I_okladka.indd

O W O C Z E S N Y

E C H N I K

E N T Y S T Y C Z N Y

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

Bez ograniczeń i warstwowości

Without cutback and layering

Tworzenie licówek za pomocą IPS e.max

Press Impulse

Fabricating veneers with IPS e.max

Press Impulse

G. Franklin Shull

, DMD, Matt Roberts, AAACD, tłumaczenie: Natalia Rosa

Tworzenie licówek wymaga wykorzystania dającego się
przystosować materiału, który połączy potrzebę odpo-
wiedniej redukcji umożliwiającej zmianę koloru zęba
i zamaskowanie przebarwień, a jednocześnie będzie
wykazywał odpowiednią wytrzymałość. Szkło-cerami-
ka IPS e.max z dwukrzemianem litu (LS2), szczególnie
sztabki IPS e.max Impulse Opal, które mogą być wyko-
rzystywane do wykonania uzupełnień pełnokonturo-
wych, dostarczają lekarzom wytrzymałego, estetycznego
materiału do odbudowy zębów przednich bez ograniczeń
i koniecznej warstwowości. Podczas leczenia pacjentów
z wysokim ryzykiem odkruszenia brzegu siecznego dwu-
krzemian litu staje się materiałem z wyboru ze względu
na jego zwiększoną wytrzymałość. Dwukrzemian litu ce-
chuje łatwość i wszechstronność stosowania, co pozwala
lekarzom na minimalną preparację tkanek i zapewnia
rozwiązanie problemów estetycznych. W zakresie este-
tyki klinicyści i laboratoria protetyczne mogą dostarczyć
pacjentowi uzupełnienia, które zgodnie z naturalnym
uzębieniem pokazują miękkie przechodzenie gradien-
tu barw i brak dynamicznych efektów na brzegu siecz-
nym.

Linia produktów pełnoceramicznych IPS e.max to uni-

wersalny system oparty na technice tłoczonej, który
zaspokaja potrzeby całego wachlarza przypadków. Jest
on idealny dla przypadków wymagających zastosowania
uzupełnień typu inlay, onlay, koron częściowych, telesko-
powych, koron w odcinku przednim i bocznym, licówek
zwykłych i tych bardzo cienkich. IPS e.max zapewnia
dopasowanie i funkcjonalność tradycyjnej ceramiki tło-
czonej w połączeniu ze znakomitą wytrzymałością. Dzię-
ki kontrolowaniu wielkości, kształtu i gęstości unikalne
cechy strukturalne IPS e.max zapewniają większą wytrzy-
małość i trwałość niż tradycyjna ceramika. Wytwarzany
z igłowatych kryształów zawieszonych w szklistej ma-

The fabrication of veneers requires an adaptable material
to accommodate the need for appropriate reduction that
will enable the necessary change in tooth colour, mask
the discoloured dentition and provide adequate strength.
IPS e.max lithium disilicate glass-ceramic (LS2), particu-
larly the IPS e.max Impulse Opal ingot that can be pressed
to full contour, can provide clinicians with a strong, esthe-
tic material for anterior veneer cases without cutback and
layering. When treating patients with a high risk of incisal
chipping, lithium disilicate is the material of choice due
to its enhanced strength. Lithium disilicate affords the ease
and versatility that allows dentists to provide patients with
minimal preparations while simultaneously addressing es-
thetic issues. In terms of esthetics, clinicians and their labo-
ratory ceramists can deliver restorations that demonstrate
the soft progression of chroma gradient and non-dynamic
incisal effects that are frequently seen in natural teeth.

The IPS e.max all-ceramic product line represents a uni-

versal system that includes pressable fabrication techniqu-
es for satisfying an assortment of case demands. Ideal for
cases requiring inlays, onlays, partial crowns, telescope
crowns, anterior and posterior crowns, veneers and thin
veneers, IPS e.max Press provides the fit and function
of traditional pressable ceramics, with outstanding strength
(1-4). With its controlled size, shape and density, the uni-
que structural characteristics of IPS e.max ensure greater
strength and durability than conventional ceramics (1-6).
Manufactured with needle-like crystals in a glassy matrix
and possessing a flexural strength of 400 MPa, IPS e.max
Press lithium disilicate ensures predictable and long-lasting
restorations and is suitable for complex cases (7-9).

ASE

PRESENTATION

A 32-year-old woman presented with feldspathic vene-
ers in teeth 12 to 22 that had been placed approximately

O W O C Z E S N Y

E C H N I K

E N T Y S T Y C Z N Y

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

cierzy i wykazujący wytrzymałość na zginanie 400 MPa,
materiał IPS e.max z dwukrzemianem litu pozwala
na wykonanie przewidywalnych i trwałych uzupełnień
odpowiednich do zastosowania w wielu skomplikowa-
nych przypadkach.

REZENTACJA

PRZYPADKU

32-letnia kobieta zgłosiła się z licówkami na zębach 12-22,
które zostały wykonane z porcelany skaleniowej ok. 15 lat
wcześniej. Pomimo satysfakcjonującej długości i kształtu
uzupełnień miała zastrzeżenia dotyczące przebarwień
brzeżnych oraz ogólnego koloru pracy (fot. 1 i 2). Kiedy
pacjentka wyraziła zgodę na zaproponowany przez nas
plan leczenia, obejmujący wymianę licówek, przystąpi-
liśmy do przyżyciowego wybielania zębów metodą na-
kładkową w celu poprawy koloru naturalnego uzębienia
do odcienia 030 na kolorniku Chromascop (fot. 3). Wy-
konane zostały modele orientacyjne szczęki i żuchwy,
rejestracja łukiem twarzowym, kęsek zwarciowy, reje-
stracja zwarcia względem płaszczyzny horyzontalnej
oraz zdjęcia i RTG.

YBÓR

MATERIAŁU

Materiałem z wyboru była ceramika tłoczona wykorzy-
stująca dwukrzemian litu (IPS e.max Press). Jest ona
idealna przy uzupełnieniach o wysokich wymogach
estetycznych. Dwukrzemian litu wykazuje naturalnie
wyglądającą przezierność z powodu relatywnie niskiego
wskaźnika refrakcji i znakomite właściwości optyczne
w porównaniu z uzupełnieniami pełnoceramicznymi
wykonywanymi metodą tradycyjną. IPS e.max udostęp-
nia szeroką gamę materiałów różniących się w zakresie
translucencji i opakerowości, włączając odcienie o wyso-
kiej przezroczystości (HT), niskiej przezroczystości (LT),
średniej (MO) i wysokiej opakerowości (HO). Możemy
odtworzyć różne efekty blasku uzupełnienia w oparciu
o trzy odcienie jasności i dwa opalescencji (Value, Opal).
Ponieważ minimalna wymagana grubość przy zastosowa-
niu IPS e.max Press to 0,3 mm, możliwa jest preparacja
tkanek oszczędzająca strukturę zęba. Ponadto technika
tłoczona zapewnia wysoki stopień dopasowania pracy.

ROTOKÓŁ

POSTĘPOWANIA

KLINICZNEGO

Pacjentkę znieczulono, a dotychczas użytkowane uzupeł-
nienia zostały usunięte. Istniejąca preparacja tkanek była
umiarkowanie agresywna i w wielu miejscach odkrywała
zębinę. Zmiany w preparacji obejmowały usunięcie punk-
tów kontaktu i umiejscowienie brzegów powierzchni
interproksymalnych nieco poddziąsłowo, aby umożli-
wić odpowiednie wyłanianie się uzupełnienia z tkanek
dziąsła. Aby nie pozostawić przypadkowi ostatecznego

Tabliczki kolornika Chromascop

Kolor opracowanego zęba został

określony na podstawie kolornika IPS Natural Die

Uzupełnienia tym-

czasowe

Dzielony model roboczy, na który naniesiono wyniki z modelu

tymczasowego

Shade tabs (Chromascop) were previewed

The preparation shade

was determined using the IPS Natural Die shade guide

Photographs

of the provisionals were taken

A sectioned working model was created.

Data from the provisional stone model was transferred to the working model

O W O C Z E S N Y

E C H N I K

E N T Y S T Y C Z N Y

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

koloru uzupełnienia, konieczne było określenie odcienia
za pomocą kolornika IPS Natural Die. Następnie pobrane
zostały wyciski. Sfotografowano uzyskaną preparację
wraz z zakładkami kolornika (fot. 4, s. 26). Wykonane
zostały uzupełnienia tymczasowe z bis-akrylu w oparciu
o model sprzed preparacji z niewielkimi modyfikacjami
dotyczącymi poprawy estetyki.

Uzupełnienia tymczasowe zostały ocenione cztery

dni później (fot. 5, s. 25), kiedy pacjentka wyraziła za-
dowolenie z ich koloru i ogólnej estetyki. Pozostawio-
na została warstwa szkliwa kontaktująca się z zębami
przeciwstawnymi, a więc konieczna była jedynie ocena
pozycji brzegu siecznego pod względem estetyki, mowy
i funkcji. Po zatwierdzeniu pracy wykonano serię zdjęć
oraz modele odzwierciedlające uzupełnienia tymczaso-
we jako punkt wyjścia dla kształtu licówek i przesłano
je do laboratorium w celu powielenia pozycji brzegu
siecznego.

ROTOKÓŁ

POSTĘPOWANIA

LABORATORYJNEGO

Wykonano model roboczy i umieszczono na nim matrycę
SilTech

utworzoną na podstawie modelu tymczasowego

(fot. 6, s. 26). Dane uzyskane w oparciu o uzupełnienia
tymczasowe, wzbogacone o informacje dotyczące brze-
gu siecznego, zostały przeniesione na model roboczy
poprzez wtrysk wosku (fot. 7). Miejsce wtrysku zostało
oczyszczone i przystąpiono do ostatecznego kształto-
wania zarysu oraz pozycji brzegu siecznego na modelu
roboczym w celu stworzenia planowanego wysoce este-
tycznego rezultatu.

Morfologia powierzchni licówek została tak wykonana,

aby naśladowała naturalną anatomię zębów przednich.
Kombinacja wykrawania i dodawania wosku służyła
stworzeniu kształtu i formy uzupełnienia odpowiadają-
cych potrzebom pacjentki. W tym przypadku uzupełnie-
nia tymczasowe wydawały się być zbyt szerokie, więc
otwarto mezjalny i dystalny zarys uzupełnienia, aby
zminimalizować postrzeganie szerokości naturalnych
zębów, co poprawiło widocznie stosunek ich długości
do szerokości. Linia uśmiechu była ponadto trochę zbyt
płaska, więc zęby sieczne przyśrodkowe zostały nieco
wydłużone, aby osiągnąć pozytywną krzywą uśmiechu.
Z uwagi na twardość ceramiki skuteczniejsze jest wyko-
nanie odpowiedniej tekstury powierzchni i szczegółowe-
go woskowania – dwóch kluczowych kroków, szczególnie
wtedy gdy stosujemy materiał zawierający dwukrzemian
litu – niż szlifowanie gotowych uzupełnień.

Uzupełnienia zostały poddane procesowi wlewania

i osłaniania w tradycyjny dla techniki tłoczonej sposób,
a następnie poddano je szybkiemu wypalaniu. Procedura
tłoczenia została przeprowadzona w piecu Programat

15 years ago. Although satisfied with the overall length and
shape, the patient had concerns regarding discolorations
at the margins and the overall colour of the restorations
(figs. 1 and 2, p. 25). Once the patient had agreed to the
recommended treatment plan of replacing the veneers,
night guard vital bleaching was used to improve the patien-
t’s natural teeth to an 030 Chromascop shade (fig. 3, p. 26).
Maxillary and mandibular study models, facebow, bite
registration, stick bite and a complete set of photographs
and radiographs were obtained.

ATERIAL

SELECTION

Pressable lithium disilicate (IPS e.max Press) was the ma-
terial of choice. Ideal for esthetically challenging cases,
lithium disilicate demonstrates life-like translucency due
to a relatively lower refractive index and superior optical
properties compared to traditional all-ceramic materials
(7-10). A variety of translucencies and opacities, including
high translucency (HT), low translucency (LT), medium
opacity (MO) and high opacity (HO) are available. Diffe-
rent brightness effects can be reproduced with the availa-
bility of three brightness values and two opalescent shades
(Value, Opal). As IPS e.max Press requires a minimum
thickness of only 0.3 mm, minimally invasive preparation
procedures can be performed that are gentle to the to-
oth structure (12). Moreover, press technology guarantees
a high accuracy of fit.

LINICAL

PREPARATION

PROTOCOL

The patient was anaesthesized and the old porcelain was
removed. The existing preparations were moderately ag-
gressive and had exposed dentin in multiple areas. Chan-
ges to the preparations included breaking the contacts
and placing interproximal margins slightly subgingivally
to allow proper emergence of the restorations. In order
not to leave the final shade of the restoration to chance,
determining the shade of the preparation using the IPS

Natural Die shade guide was essential.

Next, an impression was taken. Preparation photographs

with shade tabs were obtained (fig. 4, p. 26). BIS-acryl pro-
visionals were fabricated from a pre-preparation model,
making only slight modifications to improve esthetics. The
provisionals were evaluated four days later (fig. 5, p. 26),
at which time the patient was happy with the colour and
esthetics. Occlusal stops remained in the enamel, therefo-
re only the incisal edge position needed to be evaluated for
esthetics, speech and function. Once confirmed, a series
of photographs and a stone model of the provisionals,
as a starting point for shape and form, were taken and
forwarded to the laboratory to duplicate the incisal edge
position.

O W O C Z E S N Y

E C H N I K

E N T Y S T Y C Z N Y

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

EP 5000. Po wytłoczeniu bloczka IPS e.max Press Im-
pulse Opal 1 uzupełnienia zostały uwolnione, a kanały
do tłoczenia oszlifowane przy użyciu szlifierki do dwu-
krzemianu litu i cyrkonu (fot. 8, s. 27). Następnie wykorzy-
stano wiertła z węglika w celu stworzenia odpowiedniej
morfologii powierzchni pomiędzy zębami, wyznaczającej
pojedyncze zęby w relacji z zębami sąsiadującymi. Pozy-
cjonowanie punktu stycznego oraz kontrola przechodze-
nia światła jest decydującym momentem, jeśli chcemy
osiągnąć wspaniały efekt estetyczny. Do oczyszczenia
podniebiennej powierzchni uzupełnień wykorzystana
została szlifierka do dwukrzemianu litu o średnim na-
sypie, co umożliwiło dostęp do obrzeża pracy bez jego
odkruszenia. Po tych zabiegach uzupełnienia są goto-
we do malowania. Jedną z zalet bloczków Opal jest fakt,
że barwienie ich jest wystarczającym zabiegiem, aby
osiągnąć naturalny wygląd uzupełnień.

Powierzchnia została zwilżona za pomocą niewielkiej

ilości płynu stain liquid. Ważne jest, aby zaaplikować płyn
zarówno pod, jak i pomiędzy uzupełnienie a barwnik. Ta-
kie postępowanie pozwala określić ilość prześwitującego
przez uzupełnienie koloru kikuta, który będzie obecny
w jamie ustnej, i daje technikowi szansę na aplikację
barwników w sposób harmonizujący z kolorem oszlifo-
wanego zęba.

Połączenie koloru pozostawionych tkanek zębowych

i grubość uzupełnienia odgrywają znaczącą rolę w wy-
borze bloczka materiału, a w konsekwencji w uzyskaniu
naturalnego wyglądu uzębienia. Na przykład materiał
Opal 1 o grubości 1,2 mm daje inny efekt niż ten o grubo-
ści 0,4 mm. Obejrzany z każdej strony grubszy materiał
sprawia wrażenie jaśniejszego niż uzupełnienie wykona-
ne z cieńszego bloczka. Koordynowanie odpowiedniej
do koloru podbudowy głębokości preparacji oraz wyboru
bloczków materiału przez technika jest kluczowe dla
osiągnięcia pożądanego koloru uzupełnienia ostatecz-
nego w przypadkach uzupełnień pełnoceramicznych,
a w szczególności przy wykorzystaniu materiałów cera-
micznych o większej przezierności. W tym momencie
w celu osiągnięcia efektu stopniowania koloru od brze-
gu dziąsłowego do siecznego nałożony został barwnik.
Barwniki zmieszano, aby osiągnąć naturalną gradację
koloru, a mieszankę nałożono na wszystkie wykonywane
uzupełnienia. Pomimo faktu, że bloczek Opal jest mate-
riałem przeziernym, niewielka ilość Incisal blue (barwnik
niebieski) nałożona została dla wzmocnienia tego efektu.
Po wypaleniu pomalowanego uzupełnienia nałożono
warstwę glazury. Ostatecznie dodano niewielką ilość
barwnika białego dla zaznaczenia efektu „halo”.

Pomimo wymogu wykonania dość grubych uzupełnień

poprzez odpowiedni wybór bloczków materiału, w na-

ABORATORY

PROTOCOL

A master model was created and a SilTech

matrix of the

provisional models was placed over the master model
(fig. 6, p. 26). Data from the provisionals, complete with
incisal edge and form, was transferred to the master model
using wax injection (fig. 7, p. 27). The contour of the wax
injection was then refined and final shaping of embrasure
form and incisal position was undertaken on the master
model to create the planned esthetic result.

Surface morphology was established mimicking the na-

tural anatomy of anterior teeth. A combination of carving
and additive waxing was employed to create shape and
form that fit the patient’s needs. In this case her provisio-
nal restorations seemed a bit wide, so the mesial and distal
embrasure form was opened up to minimize the perceived
visible width of the individual teeth, thus improving the
apparent length-to-width ratio. Her smile line was also
a little flat, so centrals were lengthened slightly to give
positive curvature to the smile. Due to the hardness of the
ceramic, it is more efficient to perform surface texture and
detailed waxing – two crucial steps, especially when using
a monolithic lithium disilicate material – than to grind the
restorations. The restorations were sprued and invested
in the traditional manner for pressed ceramics, and a fast
burn-out technique was administered. The press procedu-
re was conducted in a Programat

EP 5000 furnace. After

they had been pressed using the IPS e.max Press Impulse
Opal 1 ingot, the restorations were divested and the sprues
ground down using a lithium disilicate and zirconia grin-
der (fig. 8, p. 27). Next, a carbide bur was utilized to cre-
ate surface morphology between the teeth, delineating
the tooth as individual in relation to the adjacent tooth.
Positioning the contact and controlling the light into the
embrasure form is critical to achieve superior esthetics.
A medium grit, lithium disilicate grinder was used to clean
up the lingual area close to the margins, making it possible
to get right up against the margin without chipping. At this
time the restorations were ready for staining. One of the
advantages of the Opal ingot is that staining is sufficient
to achieve a life-like appearance of the restoration. The
surface was dampened with a small amount of stain liqu-
id. It is important that stain liquid be applied underneath
and between the restoration and the composite die. This
step determines the amount of stump shade show-through
that will be present in the mouth and gives the technician
a chance to apply shading in a way that harmonizes with
the underlying colour.

The combination of underlying colour and restorati-

ve thickness plays an important role in ingot selection
and subsequently in attaining the natural colour of the
dentition. For instance, 1.2 mm of Opal 1 will have quite

O W O C Z E S N Y

E C H N I K

E N T Y S T Y C Z N Y

T E C H N I K A

D E N T Y S T Y C Z N A

szym przypadku Opal 1, dobrze dopasowano właściwo-
ści optyczne do naturalnego szkliwa, co wyeliminowało
konieczność redukcji i stosowania techniki warstwowej
(fot. 9, s. 27).

STATECZNE

OSADZENIE

PRACY

Po znieczuleniu pacjentki uzupełnienia tymczasowe
zostały usunięte przez rozcięcie za pomocą bardzo cien-
kiego wiertła z węglika pracującego z dużą prędkością,
ale z bardzo delikatnym naciskiem. Obszary prepara-
cji zostały oczyszczone za pomocą 2-proc. glukonianu
chlorheksydyny, każdy element został przymierzony
osobno w celu sprawdzenia dopasowania brzeżnego.
Następnie wszystkie cztery licówki zostały założone
razem z niewielką ilością pasty try-in Variolink Veneer,
aby sprawdzić raz jeszcze punkty styczne i estetykę całej
pracy. Porcelana została oczyszczona i zasilanizowana
(Monobond

Plus).

Zęby zostały oczyszczone i wytrawione w oparciu

o technikę total-etch. Zastosowano jednobutelkowy sys-
tem adhezyjny (ExiTE

F DSC), a następnie osadzono pra-

cę na światłoutwardzalny cement adhezyjny do licówek
(Variolink

Veneer). Oczyszczono powierzchnie zgryzowe

i wypolerowano brzegi (fot. 10-13).

ODSUMOWANIE

Uzupełnienia z dwukrzemianu litu (IPS e.max Press)
pozwalają lekarzom dentystom na oferowanie pacjentom
rozwiązań zachowujących tkanki zębów, a jednocześnie
zmieniających wygląd ich uśmiechu. Dwukrzemian litu
pozwala na osiągnięcie przeziernych efektów na brzegu
siecznym, takich jak szczegółowa struktura warstwy zębi-
nowej i dynamiczna przezierność, które często wymagają
ograniczeń i stosowania techniki warstwowej. Jednakże
dostępność bloczków dwukrzemianu litu Opal umożliwia
stworzenie przebarwionego i połyskliwego uzupełnie-
nia, które doskonale łączy się z pozostałym uzębieniem.
W naszym przypadku pacjentka była zadowolona z mini-
malnej redukcji tkanek zębowych i bardziej niż wdzięcz-
na za odtworzenie funkcji i estetyki osiągniętej dzięki
zastosowaniu IPS e.max Press wykorzystującej bloczek
Impulse Opal 1.



KONTAKT

G. Franklin Shull, DMD

Palmetto Dental Associates

216 Palmetto Park Blvd, Suite 204

Lexington, SC 29072, USA

fshull@windstream.net

Matt Roberts, AAACD

C M R Dental Lab

185 S Capitol Ave

Idaho Falls, ID 83402, USA

matrob@ida.net

a different effect than 0.4 mm facial thickness. Viewed
side by side, the

thicker appear brighter than the thinner restorations.

Coordinating the preparation depth appropriate for the
patient’s underlying tooth colour and ingot selection by the
technician to achieve the desired final shade is critical
to the success of bonded all-ceramic cases, especially with
more translucent ceramic materials. At this point, stain
was applied from gingival to incisal to achieve a colour
gradient effect. Stain was blended to achieve natural colour
gradation and applied to all restorations in this manner.
Although the Opal ingot is already translucent, a small
amount of Incisal blue was added for enhancement. After
the stains were fired, a glaze layer was applied. Finally,
a small amount of white stain was added to the glaze to at-
tain a white halo effect.

Although requiring a fairly thick restoration, simply

by choosing the appropriate ingot, an Opal 1 in this case,
the optical qualities of the natural tooth enamel were well
matched, eliminating the need for cutback and layering
(fig. 9, p. 27).

INAL

SEATING

After the patient was anaesthesized, the provisionals were
removed by sectioning with a very thin carbide bur at high
speed, but with very light pressure. The preparations were
cleaned with 2% chlorhexidine gluconate and each unit
was tried-in separately for marginal fit. Next, all four ve-
neers were tried-in together with a small amount of Vario-
link

Veneer try-in paste to confirm contacts and esthetics.

The porcelain was cleaned, then prepared with silane (Mo-
nobond

Plus). The teeth were cleaned and treated with

a total etch, single bottle adhesive system (ExiTE

F DSC)

prior to seating with a light-cure-only veneer resin cement
(Variolink Veneer). Occlusion was refined and the margins
polished (figs. 10, p. 29 to 13).

ONCLUSION

Lithium disilicate restorations (IPS e.max Press) enable
dentists to offer patients a conservative alternative while
transforming the appearance of their smiles (4, 11). With
lithium disilicate, achieving translucent incisal effects,
such as detailed dentin lobe structure and dynamic trans-
lucency, often requires cutback and layering. However, the
availability of Opal lithium disilicate ingots enable stained
and glazed restorations to be fabricated that blend in se-
amlessly with the remaining dentition. In the presented
case, the patient was happy with the need for only minimal
tooth reduction and more than pleased with the function
and esthetics of the IPS e.max Press restorations using the
Impulse Opal 1 ingot.



Document Outline