1

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

1

OCENIANIE ARKUSZA 

POZIOM PODSTAWOWY 

Zasady oceniania 

 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Schemat  oceniania  uwzglĊdnia  jego  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem 

sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna  przyznaü  tylko  jeden  punkt,  przyznaje  siĊ  punkt 

wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle 

punktów,  ile  prawidáowych  elementów  odpowiedzi,  zgodnie  z  wyszczególnieniem 

w schemacie, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli  podano  wiĊcej  odpowiedzi  (argumentów,  cech  itp.)  niĪ  wynika  to  z  polecenia 

w zadaniu,  ocenie  podlega  tyle  kolejnych  odpowiedzi  (liczonych  od  pierwszej),  ile  jest 

w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego 

zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej  odpowiedzi  lub  zawierają  báąd 

merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi  alternatywne  (tylko  jedna  z  nich  podlega  ocenie)  oddzielone  są  od  siebie 

ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne. 
x

Sformuáowanie  zapisane  w  nawiasach  nie  jest  wymagane  w  odpowiedzi.  Jego 

umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer

zadania 

SCHEMAT OCENIANIA 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

1.   

Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt. 

Przykáady argumentów: 

Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ 

mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych. 

Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci 

kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając 

ich dziaáalnoĞü. 

W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany 

komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü. 

2 

2.   

Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa. 

Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem. 

1 

3.   

Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci 

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna. 

1 

 

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

1

OCENIANIE ARKUSZA 

POZIOM PODSTAWOWY 

Zasady oceniania 

 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Schemat  oceniania  uwzglĊdnia  jego  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem 

sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna  przyznaü  tylko  jeden  punkt,  przyznaje  siĊ  punkt 

wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle 

punktów,  ile  prawidáowych  elementów  odpowiedzi,  zgodnie  z  wyszczególnieniem 

w schemacie, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli  podano  wiĊcej  odpowiedzi  (argumentów,  cech  itp.)  niĪ  wynika  to  z  polecenia 

w zadaniu,  ocenie  podlega  tyle  kolejnych  odpowiedzi  (liczonych  od  pierwszej),  ile  jest 

w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego 

zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej  odpowiedzi  lub  zawierają  báąd 

merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi  alternatywne  (tylko  jedna  z  nich  podlega  ocenie)  oddzielone  są  od  siebie 

ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne. 
x

Sformuáowanie  zapisane  w  nawiasach  nie  jest  wymagane  w  odpowiedzi.  Jego 

umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer

zadania 

SCHEMAT OCENIANIA 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

1.   

Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt. 

Przykáady argumentów: 

Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ 

mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych. 

Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci 

kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając 

ich dziaáalnoĞü. 

W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany 

komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü. 

2 

2.   

Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa. 

Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem. 

1 

3.   

Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci 

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna. 

1 

 

Układ ruchu 

– poziom podstawowy 

KLUCZ ODPOWIEDZI

Zadanie 1. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 3.

Zadanie 2. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 4.

 

3. 

Za kaĪdy z dwóch prawidáowo podanych przykáadów – po 1 pkt 

Przykáady:  

- Czaszka chroni  mózg, klatka piersiowa (Īebra) chroni páuca i serce, krĊgosáup chroni rdzeĔ krĊgowy. 

- Oko w oczodole. 

2 

 

 

 

 

4. 

Za kaĪde z dwóch poprawnie podanych wyjaĞnieĔ – po 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

- Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zgiĊcie koĔczyny górnej (rĊki, uniesienie przedramienia). –   

1 pkt 

- Skurcz miĊĞnia trójgáowego ramienia powoduje wyprostowanie koĔczyny górnej /rĊki/(wyprostowanie stawu 

áokciowego), (opuszczenie przedramienia). – 1 pkt 

 

2 

Nie uznaje siĊ odpowiedzi z 

okreĞleniem dáoĔ. 

5. 

Za poprawnie podany skutek niedoboru Īelaza – 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

- Niedobór Īelaza wpáywa wiĊc na zmniejszenie produkcji erytrocytów, co prowadzi do anemii 

(niedokrwistoĞci). 

- (PoniewaĪ wystĊpuje w mioglobinie w miĊĞniach) jego niedobór moĪe powodowaü niedotlenienie miĊĞni, 

szybkie mĊczenie siĊ. 

- (Wchodzi w skáad enzymów katalizujących reakcje utleniania – redukcji w organizmie) jego niedobór 

upoĞledza przebieg reakcji utleniania – redukcji.  

Za poprawne wyjaĞnienie róĪnicy w zapotrzebowaniu na Īelazo – 1 pkt 

Przykáad wyjaĞnienia: 

- Dorosáa kobieta traci pewne iloĞci Īelaza podczas krwawienia miesiączkowego (przy obfitych miesiączkach 

moĪe dojĞü do niedoboru Īelaza) – stąd koniecznoĞü zwiĊkszonych dostaw Īelaza do organizmu. 

- Straty Īelaza w czasie ciąĪy, porodu (utrata krwi).  

2 

 

6. 

Za prawidáową kolejnoĞü wĊglowodanów: skrobia, dekstryny, maltoza, glukoza – 1 pkt 

Za prawidáową kolejnoĞü enzymów: amylaza Ğlinowa, amylaza trzustkowa, maltaza jelitowa – 1 pkt;  

Przykáadowy schemat: 

      skrobia  amylaza Ğlinowa  ( maltoza) + dekstryny  amylaza trzustkowa   

       maltoza    maltaza jelitowa       glukoza 

Dopuszczalna jest inna forma zapisu pod warunkiem, Īe uczeĔ odróĪnia enzymy od wĊglowodanów. 

2 

 

7. 

Za podanie nazwy rodzaju transportu – transport czynny (aktywny) – 1 pkt  

Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt 

Przykáad uzasadnienia:  

- Transport zachodzi niezgodnie z gradientem stĊĪeĔ. 

- Wymaga dodatkowej energii. 

2 

 

8. 

Za prawidáowe uzupeánienie kaĪdej z dwóch luk na schemacie – po 1 pkt. 

A - pobudzanie wydzielania glukagonu – 1 pkt 

B - pobudzanie wydzielania insuliny – 1 pkt 

2 

 

 

3. 

Za kaĪdy z dwóch prawidáowo podanych przykáadów – po 1 pkt 

Przykáady:  

- Czaszka chroni  mózg, klatka piersiowa (Īebra) chroni páuca i serce, krĊgosáup chroni rdzeĔ krĊgowy. 

- Oko w oczodole. 

2 

 

 

 

 

4. 

Za kaĪde z dwóch poprawnie podanych wyjaĞnieĔ – po 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

- Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zgiĊcie koĔczyny górnej (rĊki, uniesienie przedramienia). –   

1 pkt 

- Skurcz miĊĞnia trójgáowego ramienia powoduje wyprostowanie koĔczyny górnej /rĊki/(wyprostowanie stawu 

áokciowego), (opuszczenie przedramienia). – 1 pkt 

 

2 

Nie uznaje siĊ odpowiedzi z 

okreĞleniem dáoĔ. 

5. 

Za poprawnie podany skutek niedoboru Īelaza – 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

- Niedobór Īelaza wpáywa wiĊc na zmniejszenie produkcji erytrocytów, co prowadzi do anemii 

(niedokrwistoĞci). 

- (PoniewaĪ wystĊpuje w mioglobinie w miĊĞniach) jego niedobór moĪe powodowaü niedotlenienie miĊĞni, 

szybkie mĊczenie siĊ. 

- (Wchodzi w skáad enzymów katalizujących reakcje utleniania – redukcji w organizmie) jego niedobór 

upoĞledza przebieg reakcji utleniania – redukcji.  

Za poprawne wyjaĞnienie róĪnicy w zapotrzebowaniu na Īelazo – 1 pkt 

Przykáad wyjaĞnienia: 

- Dorosáa kobieta traci pewne iloĞci Īelaza podczas krwawienia miesiączkowego (przy obfitych miesiączkach 

moĪe dojĞü do niedoboru Īelaza) – stąd koniecznoĞü zwiĊkszonych dostaw Īelaza do organizmu. 

- Straty Īelaza w czasie ciąĪy, porodu (utrata krwi).  

2 

 

6. 

Za prawidáową kolejnoĞü wĊglowodanów: skrobia, dekstryny, maltoza, glukoza – 1 pkt 

Za prawidáową kolejnoĞü enzymów: amylaza Ğlinowa, amylaza trzustkowa, maltaza jelitowa – 1 pkt;  

Przykáadowy schemat: 

      skrobia  amylaza Ğlinowa  ( maltoza) + dekstryny  amylaza trzustkowa   

       maltoza    maltaza jelitowa       glukoza 

Dopuszczalna jest inna forma zapisu pod warunkiem, Īe uczeĔ odróĪnia enzymy od wĊglowodanów. 

2 

 

7. 

Za podanie nazwy rodzaju transportu – transport czynny (aktywny) – 1 pkt  

Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt 

Przykáad uzasadnienia:  

- Transport zachodzi niezgodnie z gradientem stĊĪeĔ. 

- Wymaga dodatkowej energii. 

2 

 

8. 

Za prawidáowe uzupeánienie kaĪdej z dwóch luk na schemacie – po 1 pkt. 

A - pobudzanie wydzielania glukagonu – 1 pkt 

B - pobudzanie wydzielania insuliny – 1 pkt 

2 

 

 

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I  

 

 

Zasady oceniania: 

-  Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

-  Model  odpowiedzi  uwzglĊdnia  jej  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem  sformuáowania  (poza  odpowiedziami 

jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

-  Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi 

(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający. 

-  JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia   w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi 

(liczonych od pierwszej), ile jest  w poleceniu. 

-  JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  zupeánym  braku  zrozumienia  omawianego  zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej 

prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

 

Numer 

zadania

 

Oczekiwana odpowiedĨ 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

Uwagi 

1. 

Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni 

równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem). 

- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry). 

- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

2 

Za nieprawidáowe uznajemy 

odpowiedzi – gruczoá 

wydziela nadmiar áoju/potu 

oraz gruczoá áojowy nawilĪa 

skórĊ/wáosy 

2. 

Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt 

Przykáad odpowiedzi:  

- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa 

(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci  i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).  

- LuĨny ukáad komórek.  

- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej. 

1 

 

 

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I  

 

 

Zasady oceniania: 

-  Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

-  Model  odpowiedzi  uwzglĊdnia  jej  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem  sformuáowania  (poza  odpowiedziami 

jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

-  Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi 

(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający. 

-  JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia   w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi 

(liczonych od pierwszej), ile jest  w poleceniu. 

-  JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  zupeánym  braku  zrozumienia  omawianego  zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej 

prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

 

Numer 

zadania

 

Oczekiwana odpowiedĨ 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

Uwagi 

1. 

Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni 

równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem). 

- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry). 

- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

2 

Za nieprawidáowe uznajemy 

odpowiedzi – gruczoá 

wydziela nadmiar áoju/potu 

oraz gruczoá áojowy nawilĪa 

skórĊ/wáosy 

2. 

Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt 

Przykáad odpowiedzi:  

- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa 

(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci  i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).  

- LuĨny ukáad komórek.  

- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej. 

1 

 

Zadanie 3. (1 pkt) 

Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 2.

Zadanie 4. (1 pkt) 

Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 3.

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

1

OCENIANIE ARKUSZA 

POZIOM PODSTAWOWY 

Zasady oceniania 

 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Schemat  oceniania  uwzglĊdnia  jego  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem 

sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna  przyznaü  tylko  jeden  punkt,  przyznaje  siĊ  punkt 

wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle 

punktów,  ile  prawidáowych  elementów  odpowiedzi,  zgodnie  z  wyszczególnieniem 

w schemacie, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli  podano  wiĊcej  odpowiedzi  (argumentów,  cech  itp.)  niĪ  wynika  to  z  polecenia 

w zadaniu,  ocenie  podlega  tyle  kolejnych  odpowiedzi  (liczonych  od  pierwszej),  ile  jest 

w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego 

zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej  odpowiedzi  lub  zawierają  báąd 

merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi  alternatywne  (tylko  jedna  z  nich  podlega  ocenie)  oddzielone  są  od  siebie 

ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne. 
x

Sformuáowanie  zapisane  w  nawiasach  nie  jest  wymagane  w  odpowiedzi.  Jego 

umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer

zadania 

SCHEMAT OCENIANIA 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

1.   

Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt. 

Przykáady argumentów: 

Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ 

mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych. 

Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci 

kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając 

ich dziaáalnoĞü. 

W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany 

komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü. 

2 

2.   

Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa. 

Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem. 

1 

3.   

Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci 

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna. 

1 

 

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

1

OCENIANIE ARKUSZA 

POZIOM PODSTAWOWY 

Zasady oceniania 

 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Schemat  oceniania  uwzglĊdnia  jego  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem 

sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna  przyznaü  tylko  jeden  punkt,  przyznaje  siĊ  punkt 

wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle 

punktów,  ile  prawidáowych  elementów  odpowiedzi,  zgodnie  z  wyszczególnieniem 

w schemacie, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli  podano  wiĊcej  odpowiedzi  (argumentów,  cech  itp.)  niĪ  wynika  to  z  polecenia 

w zadaniu,  ocenie  podlega  tyle  kolejnych  odpowiedzi  (liczonych  od  pierwszej),  ile  jest 

w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego 

zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej  odpowiedzi  lub  zawierają  báąd 

merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi  alternatywne  (tylko  jedna  z  nich  podlega  ocenie)  oddzielone  są  od  siebie 

ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne. 
x

Sformuáowanie  zapisane  w  nawiasach  nie  jest  wymagane  w  odpowiedzi.  Jego 

umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer

zadania 

SCHEMAT OCENIANIA 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

1.   

Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt. 

Przykáady argumentów: 

Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ 

mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych. 

Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci 

kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając 

ich dziaáalnoĞü. 

W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany 

komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü. 

2 

2.   

Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa. 

Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem. 

1 

3.   

Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci 

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna. 

1 

 

Zadanie 5. (3 pkt) 

Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 4.

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

2

4.   

a) Za wybór stawu C – 1 pkt. 

b) Za kaĪdy z dwóch poprawnych przykáadów – po 1 pkt. 

Przykáady odpowiedzi: 

A – staw áokciowy (w áokciu) / staw miĊdzy koĞcią ramieniową i áokciową; 

stawy miĊdzy paliczkami / koĞümi palców / staw kolanowy / staw skokowy. 

C – staw biodrowy / staw ramieniowy / barkowy. 

3 

5.    Za podanie wáaĞciwej kolejnoĞci – 1 pkt. 

E, D, B, A, C. 

1 

6.   

Za poprawne okreĞlenie zaleĪnoĞci – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Rodzaj odczuwanego przez czáowieka smaku bromku potasu zaleĪy od 

stĊĪenia bromku potasu / tej substancji (w roztworze wodnym). 

1 

7.   

Za wpisanie poprawnych nazw obydwu hormonów w odpowiednich 

miejscach – 1 pkt. 

 

1 

8.   

a) Za prawidáowe podanie czĊĞci krwiobiegu – krwiobieg duĪy (obwodowy) 

– 1 pkt. 

b) Za kaĪdą z dwóch poprawnie wymienionych funkcji – po 1 pkt. 

Przykáady zadaĔ obwodowych naczyĔ wáosowatych: 

Zaopatrują tkanki w substancje odĪywcze / sole mineralne. 

Zaopatrują tkanki w tlen. 

Dostarczają hormony do komórek docelowych. 

Odbierają z tkanek CO

2

. 

Odbierają z tkanek produkty azotowej przemiany materii. 

Za odpowiedzi:  

Odbierają z tkanek CO

2

 i inne metabolity – 2pkt. 

Zaopatrują tkanki w O

2

 i substancje odĪywcze – 2pkt. 

3 

9.   

Za kaĪdy z dwóch poprawnych przykáadów zachowaĔ – po 1 pkt. 

Przykáady zachowaĔ: 

Niepalenie papierosów. 

Unikanie intensywnych promieni sáonecznych / UĪywanie kremów 

z filtrami UV. 

Unikanie kontaktu ze szkodliwymi substancjami np. z azbestem. 

UĪywanie odzieĪy ochronnej przy pracy z niebezpiecznymi 

substancjami. 

2 

 

 

 

 

 

 

ObniĪony 

poziom Ca

2+  

we krwi 

PodwyĪszony 

poziom Ca

2+

  

we krwi 

kalcytonina

parathormon 

Próbny egzamin maturalny z biologii 

Poziom podstawowy 

1

OCENIANIE ARKUSZA 

POZIOM PODSTAWOWY 

Zasady oceniania 

 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Schemat  oceniania  uwzglĊdnia  jego  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem 

sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna  przyznaü  tylko  jeden  punkt,  przyznaje  siĊ  punkt 

wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za  zadania  otwarte,  za  które  moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle 

punktów,  ile  prawidáowych  elementów  odpowiedzi,  zgodnie  z  wyszczególnieniem 

w schemacie, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli  podano  wiĊcej  odpowiedzi  (argumentów,  cech  itp.)  niĪ  wynika  to  z  polecenia 

w zadaniu,  ocenie  podlega  tyle  kolejnych  odpowiedzi  (liczonych  od  pierwszej),  ile  jest 

w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego 

zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej  odpowiedzi  lub  zawierają  báąd 

merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi  alternatywne  (tylko  jedna  z  nich  podlega  ocenie)  oddzielone  są  od  siebie 

ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne. 
x

Sformuáowanie  zapisane  w  nawiasach  nie  jest  wymagane  w  odpowiedzi.  Jego 

umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer

zadania 

SCHEMAT OCENIANIA 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

1.   

Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt. 

Przykáady argumentów: 

Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ 

mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych. 

Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci 

kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając 

ich dziaáalnoĞü. 

W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany 

komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü. 

2 

2.   

Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa. 

Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem. 

1 

3.   

Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt. 

Przykáad odpowiedzi: 

Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci 

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna. 

1 

 

2

Zadanie 6. (2 pkt) 

Źródło: CKE 01.2006 (PP), zad. 8.

Egzamin maturalny z biologii 

Arkusz I 

 

strona 3 z 7 

 

7 

Za podanie prawidáowej nazwy witaminy: witamina A – 1 pkt. 

Za podanie trafnego przykáadu – 1 pkt.  

Przykáady: 

-  Wzbogacenie diety w marchew / pomidory / morele / brzoskwinie / papryka /natka 

pietruszki / szpinak. 

-  Wzbogacenie diety w jaja / wątrobĊ / tran / sery / masáo / mleko. 

2 

UwzglĊdniany jest tylko 

przykáad produktu a nie nazwa 

grupy produktów np. nabiaá  

Nie zaliczany jest sam przykáad 

produktu bez wymienienia 

prawidáowej witaminy 

8 

Za trafny wybór kaĪdej z dwóch dyscyplin – po 1 pkt.  

Odp. C, E. 

2 

 

9 

Za podanie, Īe jest to stwierdzenie prawdziwe wraz z trafnym argumentem – 1 pkt.  

Przykáady: 

Jest to prawda, poniewaĪ pocenie siĊ i parowanie z dróg oddechowych jest waĪnym 

czynnikiem regulującym temperaturĊ ciaáa. 

Tak, gdyĪ czáowiek np. pocąc siĊ chroni swój organizm przed przegrzaniem. 

Proces pocenia siĊ jest korzystny, gdyĪ pozwala on na regulowanie temperatury ciaáa 

przez organizm. 

1 

OdpowiedĨ musi zawieraü  

element oceny. 

10 

Za  trafne  wyjaĞnienie  uwzglĊdniające  pobudzenie  oĞrodka  oddechowego  –  1  pkt  oraz 

informacjĊ, o pobudzeniu miĊĞni oddechowych – 1 pkt.  

Przykáad: 

Wzrost  stĊĪenia  dwutlenku  wĊgla  we  krwi  pobudza  oĞrodek  oddechowy  (w rdzeniu 

przedáuĪonym)  (1  pkt)  do  wysyáania  impulsów  do  miĊĞni  miĊdzyĪebrowych  /  miĊĞni 

oddechowych powodując ich czĊste skurcze (1 pkt). 

2 

Nie dopuszcza siĊ odpowiedzi 

uwzglĊdniającej wysyáanie 

impulsów tylko do przepony. 

11 

Za kaĪdy z dwóch trafnych argumentów – po 1 pkt.  

Przykáady: 

-  Znaczna nadwaga moĪe byü przyczyną miaĪdĪycy, a to moĪe wywoáaü zawaá.  

-  Palenie papierosów powoduje zaburzenie regularnej pracy serca / znacznie zwiĊksza 

wahania tĊtna, (co przy miaĪdĪycy moĪe wywoáaü zawaá). 

2 

 

12 

Za trafny wybór odpowiedzi C – 1 pkt: 

1 

 

13 

Za trafny wybór kaĪdego z dwóch sposobów – B, E – po 1 pkt.  

2 

 

Egzamin maturalny z biologii 

Arkusz I 

 

strona 1 z 7 

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA 

ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I. 

 

Zasady oceniania 

x

Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

x

Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi 

i do zadaĔ zamkniĊtych). 

x

Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

x

Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

x

Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, 

zgodnie z wyszczególnieniem w modelu, przedstawiá zdający. 

x

JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi 

(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu. 

x

JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  braku  zrozumienia  omawianego  zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej  prawidáowej 

odpowiedzi lub zawierają báąd merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

Uwagi do zapisu modelu: 

x

Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn /ruch i w ocenie są 

równowaĪne. 

x

Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ. 

 

Numer 

zadania 

Oczekiwana odpowiedĨ 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

UWAGI 

1 

Za kaĪde z dwóch prawidáowe przyporządkowanie – po 1 pkt. 

miĊsieĔ szkieletowy – B,           gruczoá áojowy – C / D / C,D  

2 

 

2 

Za podanie prawidáowej nazwy: wątroba – 1 pkt.  

Za trafne wyjaĞnienie (jednej z trzech podanych funkcji) – 1 pkt. Przykáady: 

-  Filtr – wychwytuje z krwi substancje szkodliwe (i przeksztaáca je w obojĊtne). 

-  Magazyn – gromadzi zapasy wielu substancji / gromadzi: sole mineralne / witaminy (B

12, 

A, D) / 

glikogen. 

-  Funkcja wydzielnicza – wydziela Īóáü.  

2 

 

 

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I  

 

 

Zasady oceniania: 

-  Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów. 

-  Model  odpowiedzi  uwzglĊdnia  jej  zakres  merytoryczny,  ale  nie  jest  Ğcisáym  wzorcem  sformuáowania  (poza  odpowiedziami 

jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych). 

-  Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną. 

-  Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi 

(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający. 

-  JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia   w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi 

(liczonych od pierwszej), ile jest  w poleceniu. 

-  JeĪeli  podane  w  odpowiedzi  informacje  Ğwiadczą  o  zupeánym  braku  zrozumienia  omawianego  zagadnienia  i  zaprzeczają  udzielonej 

prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów. 

 

Numer 

zadania

 

Oczekiwana odpowiedĨ 

Maksymalna 

punktacja za 

zadanie 

Uwagi 

1.  Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt 

Przykáady odpowiedzi: 

A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni 

równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem). 

- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt 

Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia: 

- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry). 

- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów). 

2 

Za nieprawidáowe uznajemy 

odpowiedzi – gruczoá 

wydziela nadmiar áoju/potu 

oraz gruczoá áojowy nawilĪa 

skórĊ/wáosy 

2.  Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt 

Przykáad odpowiedzi:  

- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa 

(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci  i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).  

- LuĨny ukáad komórek.  

- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej. 

1 

 

Zadanie 7. (3 pkt) 

Źródło: CKE 05.2006 (PP), zad. 1.

Zadanie 8. (1 pkt) 

Źródło: CKE 05.2006 (PP), zad. 2.

Egzamin maturalny z biologii 

 

Arkusz I 

2

 

Zadanie 1. (3 pkt)  

Rysunki A, B i C przedstawiają trzy róĪne rodzaje krĊgów krĊgosáupa czáowieka.  

 

 

 

 

A 

B 

C 

 

Podaj nazwy odcinków krĊgosáupa, do których naleĪy kaĪdy z krĊgów oraz uzasadnij, 

która cecha budowy umoĪliwiáa Ci jego identyfikacjĊ. 

 

A – 

odcinek lĊdĨwiowy - masywny trzon krĊgu;  

B –

 odcinek  piersiowy  -  wystĊpują  doáki  Īebrowe  (w  miejscu  poáączenia  Īeber 

z krĊgosáupem); 

C –

 odcinek szyjny, wystĊpują otwory dla tĊtnic w wyrostkach. 

 

Zadanie 2. (1 pkt)

 

Jedną z cech miĊĞni gáadkich jest zdolnoĞü do dáugotrwaáego skurczu niezaleĪnego od woli. 

 

Podaj dwa przykáady narządów w organizmie czáowieka, w których wystĊpują miĊĞnie 

gáadkie. 

 

ĩoáądek, tĊtnice. 

 

Zadanie 3. (2 pkt) 

Wpáyw  wysiáku  fizycznego  na  pracĊ  ukáadu  oddechowego  moĪna  zaobserwowaü  podczas 

lekcji wychowania fizycznego, kiedy uczniowie biegną na 60 m.  

 

Zaplanuj  obserwacjĊ  wpáywu  wysiáku  fizycznego  na  ukáad  oddechowy,  podając 

parametr, który bĊdzie obserwowany i sposób przeprowadzenia obserwacji. 

 

Obserwowany parametr – liczba oddechów/min. 

Sposób przeprowadzenia obserwacji –  liczenie oddechów grupy uczniów przed 

i po biegu. 

Egzamin maturalny z biologii 

 

Arkusz I 

2

 

Zadanie 1. (3 pkt)  

Rysunki A, B i C przedstawiają trzy róĪne rodzaje krĊgów krĊgosáupa czáowieka.  

 

 

 

 

A 

B 

C 

 

Podaj nazwy odcinków krĊgosáupa, do których naleĪy kaĪdy z krĊgów oraz uzasadnij, 

która cecha budowy umoĪliwiáa Ci jego identyfikacjĊ. 

 

A – 

odcinek lĊdĨwiowy - masywny trzon krĊgu;  

B –

 odcinek  piersiowy  -  wystĊpują  doáki  Īebrowe  (w  miejscu  poáączenia  Īeber 

z krĊgosáupem); 

C –

 odcinek szyjny, wystĊpują otwory dla tĊtnic w wyrostkach. 

 

Zadanie 2. (1 pkt)

 

Jedną z cech miĊĞni gáadkich jest zdolnoĞü do dáugotrwaáego skurczu niezaleĪnego od woli. 

 

Podaj dwa przykáady narządów w organizmie czáowieka, w których wystĊpują miĊĞnie 

gáadkie. 

 

ĩoáądek, tĊtnice. 

 

Zadanie 3. (2 pkt) 

Wpáyw  wysiáku  fizycznego  na  pracĊ  ukáadu  oddechowego  moĪna  zaobserwowaü  podczas 

lekcji wychowania fizycznego, kiedy uczniowie biegną na 60 m.  

 

Zaplanuj  obserwacjĊ  wpáywu  wysiáku  fizycznego  na  ukáad  oddechowy,  podając 

parametr, który bĊdzie obserwowany i sposób przeprowadzenia obserwacji. 

 

Obserwowany parametr – liczba oddechów/min. 

Sposób przeprowadzenia obserwacji –  liczenie oddechów grupy uczniów przed 

i po biegu. 

Zadanie 9. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.

 

Egzamin maturalny z biologii  

 

 

Poziom podstawowy

 

 

2

Zadanie 1. (3 pkt)  

Stan  równowagi  wewnĊtrznej  organizmu  jest  zapewniony  przez  wspóádziaáanie  narządów 

i ukáadów. 

 

Wpisz do schematu odpowiednie nazwy trzech róĪnych ukáadów peániących istotną rolĊ 

w sprawnym funkcjonowaniu organizmu czáowieka. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zadanie 2. (2 pkt)  

Czaszka  czáowieka  jest  czĊĞcią  szkieletu,  w  której  moĪna  wyróĪniü  dwa  róĪne  rodzaje 

poáączeĔ koĞci (ruchome i nieruchome). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a)  Wpisz w wyznaczone miejsce na rysunku nazwĊ wskazanego strzaáką nieruchomego 

poáączenia koĞci.  

b)  Podaj nazwĊ i przykáad ruchomego poáączenia koĞci w organizmie czáowieka. 

staw Īuchwowy 

 

3. utrzymanie równowagi wodno-mineralnej 
           ukáad – 

wydalniczy

 

FUNKCJONOWANIE

ORGANIZMU 

2. transport do komórek skáadników  

odĪywczych i tlenu 

     ukáad – 

krwionoĞny

 

1. nadrzĊdna koordynacja wszystkich czynnoĞci Īyciowych 
      ukáad – 

nerwowy

 

szew 

3

 

Egzamin maturalny z biologii  

 

 

Poziom podstawowy

 

 

2

Zadanie 1. (3 pkt)  

Stan  równowagi  wewnĊtrznej  organizmu  jest  zapewniony  przez  wspóádziaáanie  narządów 

i ukáadów. 

 

Wpisz do schematu odpowiednie nazwy trzech róĪnych ukáadów peániących istotną rolĊ 

w sprawnym funkcjonowaniu organizmu czáowieka. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zadanie 2. (2 pkt)  

Czaszka  czáowieka  jest  czĊĞcią  szkieletu,  w  której  moĪna  wyróĪniü  dwa  róĪne  rodzaje 

poáączeĔ koĞci (ruchome i nieruchome). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

a)  Wpisz w wyznaczone miejsce na rysunku nazwĊ wskazanego strzaáką nieruchomego 

poáączenia koĞci.  

b)  Podaj nazwĊ i przykáad ruchomego poáączenia koĞci w organizmie czáowieka. 

staw Īuchwowy 

 

3. utrzymanie równowagi wodno-mineralnej 
           ukáad – 

wydalniczy

 

FUNKCJONOWANIE

ORGANIZMU 

2. transport do komórek skáadników  

odĪywczych i tlenu 

     ukáad – 

krwionoĞny

 

1. nadrzĊdna koordynacja wszystkich czynnoĞci Īyciowych 
      ukáad – 

nerwowy

 

szew 

Zadanie 10. (1 pkt) 

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 3.

Zadanie 11. (1 pkt) 

Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 18.

Zadanie 12. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 3.

 

Egzamin maturalny z biologii  

 

 

Poziom podstawowy

 

 

3

Zadanie 3. (1 pkt)   

Osteoporoza to choroba objawiająca siĊ demineralizacją koĞci powodującą ich áamliwoĞü. 

W  procesach  przebudowy  koĞci  uczestniczą  dwa  rodzaje  komórek:  osteoblasty  (komórki 

koĞciotwórcze)  i  osteoklasty  (komórki  koĞciogubne).  Do  osteoporozy  dochodzi  wtedy, 

gdy jedne z tych komórek są bardziej aktywne niĪ drugie.  

 

Na  podstawie  tekstu,  podaj  nazwĊ  rodzaju  komórek,  których  zwiĊkszona  aktywnoĞü 

w organizmie moĪe doprowadziü do osteoporozy.  

osteoklasty 

 

Zadanie 4. (1 pkt)  

PoniĪej przedstawiono charakterystykĊ jednego z elementów morfotycznych krwi czáowieka. 
Są  to  wysoce  wyspecjalizowane,  krótko  Īyjące  komórki,  o  ksztaácie  dwuwklĊsáych  krąĪków. 

Po procesie  dojrzewania  nie  mają  jądra  komórkowego.  Biorą  udziaá  w  transporcie  tlenu  z  páuc 

do tkanek. 

 

Zaznacz prawidáową odpowiedĨ. 

 

PowyĪsza charakterystyka odnosi siĊ do 

A.  páytek krwi. 

B.  limfocytów. 

C.  monocytów. 

D. 

erytrocytów. 

 

Zadanie 5. (2 pkt)  

Krew  czáowieka  skáada  siĊ  z  osocza  i  elementów  morfotycznych,  które  moĪna  podzieliü 

na trzy podstawowe rodzaje. 

 

a)  Podaj nazwĊ rodzaju komórek krwi, do którego naleĪą limfocyty.  

leukocyty 

b)  OkreĞl rolĊ limfocytów w organizmie czáowieka. 

Peánią funkcje obronne. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

Nr zadania 

1.

2.

3.

4. 

5. 

Maks. liczba pkt 

3 

2 

1 

1 

2 

Wypeánia 

egzaminator!  Uzyskana liczba pkt 

 

 

 

 

 

 

Egzamin maturalny z biologii  

 

 

Poziom podstawowy

 

 

8

Zadanie 16. (2 pkt)  

Na poniĪszym schemacie przedstawiono przemiany wĊglowodanów w wątrobie czáowieka.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Podaj, która z przemian oznaczonych od 1 do 3 powinna zachodziü podczas stosowania 

diety: 
a)  ubogiej w wĊglowodany 

2

 

b)  bogatej  w  wĊglowodany,  których  iloĞü  przez  dáuĪszy  czas  przekraczaáa  dzienne 

zapotrzebowanie energetyczne 

3

 

 

Zadanie 17. (1 pkt)   

W  komórkach  organizmu  czáowieka  pozyskiwanie  energii  moĪe  zachodziü  w  wyniku 

tlenowego lub beztlenowego (fermentacji mlekowej) rozkáadu związków organicznych.  
WĞród  niĪej  wymienionych  elementów  budowy  ciaáa  czáowieka  (od  A  do  E)  zaznacz 

tylko  ten,  w  którym  moĪe  zachodziü  zarówno  oddychanie  tlenowe,  jak  i  fermentacja 

mlekowa.  

 

A.  Mózg 

B. 

MiĊsieĔ szkieletowy 

C.  Nerka 

D.  ĩoáądek 

E.  Serce 
 

Zadanie 18. (1 pkt)  

W  organizmie  czáowieka  glikogen  wystĊpuje  w  dwóch  róĪnych  miejscach:  w  wątrobie 

i w miĊĞniach szkieletowych.  

 

Przedstaw rolĊ glikogenu wystĊpującego w miĊĞniach szkieletowych.  

Glikogen wystĊpujący w miĊĞniach jest Ĩródáem energii do pracy miĊĞni. 

 

 

GLIKOGEN 

GLUKOZA

GLIKOGEN 

KWASY TàUSZCZOWE

1 

3

2

TàUSZCZE

Egzamin maturalny z biologii 

 

Poziom podstawowy

 

3

Zadanie 3.  (2 pkt)               

 

Na schematach przedstawiono dziaáanie miĊĞni ramienia czáowieka. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
a)  Podaj, który z przedstawionych wyĪej miĊĞni jest prostownikiem. 

MiĊsieĔ trójgáowy ramienia jest prostownikiem. 

 

b)  Opisz,  w  jaki  sposób  po  wykonaniu  ruchu  przez  dowolny  z  tych  miĊĞni  koĔczyna 

moĪe wróciü do poáoĪenia (stanu) wyjĞciowego. 

Skurcz  miĊĞnia  dwugáowego  ramienia  powoduje  zginanie  rĊki  w  áokciu. 

KoĔczyna moĪe wróciü do poáoĪenia wyjĞciowego, jeĪeli skurczy siĊ miĊsieĔ 

trójgáowy ramienia a rozciągany bĊdzie miĊsieĔ dwugáowy. 

 

Zadanie 4.  (2 pkt) 

Okoáo  40.  roku  Īycia  czáowieka  rozpoczyna  siĊ  wyraĨny  spadek  masy  koĞci,  poniewaĪ 

procesy  usuwania  obumierającej,  starszej  tkanki  kostnej  (resorpcja)  przewaĪają  nad 

procesami  tworzenia  nowej  tkanki.  Prowadzi  to  do  zmniejszenia  gĊstoĞci  i  wytrzymaáoĞci 

koĞci (tracimy w ten sposób okoáo 0,5%–1,0% mineraáów rocznie). Dodatkowym czynnikiem 

zmniejszającym  wytrzymaáoĞü  koĞci  jest  osteoporoza.  W  przebiegu  osteoporozy  ubytek 

mineraáów moĪe wynosiü 2,0%–5,0% rocznie i wiĊcej. Zmniejszenie masy kostnej przejawia 

siĊ wiĊkszą áamliwoĞcią koĞci.   
Podaj przykáady dwóch dziaáaĔ, które powinien podjąü czáowiek, aby zabezpieczyü siĊ 

przed  niekorzystnymi  zmianami  w  tkance  kostnej  oraz  uzasadnij  znaczenie  kaĪdego 

z nich. 

1. 

Prawidáowe  odĪywianie  –  dostarczanie  organizmowi  odpowiednich  iloĞci 

wapnia, fosforu, biaáka i witaminy D. 

2. 

Rozsądne  opalanie  siĊ  sprzyja  zwiĊkszeniu  siĊ  w  organizmie  poziomu 

witaminy  D,  dziĊki  której  proces  wbudowywania  wapnia  w  tkankĊ  kostną 

przebiega sprawniej. 

 

Nr zadania 

1.

2.

3.

4. 

Maks. liczba pkt 

2 

2 

2 

2 

Wypeánia 

egzaminator!  Uzyskana liczba pkt 

 

 

 

 

 

4

Zadanie 13. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 4.

Zadanie 14. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 9.

Egzamin maturalny z biologii 

 

Poziom podstawowy

 

3

Zadanie 3.  (2 pkt)               

 

Na schematach przedstawiono dziaáanie miĊĞni ramienia czáowieka. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
a)  Podaj, który z przedstawionych wyĪej miĊĞni jest prostownikiem. 

MiĊsieĔ trójgáowy ramienia jest prostownikiem. 

 

b)  Opisz,  w  jaki  sposób  po  wykonaniu  ruchu  przez  dowolny  z  tych  miĊĞni  koĔczyna 

moĪe wróciü do poáoĪenia (stanu) wyjĞciowego. 

Skurcz  miĊĞnia  dwugáowego  ramienia  powoduje  zginanie  rĊki  w  áokciu. 

KoĔczyna moĪe wróciü do poáoĪenia wyjĞciowego, jeĪeli skurczy siĊ miĊsieĔ 

trójgáowy ramienia a rozciągany bĊdzie miĊsieĔ dwugáowy. 

 

Zadanie 4.  (2 pkt) 

Okoáo  40.  roku  Īycia  czáowieka  rozpoczyna  siĊ  wyraĨny  spadek  masy  koĞci,  poniewaĪ 

procesy  usuwania  obumierającej,  starszej  tkanki  kostnej  (resorpcja)  przewaĪają  nad 

procesami  tworzenia  nowej  tkanki.  Prowadzi  to  do  zmniejszenia  gĊstoĞci  i  wytrzymaáoĞci 

koĞci (tracimy w ten sposób okoáo 0,5%–1,0% mineraáów rocznie). Dodatkowym czynnikiem 

zmniejszającym  wytrzymaáoĞü  koĞci  jest  osteoporoza.  W  przebiegu  osteoporozy  ubytek 

mineraáów moĪe wynosiü 2,0%–5,0% rocznie i wiĊcej. Zmniejszenie masy kostnej przejawia 

siĊ wiĊkszą áamliwoĞcią koĞci.   
Podaj przykáady dwóch dziaáaĔ, które powinien podjąü czáowiek, aby zabezpieczyü siĊ 

przed  niekorzystnymi  zmianami  w  tkance  kostnej  oraz  uzasadnij  znaczenie  kaĪdego 

z nich. 

1. 

Prawidáowe  odĪywianie  –  dostarczanie  organizmowi  odpowiednich  iloĞci 

wapnia, fosforu, biaáka i witaminy D. 

2. 

Rozsądne  opalanie  siĊ  sprzyja  zwiĊkszeniu  siĊ  w  organizmie  poziomu 

witaminy  D,  dziĊki  której  proces  wbudowywania  wapnia  w  tkankĊ  kostną 

przebiega sprawniej. 

 

Nr zadania 

1.

2.

3.

4. 

Maks. liczba pkt 

2 

2 

2 

2 

Wypeánia 

egzaminator!  Uzyskana liczba pkt 

 

 

 

 

 

Biologia – poziom podstawowy 

Klucz punktowania odpowiedzi 

6

Zadanie 9. 
a) 

WiadomoĞci i rozumienie 

Przedstawienie budowy i funkcjonowania gáównych 

narządów w ukáadzie ruchu czáowieka na przykáadzie 

stawu przedstawionego na schemacie. 

0–1 

 

Zdający  otrzymuje  1  punkt  za  okreĞlenie  rodzaju  stawu  przedstawionego  na  schemacie 

i podanie zakresu jego ruchów. 

 

Poprawna odpowiedĨ:  

staw kulisty  

zakres ruchów: w wielu páaszczyznach 

 

b) 

WiadomoĞci i rozumienie 

Wskazanie w ukáadzie ruchu czáowieka przykáadu 

stawu opisanego w czĊĞci a) zadania. 

0–1 

 

Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie trafnego przykáadu stawu kulistego. 

 

Przykáady poprawnej odpowiedzi: 

staw biodrowy lub staw ramienny  

 

Zadanie 10. 

WiadomoĞci i rozumienie 

Przedstawienie związku miĊdzy budową pĊcherzyka 

páucnego i jego funkcją w organizmie czáowieka. 

0–1 

 

Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie przystosowania pĊcherzyka páucnego do wymiany 

gazowej na przykáadzie jednego wybranego ze schematu elementu jego budowy. 

 

Przykáady poprawnej odpowiedzi: 

ĝciana  pĊcherzyka  zbudowana  z  nabáonka  jednowarstwowego  páaskiego  umoĪliwia  dyfuzjĊ 

gazów. 

lub 

Substancja  nawilĪająca  powierzchniĊ  pĊcherzyka  pozwala  na  rozpuszczanie  siĊ  gazów, 

co uáatwia ich dyfuzjĊ. 

lub 

ObecnoĞü cienkiego Ğródbáonka naczynia wáosowatego, ĞciĞle przylegającego do pĊcherzyka, 

umoĪliwia proces dyfuzji gazów pomiĊdzy krwią a pĊcherzykiem. 

 

Zadanie 11. 

WiadomoĞci i rozumienie 

Przedstawienie procesu biologicznego na przykáadzie 

przemian kwasu mlekowego wytwarzanego podczas 

oddychania beztlenowego. 

0–2 

 

Zdający otrzymuje po 1 punkcie za podanie prawidáowej nazwy kaĪdego z dwóch narządów 

uczestniczących w przemianach kwasu mlekowego przedstawionych na schemacie. 

 

Poprawne odpowiedzi: 

1. miĊsieĔ dwugáowy 

2. wątroba 

5

Zadanie 15. (1 pkt) 

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 3.

Zadanie 16. (2 pkt) 

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 10.

Egzamin maturalny z biologii 

Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy 

 

2

Zadanie 1. 

 

WiadomoĞci i rozumienie  Podanie cech budowy hominidów umoĪliwiających im 

wytwarzanie i obróbkĊ narzĊdzi oraz uzasadnienie 

przydatnoĞci tych cech 

0í2

 

2 p. – za podanie dwóch poprawnych cech wraz z uzasadnieniem 

1 p. – za podanie jednej poprawnej cechy wraz z uzasadnieniem 

 

Przykáady poprawnych odpowiedzi 

x

Rozwój  mózgu  (kory  mózgowej)  warunkujący  zdolnoĞci  analityczne  hominidów, 

pozwalające projektowaü i wytwarzaü narzĊdzia. 

x

Manualno-chwytna  budowa  dáoni  (rĊki)  pozwalająca  na  precyzyjne  wykonywanie 

czynnoĞci  z  uĪyciem  innego  narzĊdzia  lub  przedmiotu  podczas  wytwarzania  albo 

udoskonalania narzĊdzi. 

 

Zadanie 2. 

 

a) 

WiadomoĞci i rozumienie  Rozpoznanie grupy związków chemicznych, do której 

naleĪy kolagen wchodzący w skáad tkanki chrzĊstnej 

0í1

 

1 p. – za wybór poprawnej odpowiedzi 

 

Poprawna odpowiedĨ 

C. biaáka 

 

b) 

WiadomoĞci i rozumienie  OkreĞlenie wáaĞciwoĞci tkanki chrzĊstnej, które nadaje 

jej kolagen 

0í1

 

1 p. – za poprawne podanie wáaĞciwoĞci, jaką kolagen nadaje tkance chrzĊstnej 

 

Przykáad poprawnej odpowiedzi 

Kolagen nadaje tkance chrzĊstnej elastycznoĞü lub giĊtkoĞü, lub wytrzymaáoĞü na rozciąganie 

 

Zadanie 3. 

WiadomoĞci i rozumienie  Wskazanie na schemacie i podanie nazwy ruchomego 

elementu budowy czaszki oraz okreĞlenie jego funkcji 

0í1

 

1 p. – za wskazanie na schemacie wáaĞciwej koĞci czaszki i podanie jej nazwy oraz okreĞlenie 

jej znaczenia 

Przykáad poprawnej odpowiedzi 

 

 

ĩuchwa lub szczĊka dolna – umoĪliwia lub uáatwia Īucie, lub rozdrabnianie, lub pobieranie 

pokarmu albo uáatwia mówienie 

Īuchwa

Egzamin maturalny z biologii 

Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy 

 

5

Zadanie 10. 

a) 

 

WiadomoĞci i rozumienie  WyjaĞnienie na podstawie schematu przemian , jakim 

ulega glukoza w miĊĞniach podczas dáugotrwaáego 

wysiáku fizycznego – podanie nazwy przemiany   

i nazwy związku powstającego w tej przemianie 

0í1

 

1 p. – za podanie poprawnej nazwy przemiany i poprawnej nazwy związku X 

 

Poprawna odpowiedĨ 

x

nazwa przemiany – oddychanie beztlenowe lub fermentacja mlekowa 

x

nazwa związku X – kwas mlekowy 

 

b) 

WiadomoĞci i rozumienie  Podanie nazwy związku powstającego w wątrobie 

podczas dalszych przemian glukozy i okreĞlenie jego 

roli w organizmie 

0í1

 

1 p. – za podanie poprawnej nazwy związku Z i prawidáowe okreĞlenie jego roli 

 

Poprawna odpowiedĨ 

x

nazwa związku Z – glikogen 

x

Glikogen  jest  magazynowany  w  wątrobie  i  jest  zapasowym  materiaáem  energetycznym 

organizmu.  

 

Zadanie 11. 

 

Korzystanie z informacji 

Rozpoznanie produktów przemian azotowych wĞród 

podanych w tabeli skáadników moczu 

0í2

 

2 p. – za podanie czterech poprawnych nazw substancji wydalanych w moczu 

1 p. – za podanie kaĪdych dwóch poprawnych nazw substancji wydalanych w moczu 

 

Poprawne odpowiedzi 

1. mocznik,  2. kreatynina,  3. amoniak,  4. kwas moczowy. 

 

Zadanie 12. 

 

Korzystanie z informacji 

Skonstruowanie wykresu sáupkowego 

przedstawiającego dobowe wydalanie chlorków, 

siarczanów i fosforanów na podstawie danych w tabeli 

0í2

 

2 p. – za  poprawne  opisanie  obu  osi  (1p.)  i  prawidáowe  wyskalowanie  osi  opisanej 

„wydalanie g/dobĊ” oraz prawidáowe narysowanie wykresu (1p.) 

1 p. – za tylko poprawne opisanie obu osi lub niepoprawne opisanie obu osi ale prawidáowe 

wyskalowanie osi oraz prawidáowo narysowany wykres 

Zadanie 17. (1 pkt) 

Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19.

Egzamin maturalny z biologii 

Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy 

 

8

Zadanie 19. 

 

WiadomoĞci i rozumienie  Wskazanie zaburzeĔ wynikających z niewáaĞciwego 

Īywienia – podanie przykáadu choroby ukáadu krąĪenia 

i ukáadu ruchu jako skutków otyáoĞci 

0í1

 

1 p. – za podanie jednej poprawnej nazwy choroby ukáadu krąĪenia i jednej poprawnej nazwy 

choroby ukáadu ruchu 

 

Przykáady poprawnej odpowiedzi 

x

ukáad  krąĪenia:  nadciĞnienie  tĊtnicze  lub  miaĪdĪyca,  lub  choroba  wieĔcowa,  lub  zawaá 

serca, lub zatory naczyĔ krwionoĞnych, np. w mózgu. 

x

ukáad ruchu: zwyrodnienia krĊgosáupa lub zwyrodnienie stawów kolanowych 

 

Zadanie 20. 

 

Tworzenie informacji 

Zaproponowanie przykáadów dziaáaĔ zapobiegających 

zaraĪeniu siĊ glistą ludzką i wáoĞniem spiralnym 

0í2

 
2 p. – za poprawne zaproponowanie jednego dziaáania, które pozwoli uniknąü zaraĪenia siĊ 

glistą  ludzką  i  jednego  dziaáania,  które  pozwoli  uniknąü  zaraĪenia  siĊ  wáoĞniem 

spiralnym 

1 p. – za podanie jednego wáaĞciwego dziaáania w odniesieniu albo do glisty ludzkiej albo 

do wáoĞnia spiralnego 

 

Przykáady poprawnych odpowiedzi 

x

Aby  uniknąü  zaraĪenia  siĊ  glistą  ludzką  naleĪy:  przestrzegaü  podstawowych  zasad 

higieny, np. mycie owoców i warzyw przed spoĪyciem, picie przegotowanej wody, mycie 

rąk przed jedzeniem. 

x

Aby  uchroniü  siĊ  przed  zaraĪeniem  wáoĞniem  spiralnym,  naleĪy  jeĞü  miĊso  przebadane 

laboratoryjnie na obecnoĞü larw tego pasoĪyta. 

x

Aby uchroniü siĊ przed zaraĪeniem wáoĞniem spiralnym, naleĪy spoĪywaü miĊso dobrze 

ugotowane lub wysmaĪone. 

 

Zadanie 21. 

 

a)  

Tworzenie informacji 

Obliczenie liczby kodonów kodujących informacjĊ 

zawartą we fragmencie biaáka opisanym w zadaniu 

0í1

 

1 p. – za poprawne podanie liczby kodonów 
Poprawna odpowiedĨ 

24 kodony 

 

b) 

Tworzenie informacji 

Obliczenie liczby nukleotydów skáadających siĊ   

na fragment nici DNA kodującej fragment biaáka 

opisany w zadaniu 

0í1

 

1 p. – za poprawne obliczenie liczby nukleotydów 
Poprawna odpowiedĨ 

72 nukleotydy