Technik_masazysta_322[12].O1.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podstawy anatomii i fizjologii człowieka

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Budowa i funkcje układu ruchu

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Budowa i funkcje układu nerwowego oraz narządów zmysłów

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Układ krążenia, układ chłonny – budowa i funkcje

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Fizjologia układu: oddechowego, pokarmowego, moczowo-

płciowego i gruczołów wydzielania wewnętrznego

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik masażysta.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia, metody
projektu, dyskusja dydaktyczna, analizy przypadku.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

322[12].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy

322[12].O1.02

Stosowanie przepisów prawa i zasad

ekonomiki w ochronie zdrowia

322[12].O1.03

Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów

społecznych

322[12].O1.04

Prowadzanie promocji zdrowia i profilaktyki

322[12].O1.05

Charakteryzowanie budowy i czynności

organizmu człowieka

322[12].O1.06

Analizowanie zaburzeń w funkcjonowaniu

organizmu człowieka

322[12].O1.

Podstawy działalności zawodowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu anatomii i fizjologii,

–

wskazać położenie poszczególnych układów i narządów organizmu człowieka,

–

wyjaśnić

mechanizm

podstawowych

procesów

fizjologicznych

zachodzących

w organizmie człowieka,

–

scharakteryzować budowę komórki i tkanek,

–

określić różnice związane z wiekiem, płcią, różnice konstytucjonalne,

–

scharakteryzować budowę i funkcje skóry,

–

określić funkcje szkieletu,

–

scharakteryzować budowę poszczególnych kości i połączenia między nimi,

–

przedstawić rodzaje tkanki mięśniowej,

–

opisać budowę mięśnia poprzecznie prążkowanego szkieletowego,

–

scharakteryzować czynność mięśni szkieletowych,

–

scharakteryzować budowę i czynność mięśni tułowia,

–

scharakteryzować budowę i czynność mięśni głowy i szyi,

–

scharakteryzować budowę i czynność mięśni kończyny górnej,

–

scharakteryzować budowę i czynność mięśni kończyny dolnej,

–

scharakteryzować budowę i czynność układu nerwowego,

–

wyjaśnić nadrzędną rolę układu nerwowego w sterowaniu czynnościami narządu ruchu,

–

scharakteryzować budowę i czynność układu krążenia,

–

określić przebieg naczyń żylnych i tętniczych,

–

przedstawić rolę i skład krwi,

–

scharakteryzować budowę i czynności układu chłonnego,

–

opisać budowę, funkcje i czynność układu oddechowego,

–

opisać budowę i czynności układu trawiennego,

–

opisać budowę i czynności układu moczowego i płciowego,

–

scharakteryzować budowę i czynności układu narządów zmysłów,

–

przedstawić budowę i czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania: Technik masażysta 322[12]
Moduł:

Podstawy działalności zawodowej 322[12].O1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie budowy i czynności organizmu człowieka
322[12].O1.05

Temat: Ciało człowieka i jego części.

Cel ogólny: Charakteryzowanie ciała człowieka jako integralnej całość.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wskazać i nazwać główne części ciała człowieka,

–

wskazać i nazwać układy i narządy w ciele człowieka,

–

wykazać związki anatomiczne pomiędzy poszczególnymi układami,

–

postrzegać ciało człowieka jako integralną całość.

Metody nauczania–uczenia się:
–

dyskusja dydaktyczna,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wykład.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w grupie.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

plansze poglądowe,

–

atlasy anatomiczne,

–

model człowieka ogólny,

–

model człowieka z ukazanymi częściami wewnętrznymi,

–

multimedialny program komputerowy Encyklopedia Człowieka,

–

komputer z dostępem do Internetu.

Zadanie dla ucznia:

Scharakteryzuj budowę ciała człowieka i wykaż zależności pomiędzy jego układami.

Przebieg zajęć:

Faza pierwsza
1)  nauczyciel omawia temat, cel zajęć i zadanie dla uczniów,
2)  nauczyciel  prowadzi  wykład  na  temat  podstaw  anatomii  człowieka  posługując  się

odpowiednimi środkami dydaktycznymi,

3) uczniowie wskazują na modelie człowieka poszczególne części ciała, zgodnie

z poleceniami nauczyciela,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) uczniowie w zespołach analizują położenie i budowę poszczególnych części ciała

człowieka i jego układy,

5)  nauczyciel nadzoruje przebieg zadania, odpowiada na pytania.

Faza druga
1)  uczniowie  w  trakcie  krótkiej  dyskusji  podsumowują  uzyskane  informacje  o  częściach

ciała człowieka, układach i ich budowie.

2) zespoły przy stanowiskach komputerowych samodzielnie pracują z programem

multimedialnym analizując ciało człowieka i jego elementy w trzech trybach –
tradycyjnym, rentgenowskim i trójwymiarowym.

3) nauczyciel inicjuje i monitoruje dyskusję, której celem jest zanalizowanie ciała człowieka

jako integralnej całości. Omawiane są zależności i powiązania pomiędzy poszczególnymi
układami.

Zakończenie zajęć
1) zespoły rywalizują, wykonując test w programie komputerowym, sprawdzający nabyte

umiejętności i wiedzę,

2) nauczyciel podsumowuje zajęcia, ocenia wyniki testu, wskazuje partie materiału, które

wymagają dodatkowej analizy,

3) uczniowie w wypowiedziach oceniają przydatność zadania i jego atrakcyjność.

Praca domowa

Uzasadnij tezę „Człowiek nie powinien być postrzegany jako zbiór odrębnych

elementów”.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania: Technik masażysta 322[12]
Moduł:

Podstawy działalności zawodowej 322[12].O1

Jednostka modułowa:

Charakteryzowanie

budowy

czynności

organizmu

człowieka 322[12].O1.05

Temat: Budowa i czynności układu szkieletowego człowieka.

Cel ogólny: Charakteryzowanie budowy i czynności układu szkieletowego człowieka.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zlokalizować i nazwać poszczególne części szkieletu człowieka,

–

określić lokalizację poszczególnych kości,

–

wskazać, nazwać i scharakteryzować poszczególne połączenia kości,

–

scharakteryzować czynności i funkcje szkieletu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

gra dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w grupie.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

poradnik dla ucznia,

–

plansze dydaktyczne,

–

model szkieletu człowieka stały,

–

model/modele szkieletu człowieka do składania.

Zadanie dla ucznia:

Złóż model szkieletu człowieka, scharakteryzuj szczegółowo jego budowę i czynności.

Przebieg zajęć:

Faza pierwsza
1)  nauczyciel omawia temat, cel zajęć i zadanie dla uczniów.
2)  grupa  wraz  z  nauczycielem  ustala  regulamin  wykonania  zadania  –  gry  dydaktycznej,

w której przedmiotem rywalizacji jest bezbłędne złożenie szkieletu człowieka w jak
najkrótszym czasie,

3) uczniowie w dyskusji reasumują wcześniejsze informacje o budowie i lokalizacji

poszczególnych kości układu szkieletowego,

4) nauczyciel przypomina budowę i czynności poszczególnych typów połączeń miedzy

kośćmi korzystając z plansz,

5) nauczyciel przedstawia budowę szkieletu człowieka: na podstawie kompletnego modelu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy anatomii i fizjologii człowieka

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj budowę i czynności komórki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować odpowiednie informacje zawarte w materiale nauczania, skorzystać

z tablic poglądowych,

2) scharakteryzować budowę i czynności komórki,
3) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt

pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice poglądowe.

Ćwiczenie 2

Przygotuj prezentację multimedialną na temat budowy, podziału i funkcji tkanek.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje zawarte w poradniku dla ucznia,
2)  wyszukać w Internecie materiały graficzne potrzebne do wykonania zadania,
3)  opracować plan i zakres treści prezentacji,
4)  zweryfikować plan konsultując się z nauczycielem,
5)  wykonać prezentację,
6)  porównać i omówić pracę w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz,

–

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Wskaż na modelu człowieka i nazwij główne części ciała i ich elementy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  odszukać na modelu człowieka główne części,
3)  wskazać i nazwać poszczególne części i ich elementy,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

pokaz z wyjaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

model człowieka.

Ćwiczenie 4

Na modelu jamy brzusznej wskaż i nazwij oraz opisz położenie narządów jamy

brzusznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  skorzystać z tablic i atlasów anatomicznych,
3)  opisać narządy jamy brzusznej posługując się modelem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice i atlasy anatomiczne,

–

model jamy brzusznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Scharakteryzuj budowę i funkcje skóry.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować model blokowy budowy skóry,
3)  opracować charakterystykę budowy i funkcji skóry,
4)  zaprezentować wykonane ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

model blokowy budowy skóry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Budowa i funkcje układu ruchowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na modelu szkieletu człowieka wskaż kości: długie, krótkie, płaskie, różnokształtne

i pneumatyczne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  skorzystać z tablic poglądowych,
3)  wskazać i nazwać kości na modelu szkieletu człowieka.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

pokaz z wyjaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice poglądowe,

–

model szkieletu człowieka.

Ćwiczenie 2

Korzystając z modelu szkieletu człowieka wskaż i opisz połączenia kości w obrębie

kończyn górnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować odpowiednie partie szkieletu człowieka,
3)  wskazać i opisać kości i ich połączenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice poglądowe,

–

model szkieletu człowieka.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy budowy stawów. Porównaj i uzasadnij różnice w budowie

poszczególnych stawów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować tablice poglądowe i modele stawów,
3)  porównać budowę poszczególnych stawów,
4)  uzasadnić różnice w budowie stawów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

tablice poglądowe,

–

modele stawów,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Korzystając z tablic poglądowych opisz budowę mięśnia

poprzecznie prążkowanego

szkieletowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia i tablice poglądowe,
2)  opisać budowę mięśnia,
3)  zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice poglądowe.

Ćwiczenie 5

Opracuj prezentację multimedialną dotyczącą budowy mięśni tułowia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  skorzystać z modelu tułowia człowieka wraz z mięśniami,
3)  opracować prezentację multimedialną,
4)  zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

model tułowia człowieka wraz z mięśniami,

–

komputer z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Budowa i funkcje układu nerwowego oraz narządów

zmysłów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj budowę i czynności układu nerwowego człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować model układu nerwowego człowieka,
3)  scharakteryzować budowę i czynności układu nerwowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

model układu nerwowego człowieka.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj budowę mózgu człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować model mózgu człowieka,
3)  scharakteryzować budowę mózgu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

model mózgu człowieka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wyjaśnij nadrzędną rolę układu nerwowego w sterowaniu czynnościami narządu ruchu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  wyszukać informacje uzupełniające korzystając z Internetu,
3)  określić rolę układu nerwowego,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik ucznia,

–

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Opracuj prezentację multimedialną dotyczącą budowy i czynności narządu słuchu,

smaku, wzroku i węchu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować modele ucha i oka człowieka,
3)  określić czynności narządów słuchu i wzroku, smaku i węchu,
4)  przygotować prezentację,
5)  zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik ucznia,

–

modele ucha i oka człowieka,

–

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Układ krążenia i układ chłonny – budowa i funkcje

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj skład i rolę krwi w organizmie człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  określić skład krwi,
3)  wyjaśnić rolę krwi w organizmie człowieka,
4)  zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Określ przebieg naczyń żylnych i tętniczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować modele układu krążenia,
3)  określić przebieg naczyń krwionośnych,
4)  zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

modele układu krążenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj budowę serca człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować model serca,
3)  przedstawić i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

model serca przedstawiający zewnętrzną i wewnętrzną budowę,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj budowę i czynności układu chłonnego. Wyjaśnij jego powiązanie z

układem krążenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować tablice poglądowe,
3)  scharakteryzować budowę i czynności układu chłonnego,
4)  wyjaśnić związek układu krążenia z układem chłonny,
5)  zaprezentować wnioski na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice przedstawiające układ chłonny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Porównaj budowę i przebieg tętnic i żył.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie materiał w poradniku dla ucznia,
2)  przeanalizować tablice poglądowe i modele,
3)  porównać budowę tętnic i żył,
4)  określić przebieg tętnic i żył,
5)  porównać swoja pracę z pracą innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

tablice poglądowe dotyczące przebiegu tętnic i żył,

–

modele budowy tętnicy i żyły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Fizjologia układu oddechowego, trawiennego, moczowo-

płciowego i gruczołów wydzielania wewnętrznego

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj plakat dotyczący budowy układu oddechowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje z poradnika dla ucznia,
2)  przeanalizować plansze dotyczące układu oddechowego,
3)  scharakteryzować budowę układu oddechowego,
4)  opracować plakat dotyczący budowy układu oddechowego,
5)  sprawdzić  poprawność  wykonania  zadania  przez  porównanie  i  przeanalizować  efekt

pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

plansze z układem oddechowym,

–

papier A1,

–

pisaki.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj budowę i czynności układu pokarmowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje z poradnika dla ucznia,
2)  przeanalizować plansze z układem pokarmowym człowieka,
3)  scharakteryzować budowę i czynności układu pokarmowego,
4)  zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

plansze z układem pokarmowym człowieka,

–

model człowieka otwarty.

Ćwiczenie 3

Na planszy bez opisów wskaż, nazwij i opisz położenie narządów układu pokarmowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje z poradnika dla ucznia,
2)  przeanalizować plansze i modele układu pokarmowego człowieka,
3)  wskazać na modelu położenie narządów układu pokarmowego,
4)  zaprezentować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z wyjaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

plansze dydaktyczne,

–

model układu trawiennego człowieka.

Ćwiczenie 4

Dokonaj pomiarów i analizy wyników pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Zaproponuj

zalecenia dotyczące zmiany trybu życia dla osób, których ciśnienie tętnicze jest
nieprawidłowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać pomiarów ciśnienia tętniczego krwi osób w grupie,
2)  przeanalizować wyniki i ustalić zalecenia jeśli to konieczne,
3)  zweryfikować propozycję zaleceń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

aparaty do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi.

Ćwiczenie 5

Scharakteryzuj budowę i czynności układu moczowo-płciowego człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiednie informacje z poradnika dla ucznia,
2)  przeanalizować plansze dydaktyczne,
3)  opisać budowę układu moczowo-płciowego,
4)  scharakteryzować czynności układu moczowo-płciowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

plansze dydaktyczne,

–

model człowieka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Charakteryzowanie budowy
i czynności organizmu człowieka”

Test składa się z 20zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 8, 9, 10, 11, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. d, 4. b, 5. b, 6. d, 7. d, 8. d, 9. b, 10. c, 11. a,
12. d, 13. d, 14. a, 15. d, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić zadanie anatomii jako nauki

Określić zadanie fizjologii jako nauki

Zidentyfikować łacińską nazwę komórki

Rozróżnić funkcje jądra komórkowego

Porównać rodzaje tkanek ze względu na budowę

Rozróżnić osie ciała

Rozpoznać funkcje szkieletu

Scharakteryzować budowę skóry

Rozpoznać proces melanogenezy

Rozpoznać kości krótkie

Porównać kości różnego rodzaju

Zidentyfikować funkcje szkieletu

Scharakteryzować funkcje mazi stawowej

Wymienić części układu ruchu

Wyjaśnić mechanizm skurczu komórki
mięśniowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać funkcje mięśnia skroniowego

Sklasyfikować mięsień czworoboczny

Scharakteryzować funkcje układu nerwowego

Określić czynniki reakcji na bodźce

Określić funkcje małżowiny usznej

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zadaniem anatomii jest

a)  badanie budowy i struktury ciała człowieka.
b)  badanie budowy komórki.
c)  określanie wad postawy.
d)  badanie składu płynów ustrojowych.

2. Zadaniem fizjologii jest

a)  badanie czynności żywego organizmu.
b)  badanie budowy mózgu.
c)  promocja zdrowia.
d)  badanie czynności narządu ruchu.

3. „Cellula” to łacińska nazwa

a)  tkanki.
b)  narządu.
c)  kości.
d)  Komórki.

4. Funkcją jądra komórkowego jest

b)  oddychanie wewnątrzkomórkowe.
c)  przechowywanie informacji DNA.
d)  utrzymanie jędrności komórki.
e)  magazynowanie produktów przemiany materii.

5. Miocyty budują

a)  tkankę nabłonkową.
b)  tkankę mięśniową.
c)  tkankę nerwową.
d)  tkankę łączną.

6. Do osi głównych należą

a)  mostkowa, przymostkowa, strzałkowa.
b)  sutkowa, pachowa tylna, czołowa.
c)  przykręgowa, miedzyłopatkowa, poprzeczna.
d)  pionowa, strzałkowa, poprzeczna.

7. Funkcję podporową, ochronną dla narządów wewnętrznych i wspomagającą lokomocję

pełni

a)  układ mięśniowy.
b)  powięzie stawowe i bloczki mięśniowe.
c)  więzadła stawowe.
d)  układ szkieletowy.

8. Skóra nie jest zbudowana z

a)  tkanki łącznej.
b)  naskórka.
c)  warstwy ziarnistej.
d)  osocza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Melanogenezą nazywamy

a)  syntezę białek.
b)  syntezę melaniny.
c)  degradację glikogenu.
d)  inaktywację trucizn.

10. Kości krótkie, to na przykład

a)  obojczyk.
b)  kręgi.
c)  kości nadgarstka.
d)  kość klinowa.

11. Kość ramienna i kość klinowa

a)  różnią się kształtem.
b)  to różne nazwy tej samej kości.
c)  nie różnią się kształtem, różnią się funkcją.
d)  to kości pneumatyczne.

12. Magazynowanie soli wapnia i wytwarzanie krwinek to funkcja

a)  krwi.
b)  szpiku kostnego.
c)  mięśni.
d)  szkieletu.

13. Zmniejszanie tarcia podczas ruchów umożliwiają/umożliwia

a)  łąkotki stawowe.
b)  krążki stawowe.
c)  kaletki maziowe.
d)  maź stawowa.

14. Poruszanie się umożliwiają

a)  kości, stawy, mięśnie.
b)  mięśnie gładkie i kości.
c)  kości i stawy.
d)  układ nerwowo-mięśniowy i stawy.

15. Mechanizm skurczu komórki mięśniowej polega na

a)  hamowaniu depolaryzacji sarkolemmy.
b)  syntezie ATP w mitochondriach.
c)  ucieczce jonów wapnia z kanalików T komórki mięśniowej.
d)  jednoczesnym skracaniu się sarkomerow.

16. Mięsień skroniowy

a)  nie unosi żuchwy.
b)  nie cofa żuchwy.
c)  nie unosi skrzydełek nosa.
d)  nie zaciska zębów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Charakteryzowanie budowy i czynności organizmu człowieka

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„

Charakteryzowanie budowy

i czynności organizmu człowieka”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 5, 6, 8, 15, 17 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. c, 5. d, 6. a, 7. b, 8. a, 9. c, 10. b, 11. c,
12. b, 13. c, 14. c, 15. a, 16. a, 17. d, 18. a, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wyjaśnić zasadę ruchu cytoplazmy

Rozpoznać funkcje siateczki śródplazmatycznej
gładkiej

Określić związek tkanek i komórek

Rozpoznać funkcje tkanki serca

Określić funkcję układu
wewnątrzwydzielniczego

Określić związek pomiędzy narządami
zmysłów a układem nerwowym

Wyjaśnić funkcje resorpcyjna skory

Zanalizować funkcję układu chłonnego

Rozróżnić związki pomiędzy układami

10 Rozpoznać komórki kości

11 Rozpoznać niestałe składniki stawów

12 Scharakteryzować staw promienno

nadgarstkowy

13 Określić funkcje sarkomerow

14 Rozpoznać funkcje mięśni miedzykolcowych

krótkich grzbietu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15 Zanalizować związki w obrębie układu

nerwowego

16 Zidentyfikować obszary kory mózgowej

17 Sklasyfikować części układu nerwowego

18 Wyjaśnić pojecie „łuk odruchowy”

19 Podać liczbę zmysłów człowieka

20 Rozpoznać składniki narządów zmysłów

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ciągły ruch cytoplazmy jest możliwy dzięki

a)  jądru komórkowemu.
b)  aparatowi Golgiego.
c)  mikrofilamentom.
d)  wakuolom.

2. Detoksykacja substancji chemicznych w organizmie człowieka zachodzi w

a)  mitochondrium.
b)  siateczce śródplazmatycznej gładkiej.
c)  siateczce śróplazmatycznej szorstkiej.
d)  enzymach hydrolitycznych.

3. Komórki

a)  nie maja związku z tkankami.
b)  tworzą tkanki.
c)  nie tworzą tkanek.
d)  tworzą tylko narządy wewnętrzne.

4. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca

a)  wywołuje skurcz mięśnia sercowego.
b)  obkurcza naczynia krwionośne.
c)  tłoczy krew.
d)  filtruje krew.

5. Produkcja hormonów i utrzymanie homeostazy to funkcja układu

a)  krwionośnego.
b)  limfatycznego.
c)  nerwowego.
d)  wewnątrzwydzielniczego.

6. Narządy zmysłów

a)  są powiązane z układem nerwowym, odbierają informacje z zewnątrz.
b)  są niezależne od układu nerwowego, odbierają informacje z zewnątrz.
c)  nie odbierają bodźców z zewnątrz.
d)  odbierają bodźce z układu nerwowego.

7. Funkcja resorpcyjna skóry polega na

a)  syntezie melaniny.
b)  wchłanianiu przez skórę.
c)  odbiorze bodźców z zewnątrz.
d)  termoregulacji.

8. Wchłanianie lipidów z układu pokarmowego odbywa się w układzie

a)  chłonnym.
b)  ruchowym.
c)  kostno-szkieletowym.
d)  krwionośnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Wykonywanie ruchów jest możliwe dzięki współpracy układów

a)  kostnego i stawowego.
b)  nerwowego i kostnego.
c)  kostno-stawowego, mięśniowego i nerwowego.
d)  mięśniowego i nerwowego.

10. Osteocyty, osteoblasty i osteoklasty to

a)  komórki mięśni.
b)  komórki kości.
c)  komórki układu nerwowego.
d)  komórki skóry.

11. Do niestałych składników stawu nie zaliczane są

a)  więzadła stawowe.
b)  błona międzykostna.
c)  krążki stawowe.
d)  łąkotki stawowe.

12. Staw promieniowo-nadgarstkowy jest stawem

a)  jednoosiowym.
b)  dwuosiowym.
c)  płaski.
d)  wieloosiowy.

13. Sarkomery poprzez jednoczesne skracanie się odpowiadają za

a)  hamowanie depolaryzacji błony komórkowej.
b)  ucieczkę jonów wapnia z komórki.
c)  skurcz mięsni.
d)  hamowanie uwalniania acetylocholiny.

14. Za prostowanie kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym odpowiada/odpowiadają

a)  mięsień czworoboczny większy.
b)  mięsień piersiowy większy.
c)  mięśnie miedzykolcowe krótkie grzbietu.
d)  mięsień zębaty przedni.

15. Układ nerwowy ośrodkowy jest

a)  podrzędny w stosunku do obwodowego układu nerwowego.
b)  równorzędny w stosunku do obwodowego układu nerwowego.
c)  nadrzędny w stosunku do obwodowego układu nerwowego.
d)  nie zależy od obwodowego układu nerwowego.

16. Pola ruchowe, czuciowe i kojarzeniowe to obszary

a)  kory mózgowej.
b)  narządu wzroku.
c)  narządu słuchu.
d)  rdzenia kręgowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Charakteryzowanie budowy i czynności organizmu człowieka

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1.  Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. WL PZWL, Warszawa 1998
2.  Gołąb B. K.: Anatomia czynnościowa OUN. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1992
3.  Lewiński W.: Anatomia i fizjologia człowieka. Wydawnictwo Operon, Koszalin 1996
4.  Lippert.: Anatomia. WM Urban&Partner, Wrocław 1998
5.  Putz  R.  Pabst  R.:  Atlas  anatomii  człowieka  Sobotta.  Tom  I  iII.  WM  Urban&Partner,

Wrocław 2001

6.  Sokołowska-Pituchowa J.: Anatomia człowieka. WL PZWL, Warszawa 2003
7.  Traczyk W. Z.: Fizjologia człowieka w zarysie. WL PZWL, Warszawa 2004
8.  Woźniak W.: Anatomia człowieka. WM Urban&Partner, Wrocław 2001
9.  www.akupresura.akcjasos.pl
10.  www.alpamedical.pl
11.  www.anatomiac..interia.pl
12.  www.biogimnazjum.w.interia.pl
13.  www.doitpoms.ac.uk
14.  www.fizyka.umk.pl
15.  www.foxriverwatch.com
16.  www.kolagenpolska.pl
17.  www.lubien.kujawy.pl
18.  www.mannpharma.pl
19.  www.medicalook.com
20.  www.netklinika.pl
21.  www.prion.astral.as
22.  www.trinity.ed
23.  www.sciaga.onet.p
24.  www.slyszymy.pl
25.  www.zdrowie.med.pl.

Literatura metodyczna:

1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2003

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE , Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. cz. I i II.

Wydawnictwo ITeE, Radom 1999