Ś
ląskie Techniczne Zakłady Naukowe
Warsztaty Szkolne
MontaŜ elektryczny
Zajęcia nr 1
Temat:
Rodzaje i oznaczenia przewodów elektrycznych
Do wykonywania instalacji elektrycznych w budynkach uŜywamy przewodów izolowanych.
Przewody instalacyjne moŜemy podzielić na jedno i wieloŜyłowe.
Przewód jednoŜyłowy zawiera Ŝyłę metalową przeznaczoną do przewodzenia prądu oraz
izolację która spełnia zarazem rolę izolacji roboczej (ochrona przed zwarciami) jak i
podstawowej (ochrona przed poraŜeniem). na izolację mogą być nałoŜone dodatkowe
warstwy ochronne.
Przewód wieloŜyłowy uzyskujemy łącząc większą liczbę przewodów jednoŜyłowych we
wspólnej warstwie ochronnej (powłoce). Najbardziej popularne są przewody 2, 3 , 4 i 5-
Ŝ
yłowe, choć w wykonaniach specjalnych moŜna znaleźć i inne rozwiązania.
ś
yły przewodów wykonuje się głównie z miedzi i aluminium. Przewody miedziane są
preferowane jako najlepsze ze względu na lepszą wytrzymałość mechaniczną, lepszą
konduktywność właściwą i łatwiejsze łączenie. Jednak aluminium stosuje się nadal ze
względu na niŜszą wagę i cenę przewodów przeznaczonych do przesyłu takiego samego
prądu.
Rys. A.1. Przewody kabelkowe
Rys. A.2. Przewody wtynkowe
Przekroje przewodów są znormalizowane i wynoszą w mm
2
:
0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 95;
120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 625; 800; 1000 mm
2
Przewody ze względu na konstrukcję Ŝyły moŜemy podzielić na drut i linki (wielodrutowe).
Drut nadaje się do instalacji, które nie muszą być giętkie, np. instalacji podtynkowych.
Linki stosujemy zawsze wtedy, gdy zasilamy odbiorniki ruchome.
Na izolację przewodów mogą być nałoŜone dodatkowe warstwy ochronne:
• Powłoka, czyli szczelna warstwa zapobiegająca wnikaniu wilgoci do przewodu.
• Pancerz wykonany przez owinięcie metalowymi taśmami lub drutami dla ochrony od
uszkodzeń mechanicznych.
• OdzieŜ, czyli oplot z materiału włóknistego na izolacji dla ochrony od czynników
atmosferycznych.
Typ przewodu określa teŜ jego napięcie znamionowe, podawane w postaci U
o
/U gdzie
U
o
oznacza napięcie Ŝyła-ziemia, a U - napięcie Ŝyła-Ŝyła. Zwykle wartości te wynoszą:
300/300; 300/500; 450/750 oraz 600/1000 V
Typy przewodów oznacza się oznaczeniami literowymi:
Ś
ląskie Techniczne Zakłady Naukowe
Warsztaty Szkolne
MontaŜ elektryczny
Y Yn N A D L Lg S O On M W P G Gs Y Y d c b u y n t p pp
polwinit
polwinit o ograniczonym
rozprzestrzenianiu płomienia
tworzywo sztuczne bezhalogenowe
miedź
aluminium
drut
linka
linka o zwiększonej giętkości
sznur
oponowy
oponowy z oponą
o ograniczonym
rozprzestrzenianiu
płomienia
mieszkaniowy
warsztatowy
przemysłowy
polwinit
guma silikonowa
guma naturalna
izolacja i opona gumowa
izolacja i opona polwinitowa
izolacja o zwiększonej grubości
izolacja ciepłoodporna
oplot z włókna szklanego
uzbrojenie
osłona polwinitowa
przewód samonośny
przewód wtynkowy
przewód płaski
przewód płaski
do przyklejania
przewody bez powłoki
przewody kabelkowe
przewody oponowe i sznury
Materiał powłoki:
Materiał Ŝył:
Budowa Ŝył:
Typ przewodu ruchomego:
Materiał izolacji:
Informacje uzupełniające:
Oznaczenia literowe określające budowę przewodów elektroenergetycznych
- składnik symbolu
literowego
- brak symbolu literowego
Pisownia znaków symboli
obowiązuje z podanej
kolejności
Ś
ląskie Techniczne Zakłady Naukowe
Warsztaty Szkolne
MontaŜ elektryczny
OZNACZENIE TYPU PRZEWODU
Rodzaj oznaczenia
Znaczenie symboli literowych
Przykłady
Oznaczenie konstrukcji
Ŝ
yły
D
L
L...g
- drut
- linka
- linka giętka
D, DY, DG
LY
LYg
Oznaczenie materiału
Ŝ
yły innego niŜ miedź
(przed literą oznaczającą
konstrukcję Ŝyły)
A
F
- aluminium
- stal miękka
ADY, ADG, ALY
FDYt
Oznaczenie materiału
izolacji (po literze
oznaczającej konstrukcję
Ŝ
yły)
Y
G
X
- izolacja polwinitowa
- izolacja gumowa
- izolacja polietylenowa
DY, LY
DG, LG
LX
Oznaczenie powłoki
(przed literą oznaczającą
materiał Ŝyły)
Y
- powłoka polwinitowa
YADY
Oznaczenie cech budowy
przewodu
a
b
c
d
p
u
n
- powłoka pokryta przędzą bawełnianą
- izolacja odporna na podwyŜszoną temperaturę
- odzieŜ niepalna
- o zwiększonej grubości izolacji polwinitowej
- płaski
- uzbrojony
- przewód z linką nośną
DGa
LGbc
DYd
YDYp
ADGu
YADYn
Oznaczenie
przeznaczenia przewodu
ak
t
w
jo
jp
- przewód akumulatorowy
- przewód wtynkowy
- przewód wysokiego napięcia
- przewód jezdny okrągły
- przewód jezdny profilowy
LGak
DYt
DGw
Djo
Djp
Oznaczenia dodatkowe
przewodów
płaszczowych i
kablowych
P
K
a
o
t
N
- płaszcz metalowy
- powłoka ołowiana
- oplot nasycony, odporny na wpływy
chemiczne i atmosferyczne
- okrągły
- opancerzony taśmą stalową
- do instalacji rur jarzeniowych, reklamowych
PY
KG
KGao
KGo
KGato
LYN
Oznaczenia dodatkowe
przewodów do
odbiorników
S
O
M.
W
P
D
S
G
GŁ
On
ek
- sznur
- przewód
- mieszkaniowy
- warsztatowy
- przemysłowy
- dźwigowy
- spawalniczy
- górniczy
- do silników głębinowych
- opona z gumy trudno palnej
- ekran z gumy przewodzącej
OM, OMY
OW, OWY
OP
OD, OuD
OS
OG
OGŁ
OnG
OnGek
Oznaczenia dodatkowe
przewodów
samochodowych i
lotniczych
S
Z
L
l
ek
- samochodowy
- zapłonowy
- lotniczy
- oplot lakierowany
- ekran w postaci oplotów z drutów miedzianych
LY-S
FGI-ZS
LGI-L
GLI-l
Fyek-ZS
Ś
ląskie Techniczne Zakłady Naukowe
Warsztaty Szkolne
MontaŜ elektryczny
Przykłady:
DY750 1x2,5 mm
2
– przewód z Ŝyłą miedzianą jednodrutową (D) o izolacji polwinitowej (Y) na napięcie
750V, o przekroju znamionowym Ŝyły 2,5 mm
2
YADYp 3x4 mm
2
-
przewód z Ŝyłami aluminiowymi (A), jednodrutowymi (D) o izolacji polwinitowej (Y po
symbolu D), z powłoką polwinitową (Y przed symbolem A), płaski trzyŜyłowy, o
przekroju Ŝył 4 mm
2
KGao 4x6 mm
2
-
przewód kabelkowy z powłoką ołowianą, o izolacji gumowej (G), pokryty oplotem
włóknistym nasyconym (a), okrągły (o), czteroŜyłowy, o przekroju znamionowym Ŝył
jednodrutowych miedzianych 6 mm
2
SMY 2x0,5 mm
2
- sznur (S) mieszkaniowy (M), z Ŝyłami miedzianymi o izolacji polwinityowej (Y),
dwuŜyłowy, o przektoju znamionowym Ŝył 0,5 mm
2
Warto zauwaŜyć, Ŝe w przypadku zastosowania Ŝył miedzianych w oznaczeniu przewodu nie
umieszcza się litery oznaczającej materiał Ŝyły.
Dodatkową rolę w przewodach wieloŜyłowych pełnią kolory Ŝył:
• Dla przewodów fazowych stosujemy kolory:
czarny,
brązowy
i
czerwony
• Dla przewodów neutralnych stosujemy kolor:
niebieski
• Dla przewodów ochronnych stosujemy kolor:
Ŝ
ó
ł
t
o
-
z
i
e
l
o
n
y
Materiały dydaktyczne wyłącznie do uŜytku uczniów klas elektrycznych i elektronicznych
Ś
ląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach.
Niniejsze materiały stanowią ilustrację do wprowadzeń teoretycznych przeprowadzonych na
warsztatach szkolnych według podręcznika podanego w literaturze.
Zamieszczone ilustracje są chronione prawami autorskimi autorów podręcznika.
Literatura:
E.Musiał „Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne” WSiP Warszawa 1998
G.Bartodziej, E.KałuŜa „Aparaty i urządzenia elektryczne” WSiP Warszawa 1997