NBPortal.pl
Temat: Finanse w firmie - jak interpretować dane?
2 godziny lekcyjne
Autor: Lesław Marek Fiutowski
SKRÓCONY OPIS LEKCJI
W czasie lekcji uczniowie zapoznają się z definicją finansów, rachunkowości, bilansu,
rachunku wyników, cash-flow. Dowiedzą się, jakie kroki trzeba podjąć i jaką wiedzą
dysponować, aby móc zacząć interpretować dane finansowe. Poznają mechanizmy,
podstawowe narzędzia za pomocą, których analizuje się i interpretuje dane finansowe
firmy w szczególności analizę wskaźnikową. Ponadto dowiedzą się o szerokich
możliwościach, jakie otwiera przed nimi wgłębianie się w świat finansów.
CELE LEKCJI
• zapoznanie uczniów z definicją rachunkowości oraz finansów i nauczenie ich
rozróżniania tych pojęć;
• wskazanie na narzędzia jakimi posługuje się finansista;
• pokazanie podstawowych zasad jakie obowiązują przy interpretacji danych
finansowych.
SŁOWA KLUCZOWE
• rachunkowość, finanse;
• sprawozdanie finansowe, bilans, rachunek wyników, rachunek zysków i strat,
cash-flow;
• analiza finansowa, analiza wskaźnikowa.
METODY REALIZACJI ZAJĘĆ
• wykład,
• dyskusja,
• praca w grupach.
OCZEKIWANE REZULTATY
Po zajęciach uczeń:
• rozumie
pojęcia rachunkowość i finanse i potrafi je odróżnić;
NBPortal.pl
• umie
wymienić podstawowe dokumenty sprawozdawcze w firmie i omówić ich
funkcję;
• potrafi
wymienić podstawowe grupy wskaźników finansowych;
• rozumie podstawowe zasady i zna zakres wiedzy jaki trzeba posiadać w
świecie finansów, który pozwala rozpocząć interpretację danych finansowych.
PROPONOWANY PRZEBIEG ZAJĘĆ
1. Finanse a rachunkowość – czyli kto dostarcza dane, a kto je interpretuje.
Na początku lekcji zapytaj się uczniów czy wiedzą, co to są finanse i co to jest
rachunkowość? Po krótkich wypowiedziach uczniów powiedz, że finansista i księgowy
zajmują się pieniędzmi jednak każdy z nich w inny sposób je interpretuje. Powiedz, że
w dużych firmach finansami zajmuje się dyrektor finansowych, a rachunkowością
główny księgowy. Następnie powiedz, że zgodnie z tematem lekcji najpierw musimy
wiedzieć skąd pochodzą dane finansowe w firmie, czyli kto je dostarcza, a następnie
dowiemy się jak i kto je interpretuje. Wstępnie powiedz, że za dostarczanie tych
danych odpowiada główny księgowy, który zajmuje się rachunkowością, a za
interpretowanie tych danych odpowiada dyrektor finansowy, który zajmuje się
finansami. Dane księgowe są zestawione w taki sposób jak wymaga tego ustawa o
rachunkowści, jednak nie dają w swojej pierwotnej formie one odpowiedzi na wiele
pytań. Dlatego zadaniem analityka finansowego, dyrektora finansowego lub każdej
innej osoby z działu finansów jest takie „przekształcenie” tych danych, aby wyłowić z
nich dane istotne z punktu widzenia przyszłego zarządzania firmą i kontroli jej bieżącej
działalności.
Podaj również, że art. 2 pkt. ustawy o rachunkowości mówi, co obejmuje
rachunkowość i że wraz z ustawami podatkowymi są to podstawowe dokumenty w
oparciu, o które działa i wykonuje swoją pracę główny księgowy.
„Art. 2. Rachunkowość obejmuje:
1) opis przyjętych zasad rachunkowości,
2) prowadzenie ksiąg rachunkowych,
3) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego
stanu aktywów i pasywów,
4) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
NBPortal.pl
5) sporządzanie sprawozdań finansowych i innych, których dane wynikają
z ksiąg rachunkowych,
6) gromadzenie i przechowywanie dokumentacji przewidzianej ustawą,
7) poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach
przewidzianych ustawą.”
Przykład 1.
Pokaż przykładową strukturę firmy X (Rys.1), w której znajduje się finansista i
księgowy.
Powiedz, że często w firmie rolę szefa finansów pełni dyrektor finansowy, a w małych
firmach główny księgowy lub księgowy pełni te wszystkie role jednocześnie. Zwróć
uwagę, że często przez ogrom obowiązków w małych firmach, jakie spoczywają na
jednej osobie powoduje, że ta osoba ma bardzo mało czasu na każdy z tych
obowiązków, dlatego często małe firmy upadają w swoim początkowym okresie
istnienia gdyż jedna osoba zajmuje się i finansami i rachunkowością, przez co często
nie ma wystarczająco dużo czasu, aby zebrać odpowiednie dane, jak również je
zinterpretować, a decyzje finansowe są podejmowane na wyczucie. Powiedz, że
wyczucie w świecie finansów jest ważne, ale powinno ono być podparte
dogłębną analizą i fachową wiedzą.
Podaj również przykład organizacji działu finansowego (Rys.2):
Na podstawie poniższego opisu powiedz pokrótce, kto i czym w dziale finansów się
zajmuje:
kontroler finansowy – jest to osoba odpowiedzialna za przygotowanie procesu
budżetowania w przedsiębiorstwie i analizę odchyleń od zakładanego planu wydatków
i przychodów w poszczególnych okresach. Powinien głównie koncentrować się na
wewnętrznej działalności firmy w okresie 1 roku. Budżet i analiza kosztów (controlling)
to obszary jego działań.
skarbnik – jest odpowiedzialny za płynność finansową firmy (czyli za to żeby w firmie
była krew – pieniądz na bieżące potrzeby), pozyskiwanie źródeł finansowania oraz za
analizę ryzyka walutowego, stopy procentowej itd. Jego praca skupia się w obszarach
zewnętrznych firmy np. współpraca z bankami. Swoją główną uwagę skupia wokół
cash-flow, kredytów, operacji walutowych, stóp procentowych i analizy ryzyka.
NBPortal.pl
analityk finansowy – odpowiada zazwyczaj za procesy inwestycyjne w firmie, skupia
się na długookresowym aspekcie zarządzania firmą.
doradca podatkowy – dba o to, aby fiskus dostał co mu się należy, ale żeby ta kwota
była odpowiednio niska.
Zauważ, że jest to przykładowa struktura, która może stanowić wzór, ale nie musi i
powinna być jak w każdej firmie dostosowana do warunków i możliwości w niej
panujących. Powiedz, że osoba odpowiedzialna za finanse musi znać wszystkie
reguły i zasady na podstawie, jakich pracują osoby w dziale finansowym. Wymaga to
ogromnej wiedzy, dużego doświadczenia, ale często daje dużą satysfakcję gdyż
dyrektor finansowy ma dużą władzę w firmie i często jest wysoko wynagradzany.
Wszystkie ww. osoby w dziale finansów zajmują się interpretowaniem danych, ale
każda patrzy na nie z innej strony.
Ćwiczenie 1.
Poproś dwóch uczniów do tablicy niech jeden z nich gra rolę głównego księgowego, a
drugi dyrektora finansowego. Następnie narysuj pustą tabelę jak poniżej i wymieniaj
losowo obowiązki z tej tabeli, jakie należą raz do dyrektora finansowego raz do
głównego księgowego. Niech uczniowie wpisują je do tabeli a w razie błędów wyjaśnij,
dlaczego tak nie jest i kto wykonuje te obowiązki.
Dyrektor działu finansowego
Główny księgowy
Analiza finansowa
Zarządzanie gotówką firmy
Pozyskiwanie środków finansowych
Controlling(Analiza kosztów)
Prowadzenie rachunkowości firmy
Przygotowywanie sprawozdań finansowych
Przechowywanie dokumentacji
Zestawienia dla celów podatkowych
Powiedz, że tabela ta nie jest wyczerpującą listą obowiązków, jakie mogą spoczywać
na dyrektorze finansowym i głównym księgowym.
Zauważ, że większość danych finansowych pochodzi od głównego księgowego.
Powiedz, dlaczego tak jest. Dlatego, że księgowość zajmuje się ewidencją i to
ona zajmuje się gromadzeniem danych o zdarzeniach gospodarczych.
NBPortal.pl
Powiedz, że do zadań rachunkowości (głównego księgowego) należy
odzwierciedlenie decyzji finansowych w księgach firmy, czyli
zaewidencjonowanie ich na odpowiednich kontach. Natomiast zadaniem
finansów (dyrektora finansowego) jest interpretowanie danych, czyli znalezienie
odpowiedzi na pytanie „czy podjęte przez zarząd decyzje są prawidłowe?”.
2. Sprawozdania finansowe – główne źródło danych finansowych.
Następnie przejdź do omówienia podstawowych dokumentów sprawozdawczych, jakie
występują w firmie. Każda jednostka gospodarcza ma obowiązek prawny do
ewidencjonowania wszystkich zdarzeń gospodarczych mających charakter finansowy.
Efektem końcowym pracy księgowości są sprawozdania finansowe w postaci bilansu,
rachunku wyników i zestawienia z przepływów środków pieniężnych, chociaż to
ostatnie nie jest obowiązkowe dla wszystkich podmiotów. Sprawozdania te mogą być
przydatne zarządowi w celu podejmowania decyzji gospodarczych, radzie nadzorczej
do oceny zarządu, bankom do oceny zdolności kredytowej, udziałowcom do oceny
efektywności dokonanej przez nich inwestycji. Z dokumentów tych korzystają również
urzędy takie jak GUS – Główny Urząd Statystyczny, Urząd Skarbowy, Urząd Kontroli
Skarbowej do kontroli rozliczeń z ww. instytucjami. Osób i instytucji, które korzystają z
dokumentów sprawozdawczych jest więcej, dlatego dokumenty te mogą służyć do
różnych celów. I tutaj jak widać każdy ma inny cel i ma inne potrzeby. Wiąże to się
również z interpretowaniem danych finansowych. Inaczej będzie interpretował dane te
bank, który ma udzielić kredytu (będzie szukał w większości ewentualnych słabości w
danej firmie), a inaczej interpretował je będzie zarząd żeby wytłumaczyć się przed
radą nadzorczą (zarząd będzie pokazywał te sprawozdania z jak najlepszej strony, bo
rada nadzorcza zatwierdza te dokumenty i jeżeli oceni je pozytywnie to zarząd ma
pracę na następny rok). Tak więc sposób interpretacji danych zależy od celu tej
interpretacji, czyli dla kogo i po co interpretuje się dane finansowe. Inaczej
mówiąc, punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
Po tym krótkim wstępie rozdaj uczniom przykładowe kserokopie bilansu, rachunku
zysku i strat oraz cash-flow i pokrótce omów ich zawartość tzn., co oznaczają
poszczególne pozycje.
Materiał pomocniczy 1.
Podstawowym sprawozdaniem finansowym jest bilans. Sporządza się go na dany
NBPortal.pl
dzień np. na 2005-01-01. Składa się z dwóch części aktywów i pasywów. Aktywa to
wyrażony w wartościach pieniężnych majątek firmy. Pasywa to źródła finansowania
tego majątku. Każda branża ma swój układ bilansu i poszczególnych jej składników,
ale aktywa i pasywa występują zawsze.
Uproszczony bilans firmy X:
Aktywa Pasywa
Środki trwałe 100 zł Kapitał udziałowy 80 zł
Zapasy 15 zł
Wynik finansowy 15 zł
Należności 25 zł Zobowiązania 23 zł
Gotówka 3 zł
Kredyty bankowe 25 zł
Razem aktywa 143 zł
Razem pasywa 143 zł
Następne sprawozdanie to rachunek wyników (zysków i strat) sporządza się go za
określony okres, np. od 2005-01-01 do 2005-12-31. Składa się również z dwóch
części: przychodów i kosztów. Pomiędzy bilansem a rachunkiem wyników istnieje
szereg powiązań. I tak np. wynik finansowy z danego roku powiększa kapitał własny.
Do celów sprawozdawczości koszty ukazuje się w układzie rodzajowym lub
kalkulacyjnym. Układ rodzajowy dzieli koszty na poszczególne rodzaje, takie jak:
wynagrodzenia, koszty finansowe, materiały i energia itp. Układ kalkulacyjny dzieli
koszty według miejsca ich powstawania. Mogą to być np. koszty zarządu, wydziałowe,
produkcyjne itp. Dla celów bezpośredniego zarządzania koszty dzieli się na koszty
stałe i zmienne. Różny sposób podziału kosztów wynika z różnego charakteru
interpretacji ich powstawania lub przeznaczenia. Tak, więc znów widać, że na te same
pieniądze można patrzeć w różny sposób.
Uproszczony rachunek wyników firmy X:
Przychody
50
zł
Koszty
- 44 zł
- wynagrodzenia
- 8 zł
- odsetki bankowe – 4 zł
- zakup towarów – 30 zł
- amortyzacja
– 2 zł
Wynik finansowy brutto 6 zł
NBPortal.pl
podatek
- 2 zł
Wynik finansowy netto 4 zł
Trzecie sprawozdanie finansowe to cash-flow. Przedstawia ono wypływy i wydatki
poniesione przez firmę w jakimś wyznaczonym okresie. Stworzono je gdyż okazało
się, że wpływy to nie to samo, co przychody, wydatki nie zawsze równe są kosztom,
gotówka to nie jest zysk - np. amortyzacja jest kosztem, ale niepieniężnym tzn., że
odliczamy ją od przychodów, ale faktycznie nie wydajemy z kasy pieniędzy żeby
pokryć ten koszt. Takie podejście ma zasadnicze znaczenie w procesie zarządzania i
interpretacji danych finansowych.
Uproszczony cash-flow firmy X:
Wpływy
30 zł
- kredyt bankowy 30 zł
Wydatki
- 42 zł
- zakup maszyny - 19 zł
- wynagrodzenia
- 7 zł
- odsetki bankowe - 4 zł
-
spłata kredytu
- 9 zł
- podatek
- 3 zł
Saldo gotówki
- 12 zł
Gotówka z poprzedniego okresu
200 zł
Gotówka na koniec okresu
188 zł
Następnie zauważ, że posiadając odpowiednio zestawione dane finansowe, znając
ich pochodzenie, czyli co się składa na poszczególne pozycje w każdym z wyżej
wymienionych sprawozdań i znając specyfikę działania firmy w danej branży można
zabrać się do ich interpretowania, czyli do analizy finansowej.
3. Analiza finansowa – czyli interpretowanie danych w firmie.
Przygotuj materiał zawierający bilans, rachunek zysków i strat i cash-flow i rozdaj go
wśród uczniów. Następnie korzystając ze wskazówek zawartych w poniższym
materiale omów podziel uczniów na trzy grupy (każda grupa zajmuje się daną grupą
NBPortal.pl
wskaźników) i przelicz wraz uczniami kilka wskaźników na tablicy pokazując skąd
bierzesz dane do danego wskaźnika. Zwróć również uwagę jak wpływa zmiana
wartości liczbowych w liczniku i mianowniku na jego wartość.
Materiał pomocniczy 2.
Większość decyzji zarządu jest odzwierciedlona w danych finansowych, więc na
podstawie tych danych można ocenić trafność decyzji zarządu. Służą do tego
wskaźniki, które pełnią dwie zasadnicze role. Dostarczają istotnych, aczkolwiek
ogólnych informacji o samej firmie i dla niej samej. Druga to, że większość osób z
zewnątrz takich jak banki, inwestorzy, czy konkurencja spoglądają na daną firmę
przez pryzmat wskaźników obliczonych na podstawie danych finansowych. Np. bilans
jest finansowym „zdjęciem” firmy. Finansista patrzy na niego poprzez wskaźniki, bo to
czy firma wzięła 1000, czy 1000.000 złotych kredytu niewiele mu mówi. Dopiero, kiedy
wyliczy, jaka jest relacja długu do kapitału własnego jest w stanie ocenić czy firma jest
mocno czy słabo zadłużona. Firma, która jest mocno zadłużona musi więcej wydawać
na spłatę zobowiązań, więc jest bardziej wrażliwa na wysokość sprzedaży, która
generuje przychód, który następnie pokrywa te zobowiązania.
Przykład 1
Firma X miała 500 zł długu i 1000 zł kapitału własnego, firma Y 10.000 zł długu i
1000.000 zł kapitału własnego. Zapytaj uczniów, która firma według nich jest bardziej
zadłużona. Policz z uczniami wskaźnik dźwigni finansowej dla każdej z firm:
Dźwignia finansowa firmy X = dług / kapitał własny = 500 zł / 1000 zł * 100% = 50%
Dźwignia finansowa firmy Y = 10000 zł / 1000000 zł * 100% = 1%
Jak widać w wartościach bezwzględnych większy dług ma firma Y, ale stanowi on 1%
jej kapitału, więc można powiedzieć, że jest słabiej zadłużona, ma większą zdolność
kredytową i jest obciążona mniejszym ryzykiem gdyż kapitał własny firmy w przypadku
gdy nie będzie ona spłacać np. kredytu zostanie przejęty przez bank na pokrycie
zobowiązań. Bankowi łatwiej będzie wyegzekwować swoje pieniądze od firmy, której
dług stanowi tylko 1% niż od firmy, której dług stanowi 50% wartości jej kapitałów
własnych.
Następnie, aby zachęcić uczniów powiedz, że jeżeli widzą różnicę to z innymi
NBPortal.pl
wskaźnikami jest podobnie. Dodajemy, odejmujemy, dzielimy, mnożymy następnie
porównujemy te wartości z innymi danymi, patrzymy na ogólną sytuację firmy
korzystamy z naszej wiedzy i doświadczenia i to jest w zasadzie cała istota analizy
wskaźnikowej.
Aby analiza finansowa mogła mu dostarczyć maksimum informacji powinna być
wykonana w zakresie trzech płaszczyzn: analiza firmy, analiza firmy na tle danych tej
firmy z ubiegłych okresów, analiza firmy na tle danych z konkurencji. Analizy firmy
możemy dokonać przy użyciu analizy SWOT, pokazując jej silne i słabe strony, a z
drugiej jej szanse i zagrożenia. Powinna ona charakteryzować jej aktualną sytuację.
Następnie powinno się porównać z wskaźnikami z poprzednich okresów. Najczęściej
porównuje się je z danymi z poprzednich miesięcy, a potem w stosunku do tego
samego miesiąca poprzedniego roku.
Przykład 2
Dla wyżej wspomnianej firmy Y wskaźnik dźwigni finansowej w styczniu 2004 roku
wynosił 1%, a w styczniu 2005 roku 15%. Tak, więc firma jest obecnym roku bardziej
zadłużona, obniżyła swoją zdolność kredytową, gdyż bank mniej chętnie pożycza
pieniądze firmom, które mają więcej długu niż tym, które mają go mniej. Jest to
logiczne gdyż komuś, kto jest bardziej zadłużony trudniej jest spłacić kolejny dług.
Ponadto firma ponosi większe ryzyko niż poprzednio gdyż ryzykuje większą częścią
własnych pieniędzy, które stanowią pokrycie w przypadku nie spłacenia długu
W dalszej części porównuje się wskaźniki z wartościami, jakie występują u
konkurencji. Dane finansowe innej firmy można uzyskać w sądzie, w wywiadowni
gospodarczej, a w przypadku niektórych firm, które mają obowiązek publikować swoje
dane w Monitorze Polskim B. Można też nasze dane porównać z danymi branżowymi
uzyskanymi np. od Głównego Urzędu Statystycznego.
Materiał pomocniczy 3.
Analiza wskaźnikowa.
Wskaźniki dzieli się na trzy podstawowe grupy: wskaźniki rentowności, płynności i
wskaźniki jakości posiadanych aktywów zwane często wskaźnikami obrotowości. Tak
na prawdę tych grup może być dużo więcej. W literaturze można znaleźć kilka tysięcy
NBPortal.pl
różnych wskaźników. Jednak te ww. są uważane za najważniejsze.
Wskaźniki rentowności pomagają odpowiedzieć na pytania: jak dochodowa jest firma,
jaką zdolność do generowania zysku ma firma, jakie korzyści uzyskują właściciele
firmy od zainwestowanego kapitału. Oto przykładowe wskaźniki tej grupy (zauważ, że
mogą inaczej nazywane w literaturze):
Marża zysku brutto = (przychody – koszty) *100 / przychody
Określa poziom zysku, bez uwzględnienia kosztów stałych, wskazuje ile zarobiłaby
firma gdyby nie ponosiła żadnych kosztów stałych. Dostarcza on informacji na temat
średniej marży dodawanej do wartości towaru lub usługi. Im marża wyższa tym
wyższa rentowność, ale również mniejsze zainteresowanie klientów zakupem towaru
lub usługi.
Rentowność sprzedaży = zysk brutto * 100 / przychody
Określa poziom zysku uwzględniając wszystkie koszty działalności firmy. Czym
wskaźnik większy tym firma jest bardziej bezpieczna wobec wzrostu kosztów, lub/i
spadku kosztów. Różnica pomiędzy marżą zysku brutto a rentownością sprzedaży
odpowiada na pytanie ile procent generowanej marży zostaje pochłonięte przez
koszty stałe.
Rentowność aktywów = zysk brutto * 100 / aktywa
Wskaźnik ten pokazuje jak efektywnie firma wykorzystuje swój majątek. Majątek w
firmie jest po to, aby generować zysk dla właścicieli. Wskaźnik ten pokazuje, jaka jest
zdolność tego majątku do generowania zysku.
Ogólnie można powiedzieć, że czym wyższa wartość wskaźników rentowności,
tym firma wykazuje większą zdolność do generowania zysku.
Wskaźniki płynności odpowiadają na pytania: jak skutecznie firma potrafi regulować
swoje zobowiązania?, jak firma jest bezpieczna finansowo?. Do analizy tych
wskaźników korzysta się z następujących danych: aktywa bieżące – obrazują wartość
aktywów, które są zamienione na środki pieniężne w ciągu ostatniego roku, pasywa
bieżące – jest to wartość pasywów, których termin zapadalności przypada w ciągu
NBPortal.pl
roku obrachunkowego, dług – są to wszystkie środki pożyczone przez firmę. Oto
przykładowe wskaźniki tej grupy (zauważ, że mogą inaczej nazywane w literaturze):
Wskaźnik bieżący = (zapasy+należności+gotówka) / zobowiązania bieżące
Ogólnie informuje on o tym, co by było, gdyby firma sprzedała zapasy, ściągnęła
należności i dodała gotówkę i ile razy ta zgromadzona kwota pokryłaby zobowiązania,
które pokryły zakup tego majątku. Wartość tego wskaźnika powinna być większa od 1.
Im wyższa wartość wskaźnika bieżącego tym mniejsze prawdopodobieństwo utraty
płynności.
Wskaźnik szybki = (należności + gotówka) / zobowiązania bieżące
Wskaźnik ten jest podobny tyle, że pominięto w nim zapasy, ze względu na to, że
zapasy najtrudniej zazwyczaj zamienić na gotówkę. Mówi on o tym, czy potrafimy
szybko uregulować nasze bieżące zobowiązania. Uważa się, że wartość tego
wskaźnika powinna być również większa od 1.
Dźwignia finansowa = dług / kapitał własny
Wskaźnik ten mówi ile razy dług przewyższa kapitały własne firmy. Informuje o ryzyku
ponoszonym przez firmę oraz o jej zdolności kredytowej. Firma, która jest mocno
zadłużona musi więcej wydawać na spłatę zobowiązań, więc jest bardziej wrażliwa na
wysokość sprzedaży, która generuje przychód, który następnie pokrywa te
zobowiązania.
Wskaźniki jakości aktywów odpowiadają na pytanie: jak dobry jest majątek firmy? Oto
przykładowe wskaźniki tej grupy (zauważ, że mogą inaczej nazywane w literaturze):
Indeks rotacji zapasów = zapasy * liczba dni / koszty sprzedaży
Indeks ten pokazuje ile dni średnio zapasy leżą w magazynie. Do interpretacji tego
wskaźnika potrzebna jest znajomość branży. W rolnictwie np. nasiona mogą leżeć
nawet 12 miesięcy do następnych zbiorów natomiast zapasy mięsa w przypadku, gdy
firma nie dysponuje możliwością jego zamrażania nie powinny być dłuższe niż 5 dni.
NBPortal.pl
Poza tym im dłużej zapasy leżą w magazynie tym większe koszty generują. Istnieją
oczywiście odstępstwa od reguły w przypadku, gdy firma czeka na wyższą cenę
sprzedaży zapasów lub gdy jest zmuszona zgromadzić ich tyle żeby starczyły jej na
dłuższy okres.
Cykl spłaty należności = należności * liczba dni / przychody
Pokazuje on po ilu dniach firma otrzymuje swoje należności. Ogólnie w branży
detalicznej powinien wykazywać on niższe wartości niż w tzw. hurcie. Poza tym im
wcześniej pieniądze spływają do firmy tym lepiej.
Cykl spłaty zobowiązań = zobowiązania bieżące*liczba dni / koszty sprzedaży
Pokazuje on po ilu średnio dniach firma płaci za swoje zobowiązania. Często uważa
się, że im później tym lepiej, ale nie zawsze jest to zasadne. Czasem dostawca firmy
w zamian za szybkie uregulowanie płatności daje wyższy rabat niż zysk, który
uzyskujemy z opóźnionego terminu zapłaty.
Wskaźnik rotacji aktywów = przychody / aktywa
Mówi on ile razy firma była w stanie sprzedać swój majątek. Im wyższa wartość tego
wskaźnika tym lepiej gdyż każdy obrót z zasady powinien generować zysk, a im
więcej razy obrócimy majątkiem tym zysk powinien być większy.
Obliczając każdy z tych wskaźników razem z uczniami zwróć uwagę, że pomiędzy
nimi a dokumentami sprawozdawczymi istnieją liczne powiązania jak również
pomiędzy samymi wskaźnikami. Przydatnym narzędziem do pokazania tych
zależności jest model Du’Pointa, który w formie piramidy obrazuje zależności
pomiędzy wskaźnikami. Ponadto powiedz, że każde przedsiębiorstwo jest
organizmem gospodarczym i jak każdy organizm jest systemem naczyń powiązanych,
w którym zmiana w jednym miejscu powoduje zmiany w drugim.
Podsumowanie
Na koniec pokaż poniższy wykres (rys.3), który obrazuje jak rozległy jest obszar
NBPortal.pl
finansów i w jak wielu miejscach i przy pomocy jak wielu narzędzi interpretuje się dane
finansowe firmy. Na wykresie miejsca zaznaczone „ptaszkiem” zostały ogólnie
omówione w trakcie tej lekcji. Przytocz też słowa Alberta Einsteina, który zapytany
kiedyś, co by zrobił gdyby musiał podjąć decyzję swojego życia w ciągu godziny
odpowiedział, że 55 minut poświęciłby na ustalenie istoty problemu i tylko 5 minut
szukałby prawidłowej odpowiedzi. Znalezienie odpowiedzi na pytanie: w jakim celu
interpretujemy dane finansowe, powinno być podstawą przy ocenie finansów w
firmie. Jeśli wiemy czego szukamy to mamy większe szanse żeby to coś znaleźć.
Wtedy wystarczy dobrać odpowiednie narzędzia do analizy i można brać się do pracy.
NBPortal.pl
Rys.1
Rys.2
Rys.3
finansista
kontroler finansowy
skarbnik
analityk finansowy
doradca podatkowy
Prezes
szef marketingu
szef logistyki
szef finansów
finansista
księgowy
NBPortal.pl
BIBLIOGRAFIA
1. Richard A. Brealey, Steward C.Myers, 1999, Podstawy finansów przedsiębiorstw,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2. Witold Bień, 2005, Czytanie bilansu przedsiębiorstwa, Centrum Doradztwa i Informacji
Difin, Warszawa
LITERATURA DODATKOWA
1. Jarosław Tuczko, 2005, Zrozumieć finanse firmy, Centrum Doradztwa i Informacji
Difin, Warszawa
2. Stanisław Mańko, 2001, Analiza finansowa gospodarstwa rolniczego, Ośrodek
Doradztwa Rolniczego, Minikowo
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE
1. Czy finanse i rachunkowość to samo? Omów podstawową różnicę.
2. Wymień podstawowe źródła danych finansowych w firmie.
3. Jakie wyróżniamy główne grupy wskaźników?
4. Czy można skutecznie interpretować dane finansowe bez znajomości branży?