Józef Flawiusz "Dawne dzieje Izraela"

O książce

To źródło historyczne autorstwa żydowskiego historyka Józefa Flawiusza (Josef ben

Matatia) pochodzącego z rodu kapłańskiego. Zrozumiany wydaje się więc fakt

zainteresowania dziejami swojego narodu. Studiował więc księgi religijne (Tora, Talmud

i dzieła kabalistyczne) i historyczne, a także ludowe podania i przesądy - czyni go to

jednym z prekursorów badania źródeł niepisanych i ich analizy. Całość zapisał w ok. 1000

str. pracy historycznej podzielonej na 20 ksiąg obejmujące zdarzenia od stworzenia świata

do buntu Żydów przeciwko Rzymianom. Tekst zapisany jest trudnym do zrozumienia

językiem, całość - moim zdaniem - jest zbytnio przeładowana cytatami z Tory oraz

opisami. Powoduje to, że dzieło pod względem przejrzystości wypada marnie, a tekst

przekazuje więcej informacji o tradycji judaistycznej niż faktów historycznych.

Wybrany fragment: Księga Pierwsza

Postanowiłem zapoznać się z Księgą Pierwszą, w szczególności przyjrzeć się rozdziałom I,

II i XI (które opisuję w dalszej części pracy). Wybierając tą część kierowałem się chęcią

poszerzenia wiedzy o wydarzeniach w nich opisanych.

Rozdział I

Stworzenie świata opisane jest niemalże tak samo jak w Księdze Rodzaju, jednak opis

ten urozmaicił rozbiciem na bezsensowne szczegóły np. tworzenie wody i mórz rozpisał

na tworzenie "lodu", który pokrył Ziemię, a następnie roztopił się w niektórych miejscach

na strumyki, rosę itp. itd. Nudy, nudy, nudy! Już początek nieźle odstrasza od lektury.

Zaciekawił mnie jednak fakt dodany przez autora, iż Mojżesz mówiąc o stworzeniu świata

celowo użył terminu dnia jednego, a nie dnia pierwszego. Miało mieć to inne znaczenie

interpretacyjne. Szybko się jednak rozczarowałem, gdyż Flawiusz obiecał wyjaśnić ten

fakt w innym dziele. Stworzenie człowieka również mnie nie zaszokowało, poza

stwierdzeniem, że Adam tak naprawdę nie odczuwał samotności, lecz pragnął zaspokoić

swoje potrzeby seksualne. W dalszej części zabrakło mi choćby wspomnienia o micie

Lilith (pierwszej żony Adama) - prawdopodobnie najciekawszej opowieści wywodzącej się

z dzieł kabalistycznych i tradycji żydowskich. Jedynym ciekawym fragmentem o Raju

było stwierdzenie, że rosły tam 2 specjalne drzewa: Drzewo Życia i Drzewo Poznania.

To właśnie Drzewo Życia miało być źródłem nieśmiertelności ludzi (dlatego obiekt ten

stał się symbolem ścieżki Prawej Ręki Boga w praktyce kabały). Za to Drzewo Poznania

przyczyniło się do wygnania z Raju (a ono stało się analogicznie symbolem ścieżki Lewej

Ręki Boga). Ciekawą informacją jest również wyjaśnienie, iż zwierzęta i ludzie mówili

jednym językiem.

Rozdział II

Rozdział ten opowiada o historii Kaina i Abla. Można powiedzieć, że autor popisał się tu

sporą wiedzą i przedstawił mi dużo nieznanych mi wcześniej wiadomości. Po pierwsze

wyjaśnił symbolikę imion - Kain to nabytek, skarb, a Abel to nic, pustka, co stanowi

dziwną awersję do upodobań Boga. Wspomina też o zapominanym fakcie - ofiarze Kaina

złożonej Bogu, który łagodnie ukarał go na wypędzenie i naznaczył go znamieniem,

które chroniło go przed atakami dzikich zwierząt i pozwalało na rozpoznanie go wśród

innych ludzi. Dalej opisane są dzieje Kaina i jego potomków, począwszy od upadku

każdego z pokoleń coraz niżej do osiągnięcia szczytu łotrostwa, występku i rozmaitego

zła. Sprowadzili na ludzi gniew Boga. Adam natomiast w wieku 230 lat spłodził syna Seta,

człowieka bogobojnego, mądrego i dobrego. Oboje przeczuwali zbliżający się upadek

ludzkości (Adam był prekognitą) i spisali zdobytą wiedzę o Bogu, ciałach niebieskich i o

przyrodzie na kamiennym i ceglanym słupie, by nie zaginęła. Słupy te ponoć są również

zapisem dziejów ludzkości do końca świata, a leżą w krainie zwanej Seiris.

Rozdział XI

Fragment ten traktuje o Sodomie, upadku mieszkańców i karze Bożej. Autor

zdecydowanie nie odkrył przede mną jakichkolwiek ciekawostek, poza dalszymi losami

Lota i jego córek (przyp.: żona Lota zamieniła się w słup soli), czyli o kazirodczym

obcowaniu w imię podtrzymania gatunku ludzkiego. Rozdział ten zapisany jest lapidarnie,

bez zbędnych udziwnień, więc czyta się go najprzyjemniej ze wszystkich rozdziałów z

Księgi I.

Podsumowanie

Poza tematyką i wiedzą autora znacznie przekraczającą treści biblijne książka ta nie

oferuje jakichkolwiek atutów zachęcających do lektury. By dobrze zrozumieć treści przez

nią przekazywane koniecznie należy zapoznać się z Księgami Starego Testamentu. Nie

polecam książki, pomimo w miarę bogatej treści, gdyż jej niejasny fragmentami zapis

powoduje, iż całość staje się niezrozumianym bełkotem, który wymaga wielokrotnej

analizy poprzednich zdań.

Autor:

Piotr Wojciechowski

kl. Id