Technik_dentystyczny_322[09].Z6.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Rys historyczny powstania aparatów stałych. Pierwsze aparaty stałe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2.

Modele robocze i diagnostyczne. Analiza modelu

5.2.1. Ćwiczenia

5.3.

Działanie aparatów stałych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4.

Aparaty stałe czynnościowe

5.4.1. Ćwiczenia

5.5.

Aparaty stałe grubołukowe

5.5.1. Ćwiczenia

18
18

5.6.

Aparaty stałe cienkołukowe

5.6.1. Ćwiczenia

Ewaluacja osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik dentystyczny, w obrębie
jednostki modułowej pt. „Wykonywanie aparatów stałych”. Jednostka modułowa zawarta jest
w module pt. „Stałe aparaty ortodontyczne”.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.
Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi na

następujące elementy w Poradniku dla ucznia:

−

materiał nauczania – w miarę moŜliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie,

−

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W  zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić
uczniom  samodzielne  odpowiadanie  na  pytania  lub  wspólnie  z  całą  grupą  uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
poniewaŜ nauczyciel sterując dyskusją moŜe uaktywnić wszystkich uczniów oraz usuwać
wszelkie wątpliwości w trakcie dyskusji,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono propozycję ćwiczeń wraz
ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając róŜne moŜliwości ich
realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie
zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły. Prowadzący moŜe
równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału.  Zadaniem  uczniów  jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie, czytając
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia,  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania.
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zaleŜy między innymi zainteresowanie ucznia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się urządzeniami i akcesoriami do zarabiania gipsu,

−

odlewać modele ortodontyczne,

−

wykonywać prace z gipsem, metalami, drutem ortodontycznym, woskiem, akrylem,

−

posługiwać się narzędziami do modelowania,

−

analizować modele,

−

formować spręŜyny i łuki ortodontycznego,

−

posługiwać się kleszczami ortodontycznymi,

−

współpracować w grupie i pracować indywidualnie,

−

analizować i wyciągać wnioski,

−

oceniać swoje umiejętności,

−

uczestniczyć w dyskusji,

−

przygotować prezentacje,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

prezentować siebie i grupę,

−

przestrzegać przepisy BHP,

−

przygotować stanowisko zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować historyczne aparaty stałe oraz ich modyfikacje,

−

określić rodzaje i scharakteryzować budowę współczesnych ortodontycznych aparatów
stałych,

−

określić zasady leczenia nieprawidłowości zębowych za pomocą aparatów stałych,

−

ustalić zakres prac związanych z wykonywaniem ortodontycznych aparatów stałych,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

dobrać metody i techniki wykonywania aparatów stałych,

−

dobrać materiał podstawowy i pomocniczy do wykonania aparatu stałego,

−

posłuŜyć się narzędziami i przyrządami stosowanymi podczas wykonywania aparatów
stałych,

−

przygotować modele robocze,

−

dogiąć łuki podniebienne na modelach roboczych,

−

osadzić pierścienie metalowe na modelach roboczych,

−

zamontować łuki podniebienne,

−

dogiąć i zamontować końcówki śruby typu hyrax,

−

wykonać stałe aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,

−

dokonać kontroli zgodności wykonania aparatu stałego z projektem klinicznym,

−

ocenić jakość wykonanych aparatów,

−

określić przyczyny uszkodzenia aparatu stałego,

−

naprawić uszkodzony stały aparat ortodontyczny,

−

określić koszty wykonania ortodontycznego aparatu stałego,

−

udokumentować wykonanie stałego aparatu ortodontycznego,

−

sporządzić ewidencję zuŜytego materiału,

−

posłuŜyć się specjalistycznym programem komputerowym,

−

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………...………

Modułowy program nauczania:

Technik dentystyczny 322[09]

Moduł:

Stałe aparaty ortodontyczne 322[09].Z6

Jednostka modułowa:

Wykonywanie aparatów stałych 322[09].Z6.01

Temat: Zasady działania aparatów stałych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności dotyczących wykonywania protez natychmiastowych

oraz protez wczesnych, prawidłowego odlewania modeli,

ustawiania zębów,

współpracy z lekarzem stomatologiem,

a takŜe korzystania z odpowiednich

urządzeń słuŜących podczas pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać definicję aparatu stałego,

−

zakwalifikować go ze względu na sposób oddziaływania,

−

wymienić podstawowe zasady techniki leczenia i działania aparatu na przyzębie,

−

nazwać siły jakie wywiera aparat,

−

zastosować się do zasad BHP.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład teoretyczny,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

literatura,

−

plansze ze zdjęciami, rysunkami,

−

tablica.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

Zapis tematu do zeszytów.

Wykład na temat rodzajów sił przyłoŜenia działających na aparat, zademonstrowanie
graficzne na rysunku właściwego umocowania elementów działających na ząb,
udzielenie instruktaŜu, gdzie naleŜy bodziec działający na ząb umiejscowić.

Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia.

Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.

Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Prezentowanie wyników pracy.

Samoocena wykonanych prac.

10.

Podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe

ankiety

ewaluacyjne

dotyczące

sposobu

prowadzenia

zajęć

i ukształtowanych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………...………

Modułowy program nauczania:

Technik dentystyczny 322[09]

Moduł:

Stałe aparaty ortodontyczne 322[09].Z6

Jednostka modułowa:

Wykonywanie aparatów stałych 322[09].Z6.01

Temat: Rodzaje aparatów stałych. Wykonywanie aparatów stałych czynnościowych

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności dotyczących wykonywania aparatów stałych

czynnościowych, a przede wszystkim aparatu Herbsta, prawidłowego
odlewania, rozpoznawania elementów składowych aparatu

lutowania

elementów, współpracy z lekarzem stomatologiem,

a takŜe korzystania

z odpowiednich urządzeń słuŜących podczas pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

odlać modele ortodontyczne,

−

przeprowadzić artykulacje modeli,

−

zaplanować działanie przyszłego aparatu,

−

wykonać aparat Herbsta na modelu,

−

wymienić części składowe aparatu Herbsta,

−

wpisać zasadę działania aparatu Herbsta.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

wyciski ortodontyczne,

−

gips,

−

elementy aparatu: teleskopy, osie, śruby, pierścienie, stalowy drut o grubości 0,9 mm.

Przebieg zajęć:
1.

Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.

Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.

Zapis tematu do zeszytów.

Wykład na temat zasad projektowania aparatu na modelu, osadzania pierścieni
metalowych na modelu, montowania teleskopów przedstawienie etapów prac
i moŜliwości wykorzystania narzędzi przydatnych podczas pracy.

Prezentacja praktyczna wykonania aparatu Herbsta.

Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania
dotyczące ćwiczenia.

Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.

Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1.

Rys historyczny powstania aparatów stałych. Pierwsze

aparaty stałe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj aparat Mershona i Zeńczaka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dodatkowo nauczyciel powinien przedstawić niezbędną uczniowi wiedzę do wykonania
danego ćwiczenia. Aby uczeń miał na czym pracować nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć
powinien przygotować niezbędny materiał dydaktyczny, z którego później wykonywane będą
prace podczas zajęć praktycznych czyli ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

opisać budowę aparatu Mershona,

opisać budowę aparatu Zeńczaka,

opisać części składowe obu aparatów,

wskazać róŜnice między aparatami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

model gipsowy z aparatem Mershona,

–

model gipsowy z aparatem Zeńczaka,

–

graficzne przedstawienie części składowych aparatów.

Ćwiczenie 2

Opisz budowę aparatu Angle’a i wskaŜ jego innowacyjne pomysły.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

opisać aparat Angle’a,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wskazać części składowe aparatu,

wskazać materiały, z których wykonywane są części składowe aparatu,

opisać wymogi, których Angle wymagał podczas stosowania aparatu stałego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne

–

modele gipsowe z aparatem Angle’a,

–

graficzne przedstawienie na rysunku części składowych aparatu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2.

Modele robocze i diagnostyczne. Analiza modelu

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odlej modele: roboczy i diagnostyczny pod stały aparat ortodontyczny z wycisku

alginatowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować łyŜkę wyciskową z wyciskiem masy alginatowej do pracy,

odwaŜyć odpowiednią ilość gipsu IV klasy twardości na wadze,

za pomocą miarki z podziałką odmierzyć odpowiednią ilość wody destylowanej,

wlać wodę do pojemnika mieszadła próŜniowego,

dodać gips do wody, poczekać aŜ do momentu nasączenia gipsu,

za pomocą łyŜki do gipsu wstępnie wymieszać składniki,

załoŜyć pokrywę na pojemnik,

umieścić pojemnik w mieszadle i włączyć próŜnię,

po wymieszaniu wyłączyć próŜnię i oddzielić pojemnik od mieszadła,

10)

umieścić wycisk na stole wibracyjnym, masę gipsową nakładać małymi porcjami, by
lepiej zapłynęła w szczeliny wycisku,

11)

uformować podstawę z gipsu,

12)

połączyć zalaną formę z cokołem i pozostawić do zastygnięcia gipsu,

13)

posprzątać miejsce pracy, umyć wykorzystane narzędzia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

wycisku alginatowe,

–

mieszadło próŜniowe,

–

stół wibracyjny,

–

gips utwardzony,

–

woda destylowana,

–

waga,

–

miarki z podziałką,

–

łyŜka do mieszania gipsu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Okrój model gipsowy pod aparat stały.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

namoczyć model gipsowy w zimnej wodzie przez około 15 minut,

uruchomić okrawarkę: odkręcić dopływ wody, ustalić prędkość obrotów tarczy ściernej,

okrawać podstawę cokołu aŜ do utrzymania płaszczyzny równoległej do płaszczyzny
szczytów zębów pacjenta,

wyrównać tylną granicę cokołu, która powinna być prostopadła do płaszczyzny cokołu,

ułoŜyć model na podstawie i płynnym ruchem obracać model skrawając nadmiar gipsu
z części przedniej i bocznych modelu,

oczyścić model pod bieŜącą wodą,

zakręcić dopływ wody,

pozostawić model do wyschnięcia,

ocenić wykonaną przez siebie pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

model gipsowy ortodontyczny,

–

okrawarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3.

Działanie aparatów stałych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij sposób działania sił wielopunktowych na zęby w jamie ustnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyjaśnić, co to są siły wielopunktowe,

opisać, w jaki sposób działają na zęby,

opisać sposób mocowania zamków na zębach,

graficznie przedstawić sposób działania sił na pojedynczy ząb.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

modele gipsowe,

–

plansze graficzne,

–

kartka papieru A4,

–

ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Aparaty stałe czynnościowe

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij rysunek, opisując wskazane strzałką elementy aparatu.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dodatkowo  nauczyciel  powinien  przedstawić  niezbędną  uczniowi  wiedzę  do  wykonania
danego  ćwiczenia.  Aby  uczeń  miał  na  czym  pracować  nauczyciel  przed  rozpoczęciem  zajęć
powinien  przygotować  niezbędny  materiał,  z  którego  później  wykonywane  będą  prace
podczas zajęć praktycznych czyli ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeanalizować aparat na rysunku,

nazwać wskazane elementy aparatu,

wskazać ich role i zadania,

wskazać zasady działania na zęby.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

modele gipsowe z aparatem,

–

plansze graficzne,

–

kartka A4,

–

ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Uzupełnij zdania:

Wykonując aparat………………. na oba górne kły przygotowuje się jednolite korony
lane dodziąsłowe.

Korona,

wymyślona

przez

Kuligowskiego,

słuŜyła

leczenia

zgryzu

……………………. .

pierwszym

okresie

zamontowaniu

aparatu…………………..utrudnione

jest Ŝucie, występują takŜe zaburzenia czynnościowe w układzie stomatognatycznym.

KaŜdy…………………przymocowany jest do osi przylutowanych do ………………..

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać podane zdania,

zastanowić się nad brakującymi wyrazami,

uzupełnić luki,

ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

kartka papieru A4,

–

ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Aparaty stałe grubołukowe

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj na modelu ortodontycznym aparat Quad – Helix.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować model gipsowy do pracy,

przygotować gotowe elementy aparatu,

dopasować pierścienie do zębów filarowych,

przylutować zamki do pierścieni na stronie podniebiennej,

dopasować łuk Quad – Helix do powierzchni modelu,

umocować ramiona łuku w zamkach przylutowanych do pierścienia,

dogiąć ramiona boczne łuku do powierzchni podniebiennej zębów bocznych,

aktywować gotowy łuk Quad – Helix na modelu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

gipsowy model ortodontyczny,

–

gotowe elementy aparatu: pierścienie, zamki, łuki,

–

narzędzia do pracy – kleszcze,

–

urządzenie do lutowania,

–

topniki, lutowia,

–

palnik gazowy.

Ćwiczenie 2

Wykonaj na modelu aparat Nance’a.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować model gipsowy do pracy,

przygotować gotowe elementy aparatu,

przygotować akryl ortodontyczny do metody nasypowej,

dopasować pierścienie do zębów filarowych,

przylutować zamki do pierścieni na powierzchni podniebiennej zębów,

dopasować drut stalowy do pierścieni,

poprowadzić ramiona łuku wzdłuŜ zębów bocznych,

zagiąć ramiona łuku na podniebieniu w okolice fałdów,

przygotować akrylu do pracy,

10)

nasypać akryl ortodontyczny w formie proszku i płynu na model gipsowy,

11)

dokonać polimeryzacji akrylu w garnku ciśnieniowym,

12)

dokonać obróbki mechanicznej akrylu,

13)

przymocować ramiona łuku do pierścieni.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

model gipsowy ortodontyczny,

–

gotowe elementy aparatu – pierścienie,

–

akryl ortodontyczny,

–

urządzenie do polimeryzacji ciśnieniowej,

–

narzędzia polerskie do pracy: kleszcze ortodontyczne, frezy, kamienie polerskie.

Ćwiczenie 3

Wykonaj na modelu gipsowym aparat do rozrywania szwu podniebiennego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować gipsowy model do pracy,

przygotować gotowe elementy do pracy – śruba Hyrax,

przygotować pierścienie na zęby filarowe,

umieścić śrubę Hyrax na podniebieniu,

dopasować śrubę do powierzchni podniebiennej,

przylutować końce ramion śruby do pierścieni stalowych,

dolutować do pierścieni na stronie podniebiennej dodatkowy drut, który będzie łączyć
pary pierścieni,

skrócić za długie końce ramion śruby,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

aktywować gotowy aparat.

10)

aktywować gotowy aparat.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

model gipsowy ortodontyczny,

–

gotowe elementy aparatu: pierścienie, śruba Hyrax,

–

narzędzia do pracy: kleszcze,

–

lutownica.

Ćwiczenie 4

Wykonaj na modelu gipsowym aparat Goshgariana.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przygotować modele gipsowe do pracy,

przygotować gotowe elementy łuku podniebiennego,

przygotować pierścienie na zęby filarowe,

dopasować pierścienie na zęby filarowe,

dopasować drut stalowy do wypukłości podniebienia,

umocować łuk w rurkach – zamkach w aparacie,

aktywować gotowy aparat.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

gipsowe modele ortodontyczne,

–

gotowe elementy aparatu,

–

narzędzia do pracy – kleszcze kramponowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Aparaty stałe cienkołukowe

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij zdania:

Technika bezpośrednia polega na przyklejeniu………… na wytrawionej powierzchni
szkliwa.

Wśród

tych

technik

moŜemy

wyróŜnić…………,

technikę

łuku

prostego

i technikę………………..

Aby rozpocząć leczenie u pacjenta, jego zęby trzonowe muszą być rozseparowane.
W tym celu stosuje się okrągłe……….., ………….lub…………………………..

Głównym elementem metody Edgewise są ……….……..i …………………czyli
zamki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać podane zdania,

zastanowić się nad brakującymi wyrazami,

uzupełnić luki,

ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

kartka papieru A4,

–

ołówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie aparatów
stałych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 3, 4, 6, 9, 14, 15, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 2, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym przynajmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym przynajmniej 8 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. b, 5. a, 6. d, 7. a, 8. c, 9. a, 10. b, 11. b,
12. d, 13. d, 14. b, 15. a, 16. b, 17. c, 18. b, 19. b, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać z jakiego gipsu wykonuje się modele
ortodontyczne

Dokonać analizy twórców poszczególnych
aparatów

Scharakteryzować pierwszy aparat
ortodontyczny

RozróŜnić zęby, uŜywane jako główne filary
w aparatach stałych

Ustalić masę uŜywaną w wyciskach
ortodontycznych

Zdefiniować pojęcie model roboczy

Scharakteryzować wskaźnik Ponta

Rozpoznać urządzenia do pomiaru modeli

Wskazać siły działające w aparacie stałym

Dobrać klasę braków uzębienia leczoną
aparatem Herbsta

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować budowę teleskopu

Określić pozycję Ŝuchwy w aparacie Herbsta

Ustalić jakie wady uzębienia leczy aparat
Karłowskiej

Uzasadnić nazwę aparatu grubo łukowego

Scharakteryzować budowę aparatu Quad –
Helix

Wyjaśnić rolę łuku Goshgariana

Ustalić grubość łuku z którego wykonany jest
łuk

RozróŜnić aparaty z akrylową płytą

Scharakteryzować budowę śruby

Opracować sposób aktywacji aparatu Quad –
Helix

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

Ustal, Ŝe po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aŜ nauczyciel
odbierze od niego pracę.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłoŜenie przyborów do pisania.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

MoŜesz uzyskać maksymalnie 20 punktów.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

10.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Modele ortodontyczne wykonuje się z gipsu

modelowego.

utwardzonego.

syntetycznego.

półsyntetycznego.

2. Łuk ekspansywny został wymyślony przez

Bourdetta.

Angle’a.

Faucharda.

Goshgoriana.

3. Pierwszym aparatem stałym był aparat

Zeńczaka.

Mershona.

Angle’a.

Karłowskiej.

4. Głównymi filarami w aparatach stałych są zęby

przedtrzonowe górne i pierwszy trzonowiec.

pierwsze przedtrzonowe dolne i trzonowe górne.

pierwsze przedtrzonowe i trzonowe dolne.

wszystkie zęby nadają się na filary.

5. Wycisk ortodontyczny jest pobierany masami

alginatowymi.

silikonowymi.

silikatowymi.

agarowymi.

6. Modelem roboczym nazywa się model

do jakiego dąŜy się w leczeniu ortodontycznym.

kontrolny.

przeznaczony do archiwizacji.

na którym przygotowuje się pracę.

7. Wskaźnikiem Ponta nazywa się

działania mające na celu analizę modeli ortodontycznych.

działania mające na celu ustalenie zwarcia.

określenie przyporządkowania do elementów aparatu.

element aparatu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Do pomiaru modeli niezbędne są

grubościomierz.

linijka i ołówek.

płytka z siatką i podziałką.

paralelometr.

9. W aparacie stałym, na zęby działają siły przyłoŜenia

wielopunktowe.

jednopunktowe.

mieszane.

dwupunktowe.

10. Aparat Herbsta leczy klasę wad uzębienia

II/2 wg. Angle’a.

II/1 wg. Angle'a.

II ogółem.

11. Teleskop składa się z

pierścienia i zaczepów.

rurki prowadzącej, trzpienia, osi i śruby.

pierścienia i łuków drucianych.

trzpienia i szyny.

12. W aparacie Herbsta, Ŝuchwa znajduje się w pozycji

maksymalnego zaguzkowania.

spoczynkowej.

maksymalnie cofniętej do tyłu.

wysuniętej do przodu.

13. Aparat Karłowskiej leczy wadę uzębienia, którą jest

przodozgryz.

zgryz głęboki.

zgryz krzyŜowy.

nadzgryz.

14. Aparaty grubołukowe zawdzięczają swoją nazwę

masywności uzupełnienia.

grubości łuku.

podwójnemu łukowi.

pierścieniom na filarach.

15. Aparat Quad – Helix składa się

z korpusu wraz z pętelkami.

z płyty podniebiennej i ramion klamer.

ze skrzydełek akrylowych i koron.

z pętelek i koron.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Łuk Goshgariana

wypycha zęby trzonowe z łuku zębowego.

stabilizuje Ŝeby trzonowe.

rozszerza podniebienie.

leczy przodozgryzy.

17. Łuk językowy wykonuje się z drutu o grubości

0,7 mm.

0,8 mm.

0,9 mm.

1,0 mm.

18. Aparaty, które posiadają płytę akrylową to aparaty

Haasa i Biedermana.

Derichsweilera i Haasa.

Quad – Helix i Haasa.

Biedermana i W – Feder.

19. Budowa śruby Hyrax to

klamry.

korpus plus parzyste 2 pary ramion.

korpus plus wypustki.

korpus plus płyta akrylowa.

20. Aktywacja aparatu Quad – Helix

zostaje dokonana w ustach pacjenta.

aktywacji dokonuje pacjent.

aktywacja następuje poza jamą ustną.

aparat nie wymaga aktywacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………

Wykonywanie aparatów stałych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie aparatów
stałych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 12, 15, 16, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym przynajmniej 1 z poziomu
ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym przynajmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. a, 5. b, 6. c, 7. d, 8. a, 9. b, 10. b, 11. a,
12. c, 13. d, 14. a, 15. c, 16. d, 17. a, 18. a, 19. a, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić sposób umocowania łuku
ekspansywnego Faucharda

Określić sposób zamknięcia obwodu pierścienia
w aparacie Angle’a

Wskazać, dlaczego naleŜy szybko odlewać
wyciski

Określić od czego naleŜy rozpocząć pomiar
łuku zębowego

Zdefiniować aparat czynny

Wskazać, co stanowi oparcie dla przesuwanego
zęba

Dokonać analizy działania aparatu Herbsta

Określić, czego częścią jest trzpień

Wskazać grubość drutu w aparacie
grubołukowym

Wyjaśnić, jakie aparaty posiadają płytę
akrylową

Określić ilość wypustek w śrubie Hyrax

Rozpoznać zadania aparatu Quad – Helix

Ustalić ile wynosi długość fabrycznie
wykonanego łuku Goshgariana

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Opisać, na jakie zęby stosuje się łuk językowy

Ustalić, na jakiej wysokości drut wchodzi
w płytę akrylowa w aparacie Nance’a

Scharakteryzować model roboczy

Scharakteryzować części składowe aparatu
Derichsweilera

Zaplanować poszerzenie łuku w aparacie
Biedermanna

Określić siły działające na zęby w aparacie
stałym

Określić grubość pierścieni w aparacie stałym

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.

Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.

Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,
kartę odpowiedzi).

Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.

Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.

ustal, Ŝe po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aŜ nauczyciel
odbierze od niego pracę.

Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłoŜenie przyborów do pisania.

Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Łuk ekspansywny Faucharda umocowany był za pomocą

a)   jedwabnych nici.
b)   cementu.
c)   adhezji.
d)   zacisków.

2. Obwód pierścienia w aparacie Angle’a zamykany był przez

a)   dodatkowy pierścień stalowy.
b)   specjalną nakrętkę.
c)   spręŜynujące druciki.
d)   łuki druciane.

3. Modele gipsowe naleŜy odlewać z wycisku alginatowego jak najszybciej, poniewaŜ

a)   zacierają się detale wycisku.
b)   gips się przykleja do masy.
c)   utrata wilgotności masy wyciskowej moŜe zmienić wymiary formy.
d)   będzie pochłaniała wodę z gipsu.

4. Pomiar łuku zębowego na modelu rozpoczynamy od zmierzenia

a)   szerokości siekaczy.
b)   przedtrzonowców.
c)   odległości między przedtrzonowcami.
d)   między trzonowcami a linią pośrodkową.

5. Aparat czynny to aparat, który

a)   przejmuje siły z zewnątrz i przenosi na zęby.
b)   samodzielnie wytwarza siły i przenosi je na zęby.
c)   samodzielnie wytwarza siły i kumuluje w drucianym łuku.
d)   przejmuje siły z zewnątrz i przenosi je na pierścień.

6. Oparciem dla przesuwanego zęba są

a)   pierścienie na filarach.
b)   łuk wargowy.
c)   inne zęby.
d)   zamki przyklejone do szkliwa.

7. Aparat Herbsta ma działanie

a)   rehabilitacyjne.
b)   płyty protezy.
c)   bierne.
d)   czynnościowe.

8. Trzpień jest częścią

teleskopu.

płyty protezy.

trzonu śruby Hyrax.

pierścienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Grubość drutu w aparatach grubołukowych wynosi

0,7–1 mm.

0,8–1,1 mm.

0,9–1,2 mm.

1,0–1,5 mm.

10. Aparaty, które posiadają płytę akrylową to

Haasa i Biedermana.

Derichsweilera i Haasa.

Quad– Helix i Haasa.

Biedermana i W – Feder.

11. Śruba Hyrax posiada

2 pary wypustek.

4 pary wypustek.

6 par wypustek.

8 par wypustek.

12. Aparat Quad-Helix słuŜy do

a)   leczenia przodozgryzu.
b)   leczenia zgryzu krzyŜowego.
c)   poszerzania łuku zębowego.
d)   leczenia rozczepów podniebienia.

13. Długość fabrycznie wykonanego łuku Goshgariana wynosi

a)   45–50 mm.
b)   25–40 mm.
c)   30–45 mm.
d)   34–45 mm.

14. Aparat z łukiem językowym stosuje się na zęby

a)   mleczne trzonowe.
b)   mleczne sieczne.
c)   stałe trzonowe.
d)   stałe sieczne.

15. W aparacie Nance’a drut wnika w płytę akrylową na wysokości

a)   brodawek zębów siecznych.
b)   guzków przyśrodkowych zębów trzonowych.
c)   fałdów podniebiennych.
d)   linii AH.

16. Modelem roboczym nazywamy model

do jakiego dąŜy się w leczeniu ortodontycznym.

kontrolny.

przeznaczony do archiwizacji.

na którym przygotowuje się pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Aparat Derichsweilera składa się z płyty akrylowej

a)   śruby ortodontycznej i koron.
b)   łuku wargowego i koron.
c)   łuku językowego i śruby ortodontycznej.
d)   koron i spręŜyn.

18. Aparat Biedermana pozwala uzyskać poszerzenie łuku zębowego o

7–15 mm.

3–8 mm.

10–20 mm.

1,5–3,0 cm.

19. W aparacie stałym, na zęby działają siły przyłoŜenia

wielopunktowe.

jednopunktowe.

mieszane.

dwupunktowe.

20. Pierścienie w aparatach cienkołukowych mają grubość

0,25–0,1 mm.

1 mm.

0,1 mm.

0,1–0,3 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………....

Wykonywanie aparatów stałych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Hohmann A., Hielscher W.: Ortodoncja. Wydawnictwo Kwintesencja 1999

Karłowska I: Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy
stomatologów. Wydawnictwa Lekarskie PZWL, Warszawa 2005

Kordasz P., Wolanek Z.: Materiałoznawstwo protetyczno-stomatologiczne. Podręcznik
dla średnich szkół medycznych. Wydanie II Poprawione i uzupełnione. Państwowy
Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1976

Rathel Z.: Ortodoncja w zarysie dla państwowych szkół medycznych techników
dentystycznych. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 1968

Skrzypkowski A: Ortodoncja Laboratoryjna. Podręcznik dla słuchaczy wydziału techniki
dentystycznej MSZ. Wydawnictwa Lekarskie PZWL, Warszawa 1980

Czasopisma specjalistyczne: Nowoczesny technik dentystyczny, Labor Dental,
Quintessence techniki dentystycznej, Twój Przegląd Stomatologiczny.