plik

CZAS PRACY w 2011 r.

23 przykładowe graiki

www

Portal

Kadrowy

Spis grafików

Grafik nr 1.

Fragmenttypowegografikuczasupracy(naokrestygodniowy)

............................ 6

Grafik nr 2.

Zmianagrafikuwtrakcietygodnia

........................................................................ 14

Grafik nr 3.

Grafiknienaruszającyprzepisówodobiepracowniczej

....................................... 17

Grafik nr 4.

Przykładplanowaniapracynaruszającegoprzepisyodobiepracowniczej
–zuwaginanieprawidłowewyznaczenieIIzmiany

............................................ 17

Grafik nr 5.

Grafik,wktórymzaplanowanopracęwsposóbnienaruszającyprzepisów
odobiepracowniczej,alezłamanozasadę:razna4tygodnieniedziela
powinnabyćwolna(przykład1)

........................................................................... 18

Grafik nr 6.

Grafik,wktórymzaplanowanopracęwsposóbnienaruszającyprzepisów
odobiepracowniczej,alezłamanozasadę:razna4tygodnieniedziela
powinnabyćwolna(przykład2)

........................................................................... 19

Grafik nr 7.

Rekompensowaniewydłu onejpracydniamiwolnymiwsystemie
równowa nym

....................................................................................................... 20

Grafik nr 8.

Rekompensowaniewydłu onejpracydniamiwolnymiiskróconymczasem
pracywinnychdniachwsystemierównowa nym

............................................... 20

Grafik nr 9.

Rozło eniegodzinidnipracywskróconymsystemieczasupracy

...................... 21

Grafik nr 10.

Planowaniepracywsystemieweekendowo- wiątecznym

.................................... 22

Grafik nr 11.

Planowaniepracynaruszająceprzepisyoodpoczynkudobowym

........................ 22

Grafik nr 12.

Planpracynaruszającyprzepisyoodpoczynkutygodniowym
(zuwaginawyznaczeniepracyjeszczewdobieniedzielnej)

............................... 23

Grafik nr 13.

Prawidłowoprzygotowanygrafikuwzględniającyodpoczynektygodniowy

....... 24

Grafik nr 14.

Planowanieskróconegodo24godzinodpoczynkutygodniowego

....................... 25

Grafik nr 15.

Przykładnaruszeniazakazuplanowaniapracynadliczbowejwsystemie
podstawowym

........................................................................................................ 25

Grafik nr 16.

Przykładnaruszeniazakazuplanowaniapracynadliczbowejwsystemie
równowa nym

....................................................................................................... 26

Grafik nr 17.

PrzykładgrafikunaruszającegointerpretacjęPIPiMPiPSodniuwolnym

......... 26

Grafik nr 18.

GrafikuwzględniającystanowiskoPIPiMinisterstwanatematzasad
ustalaniadniawolnegoodpracy

........................................................................... 27

Grafik nr 19.

Planowaniepracyuwzględniającezasadęprzeciętnie5-dniowego
tygodniapracy(dzieńwolnywyznaczonynasobotę)

........................................... 27

Grafik nr 20.

Przykładgrafiku,wktórymprawidłowowyznaczonodzieńwolny
wynikającyzzasadyprzeciętnie5-dniowegotygodniapracy

............................... 29

Grafik nr 21.

Przykładplanowaniapracynaruszającegozasadęprzeciętnie5-dniowego
tygodniapracy–przyzachowaniujednaknormydobowejitygodniowej

........... 30

Grafik nr 22.

Nierównomierneplanowaniepracynaposzczególnetygodnie
–przyzachowaniuzasadyprzeciętnie5-dniowegotygodniapracy

...................... 31

Grafik nr 23.

Przykładplanowaniawgrafikudniawolnegoztytułuprzepracowanejniedzieli

... 32

CZAS PRACY w 2011 r.

23 przykładowe graiki

www

Portal

Kadrowy

Spis treści

Wstęp

............................................................................................................................ 4

Część I. Planowanieczasupracy–podstawowepojęciaizasady

............................. 5

1.1. Rozkład,grafik,harmonogram–czymró niąsiętepojęcia?

.....................5

1.2. Czymró nisięgrafikodlistyobecno ciikartyewidencjiczasupracy?

....6

1.3. Systemczasupracy–naczympolega?

.......................................................8

1.4. Doczegosłu yokresrozliczeniowy?

..........................................................8

1.5. Jakustalasięwymiarczasupracy?

............................................................10

1.6. Iledniwolnych,ailednipracyzaplanowaćwgrafiku?

............................12

1.7. Rozkład(grafik):czymusibyćtakisamdlawszystkich?

.........................13

1.8. Najakiokressporządzićgrafik?

................................................................13

1.9. Nailewcze niejmusibyćsporządzonygrafik?

........................................13

1.10. Wjakisposóbpodaćgrafikdowiadomo cipracowników?

......................14

1.11. Czymo nazmieniaćgrafikwtrakcieobjętegonimokresu?

....................14

1.12. Czytrzebaprzechowywaćgrafiki?

............................................................15

1.13. Czysporządzaćgrafikwsystemiezadaniowym?

......................................15

Część II.

Rozwi zywanieproblemówzgraikami–praktycznewskazówki

............ 16

2.1. Problemdobypracowniczej

.......................................................................16

2.1.1. Naruszenieprzepisówodobienara apracodawcęnakoszty

................. 16

2.1.2. Jakplanowaćpracęprawidłowo?

............................................................ 17

2.2. Planowaniepracywsystemierównowa nym

...........................................19

2.3. Planowaniepracywsystemieskróconegotygodniapracy

........................21

2.4. Planowaniepracywsystemieweekendowo- wiątecznym

........................21

2.5. Planowaniepracyuwzględniająceodpoczynekdobowy

...........................22

2.6. Planowaniepracyuwzględniającepełnyodpoczynektygodniowy

...........23

2.7. Planowaniepracyuwzględniająceskróconyodpoczynektygodniowy

.....24

2.8. Przestrzeganiezakazuplanowaniapracynadliczbowej

.............................25

2.9. GrafikuwzględniającystanowiskoPIPiMPiPSwzakresie

wyznaczaniadniawolnego

........................................................................26

2.10. Wyznaczaniedniawolnegoztytułu5-dniowegotygodniapracy

.............27

2.11. Rekompensowaniepracyprzekraczającejnormędobową

wdniuwolnym

..........................................................................................29

2.12. Planowaniedniawolnegorekompensującegopracęwniedzielę

i więt

o.......................................................................................................31

CZAS PRACY w 2011 r.

23 przykładowe graiki

www

Portal

Kadrowy

WSTĘP

Prawidłoweukładaniegrafikówczasupracynigdyniebyłozadaniemłatwym.Oczywi cie,niema
większegoproblemu, ebyrozło yćpracęosobiezatrudnionejcodzienniepo8godzin,któramawol-
neweekendy.Aleju planowaniegodzinpracypracownikowizatrudnionemuwsystemierównowa -
nymjestowielebardziejskomplikowane.Ajakrozwiązaćwgrafikuproblemdobypracowniczej?
Jakplanowaćpracę,abynienaruszyćinterpretacjiPIPiMinisterstwaPracyiPolitykiSpołecznejdo-
tyczącejdniawolnego?Czymo nazmieniaćgrafikwtrakcieokresurozliczeniowego?Nateiwiele
innychpytańodpowiadawniniejszeje-publikacjiznanaspecjalistkazzakresuprawapracy–radca
prawnyIwonaJaroszewska-Ignatowska.
W pierwszej czę ci publikacji autorka wyja nia podstawowe pojęcia i zasady planowania czasu
pracy.Mo natuznale ćodpowied np.napytania,czymró nisięrozkładczasupracyodgrafiku
iharmonogramuczasupracy,cotojestsystemczasupracy,jakustalasięwymiarczasupracy,najaki
okressporządzaćgrafikiiczynale yjeprzechowywać.
Drugaczę ćpublikacjizostałapo więconaszczegółowymproblemomdotyczącymsporządzaniugra-
fikówwramachró nychsystemówczasupracy,np.systemurównowa nego,skróconegotygodnia
pracyorazpracyweekendowo- wiątecznej.Pozatym,autorkawyja nialiczneproblemypraktyczne,
np.wią ącesięzplanowaniempracywniedziele,zakazemplanowaniapracynadliczbowej,obo-
wiązkiemprzestrzeganiadobypracowniczejczyte rekompensowaniempracywdniuwynikającym
zzasadyprzeciętnie5-dniowegotygodniapracy.
Cało ćjestbogatoilustrowanaprzykładamiprawidłowoinieprawidłowosporządzonychgrafików
czasupracy.Autorkaszczegółowowyja nia,zczegowynikająnajczę ciejpopełnianewgrafikach
błędyorazconale yzrobić,abyichuniknąć.

CZAS PRACY w 2011 r.

23 przykładowe graiki

www

Portal

Kadrowy

Część I

Planowanie czasu pracy – podstawowe pojęcia i zasady

1.1. Rozkład, grafik, harmonogram – czym różnią się te pojęcia

Rozkład czasu pracy–togodzinyrozpoczynaniaikończeniapracy,pomiędzyktórymipracowni-
cy muszą pozostawać w dyspozycji pracodawcy. Chodzi zarówno o okre lony przedział czasowy
wciągudoby(np.odgodz.8.00do16.00),jakirozło eniednipracynaposzczególnednitygodnia
imiesiącaorazwskazaniedniwolnych.Rozkładyczasupracyustalaszwregulaminiepracylubukła-
dziezbiorowympracy(lubwobwieszczeniuje eli,firmazatrudniamniejni 20pracownikówinie
maregulaminu).

Przykład:

W firmie Beta w regulaminie pracy zapisano, e pracownicy produkcji pracują od poniedziałku do
piątku w podstawowym 3-zmianowym systemie czasu pracy, tj. po 8 godzin na dobę, przeciętnie
40 godzin tygodniowo w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Pracownicy pracują:
na I zmianie

– od godz. 6.00 do 14.00,

na II zmianie – od godz. 14.00 do 22.00,
na III zmianie – od godz. 22.00 do 6.00.

Natomiastgrafik czasu pracy, zwany też harmonogramem–to,najkrócejrzeczujmując,graficz-
neprzedstawienierozkładuczasupracy.Najczę ciejstosujesięgo,gdydokładneopisywanieplanu
pracybyłobyzbytskomplikowaneiwygodniejjestzastosowaćformęgraficzną(np.tabeli).Grafik
zastosujnp.wsytuacji,gdypracownicydziałuprodukcjipracująnazmianyprzez7dniwtygodniu
wramachrównowa negosystemuczasupracy,aliczbazamówieńodklientówjestzmienna.Wta-
kiejsytuacjimo eszbowiemprzewidziećzapotrzebowanienapracęjedyniewkrótkiejperspektywie
(np.namiesiąc).Trudnonatomiastzaplanowaćpracęnp.wskalikilkumiesięcy,czyte całegoroku.

Podstawą prawną do stosowania grafików jest zamieszczenie w układzie zbiorowym pracy,
regulaminiepracylubobwieszczeniuzapisu, erozkładczasupracypracownikówzakładu(lubjego
okre lonej czę ci, jednostki, działu) ustala pracodawca (lub bezpo redni przeło eni) w grafikach
czasu pracy (harmonogramach). Tego rodzaju zapis umo liwia rezygnację z okre lania rozkładu
wprzepisachwewnątrzzakładowychlubobwieszczeniu.

CZAS PRACY w 2011 r.

23 przykładowe graiki

www

Portal

Kadrowy

Przykład:

Je eli  pracownik  jest  zatrudniony  codziennie,  od  poniedziałku  do  piątku  po  8  godzin,  od
godz. 7.00 do godz. 15.00, to wystarczy zamie cić zapis na ten temat (czyli okre lić rozkład czasu
pracy) w przepisach zakładowych lub obwieszczeniu (gdy u pracodawcy nie obowiązuje regula-
min pracy ani układ zbiorowy). Natomiast gdy pracownik jest zatrudniony w systemie równowa nym,
w  którym  liczba  godzin  pracy  jest  zmienna,  wygodniej  w  układzie  zbiorowym,  regulaminie  pra-
cy  lub  obwieszczeniu  zapisać,  e  rozkład  czasu  pracy  na  ka dy  okres  rozliczeniowy  jest  ustalany
w grafikach. Mając taki zapis, mo na na poszczególne okresy sporządzać „tabelki” okre lające liczbę
godzin pracy w ka dym z dni pracy. Takie tabelki – to wła nie grafiki (harmonogramy) czasu pracy.

1.2. Czym różni się grafik od listy obecności i karty ewidencji czasu pracy?

Jakju napisanowcze niej,graik(harmonogram)tonicinnegojakgraicznieprzedstawionyplan

pracy.Jesttowi crozkładgodzinpracywposzczególnychdniachtygodniaorazwyznaczeniedni

pracyidniwolnychwokresierozliczeniowym.
Z graikami cz sto mylone s listy obecno ci oraz karty ewidencji czasu pracy. Tymczasem s to

3zupełnieró nedokumenty.Lista obecno citojednazwieludopuszczalnychformustalaniaobec

no ci pracownikaw pracy. Ka dy pracodawca powinienbowiem okre lić, w jakisposób jego pra

cownicy maj potwierdzać przybycie i obecno ć w pracy. Najcz ciej dokumentuj to w formie

zło eniapodpisunali cieobecno ci.Pracodawcamo ejednakwregulaminiepracy(art.104

§1

pkt9kp),aje liniemaobowi zkuustaleniaregulaminupracy,tj.zatrudniamniejni 20pracowników–

–wpisemnejinformacjidoumowyoprac (art.29§3kp),ustalićinnysposóbdokumentowaniaprzy

byciaiobecno ciwpracy.Naprzykładmo ezdecydowaćsi nakartyzegarowe,elektronicznysystem

rejestracjiwej ćiwyj ćczyte potwierdzaniepoprzezzalogowaniesi wsystemiekomputerowym.
Z kolei, indywidualna karta ewidencji czasu pracy, to obowi zkowy dla ka dego pracodawcy

dokumentsłu cyzapisywaniurzeczywistegoczasu wiadczeniapracyprzezpracownikaorazjego

ewentualnychnieobecno ci.Mo napowiedzieć, eoilerozkład(graik)czasupracytoswegorodza

ju„planpracy”,otylekartaewidencjiczasupracytozapisnatematrzeczywistegowykonaniaplanu

pracy.Natomiastlistaobecno citodokumentułatwiaj cypracodawcyprawidłowewypełnieniekarty

ewidencjiczasupracy.

Przykład:

Poni szy przykład ilustruje ró nice pomiędzy grafikiem, listą obecno ci i kartą ewidencji czasu
pracy. W grafiku zaplanowano godziny i dni pracy pracownika na okres od 1 lutego do 8 lutego.
W trakcie tego okresu doszło do pewnych zmian – co zostało uwzględnione na li cie obecno ci.
Sporządzając kartę ewidencji czasu pracy, pracodawca uwzględnił nie planowane dni i godziny
pracy – lecz faktyczny czas pracy.

Dokument I: Grafik pracy dla Jana Kowalskiego w tygodniu od 1 do 8 lutego

1 lutego

2 lutego

3 lutego

4 lutego

5 lutego

6 lutego

7 lutego

8 lutego

pon.

wt.

czw.

pt.

sob.

ndz.

pon.

8–16

Grafik nr 1. Fragment typowego grafiku czasu pracy (na okres tygodniowy)

Użyte symbole:

W5 –dzieńwolnyztytułu5-dniowegotygodniapracy
WN –wolnaniedziela