Mike Becker at Jay Friedman site, A River Runs Through It, Aug 11, 2011,
tłum. Łukasz Michalski
88_
87
. A rzeka sobie płynie... A River Runs Through It
Mike Becker, na stronie Jaya Friedmana
sierpień 2011
Opanowanie gładkiego legato stanowi poważne wyzwanie dla puzonisty, lecz przy małej
pomocy pewnych twórczych metafor może się okazać niezbyt trudne do osiągnięcia. Gdy Jay
Friedman poprosił mnie o napisanie tego artykułu, przed oczami stanęły mi wszystkie
wspaniałe przykłady, które dawał przez lata, a które naprawdę pomogły udoskonalić moją
technikę. Studiowanie pod kierunkiem twórczych muzyków i nauczycieli, takich jak Jay
Friedman, ma tę dobrą stronę, że mogą Ci pomóc dowiedzieć się, które koncepcje zadziałają
i będą inspirujące dla Twoich własnych pomysłów. W końcu musimy stać się swoimi
własnymi nauczycielami, bo głównie ćwiczymy sami. Kiedy sami rozwiązujemy swoje
problemy, wykazujemy wysoką zdolność zapamiętywania. Chcę się podzielić kilkoma moimi
pomysłami.
Wielu nauczycieli i wykonawców naucza gładkiego legato przy pomocy sprzecznych
pojęć. Niektórzy zalecają szybkie ruchy suwakiem, inni mówią, by poruszać nim powoli.
Niektórzy zalecają wolny strumień powietrza, inni, by wprawić je w szybki ruch. Słyszałem
nawet o „utrzymywaniu ciepłego strumienia powietrza”. Jednakże, dla osiągnięcia gładkiego
i płynnego brzmienia niezaprzeczalne jest tylko jedno: konieczność synchronizacji między
suwakiem, językiem i powietrzem. Dyskusyjny pozostaje sposób, w jaki to osiągamy. Zawsze
staram się rozwiązania techniczne opierać na wnioskach płynących z bezpośredniego myśli
muzycznej. Na przykład, grając fragment legato, mógłbym próbować wyobrazić sobie, jakby
to zabrzmiało w wykonaniu znakomitego śpiewaka. Dla zwiększenia efektu miałbym na myśli
konkretnego artystę. Jeśli to nie pomoże, można spróbować wyobrazić sobie coś w świecie
przyrody, co da się przełożyć na brzmienie. Na przykład, w legato, wyobraźmy sobie
kamienistą rzekę. Woda płynie po kamieniach, czasem dużych, czasem małych. Przepływa nad
nimi tak samo, niezależnie od ich wielkości. Kierunek i poziom przepływu pozostaje stały, nie
zmienia się gwałtownie, jak w przypadku wodospadu. Jeśli przyjmiemy, że nasze powietrze to
woda, a nuty to kamienie; to charakter oraz spójność powietrza powinny odzwierciedlać
przepływ rzeki. Oznacza to, że poziom wody nie obniża się między nutami i nie może też
między nutami wystąpić nagłe osłabienie strumienia powietrza. Twoje powietrze ma płynąć
jak rzeka. Trzeba jeszcze pamiętać, iż rzeka przepływa ponad kamieniami tak samo, bez
względu na ilość wody i prędkość przepływu. Oznacza to, że kiedy grasz ciszej, powietrze
musi nadal płynąć w ten sam sposób, bez wodospadów, czy nagłych zaników! Jeśli posłuchasz
uważnie, to zauważysz, kiedy wystąpi nierównomierny przepływ powietrza lub dziura, gdy
słyszysz owo straszne brzmienie „tła”, czy wyrwę w melodii.
Inną pomocną metaforą, jak się wydaje, może być myślenie o poruszającej się taśmie
produkcyjnej, na którą spadają krople czekolady (oczywiście można podłożyć dowolny
smakołyk). Tutaj taśma niech będzie powietrzem, a spadające łakocie- językiem, lub granymi
nutami. Szybkość działania mechanizmu upuszczającego słodkości musi być dopasowana do
prędkości taśmy, co znów kieruje nas do synchronizacji języka, powietrza i suwaka. Jeśli
prędkość naszej taśmy nie zostanie prawidłowo skoordynowana, to jak będą wyglądały
czekoladki na taśmie? Byłyby to jakieś zlewki, rozlane pomyje, stąd określenie „rozlazły
suwak”.
