Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
1
Jesteś gotowy na spotkanie z ratownictwem? Na koncentrację,
zmęczenie i odpowiedzialność? Myśl, Ŝe Twoje Ŝycie jest w Twoich
rękach przyjmuje tu szerszą formę – teraz takŜe Ŝycie innych
zaleŜy od Ciebie.
Na tym szkoleniu dowiesz się jak skutecznie reagować, gdy
niezbędna jest pierwsza pomoc. Nauczysz się oceniać funkcje
Ŝyciowe
poszkodowanego,
postępować
z
nieprzytomnym,
prowadzić resuscytację i obsługiwać automatyczny defibrylator
zewnętrzny. Zdobędziesz teŜ umiejętności postępowania we
wstrząsie, w urazach i zatruciach. Przede wszystkim jednak
poznasz zasady bezpieczeństwa, których nie moŜna pominąć w
Ŝadnej akcji ratunkowej.
BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKA
Pierwsza i niepodwaŜalna zasada we wszystkich działaniach
ratowniczych mówi, Ŝe martwy ratownik to zły ratownik.
Dlatego zanim przystąpisz do udzielania pierwszej pomocy,
najwaŜniejsza będzie rzeczowa ocena sytuacji.
sprawdź czy nic Ci nie zagraŜa – jeŜeli jesteś na jezdni, na placu
budowy itp. zabezpiecz i oznacz miejsce zdarzenia
zawsze zwracaj uwagę na zagroŜenia zewnętrzne – z pozoru
mniej oczywiste – takie jak:
nieznany Ci, niepokojący zapach,
oznaczenia samochodu, który uległ wypadkowi,
informujące, Ŝe przewozi on substancje niebezpieczne,
agresywny pies biegający luzem, itp.
!!!!
Pamiętaj, Ŝe jeŜeli wejście w strefę niebezpieczną mogłoby
spowodować zagroŜenie Twojego zdrowia i Ŝycia lub narazić na
krzywdę
innych
świadków
zdarzenia
NIE
PODEJMUJ
BEZPOŚREDNIEGO DZIAŁANIA! Trudne i niebezpieczne zadania
pozostaw
wykwalifikowanym
słuŜbom,
które
dysponują
odpowiednimi środkami i sprzętem.
zagroŜenie dla Twojego zdrowia moŜe stanowić takŜe
bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi poszkodowanego
(szczególnie
krew),
dlatego
zachowaj
w
tym
względzie
ostroŜność. Zawsze przed przystąpieniem do udzielania pierwszej
pomocy załóŜ jednorazowe rękawiczki (lateksowe lub nitrylowe).
W miarę potrzeb i moŜliwości powinieneś załoŜyć takŜe maseczkę
„chirurgiczną” chroniącą Twoje usta oraz okulary (aby krew
poszkodowanego nie dostała się do Twojego oka). JeŜeli
niezbędne okaŜe się prowadzenie czynności resuscytacyjnych i
będziesz wykonywać oddechy ratownicze, potrzebna Ci będzie
takŜe maseczka do sztucznego oddychania.
pamiętaj, Ŝe pomimo iŜ przed przystąpieniem do czynności
ratunkowych oceniłeś bezpieczeństwo, nie oznacza to, Ŝe sytuacja
będzie stabilna i niezmienna. W miarę Twoich moŜliwości
kilkakrotnie oceniaj miejsce zdarzenia pod kątem zagroŜeń, takŜe
podczas udzielania pomocy. Zazwyczaj wystarczy zachować
czujność i co jakiś czas rozejrzeć się dookoła.
BEZPIECZEŃSTWO
RATOWNIKA
BARIERY OCHRONNE
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
2
SYTUACJA PRAWNA
Wielu spośród świadków wypadku ma wątpliwości, czy nie mając
medycznego przygotowania, mogą bezpiecznie – w świetle prawa
– udzielać pomocy. Zapamiętaj, Ŝe obowiązujące w Polsce prawo
obliguje kaŜdego, kto jest świadkiem nieszczęśliwego zdarzenia,
do podjęcia działania i udzielenia pomocy.
Art. 162. Kodeksu Karnego:
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w połoŜeniu groŜącym
bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty Ŝycia albo cięŜkiego
uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez
naraŜenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty
Ŝycia albo cięŜkiego uszczerbku na zdrowiu,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której
jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w
warunkach, w których moŜliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony
instytucji lub osoby do tego powołanej.
Udzielając pomocy, pamiętaj o tym, aby nie wkraczać w
kompetencje słuŜb medycznych. Twoim zadaniem nie jest
wyleczyć poszkodowanego. Działanie, które podejmiesz ma na
celu podtrzymanie poszkodowanego przy Ŝyciu, bez pogorszenia
się jego zdrowia, aŜ do przyjazdu wykwalifikowanych ratowników.
Przede wszystkim pamiętaj, by w zakresie pierwszej pomocy nie
podawać poszkodowanemu Ŝadnych leków. Nawet substancje,
które moŜna nabyć bez recepty, mogą w pewnych szczególnych
sytuacjach
przyczynić
się
do
przyspieszenia
zgonu
poszkodowanego. Z art. 155. Kodeksu Karnego:
Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
WZYWANIE POMOCY
Zdarzają się sytuacje, gdy wezwanie wykwalifikowanych słuŜb
ratunkowych jest jedyną czynnością jaką moŜesz zrobić, by
pomóc poszkodowanym. DołóŜ wszelkich starań, by zrobić to
rzetelnie i tym samym zapewnić szybki przyjazd wszystkich
potrzebnych w danej sytuacji słuŜb: pogotowia ratunkowego, a
moŜe takŜe straŜy poŜarnej i policji.
Zanim zadzwonisz zadbaj o swoje bezpieczeństwo i oceń
sytuację:
przyjrzyj się miejscu zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa,
jeŜeli masz jakieś wątpliwości powiedz o nich później
dyspozytorowi
postaraj się moŜliwie dokładnie ustalić adres miejsca, w
którym zdarzył się wypadek
policz ile osób zostało poszkodowanych i oceń ogólnie
stopień ich obraŜeń
zwróć uwagę na elementy, które mogą utrudnić akcję
ratowniczą (np. brak prądu w budynku, w którym czekają
poszkodowani) – powiedz o nich później dyspozytorowi
KODEKS KARNY
Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
3
Zadzwoń na numer 112 lub 999. Rozmawiając z Centrum
Operacyjnym Pogotowia:
zacznij od precyzyjnego podania miejsca zdarzenia. Podaj
adres, punkty orientacyjne i inne waŜne informacje, które
pomogą
zespołowi
pogotowia
szybciej
dojechać
do
poszkodowanych. Zacznij od tego rozmowę, dzięki temu, jeśli
nawet z jakichś przyczyn nie będziesz mógł jej kontynuować,
pomoc i tak zostanie wysłana pod wskazany adres.
odpowiadaj na pytania dyspozytora
pamiętaj, Ŝe swój numer telefonu i nazwisko podajesz tylko po
to, by uwiarygodnić wezwanie i umoŜliwić operatorowi kontakt z
Tobą, jeśli zespół napotka na trudności z odnalezieniem miejsca
zdarzenia
nie odkładaj pierwszy słuchawki, poczekaj aŜ dyspozytor sam
zakończy rozmowę
jeŜeli zadzwoniłeś pod numer 999, pamiętaj, Ŝe rozmawiasz z
osobą z medycznym wykształceniem – jeŜeli nie wiesz jak udzielić
pierwszej pomocy poszkodowanym, zapytaj ją o to! Wskazówki,
które usłyszysz mogą uratować komuś Ŝycie.
NUMERY ALARMOWE
Uniwersalny numer alarmowy
112
Pogotowie Ratunkowe
999
StraŜ PoŜarna
998
Policja
997
StraŜ Miejska
986
Sprawdź teŜ, zanim wydarzy się nieszczęśliwy wypadek, jaki jest
numer telefonu do najbliŜszego ośrodka toksykologicznego. JeŜeli
masz małe dzieci, zapisz w widocznym miejscu numer
kontaktowy z lekarzem pediatrą.
PODZIAŁ ZADAŃ
Gdy zdarzył się nieszczęśliwy wypadek – szczególnie z udziałem
większej ilości ofiar – udzielanie pomocy przez jedną osobę moŜe
okazać się niemoŜliwe, a na pewno jest bardzo, bardzo trudne.
Dlatego niezaleŜnie od rozmiarów zdarzenia, zawsze staraj się
zapewnić sobie ręce do pomocy. Poproś świadków zdarzenia o
wsparcie i wyznacz zadania. Pamiętaj, by jasno sformułowane
polecenia kierować do konkretnych osób – np.: Pan w czerwonej
kurtce, czy ma pan telefon? Proszę zadzwonić na numer 112
i wezwać pogotowie. W stresie nie wszyscy potrafią wykazać się
logiką i opanowaniem, dlatego mów prostymi zdaniami, zadawaj
krótkie pytania i upewnij się, Ŝe osoba od której oczekujesz
pomocy, zrozumiała Twoje polecenie.
NUMERY ALARMOWE
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
4
WYPADEK SAMOCHODOWY
Kiedy jadąc samochodem widzisz wypadek:
zatrzymaj samochód w bezpiecznym miejscu
włącz światła awaryjne
wyłącz stacyjkę, zaciągnij hamulec ręczny i skręć koła
samochodu w stronę pobocza
załóŜ kamizelkę odblaskową
wysiądź z samochodu zabierając ze sobą telefon i apteczkę
pierwszej pomocy
ustaw trójkąt ostrzegawczy
oceń sytuację na miejscu wypadku – bezpieczeństwo, ilość
poszkodowanych oraz ich stan
wezwij pomoc
!!!!
Pamiętaj:
Ofiary wypadku trzeba niezwłocznie wyciągnąć z pojazdu gdy:
−
samochód zaczyna płonąć lub występuje inne zewnętrzne
zagroŜenie
−
zachodzi konieczność podjęcia resuscytacji (poszkodowany nie
oddycha)
−
u ofiary wypadku występują objawy wstrząsu (blada skóra,
gęsty pot, osłabienie, przyspieszony oddech)
WSTRZĄS
Wstrząs (określany teŜ jako „szok”) to stan, w którym na skutek
róŜnych przyczyn organizm nie jest w stanie skutecznie
odpowiedzieć na zapotrzebowanie komórek na tlen, w efekcie
czego waŜne narządy (głównie mózg) są go pozbawione. Dzieje
się tak najczęściej z powodu spadku ciśnienia tętniczego krwi do
skrajnie niskich wartości. U podstaw takiego stanu moŜe stać
szereg przyczyn m.in. duŜa utrata krwi (masywny krwotok), silna
reakcja uczuleniowa (np. na leki, na jad zwierząt), zaburzenie
pracy serca, gwałtowne rozszerzenie się naczyń (na skutek
działania substancji chemicznych).
Objawy:
I faza wstrząsu: pobudzenie, podwyŜszenie progu bólowego,
zachowania nieadekwatne do sytuacji i wielkości obraŜeń
II faza wstrząsu: osłabienie, blada skóra, gęsty, lepki pot,
przyspieszony oddech
Postępowanie:
ułóŜ poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej
zadzwoń na 112
okryj poszkodowanego, najlepiej kocem termicznym
prowadź z nim rozmowę, podtrzymaj kontakt
Rozmowa z ofiarą wypadku moŜe stanowić trudność dla
niedoświadczonego ratownika. Nie zawsze łatwo jest znaleźć
temat do rozmowy, tym bardziej, Ŝe obie strony są pod wpływem
silnego stresu. JuŜ choćby z tego powodu warto zapamiętać
schemat wywiadu ratowniczego SAMPLE:
WYCIĄGANIE OFIAR
Z POJAZDU
Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
5
S
Symptomy/dolegliwości Signs/Symptoms
A
Alergie Allergies
M Medykamenty Medicines
P
Przebyte choroby Past medical history
L
Lunch Last meal
E
Ewentualnie co się stało? Events Preceding
UTRATA PRZYTOMNOŚCI
Organizacje wchodzące w skład komitetu ILCOR opracowały
uniwersalne schematy postępowania, które pomogą Ci skutecznie
pomóc osobie, która leŜy i być moŜe straciła przytomność.
Algorytm postępowania który poznasz, zastosuj niezaleŜnie od
tego czy jesteś zupełnie sam, czy teŜ udzielacie pomocy w kilka
osób oraz bez względu na przyczynę zdarzenia.
Wyobraź sobie, Ŝe zauwaŜasz człowieka, który leŜy na poboczu
drogi lub teŜ upadł w sklepie. Co zrobisz? Jaki będzie pierwszy
krok, który podejmiesz?
W myśl zasady, Ŝe najwaŜniejsze w ratownictwie jest
bezpieczeństwo
osoby,
która
udziela
pomocy,
zanim
przystąpisz do działania, pomyśl o sobie. Rozejrzyj się dookoła i
oceń sytuację. Pamiętaj teŜ o tym, by załoŜyć jednorazowe
rękawiczki.
W kolejnym kroku podejdź do poszkodowanego i głośno zapytaj
co się stało. Stopień przytomności człowieka określa jego reakcja
na bodźce zewnętrzne lub jej brak.
Dlatego jeŜeli poszkodowany nie zareagował na Twoje pytanie,
potrząśnij go delikatnie za ramię. Gdy mimo tego nie obserwujesz
Ŝadnej reakcji, znaczy to, Ŝe masz przed sobą osobę
nieprzytomną. Zgodnie z tym, o czym uczyliśmy się omawiając
dzielenie funkcji między świadków zdarzenia, zawołaj teraz kogoś
do pomocy. Nawet jeŜeli nie masz nikogo w zasięgu wzroku,
krzyknij głośno, moŜe ktoś przyjdzie Ci z pomocą.
SPRAWDZENIE ODDECHU
Kolejnym krokiem, gdy juŜ zapewniłeś sobie bezpieczeństwo,
sprawdziłeś przytomność poszkodowanego i poprosiłeś kogoś o
pomoc, będzie ocena oddechu. Aby sprawdzić czy poszkodowany
oddycha pamiętaj, Ŝe u osoby nieprzytomnej, leŜącej na plecach,
język
moŜe
blokować
przepływ
powietrza
w
drogach
oddechowych. Dlatego niezbędne jest udroŜnienie dróg
oddechowych poprzez odchylenie głowy poszkodowanego do
tyłu. Teraz sprawdź czy poszkodowany oddycha. Weryfikujemy to
przy
uŜycia
naszych
zmysłów
–
zbliŜ
ucho
do
ust
poszkodowanego i posłuchaj, postaraj się wyczuć na swojej
skórze ruch powietrza, popatrz, czy unosi się klatka piersiowa.
Oceniaj oddech przez 10 sekund.
OCENA FUNKCJI
śYCIOWYCH
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
6
NIEPRZYTOMNY ODDYCHAJĄCY
JeŜeli
usłyszałeś
prawidłowy,
normalny
oddech,
ułóŜ
poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (kobietę cięŜarną ułóŜ
na lewym boku). Następnie wezwij pogotowie, po czym regularnie
oceniaj oddech poszkodowanego. Pamiętaj - stan osób, które
uległy
wypadkowi
niekoniecznie
jest
stabilny
–
to
Ŝe
poszkodowany w tym momencie oddycha nie znaczy, Ŝe za parę
minut jego stan się nie pogorszy. Bądź czujny; postaraj się teŜ za
jakiś czas ocenić powtórnie bezpieczeństwo miejsca zdarzenia.
NIEPRZYTOMNY BEZ ODDECHU – RESUSCYTACJA
JeŜeli sprawdzając przez 10 sekund oddech nie stwierdziłeś jego
obecności, jest to powód, aby natychmiast rozpocząć czynności
resuscytacyjne. Zanim do nich przystąpisz, musisz niezwłocznie
wezwać pomoc medyczną. Poproś kogoś ze świadków zdarzenia o
zatelefonowanie na numer 112 lub 999. Upewnij się, Ŝe osoba,
którą prosisz o pomoc zrozumiała czego od niej oczekujesz. JeŜeli
jesteś sam nie rozpoczynaj resuscytacji dopóki nie
wezwiesz pogotowia. Tylko przyjazd wykwalifikowanych
ratowników da poszkodowanemu szanse na przeŜycie.
JeŜeli jesteś w miejscu, w którym podejrzewasz, Ŝe moŜe się
znajdować automatyczny defibrylator, zawołaj kogoś z obsługi,
kto będzie mógł go przynieść.
Po wezwaniu pogotowia natychmiast rozpocznij resuscytację.
!!!!
Pamiętaj:
do prowadzenia resuscytacji załóŜ rękawiczki
resuscytację prowadź na twardym podłoŜu
uciski klatki piersiowej wykonuj na odsłoniętej klatce piersiowej
nie przerywaj resuscytacji do przyjazdu zespołu medycznego,
chyba Ŝe wyczerpią się twoje siły lub poszkodowany zacznie
oddychać
AUTOMATYCZNA DEFIBRYLACJA ZEWNĘTRZNA
Schemat, który omówiliśmy moŜe ulec niewielkim modyfikacjom,
jeŜeli jesteś w miejscu, w którym dostępny jest automatyczny
defibrylator (AED).
W takiej sytuacji, gdy stwierdzisz, Ŝe poszkodowany jest
nieprzytomny poproś obsługę, by przyniosła urządzenie. Do tego
czasu, jeŜeli poszkodowany nie oddycha, podejmij resuscytację.
Gdy AED jest juŜ dostępne naleŜy przerwać czynności
resuscytacyjne i jak najszybciej podłączyć elektrody AED.
Następnie wystarczy stosować się do poleceń głosowych
urządzenia. Obsługę AED będziesz mieć okazję przećwiczyć w
trakcie kursu.
Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
7
RESUSCYTACJA DZIECI
JeŜeli jesteś świadkiem sytuacji, w której dziecko straciło
przytomność, moŜesz bezpiecznie postępować wg schematu na
str. 6.
JeŜeli udzielasz pomocy dziecku, które jest przytomne, pamiętaj,
by o ile to moŜliwe, zadbać o jego komfort psychiczny. W pamięci
dziecka obraz wypadku moŜe zostawić trwałe ślady, dlatego
zapewnij mu poczucie bezpieczeństwa. Dobrą praktyką jest
woŜenie w apteczce samochodowej małego misia („miś
ratownik”), którego będziesz mógł ofiarować dziecku w takiej
sytuacji.
ZAWAŁ SERCA
MoŜna wymienić pewien zespół typowych objawów zawału serca.
Pamiętaj jednak, Ŝe Twoim zadaniem nie jest stawianie diagnozy.
Zawał serca moŜe przebiegać bez zauwaŜalnych najczęstszych
objawów, stąd udzielając jakiejkolwiek pomocy, skoncentruj się
przede wszystkim na schemacie objaw-reakcja.
Objawy:
ból w klatce piersiowej, niezaleŜny od oddechu i ruchów,
promieniujący do lewego barku, pleców, Ŝuchwy
trudności w oddychaniu, duszność
mogą wystąpić objawy wstrząsu (blada skóra, pot, niepokój,
osłabienie)
moŜe wystąpić utrata przytomności
Postępowanie:
wezwij pogotowie
jeŜeli poszkodowany jest przytomny ułóŜ go w pozycji siedzącej
zapewnij mu dostęp świeŜego powietrza
rozmawiaj z nim i postaraj się go uspokoić
jeŜeli straci przytomność postępuj wg schematu na str. 6.
NAPAD EPILEPSJI
JeŜeli jesteś świadkiem napadu padaczkowego zadbaj o to, by
poszkodowany nie doznał niepotrzebnych urazów. Zabezpiecz
przede wszystkim o jego głowę. JeŜeli to moŜliwe załóŜ rękawiczki
i przytrzymuj jego głowę tak, by nie uderzała o podłoŜe. Poproś
kogoś ze świadków, by wezwał pogotowie oraz by usunął ostre i
twarde przedmioty z bezpośredniego otoczenia poszkodowanego,
tak by w czasie napadu niepotrzebnie nie doznał obraŜeń
kończyn. Po napadzie poszkodowany przez jakiś czas będzie
nieprzytomny – ułóŜ go wtedy w pozycji bezpiecznej i okryj,
najlepiej kocem termicznym. Poczekaj na przyjazd pogotowia,
regularnie oceniając oddech poszkodowanego.
NAGŁE
ZACHOROWANIA
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
8
RANY
Zadaniem ratownika jest zatamować krwotok – moŜliwie
skutecznie i szybko. Dlatego opatrunki, które będziemy stosować
są proste, a wykonanie ich nie wymaga długiego treningu. Rodzaj
opatrunku, który powinniśmy zastosować zaleŜy od miejsca
obraŜenia. Inaczej będziemy zabezpieczać rany na kończynach,
inaczej na tułowiu, a jeszcze inaczej na głowie.
ZŁAMANIA
Typowe objawy złamania to ból, obrzęk, zmiana obrysu kończyny.
Czym złamanie róŜni się od pęknięcia?
PoniewaŜ pytanie to budzi zazwyczaj wiele wątpliwości,
zapamiętaj Ŝe:
pierwsza pomoc w kaŜdym z tych urazów jest taka sama, dlatego
nie staraj się stawiać diagnozy.
Postępowanie:
unieruchomienie
załoŜenie opatrunku osłaniającego w przypadku towarzyszącej
rany lub złamania otwartego
wezwanie pogotowia jeśli to konieczne
zawsze: zapewnienie kontaktu z lekarzem
RANY NA
KOŃCZYNACH
OPATRUNEK
UCISKOWY
Unieś
kończynę
w
górę
i
załóŜ
opatrunek.
Bezpośrednio na ranę połóŜ czysty materiał (gazę).
Rozpocznij bandaŜowanie - najlepiej uŜyj bandaŜa
elastycznego.
Pamiętaj
o
włoŜeniu
wkładu
uciskającego, tak jak nauczysz się na szkoleniu.
Zadbaj, by poszkodowany nie ruszał niepotrzebnie
uszkodzoną ręką/nogą.
RANY NA
GŁOWIE
OPATRUNEK
OSŁANIAJĄCY
Bezpośrednio na ranę połóŜ czysty materiał, najlepiej
jałową gazę. Do wykonania opatrunku uŜyj dzianą
opaskę lub bandaŜ typu codofix. Nie uciskaj rany.
W przypadku krwotoku z nosa nie odchylaj głowy
do tyłu i nie zaciskaj skrzydełek nosa. Zamiast tego
połóŜ na czole i karku zimny kompres.
RANY NA
BRZUCHU, NA
KLATCE
PIERSIOWEJ
OPATRUNEK
OSŁANIAJĄCY
Rany na brzuchu i klatce piersiowej mogą być bardzo
powaŜne, stąd zasadne jest wprowadzenie działania
przeciwwstrząsowego.
Okryj
poszkodowanego,
najlepiej kocem termicznym. Poszkodowany z raną
na brzuchu powinien leŜeć na plecach z ugiętymi
nogami – zmniejsza to napięcie powłok brzusznych,
tym samym zmniejszając ból. Ranę okryj czystym
materiałem.
Przy urazach klatki piersiowej właściwe jest ułoŜenie
w pozycji półleŜącej.
Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
9
OPARZENIA TERMICZNE
Postępowanie w oparzeniach zaleŜeć będzie od wielkości
oparzonej powierzchni. Dlatego naucz się szybko oceniać
wartość procentową poszczególnych części ciała człowieka.
Pamiętaj teŜ o zasadzie „dłoni poszkodowanego”, którą to zasadę
poznasz na szkoleniu.
JeŜeli oparzenie jest mniejsze niŜ 10%, Twoim zadaniem jest
chłodzić oparzone miejsce moŜliwie aŜ do ustąpienia bólu, a
najlepiej przez 30 minut.
JeŜeli wielkość oparzenia przekracza 10% długotrwałe chłodzenie
mogłoby spowodować spadek temperatury ciała i w efekcie
hipotermię.
Dlatego
w
tej
sytuacji
schładzaj
oparzoną
powierzchnię nie dłuŜej niŜ 1 minutę.
Następnie wykonaj opatrunek osłaniający (najlepiej połoŜyć
bezpośrednio na ranę hydroŜel/aquagel) i chroń poszkodowanego
przed wychłodzeniem, stosując koc termiczny.
!!!!
Pamiętaj:
jak najszybciej usuń biŜuterię i odzieŜ z oparzonych miejsc
jako środek schładzający stosuj tylko wodę
nie uŜywaj lodu, maści, kremów, tłuszczu, spirytusu
OPARZENIA CHEMICZNE
JeŜeli doszło do oparzenia chemicznego, jak najszybciej usuń
parzącą substancję ze skóry. W przypadku substancji płynnych,
spłucz je obfitym strumieniem wody. Jeśli substancja ma
postać stałą, usuń ją mechanicznie, a następnie przemyj
oparzoną powierzchnię wodą. Dalej stosuj te same zasady, które
omówiliśmy w przypadku oparzeń termicznych.
ZATRUCIA
W przypadku zatrucia substancjami takimi jak leki, alkohole,
techniką która ratuje Ŝycie jest płukanie Ŝołądka i szybkie
wezwanie pogotowia. Aby wypłukać Ŝołądek daj poszkodowanemu
do wypicia 3 szklanki wody, a następnie sprowokuj wymioty.
Czynność tę powtórz kilkakrotnie.
JeŜeli do zatrucia doszło substancjami Ŝrącymi, parzącymi
lub pieniącymi się, nie prowokuj wymiotów. Spowoduje to
dodatkowe uszkodzenia lub – jak w przypadku substancji
pieniących się – moŜe utrudnić oddychanie. Wezwij pogotowie,
działaj
przeciwwstrząsowo
i
kontroluj
funkcje
Ŝyciowe
poszkodowanego. Gdyby doszło do ustania oddechu, rozpocznij
resuscytację.
!!!!
Pamiętaj:
nigdy nie prowokuj wymiotów u osoby, która nie jest w pełni
przytomna
nie prowokuj wymiotów, gdy doszło do zatrucia substancją
Ŝrącą lub parzącą
postaraj się ustalić co było przyczyną zatrucia
CHŁODZENIE MIEJSCA
OPARZENIA
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
10
ZADŁAWIENIA
Do zadławienia dochodzi gdy ciało obce blokuje przestrzeń w
drogach oddechowych. JeŜeli uniemoŜliwia to poszkodowanemu
wykonanie wdechu, potrzebna będzie Twoja natychmiastowa
pomoc. Zastosuj poniŜszy algorytm i zleć komuś wezwanie
pogotowia.
Materiały szkoleniowe
www.adren
a
ltika.pl
11
UKĄSZENIA
Zadaniem
ratownika
w
przypadku
ukąszenia
jest
unieruchomienie ukąszonej kończyny. Ma to na celu
spowolnienie krąŜenia, dzięki czemu trucizna będzie się wolniej
rozprzestrzeniać
po
organizmie.
Nie
zakładaj
opasek
uciskowych. Nie staraj się wysysać jadu.
Postaraj się – o ile to moŜliwe – zidentyfikować zwierzę, które
ugryzło poszkodowanego. JeŜeli jest to jaszczurka/pająk/wąŜ,
którego
nie
rozpoznajesz,
zrób
mu
zdjęcie
telefonem
komórkowym i pokaŜ je później ratownikom medycznym lub
lekarzowi.
JeŜeli miejscem ukąszenia jest przełyk, połóŜ na szyję
poszkodowanego zimny kompres. Natychmiast wezwij pogotowie.
JAK UDZIELAĆ POMOCY KOBIETOM W CIĄśY
Pierwsza pomoc osobom cięŜarnym nie róŜni się od tej dotychczas
omówionej. Stosuj te same zasady, uwaŜając by nie powodować
ucisku na brzuch. JeŜeli pomagasz kobiecie, która straciła
przytomność, ale oddycha, ułóŜ ją w pozycji bezpiecznej, tak jak
się tego nauczysz podczas szkolenia, jednak zawsze na lewym
boku.
Jeśli byłyby wskazania do podjęcia czynności reanimacyjnych
(brak oddechu) wezwij pogotowie i niezwłocznie rozpocznij uciski
klatki piersiowej – bez Ŝadnych modyfikacji.
BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH
Zanim wejdziesz na szlak pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa,
które poznasz na szkoleniu. LekcewaŜące podejście do tych
zaleceń, jest najczęstszą przyczyną wypadków w górach. Zawsze
powiadom kogoś o trasie, którą zamierzasz przejść i o planowanej
godzinie powrotu. JeŜeli planujesz zabrać ze sobą telefon
komórkowy, pamiętaj o naładowaniu baterii. Dowiedz się teŜ
wcześniej jakie - w danym rejonie - funkcjonują numery
alarmowe, które w razie wypadku zapewnią Ci kontakt z Górskim
Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym. Najczęściej jest to
numer 985. Przed wyruszeniem na szlak sprawdź prognozę
pogody.
!!!!
Pamiętaj:
jeŜeli pogoda się pogarsza zawróć! lepiej zrezygnować z planów
niŜ ryzykować zdrowie i Ŝycie
nie oddalaj się od grupy, z którą wędrujesz
nie schodź ze szlaku
zawsze
miej
ze
sobą
cieplejsze
ubranie,
kurtkę
przeciwdeszczową i dobre buty, trzymające kostkę
wyruszaj w trasę zawsze moŜliwie wcześnie
dostosuj długość i stopień trudności trasy do swoich moŜliwości
zabierz ze sobą mapę, wodę i dobrze wyposaŜoną apteczkę
pierwszej pomocy
RATOWNICTWO
GÓRSKIE
Materiały szkoleniowe www.adren
a
ltika.pl
12
BEZPIECZEŃSTWO NAD WODĄ
W czasie zabaw i wypoczynku nad wodą oraz podczas uprawiania
sportów wodnych pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa. Corocznie
dochodzi do śmiertelnych wypadków na skutek braku ostroŜności
w kontakcie z wodą. Wśród przyczyn tonięcia moŜna wymienić:
zmęczenie i zachłyśnięcie, hipotermię, szok termiczny, urazy
fizyczne. Do takich sytuacji dochodzi często na skutek złej oceny
własnych sił i umiejętności pływackich, niewłaściwego wyboru
miejsca do skoków do wody, pływania bezpośrednio po długiej
kąpieli słonecznej lub w złych warunkach pogodowych.
!!!!
Pamiętaj:
pływaj tylko w miejscach dozwolonych
nie wchodź do wody w czasie burzy, mgły i jeśli temperatura
wody jest szczególnie niska
jeŜeli planujesz pływać sam, poinformuj o tym kogoś na brzegu
nie pływaj poza kąpieliskami strzeŜonymi bez asekuracji
nie skacz w miejscach nieznanych i niesprawdzonych – dno
moŜe ukształtować się inaczej nawet w ciągu jednej nocy
nie wchodź do wody nagrzany, głodny lub bezpośrednio po
jedzeniu
nigdy nie pływaj po alkoholu
nie wypływaj na materacu na głęboką wodę
nigdy nie zostawiaj nad wodą dzieci bez opieki osób dorosłych i
dobrze pływających
JeŜeli widzisz osobę która tonie, a nie jesteś przeszkolonym
ratownikiem WOPR, nie podpływaj zbyt blisko. Zaalarmuj
ratowników i jeŜeli moŜesz, rzuć tonącemu coś, co zadziała jak
koło ratunkowe – moŜe to być piłka plaŜowa, bojka, wyporna
zabawka.
Jeśli byłyby wskazania do podjęcia resuscytacji u osoby
wyciągniętej z wody, rozpocznij ją niezwłocznie. Nie próbuj
wylewać wody z dróg oddechowych. Wezwij pomoc medyczną.
CO POWINNO ZNALEŹĆ SIĘ W APTECZCE
RozwaŜ umieszczenie w apteczce:
duŜej ilości środków opatrunkowych – gazy, kompresów,
bandaŜy, opatrunków hydroŜelowych, kilku par rękawiczek
lateksowych, nitrylowych lub winylowych, dobrych noŜyczek,
plastrów, folii termicznej, chust trójkątnych, noŜa do cięcia
pasów, jednorazowego kołnierza ortopedycznego, szyny słuŜącej
do unieruchamiania złamań/pęknięć, woreczków foliowych.
Proponowane wyposaŜenie apteczek znajdziesz na stronie
www.sklep.adrenaltika.pl.
Niniejsze materiały stanowią pomoc dydaktyczną dla szkolenia prowadzonego przez grupę
Adrenaltika i nie mogą stanowić samodzielnego i wyczerpującego źródła wiedzy dotyczącej
ratownictwa.
JeŜeli nie uczestniczyłeś w szkoleniu, pamiętaj, Ŝe aby skutecznie udzielać pomocy niezbędne jest
przygotowanie praktyczne.
Aby dowiedzieć się więcej o terminach i programie szkoleń, wejdź na
www.adrenaltika.pl.
Treści dotyczące sposobu postępowania z nieprzytomnym są zgodne z zaleceniami ILCOR.
RATOWNICTWO
WODNE