POLITECHNIKA
POZNAŃSKA
Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn/Transport
Studia: stacjonarne/niestacjonarne
SEMESTR II
LABORATORIUM -
METALOZNAWSTWO Z OBRÓBKĄ CIEPLNĄ
opracowanie ćwiczenia – dr inż. Marta Paczkowska
http://www.fwmt.put.poznan.pl/wykladowca,instytut_imrips,mpaczkowska,0,strona_glowna.htm
Lab.
Struktura i właściwości stali w stanie dostawy – wykres Fe – Fe
3
C
CEL ĆWICZENIA
Celem ćwiczenia jest poznanie struktur stali węglowych o różnej zawartości węgla na podstawie wykresu żelazo –
cementyt.
WYMAGANIA WSTĘPNE
Znajomość następujących definicji i zagadnień: ziarna, krystality, struktura, mikrostruktura, faza, roztwór stały, faza
międzymetaliczna, wykres fazowy, skład fazowy, zgład metalograficzny, cel badań mikroskopowych metali i ich stopów.
Znajomość następujących zagadnień dotyczących stopów Fe-C: żelazo Armco, odmiany alotropowe żelaza; układ
równowagi: Fe – grafit, Fe – Fe
3
C; ferryt, perlit, cementyt, węglik, austenit, ledeburyt, ledeburyt przemieniony, eutektyka,
eutektoid, temperatura (linia) likwidus, temperatura (linia) solidus; przemiany: eutektyczna, eutektoidalna, perytektyczna; stal,
klasyfikacji stali, oznaczenia stali, wpływ zawartości węgla na strukturę i właściwości stali, reguła dźwigni. Umiejętność
rozpoznawania na podstawie mikrostruktury podstawowych faz jak ferryt, perlit i cementyty występujących w stalach
węglowych. Umiejętność opisu zmian fazowych zachodzących w stopie żelaza z węglem podczas jego nagrzewania i
chłodzenia dla różnych zawartości węgla, np. 0,002; 0,05; 0,15; 0,45; 0,60; 0,80; 1,30 %C.
UŻYWANE POMOCE DYDAKTYCZNE
Próbki stali do badań mikroskopowych przedstawione zostały w tab. 1
Tab.1. Próbki do badań mikroskopowych
L.p.
OPIS
OZNACZENIE STANOWISKA
1.
Próbka 2.0
1,2,3,4,5, lub 6
2.
Próbka 2.2
3.
Próbka 2.3
4.
Próbka 2.4
5.
Próbka 2.5
6.
Próbka 2.6
PRZEBIEG ĆWICZENIA
1. Opisanie punktów charakterystycznych na wykresie Fe-Fe
3
C (dla zakresu stali i staliw).
2. Określenie przybliżonego składu fazowego następujących stali C15, C25, C45, C80U, C130U i żelaza Armco.
3. Obserwacja mikroskopowa wskazanych próbek. Określenie ich mikrostruktury.
4. Naszkicowanie obserwowanych mikrostruktur i ich opisanie, wraz z podaniem definicji występujących faz.
5. Określenie przybliżonej zawartości procentowej zaobserwowanych faz.
6. Określenie orientacyjnej zawartości węgla w stalach obserwowanych próbek na podstawie ich mikrostruktury.
7. Podanie oznaczenia badanych próbek z następujących możliwości:
C15,
C25,
C45,
C80U,
C130U
żelazo Armco.
8. Wg pionowej linii poprowadzonej na wykresie od stopu występującego w stanie ciekłym do stopu w stanie stałym w
temperaturze otoczenia odpowiadającej zawartości węgla obserwowanej próbki należy opisać zmiany w składzie
fazowym (z wyznaczeniem orientacyjnych wartości temperatur) zachodzące podczas:
