Zasady realizacji procesu inwestycyjnego

ZASADY REALIZACJI PROCESU INWESTYCYJNEGO.

Organizacja procesu inwestycyjnego w odniesieniu do wykonawstwa geodezyjnego

prowadzona jest zgodnie z szeregiem przepisów prawnych, do których należy zaliczyć:

Przepisy budowlane dotyczące realizacji obiektów mające charakter przepisów
ogólnych,

Przepisy geodezyjne mające charakter przepisów szczegółowych,

Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy.

Do pierwszych zaliczamy:
Ustawa – Prawo budowlane - Dziennik Ustaw, nr 156, poz. 1118, rok 2006,
Rozporządzenie  Ministra  Infrastruktury  z  dnia  12  marca  2009  w  sprawie  warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dziennik Ustaw nr 56,
poz. 461,
Rozporządzenie  Ministra  Ochrony  Środowiska,  Zasobów  Naturalnych  i  Leśnictwa  z  dnia
20.12.1997  r.  w  sprawie  warunków  technicznych,  jakim  powinny  odpowiadać  obiekty
budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie – Dziennik Ustaw nr 21 poz. 111,
Rozporządzenie  Ministra  Transportu  i  Gospodarki  Morskiej  z  d.  30.05.2000  r.  w  sprawie
warunków  technicznych,  jakimi  powinny  odpowiadać  drogowe  obiekty  inżynierskie  i  ich
usytuowanie – Dziennik Ustaw nr 63 poz. 735.

Do drugich zaliczamy:
Ustawa z dnia 17.05.1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne. – Dziennik Ustaw nr 30 poz.
163 ze zmianami,
Ustawa  z  dnia  27.03.2003  r.  O  planowaniu  i  zagospodarowaniu  przestrzennym  –  Dziennik
Ustaw nr 80, poz. 717 ze zmianami,
Rozporządzenie  Ministra  Gospodarki  Przestrzennej  i  Budownictwa  z  dnia  21.02.1995  r.  w
sprawie  rodzaju  i  zakresu  opracowań  geodezyjno-kartograficznych  oraz  czynności
geodezyjnych obowiązujących w budownictwie - Dziennik Ustaw nr 25 poz.133.

Do drugich zaliczamy również:
Instrukcja Techniczna O1 – Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych – wydanie IV –
Warszawa 1988 rok,
Instrukcja  Techniczna  O2  –  Ogólne  zasady  wykonywania  map  dla  celów  gospodarczych  –
wydanie III,
Instrukcja Techniczna O3 – Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej – wydanie II,
Instrukcja  techniczna  O4  –  Zasady  prowadzenia  państwowego  zasobu  geodezyjnego  i
kartograficznego – wydanie I, Warszawa 1987 rok,
Instrukcja techniczna G3 – Geodezyjna obsługa inwestycji – wydanie V, Warszawa 1988,
Instrukcja techniczna G7 – Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu - wydanie I,
Wytyczne techniczne G3.1 – Osnowy realizacyjne,
Wytyczne Techniczne G3.1 – Pomiary realizacyjne.

Do trzecich zaliczamy:
Rozporządzenie  Ministra  Pracy  i  Polityki  Socjalnej  z  dnia  26  września  1997  roku  w  sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dziennik Ustaw nr 169, poz. 1650.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 roku w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych - Dziennik Ustaw nr 47, poz. 401
Rozporządzenie  Ministra  Infrastruktury  z  dnia  27  sierpnia  2002  roku  w  sprawie
szczegółowego  zakresu  i  formy  planu  bezpieczeństwa  i  ochrony  zdrowia  oraz  szczegółowego
zakresu  robót  budowlanych,  stwarzających  zagrożenie  bezpieczeństwa  i  zdrowia  ludzi  -
Dziennik Ustaw nr 151, poz. 1256.

Przepisy  Prawa  Budowlanego  dotyczące  zagadnień  związanych  z  geodezyjną  obsługą
inwestycji przedstawiają się następująco:

Prawo budowlane - Dziennik Ustaw, nr 156, poz. 1118, rok 2006,
Ustawa  –  Prawo  budowlane,  zwana  dalej  „ustawą”,  normuje  działalność  obejmującą  sprawy
projektowania,  budowy,  utrzymania  i  rozbiórki  obiektów  budowlanych  oraz  określa  zasady
działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.
- obiekt budowlany:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i
urządzeniami,
c) obiekt małej architektury;
-  budynek  –  to  taki  obiekt  budowlany,  który  jest  trwale  związany  z  gruntem,  wydzielony  z
przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
- budynek mieszkalny jednorodzinny – to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie
bliźniaczej,  szeregowej  lub  grupowej,  służący  zaspokajaniu  potrzeb  mieszkaniowych,
stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej
niż  dwóch  lokali  mieszkalnych  albo  jednego  lokalu  mieszkalnego  i  lokalu  użytkowego  o
powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 % powierzchni całkowitej budynku;
-  budowla  –  to  każdy  obiekt  budowlany  nie  będący  budynkiem  lub  obiektem  małej
architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty,
sieci  techniczne,  wolno  stojące  maszty  antenowe,  wolno  stojące  trwale  związane  z  gruntem
urządzenia  reklamowe,  budowle  ziemne,  obronne  (fortyfikacje),  ochronne,  hydrotechniczne,
zbiorniki,  wolno  stojące  instalacje  przemysłowe  lub  urządzenia  techniczne,  oczyszczalnie
ścieków,  składowiska  odpadów,  stacje  uzdatniania  wody,  konstrukcje  oporowe,  nadziemne  i
podziemne  przejścia  dla  pieszych,  sieci  uzbrojenia  terenu,  budowle  sportowe,  cmentarze,
pomniki,  a  także  części  budowlane  urządzeń  technicznych  (kotłów,  pieców  przemysłowych,
elektrowni  wiatrowych  i  innych  urządzeń)  oraz  fundamenty  pod  maszyny  i  urządzenia,  jako
odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

- obiekty małej architektury – to niewielkie obiekty, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki,
drabinki, śmietniki;

-  tymczasowy  obiekt  budowlany  –  to  obiekt  budowlany  przeznaczony  do  czasowego
użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia
w  inne  miejsce  lub  rozbiórki,  a  także  obiekt  budowlany  niepołączony  trwale  z  gruntem,  jak:
strzelnice,  kioski  uliczne,  pawilony  sprzedaży  ulicznej  i  wystawowe,  przekrycia  namiotowe  i
powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe;

- pozwolenie na budowę – to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i
prowadzenie  budowy  lub  wykonywanie  robót  budowlanych  innych  niż  budowa  obiektu
budowlanego;

-  dokumentacja  budowy  –  to  pozwolenie  na  budowę  wraz  z  załączonym  projektem
budowlanym, dziennikiem budowy, protokołami odbiorów częściowych i końcowych, w miarę
potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książki obmiarów, a w
przypadku realizacji obiektów metodą montażu – także dziennik montażu;

-  dokumentacja  powykonawcza  –  to  dokumentacja  budowy  z  naniesionymi  zmianami
dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;

- teren zamknięty – teren lub obiekt budowlany dostępny tylko dla uprawnionych.

Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod
uwagę  przewidywany  okres  użytkowania,  projektować  i  budować  w  sposób  określony  w
przepisach,  w  tym  techniczno  -  budowlanych,  oraz  zgodnie  z  zasadami  wiedzy  technicznej,
zapewniając:
-  spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

bezpieczeństwa konstrukcji,

bezpieczeństwa pożarowego,

ochrony przed hałasem i drganiami,

- warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu:

odpowiedniego usytuowanie na działce budowlanej;

poszanowania, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych
interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej;

warunki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy.

Samodzielna funkcja techniczna w budownictwie
to  działalność  związaną  z  koniecznością  fachowej  oceny  zjawisk  technicznych  lub
samodzielnego  rozwiązania  zagadnień  architektonicznych  i  technicznych  oraz  techniczno  –
organizacyjnych obejmującą działalność w zakresie:
1)  projektowania,  sprawdzania  projektów  architektoniczno-budowlanych  i  sprawowania
nadzoru autorskiego;
2) kierowania budową lub innymi robotami budowlanymi;
3) kierowania wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz
nadzorem i kontrolą techniczną wytwarzania tych elementów;
4) wykonywania nadzoru inwestorskiego;
5) sprawowania kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych;
7) rzeczoznawstwa budowlanego.
Samodzielne  funkcje  techniczne  w  budownictwie,  mogą  wykonywać  wyłącznie  osoby
posiadające „uprawnieniami budowlane”, wydawane przez organ samorządu zawodowego.

Uprawnienia budowlane mogą być udzielane do:
1) projektowania;
2) kierowania robotami budowlanymi.
W  uprawnieniach  budowlanych  należy  określić  specjalność  i  ewentualną  specjalizację
techniczno-budowlaną oraz zakres prac projektowych lub robót budowlanych objętych danym
uprawnieniem.

Uczestnikami procesu budowlanego są:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4) kierownik budowy lub kierownik robót

Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:

wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej
realizacji;

żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:

- stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,
- wykonywania ich niezgodnie z projektem.

Obowiązki kierownika budowy:

protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy;

prowadzenie dokumentacji budowy;

zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu;

kierowanie budową w sposób zgodny z projektem, pozwoleniem na budowę, oraz
przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

wstrzymanie robót budowlanych;

realizowanie zaleceń wpisanych do dziennika budowy;

zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających
zakryciu;

przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru.

Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na
budowę.

Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:

obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę
zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej:

parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35

m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m,

płyt do składowania obornika,

szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25

m3,

naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie
większej niż 4,50 m,

suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2 ;

wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, wiat i altan oraz

przydomowych oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do

25 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać

dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki;

indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50

m3 na dobę;

altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o
powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast oraz
wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich;

wiat przystankowych i peronowych;

budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 20 m2, służących jako

zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach

stanowiących własność Skarbu Państwa i będących we władaniu zarządu kolei;

wolno stojących kabin telefonicznych, szaf i słupków telekomunikacyjnych;

parkometrów z własnym zasilaniem;

boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bieżni służących do rekreacji;

miejsc postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk włącznie;

zatok parkingowych na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych;

tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i
przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce;

gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2, rzy
rozpiętości konstrukcji nie większej ni? 4,80 m, przeznaczonych wyłącznie a cele
gospodarki leśnej i położonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa;

obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej
1 m poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów
przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin;

przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 30 m2;

pomostów o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do
dna akwenu, do 2,50 m, służących do:

- cumowania niewielkich jednostek pływających,
- uprawiania wędkarstwa,
- rekreacji;

instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7
m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych
jednorodzinnych;

przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych,
cieplnych i telekomunikacyjnych;

urządzeń pomiarowych, wraz z ogrodzeniami i drogami wewnętrznymi, państwowej
służby hydrologiczno-meteorologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej;

obiektów małej architektury;

ogrodzeń;

obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji

robót budowlanych, położonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów
używanych przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach

geologicznych i pomiarach geodezyjnych;

tymczasowych obiektów budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty

wystawowe;

znaków geodezyjnych, a także obiektów triangulacyjnych, poza obszarem

parków narodowych i rezerwatów przyrody;

instalacji telekomunikacyjnych w obrębie budynków będących w użytkowaniu.

Budowa przyłączy wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy
zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego.

Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na:

remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem
obiektów wpisanych do rejestru zabytków;

ociepleniu budynków o wysokości do 12 m;

utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych;

instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na

obiektach wpisanych do rejestru zabytków;

wykonywaniu urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, z wyjątkiem:

- ziemnych stawów hodowlanych,
- urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych w granicach

parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz
ich otulin;

wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej

50 m3/h oraz obudowy ujęć wód podziemnych;

przebudowie sieci elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych,

gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych;

instalowaniu krat na obiektach budowlanych;

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – Dziennik Ustaw nr 75,
poz. 690.

Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z
nimi  urządzenia,  ich  usytuowanie  na  działce  budowlanej  oraz  zagospodarowanie  działek
przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań ustawy z dnia 7 lipca 1994
r. - Prawo budowlane.

Przepisy  rozporządzenia  stosuje  się  przy  projektowaniu  i  budowie,  w  tym  także  odbudowie,
rozbudowie,  nadbudowie,  przebudowie  oraz  przy  zmianie  sposobu  użytkowania  budynków
oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, a także
do związanych z nimi urządzeń budowlanych.

Przeznaczenie budynku, sposób i forma zabudowy oraz zagospodarowania działki budowlanej
powinny być zgodne z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz
warunkami obrony cywilnej.

1. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien być wznoszony poza
zasięgiem zagrożeń i uciążliwości określonych w przepisach odrębnych, przy czym dopuszcza
się wznoszenie budynków w tym zasięgu pod warunkiem zastosowania środków technicznych
zmniejszających uciążliwości poniżej poziomu ustalonego w tych przepisach bądź
zwiększających odporność budynku na te zagrożenia i uciążliwości, jeżeli nie jest to sprzeczne
z warunkami ustalonymi dla obszarów ograniczonego użytkowania, określonych w przepisach
odrębnych.

2. Do uciążliwości tych zalicza się w szczególności:

1) szkodliwe promieniowanie i oddziaływanie pól elektromagnetycznych,
2) hałas i drgania (wibracje),
3) zanieczyszczenie powietrza,
4) zanieczyszczenie gruntu i wód,
5) powodzie i zalewanie wodami opadowymi,
6) osuwiska gruntu, lawiny skalne i śnieżne,
7) szkody spowodowane działalnością górniczą.

Jeżeli z przepisów odrębnych nie wynikają inne wymagania, budynki na działce budowlanej
sytuuje się od granicy z sąsiednią działką budowlaną w odległości nie mniejszej niż:

4 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub
drzwiowymi w stronę tej granicy,
3 m - w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub
drzwiowych w stronę tej granicy.

Odległość od granicy mierzy się w poziomie od najbliższej krawędzi zewnętrznej
otworu drzwiowego lub okiennego ściany lub w połaci dachowej budynku zwróconej w
stronę tej granicy lub od najbliższej krawędzi otworu okiennego umieszczonego w
dachu.

Sytuowanie ściany budynku w przypadku, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy
z sąsiednią działką budowlaną lub bezpośrednio przy granicy, jeżeli:
- wynika to z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
- nie jest możliwe zachowanie odległości, ze względu na rozmiary działki.

Jeżeli na sąsiedniej działce:

- w odległości od 1,5 m do 3 m od granicy istnieje budynek ze ścianą bez
otworów okiennych lub drzwiowych albo wydano decyzję o pozwoleniu na
budowę tak usytuowanego budynku, dopuszcza się sytuowanie ściany budynku
bez otworów okiennych lub drzwiowych w takiej samej odległości od tej granicy,
chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej,
- bezpośrednio przy granicy istnieje budynek ze ścianą bez otworów okiennych
lub drzwiowych albo wydano decyzję o pozwoleniu na budowę tak usytuowanego
budynku, dopuszcza się sytuowanie ściany budynku bez otworów okiennych lub
drzwiowych bezpośrednio przy tej granicy, przylegającej do istniejącej ściany,
chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Okapy i gzymsy nie mogą pomniejszać odległości od granicy działki budowlanej, o
więcej niż 0,8 m, natomiast części budynku, takie jak balkony, galerie, tarasy, schody
zewnętrzne, pochylnie i rampy - o więcej niż 1,3 m.

Odległości, nie odnoszą się do podziemnych części budynku znajdujących się
całkowicie poniżej poziomu terenu.

Budynek inwentarski, budynek gospodarczy ze ścianą z otworami okiennymi lub
drzwiowymi nie mogą być sytuowane w odległości mniejszej niż 8 m od ściany
istniejącego budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego albo budynku
użyteczności publicznej, dla których wydano decyzję o pozwoleniu na budowę na
sąsiedniej działce.

Dojazdy do budynków

Do działek budowlanych oraz do budynków i urządzeń z nimi związanych należy zapewnić
dojście i dojazd umożliwiający dostęp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i
sposobu ich użytkowania oraz wymagań dotyczących ochrony przeciwpożarowej, określonych

w przepisach odrębnych. Szerokość jezdni nie może być mniejsza niż 3 m.

Dopuszcza się zastosowanie dojścia i dojazdu do działek budowlanych w postaci ciągu pieszo-
jezdnego, pod warunkiem że ma on szerokość nie mniejszą niż 5 m, umożliwiającą ruch pieszy
oraz ruch i postój pojazdów.

Do budynku i urządzeń z nim związanych, wymagających dojazdów, funkcję tę mogą spełniać
dojścia, pod warunkiem że ich szerokość nie będzie mniejsza niż 4,5 m.

Dojścia i dojazdy do budynków, z wyjątkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji
indywidualnej, powinny mieć zainstalowane oświetlenie elektryczne, zapewniające bezpieczne
ich użytkowanie po zapadnięciu zmroku.

Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności
publicznej powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów, utwardzone dojścia o szerokości
minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom
niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą
korzystać.

Studnie

Odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej,
zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy
ochronnej, powinna wynosić - licząc od osi studni - co najmniej:
1) do granicy działki - 5 m,
2) do osi rowu przydrożnego - 7,5 m,
3) do budynków inwentarskich i związanych z nimi szczelnych silosów, zbiorników do
gromadzenia nieczystości, kompostu oraz podobnych szczelnych urządzeń - 15 m,
4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są
do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących
ochrony wód - 30 m,
5) do nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych, najbliższego przewodu
rozsączającego kanalizacji lokalnej bez urządzeń biologicznego oczyszczania ścieków oraz do
granicy pola filtracyjnego - 70 m.

Dopuszcza się sytuowanie studni w odległości mniejszej niż 5 m od granicy działki, a także
studni wspólnej na granicy dwóch działek, pod warunkiem zachowania na obydwu działkach
odpowiednich odległości.
Ustawa  z  dnia  17.05.1989  r.  Prawo  Geodezyjne  i  Kartograficzne  –  Dziennik  Ustaw  nr  240,
poz. 2027 z roku 2005.

Ustawa reguluje sprawy dotyczące:
  1)   geodezji i kartografii;
  2)   krajowego systemu informacji o terenie;
  3)   ewidencji gruntów i budynków;
  4)   inwentaryzacji i ewidencji sieci uzbrojenia terenu;
  5)   rozgraniczania nieruchomości;
  6)   państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
  7)   uprawnień do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych;

numeracji porządkowej nieruchomości w miejscowościach.

Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią:
1) organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego:

a) Główny Geodeta Kraju,
b) wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru

geodezyjnego i kartograficznego, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w
województwie;

2) organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:

a) marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa

wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego,

b) starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład

starostwa powiatowego.

Prace geodezyjne i kartograficzne wykonują podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a
także  inne  jednostki  organizacyjne  utworzone  zgodnie  z  przepisami  prawa,  jeżeli  przedmiot
ich działania obejmuje prowadzenie tych prac.
Wykonawca  prac  geodezyjnych  i  kartograficznych  jest  obowiązany  zgłosić  prace  do
odpowiednich miejscowo organów, przed przystąpieniem do ich wykonania, a po wykonaniu
prac przekazać powstałe materiały lub informacje o tych materiałach do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego.
Osoby wykonujące prace geodezyjne i kartograficzne mają prawo:
  1)   wstępu  na  grunt  i  do  obiektów  budowlanych  oraz  dokonywania  niezbędnych  czynności
związanych z wykonywanymi pracami;
  2)   dokonywania przecinek drzew i krzewów, niezbędnych do wykonania prac geodezyjnych;
  3)   nieodpłatnego umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych znaków geodezyjnych,
grawimetrycznych i magnetycznych oraz urządzeń zabezpieczających te znaki;
  4)   umieszczania na gruntach i obiektach budowlanych budowli triangulacyjnych.

Rozpowszechnianie, rozprowadzanie oraz reprodukowanie w celu rozpowszechniania i
rozprowadzania map, materiałów fotogrametrycznych i teledetekcyjnych, stanowiących
państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, wymaga zezwolenia:
  1)   Głównego Geodety Kraju - w zakresie zasobu centralnego;
  2)   marszałka województwa - w zakresie zasobu wojewódzkiego;
  3)   starosty - w zakresie zasobu powiatowego.

Inwentaryzacja i ewidencja sieci uzbrojenia terenu
Inwestorzy są obowiązani:
  1)   uzgadniać usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu z właściwymi starostami;
  2)   zapewnić wyznaczenie, przez jednostki uprawnione do wykonywania prac geodezyjnych,
usytuowania obiektów budowlanych wymagających pozwolenia na budowę, a po zakończeniu
ich budowy - dokonanie geodezyjnych pomiarów powykonawczych i sporządzenie związanej z
tym dokumentacji.

Geodezyjne pomiary powykonawcze sieci podziemnego uzbrojenia terenu, układanej w
wykopach otwartych, należy wykonać przed ich zakryciem.

Do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii jest niezbędne
posiadanie uprawnień zawodowych.

Przez wykonywanie samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii rozumie się:
  1)   kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi, podlegającymi zgłoszeniu do
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, oraz sprawowanie nad nimi
bezpośredniego nadzoru;
  2)   wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych,
podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
  3)   pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii;
  4)   wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem
nieruchomości;
  5)   wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania
wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpić zagrożenie dla
zdrowia lub życia ludzkiego.

Osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii są obowiązane
wykonywać swoje zadania z należytą starannością, zgodnie z zasadami współczesnej wiedzy
technicznej i obowiązującymi przepisami prawa.

Uprawnienia zawodowe nadaje się w następujących zakresach:
  1)   geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne;
  2)   rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do
celów prawnych;
  3)   geodezyjne pomiary podstawowe;
  4)   geodezyjna obsługa inwestycji;
  5)   geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych;
  6)   redakcja map;
  7)   fotogrametria i teledetekcja;

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – Dziennik
Ustaw nr 80, poz. 717 ze zmianami,

Ustawa określa:
  1)   zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i
organy administracji rządowej,
  2)   zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz
ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy
- przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:
  1)   wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury;
  2)   walory architektoniczne i krajobrazowe;
  3)   wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów
rolnych i leśnych;
  4)   wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
  5)   wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób
niepełnosprawnych;
  6)   walory ekonomiczne przestrzeni;
  7)   prawo własności;
  8)   potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa;
  9)   potrzeby interesu publicznego.

Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie
sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego.

W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie
sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze

decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego,
2)

sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w
drodze decyzji o warunkach zabudowy.

Decyzje w sprawach ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego wydają:
dla inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim
- wójt, burmistrz albo prezydent miasta w uzgodnieniu z marszałkiem województwa;
dla inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym
- wójt, burmistrz albo prezydent miasta;
dla inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych
- regionalny dyrektor ochrony środowiska;

Decyzję o warunkach zabudowy wydaje;

dla inwestycji na terenach zamkniętych – wojewoda;
dla inwestycji na pozostałych terenach - wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Rozporządzenie  Ministra  Gospodarki  Przestrzennej  i  Budownictwa  z  dnia  21.02.1995  r.  w
sprawie  rodzaju  i  zakresu  opracowań  geodezyjno-kartograficznych  oraz  czynności
geodezyjnych obowiązujących w budownictwie - Dziennik Ustaw nr 25 poz.133.

Przepisy  rozporządzenia  określają  wymagania  stawiane  przed  wykonawcami  robót
geodezyjnych  podczas  projektowania,  budowy,  remontu  i  utrzymywania  obiektów
budowlanych, dla których jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę.
Przepisy regulujące zasady wykonywania pomiarów geodezyjnych związanych z realizacją
prac budowlanych zawarte są w:
Instrukcji G-3 - Geodezyjna obsługa inwestycji.

Ogólnie prace związane z obsługą geodezyjną realizacji obiektów budowlanych można
podzielić na trzy etapy podstawowe:
1.  Czynności geodezyjne realizowane przed rozpoczęciem budowy:
      -  wykonanie opracowań geodezyjno - kartograficznych dla celów   projektowych,
      -  geodezyjne opracowanie planów realizacyjnych,
      -  wytyczenie osnowy realizacyjnej oraz wyznaczanie obiektów w terenie,
2.  Roboty geodezyjne wykonywane w toku budowy:
      - geodezyjna obsługa budowy i montażu:
               -   wpasowanie osi konstrukcyjnych na stan zerowy,
               -   wykonanie niwelacji stanu zerowego,
               -   tyczenie wskaźników osi konstrukcyjnych na kondygnacjach         powtarzalnych,
               -  kontrola kształtu oraz wymiarów elementów prefabrykowanych,
      - bieżące inwentaryzacje powykonawcze obiektów lub elementów obiektów,
      - bieżące pomiary przemieszczeń obiektów i ich podłoża,
3.  Roboty geodezyjne realizowane po zakończeniu budowy:
       -   końcowe inwentaryzacyjne pomiary powykonawcze, połączone z aktualizacją mapy

zasadniczej,

       -   pomiary deformacji obiektów szczególnego znaczenia.

Czynności geodezyjne przed rozpoczęciem budowy

Pierwszym zadaniem niezbędnym do wykonania przed rozpoczęciem inwestycji jest
przeprowadzenie czynności geodezyjnych związanych z wykonaniem mapy dla celów
projektowych

Mapy do celów projektowych powinny obejmować obszar otaczający teren inwestycji w pasie,
co najmniej 30 m, a w razie konieczności również teren strefy ochronnej. Mapy te są
przeważnie kopiami mapy zasadniczej, która może być 2 razy pomniejszona lub powiększona.
Aktualność  mapy  do  celów  projektowych,  w  sensie  dopuszczalności  okresu  wykorzystania
mapy wynosi 6 miesięcy.

Treść mapy do celów projektowych, poza elementami stanowiącymi treść mapy zasadniczej
łącznie z granicami władania, powinna zawierać:
  1)   opracowane geodezyjnie linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu, linie

zabudowy oraz osie ulic, dróg itp., jeżeli zostały ustalone w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu,

2) usytuowanie zieleni wysokiej ze wskazaniem pomników przyrody,
3) usytuowanie innych obiektów i szczegółów wskazanych przez projektanta, zgodnie z

celem wykonywanej pracy.

Skalę map do celów projektowych należy dostosować do rodzaju i wielkości obiektu lub całego
zamierzenia budowlanego, przy czym:

1) skala map dla działek budowlanych nie powinna być mniejsza niż 1:500,
2) skala map dla zespołów obiektów budowlanych oraz terenów budownictwa

przemysłowego nie może być mniejsza niż 1:1000,

skala map dla rozległych terenów z obiektami budowlanymi o dużym rozproszeniu oraz
obiektami liniowymi może wynosić 1:2000.

Wielkość obszaru oraz skalę map do celów projektowych dla danej inwestycji określa w razie
potrzeby organ właściwy do wydania pozwolenia na budowę.

Geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych w terenie służy przestrzennemu usytuowaniu
tych  obiektów  zgodnie  z  projektem  budowlanym,  a  w  szczególności  zachowaniu
przewidzianego  w  projekcie  położenia  wyznaczanych  obiektów  względem  obiektów
istniejących i wznoszonych oraz względem granic nieruchomości.

Geodezyjne wytyczenie obiektów realizowane jest w oparciu o osnowy specjalne zgonie z
zasadami podanymi w wytycznych:
     -   3.1. Osnowy realizacyjne
     -   3.2. Pomiary realizacyjne

Wytyczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie podlegają geodezyjne elementy określające
usytuowanie w poziomie oraz posadowienie wysokościowe budowanych obiektów, a w
szczególności:
  1)   główne osie obiektów budowlanych naziemnych i podziemnych,
  2)   charakterystyczne punkty projektowanego obiektu,
  3)   stałe punkty wysokościowe - repery

Czynności geodezyjne realizowane w toku budowy polegające w głównej mierze na
geodezyjnej obsłudze budowy i montażu obiektu budowlanego, mogą dotyczyć również
pomiarów ewentualnych przemieszczeń wznoszonych obiektów prowadzonych trakcie
budowy oraz geodezyjnych pomiarów inwentaryzacyjnych realizowanych na bieżąco obiektów
lub ich części.

Czynności geodezyjne po zakończeniu budowy

Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych należy sporządzić geodezyjną
inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania aktualnych danych o przestrzennym
rozmieszczeniu elementów zagospodarowania działki lub terenu.

Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do użytkowania, należy
wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów wymagających w trakcie użytkowania
okresowego badania przemieszczeń i odkształceń.

Geodezyjne pomiary przemieszczeń lub odkształceń wykonuje się, wtedy, gdy:
- pomiary takie przewiduje projekt budowlany,
- na wniosek zainteresowanego właściciela obiektu.

Geodezyjna dokumentacja powykonawcza

Operat geodezyjny wchodzący w skład dokumentacji budowy powinien zawierać
dokumentację geodezyjną sporządzoną na poszczególnych etapach budowy, a w szczególności
szkice tyczenia i kontroli położenia poszczególnych elementów obiektu budowlanego.
W wypadku pomiaru przemieszczeń i odkształceń obiektu lub jego podłoża, do dokumentacji
budowy należy dołączyć operat z tych pomiarów.

Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, sporządzona w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji
powykonawczej, powinna zawierać dane umożliwiające wniesienie zmian na mapę zasadniczą,
do ewidencji gruntów i budynków oraz do ewidencji sieci uzbrojenia terenu.

Wykonawca prac geodezyjnych przekazuje:
1) oryginał dokumentacji do ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej
2) kopię mapy powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej do
kierownikowi budowy.

INSTRUKCJA TECHNICZNA O-1/O2
Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych
wydanie piąte, Warszawa 2001

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r.
w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych
- Dziennik Ustaw z dnia 24 sierpnia 2000 r.

Rozporządzenie określa parametry techniczne i warunki stosowania państwowego systemu
odniesień przestrzennych.

Przepisy instrukcji O1/O2 określają:

1. podstawy jednolitości prac geodezyjnych i kartograficznych,
2. rodzaje prac geodezyjnych i kartograficznych
3. rodzaje osnów geodezyjnych poziomych i wysokościowych,
4. ogólne zasady wykonywania pomiarów i obliczeń,
5. dokładności pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych,
6. ogólne zasady opracowania map oraz zasady podziału i oznaczania arkuszy map,
7. ogólne zasady porządkowe przy wykonywaniu prac geodezyjnych i kartograficznych.

Jednolitości prac geodezyjnych i kartograficznych zapewniają:

1. jednolity system miar,
2. jednolity państwowy system odniesień przestrzennych, przeliczalny wzajemnie z

innymi systemami,

3. instrukcje techniczne określając standardowe cechy produktu.

Przy prowadzeniu prac geodezyjnych i kartograficznych obowiązują:

jednolity dla całego kraju państwowy system odniesień przestrzennych na który
składają się:

geodezyjny układ odniesienia określający geometryczne oraz geofizyczne
parametry Ziemi, służący do wyznaczania współrzędnych geograficznych i
geodezyjnych,

układ wysokości, w którym wyznacza się wysokości względem przyjętego

poziomu odniesienia,

układy współrzędnych płaskich prostokątnych:

„1992” – dla map w skalach 1:10 000 i mniejszych,
„2000” – dla mapy zasadniczej,

jednolity dla całego kraju poziom odniesienia pomiarów grawimetrycznych,

jednolity dla całego kraju poziom odniesienia zdjęć magnetycznych.

Powierzchnią odniesienia geodezyjnego układu odniesienia jest geocentryczna elipsoida GRS
80, którą określają następujące parametry:

równikowy promień Ziemi: (a = 6 378 137 km),

ziemska stała grawimetryczna,

współczynnik dynamiczny kształtu Ziemi,

spłaszczenie geometryczne,

prędkość obrotu Ziemi.

Układ wysokości tworzą wysokości normalne, odniesione do średniego poziomu Morza
Bałtyckiego w Zatoce Fińskiej, wyznaczonego dla mareografu w Kronsztadzie (Kronsztad’60,
Kronsztad’86).

Układ współrzędnych „2000”
1. Współrzędne płaskie prostokątne x, y są obliczane w odwzorowaniu walcowym
poprzecznym Gaussa-Krügera, w pasach trzystopniowych o południkach osiowych: 15°, 18°,
21°, 24° ponumerowanych odpowiednio: 5, 6, 7, 8.
2. Współczynnik zmiany skali na południku osiowym równa się 0,999923.
3. Obraz równika jest linią o współrzędnej X=0, a obraz południka osiowego odpowiednio
linią o równaniu:
y=5 500 000 m dla pasa 5,
y=6 500 000 m dla pasa 6,
y=7 500 000 m dla pasa 7,
y=8 500 000 m dla pasa 8.

INSTRUKCJA O-3/O4
Prowadzenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego
oraz kompletowanie dokumentacji prac geodezyjnych i kartograficznych, Warszawa 2001

Instrukcja określa:

1) standardy techniczne w zakresie:

a) kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej powstałej w

wyniku wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych,

b) prowadzenia państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego jako

podstawy krajowego systemu informacji o terenie,

2) tryb postępowania związanego z prowadzeniem państwowego zasobu geodezyjnego

i kartograficznego, głównie przekazywania pomiędzy częściami pzgik,

3) zadania ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

Prowadzenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego polega na:

1) pozyskiwaniu, gromadzeniu, przechowywaniu zasobu i wyłączaniu z zasobu

materiałów, które utraciły przydatność użytkową,

2) przetwarzaniu i kontrolowaniu danych zasobu,
3) prowadzeniu baz metadanych i przekazywaniu kopii zasobu oraz danych

zasobu pomiędzy poszczególnymi częściami zasobu,

4) udostępnianiu zasobu oraz danych zasobu, sprzedaży produktów zasobu

oraz prowadzeniu marketingu,

5) zabezpieczaniu zasobu i danych zasobu.

Prowadzenia zasobu i danych zasobu realizują:

1) Główny Geodeta Kraju,
2) marszałkowie województw,
3) starostowie powiatów grodzkich i ziemskich,

KOMPLETOWANIE DOKUMENTACJI GEODEZYJNEJ I KARTOGRAFICZNEJ
POWSTAŁEJ W WYNIKU PRAC GEODEZYJNYCH

Dokumentacja prac geodezyjnych i kartograficznych dzieli się na dwie części:
1) dokumentację zawierającą materiały i informacje przeznaczone dla ośrodka,
2) dokumentację przeznaczoną dla zamawiającego pracę.

Dokumentacja przeznaczona do ośrodka musi być przygotowywana jednocześnie w

dwojakiej formie:
1) drukowanej (pisemnej), zawierającej odręcznie podpisane dokumenty,
2) komputerowej lub na komputerowych nośnikach informacji.

Wykazy dokumentów powstałych w wyniku realizacji wybranych asortymentów prac
geodezyjnych:

Kategorie dokumentacji (asortymenty):

  1. Osnowy geodezyjne
  2. Opracowania topograficzne, tematyczne i ortofotomapy
  3. Mapa zasadnicza
  4. Założenie lub modernizacja ewidencji gruntów;
  5. Założenie ewidencji budynków
  6. Gleboznawcza klasyfikacja gruntów
  7. Rozgraniczenia
  8. Scalenia i podziały na terenach miejskich
  9. Podziały nieruchomości
10. Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu
11. Inwentaryzacja powykonawcza.
12. Scalenia i wymiana gruntów dla obszarów wiejskich
13. Wyłączanie gruntów rolnych z produkcji rolnej

Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu:

A. zasób bazowy:

a. - sprawozdanie techniczne (warunki techniczne),
b. - charakterystyka źródłowych materiałów zasobu lub kopie źródłowych
materiałów bazowych służących do założenia GESUT-u,
c. - informacje ZUDP,
d. - raporty z analizy przydatności materiałów,
e. - rejestr zmian wprowadzonych w trakcie zakładania GESUT-u,
f. - wyniki pomiarów i uzgodnień przebiegu sieci (szkice i dzienniki pomiarów),
g. - kopia obwieszczenia o założeniu GESUT-u,
h. - wyplotowane mapy z przebiegiem sieci, uzgodnione z gestorem sieci,

B. zasób użytkowy:

a. - nośniki jednorazowego zapisu zawierające komputerowe zbiory danych
graficznych ewidencji uzbrojenia terenu,
b. - nośniki jednorazowego zapisu zawierające komputerowe zbiory danych
opisowych ewidencji uzbrojenia terenu,

C. zasób przejściowy:

a. - zgłoszenie pracy geodezyjnej,

b. - obliczenia,
c. - szkic osnowy geodezyjnej z wykazem współrzędnych uzyskanych z ośrodka,
d. - kopie opisów topograficznych osnowy z adnotacją o stanie znaków,
e. - inne dokumenty, które wykonawca uzna za stosowne.

Inwentaryzacja powykonawcza

A. zasób bazowy:

a. - szkic osnowy pomiarowej stabilizowanej i opisy topograficzne tej osnowy (o
ile istnieje konieczność jej założenia),
b. - szkice prac pomiarowych,
c. - dzienniki pomiaru,
d. - mapa z przebiegiem sieci uzgodnionym z zarządcą obiektu inwentaryzacji,

B. zasób użytkowy:

a. - komputerowy nośnik zawierający pliki danych i zaktualizowana mapa wraz
z nakładką tematyczną dla pierwszego i drugiego poziomu prowadzenia
zasobu,

C. zasób przejściowy:

a. - zgłoszenie pracy geodezyjnej,
b. - obliczenia,
c. - mapa z potwierdzeniem zgodności lokalizacji z opinią ZUDP,
d. - szkic osnowy geodezyjnej z wykazem współrzędnych uzyskanych z ośrodka,

e. - kopie opisów topograficznych osnowy z adnotacją o stanie znaków,
f. - inne dokumenty, które wykonawca uzna za stosowne.

UDOSTĘPNIANIE ZASOBU ORAZ DANYCH ZASOBU,
SPRZEDAŻ PRODUKTÓW ZASOBU

Materiały sprzedaje się i udostępnia na podstawie zamówienia. Forma zamówienia
uzależniona jest od formy płatności. W przypadku zapłaty gotówką lub kartą płatniczą,
zamówienie może mieć formę ustną.

Każde zamówienie musi być zarejestrowane w Dzienniku Zamówień /DZ/.

Za równorzędne zamówieniu uważa się zgłoszenie pracy geodezyjnej i kartograficznej
oraz zgłoszenie projektu do uzgodnień.

Zamówienie może zostać złożone drogą elektroniczną, o ile ośrodek posiada możliwość
autoryzacji podpisu.

Zamówienie związane z udostępnieniem danych powinno zawierać:

•

nazwę i adres zamawiającego,

•

nr NIP-u (jeśli wymagają tego przepisy o VAT),

•

formę zapłaty,

•

szczegółowe określenie przedmiotu zamówienia,

•

datę i podpis osoby upoważnionej w przypadku zamówienia pisemnego.

INSTRUKCJA TECHNICZNA G-3
Geodezyjna obsługa inwestycji
Wydanie piąte, Warszawa 1988

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dn. 24 marca 1999 r., Dziennik Ustaw nr 30, poz. 297,
- wykaz standardów technicznych – poz. 6.

Przepisy niniejszej instrukcji regulują postępowanie przy wykonywaniu prac geodezyjnych na
etapach studiów przedprojektowych opracowywania założeń techniczno – ekonomicznych
projektowania technicznego i realizacji inwestycji oraz przy wykonywaniu geodezyjnych
pomiarów obiektów w czasie ich eksploatacji.
W szczególności przepisy niniejszej instrukcji dotyczą prac geodezyjnych dla potrzeb:
budownictwa ogólnego /osiedlowego i indywidualnego/,
budownictwa przemysłowego /zakłady przemysłowe i pojedyncze obiekty przemysłowej
komunikacji  /koleje, drogi, ulice, place, tunele, mosty, wiadukty, lotniska, drogi wodne, porty
morskie i rzeczne/,
budownictwa urządzeń inżynieryjnych /przewody podziemne, naziemne i napowietrzne oraz
urządzenia im towarzyszące/,
budownictwa wodnego,
realizacji obiektów sportowych i rekreacyjnych.

Do realizacji obiektów budowlanych należy zapewnić obsługę geodezyjną, która może być
wykonywana przez jednostki państwowej służby geodezyjnej
i kartograficznej lub przez inne jednostki wykonawstwa geodezyjnego, albo też osoby fizyczne,
posiadające zezwolenie na wykonywanie robót geodezyjnych,
a przede wszystkim przez resortowe służby geodezyjne.
Inwestor określa potrzeby a generalny realizator inwestycji lub generalny wykonawca zleca
prace geodezyjne w zakresie: założenia i pomiaru osnowy realizacyjnej, wyznaczenia granic
terenu, tyczenia głównych osi obiektów budowlanych, założenia roboczych znaków
wysokościowych sporządzenia powykonawczej dokumentacji geodezyjno- kartograficznej,
badań przemieszczeń i odkształceń.

W celu stworzenia warunków do realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego pod względem
przestrzennym oraz umożliwienia kontroli zgodności usytuowania obiektów z projektem, a
także badań przemieszczeń i odkształceń terenu i obiektów, w projektowaniu przedsięwzięć
należy uwzględnić:
1/ układ współrzędnych osnowy realizacyjnej,
2/ projekt osnowy realizacyjnej,
3/ szczegółowe warunki techniczne wykonania pomiarów związanych z ustaleniem granic

stanu władania, pomiarów realizacyjnych
i powykonawczych, pomiarów przemieszczeń i odkształceń,

4/ wyposażenie elementów konstrukcyjnych oraz ich zespołów, /wymagających wytyczenia/

we wskaźniki montażowe, otwory, uchwyty, stanowiska pomiarowe, tarcze celownicze itp.
mające umożliwić prawidłową, zgodną z wymogami projektu geodezyjną obsługę montażu.

W celu zaspokojenia potrzeb związanych z eksploatacją, remontami, modernizacją i innymi
zadaniami, zakład przemysłowy powinien posiadać dokumentację geodezyjną zawierającą:
1/ mapę zasadniczą,
2/ mapy pochodne,
3/ mapy tematyczne,
4/ dokumentację geodezyjną pomiarów inwentaryzacyjnych, pomiarów przemieszczeń i

odkształceń,

5/ wyciągi z operatów rozgraniczeniowych.

W planowaniu, programowaniu i projektowaniu inwestycji należy wykorzystywać przydatne
do tych celów materiały geodezyjno - kartograficzne z ośrodków dokumentacji geodezyjno-
kartograficznej Pomocniczym źródłem informacji o zagospodarowaniu terenu mogą być
materiały fotogrametryczne takie jak:  fotogrametryczne zdjęcia lotnicze i naziemne oraz
powiększenia zdjęć, fotoszkice, fotomapy i ortofotomapy.
Dopuszcza się stosowanie map pochodnych wykonanych przez pomniejszenie. W przypadku
pomniejszenia ponad dwa i półkrotnego wymagana jest generalizacja treści mapy, stosownie
do potrzeb użytkownika. Dopuszcza się stosowanie map wykonanych przez powiększenie
maksymalne 2.5 - krotne z klauzulą informującą o powiększeniu.

Do opracowania planu realizacyjnego wykorzystuje się mapę zasadniczą uzyskaną przez:
1/ wykorzystanie zaktualizowanych materiałów kartograficznych, odpowiednio uzupełnionych
wymaganymi elementami, w szczególności map topograficznych oraz mapy zasadniczej i map
pochodnych,
2/ nowy pomiar, w wypadku, gdy brak materiałów nadających się do wykorzystania.
Mapy określone w ust.1 powinny obejmować teren inwestycji oraz tereny otaczające w pasie
co najmniej 30 m licząc od granic terenu inwestycji, a w razie konieczności ustalenia strefy
ochronnej, także teren tej strefy.

Skale map należy dobierać następująco:
1/ do studiów, koncepcji i opracowań przedprojektowych – mapy topograficzne w jednej lub
kilku spośród następujących skal:    1 : 200 000,  1 : 100 000,  1 : 50 000, 1 : 25 000, 1 : 10
000, 1 : 5 000;
2/ do założeń techniczno-ekonomicznych mapę zasadniczą lub pochodną - w skalach 1 : 5
000, 1 : 2 000, 1 : 1 000;
3/ do projektu technicznego mapę zasadniczą lub pochodną w skalach: 1 : 2 000, 1 : 1 000, 1 :
500, 1 : 250.

Skalę map do opracowania planu realizacyjnego należy dostosować do rodzaju i obszaru
inwestycji, przy czym dla:
1/ inwestycji budowlanych skala map nie może być mniejsza niż 1 : 1 000,
2/ inwestycji o dużej rozległości i niewielkim zagęszczeniu obiektów budowlanych może być
stosowana skala 1 : 2000,  a dla terenów strefy ochronnej - 1 : 5 000,

3/ szlaków i stacji kolejowych stosuje się w zasadzie mapy w skali 1 : 1000, a dla większych
stacji kolejowych mapy w skalach
1 : 500 i 1 : 250. Dla szlaków o mniejszym znaczeniu można stosować mapy w skali 1 : 2 000,
4/ inwestycji drogowych stosuje się mapy w skali 1 : 1000,  a w wyjątkowych przypadkach 1 : 5
000, 1 : 2 000 i 1 : 500,
5/ inwestycji liniowych napowietrznych, zlokalizowanych poza terenami zabudowanymi,
stosuje się z zasady mapy w skalach
1 : 25 000,     1 : 10 000,
6/ inwestycji urządzeń melioracji wodnych, zlokalizowanych poza terenami zabudowanymi,
stosuje się mapy w skalach
1 : 10 000 – 1 : 2 000.

Pomiary geodezyjne związane z projektowaniem, budową oraz eksploatacją zakładów i
obiektów należy wykonywać w nawiązaniu do osnowy geodezyjnej.
Pomiary geodezyjne związane z tyczeniem projektów w terenie oraz robotami budowlanymi i
montażowymi, należy opierać na geodezyjnej osnowie realizacyjnej.
Pomiary geodezyjne związane z badaniem przemieszczeń i odkształceń należy opierać na
osnowie geodezyjnej założonej dla tych celów. W uzasadnionych przypadkach można
wykorzystać do tego celu geodezyjną osnowę realizacyjną.

Osnowę realizacyjną poziomą i wysokościową dzieli się na:
1/ podstawową
2/ szczegółową
Podstawowa osnowa realizacyjna służy do powiązania tyczonego obiektu z otaczającym go
terenem i wyznaczenia szczegółowej osnowy realizacyjnej oraz w miarę możliwości - do
bezpośredniego wykonywania pomiarów realizacyjnych.
Podstawowa osnowa realizacyjna powinna być nawiązana geodezyjnie do punktów wcześniej
założonych w sposób umożliwiający prawidłowe określenie nowych punktów w państwowym
układzie współrzędnych lub wysokości.
Szczegółowa osnowa realizacyjna służy do bezpośredniego oparcia pomiarów realizacyjnych.

Pozioma osnowa realizacyjna może być zakładana jako:
- osnowa będąca zagęszczeniem osnowy państwowej,
- osnowa lokalna.
Poziomą osnowę realizacyjną mogą stanowić:
- sieci powierzchniowe kątowo - liniowe regularne bądź nieregularne,
- sieci powierzchniowe liniowe,
- sieci i pojedyncze ciągi poligonowe,
- układy baz,
- punkty wcięte.


Wybór rodzaju sieci należy uzależnić od:
1/ charakteru tyczonego zakładu /obiektu/ , a w szczególności zagęszczenia obiektów,
2/ ukształtowania terenu,
3/ możliwości zapewnienia trwałości punktów osnowy,
4/ techniki pomiarowej i obliczeniowej,
5/ kształtu i rozmiarów danego obszaru,
6/ możliwości automatyzacji procesu  przygotowania danych do tyczenia,
7/ harmonogramu robót budowlano - montażowych,

KRYTERIA OCENY DOKŁADNOŚCI WYZNACZANIA OSNOWY POZIOMEJ
Głównym kryterium oceny dokładności wyznaczenia poziomej osnowy realizacyjnej jest
średni błąd po wyrównaniu długości najbardziej niekorzystnie położonego boku sieci
Pomocniczymi kryteriami oceny dokładności wyznaczenia poziomej osnowy realizacyjnej są:
1/ średnie błędy kierunków i kątów w sieci po wyrównaniu,
2/ średnie błędy podłużne i poprzeczne punktów /na przykład średnie błędy współrzędnych/,
3/ długości półosi i kierunki dłuższych półosi elips błędu średniego,

4/ średnie błędy położenia punktów sieci, odniesione do jej punktu głównego i kierunku
głównego, przyjętych do wyrównania,

POMIARY UZUPEŁNIAJĄCE
W obrysie granic obiektu pomiar uzupełniający powinien objąć wszystkie przedmioty
sytuacyjne określone treścią mapy zasadniczej zgodnie z instrukcją K-l, nie wykazane na
posiadanych mapach sytuacyjnych lub sytuacyjno-wysokościowych. W wyniku tych prac w
granicach obiektu powinna być opracowana mapa zasadnicza o pełnej treści.
Oprócz pomiarów podanych powyżej pomiarami uzupełniającymi należy objąć dodatkowe
elementy treści mapy oraz dodatkowe pomiary obiektów /lub zjawisk/ znajdujących się w
obrysie obiektu zgodnie z celem wykonywanej roboty, a określonych w warunkach
technicznych dla danej roboty np.:
1. Dla potrzeb badań geologiczno-inżynierskich należy wyznaczyć w terenie położenie
otworów wiertniczych według projektu opracowanego przez geologa oraz dokonać pomiaru
usytuowania i rzędnych wysokości wlotu otworów, umożliwiającego wniesienie ich na mapę
/dokładność 0,6 mm w skali mapy/,
2. Dla potrzeb projektu technicznego obiektów skomplikowanych lub liniowych należy
sporządzić przekroje terenu,
3. Dla obiektów specyficznych na żądanie projektanta należy wykonać pomiary szczegółowe:

a/ elewacji budynków i hal,
b/ rozmieszczenia maszyn i urządzeń w halach,
c/ położenia osi urządzeń technicznych, skomplikowanych fragmentów sieci

podziemnych i napowietrznych oraz innych obiektów.

4. Na zlecenie projektanta i przy uwzględnieniu jego wytycznych należy wykonać niezbędne
geodezyjne pomiary badawcze, które stanowią podstawę do określenia parametrów
geotechnicznych podłoża, parametrów wytrzymałościowych konstrukcji budowlanych i
innych.

WYTYCZANIE OBIEKTÓW
Zadaniem geodezyjnego wytyczania obiektów budowlanych w terenie jest zapewnienie tym
obiektom przestrzennego usytuowania zgodnego z projektem, a w szczególności zachowanie
przewidzianego w projekcie usytuowania wytyczanych obiektów względem sąsiednich
obiektów istniejących i wznoszonych obiektów oraz względem granic działek.
Wytyczanie obiektów należy opierać na szczegółowej osnowie realizacyjnej lub istniejącej
osnowie pomiarowej.
Jeżeli plan realizacyjny opracowano na szkicu sytuacyjnym, dane liczbowe do wytyczenia
obiektu mogą być wyznaczone w stosunku do trwałych szczegółów sytuacyjnych I grupy
dokładnościowej, uwidocznionych na mapie zasadniczej lub szkicu sytuacyjnym /istniejące
budowle, trwałe granice itp/.

Plan realizacyjny i projekty techniczne należy opracować geodezyjnie, to jest w odniesieniu do
osnowy geodezyjnej określić dane liczbowe potrzebne do wyznaczania w terenie położenia
poszczególnych elementów projektowanych obiektów budowlanych.
W szczególności, dane te powinny dotyczyć:
- punktów głównych budowli,
- przebiegu osi, linii rozgraniczających, linii zabudowy,
- usytuowania obiektów budowlanych, jak również projektowanego ukształtowania terenu.

Dokumentem technicznym, według którego wykonuje się tyczenie, jest szkic dokumentacyjny,
zawierający dane dotyczące osnowy realizacyjnej i wszystkie elementy niezbędne do
wytyczenia projektu w terenie oraz lokalizację istniejących przewodów i urządzeń
podziemnych. Szkic dokumentacyjny powinien zawierać takie elementy kontrolne,
pozwalające na niezależne wytyczenie najważniejszych punktów głównych obiektu oraz
określające odległości do sąsiednich I istniejących lub wznoszonych obiektów.

Dokumentem technicznym wykonanego wytyczenia jest szkic tyczenia, na którym uwidacznia
się wszystkie dane liczbowe uzyskiwane w toku prac życzeniowych wraz z miarami
kontrolnymi oraz dane uzyskane z pomiaru istniejących urządzeń podziemnych. Szkic

tyczenia sporządza się jako dokument wycinkowy jednego, określonego etapu wytyczenia.
Szkic tyczenia może być sporządzony na kopii szkicu dokumentacyjnego.

Wykonanie wytyczenia stwierdza wykonawca pomiarów przez dokonanie odpowiedniego
wpisu w dzienniku budowy.

Wykonawca pomiarów przekazuje po dwa egzemplarze szkicu tyczenia, inwestorowi lub
wykonawcy robót budowlano-montażowych.

Wykonawca przechowuje szkice dokumentacyjne i szkice tyczenia do chwili zakończenia
budowy, po czym przekazuje je zamawiającemu.

DOKŁADNOŚĆ TYCZENIA
Dokładności tyczenia ustala się przez określenie granicznego błędu wytyczenia Mt :

Mt = r x mt ≤ K dL,

gdzie:
dL - graniczna odchyłka usytuowania wytyczonego elementu obiektu
mt - błąd średni tyczenia,
K - parametr określający, jaką częścią, granicznej odchyłki dL może być graniczny błąd
wytyczenia

Wartość parametru K zależy od stopnia ważności wyniku tyczenia dla możliwości
prawidłowego wykonania robót montażowych, wytrzymałości obiektu, prawidłowości
działania obiektu oraz zachowania przez obiekt walorów architektonicznych.

Wartość parametru K przyjmuje się:

- od 0,4 - przy wysokim stopniu ważności przedmiotu tyczenia
- do 1,0 - przy niskim stopniu ważności przedmiotu tyczenia

Wartość parametru K powinna być ustalona przez projektanta obiektu lub
przez inspektora nadzoru budowlanego oraz skonsultowana pod względem
geodezyjnym.

Pożądaną wartość średniego błędu tyczenia określa się na podstawie wzoru:

mt = Mt / r

gdzie:
Przy normalnym rozkładzie błędów tyczenia, gdy należy uzyskać prawdopodobieństwo
poprawności wyniku tyczenia:
dla Pt =0,9973, przyjmuje się współczynnik r = 3,
dla Pt = 0,9876  przyjmuje się współczynnik r = 2,5
dla Pt = 0,9545 przyjmuje się współczynnik  r = 2

W przypadku występowania warunków pomiarów wskazujących na możliwość
odbiegania rozkładu błędów tyczenia od rozkładu normalnego, należy przyjmować r =
4
Wartość współczynnika r określa wykonawca pomiarów.

OBSŁUGA GEODEZYJNA BUDOWY I MONTAŻU
1. Zadaniem geodezyjnego wytyczania szczegółów obiektów budowlanych i urządzeń
technicznych jest zapewnienie wzajemnego położenia i połączenia elementów tworzących
obiekt, zgodnych z projektem technicznym, a w szczególności zapewnienie zachowania
przewidzianego w projekcie kształtu i wymiarów obiektu.
2. W zakres zadań geodezyjnych w trakcie prac budowlano-montażowych wchodzi tyczenie
tych szczegółów, które nie mogą być prawidłowo usytuowane bez pomiarów geodezyjnych.
3. Tyczenie szczegółów w poziomie należy wykonywać w oparciu o osnowę realizacyjną
utworzoną przez główne osie wytyczanego obiektu,
4. Tyczenie elementów zespołów konstrukcyjnych i technicznych o mniejszych wymaganiach
dokładnościowych należy opierać na układach osi konstrukcyjnych tych zespołów oraz na
uprzednio wytyczonych i skontrolowanych elementach.
5. Tyczenie wysokościowe należy opierać na reperach roboczych wyznaczanych z reperów
wysokościowej osnowy realizacyjnej, umiejscowionych w możliwie najmniejszym oddaleniu

od wytyczanego obiektu, lecz poza zasięgiem przemieszczeń podłoża spowodowanych przez
obiekt i w takiej liczbie, aby była zapewniona możliwość kontroli tyczenia.

POMIARY DEFORMACJI REALIZOWANE W TRAKCIE BUDOWY

1. W celu zapewnienia bezpieczeństwa budowy obiektu budowlanego oraz bezpieczeństwa
jego eksploatacji wykonuje się pomiary przemieszczeń obiektu i jego podłoża oraz pomiary
odkształceń obiektu.
2. Prace te wykonuje się w wypadkach przewidzianych w warunkach technicznych lub na
wniosek inwestora albo innej zainteresowanej jednostki - zgodnie ze zleceniem lub umową.

ZASADY REALIZACJI OBSŁUGI BUDOWY I MONTAŻU

Wykonanie każdego z etapów robót geodezyjnych potwierdza się wpisem do dziennika
budowy. Kierownikowi budowy przekazuje się dwa egzemplarze szkiców tyczenia i kontroli
położenia fundamentów i poszczególnych elementów obiektu budowlanego, zawierające dane
geodezyjne umożliwiające wznowienie lub kontrolę wyznaczenia.

Wykonawca przechowuje po jednym egzemplarzu szkicu do chwili zakończenia budowy.

W razie stwierdzenia niedopuszczalnych rozbieżności między wynikami pomiarów, a
ustaleniami projektu obiektu budowlanego, fakt ten należy odnotować w dzienniku budowy.

POMIARY POWYKONAWCZE WYBUDOWANYCH OBIEKTOW I URZĄDZEŃ
l. Inwestor jest obowiązany zapewnić sporządzenie powykonawczych pomiarów
inwentaryzacyjnych zakończonych obiektów budowlanych w celu zebrania odpowiednich
danych geodezyjnych dotyczących zagospodarowanego terenu, w tym także jego
ukształtowania pionowego.
2. Sporządzona w wyniku realizacji inwestycji dokumentacja geodezyjno-kartograficzna w
tym mapa zakładu powinna zawierać dane niezbędne do wniesienia zmian na mapę
zasadniczą.
3. Dokładność inwentaryzacyjnych pomiarów powykonawczych, powinna odpowiadać
dokładności pomiarów sytuacyjno -wysokościowych określonych w instrukcji technicznej G-4.
4. Przewody podziemne i elementy podziemne budowli należy poddawać pomiarowi
powykonawczemu po ułożeniu w wykopie, ale przed ich przykryciem /zasypaniem/.
Obowiązek zgłoszenia obiektów do pomiaru przed przykryciem spoczywa na zamawiającym i
wykonawcy robót budowlano-montażowych.

ETAPY ZAKŁADANIA REGULARNEJ OSNOWY REALIZACYJNEJ
- graficzne odczytanie z mapy projektu współrzędnych państwowych dla punktów osi głównej
i obliczenie danych do wyniesienia osnowy znanymi metodami,
- przygotowanie szkicu wytyczenia osnowy realizacyjnej,
- wyniesienie punktów głównych, przy założeniu bezbłędności wyniesienia jednego z punktów
i kierunku do drugiego punktu oraz skorygowaniu odległości pomiędzy punktami,
- zamarkowanie punktów głównych,
- wytyczenie w terenie pozostałych punktów i ich zamarkowanie,
- wykonanie pomiarów kontrolnych – przekątne,
- stabilizacja punktów znakami trwałymi (blokami betonowymi z płytkami metalowymi,
często z wytrasowana siatką kwadratów),
- dokładny pomiar osnowy na środki znaków trwałych,
- wyrównanie pomiarów osnowy z przyjęciem bezbłędności jednego punktu głównego oraz
azymutu osi głównej osnowy
- wytrasowanie obliczonych poprawek na płytkach, zaznaczenie punktów o założonych
współrzędnych.

ETAPY TYCZENIA FUNDAMENTÓW OBIEKTÓW

Tyczenie lokalizujące,

Tyczenie punktów osi konstrukcyjnych,

Przeniesienie osi konstrukcyjnych na ławy budowlane.

Wytyczanie obiektów realizuje się przy zachowaniu zewnętrznej dokładności tyczenia.

ROBOTY GEODEZYJNE WYKONYWANE W TOKU BUDOWY
               -   wpasowanie osi konstrukcyjnych na stan zerowy,
               -   wykonanie niwelacji stanu zerowego,
               -   tyczenie wskaźników osi konstrukcyjnych na kondygnacjach         powtarzalnych,
               -  kontrola kształtu oraz wymiarów elementów prefabrykowanych,
Za stan zerowy wznoszonego budynku przyjmuje się:
- dla budynku nie podpiwniczonego moment zrealizowania ścian fundamentowych,
- dla budynku podpiwniczonego moment zrealizowania stropu na kondygnacji piwnicznej.
Tyczenie elementów obiektów realizuje się przy zachowaniu wewnętrznej dokładności
tyczenia.
Wpasowanie osi konstrukcyjnych na stan zerowy polega na wykonaniu pomiaru
inwentaryzacyjnego wzajemnego położenia ścian stanu zerowego oraz takim wpasowaniu
rozmieszczenia osi konstrukcyjnych kondygnacji powtarzalnych, aby ściany tych kondygnacji
zostały zrealizowane w miarę symetrycznie względem ścian stany zerowego. Dopuszcza się
zlicowanie  się ścian, natomiast niedopuszczalne jest wystawanie ściany kondygnacji
powtarzalnej poza ścianę stanu zerowego.

Niwelację wykonuje się dla punktów przecięcia osi konstrukcyjnych oraz w punktach
dodatkowych w przypadku znacznych rozpiętości ścian obiektu. Wyznacza się położenia
punktu najwyższego oraz ustala się wielkości nadlewek dla pozostałych punktów.

Tyczenie wskaźników osi konstrukcyjnych na kondygnacjach powtarzalnych realizuje się przy
zastosowaniu dwóch rodzajów osnów:
- osnowy budowlano – montażowej zewnętrznej, gdzie stosuje się metody:

- metodę rzutowania,

- metodę prostej odniesienia,

- osnowy budowlano montażowej wewnętrznej, gdzie stosuje się metody:

- prostokąta podstawowego,

- bazy tyczenia.

Tyczenie wskaźników można realizować metodą pomiarów GPS przy wykorzystaniu zarówno
osnów zewnętrznych oraz wewnętrznych.
Tyczenie wskaźników osi konstrukcyjnych wykonywane jest zawsze w dwóch etapach:
Pierwszy etap realizowany jest po wykonaniu wpasowania osi konstrukcyjnych na stan zerowy
i  polega  przede  wszystkim  na  założeniu  osnowy  realizacyjnej  służącej  do  wykonywania
powtarzalnych  etapów  zasadniczych  oraz  na  wykonaniu  niezbędnych  pomiarów
przygotowawczych.
Drugi etap polega na właściwym, powtarzalnym realizowaniu zespołu czynności pomiarowych
niezbędnych dla przeniesienia osi konstrukcyjnych na kolejne piętra realizowane budowli.

Metoda rzutowania:
Warunki  stosowania:  znaczna  dostępność  placu  budowy  w  odległościach  równych,  co
najmniej  wysokości  budynku.  Niski  stan  zerowy  umożliwiający  wytyczenie  osnowy  ponad
konstrukcją fundamentów.
Etap  pierwszy:  Założenie  punktów  osnowy  realizacyjnej  na  przedłużeniach  osi
konstrukcyjnych  w  odległościach  równych,  co  najmniej  wysokości  budynku.  Zaznaczenie
kierunków  osi  na  fundamentach  budowli  i  jeżeli  jest  to  możliwe  na  trwałych  obiektach  po
przeciwległej dla obiektu stronie.
Etap  drugi:  Tyczenie  osi  konstrukcyjnych  na  kolejnych  kondygnacjach  przy  zastosowaniu
metody  rzutowania,  realizowanej  koniecznie  w  dwóch  położeniach  lunety  w  odniesieniu  do
punktów  zaznaczonych  na  stanie  zerowym.  Kontrola  wzajemnego  położenia  punktów  osi
konstrukcyjnych.
Metoda dokładna, dla której błąd pomiaru rośnie wraz z wysokością budynku i wynika przede
wszystkim z błędu inklinacji.

Metoda prostej odniesienia:
Warunki  stosowania:  znaczna  dostępność  placu  budowy  w  odległościach  równych,  co
najmniej wysokości budynku. Wysokość stanu zerowego dowolna.
Etap  pierwszy:  Założenie  punktów  osnowy  realizacyjnej  na  prostych  równoległych  do  osi
konstrukcyjnych przesuniętych poza budynek na odległości np.: 1m. Przesunięcie realizowane
jest przy zastosowaniu łat wyposażonych w libellę oraz tarczę celowniczą oddaloną od punktu
zerowego łaty (przykładanego do osi konstrukcyjnej) o wartość 1 m.
Etap  drugi:  Tyczenie  osi  konstrukcyjnych  na  kolejnych  kondygnacjach  przy  zastosowaniu
metody  rzutowania,  realizowanej  koniecznie  w  dwóch  położeniach  lunety  w  odniesieniu  do
przeciwległych

punktów

osnowy.

Kontrola

wzajemnego

położenia

punktów

osi

konstrukcyjnych.
Metoda mniej dokładna od metody rzutowania, bardziej pracochłonna i mniej bezpieczna, dla
której  błąd  pomiaru  rośnie  wraz  z  wysokością  budynku  i  wynika  przede  wszystkim  z  błędu
inklinacji oraz ze staranności przykładania łaty.

Metoda prostokąta podstawowego
Warunki stosowania: metoda stosowana przy ograniczonym dostępie do placu budowy, dla jej
realizacji  wymagane  jest  występowanie  przynajmniej  czterech  otworów  w  stropach
kondygnacji piwnicznej oraz kondygnacji powtarzalnych.
Etap pierwszy: Założenie minimum 4 punktów osnowy realizacyjnej usytuowanych nad (pod)
otworami  technologicznymi  stropów.  Wykonanie  pomiarów  z  poszczególnych  stanowisk
metodą  biegunową  do  punktów  przecięć  osi  konstrukcyjnych  w  nawiązaniu  do  pozostałych
stanowisk osnowy.
Etap  drugi:  Wyznaczanie  punktów  osnowy  na  poszczególnych  kondygnacjach  poprzez
centrowanie  przez  otwory  w  stropach  przy  zastosowaniu  pionowników  optycznych.
Odtworzenie  i  kontrola  kształtu  osnowy.  Wytyczenie  punktów  przecięć  osi  konstrukcyjnych
metodą biegunową przynajmniej z dwóch punktów osnowy. Kontrola wzajemnego położenia
punktów osi konstrukcyjnych.
Metoda  mniej  dokładna  od  metody  rzutowania  i  metody  prostej  odniesienia,  w  której  błędy
nakładają  się  w  wyniku  kolejnego  przenoszenia  punktów  osnowy  na  wyższe  kondygnacje.
Metoda  mniej  bezpieczna  wymagająca  posługiwania  się  instrumentami  geodezyjnymi
bezpośrednio na wznoszonym obiekcie.

Metoda bazy tyczenia
Warunki  stosowania:  metod  stosowana  w  przypadku  braku  otworów  technologicznych  i
wymagającą wykucia przynajmniej dwóch otworów.
Etap pierwszy: Założenie minimum 2 punktów osnowy realizacyjnej usytuowanych nad (pod)
otworami technologicznymi stropów (założenie bazy). Wykonanie pomiarów z obu stanowisk
metodą  biegunową  do  punktów  przecięć  osi  konstrukcyjnych  w  nawiązaniu  do  drugiego
stanowiska  osnowy.  Wykonanie  dodatkowych  pomiarów  na  punkty  kierunkowe  widoczne  z
każdej kondygnacji.
Etap  drugi:  Wyznaczanie  punktów  osnowy  na  poszczególnych  kondygnacjach  poprzez
centrowanie  przez  otwory  w  stropach  przy  zastosowaniu  pionowników  optycznych.
Odtworzenie  i  kontrola  kształtu  osnowy.  Wytyczenie  punktów  przecięć  osi  konstrukcyjnych
metodą  biegunową  przynajmniej  z  obu  punktów  osnowy.  Kontrola  wzajemnego  położenia
punktów osi konstrukcyjnych.
Metoda  jeszcze  mniej  dokładna  od  powyższych,  w  której  błędy  nakładają  się  w  wyniku
kolejnego  przenoszenia  punktów  osnowy  na  wyższe  kondygnacje.  Metoda  mniej  bezpieczna
wymagająca  posługiwania  się  instrumentami  geodezyjnymi  bezpośrednio  na  wznoszonym
obiekcie.