background image

SYT. SPOŁECZNO-GOSPODARCZA POLSKI W LATACH '20: 
Sytuacja jest nieciekawa - odziedziczona po zaborach, niekorzystnie na syt. 
wpłynął też kryzys związany z wojną. Obszar Polski w 1922 - 390 tys. km2, 
w 1921r. - 27 mln ludności. Trudności w integracji państw. 
Trudności gospodarcze w procesie integracji: 3 zabory w ciągu ponad 100 
lat rozwijały się nierównomiernie, zacofanie gospodarcze, brakowało rynku 
ogólnokrajowego, brak jednolitego systemu finansowego, podatkoweg, 
prawnego, administracyjnego, brak jednej waluty, komunikacji między 
zaborami, zniszczenia wojenne, brak kapitału po odzyskaniu niepodległości, 
inflacja cen po wojnie, antagonizmy dzielnicowe, wielonarodowość (Polacy -
69%, mniejszości - 31%), wieloreligijność (katolicy - 60%, grekokatolicy - 
12%, judaizm - 10%, prawosławni - 11%, protestanci - 3,5%), analfabetyzm 
(zabór pruski - 4%, austryjacki - 34%, rosyjski - 40%), po zaborach mieliśmy 
3 systemy oświatowe, brakowało szkół i nauczycieli. 
Osiągnięcia: powst. rząd pozaparlamentarny, którego zadaniem było 
wyprowadzenie Polski z kryzysu (premier W.Grabski): chciał zrównoważyć 
budżet, wprowadza oszczędności likwidując pewne urzędy, obcinając 
pensje, znosząc dotacje dla państwa, wprowadza podatek majątkowy, 
zaprzestaje produkawania pieniędzy, w 1924 tworzy Bank Polski, zaciąga 
pożyczki z zagranicy, rozpijuje akcję subskrupcyjną, w kwietniu 1924 
przeprowadza reformę walutową - wpr. 1 złoty (1zł to 1mln 800 tys. marek 
polskich, 1 dolar - 5,18 zł). Jednak w 1924 te reformy zostają zachwiane bo: 
spada koniunktura gospodarcza, dochodzi do zamieszek narodowościowych 
na kresach wschodnich, prowadzona jest wojna celna z Niemcami króra 
uderza w gospodarkę (43% eksportu do Niemiec, 35% importu z Niemiec - 
przed wojną celną). Ma ona też pewne plusy: wybudowano port w Gdyni, 
zwiększona produkcję towarów których import ograniczył się, znaleziono 
nowych kupców na towary polskie np. Węgry. 
Skutki: opanowano inflację, reforma walutowa, reforma rolna - chłop kupuje 
ziemie z parcelacji za 50% ceny, od 1925r. już po cenach rynkowych, 
parcelacji ulegały majątki pow. 180 ha, na kresach wsch. pow. 300 ha, a 
majątki uprzemysłowione pow. 700 ha, wybudowano port w Gdyni, w 1924 
zaczęto budowę magistrali łączącą Gdynię z Katowicami, odbudowano kraj 
ze zniszczeń, stworzono rynek wew., jednolity syst. podatkowy i finansowy. 
Osiągi polityki społecznej: już w 1918 wydano dekrety Moraczewskiego 
dotyczące polityki socjalnej m.in. 46 godz. tydzień pracy, ubezpieczenia, 
emerytuty, 19.1.1919 wpr. obowiązek szkolny, stworzono 1 system 
oświatowy, zreformowano oświatę, powst. nowe wyższe uczelnie - 
Uniwersytet w Wilnie i Poznaniu, Akademia Górniczo-hutnicza w Krakowie, 
Szkoła Gł. Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wyższa Szkoła 
Handlowa, uczelnie prywatne, stworzono świadomość narodową.