background image

NIEZWYKŁY BANAN! 

Oto, na co Ci pomoże 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

Najzdrowsza „zupa”

 

jaką możesz jeść! 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

To kupuj, a tego

 

nie kupuj! Czyli

 

jak wybierać lepsze,

 

zdrowsze produkty

 

Numer 54 • październik 2018 

Łukasz D. King

 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-2-  

Przedstawiane treści mają charakter 

informacyjno-edukacyjny 

 

Wszelkie informacje na tematy przedstawiane w niniejszym biu-
letynie odzwierciedlają wiedzę i poglądy autora, a więc NIE sta-
nowią  fachowej  porady  lekarskiej  lub  innego  stosownego 
specjalisty. 

Mimo dołożenia wszelkich starań, aby informacje były wiary-

godne i sprawdzalne, nie ma gwarancji, że zadziałają tak samo u 
każdej osoby. Efekty mogą się różnić. 

Autor publikacji nie bierze odpowiedzialności, pośredniej ani 

bezpośredniej,  za  sposób  wykorzystania  i interpretowania  za-
wartych tu informacji. 

Za podjęcie jakichkolwiek działań i skutków z tego wynikają-

cych odpowiedzialna jest wyłącznie osoba je podejmująca. 

 

 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-3-  

BIULETYN 

ZDROWIA 

Lekcje o tym 

jak być zdrowym 

i wieść lepsze życie 

pod redakcją 

Łukasza D. Kinga 

« lukasz.king@mapazdrowia.pl » 

 

 

Drogi Czytelniku! 

Mi  październik  od  zawsze  kojarzy  się  nie  z  jesienią,  tylko  z 
„przejściem od lata do zimy”. Dlatego, że po upalnym sierpniu i 
dość jeszcze ciepłym wrześniu, zwykle w październiku zaczy-
nają się naprawdę niskie temperatury, które przypominają nam 
o nadchodzących mrozach. Ech, ale co ja plotę, przecież nie będę 
pisać o pogodzie! Przechodzę zatem do tematów o zdrowiu :-) 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-4-  

Niezwykły banan! Oto, na co Ci 

pomoże! (WŁOSY, ZDROWIE I…) 

Banan  to  owoc  o  wielu  zastosowaniach.  Wykorzystać  go 

można do produkcji mąk, musów, soków, chipsów i wielu in-
nych produktów. Jednak czy banan jest zdrowy? Czy spożywa-
nie  tego  egzotycznego  owocu  wyjdzie  nam  na  zdrowie?  I  jaki 
wpływ na nasz organizm ma spożywanie bananów? Oto pierw-
szy temat, jaki sobie omówimy w tym numerze. 

Banan to owoc uprawiany w 130 krajach świata, głównie są 

to kraje tropikalne i subtropikalne. Co ciekawe banany są spoży-
wane głównie w krajach, w których są uprawiane, tylko 20% jest 
eksportowanych do innych krajów

1

Owoc  bananowca  jest  bogatym  źródłem  wielu  ważnych 

składników odżywczych i witamin. Jest dobrym źródłem takich 

                                      

1

 FAOSTAT (2014) Statistical Database of the Food and Agriculture Organization of the United Nations. 

http://faostat.fao.org/ 

 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-5-  

składników minerałów jak fosfor, sód, potas, wapń, magnez, że-
lazo, miedź, cynk czy mangan

2

Banany są cennym źródłem związków fenolowych, kareto-

noidów,  flawonoidów  i  aminy  biogennych.  Ze  względu  na  te 
bioaktywne związki, banany uważane są za owoce o silniejszym 
działaniu  przeciwutleniającym  niż  niektóre  owoce  jagodowe, 
zioła czy warzywa. Co ciekawe zdolność przeciwutleniająca ba-
nanów wzrasta wraz z dojrzewaniem owoców

3

, a zatem zdecy-

dowanie lepiej jest jeść czy używać do dań bananów słodkich, 
dojrzałych. 

Głównymi klasami flawonoidów wykrytych w bananach są 

flawonole,  które  obejmują  kwercetynę,  mirycetynę,  kemferol  i 
cyjanidynę.  Wielu  badaczy  udokumentowało  korzyści  zdro-
wotne  płynące  z  flawonoidów  obecnych  w  bananach.  Główną 

                                      

2

 Forster, M., Rodríguez, E. R., Martín, J. D., & Romero, C. D. (2003). Distribution of nutrients in edible 

banana pulp. Food Technology and Biotechnology, 41, 167-172. 

3

 Mattila, P., Hellström, J., Törrönen, R. (2006). Phenolic acids in berries, fruits, and beverages. Journal 

of agricultural and food chemistry, 54, 7193-7199. 

 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-6-  

funkcją  flawonoidów  jest  silne  działanie  przeciwwolnorodni-
kowe

4

Banany są także dobrym źródłem karotenoidów. Mówiąc o 

zawartości  karotenoidów  musze  wspomnieć  o  ich  szerokim 
wpływie na nasz zdrowie. Karotenoidy poprawiają odporność, 
zmniejszają  ryzyko  wielu  chorób  takich  jak  rak,  cukrzyca  czy 
choroby serca. Fitosterole to również bardzo ważny składnik ba-
nanów tylko, co to takiego? 

Fitosterole to naturalnie występujące sterole roślinne stoso-

wane jako składniki w żywności funkcjonalnej. Działanie fitoste-
roli  obejmuje  obniżenie  poziomu  cholesterolu  we  krwi  i 
zmniejszenie  jego  wchłaniania  w  jelicie,  ponadto  działają  jako 
modulatory układu odpornościowego, a także mają właściwości 
przeciwnowotworowe

5

                                      

4

 Mattila, P., Hellström, J., Törrönen, R. (2006). Phenolic acids in berries, fruits, and beverages. Journal 

of agricultural and food chemistry, 54, 7193-7199. 

5

 Quilez, J., Garcia-Lorda, P., & Salas-Salvado, J. (2003). Potential uses and benefits of phytosterols in 

diet: present situation and future directions. Clinical Nutrition, 22, 343-351. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-7-  

Związki  te  występują  w  niedojrzałych  bananach  w  warto-

ściach od 2, 8 do 12, 4 g / kg wśród różnych odmian. 

Banany uważne są za owoce o bardzo silnym działaniu prze-

ciwutleniającym. Te właściwości wynikają w dużej mierze z za-
wartości fenoli,  ale także z wielu innych związków, takich  jak 
witamina C, witamina E i karoten, które są odpowiedzialne za 
zwiększanie potencjału antyoksydacyjnego. 

A co z tym potasem? 

Banany są doskonałym źródłem potasu, pojedynczy banan 

zapewnia 23% potasu, którego potrzebujesz na co dzień. Potas 
przynosi korzyści mięśniom, ponieważ pomaga utrzymać pra-
widłową pracę i zapobiega skurczom mięśni. Dodatkowo, ostat-
nie  badania  pokazują,  że  potas  może  pomóc  w  obniżeniu 
ciśnienia krwi u osób z niedoborem potasu. Potas zmniejsza rów-
nież ryzyko udaru

6

                                      

6

 P. Sampath Kumar1*, Debjit Bhowmik2, S. Duraivel3, M. Umadevi4 Traditional and Medicinal Uses 

of Banana Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-8-  

Według  FDA:  „Diety  zawierające  żywność,  która  jest  do-

brym źródłem potasu i ma niską zawartość sodu, mogą zmniej-
szyć ryzyko wysokiego ciśnienia krwi i udaru mózgu”. 

Badacze  donoszą,  że  ciśnienie  krwi  spadło  o  10%  u  ludzi, 

którzy jedli dwa banany  codziennie przez tydzień. Naukowcy 
sugerują, że osoby z małą ilością potasu  w swojej diecie mogą 
mieć  zwiększone  ryzyko  udaru.  Badanie  przeprowadzone  na 
5600 osób w wieku powyżej 65 lat wykazało, że u osób o najniż-
szym pobraniu potasu wystąpiło 50% większe ryzyko udaru. 

Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków właśnie pozwolił 

przemysłowi bananowemu na oficjalne oświadczenie o zdolno-
ści owocu do zmniejszenia ryzyka ciśnienia krwi i udaru mózgu. 
To jest bardzo istotne i ważne pozwolenie! 

Skoro już wiemy, jakie cenne składniki ma w sobie banan, 

przejdźmy do wpływu bananów na nasze codzienne zdrowie i 
w jakich sytuacja warto sięgnąć po ten egzotyczny owoc. 

Banany idealnie sprawdzą w celu ułatwienia wypróżniania. 

Ich przydatność wynika z ich bogactwa w pektyny, które absor-
bują  wodę,  dzięki  czemu  zwiększają  masę  kałową  i  ułatwiają 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-9-  

wypróżnienie. Banany przydadzą się zarówno w przypadku za-
parć jak i biegunek. 

Banany  są  wyjątkowo  bogatym  źródłem  fruktooligosacha-

rydu zwanym prebiotykiem, ponieważ odżywia on bakterie pro-
biotyczne  (przyjazne)  w  okrężnicy.  Te  korzystne  bakterie 
wytwarzają witaminy i enzymy trawienne, które poprawiają na-
szą  zdolność  do  wchłaniania  składników  odżywczych  oraz 
związki, które chronią nas przed nieprzyjaznymi mikroorgani-
zmami

7

.   

Jeżeli masz problem z wapniem – sięgnij po banana. Fruk-

tooligosacharydy  są  fermentowane  przez  przyjazne  bakterie, 
dzięki czemu nie tylko zwiększa się liczba bakterii probiotycz-
nych, ale także zdolność organizmu do wchłaniania wapnia. 

Badania opublikowane w „Chorobach trawiennych i nauce” 

podkreślają, jak banan może pomóc we wchłanianiu składników 
odżywczych. W tym badaniu 57 dzieci (5-12 miesięcy) z utrzy-
mującą się biegunką trwającą co najmniej 14 dni  otrzymywało 

                                      

7

 Sabater-Molina, M., Larqué, E., Torrella, F., & Zamora, S. (2009). Dietary fructooligosaccharides and 

potential benefits on health. Journal of physiology and biochemistry, 65, 315-328. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-10-  

tygodniowe leczenie dietą na bazie ryżu zawierającą albo zielo-
nego banana, pektynę jabłkową albo samą dietę ryżową. Lecze-
nie  zarówno  pektyną  z  zielonego  banana,  jak  i  jabłek 
spowodowało 50% zmniejszenie ciężaru stolca, co wskazuje, że 
dzieci absorbowały znacznie więcej składników odżywczych. 

Cierpisz na zgagę i już wiesz, że leki zobojętniające pH żo-

łądka nie są dobrym rozwiązaniem (bo nie są)? 

Mm dla  Ciebie radę –BANAN. W badaniu na zwierzętach 

prosta mieszanka banana z mlekiem znacząco tłumiła wydziela-
nie kwasu. Ponadto stwierdzono, że flawonoidy zawarte w ba-
nanie  znacznie  zwiększą  grubość  warstwy  błony  śluzowej 
żołądka,  co  chroni  przed  wrzodami  żołądka  i  uszkodzeniami 
wrzodów

8

Banan dla dzieci? Jak najbardziej TAK. Przetarty dojrzały ba-

nan  to  niezwykle  proste  i  zdrowe  jedzenie  zawiera  potas, 

                                      

8

 Lewis, D. A., Fields, W. N., & Shaw, G. P. (1999). A natural flavonoid present in unripe plantain banana 

pulp (Musa sapientum L. var. paradisiaca) protects the gastric mucosa from aspirin-induced erosions. 
Journal of ethnopharmacology, 65, 283-288. 

 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-11-  

włókno pokarmowe, wapń, magnez, fosfor, selen, żelazo, wita-
miny A, B2, B6, C, E, niacyna, kwas foliowy i kwas pantotenowy. 
Ponadto banany są bardzo łatwe w trawieniu i rzadko powodują 
reakcje alergiczne

9

.  

Owoc ten to także wzmacniacz odporności, zawiera 25% za-

lecanego dziennego spożycia (RDA) witaminy B6, niezbędnej do 
produkcji przeciwciał i czerwonych krwinek, a także wspoma-
gają  metabolizm  tłuszczu.  Z  każdym  bananem  o  średnim  roz-
miarze spożywasz około 15% RDA dla witaminy C, jednego z 
najsilniejszych przeciwutleniaczy.  

Banan wspomaga leczenie depresji, według niedawnego ba-

dania przeprowadzonego przez MIND wśród osób cierpiących 
na depresję, wielu poczuło się znacznie lepiej po zjedzeniu ba-
nana. Wynika to z tego, że banany zawierają tryptofan, rodzaj 
białka, które organizm zamienia w serotoninę, o której wiadomo, 
że pozwala się zrelaksować, poprawić nastrój i ogólnie sprawić, 
że poczujesz się szczęśliwszy. 

                                      

9

 P. Sampath Kumar1*, Debjit Bhowmik2, S. Duraivel3, M. Umadevi4 Traditional and Medicinal Uses 

of Banana Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-12-  

Sprawdzi się także w leczeniu niedokrwistości, gdyż stymu-

luje wytwarzanie hemoglobiny we krwi.  

Brain Power: w tym roku 200 uczniów ze szkoły w Twicken-

ham  (Middlesex)  otrzymało  pomoc  dzięki  zjedzeniu  bananów 
podczas śniadania, przerwy i lunchu w celu zwiększenia ich siły 
mózgowej. Badania wykazały, że potas znajdujący się w owo-
cach może pomóc w uczeniu się, zwiększając czujność uczniów. 

A jakie zastosowanie nieżywnościowe może mieć banan? 

Banany są skutecznym środkiem do pielęgnacji skóry i wło-

sów. Poprawiają one połysk, jednocześnie nawilżając skórę i po-
magając  zapobiegać  łupieżowi  i  kontrolować  go.  Banan  jest 
bogaty w: potas, naturalne oleje, węglowodany i witaminy. Po-
magają w zmiękczeniu włosów, chronią naturalną sprężystość i 
zapobiegają  rozdwajaniu i łamaniu.  

Większość produktów bananowych do pielęgnacji włosów 

jest  dostępna  tylko  w  drogich  spa  i  salonach.  Możesz  jednak 
stworzyć własną odżywkę lub maskę do włosów. Podobnie jak 
maska na twarz, która natychmiast poprawia blask twarzy, ma-
ska na włosy poprawia również fryzurę.  

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-13-  

Banany są pełne witamin i są najważniejszym składnikiem 

wzmacniającym  i  zwiększającym  objętość  włosów.  Pomaga  w 
naprawie włosów suchych i zniszczonych przez słońce. Uszko-
dzenia  włosów  wywoływane  przez  włosy  narażone  na  zanie-
czyszczenia i inne toksyny środowiskowe można leczyć maską 
bananową.  

Co jeszcze warto wiedzieć bananach? 

Banan daje natychmiastowy, stały i znaczny zastrzyk ener-

gii. Badania dowiodły, że tylko dwa banany dostarczają wystar-
czającej ilości energii na intensywny 90-minutowy trening. Nic 
dziwnego, że banan jest numerem jeden wśród wiodących spor-
towców na świecie. 

Kac: Jednym z najszybszych sposobów na wyleczenie się z 

kaca jest zrobienie bananowego koktajlu mlecznego, słodzonego 
miodem. Banan uspokaja żołądek i przy pomocy miodu zwięk-
sza poziom cukru we krwi. 

Ugryzienia komarów: Zanim sięgniesz po krem do gryzienia 

owadów, spróbuj położyć na dotknięty ugryzieniem obszar we-
wnętrzną skórkę banana. Pomoże! 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-14-  

Palenie  tytoniu:  banany  mogą  również  pomagać  ludziom 

próbującym rzucić palenie. Zawarte w nich B6, B12, a także potas 
i magnez pomagają ciału odzyskać zdrowie po odstawieniu ni-
kotyny. 

 Stres: Potas jest ważnym minerałem, który pomaga norma-

lizować  bicie  serca,  wysyła  tlen  do  mózgu  i  reguluje  bilans 
wodny  twojego  ciała.  Kiedy  jesteśmy  zestresowani,  wzrasta 
tempo przemiany materii, zmniejszając w ten sposób poziom po-
tasu. Można je ponownie zrównoważyć za pomocą wysokopo-
tasowej przekąski bananowej.  

Banany  są  bardzo  wartościowym  elementem  naszej  diety. 

Największym minusem tych owoców jest to, że nie rosną u nas. 
Aby się znalazły w naszym domy muszą przebyć długą drogę. 
Jednak  to  nie  zmienia  faktu,    iż  są  zdrowe  i  dostarczają  nam 
wielu ważnych składników do codziennej diety. Należy jednak 
jak ze wszystkim pamiętać o umiarze i racjonalnym podejściu. 

Śmiech można przedawkować 

Brokuł mówi: „wyglądam jak małe drzewo”. 

Grzybek mówi: „wyglądam jak parasol”. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-15-  

Orzech mówi: „wyglądam jak mózg”. 

Banan mówi: „czy możemy wreszcie zmienić temat?” 

Fajnie się czasem pośmiać. 

Jednak . . . śmiech to nie zawsze zdrowie. 

I najlepiej wiedzą o tym astmatycy. Bo ponad 50% astmaty-

ków doznaje ataku astmy oskrzelowej właśnie podczas śmiania 
się.  Naukowcy  z  Centrum  Medycznego  Uniwersytetu  w  No-
wym Jorku przeprowadzili badanie wśród 235 astmatyków. Aż 
132, ponad połowa, doświadczyło napadu kaszlu, uczucia uci-
sku w klatce i innych objawów astmy w następstwie śmiechu. 
Badacze nie potrafili jednoznacznie stwierdzić, dlaczego astma 
następuje podczas śmiechu. Podejrzewają kilka opcji, a jedną z 
nich jest hiperwentylacja, czyli pogłębiony oddech. 

Prawdę  mówiąc,  to  jedyny  powód,  dlaczego  dochodzi  do 

ataków astmy podczas śmiechu. Kiedy pogłębiamy oddech, już 
po 10 sekundach ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi 
spada. Ponieważ dwutlenek węgla jest znany z tego, że rozsze-
rza oskrzela, to jego nadmierna utrata powoduje skurcz oskrzeli. 
Bum, atak astmy. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-16-  

Zatem rada? Aby uwolnić się od ataku astmy spowodowa-

nym śmiechem, wystarczy na 3 minuty ZREDUKOWAĆ oddech 
tak, aby poczuć lekki NIEDOBÓR powietrza. Dzięki temu ilość 
CO2 w krwi tętniczej się podniesie, oskrzela się rozszerzą (ustąpi 
atak), rozszerzą się również naczynia krwionośne i do mózgu za-
cznie  dopływać  więcej  krwi  (nastąpi  uspokojenie  psychiczne). 
Tak działa dwutlenek węgla – rozszerza naczynia krwionośne, a 
przy okazji rozluźnia mięśnie. 

Jeśli  jesteś  astmatykiem  i  dopadnie  Cię  niekontrolowany 

atak śmiechu, pamiętaj o powyższej zasadzie: aby zredukować 
oddech. To znaczy tak zredukować, aby przez około 3 minuty 
odczuwać niedobór powietrza. Czyli oddychamy płyciej niż nor-
malnie i utrzymujemy lekkie uczucie niedoboru powietrza. Jeśli 
nie  jesteś  astmatykiem,  również  warto  robić  tak  samo,  jak  w 
przypadku astmatyków, aby po prostu nie tracić nadmiaru dwu-
tlenku węgla z organizmu przez nasilony i wydłużony śmiech. 
W obu również przypadkach można wykonywać ćwiczenia me-
tody Butejki, które opisałem w starszych numerach. 

Przy okazji: ponieważ ból głowy często jest spowodowany 

właśnie słabym dopływem krwi do mózgu, więc te ćwiczenia są 
świetnym narzędziem nie tylko w przypadku ataków astmy, ale 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-17-  

też bólów głowy. Kto wie, być  może dzięki nim już nigdy nie 
będziesz musiał sięgać po aspirynę czy  inny środek, aby sobie 
ulżyć. 

Wracając do śmiechu. Warto się śmiać, bo śmiech ma swoje 

korzyści. Na przykład masuje węzły chłonne znajdujące się tuż 
pod mięśniem przepony. W efekcie następuje oczyszczenie na-
rządów  z  produktów  przemiany  materii,  czyli  tak  zwanego 
szlamu  metabolicznego. Jednak jednocześnie  –  pogłębiony od-
dech dramatycznie obniża ilość CO2 w krwi tętniczej, a co za tym 
idzie, obniża natlenienie całego organizmu, tak kluczowego dla 
zachowania zdrowia. Dlatego moja rada, której prawdopodob-
nie nikt Ci nigdy nie powie, brzmi: śmiej się, ale z umiarem. A 
najlepiej: z kontrolą oddechu. Staraj się go nadmiernie nie pogłę-
biać. Pamiętaj o tym następnym razem, kiedy będziesz się śmiać. 
Na  przykład  teraz:  zwykle,  kiedy  płaczesz,  nikt  nie  dostrzega 
Twoich łez. Zwykle, kiedy się martwisz, nikt nie czuje Twojego 
bólu. Zwykle, kiedy jesteś szczęśliwy, nikt nie zauważa Twojego 
uśmiechu. Ale kiedy puścisz choć jednego bąka!… 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-18-  

Jedna z najzdrowszych zup 

jakie można jeść 

Pamiętam, że kiedy chodziłem do szkoły, dzień z odwołaną 

lekcją był dniem świętym.  Cieszyliśmy się na  wieść, że mamy 
okienko, bo nauczyciel dostał grypy. Mnie, osobiście, szczegól-
nie  cieszyła  odwołana  fizyka.  W  każdym  razie,  każdą  lekcję 
przynajmniej  kilka  razy  odwoływano  z  powodu  chorego  nau-
czyciela. Każdą poza jedną: lekcją historii. 

Nauczycielka, z którą miałem historię, wybierała się na eme-

ryturę  tego  samego  roku,  w  którym  kończyłem  technikum.  I 
przez 4 lata szkoły ani razu nie brała zwolnienia chorobowego. 
Pamiętam, jak w ostatnim miesiącu, ktoś z klasy rzucił pytanie, 
czy u pani Walczakowej, bo tak się nazywała, można liczyć cho-
ciaż na jedno okienko w ciągu 4 lat. 

– Absolutnie nie można – skomentowała. 

Po chwili ktoś inny rzuca kontrpytanie: 

– To, co pani robi, że pani nie choruje? 

–  Uczę 35 lat.  Chcecie wiedzieć,  dlaczego przez te lata nie 

opuściłam żadnej lekcji z powodu grypy? – I zostawiła nas z tym 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-19-  

pytaniem, oczekując, że spróbujemy odgadnąć. Padły różne su-
gestie i prawie wszystkie prześmiewcze, jak to bywa u dziecia-
ków, które dopiero wkraczają w dorosłość. 

– No to co w końcu pani robi? – ktoś się domagał odpowie-

dzi. 

Kiedy słuchałem wymiany zdań między panią Walczakową 

a klasą, wyobrażałem sobie, że pije jakąś niedobrą miksturę, albo 
zjada  jakieś  egzotyczne  rzeczy.  Po  czym  w  końcu  pada  odpo-
wiedź: 

– Przynajmniej trzy razy w tygodniu trzeba zjeść rosół. 

A to dobre… rosół! Człowiek jadł rosół prawdopodobnie od 

kiedy  tylko  istnieje  drób.  W  starożytnym  Egipcie  rosół  słynął 
jako remedium na grypę i tak zostało przez wiek średni, aż po 
dziś dzień. Co ciekawe, w ośrodkach badawczych bierze się już 
rosół pod medyczną lupę. Na przykład w Szkole Medycznej w 
Los Angeles, na Uniwersytecie Kalifornijskim, dr med. Irwin Zi-
ment znalazł w rosole naturalne związki, które wkłada się do ta-
bletek  (leków)  na  grypę.  Ponadto  rosół  działa  lekko 
przeciwzapalnie. Zmniejsza nadmiar białych krwinek (nadmiar 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-20-  

osłabia odporność), co pomaga uchronić się przed grypą. Więc 
jeśli chcesz poczuć się trochę zdrowiej, idź ugotuj rosół. 

Ciekawy fragment z PoradnikZdrowie: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-21-  

Kolejny fragment: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-22-  

I kolejny: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-23-  

Zatem smacznego :-) 

Jak robić lepsze (zdrowsze) 

zakupy w sklepie spożywczym 

Jedzenie jedzeniu nierówne. Dlatego gdy robisz zakupy spo-

żywcze,  możesz  kupić  lepszy  lub  gorszy  rodzaj  danego  pro-
duktu.  Czy  chciałbyś  od  dziś  już  zawsze  dokonywać  tych 
zdrowszych wyborów? 

Jeśli tak, to poniższa prosta lista Ci pomoże. Oto krótkie, po-

mocne, przydatne wskazówki. Oszczędzą Ci czasu, pieniędzy, 
zdrowia oraz rozwieją wątpliwości… 

#1—Kupując czekoladę, kieruj  się procentową zawartością 

kakao. Im więcej kakao, tym mniej zbędnych dodatków, a więcej 
wartości odżywczych. 

#2—Kupując chleb, kieruj się kolorem i listą składników  – 

naraz. Im jest ciemniejszy i jednocześnie składa się z mniejszej 
ilości składników, tym lepszy. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-24-  

#3—Kupując mleko, kieruj się stopniem przetworzenia. W 

sklepie można dostać tylko UHT i pasteryzowane. UHT to naj-
większy stopień przetworzenia, zatem sięgaj po pasteryzowane 
– ma więcej wartości odżywczych. 

#4—Kupując  wędliny  typu  szynka  czy  kiełbasa,  kieruj  się 

hydrolizatem białka sojowego. Soja to jedzenie dla świń. Pomysł, 
aby „podnosić” nim wartość odżywczą wędlin, jest nietrafiony. 
W praktyce to obniżanie wartości. Wędliny bez białka sojowego 
są najlepsze. 

#5—Kupując nabiał, kieruj się zawartością tłuszczu. Unikaj 

produktów o obniżonej zawartości tłuszczu, na przykład do pół 
czy  nawet  zero  procent.  Naturalne  źródła  tłuszczu,  jeśli  nieje-
dzone w nadmiarze, są nie tylko bezpieczne – są niezbędne. 

#6—Kupując coś do smarowania, kieruj się zawartością ma-

sła. Aby było prawdziwe, musi mieć minimum 82% tłuszczu i 
zero dodatków. Kieruj się też nazwą. Aby producent mógł na-
zwać produkt „masłem”, produkt musi spełnić konkretne wy-
mogi.  Ale  można  je  ominąć…  nazywają  produkt  masełkiem! 
Masłem  smakowym!  Dlatego  szukaj  nazwy:  masło  lub  masło 
ekstra, nic poza tym. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-25-  

#7—Kupując soki w kartonikach, kieruj się zawartością do-

datku słodzącego. Jeśli na etykiecie nie ma słowa „cukier” albo 
„syrop glukozowo-fruktozowy”, bierz. Choć osobiście soki i na-
poje owocowe preferuję robić samemu. Jeśli masz silną wolę, naj-
lepsze,  co  możesz  kupić  w  sklepie  do  picia  to  czysta  woda 
mineralna. I to bezsmakowa. 

#8—Kupując  tzw.  naturalny  jogurt,  kieruj  się  rodzajem 

mleka, z jakiego powstał. Unikaj tych, które mają w składzie „od-
tłuszczone  mleko  w  proszku”.  Czy  krowa  produkuje  odtłusz-
czone mleko w proszku? 

JOD — sprawdź, czy cierpisz 

z powodu jego niedoboru 

Czy to, że cierpisz, bierze się z niedoboru jodu? 

Zmęczenie . . . nieuzasadniony niepokój . . . odczuwanie du-

żego stresu w bezzasadnych sytuacjach . . . częste bóle głowy . . . 
pogorszenie samopoczucia . . . obniżenie zdolności umysłowych 
. . . niechęć do aktywności ruchowej . . . męcząca senność, nawet 
po przespaniu wielu godzin . . . 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-26-  

. . . kruche włosy . . . łamliwe paznokcie . . . kołatanie serca . 

. . a przy długim niedoborze i niedoczynności lub nadczynności 
tarczycy – człowiek może zacząć cierpieć na artretyzm. 

Szok,  ale  te  i  inne  objawy  niedoboru  jodu  opisuje  prawie 

każdy podręcznik Interny czy Patologii! A to dlatego, że jod jest 
KONIECZNY do wytwarzania hormonów tarczycy. Z kolei hor-
mony te regulują czynność prawie WSZYSTKICH tkanek orga-
nizmu. Niesamowite. 

Stąd też niedobór jodu w większym lub mniejszym stopniu 

przyczynia się do dziesiątek różnych bolączek. 

Rzeczywiście,  dawniej  jod  przepisywano  jako  panaceum 

niemal na wszystko. Ba, nawet jak lekarze nie wiedzieli, co pa-
cjentowi dolega i jak to wyleczyć, po prostu podawali mu jod . . 
. i delikwentowi nagle się poprawiało. Bo miał po prostu NIE-
DOBÓR JODU. I nie jest to nic dziwnego, bo niedobór taki jest 
dość powszechny: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-27-  

Niedobór jodu plasuje się w czołówce niedoborów. 

Oceniono,  że  90%  Polski,  z  wyjątkiem  regionu  nadmor-

skiego, to obszary o co najmniej średnim stopniu niedoboru jodu. 
(Chodzi  o  jod  w  pożywieniu).  Nad  morzem  ziemie  uprawne 
mają więcej jodu, bo z morza uwalnia się do powietrza i opada 
na ziemię. Im bliżej morza, tym więcej jodu. Nie mieszkasz nad 
morzem? No to warto sprawdzić, czy nie masz niedoboru! We-
dle dotąd zebranych danych, są duże szanse, że ten niedobór jed-
nak masz. 

Jak badać jod, o tym zaraz. Chcę najpierw wyraźnie podkre-

ślić: niedobór jodu w pożywieniu na 90% obszarach Polski bierze 
się  z  powodu  zmęczonych  ziem.  Ziemie,  na  których  dojrzewa 
żywność, nie mają w sobie jodu, dlatego nie mogą nim „napeł-
nić” tego, co w tych ziemiach wyrasta. 

Informacja ta jest tak pewna, że opisują ją nawet podręczniki 

biochemii, na przykład: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-28-  

A czy w Polsce w soli kuchennej jest obecny jod? Byłem kie-

dyś u endokrynologa. Powiedział, że sól jodowana nic nie daje, 
bo z chwilą otwarcia torebki, zawarty w tej soli jod zaczyna się 
ulatniać. No i ma rację, bo jod – zależnie od postaci (jodan lub 
jodek potasu) – wykazuje lotność, czyli może przechodzić z sub-
stancji stałej w gazową. 

W jakim tempie to się dzieje – zależy od tego, jak przecho-

wujesz  sól.  Z  materiałów  Kół  Naukowych  Akademii  Święto-
krzyskiej w Kielcach wynika, że (cyt.): 

I  teraz  wracając  do  pytania  –  czy  w  soli  kuchennej,  jaką 

można  kupić  w  Polskich  sklepach,  jest  obecny  jod?  Zgodnie  z 
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 19 grudnia 2002 pro-
ducenci soli MUSZĄ ją jodować. W przypadku jodku potasu – 
ma to być 20-40 mg na 1 kg, a w przypadku jodanu potasu – ma 
to być 26-52 mg na 1 kg. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-29-  

Z badań Państwowej Inspekcji Sanitarnej z 2007 wnika, że 

92% badanych próbek soli kuchennej spełnia te wymogi. Innymi 
słowy, w soli kuchennej JEST jod – i zgodnie z programem pro-
filaktyki w walce z niedoborem jodu, ilość ta ma zmniejszyć od-
setek niedoborów u Polaków. Czy tak się dzieje? Czy przypadki 
niedoboru jodu maleją? 

Otóż tu mam kłopot. Fakt, ten jod w soli jest, bo być MUSI. 

Ale raz – ludzie boją się soli, więc jej unikają. Dwa – ludzie nie 
wiedzą, jak przechowywać sól, by zawarty tam jod nie zamieniał 
się w jod wolny i nie wyparował. Trzy  – jodan potasu i jodek 
potasu, którymi joduje się sól, nie są przecież substancjami o do-
skonałej wchłanialności. Co najmniej z tych trzech powodów, a 
jest ich więcej!, warto się zbadać na jod.  

Jak sprawdzić, czy ma się niedobór jodu? Jest kilka sposo-

bów diagnozowania niedoboru jodu. 

Jak pisze prof. dr. hab. Andrzej Szczeklik: 

…Sposób nr 1 — najlepszym wykładnikiem niedoboru jest 

ultrasonograficznie zmierzona objętość tarczycy. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-30-  

…Sposób  nr  2  —  drugim  dobrym  wskaźnikiem  jest  ocena 

wydalania  jodu  z  moczem.  Jeśli  z  jadłospisem  człowiek  przyj-
muje dostateczną ilość jodu, wówczas z moczem powinien wy-
dalać  100  µg  (mikrogramów)  na  1  litr.  Jeśli  człowiek  wydala 
mniej, znaczy to, że z pokarmem (włączając w to sól kuchenną) 
przyjmuje mniej jodu, niż powinien. A więc ma niedobór. 

No dobrze, ktoś poszedł do labo i zrobił sobie badanie. Wy-

szło,  że  ma  niedobór.  Co  teraz?  Teraz  trzeba  jod  uzupełnić  :-) 
Podpowiem, jak ja to robię – i dlaczego taki sposób jest najlepszy. 

Najpierw trzeba wiedzieć, że jod może być atomowy lub mo-

lekularny.  Słynny  płyn  Lugola  to  jod  w  postaci  molekularnej. 
Taki jod dodaje się też do soli kuchennej. Minusem molekularnej 
postaci  jodu  jest  niska  jego  przyswajalność.  Bo  organizm,  by 
mógł wchłonąć jod z płynu Lugola lub soli, musi ten jod utlenić 
– podzielić go na atomy. Okazuje się, że co najwyżej 10% spoży-
wanego jodu w postaci molekularnej rzeczywiście się wchłania. 
Ale . . . jest też jod, który wchłania się DUŻO lepiej: jod w postaci 
atomowej, sprzedawany w płynie pod nazwą jod nascent. Jem 
mało ryb, dlatego uzupełniam dietę jodem. 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-31-  

Numer  54  można  zamówić  już  teraz.  W przypadku  edycji 

drukowanej, numer wyślę na adres domowy w pierwszym tygo-
dniu października 2018. W przypadku edycji elektronicznej (do 
czytania na komputerze), numer wyślę  także w pierwszym ty-
godniu października, lecz na skrzynkę pocztową e-mail. 

Aby  zamówić,  wykręć  poniższy  numer.  Odbierze  któraś  z 

moich koleżanek z obsługi klienta, która akurat urzęduje w biu-
rze. 

Zamawianie przez telefon pod nrem: 

(22) 123 99 55 

Jeśli  wszystkie  telefony  w  biurze  będą  zajęte,  odczekaj 

chwilę  i zadzwoń  ponownie.  Dzwoni  już  tyle  osób,  że  czasem 
trzeba wykręcić numer kilka razy. Jeśli nie chcesz dzwonić i wo-
lisz zamówić przez Internet, nie ma sprawy. Po prostu wejdź na 
poniższą stronę, wypełnij formularz i gotowe: 

background image

www.BiuletynZdrowia.pl • Wszystkie prawa zastrzeżone 

____________________________________________________________________________ 

 

____________________________________________________________________________ 

-32-  

 Zamawianie przez Internet na: 

www.BiuletynZdrowia.pl/nowy 

Ze względu na to, że co miesiąc drukuję ograniczoną ilość 

numerów, to następny numer zachęcam zamówić jak najprędzej. 
Tym  sposobem  rezerwujesz  swoją  kopię,  którą  wyślę  Ci  w 
pierwszym tygodniu następnego miesiąca. Jeśli nie czytasz sys-
tematycznie wszystkich numerów „Biuletynu Zdrowia”, zajrzyj 
do archiwum i uzupełnij kolekcję o braki: 

www.BiuletynZdrowia.pl/spis  

To wszystko na teraz. Jak zawsze, czekam na telefon od Cie-

bie lub na zamówienie złożone przez Internet (patrz powyższy 
adres). 

Dla Ciebie i Twojej rodziny – dużo ciepła i radości! 

– Łukasz D. King