu śmiercionośne.

Twoje  zastrzeżenia  do  badań  nad  komórkami  macierzystymi  są  podobnie
wstrząsające.  Badania  nad  komórkami  macierzystymi  są  jednym  z  najbardziej
obiecujących obszarów rozwoju współczesnej medycyny. Mogą przynieść przełom w
leczeniu  każdego  rodzaju  chorób  lub  ran,  na  które  cierpią  ludzie  –  z  prostej
przyczyny

– komórki macierzyste mogą zastąpić każdy rodzaj komórek w tkankach

naszego ciała. Badania te mogą mieć również zasadnicze znaczenie dla zrozumienia
raka oraz wielu schorzeń rozwojowych i genetycznych. Z tych powodów trudno
przesadzić w ocenie korzyści, jakie badania nad komórkami macierzystymi mogą
przyn

ieść. Oczywiście w trakcie tych badań dochodzi do niszczenia trzydniowych

embrionów ludzkich. To właśnie Cię martwi.

Przyjrzyjmy

się szczegółom. Trzydniowy ludzki embrion składa się ze150 komórek i

nazywany jest blastocystą. Dla porównania – w mózgu muchy jest 100 000 komórek.
Ludzkie embriony, które ulegają zniszczeniu w czasie badań komórek macierzystych
nie  mają  mózgów,  czy  nawet  neuronów.  Stąd  nie  ma  powodu,  by  sądzić,  że  mogą
odczuwać  cierpienie  w  jakikolwiek  sposób.  Warto  pamiętać  w  tym  kontekście,  że
współcześnie, gdy zostanie stwierdzona śmierć mózgowa człowieka, uważamy za w
pełni  dopuszczalne  pobierać  organy  z  żywego  jeszcze  ciała  (jeśli  wcześniej  zmarły
się na to zgodził), a następnie pogrzebać je w ziemi. Jeżeli więc jest akceptowane by
traktować  człowieka,  którego  mózg  zmarł,  jakby  nie  był  już  żywym  człowiekiem,  to
powinno  być  akceptowane  by  podobnie  traktować  blastocystę.  Jeżeli  rzeczywiście
martwisz

się cierpieniem na tym świecie, to powinieneś mieć większe zastrzeżenia

moralne do zabicia muchy

, niż ludzkiej blastocysty.

Pewnie  uważasz,  że  podstawowa  różnica  między  muchą  a  ludzką  blastocystą,  to
potencjał przekształcenia się w pełni rozwiniętego człowieka tej drugiej. Ale przecież
prawie  każda  komórka  Twojego  ciała  ma  taki  potencjał,  jak  wskazuje  współczesna
genetyka.  Za  każdym  razem,  gdy  drapiesz  się  po  nosie  popełniasz  ludobójstwo
potencjalnych  ludzkich  istot.  To  fakt.  Argument  o

potencjale rozwoju embrionów

prowadzi donikąd.

Załóżmy  jednak  na  chwilę,  że  każdy  trzydniowy  ludzki  embrion  ma  duszę,  godną
Twojej  moralnej  ochrony.  Embrion

y na tym etapie czasami dzielą się i stają się

później oddzielnymi osobami (bliźniaki jednojajowe). W takim przypadku czy dusza
ulega rozszczepieni na dwie dusze? Czasami dwa

embriony łączą się w jeden,

zwan

y chimerą. Ty, lub ktoś, kogo znasz, mógł powstać w ten sposób. Bez wątpienia

teolodzy tr

udzą się z ustaleniem, co w tym przypadku dzieje się z nadmiarową duszą.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 13

Czy nie jest to czas, by przyznać, że arytmetyka dusz nie ma żadnego sensu?
Naiwna koncepcja

duszy na płytce Petriego jest intelektualnie nie do obrony. Nie jest

też  do  obrony  moralnie,  gdy  stoi  na  przeszkodzie  rozwoju  jednego  z  największych
przełomów  w  medycynie.  Twoje  przekonania  o  ludzkiej  duszy  przedłużają  trudno
możliwe do zniesienia cierpienia dziesiątków milionów ludzkich istot.

Wierzysz,  że  „życie  zaczyna  się  w  chwili  poczęcia.”  Wierzysz,  że  blastocysty  mają
dusze  i  że  dobro  jednej  duszy  –  na  przykład  dziewczynki  z  poparzeniami  na  75
procentach  powierzchni  ciała  –  nie  przeważa  nad  prawem  do  istnienia  innej  duszy
nawet,  jeśli  ta  dusza  przebywa  akurat  na  płytce  Petriego.  Wiele  ustępstw  zostało
poczynionych  w  naszym  publicznym  dyskursie  i  zdarza

się często, że nawet

zwolennicy badań na komórkach macierzystych przydają Twojemu stanowisku jakieś
moralne racje. Nie

masz żadnych racji. Twój opór przeciwko badaniom nad

komórkami macierzystymi wynika co najmniej z niewiedzy. Nie ma w rzeczywistości
moralnej  przyczyny  dla  wstrzymywania  się  rządu federalnego  przed finansowaniem
tych  badań.  Powinniśmy  przeznaczyć  wielkie  środki  na  badania  komórek
macierzystych i powinniśmy zrobić to natychmiast. Ale z powodu takich chrześcijan
jak  Ty  i  Twoich  wyobrażeń  o  duszy,  nie  robimy  tego.  Więcej,  niektóre  stany
wprowadziły  własne  zakazy badań.  Jeżeli  ktoś  chciałby  eksperymentować  z
blastocystami w Południowej Dakocie, ryzykuje wieloletnim więzieniem

Moralna prawda jest tu prosta

– każdy, kto sądzi, że prawa blastocysty mogą

przeważyć nad prawem do życia dziecka z uszkodzonym rdzeniem kręgowym, ma
postrzega

nie moralności oślepione religijną metafizyką. Powiązanie między religią i

moralnością – tak często głoszone i tak rzadko praktykowane – zostało tu
skompromitowane, jak zawsze, gdy religijny dogmat

przeważa nad moralnym

rozsądkiem i prawdziwym współczuciem

W imię boże

A  co  z  tymi  wszystkimi  dobrymi  uczynkami,  które  ludzie  robili  w  imieniu  Boga?  Nie
ulega  wątpliwości,  że  wielu  wierzących  dokonuje  bohaterskich  poświęceń  na  rzecz
ograniczenia  cierpienia  innych  ludzi.  Ale  czy  trzeba  wierzyć  w  coś  opartego  na
niedostatecznych  dowodach,  by  postępować  się  w  ten  sposób?  Jeżeli  by
współczucie  rzeczywiście  wymagało  wiary  w  religijne  dogmaty,  jak  wytłumaczyć
wysiłki  świeckich  lekarzy  w  najbardziej  zniszczonych  wojną  zakątkach  trzeciego
świata?  Wielu  lekarzy  jest  napędzanych  chęcią  ograniczenia  ludzkiego  cierpienia,
bez żadnej myśli o Bogu. I choć bez wątpienia chrześcijańscy misjonarze są, pracują
również nad ograniczaniem cierpienia, przystępują do pracy obciążeni niebezpieczną
i

dzielącą ludzi mitologią. Misjonarze w trzecim świecie marnują mnóstwo czasu i

pieniędzy

(nie

wspominając

cierpliwości

niechrześcijan)

nawracając

potrzebujących.  Rozpowszechniają  nieprawdziwe  informacje  o  antykoncepcji  i
przenoszeniu  chorób  wenerycznych,  a  prawdziwe  zachowują  dla  siebie.  I  choć
misjonarze  robią  wiele  dobrego,  ponosząc  duże  osobiste  ryzyko,  ich  dogmatyzm
roznosi  ignorancję  i  śmierć.  W  przeciwieństwie  do  ochotników  ze  świeckich
organizacji, takich jak Lekarze Bez Granic, którzy nie marnują czasu opowiadając o
niepokalanym  p

oczęciu Jezusa. Nie rozpowiadają też ludziom w subsaharyjskiej

Afryce

– gdzie prawie 4 miliony ludzi umiera na AIDS każdego roku – że użycie

kondoma to grzech. Chrześcijańscy misjonarze potrafili nauczać o grzesznej naturze

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 14

użycia kondomów w wioskach gdzie żadne inne informacje o kondomach nie mogły
dotrzeć. Ten rodzaj nabożności to ludobójstwo

. Możemy też przy okazji zapytać: co

jest bardziej moralne?

Pomaganie ludziom z wrażliwości na ich cierpienie, czy

pomaganie im,

ponieważ myślisz, że otrzymasz w zamian nagrodę od Stwórcy.

Matka Teresa jest doskonałym przykładem, w jaki dobra osoba, pragnąca pomagać
innym, może wykoleić swoje moralne wyczucie przez wiarę religijną. Christopher
Hitchens

wyjaśnia to z charakterystyczną dla niego wyrazistością:

„[Matka Teresa] nie była przyjacielem biedaków. Była przyjacielem biedy. Nauczała, że cierpienie
jest darem Boga. Spędziła całe życie na zwalczaniu jedynej znanej metody na biedę –
dania praw kobietom i wyzwolenie

ich z pozycji zwierząt domowych przeznaczonych

do obowiązkowego rozmnażania.”

Zgadzam  się  tu  z  Hitchensem,  ale  nie  można  zaprzeczyć,  że  Matka  Teresa była
wielkim  bohaterem  współczucia.  Była  poruszona  cierpieniem  ludzkich  istot  i  zrobiła
wiele  by  obudzić  u  innych  wrażliwość  na  to  cierpienie.  Jednak  problem  polega  na
tym,  że  jej  współczucie  zostało  ograniczone  wysokimi  barierami  religijnego
dogmatyzmu.  W  swojej  mowie,  wygłoszonej  przy  okazji  odbierania Nagrody  Nobla,
powiedziała

„Największym  niszczycielem  pokoju  jest  aborcja…  Wielu  ludzi  jest bardzo,  bardzo
zaniepokojonych losem dzieci w Indiach, dziećmi w Afryce gdzie całkiem wiele z nich
umiera, może z niedożywienia, z głodu i tak dalej, ale miliony umierają specjalnie z
woli matek. I to jest dziś największy niszczyciel  pokoju. Bo, jeżeli matka może zabić
jej własne dziecko – to jedynie pozostaje do zrobienia, że ja zabiję ciebie, a ty mnie – nie ma
nic pośrodku.”

Jako  diagnoza  problemów  świata,  te  zdania  są  zadziwiająco  źle  trafione.  Jako
stwierdzenie  moralne

– nie są lepsze. Współczucie Matki Teresy było bardzo źle

ustawione,  jeżeli  zabijanie  zarodków  w  trzecim  trymestrze  martwiło  ją  bardziej  niż
całe  cierpienie,  którego  była  świadkiem  na  świecie.  Aborcja  jest  złą  metodą  i
powinniśmy  wszyscy  mieć  nadzieję  na  przełom  w  antykoncepcji  i  zniesienie  jej
potrzeby, a jednak wciąż możemy rozważać, czy poddane aborcji zarodki cierpią gdy
są  niszczone.  Natomiast  nie można o  tym wątpić  w przypadku milionów  mężczyzn,
kobiet i dzieci, którzy muszą wytrzymać koszmar wojny, głodu, polityczne tortury czy
cierpienie choroby umysłowej. W tej chwili miliony myślących i czujących ludzi znosi
niewyrażalne  fizyczne  i  umysłowe  cierpienia,  w  okolicznościach,  w  których
współczucie  Boga  jest  niewidoczne,  a  współczucie  ludzi  jest  często  ograniczone
absurdalnymi

wyobrażeniami o grzechu i zbawieniu.

Jeżeli  martwisz  się  ludzkim  cierpieniem,  to  aborcja  powinna  być  bardzo  nisko  na
Twojej  liście  nieszczęść.  Aborcja  wyjątkowo  dzieli  ludzi  w  Stanach  Zjednoczonych,
ale  dopiero  „moralne”  stanowisko  Kościoła  na  ten  temat  jest  w  pełni  i  w  sposób
straszny  zrealizowane  w  Salwadorze.  W  Salwadorze  aborcja  jest  nielegalna  w
każdym przypadku. Nie ma wyjątku, nawet  w przypadku gwałtu lub kazirodztwa. W
chwili,  gdy  k

obieta pojawia się w szpitalu z perforacją macicy, co wskazuje uliczną

aborcję,  zostaje  przypięta  kajdankami  do  łóżka,  a  jej  ciało  traktowane  jest,  jak
miejsce zbrodni. Wkrótce lekarze kryminolodzy pojawiają się, by zbadać jej macicę i
szyjkę  macicy.  W  salwadorskich  więzieniach  siedzą  kobiety  z  wyrokami  30  lat
więzienia  za przerwanie  ciąży.  I  to  wszystko  w  kraju,  w  którym  użycie  środków

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 15

antykoncepcyjnych jest potępiane, jako grzech przeciw Bogu

. Ale jest to

dokładnie

ta  polityka,  którą  należy  przyjąć,  jeśli  się  zgadza  z  hierarchią ludzkiego  cierpienia
przedstawioną  przez  Matkę  Teresę.  I  właśnie  arcybiskup  Salwadoru  aktywnie
zabiegał o taką politykę. Jego działania zostały wsparte przez Papieża Jana Pawła II,
który  w czasie  wizyty  w mieście Meksyk  w 1999  roku powiedział:  „Kościół musi głosić
Ewangeli

ę życia i przemawiać z proroczą mocą przeciwko kulturze śmierci. Niech kontynent

nadziei będzie także kontynentem życia!”

Oczywiście  stanowisko  Kościoła  na  temat  aborcji  cechuje  podobna  niewiedza  na
temat  biologii,  jak  na  temat  ludzkiego  cierpienia.  Ocenia  się,  że  50  %  przypadków
poczęcia  kończy  się  naturalną  aborcją,  zwykle  bezświadomości  kobiety,  która  nie
wie, że była przez chwilę  w ciąży. Podobnie, 20 %

rozpoznanych ciąż kończy się

poronieniem. Prawda krzyczy do nas:

jeżeli Bóg istnieje, to jest on najbardziej

masowym

aborcjonistą w dziejach.

Czy ateiści są źli?

Jeżeli  masz  rację,  że  wiara  religijna  jest  jedyną  realną  podstawą moralności,  to
ateiści  powinni  być  mniej  moralni  niż  wierzący.  A  nawet  powinni być  całkowicie
niemoralni.  Czy  są?  Czy  członkowie  organizacji  ateistycznych  w  Stanach
Zjednoczonych  popełniają  więcej  niż  przeciętną  liczbę  przestępstw  przy  użyciu
przemocy? Czy członkowie Narodowej Akademii Nauk, z których 93 % odrzuca ideę
Boga, kłamią, cudzołożą i kradną na potęgę? Można rozsądnie założyć, że grupy te
zachowują  się  co  najmniej  równie  poprawnie  jak  reszta  społeczeństwa.  A  jednak
ateiści  są  najbardziej  potępianą  mniejszością  w  Stanach  Zjednoczonych.  Badania
społeczne pokazują, że bycie ateistą jest absolutną przeszkodą przy ubieganiu się o
stanowisko  publiczne  w  naszym  kraju  (bycie

czarnym, muzułmaninem lub

homoseksualistą już nie jest). Całkiem niedawno, tysięczne tłumy w świecie
muzułmańskim podpalały europejskie ambasady, groziły śmiercią, brały zakładników
a nawet zabijały – wszystko w proteście przeciw 12 dowcipom rysunkowym na temat
proroka Mahometa,

opublikowanym w duńskiej gazecie. A kiedy były ostatnio

zamieszki ateistów? Czy jest gdziekolwiek na świecie gazeta, która zawaha się przed
publikacją dowcipów o ateistach, ze strachu przed porwaniem lub zabiciem z zemsty
redaktorów gazety?

Chrześcijanie, jak Ty, jako ostateczny argument, zwracają uwagę, że monstra takie
jak  Adolf  Hitler,  Józef  Stalin,  Mao  Zedong,  Pol  Pot  i  Kim  Il  Sun  grodzą  się  w  łonie
ateizmu. I choć jest prawdą, że ludzie ci byli  często wrogami zorganizowanej religii,
to nigdy nie byli specjalnie racjonalni

. I rzeczywiście, ich publiczne wypowiedzi były

zwykle  szalone,  gdy  wypowiadali  się  na  tak różne  tematy  jak  rasa,  gospodarka,
narodowość, mechanizmów historii i moralnych zagrożeń ze strony intelektualizmu.

Problem  z  tyranami  nie  polega  na  tym,  że  odrzucają  dogmaty  religijne,  ale  że
przyjmują  inne,  niszczące  życie,  mity.  W  większości  przypadków  sami  stają się
obiektami  pseudo

religijnych kultów jednostki, potrzebujących ciągłej pomocy

propagandy,  by  przetrwać.  Jest  różnica  między  propagandą  a  uczciwą  dystrybucją
informacji,  której  (zwykle)  oczekujemy  w  liberalnej  demokracji.  Tyrani,  którzy
organizują  ludobójstwa,  lub  w  spokoju  patrzą  na  śmierć  z  głodu  własnego  narodu,
zwykle  są  osobami  ekscentrycznymi  –  a  nie  mistrzami  rozumu.  Kim  Il  Sung,  na

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 16

przykład, żądał, by wszystkie jego łóżka, w których sypiał, były usytuowane na
wysokości dokładnie 500 m nad poziomem morza. Jego kołdry miały być wypełnione
najdelikatniejszym puchem. A jaki jest

najdelikatniejszy puch? Najwyraźniej pochodzi

z podgardli jaskółek. 700 tysięcy jaskółek było potrzebnych by wypełnić jedną kołdrę.
Powaga, z jaką traktował swe dziwaczne potrzeby, każą nam wątpić, by był
rozsądnym człowiekiem.

W przypadku holok

austu, antysemityzm, który stał za budową obozów śmierci miał

korzenie  bezpośrednio  w  średniowiecznym  chrześcijaństwie.  Przez  wieki
chrześcijańscy  Europejczycy  postrzegali  Żydów,  jako  najgorszy  rodzaj  heretyków  i
podawali  ich  obecność  wśród  wiernych,  jako  przyczynę  każdego  społecznego  zła.
Choć późniejsza nienawiść do Żydów w Niemczech wyrażała się głównie w świecki
sposób,  korzenie  miała  religijne.  Szczególna  religijna  demonizacja  europejskich
Żydów  trwała  przez  cały  okres.  Watykan  powtarzał jeszcze  w  1914  roku  w  swoich
gazetach  „kłamstwo  krwi”

. Zarówno Kościół Katolicki jak i kościoły protestanckie

mają wstydliwą historię, gdy chodzi o zgodę na nazistowskie ludobójstwo

Oświęcim, sowiecki gułag i pola śmierci Kambodży nie są przykładami sytuacji, gdy
ludzie  stają  się  zbyt  racjonalni.  Przeciwnie,  te  straszliwe  historie  dowodzą
niebezpieczeństw politycznego i rasowego dogmatyzmu.

To  czas,  gdy  chrześcijanie  tacy  jak  Ty  powinni  przestać  sugerować,  że  racjonalne
odrzucenie Twojej wiary oznacza ślepe przyjęcie ateizmu, jako dogmatu. Nie trzeba
akceptować  niczego  na  podstawie  niedostatecznych  argumentów  by  spostrzec,  że
niepokalane poczęcie Jezusa to absurdalna idea. Problem z religią – podobnie jak z
nazizmem,  s

talinizmem czy jakąkolwiek inną totalitarną mitologią – to problem z

dogmatem, jako takim. Nie znam ludzkiego

społeczeństwa w przeszłości, które

wpadło  w  kłopoty  tylko  z  tego  powodu,  że  ludzie  pragnęli  dowodów  na  swoje
podstawowe przekonania.

Choć uważasz, że zniknięcie religii jest niemożliwe, to musisz sobie uświadomić, że
w  dużej  części  cywilizowanego  świata  prawie  się  to  udało.  Norwegia,  Islandia,
Australia,  Kanada,  Szwecja,  Szwajcaria,  Belgia,  Japonia,  Holandia,  Dania  i  Wielka
Brytania  to  społeczeństwa  najmniej  religijne  na  ziemi

. Według danych Raportu

Rozwoju  (2005)  ONZ,  są  to  także  społeczeństwa  o  najwyższych  wskaźnikach
zdrowia,  czasie  życia,  umiejętności  czytania  i  pisania,  dochodzie  na  głowę,
wykształceniu,  równości  płci  i  najniższych  wskaźnikach  morderstw  i  śmiertelności
noworodków

Jeżeli gdzieś jest poważny problem z przestępczością w Zachodniej

Europie, zwykle

dotyczy imigrantów. 70 % osób w więzieniach we Francji to

muzułmanie. A muzułmanie w Zachodniej Europie nie są raczej ateistami. I dalej – 50
państw na samym dole listy poziomu rozwoju ONZ to społeczeństwa niewzruszenie
religijne.

Inne  analizy  pokazują  podobny  obraz:  Stany  Zjednoczone  są  wyjątkiem  wśród
bogatych  demokracji  ze  swą  wysoką  religijnością.  I  są  też  wyjątkiem  ze  swoim
wysokim  poziomem  liczby  morderstw,  aborcji,  ci

ąż nastolatek, powszechnością

chorób  wenerycznych  i  śmiertelnością  noworodków.  Podobne  zjawiska  możemy
obserwować  wewnątrz  obszaru  Stanów  Zjednoczonych:  stany południowe  i
środkowego  zachodu,  gdzie  religijna  ortodoksja  przeważa,  są szczególnie
nawiedzone  p

rzez wyżej wymienione zjawiska typowe dla dysfunkcjonalnego

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 17

społeczeństwa, podczas gdy względnie świeckie stany północnego wschodu zbliżają
się do europejskich poziomów.

I choć preferencje polityczne nie są idealnym wskaźnikiem religijności, tonie jest
t

ajemnicą, że „republikańskie stany” są republikańskie dzięki wpływom

konserwatywnych chrześcijan

Jeżeli występuje pozytywna korelacja między

chrześcijańskim  konserwatyzmem  a  zdrowiem  społecznym,  to  powinniśmy
zaobserwować  ją  w  republikańskich  stanach.  Nie  obserwujemy.  Z  21  miast  z
najniższym  współczynnikiem  przestępstw  z  użyciem  przemocy,  13  (62  %)  leży  w
stanach  demokratycznych,  8  (38  %)  w  republikańskich.  Z  25  najbardziej
niebezpiecznych  miast  19  (76  %)  leży  w  stanach  republikańskich,

6 (24 %) w

demokratycznych. Więcej – 3 z 5 najbardziej niebezpiecznych miast w USA leży w
pobożnym stanie Teksas

12 stanów z najwyższym poziomem włamań to

republikańskie stany. Z 22 stanów z najwyższym wskaźnikiem morderstw, 17 jest
republik

ańskich

Oczywiście  wiązanie  danych  tego  rodzaju  nie  odpowiada  na  pytanie  o przyczyny  –
wiara  w  Boga  może  prowadzić  do  społecznej  dysfunkcji,  ale  dysfunkcja  może
skłaniać ludzi do wiary w Boga. Jeden czynnik może wpływać na drugi, lub oba mogą
wynikać  z  jakiegoś  głębszego  źródła  zła.  Pozostawiając  na  boku  dyskusję  o
przyczynach  i  skutkach,  można  zauważyć,  że  statystyki  dowodzą,  że  ateizm  jest
kompatybilny z podstawowymi aspiracjami

cywilizowanego społeczeństwa. Dowodzą

też, że powszechna wiara w Boga nie jest gwarancją zdrowego społeczeństwa.

Kraje  z  najwyższym  poziomem  ateizmu  są  również  najbardziej  dobroczynne  –
zarówno  pod  względem  udziału  bogactwa,  który  przekazują  na  cele  pomocy
społecznej, jak i udziału, który przekazują jako pomoc dla krajów trzeciego świata

Wątpliwy związek między przestrzeganiem litery słowa bożego, a realizacją
chrześcijańskich wartości jest ilustrowany przez dane na temat równości społecznej.
Weźmy pod uwagę stosunek płac prezesów zarządów do średnich płac zwykłych
pracownik

ów danej firmy:

w Anglii to 24/1, we Francji 15/1, w Szwecji 13/1, a w

USA, gdzie 80 procent

społeczeństwa spodziewa się powołania na sąd ostateczny –

475/1. Wielu

„wielbłądów” spodziewa się najwyraźniej, że prześlizgnie się łatwo przez

oko igielne.

Od kogo pochodz

i dobro w „dobrej księdze”?

Nawet, jeśli wiara w Boga ma stały i dobry wpływ na ludzkie zachowanie, wciąż to nie
daje powodu by wierzyć w Boga. W Boga można wierzyć tylko wtedy, gdy uważa się,
że  istnieje  On  naprawdę.  Gdyby  nawet  ateizm  prowadził  prosto  do  moralnego
chaosu,  nie  prowadziłoby  to  do  wniosku,  że  chrześcijańska  doktryna  jest  prawdą.
Może to islam jest prawdą, a może  wszystkie religie funkcjonują jak placebo? Jako
opis  wszechświata,  mogą  być  kompletnie  fałszywe,  ale  mimo  to,  pozostawać
użyteczne.  A  jednak  obserwacja  wskazuje,  że  religie  są  zarówno  fałszywe,  jak  i
niebezpieczne.

Kiedy  mówisz  o  pozytywnym  wpływie,  jaki  Twoja  wiara  ma  na  ludzką  moralność,
korzystasz  z  przykładu  religijnych  liberałów  i  umiarkowanych.  Oni,  zamiast
powiedzieć,  że  wierzą  w  Boga  z  powodu  spełnionych  biblijnych przepowiedni  lub

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 18

przekonywujących  cudów  opisanych  w  Ewangeliach,  zwykle  twierdzą,  że  ich  wiara
wynika  właśnie  z  dobrego  wpływu  ich  wiary  na  świat.  Często  mówią,  że  ich  wiara
wynika  z  faktu,  że  Bóg  „nadaje  znaczenie  życiu.  ”Gdy  fala  tsunami  zabiła  kilkaset
tysięcy  ludzi  w  dzień  po  Bożym  Narodzeniu  2004  roku,  wielu  konserwatywnych
chrześcijan  postrzegało  ten  kataklizm,  jako  dowód  Boskiego  gniewu.  Bóg
najwyraźniej przesyłał kolejną zakodowaną wiadomość o złu aborcji, różnowierstwa i
homoseksualizmu.  I  choć  uważam  tę  interpretację  zdarzeń  za  szczególnie
odrzucającą,  ma  ona  choć  zaletę  racjonalności,  przy  pewnym  zestawie  założeń.
Liberałowie i umiarkowani odmawiają wyciągnięcia jakichkolwiek wniosków na temat
Boga,  na  podstawie

jego czynów. Bóg pozostaje absolutną zagadką i zwyczajnym

źródłem pocieszenia,  pasującym  nawet  do  najbardziej  pustoszącego  zła.  Zaraz  po
azjatyckim  tsunami,  liberałowie  i  umiarkowani  skłaniali  siebie  samych  doszukania
Boga  „nie  w  mocy,  która  poruszyła  falę,  ale  w  ludzkiej  odpowiedzi  na  tę  falę.”

Myślę, a pewnie możemy się razem zgodzić, że jest to przykład ludzkiej zdolności do
dawania dobra, niż raczej boskiej, gdy spuchnięte, rozkładające się ciała wyciągane
są z morza. W dzień, gdy ponad 100 000 dzieci zostało wydartych z ramion matek i
po prostu utopionych, liberalna teologia

musi przejrzeć, czym jest jej stanowisko:

największym ze śmiertelnych złudzeń. Teologia boskiego gniewu ma znacznie więcej
intelektualnych zalet. Jeżeli Bóg istnieje i wykazuje zainteresowanie ludzkimi
sprawami, jego wola nie jest

niezrozumiała. Jedyną niezrozumiałą sprawą tutaj jest

fakt, że tak wielu, racjonalnych skądinąd, mężczyzn i kobiet może zaprzeczać
niepowstrzymanej

grozie tych wydarzeń i uważać je za szczyt moralnej nauki.

Jak większość chrześcijan wierzysz, że śmiertelni, tacy jak my, nie mogą odrzucić
moralności Biblii. Nie możemy powiedzieć na przykład, że Bóg postąpił źle, gdy utopił
większość ludzkości w potopie opisanym w Księdze Rodzaju, ponieważ nasza ocena
tego wydarzenia ograniczona jest ludzkim punktem widzenia. A

jednak uważasz i

możesz ocenić, czy Jezus jest Synem Bożym, Złota Zasada jest szczytem moralnej
mądrości a Biblia nie jest po brzeg pełna kłamstw. Używasz własnej intuicji moralnej,
by ocenić autentyczność nauki Biblii – by w chwilę później zarzekać się, że ludzkie
istoty  nie  mogą  posługiwać  się  własną  intuicją,  jako  przewodnikiem  dobrego
postępowania  w  świecie  –  i  raczej  musimy  opierać  na  zaleceniach  Biblii.  Używasz
więc  własnej  intuicji moralnej, by  zdecydować,  że  Biblia  jest  właściwym  gwarantem
twoich  moralnych  intuicji.  T

woje własne przekonania są wciąż pierwsze, a Twoje

rozumowanie zatacza koło.

To my decydujemy, co jest dobre

w Dobrej Księdze. Czytamy Złotą Zasadę i

oceniamy  ją  jako  błyskotliwe  podsumowanie  wielu  naszych  impulsów  etycznych.  A
wtedy  natykamy  się  na  kolejną  boską  zasadę  moralną:  jeżeli  mężczyzna  przekona
się  w  noc  poślubną,  że  panna  młoda  nie  jest  dziewicą,  musi  ukamienować  ją  na
śmierć  na  progu  domu  jej  ojca  (Księga  Powtórzonego  Prawa  22:13-21).  Jeżeli
jesteśmy  cywilizowani,  odrzucimy  to  jako  trudne  do  wyobrażenia,  pełne  zła
szaleństwo. Wiara w Biblię, jako słowo boże, nie jest tu w ogóle pomocna.

W

ybór jest prosty: możemy prowadzić rozważania o moralności i dobru człowieka

godne dwudziestego pierwszego wieku

– w których mamy świadomość odkryć nauki

i filozoficznych rozważań nagromadzonych w ostatnich dwóch tysiącach lat dyskursu
człowieczego – lub możemy ograniczyć się do rozważań z czasów pierwszego wieku
zapisanych w Biblii. Dlaczego

ktokolwiek miałby wybrać to drugie podejście?

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 19

Dobro Boga

Gdzieś na świecie ktoś porwał małą dziewczynkę. Wkrótce ją zgwałci, będzie
torturował i w końcu zabije. Jeżeli nawet to okrutne zdarzenie nie dzieje w tej właśnie
chwili, to zdarzy się w kilka godzin lub najwyżej dni. Pewność tę daje nam statystyka
rządząca życiem 6 miliardów ludzkich istot. Ta sama statystyka pokazuje także, że
rodzice tej dziewczynki wierzą – tak jak Ty wierzysz – że wszechmocny i miłościwy
B

óg chroni ich rodzinę. Czy mają rację? Czy to dobrze, że tak wierzą?

Nie.

Istota ateizmu zawarta jest w tej odpowiedzi.

Ateizm nie jest filozofią, nie jest nawet

poglądem  na  świat,  jest  po  prostu  stwierdzeniem  oczywistości.  W  rzeczywistości,
„ateizm”, jako  słowo,  nie  powinno nawet  istnieć. Nikt  nie  musi  identyfikować siebie,
jako  „nie  astrologa”  lub  „nie  alchemika.”  Nie  mamy  słów  opisujących  ludzi,  którzy
wątpią  w  fakt,  że  Elvis  Presley  jest  wciąż  wśród  nas  żywy,  że  kosmici  przebyli
galaktykę specjalnie by nachodzić farmerów i ich bydło. Ateizm nie jest niczym więcej
niż dźwiękami zakłopotania, jakie wydają z siebie racjonalni ludzie, gdy stykają się z
nieuzasadnianymi wierzeniami.

Ateista to po prostu ktoś, kto uważa, że 260 milionów

Amerykanów  (87  %  populacji),  którzy  „nigdy  nie  wątpili  w  istnienie  Boga”  powinni
przedstawić  jakieś  dowody  jego  istnienia  i  jego  dobra,  gdy  na  co  dzień,  na  całym
świecie jesteśmy światkami nieustającego zabijania niewinnych. Ateista, to ktoś, kto
uważa,  że  zamordowanie  jednej  małej  dziewczynki  –  nawet  raz  na  milion  lat  –
podważa ideę istnienia dobrego Boga.

Otaczają  nas  przykłady  sytuacji,  gdy  Bóg  zawiódł  ludzkość.  Weźmy  Nowy  Orlean,
ostatnio zniszczony przez huragan. Zginęło tam ponad 1000 osób, dziesiątki tysięcy
straciło  cały  ziemski  dobytek,  a  prawie  milion  ludzi  musiał  opuścić  miasto.  Można
bezpiecznie założyć, że prawie każda osoba żyjąca w Nowym Orleanie w chwili, gdy
huragan  Katrina  uderzył  w  miasto,  dzieliła  Twoją  wiarę  w  wszechmogącego,
wszechobecnego i współczującego Boga. Aleco robił Bóg, gdy Katrina niszczyła ich
miasto? Przecież słyszał modlitwy tych  starszych mężczyzn i kobiet,  którzy uciekali
na strych przed wstępującą powodzią, tylko po to by tam powoli utonąć. To byli ludzie
wiary.  Ci  dobrzy

mężczyźni i kobiety modlili się przez całe swoje życie. Czy masz

odwagę  przyznać  oczywiste?  Ci  biedni  ludzie  umarli  mówiąc  do  zmyślonego
przyjaciela.

Było  oczywiście  wiele  znaków  ostrzegających  przed  huraganem  o  „biblijnych
rozmiarach”,  który  uderzył  w  Nowy  Orlean,  a  ludzka  odpowiedź  na  nadchodzącą
katastrofę była tragicznie nieudolna. Ale była nieudolna w świetle  nauki. Religia nie
dostarczyła  podstaw  do  żadnej  reakcji.  Wczesne  ostrzeżenie  o  drodze
przemieszczania  się  huraganu  Katrina  zostało  wydarte  niemej  Naturze przy  użyciu
obliczeń klimatologicznych i zdjęć satelitarnych. Bóg nie powiedział o swych planach
nikomu.  Jeżeli  mieszkańcy  Nowego  Orleanu  mieliby  polegać  na  miłości  bożej,
poznaliby nadchodzący zabójczy huragan wraz z pierwszymi podmuchami wiatru na
twarzach.  A  jed

nak, co nie będzie dla Ciebie zaskoczeniem, badanie społeczne

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 20

przeprowadzone przez The Washington

Post wykazało, że 80 % ludzi, którzy przeżyli

Katrinę stwierdziło, że wydarzenie to tylko wzmocniło ich wiarę w Boga.

Gdy  Nowy  Orlean  był  niszczony  przez  huragan  Katrina,  prawie  1000  szyickich
pielgrzymów  zostało  stratowanych  na  śmierć  na  pewnym  moście  w  Iraku.  Ci
pielgrzymi  mocno  wierzyli  w  Boga  z  Koranu.  Całe  ich  życie  było  zorganizowane  w
oparciu  o  niepodważalny  fakt  jego  istnienia:  ich  kobiety  kroczyły  zakwefione  przed
Nim,  a  mężczyźni  regularnie  mordowali  jeden  drugiego  z  powodu  rywalizujących
interpretacji Jego słów. Byłoby czymś wyjątkowym, gdyby choć jeden z ocalonych z
tragedii  stracił  wiarę  w  Niego.  Bardziej  prawdopodobne  jest,  że  przeżywszy,
wyobrazili  sobie,  że  ich  ocalenie  wynika  z  bożej  łaski.  Nadchodzi  moment,  gdy
dostrzegamy  bezgraniczny

narcyzm i samooszukiwanie się ocalonych. Chwila, gdy

przyznajemy, jak

nieprzyzwoite jest, gdy ocaleni siebie uważają za uratowanych

przez

kochającego Boga, gdy ten sam Bóg właśnie utopił dzieci w kołyskach. W

chwili,  gdy  przestaniesz  owijać  rzeczywistość  cierpienia  na  świecie  w  religijne
fantazje,  poczujesz  do  głębi  jak  drogocennym  jest  życie  –  i  jak  wielki  mnie
szczęściem  jest,  że  miliony  ludzkich  istot  cierpią  najbardziej  straszne  ograniczenia
ich szczęścia, bez sensownych przyczyn.

Jest  godnym  zastanowienia,  jak  wielka  i  jak  bardzo  bezsensowna  powinna

być

katastrofa,  która  zachwieje  światową  wiarą.  Holokaust  tego  nie  uczynił.  Ani
ludobójstwo  w  Rwandzie  nawet,  gdy  między  zabójcami  byli  księża  z  maczetami  w
rękach.  500  milionów  ludzi  umarło  na  ospę  w  XX  wieku,  w  tym  wiele  dzieci.  Drogi
boże są, niewątpliwie, niezbadane. Wygląda na to, że każde wydarzenie, nieważne
jak wielkim jest nieszczęściem, może być uznane za zgodne z religijną wiarą.

Oczywiście,  ludzie  wierzący  stale  zapewniają  się  wzajemnie,  że  Bóg  nie  jest
odpowiedzialny  za  ludzkie  cierpienie.  Al

e jak więc możemy uznać, że Bóg jest

wszechobecny  i  wszechmocny?  To  od  wieków  istniejący  problem  teodycei  –  i
powinniśmy uznać go za wyjaśniony. Jeżeli Bóg istnieje, to albo nie może zrobić nic
by powstrzymać najbardziej ekstremalne nieszczęścia, albo o to w ogóle nie dba. Tak
więc  Bóg  jest  albo  bezsilny,  albo  zły.  I  zaraz  kusi  cię,  by  wykonać  następujący  piruet
myślowy:  Bóg  nie  może  być  oceniany  według  ludzkich  standardów  moralnych.  Ale
przecież  wcześniej  zauważyliśmy,  że  ludzkie  standardy  moralne  są  dokładnie  tym,
czego użyłeś na starcie by uznać dobro Boga. No i taki Bóg, który przejmowałby się
rzeczami  tak  trywialnym

jak małżeństwo homoseksualistów, czy imię, którym

nazywany jest w modlitwie, nie jest taki znowu niepoznawalny.

Jest  także  inna  prosta  możliwość,  najbardziej  racjonalna  i  jednocześnie  najmniej
odrażająca  –  biblijny  Bóg  jest  fikcją,  jak  przed  nim  Zeus  i  tysiące  innych  martwych
bogów,  o  których  większość  normalnych  ludzi  dziś  nie  pamięta.  Czy  możesz
dowieść,  że  Zeus  nie  istnieje?  Oczywiście,  że  nie.  Więc  teraz  wyobraź  sobie,  że
żyjesz  w  hipotetycznym  społeczeństwie,  gdzie  każdego  roku  ludzie  wydają  z  ich
własnych dochodów dziesiątki miliardów dolarów by przebłagać bogów z góry Olimp,
gdzie  także  rząd  wydaje  kolejne  miliardy  dolarów  podatników  w  celu  wsparcia
instytucji  wyznawców  tych  bogów,  gdzie  nieujawnione  kolejne  miliardy  dolarów
z

wolnień podatkowych wzmacniają pogańskie świątynie, i gdzie wybieralni

prze

dstawiciele narodu ograniczają badania medyczne z powodu szacunku dla

tekstu Iliady i Odysei, a także gdzie każda debata o polityce społecznej jest
modyfiko

wana według widzimisię starożytnych autorów, którzy wprawdzie pisali

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 21

dobrze, ale nie wiedzieli o

przyrodzie choć tyle by nie zanieczyszczać własnego

jedzenia ekskrementami.

Byłoby to poważne nadużycie naszych materialnych,

moralnych i intelektualnych zasob

ów. Ale to jest właśnie społeczeństwo, w którym

żyjemy. To jest właśnie ten zadziwiający nieracjonalny świat, który Ty i podobni ci
chrześcijanie usilnie próbujecie stworzyć.

T

o straszne, że umieramy i tracimy wszystko, co kochamy; jest podwójnie straszne,

że  tak  wiele  istot  ludzkich  cierpi  bez  potrzeby  za  życia.  A  że  tak  wiele  z  tego
cierpienia  może  być  przypisane  religii  –  religijnej  nienawiści,  religijnym  wojnom,
religijnym  tabu  i  motywowanym  religią  marnotrawstwu  zasobów  –  to  wszystko
sprawia,

że uczciwa krytyka wiary religijnej jest moralną i intelektualną

koniecznością. Niestety, wyrażenie krytyki spycha niewierzącego na margines
społeczeństwa. Za to, że jest w żywym kontakcie z rzeczywistością, staje się
wstydliwie oderwany od życia sąsiadów w ich fantastycznym świecie.

Siła przepowiedni

Powiada  się  często,  że  jest  rozsądnym  wierzyć,  że  Biblia  jest  słowem  bożym,
ponieważ  wiele  wydarzeń  opisanych  w  Nowym  Testamencie  potwierdza
przepowiednie  Starego  Testamentu.  Zapytaj  siebie  jednak,  czy

trudnym było dla

twórców  Ewangelii  opowiedzieć  historię  życia  Jezusa  w  sposób  zgodny  z
przepowiedniami? Czy nie byłoby w mocy śmiertelnika napisać jedną książkę tak, by
potwierdzała  przepowiednie  z  wcześniejszej?  I  tak  jest  –  na  podstawie  analizy
tekstów można zauważyć, że dokładnie tak zrobili twórcy Ewangelii.

Twórcy  Ewangelii  Łukasza  i  Mateusza,  na  przykład  stwierdzają,  że  Maria  porodziła
jako  dziewica,  opierając  się  na  greckim  zapisie  Księgi  Izajasza  7:14.  Ale  hebrajski
tekst Księgi Izajasza używa słowa „’alma”, które oznacza po prostu „młodą kobietę”
bez  jakiejkolwiek  a

luzji do dziewictwa. Wydaje się więc pewnym, że dogmat

niepokalanego poczęcia i wiele z chrześcijańskiej rezerwy w stosunku do seksu, jest
wynikiem błędu w tłumaczeniu z hebrajskiego. Innym argumentem przeciw doktrynie
niepokalanego poczęcia jest fakt, że pozostali ewangeliści w ogóle o nim nie słyszeli.
Marek i Jan

wydają się zaniepokojeni zarzutami braku legitymacji Jezusa, ale nigdy

nie

wspominają o jego cudowny pochodzeniu. Paweł opisuje Jezusa jako

„urodzonego  z  nasienia  Dawidowego  w  ciele”  i  „urodzonego  z  kobiety”  bez
odnoszenia się do dziewictwa Marii w ogóle.

Ewangeliści popełnili też inne pomyłki w wiedzy literackiej. Mateusz w 27:9 wspomina
na  przykład,  o  wypełnieniu  się  przepowiedni,  którą  przypisuje  Jeremiaszowi.
Przepowiednia  ta  zapisana  jest  jednak  przez  Zachariasza  11:12-13.  Ewangelie
często  przeczą  sobie  wzajemnie.  Jan  mówi  nam,  że  Jezus  został  ukrzyżowany  na
dzień  przed  wieczerzą  paschalną;  Marek  zaś,  że  dzień  po  wieczerzy.  Po  tych
przykładach,  jak  możesz  twierdzić,  że  Biblia  jest  doskonała  we  wszystkich  swych
aspektach?  A  co  myślisz  o  muzułmanach,  mormonach  czy  sikhach,  którzy  ignorują
podobne  niespójności  w  ich  świętych  księgach?  Wszyscy  mówią  rzeczy  w  rodzaju
„Duch  Święty  patrzy  tylko  na  istotę  i  nie  jest  związany  słowami”  (Luter).  Czy  to
znaczy, że jesteś skłonny zaakceptować także ich księgi, jako idealne słowa Stwórcy
świata?

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 22

Chrześcijanie często zapewniają, że Biblia przepowiada przyszłe wydarzenia
historyc

zne. Na przykład w Księdze Powtórzonego Prawa 28:64 czytamy „Pan cię

rozproszy  pomiędzy  wszystkie  narody,  od  krańca  do  krańca  ziemi.”  W  Ewangelii
Łukasza  19:43-44  Jezus  mówi  „Bo  przyjdą  na  ciebie  dni,  gdy  twoi  nieprzyjaciele
otoczą  cię  wałem,  oblegną  cię  i  ścisną  zewsząd.  Powalą na  ziemię  ciebie  i  twoje
dzieci z tobą i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu za to, żeś nie rozpoznało
czasu  twojego  nawiedzenia.”

. Mamy

wierzyć, że te wypowiedzi przepowiadają

adchodzącą historię Żydów z tak niesamowitą dokładnością, że jedynym

wyj

aśnieniem jest nadnaturalne ich pochodzenie?

Wyobraź jednak sobie jak niesamowicie dokładne byłyby przepowiednie istoty
wszechwiedzącej. Jeżeli Biblia byłaby taką księgą, zawierałaby idealnie precyzyjne
przepowiednie historycznyc

h wydarzeń. Spodziewałbyś się stwierdzeń w rodzaju „W

drugiej  połowie  dwudziestego  wieku  ludzkość  wytworzy  światowy  system
połączonych  komputerów  –  których  zasady  konstrukcyjne  opisane  są  w  Księdze
Kapłańskiej  –  i  system  ten  będzie  nazwany  Internetem.”  Ale  Biblia  nie  zawiera
niczego takiego. W zasadzie nie zawiera ani

jednego zdania, które nie mogłoby być

napisane przez mężczyznę lub kobietę żyjących w pierwszym wieku naszej ery. To
powinno Cię zastanowić.

Książka napisana przez wszechwiedzącego mogłaby zawierać rozdział o
matematyce,

który

dwóch

tysiącach

lat

studiów,

wciąż

byłby

najbogatszą skarbnicą wiedzy matematycznej znaną ludzkości. Zamiast tego Biblia
nie

zawiera w ogóle formalnej wiedzy matematycznej, a raczej oczywiste błędy. W

dwóch miejscach, na przykład, Dobra Księga stwierdza, że stosunek obwodu okręgu
do jego średnicy wynosi 3:1 (I Księga Królewska 7:23-26 oraz II Księga Kronik 4:2-5).
Jako przybliżenie liczby pi nie jest to zbyt imponujące. Dziesiętne rozwinięcie liczby
pi zmierza do nie

skończoności – 3,1415926535… – i współczesne komputery

pozwalają  policzyć  je  z  dowolną  dokładnością.  Ale  starożytni  Egipcjanie  i
Babilończycy  znali  wartość  pi  z  dokładnością  kilku  cyfr  po  przecinku  wiele  wieków
przed tym, jak najstarsze księgi Biblii zostały zapisane. Biblia daje nam przybliżenie,
które  jest  kiepskie  nawet  jak  na  standardy  starożytnych.  Nie  będzie  zaskoczeniem,
gdy  stwierdzimy,  że  wierzący  znaleźli  sposoby  racjonalizacji  tego  faktu,  ale
racjonalizacje  nie  ukryją oczywistego  faktu,  że  Biblia  jest  kiepskim  źródłem  wiedzy
matematycznej.

Można na pewno powiedzieć, że gdyby grecki matematyk

Archimedes był autorem odpowiednich wersów w I Księdze Królów I II Księdze
Kronik, tekst

ten byłby znacznie lepszym dowodem “wszechwiedzy” autora.

Dlacze

go Biblia nie mówi nic o elektryczności, DNA lub choćby o rozmiarach i wieku

wszechświata? A co z lekiem na raka? Kiedy poznamy już biologię raka, ta wiedza
będzie mogła być podsumowana na kilku kartkach. Dlaczego ta wiedza, lub
cokolwiek podobnego nie wys

tępuje w Biblii? Dobrzy, pobożni ludzie umierają w

cierpieniach na raka w tej chwili, a wielu z nich to

dzieci. Biblia to obszerna księga.

Bóg znalazł miejsce by instruować nas o utrzymaniu niewolników oraz ofiarach z
prze

różnych zwierząt. Dla kogoś nie będącego chrześcijaninem, jest mocno

zadz

iwiającym jak trywialną książką może być Biblia i wciąż być uważaną za produkt

Wszechobecnego.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 23

Konflikt nauki i religii

I  choć  jest  dziś  moralną  koniecznością,  by  naukowcy  mówili  otwarcie  o  konflikcie
pomiędzy  nauką  a  religią,  nawet  Narodowa  Akademia  Nauk  uznała  ten  konflikt  za
nieistniejący:

„U  źródła  domniemanego  konfliktu  pomiędzy  niektórymi  wierzeniami  religijnymi  a
ewolucją,  leży  niezrozumienie  fundamentalnej  różnicy  międzyreligijnym  i  naukowym
sposobem

poznania. Religia i nauka odpowiadają na inne pytania dotyczące świata.

Czy istnienie wszechświata lub ludzkiej egzystencji ma jakiś cel – nie jest pytaniem
dla nauki. Religijny i naukowy

sposób poznania odgrywał i będzie odgrywał ważną

rolę w ludzkiej historii… Nauka jest sposobem poznania świata przyrody. Jest
ograniczona do

wyjaśniania przyrody za pomocą naturalnych przyczyn. Nauka nie

mówi nic o rzeczach nadprzyrodzonych. Czy Bóg istnieje, czy nie, jest pytaniem obojętnym dla
nauki.

”

oświadczenie zadziwia brakiem szczerości. Naukowcy żyją oczywiście w ciągłym

strachu utraty publicznego finansowania, więc Akademia mogła wypowiadać się tak z
obawy przed płacącą podatki tłuszczą. W rzeczywistości  konflikt  pomiędzy  religią  a
nauką  jest  nie  do  uniknięcia.  Sukcesy  nauki  często  podważają  religijne  dogmaty;
utrzymanie  religijnych  dogmatów  zawsze  odbywa  się  kosztem  nauki.  Nasze  religie
nie mówią wyłącznie o „celu ludzkiej egzystencji”. Podobnie jak nauka, każda religia
zawiera  też  szczegółowe  stwierdzenia  o  budowie  świata.  Te  teksty  stwierdzają
zdecydowanie,  że  opisują  fakty  –  Stwórca  wszechświata  może  słyszeć  Twoje
modlitwy (i czasami

odpowiada); dusza wchodzi w zarodek w chwili poczęcia; jeżeli

nie  będziesz  wierzył  w  określone  rzeczy  o  Bogu,  będziesz  straszliwie  cierpiał  po
śmierci.  Takie  stwierdzenia  są  szczególnie  sprzeczne  ze  stwierdzeniami  nauki,
ponieważ są oparte na fatalnej jakości dowodach.

W  najszerszym  znaczeniu  słowo  „nauka”  (ang.  „science”  od  łacińskiego  „scire”  -
„wiedzieć”)  reprezentuje  nasze  poszukiwanie  prawdy  o  świecie.  Nie  musimy
rozróżniać  „twardej”  i  „miękkiej”  nauki,  lub  między  nauką  ścisłą,  a  np.  historią  jako
nauką  humanistyczną.  Jest  faktem  historycznym,  że  Japończycy  zbombardowali
Pearl  Harbor  7  grudnia  1941  roku.  Tak  w

ięc, fakt ten tworzy część światopoglądu

naukowej racjonalności. W sytuacji, gdy istnieje wiele dowodów potwierdzających ten
fakt  ktokolwiek,  kto  wierzy,  że  wydarzyło  się  to  w  inny  dzień  lub,  że  to  Egipcjanie
bombardowali,  musi  mocno  uzasadnić  swe  twierdzenia.  Rdzeniem  nauki  nie  jest
kontrolowany  eksperyment  lub  modelowanie  matematyczne;  jest  nim  intelektualna
uczciwość. Nadszedł czas, gdy powinniśmy przyznać, na czym polega główna cecha
ludzkiego  dyskursu:

gdy rozpatrywana jest prawdziwość twierdzenia, można

rozważyć uczciwie dowody i logiczne przesłanki. Lub można nie rozważać niczego.
Religia jest

takim obszarem naszego życia, gdzie ludzie wyobrażają sobie, że

obowiązują tam inne standardy intelektualnej uczciwości.

Rozważmy ostatnie deliberacje Kościoła Katolickiego na temat doktryny zawieszenia.
T

rzydziestu najlepszych teologów z całego świata spotkało się ostatnio w Watykanie

w celu dyskusji nad pytaniem, co dzieje się z dziećmi, które umarły bez sakramentu

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 24

chrztu.  Od  średniowiecza  katolicy  wierzyli,  że  takie  dzieci  znajdują  się  w  stanie
zawieszenia,  gdzie  cieszą  się  na  zawsze  „uczuciem  naturalnego  szczęścia”,  jak  to
określił  Tomasz  z  Akwinu.  Co  było  na  przykład  w  wyraźnej  sprzeczności  z  opinią
świętego  Augustyna,  który  wierzył,  że  te  nieszczęsne  dziecięce  dusze  spędzą
wieczność w piekle.

I  choć  zawieszenie  nie  ma  oparcia  w  Piśmie  i  nigdy  nie  było  częścią oficjalnej
doktryny Kościoła,  było przez  wieki  ważną częścią  katolickiej  tradycji. W 1905 roku
Papież Pius  X najwyraźniej w pełni poparł zawieszenie:  „Dzieci,  które  umierają bez
chrztu pozostają w zawieszeniu, gdzie nie cieszą się z obecności Boga, ale również
nie cierpią.” A teraz największe umysły Kościoła spotkały się ponownie by rozważyć
tę sprawę.

Czy  możemy  wymyślić  sobie  zagadnienie  bardziej  intelektualnie  bezsensowne?
W

ystarczy sobie wyobrazić jak wyglądają te deliberacje. Czy jest choć najmniejsza

szansa, że ktoś przedstawi dowody wskazujące na pośmiertny los dzieci bez chrztu?
Czy jakakolwiek wykształcona osoba może uznać to za coś innego niż śmieszne,
straszne i niewyobrażalne marnotrawstwo czasu? Gdy rozważy się fakt, że jest to
towarzystwo, z którego szeregów pochodzi i przez które jest chroniona elitarna grupa
ks

ięży molestujących dzieci, całe przedsięwzięcie zaczyna promieniować diaboliczną

aurą zmarnowanej ludzkiej energii.

Konflikt  między  nauką  a  religią  można  sprowadzić  do  prostego  faktu  z  zakresu
ludzkiego rozumienia i dyskusji: albo ktoś ma dobre powody swoich przekonań, albo
nie ma. Jeżeli byłyby dobre powody, by wierzyć, że Jezus urodził się z dziewicy albo
Mahomet  poleciał  do  nieba  na  skrzydlatym  koniu,  te  przekonania  musiałyby  być
częścią  naszego  racjonalnego  opisu  wszechświata.  Każdy  wie,  że  decydowanie  o
historycznym  p

rzebiegu jakiegoś wydarzenia na podstawie „wiary” jest idiotyczne –

dopóki rozmowa nie zaczyna dotyczyć pochodzenia takich książek jak Biblia czy
Koran, zmartwychwstania Jezusa,

rozmowy Mahometa z archaniołem Gabrielem,

czy innego dogmatu religijnego.

Jest czas, byśmy przyznali, że wiara jest niczym

innym jak zgodą religijnych ludzi na wiarę, gdy rozum zawodzi.

Choć głębokie przekonanie, bez jasnych dowodów, uważane jest za znak szaleństwa
i  głupoty  w  każdej  dziedzinie  naszego  życia,  wiara  w  Boga  wciąż  otaczana  jest
wielkim  szacunkiem  w  naszy

m społeczeństwie. Religia jest jedynym obszarem

naszego dyskursu, gdzie za szlachetne uważa się przekonanie do rzeczy, do których
żadna  ludzka  istota  przekonaną  być  raczej  nie  może.  Jest  zastanawiającym,  że  ta
aura  szlachetności  obejmuje  tylko  wiary,  które  wciąż  mają  wielu  wyznawców.  Ktoś
złapany  na  oddawaniu  czci  Posejdonowi,  nawet  na  morzu,  będzie  uważany  za
obłąkanego

Istnienie życia

Wszystkie złożone formy życia rozwinęły się z prostszych przez miliardy lat. Ten fakt
wydaje  się  nie  podlegać  inteligentnej  dyspucie.  Jeżeli  wątpisz,  że  ludzkie  istoty
wyewoluowały z wcześniejszych gatunków, równie dobrze możesz wątpić, że słońce
jest  gwiazdą.  Pewnie,  słońce  nie  wygląda  na  zwyczajną  gwiazdę,  ale  wiemy,  że  to
gwiazda,  która  przypadkiem  znajduje  się  dość  blisko  ziemi.  Wyobraź  sobie  własne

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 25

zakłopotanie, gdyby okazało się, że Twoja religijna wiara opiera się przekonaniu, że
słońce nie jest gwiazdą w ogóle. Wyobraź sobie miliony chrześcijan w Stanach
Zjednoczonych, którzy wydają setki milionów dolarów każdego roku na zwalczanie
tego pog

lądu i bezbożnych astronomów i astrofizyków.

Wyobraź sobie, że starają się z pasją, by ich nierozsądne poglądy były nauczane w
szkołach naszego narodu. Dokładnie taka sytuacja panuje teraz w odniesieniu do
ewolucji.

Ch

rześcijanie, którzy nie wierzą w ewolucję, często mówią rzeczy w rodzaju

“ewolucja  jest  tylko  teorią,  nie  faktem.”  Takie  stwierdzenia  zdradzają  poważne
niezrozumienie  sposobu,  w  jaki  słowo  „teoria”  używane  jest  w  naukowych
rozważaniach. W nauce fakty muszą być wyjaśniane w odniesieniu do innych faktów.
Te  większe  modele  wyjaśnień  nazywane  są  „teoriami.”  Za  pomocą  teorii  można
przewidywać  fakty  i  teorie  mogą  być,  co  do  zasady,  testowane.  Zwrot  „teoria
ewolucji” w żadnym wypadku nie sugeruje, że ewolucja nie jest faktem. Można mówić
o „zarazkowej teorii chorób” lub „teorii grawitacji” bez poddawania w wątpliwość faktu
istnienia w naturze chorób czy grawitacji.

Można  otrzymać  doktorat  w  każdej  dziedzinie  nauki,  tylko  po  to,  by  następnie
cynicznie  używać  języka  naukowego  w  celu  usprawiedliwienia  rażących  błędów
Biblii.  Niektórzy  chrześcijanie  tak  zrobili;  niektórzy  nawet  otrzymali  tytuły
szanowanych  uczelni.  Bez  wątpienia  będą  kolejni.  I  choć  ci  ludzie  oficjalnie  są
„naukowcami”,  nie  zachowują  się  jak  naukowcy.  Po  prostu  nie  angażują  się  w
uczciwe  badanie  natury  wszechświata.  A  ich  proklamacje  o  Bogu  i  błędach
darwinizmu nijak nie oznaczają, że istnieje jakaś poważna naukowa kontrowersja co
do  istnienia  ewolucji. W 2005  roku  w  34  krajach przeprowadzono  badanie  na  temat
akceptacji  ewolucji  wśród  dorosłej  populacji.  Stany  Zjednoczone  zajęły  33  miejsce,
tuż  przed  Turcją.  Także  uczniowie  liceów  w  Stanach  mają  gorsze  wyniki  z  nauk
przyrodniczych  i  matematyki  niż  uczniowie  we  wszystkich  rozwiniętych  krajach
europejskich  i  azjatyckich.

. Te

dane są jednoznaczne – budujemy cywilizację

ignorancji.

Oto  co  wiemy.  Wszechświat  jest  znacznie  starszy  niż  twierdzi  Biblia.  Wszystkie
złożone  organizmy  na  ziemi,  łącznie  z  nami,  wyewoluowały  z  wcześniejszych
organizmów przez miliardy lat. Dowody na to są przytłaczające. Życie, które widzimy
wokół,  jest  ekspresją  kodu  genetycznego  zapisanego  w  cząsteczce  DNA,  a  DNA
podlega przypadkowym mutacjom, z których niektóre zwiększają szanse przeżycia i
rozmnażania  się  w  danym  środowisku.  Proces  mutacji  i  naturalnej  selekcji  pozwolił
izolowanym  populacjom  rozmnażać  się  wsobnie  i  w  wielkich  przedziałach  czasu,
wytwarzać  gatunki.  Nie  ma  wątpliwości,  że  istoty  ludzkie  w  taki  właśnie  sposób
wyewoluowały  z przedludzkich  przodków.  Wiemy  na  podstawie  dowodów
genetycznych, że dzielimy wspólnych przodków z małpami naczelnymi i pozostałymi
małpami,  a  ci  przodkowie  z  kolei  mieli  wspólnych  przodków  z  nietoperzami  i
latającymi  lemurami.  Drzewo  życia  ma  wiele  gałęzi  i  jest  dziś  bardzo  dobrze
poznane.  W  k

onsekwencji, nie ma powodu by wierzyć, że poszczególne gatunki

zostały stworzone w aktualnej postaci. Jak rozpoczął się proces ewolucji jest wciąż
zagadką, ale w żadnym przypadku nie znaczy to, że jakieś bóstwo gdzieś tam czai
się na dnie. Z wiernego odczytania zapisów Biblii na temat stworzenia jasno wynika,
że Bóg stworzył wszystkie zwierzęta i rośliny w formie, jaką dziś znamy. Nie ma

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 26

wątpliwości, że Biblia się myli. Wielu chrześcijan, którzy chcą rzucić cień wątpliwości
na prawdę ewolucji, ostatnio postuluje coś nazywanego Inteligentnym Projektem (IP).
Problem z IP polega na tym, że nie jest to nic innego jak program polityczny i religijny
udający  naukę.  Od  kiedy  wiara  w  biblijnego  Boga  nie  znajduje  wsparcia  w
rozwijającym  się  naukowym  poznaniu  świata,  zwolennicy  IP  mogą  tylko  próbować
eksploatować fragmenty rzeczywistości nieopisane dokładnie przez naukę.

Dyskusja  o  IP  przebiega  na  wielu  frontach  na  raz.  Jak  wielu  teistów  przednimi,
zwolennicy  IP  często  argumentują,  że  sam  fakt  istnienia  wszechświata  dowodzi
istnienia  Boga.  Uzasadnienie  brzmi  mniej  więcej  tak:  wszystko  co  istnieje  ma
przyczynę; przestrzeń i czas istnieją; tak więc przestrzeń i czas powstały przez coś,
co  wykracza  poza  przestrzeń  i  czas.  Jedynym  bytem,  który  wykracza  poza
p

rzestrzeń i czas i jednocześnie zachowuje moc kreacji jest Bóg. Wielu chrześcijan, tak

jak i Ty, uważa ten argument za przekonywujący. A jednak, nawet jeżeli przyjmiemy główne
założenia (każde z nich wymaga uzasadnień których teoretycy IP nie chcą nawet
pr

zyjąć do dyskusji), to ostateczna konkluzja z nich nie wynika. Skąd stwierdzenie, że

jedyną rzeczą,  która  może powołać  do życia przestrzeń,  jest istota wyższa? Nawet
jeśli przyjmiemy,  że nasz wszechświat wymaga projektanta, to nie oznacza,  że jest
nim  ów  biblijny  Bóg  i  że  akceptuje  On  chrześcijaństwo.  Jeżeli  wszechświat  jest
inteligentnie  zaprojektowany,  to  może  być  symulacją  uruchomioną  na
superkomputerze  obcych.  Lub  może  być  dziełem  złego  Boga,  lub  dwóch
takich

bogów zajętych wzajemnym konfliktem w jakimś większym kosmosie.

Jak wielu krytyków religii zwracało uwagę, pomysł Stwórcy prowadzi natychmiast do
problemu  nieskończonej  pętli.  Jeżeli  Bóg  stworzył  wszechświat,  to  co  stworzyło
Boga?  Mówienie,  że  Bóg,  z  definicji,  jest  „niestworzony”  po  prostu  prosi  się  o
konkluzję. Każdy byt  zdolny do stworzenia złożonego świata, musi być sam bardzo
skomplikowany.  I  jak  zauważył  wielokrotnie  biolog  Richard  Dawkins,  jedynym
naturalnym procesem, który może projektować rzeczy jest ewolucja.

Po prawdzie, nikt nie wie jak i dlaczeg

o powstał wszechświat. Nie jest pewne czy w

ogóle możemy sensownie mówić o powstaniu świata, jako, że pojęcie początku ma
sens w odniesieniu do czasu, a tu mówimy o powstaniu samej czasoprzestrzeni

Każda  uczciwa  intelektualnie  osoba  przyzna,  że  nie  wie,  dlaczego  wszechświat
istnieje.  Oczywiście  naukowcy  chętnie  przyznają  się  do  niewiedzy  w  tym  punkcie.
Wierzący zaś nie. Wielce ironiczny jest fakt, że w religijnym dyskursie, gdzie wierzący
tak często podkreślają swoją pokorę, często potępiają naukowców i niewierzących za
ich intelektualną arogancję. A  przecież nie ma światopoglądu bardziej zanurzonego
w  arogancji  niż  wiara  człowieka  religijnego:  Stwórca  świata  interesuje  się  mną,
akceptuje mnie, kocha

mnie, nagrodzi mnie po śmierci, a moje obecne przekonania

pozostaną  zgodne  z  prawdą  do  końca  świata,  a  każdy  kto  nie  zgadza  się  ze  mną
spędzi wieczność w piekle…

Przeciętny  chrześcijanin,  w  przeciętnym  kościele,  wysłuchujący  przeciętnej
niedzielnej mszy osiąga poziom arogancji niewyobrażalny w naukowym dyskursie – a
było paru wyjątkowych arogantów wśród naukowców.

Ponad 99 procent gatunków stworzeń, które kiedykolwiek chodziły, latały lub wiły się
na  ziemi,  wyginęło  do  dziś.  Ten  tylko  fakt  wyklucza  inteligentny  projekt.  Kiedy
przyglądamy  się  światu  przyrody,  widzimy  niesamowitą  złożoność,  ale  nie

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 27

dostrzegamy  optymalnych  rozwiązań.  Obserwujemy  nadmiarowość,  cofanie  się,
zbędne komplikacje, widzimy zadziwiające niesprawności, które skutkują cierpieniem
i  śmiercią.  Widzimy  ptaki  nieloty  i  węże  ze  szczątkową  miednicą.  Widzimy  gatunki
ryb, salamander i skorupiaków, które mają niefunkcjonujące oczy – gdyż ewoluowały
w ciemnościach przez miliony lat. Widzimy wieloryby, które wytwarzają zęby w fazie
zarodka,  które  zaś  znikają  u  dorosłych.  Te  cechy  naszego  świata  wydają  się
wyjątkowo  zagadkowe,  jeśli  Bóg  stworzył  wszystkie  gatunki  na  ziemi  w  sposób
„inteligentny”; żadne nie są zaskakujące w świetle ewolucji.

Biolog  J.B.S.  Haldane  znany  jest  z  powiedzenia,  że  jeśli  Bóg  istnieje,  to  ma
„wyjątkową słabość do żuków.” Można by mieć nadzieję, że spostrzeżenie tak bardzo
podważające  kreacjonizm,  zamknie  dyskusję  na  zawsze.  Faktem  jest  jednak,  że
choć istnieje współcześnie około 350 tysięcy znanych gatunków żuków, Bóg, jak się
zdaje,  ma  jeszcze  większą  słabość  do  wirusów.  Naukowcy  oceniają,  że  na  każdy
gatunek zwierzęcy na ziemi istnieje co najmniej 10 odmian wirusów. Wiele wirusów
jest  niegroźnych,  a  niektóre  najstarsze  mogły  pełnić  ważną  rolę  w  powstaniu
skomplikowan

ych organizmów. Ale wirusy mają skłonność do traktowania

organizmów takich  jak  Ty czy ja, jak  pożyczone  genitalia. Wiele  z nich  przenika  do
naszych komórek tylko po to by je  zniszczyć,  przy okazji  zabijając  nas  –  strasznie,
bezlitośnie,  niepowstrzymanie.  Takie  wirusy  jak  HIV,  czy  wielka  rzesza
ch

orobotwórczych bakterii, ewoluują na naszych oczach – nabierają odporności na

leki antywirusowe i antybiotyki

– ku naszej szkodzie. Ewolucja zarówno przewiduje

jak i wyjaśnia ten fenomen; a Księga Rodzaju nie. Jak możesz wyobrażać sobie, że
wiara religijna daje

najlepsze opisy tych zjawisk, lub że sugerują one istnienie

głębszej i miłosiernej wszechobecnej istoty?

Nasze  własne  ciało  dostarcza  przykładów  na  niestaranność  i  niekompetencję
stwórcy.  W  fazie  embriona  powstają  ogon,  skrzela  i  pełne  futro  małpy.  Szczęśliwie
tracimy  te  czarujące  dodatki  przed  urodzeniem.  Ta  dziwaczna  sekwencja  rozwoju
zarodkowego  jest  łatwa  do  wytłumaczenia  w  kategoriach  genetyki  i  ewolucji;  jest
jednak  trudna  do  wytłumaczenia,  jako  efekt  inteligentnego  projektu.  U  mężczyzn
moczow

ód przechodzi przez gruczoł prostaty. Prostata ma tendencję do

powiększania  się  w  trakcie  życia.  W  efekcie,  większość  mężczyzn  w  wieku  60  lat
może  zaświadczyć,  że  co  najmniej  jeden  z  projektów  Boga  pozostawia  wiele  do
życzenia. Kobieca miednica nie jest inteligentnie zaprojektowana by wspomagać cud
narodzenia. Każdego rok u setki tysięcy kobiet cierpi na wydłużoną i zaburzoną akcję
porodową  i  w  efekcie  padają  ofiarą  urazu  zwanego  przetoką  porodową.  Kobiety  w
trzecim  świecie,  które  na  to  cierpią,  często  stają  się  nadpobudliwe,  są  porzucane
przez  mężów  i  wypędzane  poza  społeczność.  Fundusz  ds.  Ludności  Organizacji
Narodów Zjednoczonych ocenia, że ponad 2 miliony kobiet cierpi na przetokę.

Przypadki nieinteligentnego projektu w naturze są tak powszechne, że można by
napisać o nich książkę. Pozwolę sobie na jeszcze jeden przykład. Przewody układu
oddechowego i pokarmowego u człowieka mają wspólny odcinek w krtani. Te sprytne
rozwiązanie sprawia, że dziesiątki tysięcy dzieci ląduje rocznie na oddziałach
ratunkowych szpitali w Stanach Zjednoczonych.

Kilkaset zadławi się na śmierć. Wiele

innych dozna nieodwracalnego

uszkodzenia mózgu. Jakiemu miłosiernemu celowi to

służy? Ależ możemy sobie wyobrazić miłosierny cel: widocznie rodzice tych dzieci
powinni otrzymać nauczkę; a pewnie Bóg przygotował specjalną nagrodę w niebie
dla każdego dziecka, które udławi się na śmierć kapslem od butelki. Problem leży w

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 28

tym, że takie podejście można dopasować do każdej sytuacji na świecie. Jakiż
straszliwy

błąd nie może być uzasadniony według tej metody? I dlaczego w ogóle

chcesz

tak myśleć? Co jest moralnego w takim rozumowaniu?

Religia, przemoc i przyszłość cywilizacji

Miliardy  ludzi  podzielają  Twoje  przekonanie,  że  Stwórca  świata  napisał  (lub
podyktował) jedną z naszych ksiąg.  Niestety  istnieje wiele  ksiąg,  które  uważane są
za  słowo  boże,  a  księgi  te  stwierdzają  różne  rzeczy  o  tym,  jak  należy  żyć.
Konkurujące  doktryny  religijne  podzieliły  nasz  świat  na  społeczności  o  różnych
moralnościach i stały się źródłem niekończących się konfliktów między ludźmi.

W  reakcji,  wielu  wrażliwych  ludzi  zaleca  postępowanie  zwane  religijną  tolerancją.  I
choć  niewątpliwie  tolerancja  jest  lepsza  niż  wojna  religijna,  nie  jest  pozbawiona
swoich sprzeczności. Nasza obawa przed wywołaniem nienawiści religijnej, sprawia,
że  unikamy  krytyki  idei,  które  są  coraz  trudniejsze  dostosowania  i  ewidentnie
dziwaczne.  Sprawia  też,  że  uważamy  za  słuszne  okłamywać  siebie  –  często  w
intelektualnie  bardzo  wyszukany  sposób  –  o  kompatybilności  wiary  i  naukowego
racjonaliz

mu. Nasze konkurujące religijne pewniki hamują powstanie sprawnej

globalnej cywilizacji. Wiara

– z przekonaniem, że Bóg zwraca uwagę na imię, którym

jest nazywany, że Jezus nadchodzi na ziemię, że muzułmańscy męczennicy idą
prosto do raju

– jest po złej stronie narastającego konfliktu idei.

Religia znacznie bardziej intensyfikuje konflikty niż plemienność, rasizm czy polityka.
Jest jedyną formą myślenia grupowego, która dzieli ludzi według zasad pośmiertnej
nagrody i kary. Jedną z trwałych patologii ludzkiej kultury jest skłonność do
wychowywania dzieci w strachu i demonizowania innych istot ludzkich na podstawie
wiary religijnej. W efekcie wiara zachęca do przemocy na co najmniej dwa sposoby.
Po pierwsze

– ludzie często zabijają innych, ponieważ uważają, że tak chce Stwórca

świata. Islamski radykalizm jest ostatnim przykładem takiego zachowania. Po drugie
– duża liczba ludzi wchodzi w konflikt z innymi, ponieważ określają swoją moralność
społeczną na podstawie przynależności religijnej: muzułmanie stają po stronie
muzułmanów, protestanci – protestantów, a katolicy poprą katolików. Nie zawsze są
to czysto

religijne konflikty. Ale zakłamanie i nienawiść, które dzielą jedną

społeczność od drugiej są często produktem tożsamości religijnej. Tak więc konflikty,
które zdają się mieć ziemskie podłoże, są często głęboko związane z religią. Walki w
Palestynie (Żydzi kontra muzułmanie), na Bałkanach (prawosławni Serbowie przeciw
katolickim Chorwatom i bośniackim i albańskim muzułmanom), w Północnej Irlandii
(protestanci kontra kat

olicy), w Kaszmirze (muzułmanie przeciw hinduistom), w

Sudanie (muzułmanie przeciw chrześcijanom i animistom),

w Nigerii (muzułmanie

przeciw  chrześcijanom),  Etiopii  i  Erytrei  (muzułmanie  przeciw  chrześcijanom),  na
Wybrzeżu  Kości  Słoniowej  (muzułmanie  przeciw  chrześcijanom),  w  Sri  Lance
(syngalescy  buddyści  kontra  tamilscy  hinduiści),  na  Filipinach  (muzułmanie  przeciw
chrześcijanom), w Iranie i Iraku (muzułmanie sanniccy przeciw szyitom), na Kaukazie
(prawosławni  Rosjanie  przeciw  muzułmańskim  Czeczenom,  prawosławni  i  katoliccy
Ormianie przeciw muzułmańskim Azerom), to tylko kilkanaście ostatnich przykładów.

I choć podziały religijne na świecie wydają się oczywiste, wielu ludzi wciąż wyobraża
sobie,  że  konflikt  religijny  jest  zawsze  powodowany  przez  brak edukacji,  biedę  i
politykę.  Większość  niewierzących,  liberałów  i  umiarkowanych  najwyraźniej  jest

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 29

przekonanych,  że  nikt  tak  naprawdę  nie  jest  zdolny,  z  powodów  religijnych,  do
poświęcenia  życia  swojego  i  innych.  Oni  po  prostu  nie  wiedzą  jak  czuje  się  ktoś
pewny  Raju  i  jak  można  wierzyć  w  Raj.  Warto  pamiętać,  że  zamachowcy  z  11
września  byli  wykształconymi  przedstawicielami  średniej  klasy,  którzy  nie  zaznali  w
zauważalnym  stopniu  politycznych  prześladowań.  Ale  za  to  spędzili  znaczną  część
czasu w lokalnym meczecie, gdzie rozmawiali o zepsuciu niewiernych i rozkoszach,
które  czekają  na  męczenników  w  Raju.  Ilu  jeszcze  architektów  i  inżynierów  musi
wyrżnąć  w  ścianę  z  prędkością  600  km/h  zanim  przyznamy,  że  przemoc  dżihadu
raczej  nie  jest

wynikiem braku wykształcenia, biedy lub polityki? Wstrząsające jest,

że w roku 2006 ktoś może mieć wykształcenie i zasoby wystarczające do
zbudowania

bomby atomowej, a jednocześnie wierzyć, że zazna 72 dziewic w Raju.

Zachodni ateiści, liberałowie i umiarkowani wolno przyjmują ten fakt. Przyczyna jest
prosta: oni nie wiedzą, co znaczy naprawdę wierzyć w Boga.

Spójrzmy dokąd prowadzą świat religijne niezgody. Na ziemi żyje około1,5 miliarda
muzułmanów, z których wielu uważa, że pewnego dnia Ty i ja przejdziemy na islam,
będziemy niewolnikami muzułmańskiego kalifatu lub zostaniemy zabici za brak wiary.
Islam jest najs

zybciej rozwijającą się religią Europy. Przyrost naturalny muzułmanów

europejskich jest 3 razy wyższy niż ich niemuzułmańskich sąsiadów. Jeżeli trend się
utrzyma, Francja będzie w większości muzułmańska w ciągu 25 lat – i to, gdy
natychmiast zostanie

zatrzymana imigracja. W całej Europie społeczności

muzułmańskie nie wykazują chęci by przyjmować świeckie i obywatelskie wartości
przyjmujących krajów, a jednocześnie wykorzystują te wartości bez skrupułów,
żądając tolerancji dla ich antysemityzmu, upośledzeniu kobiet i religijnej nienawiści,
do

której nagminnie nawołuje się w ich meczetach. Małżeństwa z przymusu,

egzekucje honorowe kobiet, karne gwa

łty zbiorowe, mordercza nienawiść do

homoseksualistów  są  teraz  cechami  skądinąd  świeckiej  Europy  –  dzięki  islamowi.
Uważa  się,  że  kobieta  „splamiła  honor”  rodziny  jeśli  odmówiła  małżeństwa  z
przymusu,  poprosiła  o  rozwód,  była  niewierna,  została  zgwałcona  lub  padła  ofiarą
innego  rodzaju  napaści  seksualnej.  Kobiety,  które  znalazły  się  w  takiej  sytuacji  są
często  mordowane  przez  ich  ojców,  mężów  lub  braci,  czasem  przy  współudziale
innych  kobiet.  Egzekucje

honorowe, można prawdopodobnie postrzegać jako

zjawisko

kulturowe, a nie wyłącznie religijne. Nie jest też charakterystyczne tylko dla

świata islamu. Praktyka ta znajduje jednak mocne wsparcie w islamie, gdyż religia ta
wyraźnie uważa kobietę za własność mężczyzny i nakazuje karać niewierność
śmiercią. W świecie muzułmańskim, kobieta, która zgłosi gwałt, ryzykuje, że zostanie
zamordowana za

„niewierność” – w końcu przyznała się do stosunku

pozamałżeńskiego.

Polityczna  poprawność  i  obawa  przed  rasizmem  sprawia,  że  wielu  Europejczyków
nie  jest  chętnych  sprzeciwiać  się  odrażającym  religijnym  obyczajom  ekstremistów
żyjących  pośród  nich.  Z  paroma  wyjątkami,  jedynymi  publicznymi  osobami,  które
miały  odwagę  mówić  otwarcie  o  zagrożeniu,  jakie  islam  niesie  dla  europejskich
społeczeństw są faszyści. Nie wróży to dobrze naszej cywilizacji.

Pomysł,  że  islam  jest  “pokojową  religią  opanowaną  przez  ekstremistów”,  jest
złudzeniem  i  jest  też  szczególnie  niebezpiecznym  złudzeniem  dla  samych
muzułmanów.  Nie  jest  jasnym,  jak  mamy  rozwijać  dialog  ze  światem  islamu,  ale
us

ypianie samych siebie za pomocą eufemizmów nie jest odpowiedzią. Jest już

truizmem wśród ludzi od polityki zagranicznej, że prawdziwa reforma islamu nie

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 30

może być narzucona z zewnątrz. Powinniśmy jednak zrozumieć, dlaczego tak jest –
dlatego,  że  większość  muzułmanów  jest  całkowicie  opanowana  przez  ich  wiarę.
Muzułmanie  postrzegają  politykę  i  konflikt  globalny  w  kategoriach  islamu.  A
muzułmanin,  który  nie  postrzega  tak  świata,  ryzykuje,  że  zostanie  uznanym  za
apostatę i zabitym przez innych muzułmanów.

Jak

możemy mieć nadzieją na porozumienie ze światem islamu, jeżeli sami nie

postępujemy  rozsądnie.  Nic  nie  osiągniemy,  deklarując,  że  „wszyscy  wierzymy  w
jednego Boga.” Nie wierzymy w jednego Boga i nic bardziej nie podważa tego faktu,
jak  historia  naszych  własnych  wojen  religijnych.  A  wewnątrz  islamu  szyici  i  sunnici
nie  mogą  dogadać  się  jak  w  ten  sam  sposób  modlić  się  do  jednego  Boga  i  z  tego
powodu zabijają się od wieków.

Jest  wysoce  nieprawdopodobnym,  że  uda  nam  się  uzdrowić  podziały  tego  świata
przez  międzyreligijny  dialog.  Pobożni  muzułmanie  są,  tak  samo  mocno  jak  Ty,
przekonani,  że  ich  religia  jest  doskonała  i  jakiekolwiek  odstępstwo  prowadzi  prosto
do  piekła.  Jest  oczywiście  łatwe,  by  przedstawiciele  głównych  religii  spotykali  się
czasem, by zgodzić się, że pokój powinien panować na ziemi lub, że miłosierdzie jest
wspólnym  elementem,  który  jednoczy  religie  świata.  Nie  uciekniemy  jednak  przed
spostrzeżeniem,  że  osobiste przekonania  religijne  warunkują  sposób  wykorzystania
tego pokoju, jak również przed pytaniem co dokładnie znaczy „miłosierdzie.” Miliony,
lub  nawet  setki

milionów muzułmanów gotowych jest umrzeć, zanim pozwolą by

Twoja wersja

miłosierdzia przyjęła się na Półwyspie Arabskim. W jaki sposób dialog

między religiami, nawet na najwyższym szczeblu, ma uzgodnić światopoglądy
fundamentalnie odmienne i z zasady odporne na zmianę? Niezmiernie ważnym jest,
w co konkretnie wierzą miliardy ludzi, i dlaczego.

Podsumowanie
Jednym z największych wyzwań stojących przed ludzką cywilizacją w XXI wieku jest
n

auczenie się mówienia o najgłębszych ludzkich problemach – etyce, doświadczeniu

duchowym i nieuchronności ludzkiego cierpienia – w sposób, który nie jest rażąco
nieracjonalny. Desperacko potrzebujemy publicznej

dyskusji prowadzonej w sposób

wspierający krytyczne myślenie i intelektualną szczerość. Nic bardziej nie stoi na
przeszkodzie temu zamierzeniu, niż szacunek, którym darzymy wiarę religijną.

Mógłbym być pierwszym, który przyzna, że usunięcie religii w naszych czasach nie
ma szans. A jednak to samo mo

żna było powiedzieć o wysiłkach zmierzających do

zakazania niewolnictwa w końcu XVIII wieku. Każdy, kto w 1775 roku mówił z
przekonaniem o likwidacji niewolnictwa w Stanach

Zjednoczonych, sprawiał wrażenie

człowieka tracącego swój czas i tracącego go niebezpiecznie.

Porównanie nie jest idealne, ale przekonywujące. Jeżeli kiedykolwiek
przezwyciężymy religijne odurzenie, będziemy patrzeć na ten okres ludzkiej historii z
przerażeniem i zadziwieniem. Jak ludzie mogli wierzyć w takie rzeczy w XXI wieku?
J

ak mogli dopuścić do tak niebezpiecznych podziałów społecznych przez puste idee

o  Bogu  i  Raju?  Tak  naprawdę,  niektóre  Twoje  najbardziej  najgłębsze  wierzenia  są
podobnie  zawstydzające,  jak  przekonania  tych,  którzy  wysłali  ostatni  statek
niewolniczy  do  Amery

ki w końcu 1859 roku (tym samym, w którym Darwin

opublik

ował „O pochodzeniu gatunków”).

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 31

Nadszedł  czas  by  nauczyć  się  zaspokajać  nasze  emocjonalne  potrzeby  bez
posługiwania  się  niedorzecznością.  Musimy  znaleźć  sposób,  by  przywołać  siłę
rytuału, by wyróżniać te chwile w życiu każdego człowieka, które wymagają skupienia
i wrażliwości – narodzenie, małżeństwo, śmierć – bez okłamywania siebie o naturze
świata. Tylko, gdy uznamy za dziwaczne odchylenie wychowanie naszych dzieci jako
chrześcijan,  muzułmanów,  Żydów,  tylko  wtedy  mamy  szansę  naprawić  najgłębsze  i
najbardziej niebezpieczne podziały w naszym świecie.

Nie  mam  wątpliwości,  że  Twoje  doznanie  Chrystusa  współistniało  z  najlepszymi
wydarzeniami  w  Twoim  życiu.  Pewnie  po  tym  kochasz  innych  ludzi  w  sposób
wc

ześniej niewyobrażalny. Mogłeś nawet doznać uczucia ekstatycznej radości i

szczęścia w czasie modlitwy. Nie chcę podważać wartości tych doświadczeń. Pragnę
jednak  zwrócić  uwagę,  że  miliardy  innych  ludzi,  w  każdym  czasie  i  miejscu
doznawały podobnych przeżyć – ale w ich przypadku w czasie rozmyślań o Krisznie,
Allachu, Buddzie, w chwili uniesienia przy odbiorze sztuki, przy wykonywaniu muzyki
lub pod wpływem kontemplacji piękna natury. Bez wątpienia człowiek jest zdolny do
głęboko  przemieniających  doświadczeń.  I  również  bez  wątpienia  jest  zdolny  do
błędnej  interpretacji  tych  doznań,  tak,  by  głębiej  oszukiwać  się,  co  do  natury
rzeczywistości.  Masz  rację  oczywiście,  gdy  wierzysz,  że  jest  więcej  rzeczy  wartych
by żyć, niż tylko poznawanie struktury i zawartości wszechświata. Ale to nie sprawia,
że  nieuzasadnione  (i  nieuzasadnialne)  twierdzenia  na  ten  temat  są  w  jakimkolwiek
sensie bardziej godne szacunku.

Powinniśmy  przyjąć,  że  by  rozróżnić  naukę  i  religię  nie  jest  ważne  byśmy  odrzucili
nasze intuicje moralne i

przeżycia duchowe z dyskusji o naturze świata – istotne jest,

co możemy uczciwie wnioskować na ich podstawie. Są dobre przesłanki do tego by
wierzyć, że Jezus i Budda nie opowiadali bzdur, gdy opisywali zdolność człowieka do
przekszta

łcenia swojego życia w rzadki i piękny sposób. Ale jakiekolwiek poważne

badanie etyki lub życia kontemplacyjnego wymaga przyjęcia tych samych
standardów rozsądku i samoanalizy, które ożywiają wszystkie intelektualne dyskursy.
Jako fenomen biologiczny religia jest produktem pro

cesu myślowego, który ma

głębokie korzenie w ewolucyjnej przeszłości. Niektórzy badacze postulują, że religia
mogła  odegrać  ważną  rolę  w  nadawaniu  spójności  społecznej  dużym  grupom
prehistorycznych ludzi. Jeżeli to prawda, to religia wypełniła swe ważne zadanie. Ale
to  nie  znaczy,  że  ma  tę  rolę  do  wypełnienia  i  teraz.  Nie  ma  przecież  nic  bardziej
naturalnego  niż  gwałt.  Ale  nikt  nie  będzie  twierdził,  że  gwałt  jest  dobry  i  zgodny  z
zasadami cywilizowanego społeczeństwa tylko dlatego, że miał ewolucyjne zalety dla
naszych  praprzodków.  To,  że  religia  pełniła  jakąś  ważną  funkcję  w  przeszłości,  nie
wyklucza faktu, że jest teraz największą przeszkodą w budowie globalnej cywilizacji.

Ten  list  jest  produktem  niepowodzenia

– klęski wielu błyskotliwych wcześniejszych

ataków  na  religię,  niepowodzenia  naszych  szkół  w  ogłoszeniu  śmierci  Boga  w
sposób,  który  każda  kolejna  generacja  może  zrozumieć,  niepowodzeń  mediów  w
krytyce  osób  publicznych  poddających  się  religijnym  pewnikom  –  niepowodzeniom
małym  i  dużym,  które  pozwalają  prawie  każdemu  społeczeństwu  na  ziemi  wciąż
grzebać się w rozważaniach o Bogu i nienawidzić tych co grzebią inaczej.

Niewierzący,  tacy  jak  ja,  stoją  przy  Tobie,  ogłuszeni  przez  muzułmańskie  hordy
wrzeszczące  o  śmierci  dla  całych  narodów.  Ale  stoimy  zadziwieni  także  Tobą  –
Twoją  odmową  dostrzeżenia  rzeczywistości,  cierpienia,  którego  jesteś  przyczyną  w

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 32

służbie Twoich religijnych mitów, Twoim przywiązaniem do zmyślonego Boga. Ten list jest
efektem tego zadziwienia

– i jest wyrazem malutkiej nadziei.

książek, które polecam

Bóg urojony, Richard Dawkins

2.  Odczarowanie religia jako zjawisko naturalne, Daniel C. Dennett
3.  Misquoting Jesus, Bart D. Ehrman
4.  Kingdom Coming, Michelle Goldberg
5.  The End of Days, Gershom Gorenberg
6.  Freethinkers, Susan Jacoby
7.

Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów, Charles Mackay

8. Dlac

zego nie jestem chrześcijaninem, Bertrand Russell

9. God, the Devil, and Darwin, Niall Shanks
10. Atheism: The Case Against God, George H. Smith

O Autorze

Sam Harris napisał bestseller „The End of Faith: Religion, Terror, and theFuture of
Reason”, polecany przez New York Times, wyróżniony nagrodą PEN/Martha Albrand Award
for First Nonfiction. W Internecie zaprasza na

www.samharris.org

Przypisy

Nie ma kłopotów ze znalezieniem danych z badań, które dokumentują głębię i

powszechność pobożności w Ameryce. PEW (

www.people-press.org

)

oraz

Gallup(

www.gallup.com

) pozostają najlepszymi źródłami takich informacji. Według

ostatnich badań
Gallupa:http://www.editorandpublisher.com/eandp/news/article_display.jsp?vnu _content_id=lo
o2l547O4

"What God sanctioned": F. G. Wood, The Arrogance of Faith (New York: A. A.Knopf,

1990r.), str. 59.

większość Amerykanów najwyraźniej tak uważa: Seventy-two percent

of Americans approve of displaying the Ten Commandments on public property.
http://pew forum.org/press/index.php?ReleaseID=32

Od tłumacza: wszystkie cytaty z Biblii pochodzą z Biblii Tysiąclecia.

Heretycy powinni być torturowani: P. Johnson, A History of Christianity (New York: Simon &

Schuster, 1976 r.), str. 116-117.Lub zabijani na miejscu: Summa Theologica, paragraf 3 w
pytaniu 11 w Secunda Secundae.

Martin Luther i John Calvin: W. Manchester, A World Lit Only by Fire: The Medieval Mind and

the Renaissance (Boston: Little, Brown, 1992 r.).

Od tłumacza: Te reguły obowiązują z całą mocą w świecie muzułmańskim. Ostatnio

(2008 r.) jeden z wielkich muftich w Arabii Saudyjskiej potwierdził zgodność

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 33

obowiązującego prawa z islamem, do sprzedawania 10-letnich dziewczynek jako żon
dla 45-

letnich mężczyzn.

Od tłumacza: Przykazania w Biblii nieznacznie różnią się od tego, co wKatechizmie

rozpowszechnia Kościół Katolicki. Również numeracja nieznacznie różnisię u Żydów,
katolików, protestantów i prawosławnych. Czasami niektóre przykazaniasą łączone –
np. 1 i 2 w Biblii to 1 w Katechizmie.

Produkcja szczepionki:

Forbidden Vaccine, The New York Times, 30 grudnia2005 r. (artykuł).

Znane dane: M. Goldberg, Kingdom Coming: The Rise of Christian Nationalism(New

York: W. W. Norton, 2006 r.), str. 137.

Występowanie rzeżączki: N. D. Kristof, Bush's Sex Scandal, The New York Times, 16

lutego 2005 r.

Reginald Finger: M. Specter, Political Science, The New Yorker, 13 marca 2006r., str. 58-

69.

W rzeczywistości wiele stanów: The States Confront Stem Cells, The New

York Times, 31 marca 2006 r.

Gdyby ktoś eksperymentował:

http://www.usccb.org/prolife/issues/bioethic/statelaw.htm

Czy możesz w to uwierzyć, że Watykan sprzeciwia się aktualnie użyciukondomów

jako zabezpieczenia przed HIV nawet wśród małżonków. Podobno PapieżJan Paweł
II zamierza przemyśleć tą politykę, Kardynał Javier Lozano Barragan,
przewodniczący Papieskiej Rady ds. Służby Zdrowia, ogłosił w radiu watykańskim,
że jego biuro „prowadzi bardzo naukowe, techniczne i moralne studia” na ten temat
(sic).

No więc, jeśli doktryna Kościoła Katolickiego zmieni się pod wpływem tych

pobożnych deliberacji, będzie to znak, nie mądrości wiary, a tylko faktu, że jeden z
dogmatów stał się nie do utrzymania.

Christopher Hitchens: Mommie Dearest

, 20 października 2003 r.,

http://www.slate.com/id/2090083/

„Największy niszczyciel”:

http://nobelprize.org/peace/laureates/1979/teresa-lecture.html

O Salwadorze: J. Hitt, Pro-Life Nation, The New York Times Magazine, 9marca 2006 r.

20 procent: C. P. Griebel et al.,Management of Spontaneous Abortion ,American Family

Physician, vol. 72, no. 7 (1 października, 2005 r.), str. 1243-50.

Ateizm Hi

tlera był wyraźnie przeceniany: „Moje uczucia, jako chrześcijanina,

prowadzą  mnie  do  mojego  Boga  i  Zbawcy  –  wojownika.  Prowadzą  mnie  do
człowieka,  który  w  samotności,  otoczony  przez  niewielu  zwolenników,  rozpoznał
prawdziwą naturę Żydów. I wezwał ludzi do walki z nimi. I który, boska prawda! Był
największy  nie,  jako  cierpiący,  ale  jako  wojownik.  W  bezgranicznej  miłości,  jako

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 34

chrześcijanin  i  jako  człowiek,  czytam  pismo,  które  mówi  nam  jak  Pan  w  końcu
powstał  w  Swojej  mocy  i  wypędził  zarazę  ze  Świątyni,  gniazdo  żmij  i  węży.  Jak
wspaniała  była  jego  walka  po  stronie  świata  przeciw  żydowskiej  truciźnie,  jako
chrześcijanin ja również mam obowiązek wobec mojego narodu.”Hitler oświadczył to
w  przemówieniu  12  kwietnia  1922  roku  (Norman  H.  Baynes,ed.  The  Speeches  of
Adolf Hitler, April 1922-August 1939. Vol. 1 z 2, str. 19-20. OxfordUniversity Press, 1942 r.)

„Kłamstwo krwi” (blood libel) w odniesieniu do Żydów to fałszywe relacje o

mordowaniu przez Żydów nie-Żydów w celu uzyskania krwi do religijnych ofiar. Te
kłamstwa są wciąż powszechnie akceptowane w świecie islamu.

42 Watykan pisze: J. I. Kertzer, The Modern Use of Ancient Lies, The NewYork Times, 9

maja 2002 r.

Według ONZ: P. Zuckerman, Atheism: Contemporary Rates and Patterns, wThe

Cambridge Companion to Atheism, Michael Martin, ed. (Cambridge, Eng.:Cambridge
University Press, wkrótce).

To samo porównanie: G. S. Paul. Cross-National Correlations of QuantifiableSocietal

Health with Popular Religiosity and Secularism in the Prosperous Democracies ,
Journal of Religion and Society, vol. 7 (2005 r.); R. Gledhili, SocietiesWorse Off 'When They Have
God on Their Side,'The Times (Wielka Brytania), 27

września 2005 r.

Przynależność partyjna:

http://people- press.org/commentary/di

splay

.php3?AnalysisID=i03

Z 25 miast:

http://www.morganquitno.com/cito6pop.htm#25

3 z 5 najbardziej niebezpiecznych miast:

http://www.fbi.gov/ucr/ucr.htm

Z 22:

http://www.itaffectsyou.org/blog/?p=200

Kraje z wysokim poziomem:

www.globalissues.org/TradeRelated/Debt/USAid.asp#ForeignAidNumbersinChartsan
dGraphs

;

http://www.oecd.org

Rozważ liczby:

www.nybooks.com/articles/17726

"nie w mocy":

http://www.thetablet.co.uk/sample04.sh.tml

W oparciu o teksty: See J. Pelikan, Jesus Through the Centuries (New York:Harper &

Row, 1987 r.); A. N. Wilson, Jesus: A Life (New York: W. W. Norton, 1992r.);i B. M. Metzger i M.
D. Coogan, eds., The Oxford Companion to the Bible (Oxford,Eng.: Oxford University
Press, 1993 r.), str. 789-90.

List do chrześcijańskiego narodu

S t r o n a

| 35

Sprzeczności w Ewangeliach: jest wiele źródeł materiałów o sprzecznościach. Burr,

Self-contradictions of the Bible

(1860 r.) jest dziełem klasycznym.

“U źródła”: National Academy of Sciences, Teaching About Evolution and the Nature of

Science (1998 r.), str. 58;

http://www.nap.edu/catalog/5787.html

Po prawdzie, otrzymuje ostatnio e-

maile z protestami ludzi, którzy twierdzą z pełną

gorliwością, że wierzą w Posejdona i że inni bogowie greckiej mitologii są realni.

W międzyczasie, uczniowie w liceach w USA: L. Gross,

Scientific Illiteracy and the Partisan Takeover of Biology, PLoS Biol 4(5): e167.
DOI:10.1371/journal.pbio.0040167 (2006 r.);

http://biology.plosjournals.org/perlserv?request=get-document&doi-
io.i37i/journal.pbio.0040167

Fizyk Stephen Hawking uważa czasoprzestrzeń za czterowymiarową

zamkniętą rurę, bez początku I końca (coś jak powierzchnia sfery).

Lekarstwem na przetokę porodową, jak się okazuje, jest prosty zabieg chirurgiczny,

a  nie  modlitwa.  Choć  wielu  ludzi  wiary  wydaje  się  przekonana,  że  modlitwa  może
uleczyć  wiele  schorzeń  (mimo,  że  badania  naukowe  tego  nie  pokazują), jest
interesującym,  że  modlitwa  jest  uważana  za  skuteczną  tylko  w  przypadku  chorób  i
ran,  które  można  wyleczyć.  Nikt,  na  poważnie,  spodziewa  się,  że  modlitwa
spowoduje,

że osobie bez kończyny odrośnie ona sama. A dlaczego nie?

Salamandrom  przydarza  się  o  często,  najwyraźniej  bez  modlitwy.  Jeżeli  Bóg
wysłuchuje  modlitw  choć  czasami,  dlaczegóżby  czasami  nie  spowodowałby
odrośnięcie kończyny inwalidzie? I dlaczego ludzie wierzący nie powinni oczekiwać,
że  modlitwa  zadziała.  Jest  nawet  zabawna  witryna  poświęcona  tej
zagadce:

www.whydoesgodhateamputees.com

(„dlaczego bóg nienawidzi kalek”).

Wojna religijna w Sudanie jest różnym konfliktem od ludobójstwa, którewłaśnie

odbywa

się w Darfurze (region Sudanu).