Microsoft Word - Garbarz_skor_744[03]_Z3.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Zbigniew Gregorczyk

Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą
włosową do uszlachetniania 744[03]Z3.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Tadeusz Sadowski
dr inż. Jan Żarłok

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Zbigniew Gregorczyk

Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[03].Z3.03
„Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą włosową do uszlachetniania” zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu garbarz skór.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy,
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia 10
5.1. Przygotowanie tkanki skór futerkowych do uszlachetniania – mechaniczne

wykańczanie skór

5.1.1. Ćwiczenia 10

5.2. Przygotowanie okrywy włosowej do uszlachetniania

5.2.1. Ćwiczenia 13

5.3. Umartwianie okrywy włosowej 17

5.3.1. Ćwiczenia 17

5.4. Zaprawianie okrywy włosowej 20

5.4.1. Ćwiczenia 20

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Treści zawarte w tym poradniku są przeznaczone dla nauczyciela prowadzącego

nauczanie zawodowe w systemie modułowym w szkole kształcącej w zawodzie garbarz skór
744[03].Z3.03. Jednostka modułowa zawiera:
–  wymagania wstępne,
–  szczegółowe cele kształcenia,
–  przykładowe scenariusze zajęć,
–  propozycje  ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

– środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania, propozycje

metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia,

– wykaz literatury z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:
–  pokazu z objaśnieniem,
–  tekstu przewodniego,
–  ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
Treści kształcenia jednostki modułowej zostały ujęte w tematach:
1.  Przygotowanie tkanki skór futerkowych do uszlachetniania – mechaniczne wykańczanie

skór.

2.  Przygotowanie okrywy włosowej do uszlachetniania.
3.  Umartwianie okrywy włosowej.
4.  Zaprawianie okrywy włosowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.
W rozdziale tym podano również:
–  plan testu w formie tabelarycznej,
–  punktację zadań i uczenia się,
–  propozycje norm wymagań,
–  instrukcję dla nauczyciela,
–  instrukcję dla ucznia,
–  kartę odpowiedzi,
–  zestaw zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie realizacji programu uczeń musi przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Z tymi przepisami należy zapoznać uczniów podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

744[03].Z3.04

Uszlachetnianie okrywy

włosowej skór

744[03].Z3.05

Uszlachetnianie tkanki

skórnej skór z włosem

744[03].Z3

Technologia wykończenia

i uszlachetniania skór z włosem

744[03].Z3.01

Natłuszczanie skór z okrywą

włosową

744[03].Z3.02

Suszenie skór wyprawionych

z okrywą włosową

744[03].Z3.03

Przygotowanie skór

wyprawionych z okrywą włosową do

uszlachetniania

744[03].Z3.06

Ocena jakościowa,

rozsortowanie i przechowywanie

skór wyprawionych z okrywą włosową

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA

WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej „Przygotowanie skór

wyprawionych z okrywą włosową do uszlachetniania” uczeń powinien umieć:
− odczytywać i stosować instrukcje technologiczne dotyczące czynności i operacji

natłuszczania oraz przygotowania skór do uszlachetniania,

− stosować podstawowe metody badania organoleptycznego natłuszczonych skór,

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
− dobierać i stosować odzież ochrony osobistej na stanowiskach mechanicznej i chemicznej

obróbki skór,

− stosować zasady bezpiecznej pracy i ochrony środowiska przy obsłudze maszyn i urządzeń

oraz transportu skór między stanowiskami pracy,

− korzystać z różnych źródeł informacji,
− pracować w grupie i indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE

KSZTAŁCENIA

Po realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− omówić procesy i wskazać czynności technologiczne przygotowujące okrywę włosową

i tkankę skórną do uszlachetniania,

− dobrać maszyny, urządzenia i narzędzia do obróbek mechanicznych tkanki skórnej

i okrywy włosowej,

− prowadzić proces nawilżania tkanki skórnej i czyszczenia okrywy włosowej,
− zmiękczyć mechanicznie tkankę skórną dobierając metodę i urządzenia do rodzaju

wyprawionych skór,

− wykonać operacje mechanicznych obróbek okrywy włosowej: czesania, strzyżenia,

epilowania i prasowania,

− szlifować tkankę skórną uwzględniając rodzaj i przeznaczenie skór,
− omówić ogólne zasady, środki i technikę umartwiania okrywy włosowej,

− omówić zasady, środki i technikę zaprawiania okrywy włosowej,

− zorganizować stanowiska do poszczególnych procesów zgodnie z zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE

SCENARIUSZE

ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca .....................................................................................................................

Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03].
Moduł:

Technologia wykończenia i uszlachetniania skór z włosem 744[03].Z3

Jednostka modułowa: „Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą włosową do

uszlachetniania” 744[03].Z3.03

Temat: Czesanie, trzepanie i strzyżenie okrywy włosowej skór futerkowych.
Cel ogólny: rozumienie celu i kształtowanie umiejętności wykonywania operacji

rozpoczynających przygotowanie skór do uszlachetniania

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać i przygotować urządzenia i maszyny do czesania, trzepania i strzyżenia skór
futerkowych,

−

zorganizować stanowiska do wykonania zadań produkcyjnych zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

transportować skóry pomiędzy stanowiskami pracy,

−

przeprowadzić operacje: czesania, trzepania i strzyżenia okrywy włosowej,

−

dokonać oceny poprawności przeprowadzonych czynności,

−

wyjaśnić cel wykonanych czynności technologicznych.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,

− metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− grupowa

Czas: 120 minut
Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Środki dydaktyczne:

− instrukcje technologiczne czesania, trzepania i strzyżenia,

− instrukcje maszyn i urządzeń stosowanych w tych procesach,

− skóry futerkowe owcze i królicze,
− maszyny i urządzenia potrzebne do wykonania operacji,

− specjalistyczna odzież ochronna.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

ZADANIE DLA UCZNIÓW
Zadaniem jest przeprowadzenie czesania okrywy włosowej, trzepanie skór, a następnie jej
strzyżenie oraz sprawdzenie poprawności przeprowadzonych operacji.

FAZA WSTĘPNA
CZYNNOŚCI ORGANIZACYJNE:
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pytania prowadzące dla ucznia:
1.  W jakim celu przeprowadzamy czesanie okrywy włosowej?.
2.  Na jakich maszynach przeprowadzamy czesanie?
3.  Czemu służy trzepanie skór futerkowych?
4.  Jakie urządzenia wykorzystujemy w trzepaniu skór?
5.  Jaki jest cel strzyżenia okrywy włosowej?
6.  Czym różni się podstrzyganie i strzyżenie właściwe?
7.  Jakie maszyny mają zastosowanie w operacji strzyżenia?
PLANOWANIE
Polecenia prowadzące dla ucznia
1.  Zaplanuj kolejność wykonania poszczególnych czynności i operacji.
2.  Ustal sposób przeprowadzenia poszczególnych operacji.
3.  Wybierz maszyny i urządzenia potrzebne do wykonania czesania, trzepania

i strzyżenia.

UZGODNIENIE
1.  Omówienie wszystkich punków z fazy planowania z nauczycielem.
2.  Pytania do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1.  Podział uczniów na grupy ćwiczeniowe.
2.  Rozdanie instrukcji do ćwiczeń.
3.  Rozdanie skór przeznaczonych do obróbki przez czesanie, trzepanie i strzyżenie.
4.  Przeprowadzenie operacji czesania.
5.  Przeprowadzenie trzepania skór.
6.  Wykonanie strzyżenia skór.
7.  porównanie skór przed i po wykonanych operacjach.
SPRAWDZANIE
1.

Czy zachowano kolejność operacji?

Czy prawidłowo wykonano poszczególne operacje.

Czy zachowano podstawowe zasady bezpieczeństwa przy wykonywaniu tych operacji.

FAZA KOŃCOWA
ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy zadania sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel w podsumowaniu wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności zostały
wykształcone, jakie wystąpiły błędy i nieprawidłowości podczas pracy i jak ich unikać
w przyszłości.

ZAKOŃCZENIE ZAJĘĆ

Praca domowa

Na podstawie literatury i poznanych w trakcie wykonywania zadania praktycznego

wiadomości teoretycznych i umiejętności praktycznych, wyjaśnij znaczenie operacji czesania
i strzyżenia skór futerkowych do dalszych procesów uszlachetniania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca .....................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Garbarz skór 744[03].
Moduł:

Technologia wykończenia i uszlachetniania skór z włosem 744[03].Z3

Jednostka modułowa: „Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą włosową do

uszlachetniania” 744[03].Z3.03

Temat: Zaprawianie okrywy włosowej zaprawą miedziową.
Cel ogólny: rozumienie celu i kształtowanie umiejętności przeprowadzania zaprawiania

okrywy włosowej skór futerkowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać środki i sporządzić zaprawę miedziową,

−

zorganizować stanowiska do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

określić wpływ czynników na przebieg procesu zaprawiania,

−

przeprowadzić zaprawianie okrywy włosowej,

−

wyjaśnić cel zaprawiania okrywy włosowej.

Metody nauczania:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa

Czas: 120 minut
Środki dydaktyczne:

−

instrukcja technologiczna operacji zaprawiania,

−

skóry owcze i jagnięce,

−

środki chemiczne do przygotowania zaprawy,

−

cytrok,

−

waga,

−

zlewki.

Przebieg zajęć:

1.  Powitanie uczniów.
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.  Podział na grupy ćwiczeniowe.
4.  Rozdanie instrukcji do ćwiczeń.
5.  Sporządzenie mieszanki zaprawiającej.
6.  Przeprowadzenie operacji zaprawiania.
7.  Wyjęcie skór z zaprawy do odleżenia.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Na podstawie wiadomości teoretycznych omów inne sposoby zaprawiania skór.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach
–  anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Przygotowanie tkanki skór futerkowych do uszlachetniania –

mechaniczne wykańczanie skór

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj operację odtłuszczania skór futerkowych. Porównaj skóry przed i po

odtłuszczaniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z instrukcją obsługi bębna trocinaka,
2)  zapoznać się z instrukcją bhp podczas pracy maszyny,
3)  zorganizować stanowisko pracy,
4)  wykonać operację odtłuszczania skór,
5)  dokonać oceny skór przed i po odtłuszczaniu i zaprezentować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

bęben trociniak,

−

trociny,

−

skór owcze,

−

boczek lub paleta do układania skór,

−

stół roboczy lub blat,

−

odzież ochronna.

Ćwiczenie 2

Wykonaj operację rozbijania skór futerkowych. Scharakteryzuj skóry przed i po

rozciąganiu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją obsługi rozbijarki odgórnej,
2) zapoznać się z instrukcją bhp podczas pracy maszyny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  zorganizować stanowisko pracy,
4)  wykonać operację rozbijania skór,
5)  dokonać oceny skór przed i po rozbijaniu i zaprezentować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  rozbijarka odgórna,
–  skór owcze,
–  boczek lub paleta do układania skór,
–  stół roboczy lub blat,
–  odzież ochronna.

Ćwiczenie 3

Wykonaj operację szlifowania skór owczych. Scharakteryzuj tkankę skór owczych przed

i po szlifowaniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z instrukcją obsługi szlifierki,
2)  zapoznać się z instrukcją bhp podczas pracy maszyny,
3)  zorganizować stanowisko pracy,
4)  wykonać operację szlifowania tkanki skórnej,
5)  dokonać oceny skór przed i po szlifowaniu i zaprezentować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

szlifierka do skór,

−

skór owcze,

−

boczek lub paleta do układania skór,

−

stół roboczy lub blat,

−

odzież ochronna.

Ćwiczenie 4

Określ wady i uszkodzenia tkanki skórnej powstałe w czasie obróbek mechanicznych

przedstawionych skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wad skór powstałych w czasie obróbek

mechanicznych,

2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) porównać tkankę skórną otrzymanych próbek z katalogiem zawierającym opis wad

tkanki skórnej,

4) w otrzymanych próbkach wskazać na wady tkanki skórnej powstałe w operacji

szlifowania i prasowania,

5) zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–  katalogi próbek skór z wadami tkanki skórnej,
–  próbki skór z wadami powstałymi w czasie szlifowania,
–  próbki skór z wadami powstałymi w czasie prasowania,
–  stół podświetlany,
–  stół roboczy,
–  notatki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Przygotowanie okrywy włosowej do uszlachetniania

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź praktycznie proces czesania skór futerkowych. Scharakteryzuj skórę przed

i po czesaniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z materiałem teoretycznym jednostki modułowej,
2)  zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny do czesania skór,
3)  omówić niebezpieczne części podczas pracy maszyny,
4)  sprawdzić z mechanikiem stan techniczny,
5)  uruchomić maszynę,
6)  przeprowadzić czynność czesania okrywy włosowej,
7)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacja.

Środki dydaktyczne:

–  maszyna do czesania skór,
–  skóry owcze lub jagnięce,
–  boczki na skóry
–  instrukcja obsługi czesarki,
–  instrukcja BHP,
–  odzież ochronna.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź praktycznie proces trzepania skór futerkowych. Opisz skórę przed

i po trzepaniu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się z instrukcją obsługi trzeparki,
3)  omówić niebezpieczne części podczas pracy maszyny,
4)  sprawdzić z mechanikiem stan techniczny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  uruchomić maszynę,
6)  przeprowadzić czynność trzepania okrywy włosowej,
7)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–  maszyna do czesania skór,
–  skóry owcze lub jagnięce,
–  boczki na skóry,
–  instrukcja obsługi czesarki,
–  instrukcja BHP,
–  odzież ochronna.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź praktycznie proces strzyżenia skór futerkowych. Scharakteryzuj skórę przed

i po strzyżeniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z materiałem teoretycznym jednostki modułowej,
2)  zapoznać się z instrukcją obsługi strzyżarki,
3)  omówić niebezpieczne części podczas pracy maszyny,
4)  sprawdzić z mechanikiem stan techniczny,
5)  uruchomić maszynę,
6)  przeprowadzić czynność strzyżenia okrywy włosowej,
7)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje

Środki dydaktyczne:

–  strzyżarka,
–  skóry owcze lub jagnięce,
–  boczki na skóry,
–  instrukcja obsługi strzyżarki,
–  instrukcja BHP,
–  odzież ochronna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Przeprowadź praktycznie proces prasowania skór futerkowych. Scharakteryzuj skórę

przed i po prasowaniu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z materiałem teoretycznym jednostki modułowej,
2)  zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny do prasowania skór,
3)  omówić niebezpieczne części podczas prasowarki,
4)  sprawdzić z mechanikiem stan techniczny,
5)  uruchomić maszynę,
6)  przeprowadzić czynność prasowania skóry futerkowej,
7)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

–  maszyna do prasowania skór,
–  skóry owcze lub jagnięce,
–  boczki na skóry,
–  instrukcja obsługi prasowarki,
–  instrukcja BHP,
–  odzież ochronna.

Ćwiczenie 5

Określ wady i uszkodzenia okrywy włosowej powstałe w czasie obróbek mechanicznych

przedstawionych skór.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wad skór powstałych w czasie obróbek

mechanicznych,

2) porównać okrywę włosową otrzymanych próbek z katalogiem zawierającym opis wad

tkanki skórnej,

3) w otrzymanych próbkach wskazać na wady okrywy włosowej powstałe w operacji

czesania, strzyżenia i epilowania,

4) zaprezentować wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, objaśnienia, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi próbek skór z wadami okrywy włosowej,

−

próbki skór z wadami powstałymi w czasie czesania,

−

próbki skór z wadami powstałymi w czasie strzyżenia,

−

próbki skór z wadami powstałymi w czasie epilowania,

−

stół podświetlany,

−

stół roboczy,

−

notatki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Umartwianie okrywy włosowej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź praktycznie proces umartwiania szczotkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się wiadomościami z zakresu umartwiania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z wymogami bhp,
3)  dobrać skóry do umartwiania szczotkowego,
4)  dobrać środki i sporządzić mieszankę umartwiającą,
5)  wykonać operację szczotkowania,
6)  zostawić skóry do odleżenia na 2 godziny,
7)  wypłukać wodą i zostawić do wysuszenia,
8)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

–  dobrze wentylowane pomieszczenie,
–  stół roboczy,
–  waga,
–  zlewki,
–  skóry do umartwiania,
–  soda amoniakalna,
–  środek powierzchniowo czynny,
–  woda utleniona,
–  szczotka,
–  odzież ochronna,
–  rękawice gumowe, okulary.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź praktycznie proces umartwiania kąpielowego roztworem zasad.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się wiadomościami z zakresu umartwiania kąpielowego,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z wymogami bhp,
3)  dobrać skóry do umartwiania kąpielowego,
4)  dobrać środki i sporządzić kąpiel umartwiającą,
5)  wykonać operację umartwiania,
6)  zostawić skóry do odleżenia na 2 godziny,
7)  wypłukać wodą i zostawić do wysuszenia,
8)  spostrzeżenia i wnioski zapisać w dzienniczku ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

–  bębenki szklane typu Wacker,
–  waga,
–  skóry do umartwiania,
–  soda amoniakalna,
–  woda amoniakalna,
–  sól kuchenna,
–  środek powierzchniowoczynny,
–  odzież ochronna,
–  rękawice gumowe, okulary.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź praktycznie umartwianie w kąpieli zawierającej zasady i środki redukujące.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacje

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zaprawianie okrywy włosowej

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź kąpiel zaprawiającą skór owczych w kolorze szarym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zaprawiania,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  zapoznać się z instrukcją obsługi cytroka,
4)  zorganizować środki chemiczne do wykonania ćwiczenia,
5)  zorganizować skóry, na których wykonasz operację zaprawiania,
6)  dostosować charakter środków zaprawiających po zastosowaniu których otrzymasz

żądany kolor,

7) sporządzić kąpiel zaprawiającą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

−

cytrok – urządzenie do zaprawiania,

−

skóry do zaprawiania,

−

środki chemiczne,

−

boczek futrzarski,

−

środki i zabezpieczenia bhp,

−

waga do ważenia.

Ćwiczenie 2

Omów proces zaprawiania dwuchromianami skór owczych i nutrii. Skóry zaprawiane

w tej samej kąpieli.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
2)  zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi zaprawiania dwuchromianami,
3)  scharakteryzować okrywę włosową skór nutrii,
4)  scharakteryzować okrywę włosową skór owczych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  porównać oba rodzaje skór,
6)  omówić wady i zalety przedstawionych gatunków skór,
7)  zaprezentować spostrzeżenia i wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

– skóry owcze,
– skóry nutrii.

Ćwiczenie 3

Prowadząc proces zaprawiania dwuchromianami skór owczych zbadaj wpływ stężenia

środków na jakość prowadzonego procesu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposoby wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przyswoić wiadomości dotyczące zaprawiania dwuchromianami,
3)  zapoznać się z instrukcją obsługi cytroka,
4)  sprawdzić kąpiel zaprawiającą,
5)  dostosować czynniki do prowadzenia procesu,
6)  wykonać proces w warunkach laboratoryjnych,
7)  dokonać analizy porównawczej,
8)  określić najlepsze parametry zaprawiania skór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, obserwacje.

Środki dydaktyczne:

−

cytroki i bębenki szklane typu Wacker,

−

środki chemiczne do zaprawiania,

−

waga,

−

odzież ochronna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

EWALUACJA

OSIĄGNIĘĆ

UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Do jednostki modułowej 744[03].Z3.03 „Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą
włosową do uszlachetniania”

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-14 są z poziomu podstawowego,

− zadania 14-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 5 zadań z poziomu podstawowego,
–  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,
–  dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

– bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Klucz odpowiedzi

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Znać czynności poprzedzające

uszlachetnianie skór z okrywą włosową

A P

2. Podać urządzenia stosowane

w odtłuszczaniu skór przez trocinowanie

B P

3. Podać cel ekstrakcyjnego odtłuszczania

skór futerkowych

B P

Dobrać maszyny lub urządzenia do
procesów technologicznych

C P

Określić cel strzyżenia okrywy włosowej B

Określić cel prowadzenia operacji
epilowania

B P

Określić cel stosowania operacji
zaprawiania okrywy włosowej

B P

Określić sposoby nawilżania skór przed
obróbką mechaniczną

B P

…natrysk wodą,
..wilgotnych
trocin,
..wilgotnym,
chłodnym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić cel trzepania skór futerkowych

B P

...czyszczenia,
...wytrzepywania,
...trocin

10. Określić cel szlifowania mizdry skór

B P

..zmniejszenie
grubości,
…miękkości,
... ciągliwości

11. Znać mechaniczne operacje

przygotowujące okrywę włosową do
uszlachetniania

A P

..czesaniu,
..prasowaniu
...alkoholu i
kwasu,
...roztworem
formaliny

12 Narysować schemat działania czesarki

B P

13. Dobrać techniki prowadzenia operacji

umartwiania okrywy włosowej

C P

- szczotkowe,
- kąpielowe

14. Dobrać zaprawy do przeprowadzenia

procesu zaprawiania

-dwuchromianowa,
- miedziowa,
- żelazowa

15.

Narysować schemat działania szlifierki

C PP

16. Poznać budowę maszyn

wykorzystywanych w procesie strzyżenia

C PP

- wał ze spiralnie

ułożonymi
nożami,

- nieruchomy nóż,
- przenośnik

taśmowy,

- urządzenie

podtrzymujące

17. Wymienić rodzaje mieszanek

umartwiających

C PP

- zasady,
- zasady + H

- zasady
+ reduktory
we wszystkich:
środki
powierzchniowo
czynne i sól
kuchenna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18.

Dobrać zaprawę do rodzaju skór

rodzaj okrywy
włosowej,
temperatura,
stężenie, pH, czas
trwania procesu

19.

Określić cel prowadzenia operacji
czesania skór futerkowych

B PP

...wyprostowanie,
...słabo
osadzonego,
...trocin

20. Poznać czas przeprowadzania procesu

zaprawiania

C PP

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
6.  Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszystkie wątpliwości.
7.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8.  Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz i sprawdź testy a wyniki wpisz do arkusza zbiorczego.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

11. Ustal przyczyny niepowodzeń uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4.  Test zawiera 20 pytań dotyczących przygotowania skór futerkowych do uszlachetniania.

Pytania 1-7 i 20 wymagają wyboru spośród czterech odpowiedzi jednej prawidłowej;
pytania 8-12 wymagają wstawienia w miejsce kropek poprawnych słów, w pytaniach 13,
14 i 16-19 należy udzielić krótkich odpowiedzi, pytanie 15 to zadanie rysunkowe.

5. Udziel odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

– w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

–  w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy,
–  w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone pole,
–  w pytaniu dotyczącym sposobu działania maszyny narysuj rysunek w wyznaczonym

polu.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 90 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja

−

zestaw zadań testowych

−

karta odpowiedzi

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Skóry futerkowe przed uszlachetnianiem poddaje się::

a)  garbowaniu,
b)  obróbce mechanicznej,
c)  piklowaniu,
d)  suszeniu.

2. Odtłuszczanie skór futerkowych trocinami przeprowadza się w:

a)  trociniakach,
b)  bębnach garbarskich,
c)  trzepaczkach,
d)  cytrokach.

3. Odtłuszczanie ekstrakcyjne skór z okrywą włosową ma na celu:

a)  wypłukanie nadmiaru garbników,
b)  oczyszczenie z trocin,
c)  usunięcie ze skór tłuszczu niezwiązanego,
d)  usunięcie nadmiaru barwnika.

4. Do mechanicznego zmiękczania skór służą:

a)  rozbijarki,
b)  szlifierki,
c)  strzyżarki,
d)  prasowaczki.

5. Strzyżenie okrywy włosowej ma na celu:

a)  zwiększenie powierzchni tkanki skórnej,
b)  usunięcie z okrywy włosowej włosów ościstych,
c)  przygotowanie skór do garbowania,
d)  zmniejszenie długości włosa i uzyskanie równej powierzchni okrywy włosowej.

6. Epilowanie skóry futerkowych ma na celu:

a)  usunięcia włosów ościstych,
b)  usunięcie włosów puchowych,
c)  skrócenie długości włosa,
d)  wyrównanie długości włosa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Zaprawianie okrywy włosowej ma na celu:

a)  zwiększenie długości włosa,
b)  nadanie okrywie włosowej puszystości,
c)  przygotowanie okrywy włosowej do lepszego wiązania barwników,
d)  uzyskanie imitacji skór szlachetnych.

8. Nawilżanie skór futerkowych przeprowadza się przez bezpośredni

...................................., pośrednie działanie ........................ trocin, przez odleżenie w
.............................................. pomieszczeniu.

9. Bębny trociniaki służą do ........................... skór futerkowych, natomiast bębny siatkowe

do ........................... z nich ................. i pyłu.

10. Szlifowanie mizdry skór futerkowych ma na celu ................................. tkanki skórnej,

poprawienie jej ................ i ...................

11. Przygotowanie okrywy włosowej skór futerkowych do uszlachetniania polega na

............., trzepaniu, ........................, strzyżeniu, zwilżeniu roztworem .........................
lub ...............

12.  Narysuj schemat działania czesarki.

13.  Podaj sposoby przeprowadzania umartwiania okrywy włosowej.

14.  Podaj rodzaje zapraw używanych do zaprawiania okrywy włosowej skór futerkowych.

15.  Narysuj schemat elementów roboczych szlifierki.

16.  Podaj elementy robocze strzyżarki.

17.  Wymień skład roztworów stosowanych do umartwiania okrywy włosowej.

18.  Jakie czynniki wpływają na przebieg procesu zaprawiania.

19.  Czesanie okrywy włosowej ma na celu ....................... sfilcowanego włosa, usunięcie

włosa ....................... oraz pyłu i ........................ .

20. Czas zaprawiania miedziowego trwa:

a)  1 dobę,
b)  2-4 godzin,
c)  2 doby,
d)  0,5 godziny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...................................................................................................

„Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą włosową do uszlachetniania”
744[03].Z3.03

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania, udziel krótkiej odpowiedzi
lub wykonaj rysunek
Numer
pytania

Odpowiedź Punktacja

1. a b c d

2. a b c d

3. a b c d

4. a b c d

5. a b c d

6. a b c d

7. a b c d

...................; ...........................; .......................;

.........................; ..............................; ........................;

10.

.........................; ..............................; ........................;

11.

...........; ................; .................; .....................;

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

................. , ................................, ...................................

20. a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test praktyczny typu – „próba pracy” do jednostki modułowej
„Przygotowanie skór wyprawionych z okrywą włosową do uszlachetniania”
744[03].Z3.03

Treść zadania

Wykonaj operację nawilżania i odtłuszczania w trocinach skór owczych i jagnięcych.

Wskaż urządzenia i maszyny na jakich wykonasz zadanie. Dokonaj oględzin i scharakteryzuj
skóry przed i po wykonaniu ćwiczenia. Dobierz odzież ochronną obowiązującą przy
wykonaniu tego zadania. Czas na wykonanie zadania określi nauczyciel w zależności od
rodzaju skór i wyposażenia technicznego zakładu.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zaleca się zastosowanie zadania testowego typu „próba pracy”.
Zadanie jest tak dobrane aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych umiejętności
w zakresie wiedzy teoretycznej i sprawności wykonywania czynności praktycznych.
Uczniowi należy stworzyć możliwość inwencji w zaplanowaniu poszczególnych etapów
wykonywania zadania: zorganizowania stanowiska pracy, doboru odpowiednich maszyn lub
urządzeń produkcyjnych, wykonanie podstawowych ustawień i regulacji maszyn oraz
wykazania się umiejętnością wykonania obróbki skór. Jest to jednocześnie możliwość
samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
podjętych działań praktycznych. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków
umożliwiających uczniowi wykonanie zadania zgodnie z zasadami technologicznymi
i w określonym czasie.
Uczeń powinien mieć udostępnione:

− stanowisko pracy z maszynami i urządzeniami produkcyjnymi do operacji nawilżania

i trocinowania skór futerkowych,

− różne rodzaje skór futerkowych w półfabrykacie po procesie garbowania,

− instrukcję obsługi maszyn i instrukcję technologiczną.

Nauczyciel powinien:

− zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska produkcyjnego w warsztatach

szkolnych lub zakładzie produkcyjnym,

− zabezpieczyć różne rodzaje skór futerkowych w półfabrykacie po garbowaniu do

operacji rozbijania,

− przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne

ich przestrzeganie,

− skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,
− przydzielić uczniom odpowiednie skóry do obróbki nawilżania i trocinowania,

− określić czas na wykonanie zadania w zależności od rodzaju skór i użytych maszyn,

− na bieżąco nadzorować pracę uczniów,
− dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

− dobrać i założyć odzież ochronną,

− obejrzeć i scharakteryzować przydzielone do obróbki skóry,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− wskazać urządzenia na których można dokonać operacji nawilżania,

− wskazać maszynę na jakiej należy dokonać operacji trocinowania,

− przygotować stanowisko pracy pod względem: bezpieczeństwa i higieny pracy,

uporządkowania i łatwego dostępu do obrabianych skór, wyposażenia w potrzebne
urządzenia pomocnicze,

− dokonać nawilżenia skór,

− uruchomić maszynę i wykonać trocinowanie ,

− obejrzeć i scharakteryzować skóry po wykonaniu zadania – dokonać oceny wykonanej

obróbki,

− ułożyć skóry zgodnie z zasadami technologicznymi przedstawić nauczycielowi do

oceny.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty

uzyskania

Punkty

przyznane

1. Dobranie odzieży ochronnej

2. Sposób oględzin i charakterystyka półfabrykatu 10

3. Zaplanowanie kolejnych czynności 10

4. Dobranie maszyny lub urządzenia do wykonania zadania

5. Przygotowanie stanowiska pracy:

− czystość i porządek miejsca pracy,

− zabezpieczenie pod względem BHP,

− przygotowanie potrzebnych urządzeń i narzędzi

pomocniczych

6. Wykonywanie zadania:

− nawilżenie – sposób i dokładność przeprowadzenia,

− sposób załadowania skór,
− przygotowanie trocin,

− włączenie bębna trociniaka,

− wyłączenie maszyny

7. Wykonanie oględzin i ocena wykonania pracy

8. Ułożenie skór po wykonaniu pracy

9. Zaprezentowanie wykonania zadania

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający 70
dostateczny 85
dobry 90
bardzo dobry

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1.  Bieńkiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
2.  Duda I.: Skóry surowe futrzarskie. WNT, Warszawa 1992
3.  Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urządzeń.
4.  Kopański R.: Zarys futrzarstwa, PWRiS 1965
5.  Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wykończanie. WSiP, Warszawa

1985

6. Lasek W.: Kolagen – chemia i wykorzystanie. WNT, Warszawa 1978
7. Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa – ćwiczenia laboratoryjne. WSI,

Radom skrypt nr 7 1996

8.  Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych. WSiP, Warszawa 1997
9.  Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP, 1977
10.  Praca zbiorowa: Kuśnierstwo. WNT, Warszawa 1971
11.  Praca zbiorowa: Vademecum garbarza. ITeE, Radom 1996
12.  Sadowski T.: Materiałoznawstwo dla kuśnierzy. WSLiP 1989
13.  Sadowski T: Czyszczenie i renowacja wyrobów futrzarskich. ITeE, Radom 1997
14.  Woźniakiewicz W.: Materiałoznawstwo futrzarskie. WSLiP, 1965
15.  Woźniakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956