2.7. Park sprzętu technicznego

Park sprzętu technicznego jest to wydzielony i ogrodzony teren w obrębie jednostki woj­

skowej lub poza nią, przeznaczony do przechowywania, obsługiwania i remontu sprzętu tech­

nicznego

44

.

W zależności od miejsca funkcjonowania, jednostki wojskowe organizują parki:

polowe – urządzane w miejscach czasowego pobytu wojsk np. w czasie ćwiczeń na po­

ligonach,   podczas   manewrów   i  wykonywania   zadań  specjalnych  a   także  w 

czasie działań bojowych,

stałe – urządzane w miejscu stałego postoju jednostki w garnizonie.

Park polowy powinien zawierać niezbędne elementy, potrzebne do wykonywania obsługiwań 

technicznych i remontów bieżących oraz zapewniać ochronę i bezpieczny postój znajdującego 

się w nim sprzętu. Zasadnicze wyposażenie tych elementów powinny stanowić ruchome środ­

ki obsługowo-remontowe, będące na wyposażeniu jednostek wojskowych. W rejonach ośrod­

ków szkolenia poligonowego należy w miarę możliwości organizować stałe obiekty infra­

struktury technicznej. Dotyczy to szczególnie elementów mających wpływ na ochronę środo­

wiska   (akumulatorownie,   myjnie,   stanowiska   obsługiwań   technicznych   i remontów 

bieżących). 

Rozmieszczenie poszczególnych elementów parku powinno zapewniać funkcjonalne ich wy­

korzystanie w procesie eksploatacji pojazdów i dobrą organizację pracy. Przede wszystkim 

musi odpowiadać warunkom bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zapewniać technologiczny 

ciąg czynności obsługowo-remontowych, bezkolizyjny ruch pojazdów wewnątrz parku oraz 

bezpieczny wjazd i wyjazd z parku. 

Zasadniczymi elementami parku stałego są rejony obsługi, remontu i postoju, uzbrojenie tere­

nu oraz ich urządzenia i wyposażenie.

Rejon obsługi obejmuje:

1. Budynek służby dyżurnej parku sprzętu technicznego (PST) z punktem kontroli technicznej 

(PKT) w parkach stałych (w parkach polowych może to być namiot lub kontener) umiesz­

cza się przy głównej bramie wyjazdowej i wjazdowej parku. Przeznaczony jest on do wy­

konywania zadań przez służbę dyżurną parku. Pomieszczenie dla dyżurnego parku i dyżur­

nego PKT powinno umożliwiać dobry wgląd na bramę wjazdową i wyjazdową oraz na 

teren parku. Przed budynkiem PST powinno znajdować się miejsce (plac) przeznaczone do 

44

 Przepisy o gospodarowaniu mieniem służby czołgowo- samochodowej. Panc-sam.578/91

77

kontroli pojazdów wyjeżdżających z parku i powracających do niego. Ponadto w pobliżu 

bramy wyjazdowej należy wydzielić miejsce dla pojazdów oczekujących na użytkowników 

(dowódców i dysponentów pojazdów).

2. Ciąg  obsługiwań  bieżących  organizowany  w   parkach   stałych  powinien  obejmować   na­

stępujące   elementy   rozmieszczone   bezpośrednio   po   sobie   w   kolejności   wynikającej 

z procesu technologicznego wykonywania obsługiwania bieżącego pojazdów:

 stanowisko czyszczenia i mycia pojazdów,

 stację materiałów pędnych i smarów (mps),

 stanowiska obsługowe.

Czyszczenie i mycie pojazdów powinno się odbywać w następujących etapach:

 czyszczenie wstępne podwozi pojazdów gąsienicowych,

 czyszczenie wstępne pojazdu,

 czyszczenie wnętrza pojazdu,

 czyszczenie z zewnątrz,

 końcowe czyszczenie i sprzątanie,

 suszenie.

Dla wykonania czyszczenia wstępnego podwozi gąsienicowych buduje się przed parkiem spe­

cjalne stanowiska składające się np. z odcinka utwardzonej drogi o falistym ukształtowaniu 

nawierzchni (tzw. tarki) lub oczyszczarki mechanicznej układu jezdnego typu suchego lub ba­

senu wstępnego mycia podwozi (tzw. brodzika).

Na terenie parku punkt czyszczenia i mycia pojazdu powinien składać się z:

 pomostów do wstępnego zewnętrznego czyszczenia pojazdów, czyszczenia wnętrz i my­

cia pojazdów, 

 oprzyrządowania do mycia, doprowadzenia wody, odprowadzenia i oczyszczenia wody po 

myciu,

 instalacji sprężonego powietrza, umożliwiającą suszenie pojazdów po myciu.

Tankowanie i uzupełnianie innych płynów eksploatacyjnych powinno odbywać się za myjnią 

w odległości pozwalającej na ustawienie się kolejki oczekujących pojazdów. W każdym przy­

padku myszą być zachowane odległości od pozostałych budynków parku zgodnie z przepisa­

mi przeciwpożarowymi. 

78

Stacje mps powinny być wyposażone w:

 podziemne zbiorniki na bieżący zapas paliwa i oleju,

 dystrybutory paliwa,

 sprzęt ułatwiający napełnianie,

 pomieszczenie do prowadzenia rozliczeń wydawanych mps,

 sprzęt przeciwpożarowy.

W szczególnych przypadkach (np. w parkach polowych) zezwala się na organizowanie tan­

kowania   bezpośrednio   z cystern   samochodowych.   Stacja   mps   powinna   mieć   napisy 

ostrzegawcze „PALENIE WZBRONIONE”, a materiały pędne i smary znajdujące się na sta­

cji muszą być przechowywane w oryginalnych opakowaniach.

Stanowiska obsługowe  powinny zapewniać wykonanie przez kierowcę (załogę) czynności 

wchodzących w zakres obsługiwania bieżącego pojazdów. Stanowiska obsługowe należy or­

ganizować jako uniwersalne dla pojazdów kołowych i gąsienicowych w wydzielonych po­

mieszczeniach budynku warsztatowego lub garażu, ewentualnie pod wiatą umożliwiającą wy­

konanie kompleksowego obsługiwania sprzętu. Liczbę stanowisk obsługowych należy okre­

ślić w zależności od rodzaju i liczby dziennie eksploatowanych egzemplarzy sprzętu.

Rejon remontu jest to odpowiedni typ warsztatu.

Warsztat obsługowo-remontowy w zależności od etatu pododdziału remontowego, może obej­

mować:

 stację kontroli pojazdów lub stanowiska diagnostyczne,

 stanowiska   do   wykonywania   obsługiwań   technicznych   sprzętu   (mycia,   czyszczenia, 

smarowania, regulacji i przeglądu),

 stanowiska remontu sprzętu (demontażowo-montażowe),

 działy warsztatowe: naprawy zespołów, naprawy aparatury paliwowej, ślusarsko-mecha­

niczny,   elektromechaniczny,   akumulatorownię   (naprawy,   ładowania i   przechowywania 

akumulatorów), blacharsko-spawalniczy, stolarsko-tapicerski, malarski (lakierniczy),

 działy pomocnicze: narzędziownie, magazyn techniczny, kancelaria kierownika warsztatu 

obsługowo-remontowego,

 pomieszczenia socjalno bytowe.

W zależności od wielkości, rodzaju i charakteru jednostki, warunków lokalowych itp., po­

szczególne stanowiska i działy warsztatowe mogą nie występować jako osobne stanowiska. 

Wyposażenie stanowisk i działów warsztatu obsługowo-remontowego powinno obejmować 

79

urządzenia, przyrządy, narzędzia i instrukcje niezbędne do wykonywania obsługiwań tech­

nicznych i remontów bieżących sprzętu. Wyposażenie to powinno być ściśle dostosowane do 

zakresu prac wykonywanych na poszczególnych stanowiskach i działach warsztatu. Należno­

ści wyposażenia warsztatowego określają zestawy wyposażenia warsztatów, ustalone dla po­

szczególnych   jednostek   i   pododdziałów   remontowych   specjalnymi   przepisami.   Budynek 

(hala) warsztatowy powinien być wyposażony w odpowiednie urządzenia dźwigowe (suw­

nice, wciągarki). Przykładowo, urządzenie stanowisk do obsługiwań powinno zapewnić wy­

konanie następujących prac:

 kontrolnych i zwiększających bezpieczeństwo jazdy,

 regulację mechanizmów układu kierowania,

 obsługiwanie filtrów powietrza, paliwa i oleju,

 smarowanie węzłów smarowniczych i mechanizmów,

 określanie stanu technicznego i stopnia zużycia mechanizmów,

 prac demontażowo-montażowych dla wykrycia niesprawności lub remontów bieżących 

o małej pracochłonności. 

Rejon   postoju   pojazdów  na   terenie   parku   obejmuje   garaże,   magazyny   (ogrzewane 

i nieogrzewane),   wiaty   i   wydzielone   utwardzone   place   odpowiednio   wyposażone   i przy­

gotowane.

Poza terenem parku mogą być przechowywane pojazdy załadowane niebezpiecznymi mate­

riałami (amunicją, mps, materiałami wybuchowymi itp.), a także inne pojazdy w przypadkach 

podyktowanymi względami bezpieczeństwa i gotowości bojowej jednostki. Pojazdy grupy 

konserwacyjnej i stanowiące zapas wojenny należy przechowywać oddzielnie i odpowiednio 

zabezpieczyć. Na miejscach postoju w parku pojazdy należy rozmieszczać pododdziałami, 

grupując oddzielnie pojazdy gąsienicowe i kołowe. W miejscach postoju przy ustawianiu 

pojazdów należy uwzględniać warunki lokalne, dążąc jednocześnie do zachowania odpowied­

nich odległości minimalnych

45

 jak przedstawiają rys. 2.6.a), 2.6.b), 2.6.c), 2.6.d). Zachować 

jednocześnie trzeba warunki zapewniające bezpieczny wjazd i wyjazd na stanowisko, bez­

pieczeństwo przeciwpożarowe, bhp i ochronę.

45

 Przepisy o gospodarowaniu mieniem służby czołgowo- samochodowej. Panc-sam.578/91

80

Rys. 2.6.a) minimalne odległości w metrach pomiędzy pojazdami gąsienicowymi 

w miejscach postoju w garażu,

                       

Rys. 2.6.b) minimalne odległości w metrach pomiędzy pojazdami gąsienicowymi 

w miejscach postoju na placu,

Rys. 2.6.c) minimalne odległości w metrach pomiędzy pojazdami kołowymi 

w miejscach postoju w garażu,

 

81

 

 

 

 

 

 

Rys. 2.6.d) minimalne odległości pomiędzy pojazdami kołowymi 

w miejscach postoju na placu.

Pojazdy przechowywane w miejscach postoju powinny:

 być sprawne technicznie,

 mieć napełnione układy płynami eksploatacyjnymi,

 mieć sprawne i kompletne urządzenia,

 być wyposażone w należne im narzędzia i sprzęt pomocniczy chyba, że szczegółowe prze­

pisy stanowią inaczej.

Każdy pojazd powinien mieć określone miejsce postoju oznaczone tabliczką z napisem po­

dającym markę i typ pojazdu, numer rejestracyjny i taktyczny. Przy przechowywaniu pojaz­

dów kołowych obciążonych należy odciążyć zawieszenie, wstawiając między ramę pojazdu i 

twarde podłoże klocki o długości zapewniającej minimalną przyczepność opon do podłoża, 

niezbędną do ruszenia pojazdem z miejsca. Dodatkowo pojazd powinien być zabezpieczony 

klinami przed możliwością samoczynnego przetoczenia się. Pojazdy na placach postoju oraz 

w   garażach   przechowuje   się   bez   zamkniętych   zamków   drzwi.   Klucze   od   zamków   drzwi 

pojazdów grupy eksploatacyjnej razem z kluczami do włączników zapłonu powinny być prze­

chowywane w punkcie kontroli technicznej, a pojazdów grupy konserwacyjnej w kabinach. 

Bramy garaży zabezpiecza się zamykając je z zewnątrz jedną kłódką z linką stalową prze­

ciągnięte   przez   uchwyty   poszczególnych   drzwi   i oplombowanie.   Klucze   od   pomieszczeń 

garażowych zamykanych na terenie parku należy przechowywać u dyżurnego parku. 

W miejscach postoju zezwala się na wykonywanie:

 zabiegów konserwacyjnych związanych z postawieniem pojazdu na przechowywanie,

 przeglądów kontrolnych i czynności związanych z przygotowaniem pojazdu do urucho­

mienia i wyjazdu,

 czynności związanych z organizowaniem dnia technicznego.

10,0

1,8

82

W miejscach postoju zabrania się:

 przechowywania   pojazdów   niesprawnych   technicznie;   dopuszcza   się   przechowywanie 

pojazdów niesprawnych oczekujących na remont średni lub główny lub przekazanie do 

Agencji Mienia Wojskowego i opatrzonych tabliczką z odpowiednią informacją,

 napełniania pojazdów materiałami pędnymi oraz spuszczania tych materiałów ze zbior­

ników,

 czyszczenia   i   przemywania   naftą,   benzyną   lub   olejem   napędowym   zespołów,   części 

i urządzeń,

 przechowywania zużytego czyściwa,

 przechowywania naczyń po materiałach łatwopalnych,

 przechowywania mps,

 pozostawiania pojazdów z akumulatorami nie wyłączonymi z instalacji elektrycznej,

 palenia tytoniu poza miejscami do tego wyznaczonymi,

 uruchamiania silników z odłączonymi akumulatorami,

 uruchamiania pojazdów o szczelnych kadłubach z silnikami o zapłonie iskrowym bez 

uprzedniego przewietrzenia ich kadłubów (np. BRDM).

Garaże powinny posiadać:

 oświetlenie dzienne,

 oświetlenie elektryczne,

 oznakowane źródła prądu 380, 230 i 24 V,

 instalację odgromnikową,

 odprowadzenie gazów spalinowych,

 źródła ciepłej i zimnej wody,

 studzienki ściekowe,

 centralne ogrzewanie,

 centralny wyłącznik prądu elektrycznego,

 odpowiedni sprzęt gaśniczy, przy czym:

•

na każde 5 pojazdów w garażu przypada 1 gaśnica przenośna i 1 skrzynia z piaskiem 

i łopatą,

•

na każde 15 pojazdów poza garażem przypada 1 kompletny punkt przeciwpożarowy,

•

na każde 2 cysterny benzynowe przypada 1 gaśnica przenośna i 1 skrzynia z piaskiem 

i łopatą,

•

na każdy garaż przypada 1 kompletny punkt przeciwpożarowy. 

83

Poszczególne elementy parku połączone są ze sobą drogami o utwardzonej nawierzchni. Ruch 

pojazdów   kołowych   powinien   być   w   miarę   możliwości   oddzielony   od   ruchu   pojazdów 

gąsienicowych. Na drogach w parku a zarazem na terenie całej jednostki obowiązują przepisy 

określone w ustawie „Prawo o ruchu drogowym”. 

Szybkie wyprowadzenie pojazdów z parku umożliwia odpowiednia liczba bram w ogrodzeniu 

parku. Zwykle są bramy główne wjazdowa i wyjazdowa przy budynku służby PST i kilka 

bram zapasowych. Często wydziela się osobne bramy dla pojazdów gąsienicowych i osobne 

dla pojazdów kołowych. Wjazd i wyjazd z parku odbywa się bramą główną, znajdującą się 

obok pomieszczeń służby dyżurnej parku. Bramy zapasowe służą do wyjazdów pojazdów po 

ogłoszeniu wyższych stanów gotowości bojowej lub na wypadek klęsk żywiołowych.

84