background image

 
 

 

 

JAK WYBRAĆ STUDIA? 

 

 

 
 
 

Tomasz Piotrowski 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 
 
 
 

 

Wybór kierunku studiów należy do najważniejszych wyborów w życiu. Mimo to

 

najczęściej jest przypadkowy. Oferta edukacyjna uczelni wyższych jest ogromna

 

i zróżnicowana, rynek pracy wymagający, a bezrobocie wśród młodych większe niż 

kiedykolwiek. 

 
 

Jak wybrać studia? Jak zdecydować o przyszłym zawodzie i jak zaplanować 

przyszłą karierę? 

 
 

Te pytania zadają sobie uczniowie szkół średnich. Niestety odpowiedzi, które uzyskują 

– o ile uda im się jakieś uzyskać – są niewiele warte, a czasem wręcz szkodliwe. 

Dlatego stworzyliśmy ten krótki poradnik. Zawiera on narzędzia, które pomogą Ci 

znaleźć odpowiedź.

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Publikacja może być nieodpłatnie rozpowszechniana w formie elektronicznej. Autor zabrania 

dokonywania zmian w dziele oraz komercyjnego wykorzystywania publikacji. 

 

Warszawa, 2013 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 

Spis treści

 

 
Wstęp   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  4 

 
Rozdział I. Poznaj samego siebie ….................................................................................... 6 
 
Rozdział II. Poznaj kierunki studiów …................................................................................. 9 
 
Rozdział III. Zaplanuj swoją karierę …................................................................................. 14 
 
Zakończenie   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 17 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 

 

Wstęp

 

 

Podejmowanie  decyzji  bez  uprzedniego  zasięgnięcia  informacji  wydaje  nam  się  działaniem 
absurdalnym.  Czy  dobry  lekarz  decyduje  o  zapisaniu  określonego  leku  bez  przeprowadzenia 
wywiadu z pacjentem? Czy dokonujemy zakupu, nie znając ceny  produktu? Czy kupimy buty 
bez wcześniejszego przymierzenia ich? Odpowiedzi na te pytania są oczywiste. Tymczasem co 
roku tysiące młodych ludzi kupuje sobie studia, nie znając ich ceny oraz  - przede wszystkim - 
nie wiedząc czy wybrane studia w ogóle do nich pasują. 
 

Skutki pochopnie podejmowanych decyzji obserwujemy dziś, dowiadując się raz po raz 

o  “straconym  pokoleniu”  i  rosnącym  wśród  młodych  ludzi  bezrobociu.  Mówienie  o  straconym 
pokoleniu  jest  -  moim  zdaniem  - 

znaczną  przesadą.  Jestem  przeciwny  uznawaniu 

repezentantów jakiejkolwiek grupy wiekowej za “straconych”. 

 
Optymizm  stanowi  element  ducha  pr

zedsiębiorczości,  ale  do  dokonania  diagnozy 

sytuacji  ludzi  wchodzących  obecnie  w  dorosłość  wystarczy  czysty  realizm.  Jeszcze  nigdy  w 
historii naszej cywilizacji 

ludzie nie mieli tak wielkiej swobody w decydowaniu o tym, jaką drogę 

życiową  obiorą.  Możliwości  wyboru  jest  więcej,  ale  chyba  większość  z  nas  zdała  sobie  już 
kiedyś  sprawę,  że  500  kanałów  w  telewizji  cyfrowej  nie  sprawia,  że  wiemy,  co  obejrzeć. 
Zazwyczaj jest 

wręcz przeciwnie.  

 
Każdy  licealista  zada  sobie,  prędzej  czy  później,  trudne  pytania.  Jakie  studia  wybrać? 

Jakie przedmioty zdawać na maturze? Czy znajdę po tym pracę? Każdy rodzić zapyta o studia 
swoje  dziecko.  W  niniejszym  poradniku  postaram  się  wskazać  metody,  których  zastosowanie 
sprawi,  że  znalezienie  odpowiedzi  na  powyższe  pytania  będzie  łatwiejsze.  Refleksja  oraz 
informacja  to  warunki  świadomej  decyzji,  a  taką  powinien  podjąć  każdy  przyszły  lub  świeżo 
upieczony maturzysta. 

 

 

 

Tomasz Piotrowski. 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 
 
 
 
 

Czym jest świadomy wybór studiów? To wybór poprzedzony trzema krokami: 

 
 
 

 

 

 
 

Krok I: 

POZNAJ 

SAMEGO 

SIEBIE

 

Krok II: 

POZNAJ 

KIERUNKI 

STUDIÓW

 

Krok III: 

ZAPLANUJ 

SWOJĄ 

KARIERĘ

 

background image

 
 

Krok  1:  poznaj  samego 
siebie 

 

zy  zastanawiałeś  się  kiedyś,  po  co  Ci 
studia? Większość przyszłych studentów 
nie zdobywa się na

 

taką  refleksję  i  rozpoczyna  studiowanie  z 
przekonania  o  tym,  że  studia  każdy  mieć  musi. 
Nie  każdy.  Bill  Gates  i  Steve  Jobs  nie  zdobyli 
dyplomów,  a  mimo  to  stali  się  jednymi  z 
najbogatszych  ludzi  na  świecie  oraz  ikonami 
sukcesu.  Studia  nie  są  niezbędne.  Jednakże 
bardzo  bardzo  się  przydają...  jeśli  tylko  wiesz, 
jak  je  wykorzystać.  Można  spędzić  pięć  lat, 
studiując  i  zupełnie  stracić  ten  czas.  Jak  tego 
uniknąć? Czytaj dalej.

 

 

Nauka  w  szkole  i  studia  są  po  to,  żeby  kiedyś 
mieć pracę. To jeden z najczęściej wybieranych 
powodów 

podejmowania 

studiów 

według 

badania przeprowadzonego  w 2009 r. Świetnie, 
ale jeżeli skończyłeś 18 lat to sytuacja na rynku 
pracy  - 

choć  nie  najlepsza  -  daje  Ci  możliwości 

podjęcia  zatrudnienia  od  zaraz.  Call  Centers, 
agencje  ulotkowe,  bary  i  restauracje  oraz 
przedsiębiorstwa  zajmujące  się  pośrednictwem 
finansowym  stoją  przed  Tobą  otworem  i  wciąż 
potrzebują  nowych  pracowników.  Już  teraz 
możesz mieć pracę.

 

 

Rozumiem,  że  wyżej  wskazani,  potencjalni 
pracodawcy  nie  zachęcają  Cię  do  pożegnania 
się z edukacją i rozpoczęcia zawodowego życia. 
Uprzedzając 

oburzenie 

kelnerów, 

moim 

zamiarem  nie  jest  umniejszanie  znaczenia 
jakiejkolwiek  profesji.  Osoba  wykonująca  i 
utrzymująca  się  z  pracy,  którą  lubi,  to,  moim 
zdaniem, człowiek sukcesu. Ważne, aby znaleźć 
coś  dla  siebie.  Dochodzimy  do  pierwszego  i 
najważniejszego  pytania,  które  należy  sobie 
zadać, wybierając studia. 
 

 
 

Jaką chciałbym mieć pracę?

 

 

Odpowiedź na tak postawione pytanie wcale nie 
jest  prosta.  Szczególnie  dla  licealisty,  którego 
doświadczenia  zawodowe  są  często  żadne. 
Jedn

ak bez tej odpowiedzi wybór studiów będzie

 

przypadkowy. 

Jeżeli 

nie 

wiemy 

dokąd 

zmierzamy,  to  bardzo  prawdopodobne,  że 
dojdziemy  tam,  gdzie  nie  chcielibyśmy  się 
znaleźć.

 

 
 

Czy 

nie 

mógłby 

pan 

mnie 

poinformować, 

którędy 

powinnam 

pójść? - mówiła dalej.  
-  To 

zależy  w  dużej  mierze  od  tego, 

dokąd  pragnęłabyś  zajść  -  odparł  Kot-
Dziwak. 
 

Właściwie wszystko mi jedno.  

W  takim  razie  również  wszystko 

jedno, którędy pójdziesz.  
 
- Lewis Carrol 
 
 
Jeśli  nie  ustalasz  celów  dla  siebie, 
jesteś  skazany  na  pracowanie  przy 
osiąganiu celów kogoś innego.
 
 
- Brian Tracy

 

 
 

 
Jednak  jest  na  to  sposób.  Większość  młodych 
ludzi  już  na  etapie  szkoły  średniej  jest  w  stanie 
uzyskać  odpowiedzi  na  kilka  bardzo  ważnych 
pytań.  Odpowiedzi  na  te  pytania  bardzo 
pomagają w określeniu

 

tego

,  co  chciałoby  się  w  życiu  robić.  Lista  tych 

pytań  jest  bardzo  długa.  Poniżej  kilka 
przykładów.

 

 

Co  lubię  robić?  W  czym  czuję  się  dobra?  Co 
mnie  interesuje?  Z  czego  jestem  znany?  Czego 
nie cierpię i kijem bym tego nie ruszał?

 

 

Doświadczeni  doradcy  zawodowi  znają  o  wiele 
więcej  takich  naprowadzających  pytań,  a 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

potrzeba  ich  dużo,  aby  móc  stworzyć  swój 

wiarygodny profil psychologiczno - zawodowy.

 

 
 

Do zrobienia

 

Zadaj sobie kilka pytań na temat samego siebie i zapisz odpowiedzi

 

 

 
Jeżeli  przyłożyłeś  się  do  tego  zadania  i 
poświęciłeś  mu  wystarczająco  dużo  czasu,  to 
masz 

coś 

na 

kształt 

swojego 

profilu 

psychologiczno  -  zawodowego. 

Teraz  zastanów 

się w jakiej pracy mógłbyś wykorzystywać swoje 
mocne  strony  i  zdolności  oraz  rozwijać 
zainteresowania.  Jest  tylko  jeden  k

łopot…jakie 

znasz zawody?

 

 

Aby  dobrze  wybrać  przyszłą  pracę  trzeba 
wiedzieć, na czym ona polega. Profesji jest bez 
liku.  Adwokat,  tłumacz,  chirurg,  architekt, 
księgowy,  nauczyciel,  menadżer  sportowy, 
kierowca  autobusu,  trener,  psychoterapeuta, 
sekretarz,  poseł,  sędzia,  doradca  podatkowy, 
inżynier 

produkcji, 

mechanik, 

hydraulik, 

notariusz,  event  menadżer,  coach,  grafik, 
dziennikarz i wiele, wiele innych. Niezbędne jest 
posiadanie  informacji  o  tym,  na  czym  polega 
wykonywanie  danego  zawodu.  O  ile,  mniej 
więcej, wiemy czym zajmuje się adwokat, to, tak 
naprawdę, niewiele osób zdaje sobie sprawę ze 
specyfiki pracy prawnika i nie ma pojęcia o tym, 
jak studiuje się prawo.

 

 

Tak  samo  rzecz  ma  się  z  innymi  zawodami. 
L

icealiści bardzo często wybierają kierunek  

 
studiów  w  oparciu  o  mgliste  wyobrażenie 
konkretnej  profesji.  Efektem  są  niejednokrotnie 
zawiedzione  oczekiwania,  konieczność  zmiany 
kierunku, a nawet pretensje do rodziców, którzy 
doradzili lub zaaprobowali wybór. 

 

 

Skąd  czerpać  informacje  na  temat  zawodów? 
Dobrze jest porozmawiać z kimś, kto już pracuje 
w  danej  profesji  jakiś  czas,  absolwenta 
określonego  kierunku  studiów.  Taka  osoba 
studiowała, szukała pracy,  znalazła ją  i  poznała 
od środka interesującą Cię branżę. Informacjom 
umieszczanym w Internecie i mediach należy się 
przyglądać  z  dużą  ostrożnością,  ponieważ 
obfitość  infomacji  w  sieci  nie  przekłada  się  na 
ich  jakość,  a  prasa  i  telewizja  pragną  przede 
wszystkim  przyciągnąć  uwagę  odbiorców, 
stawiając  na  sensacyjne  i  przejaskrawione 
wiadomości,  które  nie  przekazują  rzetelnego 
obrazu rzeczywistości. Oczywiście warto szukać 
informacji,  gdzie  tylko  się  da,  ale  należy 
zachować  ostrożność  i  nie  wierzyć  każdej 
znalezionej wypowiedzi.

 

 

Dopiero  znając  dokładnie  specyfikę  danego 
zawodu  możemy  zorientować  się,  czy  chcemy 
go wykonywać.

 

 

Czy wiesz, że aplikanci adwokaccy spędzają dziennie kilkanaście godzin w biurze, a mimo to wielu z 
nich nie może sobie pozwolić na utrzymanie rodziny przez kilka lat trwania aplikacji? 

 

 

Adam jest stolarzem, zarabia bardzo dobrze, skończył ASP i robi, to co lubi.

 

 

Skończenie  studiów  na  politechnice  to  zaledwie  część  batalii  o  dobrą  pracę.  Inżynier  musi  zdobyć 
szereg uprawnień zanim będzie mógł rozpocząć pracę w zawodzie.

 

 

Praca geodety to nie tylko pomiary w terenie, ale także mnóstwo obliczeń i pracy z dokumentami.

 

 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 
Jeżeli  poznałeś  już  swoje  możliwości,  talenty 
oraz marzenia i wiesz jaki zawód – wykonywany 
–  mógłby  dawać  Ci  satysfakcję  oraz  pieniądze, 
powinieneś  przejść  do  kolejnego  kroku.  Jeżeli 
masz  trudności  z  oceną  tego,  jaka  profesja  jest 
dla Ciebie, nie przejmuj się tym! Nie wszyscy są 
w  stanie  ocenić  swoje  konkretne  zawodowe 

upodobania  na  tak  wczesnym  etapie  jak  szkoła 
średnia.  Zastanów  się  po  prostu,  co  daje  Ci 
satysfakcję  i  w  czym  jesteś  dobry,  a  potem 
wykorzystaj 

te 

informacje 

przy 

wyborze 

przyszłego  kierunku  studiów.  W  ten  sposób 
będziesz  wiedzieć,  że  zmierzasz  w  dobrym 
kierunku, rozwijając to, co w Tobie najlepsze.

 

 

 
 
 
 

 
 
 
 
Nie pytaj czego świat potrzebuje. Pytaj, co czyni cię pełnym życia i rób to. Ponieważ 
tym czego świat potrzebuje są ludzie pełni życia.
 
 
- Howard Thurman. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

Krok  2:  poznaj  kierunki 
studiów 

 

yobraź 

sobie, 

że 

masz 

do 

przygotowania  na  obiad  posiłek,  o 
którym  nigdy  wcześniej  nie  słyszałeś. 

Organizujesz  przyjęcie  dla  przyjaciół  i  już 
podzieliłeś  się  z  nimi  planami  kulinarnymi  na 
wieczór.  Ściągasz  przepis  z  Internetu  i 
energicznym 

krokiem 

maszerujesz 

do 

supermarketu.  Popychając  zakupowy  wózek 
między  sklepowymi  alejkami,  sięgasz  do 
k

ieszeni  i  co  się  okazuje?  Zapomniałeś  długiej 

listy  składników.    Nie  ma  szans,  abyś  choćby 
połowę  zdołał  przywołać  z  pamięci.  Spróbuj 
zrobić  zakupy  i  wrócić  z  właściowymi 
składnikami.  Wszyscy  możemy  się  zgodzić  w 
jednej kwestii - 

obiecanego dania nie będzie.

 

 

A  teraz  spróbuj  zdobyć  wiedzę,  umiejętności  i 
uprawnienia  potrzebne  do  zrobienia  kariery  w 
wymarzonym  zawodzie,  nie  wiedząc  jakiej 
właściwie  wiedzy  ani  jakich  specyficznych 
umiejętności  lub  uprawnień  dany  zawód 
wymaga.  Znam  wiele  przypadków  ludzi,  którzy 
ciężko  pracowali  podczas  studiów  z  zamiarem 
podjęcia  pracy,  o  jakiej  marzyli.  Wielu  z  tych 
ludzi, 

rozpoczynając 

poszukiwanie 

pracy, 

dochodziło  do  wniosku,  że  w  dużej  mierze 
podczas  studiów  marnowali  czas,  nie  ucząc  się 
tego,  czego  wymagają  od  nich  pracodawcy. 
Nagle stwierdzali, że gdyby mieli szansę zacząć 
jeszcze  raz,  zdecydowaliby  się  na  podjęcie 
takich  kroków  jak  nauka  kolejnego  języka, 
aktywność  w  studenckich  przedsięwzięciach, 
udział  w  konkretnych  kursach  dokształcających 
lub  rozpoczęcie  praktyk  w  określonej  instytucji  i 
wiele  innych.  Stawali  się  mądrzejsi  po 
przejrzeniu  zaledwie  kilku  ogłoszeń  o  pracę  w 
interesującym ich zawodzie.

 

 

Niektórym  wydaje  się,  że  wystarczy  poczytać  o 
kierunku w  prasie albo  w  sieci,  żeby  poznać co 
ma  do  zaoferowania.  Nic  bardziej  mylnego. 

Elementy  charakterystyki  kierunków,  które 
wymieniłem powyżej to zaledwie niewielka część 
tego,  co  ma  kluczowe  znaczenie  dla  dokonania 
dobrego  wyboru.  Poniżej  przykłady  czynników, 
które  należy  brać  pod  uwagę,  wybierając 
uczelnię oraz kierunek.

 

 

Pozycja  uczelni  w  oczach  pracodawców, 
program  zajęć,  dostępne  na  danym  kierunku 
specjalizacje,  jakość  prowadzonych  zajęć  z 
poszczególnych 

przedmiotów, 

możliwości 

rozwoju,  jakie  daje  uczelnia  (jak  koła  naukowe, 
organizacje 

studenckie 

czy 

wymiany 

międzynarodowe i programy stażowe), wsparcie 
dla absolwentów. Kierunek kierunkowi nierówny. 
Ocena nie jest łatwa, a trzeba ją przeprowadzić, 
bo kto chciałby kupować kota w worku?

 

 

W  jednym  z  wystąpień  określiłem  sytuację  w 
zakresie  dostępu  do  informacji  na  temat 
kierunków  studiów  jako  “bagno  informacyjne”. 
Licealiści  korzystają  najczęściej  z  trzech 
podstawowych  źródeł  informacji  o  kierunkach. 
Są to: same uczelnie, Internet i media. Żadnego 
z tych źródeł nie uważam za wiarygodne.

 

 

Materiały uczelni. Które jabłka są najlepsze?

 

 

Szkoły  wyższe  -  szczególnie  teraz  -  muszą 
intensywnie zabiegać o studentów, ponieważ od 
ich  ilości  zależeć  będzie  kwota  wsparcia,  którą 
otrzymają od państwa. Kolejne reformy mają na 
celu  zmianę  tej  sytuacji  i  skłonienie  szkół  do 
inwestowania w jakość, nie ilość, ale jak na razie 
poprawy  nie  widać.  Do  tego  dołóżmy  niż 
demograficzny  i  rosnącą  konkurencję  między 
szkołami 

wyższymi. 

Dlatego 

uczelnie 

przedstawiają  oferowane  kierunku  w  jak 
najlepszym  świetle,  nęcąc  kandydatów  profilem 
absolwenta,  który  wie  i  umie  wszystko  w  danej 
dziedzinie  albo  w  kilku  dziedzinach.  Tworzone 
są  kolejne  hybrydowe  kierunki  o  szumnych 
nazwach 

rzekomo 

odpowiedzi 

na 

zapotrzebowanie 

rynku 

pracy, 

których 

skuteczność  zostanie  zweryfikowana  przez  ten 
rynek  dopiero  po  kilku  latach.  Uczelnianym 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

biuletynom  lepiej  przyglądać  się  z  dużą  dozą 
sceptycyzmu,  bo  przecież  każdy  straganiarz 
będzie  zachwalał  swoje  jabłka,  nawet  jeśli  ich 
nie spróbował.

 

 

Internet 

chcę  ponarzekać,  więc  się 

wypowiem

 

 

Zauważyłeś  już  pewnie,  że  fora  internetowe  są 
pełne marudzących i cynicznych komentatorów. 
Rzeczowe  i  rzetelne  wypowiedzi  są  jak  złote 
bryłki  w  zamulonej  rzece  bezwartościowych 
danych. Bardzo często informacje odnajdowane 
na forach internetowych są jak obraz w krzywym 
zwierciadle.  Powód  jest  prosty.  Otóż,  kiedy 
ludziom  coś  się  nie  podoba  lub  nie  udaje,  chcą 
to  wykrzyczeć  i  najlepiej  obarczyć  kogoś  winą. 
Kiedy wszystko idzie im świetnie, po prostu robią 
swoje i nie zawracają sobie głowy dyskusjami na 
interne

towych forach. To nie  znaczy,  że nie ma 

rzetelnych  komentatorów  lub  ludzi  chcących 
nieść  innym  pomoc  -  jest  takich  ludzi  bardzo 
wielu  i  dzięki  nim  sieć  jest  wspaniałą 
przestrzenią. Jednakże ilość bezwartościowych i 

mylących  wypowiedzi  jest  tak  duża,  że  obraz 
kierunku  zbudowany  na  ich  podstawie  będzie 
często  zupełnie  niezgodny  z  rzeczywistością. 
Przesadna  krytyka  to  jedna  rzecz,  inna  to 
podejrzanie  pozytywne  opinie.  Jak  już  pisałem, 
uczelnie  działają  jak  sprzedawcy.  Szkoły, 
najczęściej  prywatne,  stosują  często  niezbyt 
uczciwe 

metody 

pozyskiwania 

klientów. 

Polegają  one  na  podszywaniu  się  pod 
komentatorów - studentów i wychwalaniu uczelni 
pod niebiosa. To także wykrzywia obraz. Zdarza 
się także, że odpowiedzi są lakoniczne i niczego 
nie  wnoszą,  podnosząc  jedynie  frustrację 
pytającego.

 

 

 
Monitoruję media internetowe dotyczące studiów 
od bardzo dawna i natrafiłem na mnóstwo pytań 
w  rodzaju:  “Jakie  to  studia?”,  “Czy  jest  po  tym 
praca?”,  “Czego  spodziewać  się  po  tym 
kierunku?”, nauka na tych studiach jest trudna?”. 
Pytający 

często 

otrzymywali 

takie 

oto 

odpowiedzi: 

 

 

 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 
 

 
 

 
 
 
Jak  sami  widzicie,  trudno  uzyskać  naprawdę 
przydatne  informacje.  Pomyślcie,  ilu  ludzi 
zrezygnowało  z  kierunków,  na  i  po  których 
mogliby  się  świetnie  sprawdzić  przez  takie 
bezmyślne  wypowiedzi.  To,  że  wypowiadający 
się  forumowicz  lub  ktoś  z  jego  otoczenia  nie 
może  znaleźć  pracy  po  filologii  angielskiej  nie 
znaczy jeszcze, że nikt inny nie będzie w stanie 
zarabiać  po  tym  kierunku  dobrych  pieniędzy  i 
mieć  z  tego  satysfakcję.  Nieprawdą  jest,  że 
jedyną ścieżką zawodową po farmacji jest praca 

w  aptece.  Nawet  pobieżna  wiedza  na  temat 
rozwoju  rynku  farmaceutycznego  i  medycznego 
wystarczy,  żeby  stwierdzić  coś  przeciwnego. 
Mówi  się,  że  jeśli  chcesz,  znajdziesz  sposób,  a 
jeśli  nie  chcesz,  to  znajdziesz  powód.  Warto 
mieć  świadomość  przeciwności,  jakie  przed 
nami  stoją,  ale  często  nie  warto  poddawać  się 
zbyt  szybko,  szczególnie  po  przeczytaniu  kilku 
negatywnych komentarzy  w sieci. Podobnie, nie 
należy  wierzyć  każdej  pozytwnej  wypowiedzi  i 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

decydować  na  podstawie  niekompletnych 
informacji.

 

 

sieci 

jest 

także 

kilkadziesiąt 

stron 

internetowych,  które  nazywają  się  inaczej  i 
różnią się opracowaniem

 

graficznym,  a  w  rzeczywistości  zawierają  te 
same  informacje.  Znaj

dują  się  na  nich  długie 

listy  kierunków,  ale  ich  opisy  są  sformułowane 
metodą,  którą  wszyscy  znamy  i  nazywamy  “na 
odwal  się”.  Wielu  ludzi  traktuje  te  strony  jak 
wiarygodne  źródło  wiedzy  o  studiach.  Sposób 
zredagowania 

tekstu 

systematyka 

zamieszczanych in

formacji w połączeniu z długą 

listą opisanych kierunków mogą sprawiać dobre 
wrażenie. Jednak zazwyczaj są to opisy bardzo 
skrótowe, nieraz skopiowane  wprost  z Wikipedii 

(z  całym  szacunkiem  dla  tej  internetowej 
encyklopedii  i  całego  ogromnego  grona  jej 
twórców, nie uważam Wikipedii  za dobre  źródło 
wiedzy o zawodach czy kierunkach studiów), ale 
wielokrotnie także wprowadzające w błąd.

 

 

Nie  twierdzę,  że  sieć  nie  jest  przydatna  w 
poszukiwaniach informacji o kierunkach studiów 
lub  profesjach.  Jest  przydatna  i  to  bardzo,  ale 
także  dalece  niewystarczająca  i  niejednokrotnie 
bardzo  szkodliwa.  Dlatego  warto  do  sieci 
zaglądać,  warto  pytać  i  dyskutować.  Trzeba 
jednak  przy  tym  uważać  i  nie  postrzegać 
każadego 

internetowego 

“eksperta” 

jako 

autorytetu.

 

 

Media,  czyli  sensjacja  zamiast  informacji

 
 

Po tym kierunku jest praca!  

Te studia to przyszłość! Absolwenci ... 

nie znajdą pracy. 

ZASTÓJ NA RYNKU PRACY INŻYNIERÓW. 

Jest praca dla absolentów politechnik! Te kierunki to gwarantowany sukces. 

Studia humanistyczne nic nie warte. 

Stracone 

pokolenie... 

 
 

Przy całym moim szacunku dla dziennikarskiego 
rzemiosła,  wieli  dziennikarzom  chodzi  często 
jedynie  o  przyciągnięcie  uwagi  czytelnika,  a 
jako

ść  przekazywanych  informacji  schodzi  na 

dalszy  plan.  Część  mediów  -  te  naprawdę 
rzetelne  - 

starają  się  dostarczyć  odbiorcom 

wartościowe, 

sprawdzone 

wyczerpujące 

informacje.  Jednak,  jak  zauważyliśmy,  takie 
informacje  trudno  uzyskać.  Nawet  najbardziej 
sumi

enny  dziennikarz  nie  będzie  wiedział  o 

kierunku  studiów  i  perspektywach  zatrudnienia 
tyle, co absolwenci i ludzie pracujący zawodowo.

 

 

Poza  tym,  przecież  wszyscy  oglądamy  co  jakiś 
czas programy informacyjne. Gdyby budować na 

ich  podstawie  obraz  otaczającego  nas  świata, 
należałoby  dojść  do  wniosku,  że  jest  on  pełen 
afer, wypadków, mordów, wojen i sławnych ludzi 
robiących  kontrowersyjne  rzeczy.  Świat  jest 
pełen ludzkich tragedii, które zasługują na naszą 
uwagę,  ale  nie  tylko  to  go  definiuje.  Tak  samo 
kształt  polskiego  szkolnictwa  wyższego  i 
sytuacja  na  rynku  pracy  różnią  w  wielu 
przypadkach się od tego, co przedstawiają nam 
media.  Warto  wobec  tego  pamiętać,  że 
podejmowanie  życiowej  decyzji,  jaką  jest  wybór 
ścieżki zawodowej, w oparciu o treść nagłówków 
i  wypowiedzi  medialnych,  to  nie  najlepszy 
pomysł.

 

 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

Skąd  w  takim  razie  czerpać  wiedzę  o 
kierunkach?

 

 

Najlepsze są zawsze informacje z pierwszej ręki 
oraz  takie,  które  nie  pochodzą  tylko  od  jednej 
osoby.  Najwięcej  o  studiach  opowiedzieć  Ci 
mogą studenci oraz absolwenci kierunków, które 
Cię  interesują.  Lepiej  nie  polegać  na  zdaniu 
jednej osoby, bo takiej opinii brakuje niezbędnej 
obiektywności.  Należy  także  wiedzieć,  jakie 
pytania  zadawać.  Odpowiedź  na  pytanie:  “Czy 
na tych studiach jest ciężko” nie wystarczy, żeby 
z

dobyć pewną informację, a kiedy zapytasz o to 

jedną  osobę,  dowiesz  się  tylko  czy  tej  osobie 
jest  ciężko.  Może  innym  nie  jest?  Może  Tobie 
nie  będzie  ciężko?  Dla  jednego  dane  studia 
będą ciężkie, a dla innego nie. Lepiej zapytać:

 

 

●  Jakie  przedmioty  są  wykładane  na 

pierwszym roku?

 

●  Czy 

potrzeba 

dużo 

wiedzy 

wykraczającej poza program liceum?

 

●  Czy  jest  dużo  zajęć  wymagających 

wiedzy matematycznej?

 

●  Jak obszerny materiał trzeba opanować 

w pierwszym semestrze?

 

●  Czy 

wykładowca 

potrafi 

dobrze 

wytłumaczyć ten przedmiot?

 

●  Jak 

dużo 

studentów 

pobiera 

korepetycje?

 

●  Jaka jest zdawalność na egzaminach?

 

●  Czy z kierunkiem są powiązane ciekawe 

koła naukowe?

 

…a  to  zaledwie  niewielka  część  pytań,  które 
powienieneś  zadać,  aby  dowiedzieć  się,  czy 
dane  studia  są  dla  Ciebie.  Poza  tym  to  tylko 
pytania dotyczące sposobu w jaki prowadzone i 
zorganizowane  są  studia.  Jeszcze  ważniejsze 
są  informacje  dotyczące  tego,  jakie  działania 
należy  podejmować,  aby  już  na  studiach 
zdobywać 

niezbędne 

umiejętności 

doświadczenie.  Tylko  z  taką  wiedzą,  będziesz 
mógł  stwierdzić,  czy  dane  studia  dadzą  Ci 
satysfakcję i doprowadzą do wymarzonej pracy.

 

 

W  ten  sposób  doszliśmy  do  ostatniego  kroku, 
jakim  jest  planowanie  swojej  kariery.  Jak 
pisałem  wcześniej,  aby  coś  osiągnąć  trzeba 
mieć  cel  i  do  niego  dążyć.  Jeżeli  już  masz  cel, 
potrzebny  Ci  plan.  Jak  planować  karierę, 
dowiesz 

się, 

czytając 

kolejny 

rozdział.

 
 

 

 

Do zrobienia 

Zbierz informacje o interesującym Cię kierunku na wybranej uczelni, 

rozmawiając z trzema absolwentami tego kierunku oraz trzema osobami, które 

aktualnie studiują na tym kierunku w ramach wybranej uczelni. 

 
 
 
 

Geniusz bez edukacji jest jak srebro leżące w kopalni. 

 
- Benjamin Franklin
 

 

 
 
 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 

Krok  3:  zaplanuj  swoją 
karierę 

 

odniesienia 

sukcesu 

na 

polu 

zawodowym najbardziej potrzebne są: 

 

 

●  jasno sformułowany cel,

 

●  odpowiednia wiedza i wykształcenie,

 

●  określone umiejętności miękkie,

 

●  doświadczenie w wybranej branży,

 

●  kontakty.

 

 

Poznałeś  już  samego  siebie  i  stworzyłeś  swój 
profil  psychologiczno-zawodowy.    Wiesz,  jakie 
zawody  wykonywane  w  przyszłości  mogą 
przynieść  Ci  satysfakcję  oraz  życie  na  takim 
poziomie  materialnym,  jakiego  potrzebujesz. 
Masz cel.

 

 

Wiesz jakie kierunki studiów mogą przygotować 
Cię do  zrobienia kariery  w wymarzonej branży  i 
co mają do zaoferowania uczelnie (odpowiednia 
wiedza i wykształcenie).

 

 

Cała 

reszta, 

czyli: 

umiejętności, 

doświadczenie i kontakty

 

 

Czy  wiesz,  jakich  umiejętności  wymaga  rynek 
pracy  od  osób  starających  się  o  zatrudnienie  w 
danej branży?

 

 

W  dużym  skrócie  -  od  prawników  pracodawcy 
wymagają  komunikatywności  i  dokładności. 
Dobry  architekt  musi  umieć  wykazać  się 
kreatywnością.  Poczytny  dziennikarz  powinien 
mieć  świetne  pióro  i  być  spostrzegawczy  oraz 
wnikliwy.  Psycholog  powinien  wykazywać  się 
empatią  i  być  dobrym  słuchaczem.  Dobry 
menadżer  to  osoba  asertywna  i  świetnie 
zarządzająca  swoim  czasem.  To  jedynie 
przykłady i chcę to podkreślić. Wymagania rynku 
pracy są znacznie bardziej rozbudowane.

 

 

Jeżeli  już  wiesz  kim  chciałbyś  zostać  w 
przyszłości 

albo 

przynajmniej 

wybrałeś 

int

eresującą  Cię  dziedzinę  lub  branżę,  dowiedz 

się,  jakie  cechy  są  w  danym  zawodzie  lub 
branży  pożądane.  Jeśli  je  masz,  rozwijaj  je. 
Jeżeli ich nie masz, zdobądź je. Jak? Na pewno 
podpowie 

Ci 

osoba, 

która 

pracuje 

interesującym  Cię  zawodzie  albo  pracodawca 
p

oszukujący zdolnych podwładnych. Wiele osób 

wybiera  właściwe  studia,  ale  zapomina  o 
umiejętnościach  praktycznych,  które  dla 
większości  pracodawców  są  ważniejsze  niż 
oceny na dyplomie. Ci ludzie posiadają dyplom z 
wyróżnieniem,  ale  oprócz  tego  nie  mogą 
posz

czycić  się  żadną  z  pożądanych  cech 

dobrego 

fachowca. 

Mają 

trudności 

ze 

znalezieniem  pracy  i  obwiniają  o  to  system 
gospodarczy,  rynek  pracy,  kiepskie  warunki 
edukacyjne,  polską  rzeczywistość.  To  pewnie 
zabrzmi  brutalnie,  ale  często  oni  sami  są  sobie 
winni! 

Słyszałem  już  wiele  historii  o  ludziach  z 

dyplomem,  którzy  nie  potrafią  obsługiwać 
arkusza  kalkulacyjnego  albo  mają  problem  ze 
zorganizowaniem  się  w  sytuacji,  gdy  mają  do 
wykonania  kilka  zadań  i  zachodzi  potrzeba 
dobrego  planowania  w  czasie.  Rozwiązywanie 
testów  na  studiach  z  pewnością  nie  mogło  ich 
nauczyć tych rzeczy. Odpadają często na etapie 
rozmowy kwalifikacyjnej albo wylatują z pracy po 
pierwszym  stresującym  miesiącu  O  czym 
jeszcze zapominają?

 

 

Doświadczenie. Powinieneś je zdobywać już na 
studiach. I

naczej po studiach czeka Cię kilka lat 

dodatkowej  pracy,  którą  mogłeś  wykonać 
wcześniej.  Po  co  aż  tak  przedłużać?  Wbrew 
powszechnej  opinii,  istnieje  wiele  sposobów  na 
zdobywanie  doświadczenia  zawodowego  już  w 
trakcie studiów,  a  nawet już  na  pierwszym roku 
czy  choćby  w  liceum.  Organizacje  studenckie, 
koła  naukowe,  konkursy,  praktyki,  staże, 
szkolenia,  kursy  i  praca  w  zawodzie  na 
stanowiskach  asystenckich  to  zaledwie  część 
możliwości.

 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

 

Jeżeli  interesuje  Cię  konkretnie  wskazany 
zawód  i  chcesz  zrobić  w  nim  karierę,  zaplanuj 
swoje  studia  tak,  aby  w  ich  trakcie,  zdobywać 
niezbędne  doświadczenie.  Do  tego  potrzebna 
jest  wiedza  na  temat  możliwości,  jakie  stoją 
przed  studentami.  Znów,  to  studenci  i 
absolwenci są najlepszym źródłem wiedzy w tym 
zakresie. 

wielu 

okazja

ch  można  się 

dowiedzieć  z  prasy  studenckiej  oraz  z  tablic 
ogłoszeń  na  uczelniach.  Zewsząd  studenci  są 
zachęcani  do  działania.  Często  mogą,  przy 
okazji, zrobić coś szlachetnego. 
 
Ostatnia  kwestia  to  kontakty. W  dużym  skrócie, 
jeśli  będziesz  przebywać  w  towarzystwie  ludzi 
aktywnych i pozytywnie nastawionych, to bardzo 
prawdobodobne,  że  ich  dobre  cechy  Ci  się 
udzielą.  Poza  tym  bardzo  prawdopodobny  jest 
scenariusz, w którym ci ludzie wciągają Ciebie w 
swoje  inspirujące  działania.  Jeśli  im  pomożesz, 
to sam będziesz mógł liczyć w przyszłości na ich 
wsparcie.  Warto  znać  ludzi  i  warto  być  dobrym 
ludzi.  To  dobro  wraca,  a  o  pozytywnych 
aspektach  networkingu 

można  dowiedzieć  się 

bardzo wiele, do czego gorąco zachęcam.

 

 

Jest  oczywiście  wielu  studiujących,  którzy 
wiedzą w czym rzecz. Oto przykład historii, którą 
można uznać za wzorcową.

 

 

Łukasz 

studiował 

dziennikarstwo 

ze 

specjalizacją marketing medialny i PR na UW.

 

 

Wybrał  ten  kierunek,  ponieważ 

zawsze 

pasjonowały go reklamy, dużo pisał i był znany z 
tego,  że  lubił  zwracać  na  siebie  uwagę. 
Przykładał  wiele  uwagi do  tego, jak postrzegają 
go ludzie i nabył zdolności  emaptycznych. Mimo 
to, niektóre przedmioty na studiach nudziłyby go, 
gdy  nie  wykorzystywał  zdobytej  wiedzy  w 
praktyce.

 

 

Na  I  roku  studiów  wstąpił  do  organizacji 
studenckiej,  gdzie  szybko  wdrożył  się  w  prace 
sekcji  promocji.  Na  tym  samym  roku  nawiązał 

współpracę  z  wydziałowym  czasopismem. 
Założył  bloga  o  tematyce  marketingowej,  na 
którym  co  jakiś  czas  wypisywał  swoje 
przemyślenia  i  inspiracje.  Na  II  roku  wsąpił  do 
samorządu  studenckiego,  gdzie  podjął  się 
organizacji  promocji  inicjatyw  samorządu. 
Również  na  II  roku  wstąpił  do  studenckiego 
stowarzyszenia,  w  którym  zaczął  zajmować  się 
kwestiami  PR  organizacji.  Dzięki  działalności  w 
sferze  NGO  zdobył  dostęp  do  kilku  ciekawych 
szkoleń.  Swoją  pracę  licencjacką  na  III  roku 
zgłosił  do  konkursu  na  najlepszą  pracę 
dyplomową  z  dziedziny  marketingu  i  udało  mu 
się zostać laureatem. Na III roku także dostał się 
na  praktyki  w  agencji  public  relations,  nie  było 
łatwo,  ale  nie  wahał  się  wykorzystać  wiedzy  na 
temat 

kreowania 

wizerunku 

procesie 

rekrutacji. Zaoferował swoją pomoc kilku małym 
firmom  i  przeprowadził  niskobudżetowe  akcje 
marketingowe.  Na  IV  roku  został  laureatem 
konkursu  dla  studentów  kierunków  PR.  Zaczął 
także  pracę  w  agencji  public  relations  na 
stanowisku asystenta menadżera. Już wcześniej 
nawiązał  współpracę  z  magazynem  o  tematyce 
medialnej  i  PR  jako  dzienniarz.  Napisał  pracę 
magisterską  na  temat  marketingu  w  Internecie. 
Po  studiach  wciąż  pracował  w  agencji  PR.  Po 
o

dłożeniu  wystarczających  środków,  wybrał  się 

na  studia  podyplomowe  z  zakresu  marketingu  i 
nowoczesnych  technologii 

komunikacyjnych. 

Praca  włożona  w  naukę  języków  nie  poszła  na 
marne i jeszcze na IV roku Łukasz miał certyfikat 
zaawansowanej znajomości języka angielskiego 
oraz  dwa  semestry  kursu  języka  rosyjskiego 
dostępnego  na  uczelni.  W  pracy  zaraz  po 
uzyskaniu tytułu magistra awansował, a w chwili, 
w  której  to  czytasz  jest  pewnie  po  kolejnym 
awansie albo założył własną agencję.

 

 

Ktoś  mógłby  pomyśleć,  że  droga  Łukasza  była 
prosta,  że  mu  się  poszczęściło  i  że  możemy 
wymądrzać się po fakcie. Droga Łukasza  wcale 
nie  była  prosta.  Każdy,  nawet  najmniejszy 
sukces,  był  okupiony  wysiłkiem  i  nie  każda  z 
prób  Łukasza  kończyła  się  sukcesem.  Brał 
udział  w  wielu  konkursach,  a  sukces  odniósł 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

tylko we dwóch. Na początku swojej działalności 
w  organizacji  studenckiej  roznosił  ulotki,  ale 
wciąż  dążył  do  czegoś  więcej.  Prawie  zawalił 
trzeci  rok  z  powodu  zbyt  dużej  ilości 
obowiązków.  Na  trójkach  udało  mu  się  zdać 
drugi semestr. Studia i praca od czwartego roku 
zabierały mu mnóstwo czasu i kosztowały wiele 
wyrzeczeń.  Jednocześnie  wciąż  miał  kontakt  z 
tym,  co  go  interesuje  i  wiedział  do  czego 
zmierza.  To  sprawiało,  że  stać  go  było  na 
wyrzeczenia  oraz  wysiłek.  Bez  tej  motywacji 
praw

dopodobnie  odpuściłby  wiele  wyzwań, 

którym  sprostał.  Praca  oraz  zdecydowanie  i 
konsekwencja przyniosły mu sukces.

 

Już  na  początku  studiów  powinieneś  mieć  plan 
działania  podobny  do  tego,  którym  posłużył  się 
Łukasz.  Skąd  wiedział  co  robić?  Przede 
wszystkim  s

pędził  dużo  czasu,  poszukując 

informacji. Zaczął już  na początku liceum. Pytał 
starszych  znajomych,  przeglądał  studenckie 
pisma i strony internetowe, odwiedzał targi pracy 
i wszystko zapamiętywał. Nie znam historii ludzi, 
którzy  osiągnęli  sukces  bez  wiary  we  własne 
siły, mądrych decyzji oraz  - przede wszystkim - 
działania. 

 
 

 

Do zrobienia 

Spróbuj dowiedzieć się, jak dokładnie przebiegała kariera kilku osób, które 

odniosły sukces w wybranej przez Ciebie profesji. 

 
 
 
 
 

Sposobem na 

zaczęcie jest skończenie mówienia i podjęcie działania. 

 
- Walt Disney. 
 
Wielkie umysły mają cele, inni mają życzenia. 
 
- Washington Irving. 

 

 
 
 
 

 
 
 
 
 

 
 
 
 
 

background image

 

 

www.jamano.pl 

biuro@jamano.pl 

604 956 280 

 

Zakończenie 

 

owyżej znajduje się pobieżny opis trzech 
kroków,  które  należy  podjąć,  aby  dobrze 
wybrać kierunek studiów. Te kroki to: 

 
 

●  Poznać samego siebie.

 

●  Poznać ofertę edukacyjną.

 

●  Zaplanować swoją karierę.

 

 
 

Napisałem  ten  poradnik  z  myślą  o  wszystkich 
młodych ludziach, u których myśl o konieczności 
podjęcia 

wyboru 

wywołuje 

dreszcz 

zaniepokojenia.  To  naturalny  niepokój.  Funkcją 
strachu  jest  ostrzeganie.  W  tym  przypadku 
strach 

ostrzega 

nas 

przed 

podjęciem 

nieprzemyślanych  decyzji,  które  mogą  zaważyć 
na  całym  naszym  życiu.  Pragnę,  aby  ten 
poradnik wzbudział w Tobie, Czytelniku, chęć do 
podjęcia  refleksji  oraz  działania.  Jeśli  po  jego 
przeczytaniu,  postanowisz  podjąć  trzy  opisane 
wyżej  kroki,  albo  przynajmniej  zaczniesz 
poważnie  myśleć  o  swojej  przyszłości,  to 
oznacza,  że  oboje  odnieśliśmy  sukces  (kolejny 
na naszej drodze). W dal

szej części tej publikacji 

przedstawię  Ci  to,  co  jeszcze  mogę  dla  Ciebie 
zrobić.

 

 

Należę  do  zespołu  ekspertów  w  dziedzinie 
doradztwa  zawodowego.  Pomagamy  licealistom 
oraz  studentom  wybrać  właściwe  studia  i  cel 
zawodowy  oraz  zaplanować  ścieżkę  kariery. 
Wszy

stkie kroki opisane powyżej możesz podjąć 

samodzielnie  i  na  pewno  bardzo  Ci  to  pomoże. 
Jeżeli jednak chcesz zwiększyć swoje szanse na 
sukces  i  skorzystać  z  pomocy  profesjonalistów, 
zgłoś się do nas, dzwoniąc na numer podany w 
stopce.

 

 

 
 

 
Poznać samego siebie. 

 

Od  ponad  roku  (wcześniej  w  ramach  Akademii 
Rozwoju  Ascensus)  prowadzimy  akcje  w 
szkołach 

średnich, 

ramach 

których 

rozmawiamy 

licealistami,  tworząc,  na 

podstawie  rozmów  oraz  testów,  profesjonalny 
profil  psychologiczno  -  zawodowy  ucznia.  W 
naszym  z

espole  są  doświadczeni  doradcy 

zawodowi,  coache 

oraz  szkoleniowcy  a  także 

aktywni  studenci  i  absolwenci,  których  wiedza  i 
doświadczenie są nie do przecenienia.

 

 

Posiadamy narzędzia, dzięki którym dowiesz się 
o każdej swojej mocnej stronie, ukrytej pasji lub 
talencie.  Za 

pomocą  odpowiednich  pytań  i 

testów ustalimy wspólnie, jakie zawody dadzą Ci 
satysfakcję  oraz  wybrany  przez  Ciebie  status 
materialny w przyszłości. 

 

Poznać ofertę edukacyjną uczelni.

 

 

Od  lat  zbieramy  informacje  o  kierunkach 
studiów. Baza wiedzy o jednym kierunku to efekt 
rozmów  z  wieloma  studentami  i  absolwentami 
oraz  dokładnego  przestudiowania  programów 
zajęć  i  środowiska  uczelni  wyższych.  Żaden 
kierunek i uczelnia nie ma przed nami tajemnic. 
Wiemy,  co  działa  dobrze,  a  co  w  praktyce  nie 
sprawdza się.

 

 

Zapl

anować karierę.

 

 

Znamy rynek pracy  w  zakresie. Niektórzy  z nas 
stawiali  na  nim  pierwsze  kroki  już  dawno  temu, 
niektórzy  dopiero  niedawno.  Śledzimy  trendy, 
analizujemy  ogłoszenia  i  rozmawiamy  z 
pracodawcami.  Wiemy  dokładnie,  jakie  kroki 
należy podejmować, aby dobra praca na Ciebie 
czekała.  Stworzyliśmy  już  dziesiątki  ścieżek 
kariery  i  możemy  odkryć  również  ścieżkę,  która 
jest przed Tobą.

 

 

Czekamy na Ciebie. Po więcej informacji wejdź na 

www.jamano.pl

. Życzymy powodzenia.