plik

Regeneracja organów będzie możliwa także u człowieka? Naukowcy z
University of Kentucky postawili istotny krok na drodze do spełnienia
tego marzenia medycyny. Na łamach czasopisma „Genome Research”
ogłosili wyniki badań genomu ambystomy meksykańskiej,
gatunku słodkowodnej salamandry, która ma legendarne zdolności
regeneracyjne. Opisanie jej genomu nie było łatwe, bo jest aż 10 razy
większy, niż ludzki. To od tej chwili największy genom, jaki naukowcy
zdołali rozkodować.

Ambystoma  meksykańska,  zwana  też  aksolotlem,  to  endemiczny  płaz  występujący
naturalnie  tylko  w  jeziorach  na  południe  od  miasta  Meksyk.  Niezwykłe  zdolności  do
regeneracji  sprawiły,  że  organizm  stał  się  popularnym  zwierzęciem  laboratoryjnym,

bywa też hodowany w domu. Trudno znaleźć część jego ciała, która nie podlegałaby
regeneracji – mówi współautor pracy, prof. Randal Voss z UK Spinal Cord and Brain
Injury Research Center. Wiemy, że może regenerować kończyny, ogon, rdzeń kręgowy,
oczy, a nawet połowę mózgu – dodaje.

Trudno  się  dziwić,  że  zwierzę  od  dawna  cieszy  się  sławą  i  zainteresowaniem.  O  ile
w  naturalnym  środowisku  gatunek  jest  zagrożony  wyginięciem,  liczne  osobniki
znalazły  sobie  doskonałe  miejsce  w  laboratoriach  biologicznych.  Na  Uniwersytecie
Kentucky  hoduje  się  je  od  XIX  wieku.  Naukowcy  już  wtedy  chcieli  podpatrzeć,  co
sprawia,  że  regeneracja  jest  u  nich  możliwa,  liczą  na  to,  że  podobny  proces  uda  się
odblokować  także  u  człowieka.  Wiemy,  że  ambystoma  ma  wiele  genów,  które
występują też u człowieka, problem w tym, że wszystkich ma dziesięciokrotnie więcej,
niż my. Badania jej genomu były do tej pory po prostu zbyt trudne i czasochłonne.

Dr  Jeramiah  Smith  i  Voss  z  pomocą  najnowszych  metod  zdołali  w  końcu  poukładać
wszystkie  elementy  tej  potężnej  układanki  i  przekonują,  że  teraz  badania  zmierzające
do  odkrycia  tajemnicy  regeneracji,  funkcji  poszczególnych  genów  i  samego
mechanizmu,  który  uruchamiają,  powinny  postępować  już  znacznie  szybciej.  Jeszcze
kilka  lat  temu  badania  tak  dużych  genomów  wydawały  się  niemożliwe  –  mówi
Smith.  Teraz  pokazaliśmy  dostępną  i  oszczędną  metodę,  która  może  pomóc
sekwencjonować porównywalnie duże genomy innych zwierząt – dodaje.

By  udowodnić,  jak  można  wykorzystać  nowe  informacje  o  ambystomie  Voss  i  Smith
zidentyfikowali  gen,  który  odpowiada  u  niej  za  nieprawidłowości  pracy  serca.  To
oznacza,  że  zwierzę  może  być  nowym  modelem  badań  tego  zaburzenia
u  ludzi.  Badania  biomedyczne  w  dużej  części  napędzają  teraz  odkrycia  genetyczne  –
mówi Voss. By zrozumieć chorobę u człowieka, trzeba mieć możliwość badania genów,
które  mają  dla  niej  istotne  znaczenie,  na  zwierzętach,  choćby  takich  jak  aksolotl  –
podkreśla.

Teraz  kiedy  mamy  dostęp  do  pełnej  informacji  genetycznej,  możemy  zacząć  badać
u  ambystomy  funkcje  poszczególnych  genów  i  nauczyć  się,  w  jaki  sposób  mogą
przyczyniać się do regeneracji organów – dodaje Voss. Mam nadzieję, że pewnego dnia
będziemy  w  stanie  stworzyć  na  bazie  tej  wiedzy  metody  terapii,  które  pozwolą
skuteczniej leczyć choćby uszkodzenia rdzenia kręgowego, skutki udarów, czy choroby
stawów – mówi.