BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY
UOM 56
ISBN 978-83-269-3891-7
9 788326
938917
JAK UNIKNĄĆ
KŁOPOTÓW PODCZAS
KONTROLI
• podatkowej i skarbowej
• ZUS
• PIP i inspekcji sanitarnej
BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY
UOM 56
ISBN 978-83-269-3891-7
9 788326
938917
JAK UNIKNĄĆ
KŁOPOTÓW PODCZAS
KONTROLI
• podatkowej i skarbowej
• ZUS
• PIP i inspekcji sanitarnej
Podatki 2015 z omówieniem zmian
W publikacji ujednolicono ustawy podatkowe z zaznaczeniem przepisów obowiązujących
od 1 stycznia 2015 roku oraz tych, które są już uchwalone i wejdą w życie w trakcie 2015
roku. W odnośnikach do przepisów powołano ustawy nowelizujące oraz dzień wejścia w ży-
cie poszczególnych zmian.
VAT 2015 z omówieniem
zmian przez ekspertów z EY
W publikacji zespół ekspertów z firmy doradczej EY omawia zmiany w ustawie o VAT, zarów-
no te, które obowiązują od 1 stycznia 2015 roku, jak i kolejne zmiany w przepisach, które
wejdą w życie od 1 lipca 2015 r.
Publikację wzbogacono o obszerną analizę kwestii zwią-
zanych z odliczaniem VAT od firmowych samochodów
z uwzględnieniem najnowszych interpretacji organów
podatkowych. W książce znajdą Państwo również aktu-
alną ujednoliconą wersję ustawy o VAT oraz wszystkie
najważniejsze akty wykonawcze do niej. Zmiany, które
weszły w życie z początkiem 2015 roku, zostały dla uła-
twienia zaznaczone pogrubioną czcionką.
W książce m.in.:
Zmiana zasad rozliczania VAT od usług telekomu-
nikacyjnych, nadawczych i elektronicznych
Rozszerzenie zakresu dostaw objętych mechani-
zmem odwrotnego obciążenia
Odliczanie VAT w sytuacji wykonywania czynno-
ści nieobjętych zakresem VAT – tzw. prewspół-
czynnik
Modyfikacje w zakresie kaucji gwarancyjnej wy-
łączającej solidarną odpowiedzialność w VAT
Samochody osobowe a VAT w latach 2014–2015
Pod redakcją Doroty Pokrop, dyrektora w Dziale Doradz-
twa Podatkowego EY w Zespole Podatków Pośrednich
Teksty jednolite
przygotował
Rafał Kuciński
prawnik, specjalista z zakresu
VAT, redaktor naczelny magazynu
„Doradca VAT”, były pracownik or-
ganów skarbowych, autor ponad
1000 publikacji z zakresu VAT.
Aby zamówić tę publikację,
wystarczy wejść na
www.fabrykawiedzy.com
.
Aby zamówić tę publikację,
wystarczy wejść na
www.fabrykawiedzy.com
.
W książce m.in.:
Zmodyfikowane zasady rozliczania ulgi na dzieci
Nowe zwolnienia podatkowe w PIT
Rozliczenie prywatnego użytku auta firmowego
Zmiana dotycząca rozliczania VAT od usług tele-
komunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych
Nowe zasady zwolnień z ewidencji w kasach fi-
skalnych
Korzystanie z wiążących interpretacji akcyzowych
Wybór sposobu rozliczania zaliczek w podatku
dochodowym
Podatek od spółek z kapitałem zagranicznym
Koszty uzyskania przychodów – ograniczenie
stosowania przepisów o niedostatecznej kapita-
lizacji
Zmiany w rozliczaniu przychodów z tytułu udzia-
łu w zyskach osób prawnych
W publikacji znajdują się ujednolicone teksty aktów
wykonawczych do obowiązujących ustaw.
W książce znajdą Państwo również omówienie nowości
podatkowych obowiązujących od 2015 roku. Zmiany,
które weszły w życie z początkiem 2015 roku, zostały
dla ułatwienia zaznaczone pogrubioną czcionką.
Teksty jednolite
przygotował
Bogdan Świąder
doradca podatkowy, prawnik,
były pracownik organów skarbo-
wych, autor ponad 1000 publika-
cji i artykułów podatkowych z sze-
roko pojętej dziedziny podatków
i prawa karnego skarbowego.
Izabela Rakowska-Boroń
specjalista w zakresie prawa pracy
Bogdan Świąder
doradca podatkowy
Jak uniknąć kłopotów
podczas kontroli
• podatkowej i skarbowej
• ZUS
• PIP i inspekcji sanitarnej
Autorzy:
Izabela Rakowska-Boroń
Bogdan Świąder
Korekta: Zespół
Wydawca:
Renata Grochowska-Siudaj
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa
Skład i łamanie: Ireneusz Gawliński
Projekt okładki: Leszek Ogrodowczyk
Zdjęcie na okładce: © Can Stock Photo Inc. / AndreyPopov
Copyright © by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o., Warszawa 2015
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całości
lub fragmentów niniejszej pracy bez zgody wydawcy zabronione.
ISBN 978-83-269-3891-7
Dystrybucja:
tel.: 22 518 29 29
faks: 22 617 60 10
e-mail: cok@wip.pl
3
SPIS TREŚCI
URZĘDNICY MAJĄ DUŻO UPRAWNIEŃ KONTROLNYCH .....................................
1. WERYFIKACJI PODATKÓW DOKONUJE KILKA INSTYTUCJI .......................... 7
2. KOMPETENCJE URZĘDU KONTROLI SK ARBOW EJ ................................ 20
Kontrola podatkowa wykonywana przez inspektorów ................................................ 20
3. INSPEKTOR ZY ZUS MUSZĄ SIĘ ZAPOWIEDZIEĆ ..................................... 26
4. FIRMĘ SPR AW DZI INSPEKCJA PR ACY............................................................. 31
Spis treści
4
Usunięcie błędów ................................................................................................................ 35
5. WIZY TACJA INSPEKCJI SANITARNEJ ............................................................ 37
Przy e-kontrolach najistotniejsza jest konfiguracja systemów księgowych .............. 40
Czynności urzędu nie powinny trwać po zakończeniu kontroli ............................... 48
Kontrolowany ma 7 dni na złożenie korekty deklaracji w zakresie objętym
Podatnik ma prawo porządkować dokumenty w trakcie kontroli ............................. 52
Nie sumuje się czasu trwania kontroli różnych organów ........................................... 58
5
URZĘDNICY MAJĄ DUŻO UPRAWNIEŃ
KONTROLNYCH
Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają do wypełnienia wiele
obowiązków związanych z czynnościami kontrolnymi, które nakładają na nich
regulacje zawarte w kilkunastu ustawach. Najważniejsze dotyczą spraw związa-
nych z przestrzeganiem przepisów podatkowych, sanitarnych, prawa pracy i bhp.
Zatrudnianie pracowników oraz prowadzenie na własny rachunek działalności
gospodarczej wiąże z dodatkowymi obowiązkami, których przestrzeganie spraw-
dzają w szczególności: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowa Inspekcja
Pracy, inspekcja sanitarna oraz organy podatkowe. Instytucje te mogą rozliczyć
pracodawcę z wywiązywania się z jego zadań wobec załogi oraz obowiązków fi-
skalnych i ukarać za uchybienia.
Obowiązki nakładane na przedsiębiorców przez poszczególne ustawy są tak
rozległe, że o pomyłkę nie trudno. Kontrole przedsiębiorców może przeprowadzać
ok. 40 instytucji. Wyróżnić można instytucje ustanowione konstytucyjnie lub
o szczególnym znaczeniu, posiadające uprawnienia do przeprowadzania kontroli
o szerokim zakresie przedmiotowym, np. Najwyższa Izba Kontroli, prokuratura,
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Policja, Państwowa
Straż Pożarna, Służba Celna.
Do inspekcji specjalistycznych można zaliczyć np. Państwową Inspekcję Pracy,
Państwową Inspekcję Sanitarną, Inspekcję Weterynaryjną, Inspekcję Handlową,
urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej, Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych, Agencję Rynku Rolnego, Agencję Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa.
Każdy przedsiębiorca, nawet ten, który sumiennie podchodzi do obowiązków
wobec zatrudnionych, może spodziewać się, że któregoś dnia zawita do niego kon-
trola. Znając jednak swoje obowiązki, można się do niej odpowiednio przygotować.
Jak uniknąć kłopotów podczas kontroli
6
Warto opracować strategię obrony, którą przewidują przepisy. Należy korzystać
przede wszystkim z ustawowych uprawnień do odroczenia lub wstrzymania czyn-
ności – np. sprzeciw od czynności kontrolnych. Można składać dodatkowe dowody
na poparcie stanowiska oraz argumenty natury prawnej. Przedstawienie swojego
stanowiska w odniesieniu do wątpliwości oraz obszarów potencjalnych zaległości
podatkowych zgłaszanych lub sygnalizowanych przez kontrolujących spowoduje
ich rozpatrzenie już na tym etapie.
Istnieje też możliwość uniknięcia kar, jeżeli kontrolowany sam zawiadomi urząd
o popełnionym przewinieniu.
7
1. WERYFIKACJI PODATKÓW DOKONUJE
KILKA INSTYTUCJI
Organy podatkowe mają uprawnienia do weryfikacji zobowiązań należnych
Skarbowi Państwa i wydawania decyzji z prawidłową wysokością należności pub-
licznoprawnych.
Organy podatkowe pierwszej instancji (np. naczelnik urzędu skarbowego,
w którego imieniu działają pracownicy) przeprowadzają kontrolę podatkową u po-
datników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych. Celem tej kontroli
jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających
z przepisów prawa podatkowego.
Przedsiębiorcy oraz inne podmioty są kontrolowani w zakresie obowiązków
rozliczeniowych przez pracowników urzędów skarbowych lub urzędów kontroli
skarbowej (tzw. policja skarbowa). Kontrolę podatkową mogą też prowadzić funk-
cjonariusze oraz pracownicy urzędu celnego, urzędnicy gminy (miasta), starostwa
lub urzędu marszałkowskiego oraz pracownicy Ministerstwa Finansów.
Do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje
się przepisy rozdziału 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
WAŻNE
Kontrolę, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej metody ustalania ceny transakcyj-
nej między podmiotami powiązanym przeprowadza minister finansów.
Obowiązek zawiadomienia
Organ podatkowy powinien zawiadomić o zamiarze wszczęcia kontroli podat-
kowej. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni (wszczęcie przed
upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego)
i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeżeli nie
Jak uniknąć kłopotów podczas kontroli
8
zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie
wymaga ponownego zawiadomienia.
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:
1) oznaczenie organu;
2) datę i miejsce wystawienia;
3) oznaczenie kontrolowanego;
4) wskazanie zakresu kontroli;
5) podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Od obowiązku zawiadomienia istnieje kilka wyjątków, które zostały wyszcze-
gólnione w przepisach Ordynacji podatkowej. Po rozpoczęciu kontroli informuje się
o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Urzędnicy nie
muszą uprzedzać o wizycie, jeżeli kontrola podatkowa:
a) dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego
w rozumieniu ustawy o VAT,
b) ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygoto-
wawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
c) dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnio-
nych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
d) dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
e) ma być podjęta na podstawie informacji uzyskanych zgodnie z przepisami
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
f) zostaje wszczęta tylko po okazaniu legitymacji służbowej (w nagłych wypad-
kach),
g) ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą
kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu
z natury,
h) dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin.
Przykład
Zakres przeprowadzanej kontroli
Pracownik urzędu skarbowego przedstawił przedsiębiorcy upoważnienie do kontroli, w któ-
rym określono, że zakres wykonywanych czynności obejmuje rozliczenie VAT za grudzień
2014 roku. Oznacza to, że kontrolujący może żądać od podatnika wyłącznie dokumentów
(np. faktur, deklaracji, ewidencji), które dotyczą podatku od towarów i usług za ten okres. Nie
może domagać się natomiast dokumentacji podatkowej dotyczącej sprzedaży np. za czerwiec
2015 roku. Aby było to możliwe, powinien doręczyć kolejne upoważnienie do przeprowadzenia
kontroli za następny okres.
Nie trzeba też informować podatnika w razie konieczności rozszerzenia zakresu
kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone
w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych.
Weryfikacji podatków dokonuje kilka instytucji
9
Nie zostanie też poinformowany o kontroli podmiot, który:
został prawomocnie skazany w Polsce za popełnienie przestępstwa skarbo-
wego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy
o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli (ten waru-
nek odnosi się do każdego: członka zarządu lub osoby zarządzającej osoby prawnej
oraz wspólnika spółki osobowej),
jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na po-
dane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Uzasadnienie przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontro-
li umieszcza się w książce kontroli i protokole kontroli. Na podstawie bowiem
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca jest obowiązany
prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnie-
nia i protokoły kontroli. Książka kontroli może mieć formę zbioru dokumentów.
Książka kontroli, która może być prowadzona także w formie elektronicznej,
służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli jego
działalności.
Doręczenie urzędowych dokumentów
Warunkiem rozpoczęcia kontroli jest okazanie dokumentów podpisanych przez
szefa urzędu.
W przypadku wszczęcia kontroli przedsiębiorca jest obowiązany niezwłocznie
okazać kontrolującemu książkę kontroli albo kopie odpowiednich jej fragmentów lub
wydruki z systemu informatycznego, w którym prowadzona jest książka kontroli,
poświadczone przez siebie za zgodność z wpisem w książce kontroli. Ten obowiązek
wynika z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Przykład
Przedawnienie zobowiązania w PIT
Przedsiębiorca, który rozlicza PIT, złożył 30 kwietnia 2015 r. zeznanie podatkowe za 2014
rok. Musi przechowywać dokumenty związane z zeznaniem dotyczącym 2014 roku do czasu
nastąpienia przedawnienia zobowiązania podatkowego. W tym przypadku firma może być
skontrolowana w tym zakresie przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego,
w którym upłynął termin płatności podatku, czyli do końca 2020 roku.
Przedsiębiorca jest zwolniony z okazania książki kontroli, jeżeli jej okazanie jest
niemożliwe ze względu na udostępnienie jej innemu organowi kontroli. W takim
przypadku przedsiębiorca okazuje książkę kontroli w siedzibie organu kontroli
w terminie 3 dni roboczych od dnia zwrotu tej książki przez organ kontroli.