10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 14 • 18.02.2010 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Do przychodów finansowych zalicza się w szczególności przychody uzyskane przez

jednostkę w roku obrotowym z tytułu dywidend, zysk ze sprzedaży udziałów, akcji i in-

nych papierów wartościowych, odsetki od lokat, nadwyżkę dodatnich różnic kursowych

nad ujemnymi różnicami kursowymi, zwrot dopłat wniesionych do spółek kapitałowych

(spółki z o.o.), których udziałowcem jest jednostka, rozwiązanie zbędnych odpisów aktua-

lizujących wartość aktywów finansowych. Ewidencję przychodów finansowych prowadzi

się zazwyczaj na koncie 75-0 „Przychody finansowe”.

Do kosztów finansowych zalicza się w szczególności odsetki od kredytów i pożyczek

zaciągniętych na finansowanie działalności operacyjnej jednostki i na zakup lub budowę

środków trwałych za okres następujący po ich przyjęciu do użytkowania, odsetki za zwłokę

w zapłacie zobowiązań, nadwyżkę ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi różnicami

kursowymi, odpisy z tytułu aktualizacji wyceny aktywów finansowych. Do ewidencji

kosztów finansowych służy konto 75-1 „Koszty finansowe”.

Na dzień bilansowy przychody i koszty finansowe przenosi się na wynik finansowy.

Dywidendy i udziały w zyskach

Dywidendy i udziały w zyskach, w tym od jednostek powiązanych wykazuje się

w rachunku zysków i strat w pozycji J.I (kalkulacyjny rachunek zysków i strat) lub w po-

zycji G.I (porównawczy rachunek zysków i strat). W tych pozycjach wykazuje się należne

dywidendy z tytułu posiadanych akcji i udziałów w spółkach kapitałowych oraz osobowych

w kwocie brutto, a więc bez pomniejszania o ewentualny zryczałtowany podatek dochodowy

pobrany przez spółkę wypłacającą dywidendę.

Odsetki

Odsetki, w tym od jednostek powiązanych, wykazuje się w pozycji J.II lub G.II rachunku

zysków i strat. Są to m.in.:

– otrzymane odsetki od lokat i dopisane przez bank od wolnych środków pieniężnych

znajdujących się na rachunku bankowym, a także naliczone przez jednostkę odsetki

od lokat, których termin upływa w roku następnym,

– odsetki od udzielonych pożyczek (zarówno otrzymane, jak i naliczone przez jed-

nostkę),

– odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie wierzytelności (otrzymane i należne).

Nie zalicza się do przychodów finansowych odsetek od środków pieniężnych znajdu-

jących się na wyodrębnionym rachunku bankowym zakładowego funduszu świadczeń

socjalnych (ZFŚS). Odsetek tych nie ujmuje się na koncie 75-0 „Przychody finansowe”,

lecz na zwiększenie ZFŚS, zapisem:

–

Wn konto 13-5 „Rachunek bankowy ZFŚS”,

–

Ma konto 85 „Fundusze specjalne” (w analityce: ZFŚS).

Koszty z tytułu odsetek wykazuje się w pozycji K.I lub H.I rachunku zysków i strat.

Obejmują one w szczególności odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek (z wyjątkiem

dotyczących środków trwałych za okres realizacji budowy), odsetki z tytułu zwłoki w zapła-

cie zobowiązań, odpisy aktualizujące wartość należności z tytułu operacji finansowych.

Zysk (strata) ze zbycia inwestycji

W pozycji J.III (kalkulacyjnego rachunku zysków i strat) lub G.III (porównawczego

rachunku zysków i strat) wykazuje się zysk osiągnięty w roku obrotowym ze sprzedaży

aktywów finansowych (np. akcji, udziałów). Jeżeli na sprzedaży aktywów finansowych

poniesiono stratę, będzie ona podlegać wykazaniu w pozycji K.II lub H.II.

Trzeba pamiętać o tym, że w trakcie roku obrotowego w księgach rachunkowych ujmuje

się tego rodzaju przychody i koszty oddzielnie. Przychody uzyskane ze zbycia aktywów

finansowych ujmuje się po stronie Ma konta 75-0, natomiast wartość księgową tych aktywów

zalicza się do kosztów finansowych i ujmuje po stronie Wn konta 75-1.

Przykład

Założenia

1. Spółka akcyjna sprzedała w 2009 r. 100 udziałów spółki z o.o. o łącznej wartości

nominalnej: 50.000 zł. Przychód ze sprzedaży tych udziałów wyniósł 60.000 zł.

2. Spółka akcyjna sporządza porównawczy rachunek zysków i strat.
Dekretacja

Opis operacji

Kwota

Konto

Wn

Ma

1. PK – zarachowanie przychodu ze sprzedaży udziałów na podsta-

wie umowy kupna-sprzedaży:

60.000 zł

24

75-0

2. PK – wartość nominalna sprzedanych udziałów:

50.000 zł 75-1

03

3. WB – wpływ należności za sprzedane udziały:

60.000 zł 13-0

24

4. PK – przeksięgowanie na wynik finansowy:

a) przychodów finansowych

b) kosztów finansowych

60.000 zł

50.000 zł

75-0

86

86

75-1

Księgowania

Konto 03 „Długoterminowe

aktywa finansowe”

Konto 13-0

„Rachunek bieżący”

Konto 24 „Pozostałe

rozrachunki” (w analityce:

Nabywca udziałów)

S.p.) 50.000

50.000 (2

3) 60.000

1) 60.000

60.000 (3

Konto 75-0

„Przychody finansowe”

Konto 75-1

„Koszty finansowe”

Konto 86 „Wynik finansowy”

4a) 60.000

60.000 (1

2) 50.000

50.000 (4b

4b) 50.000

60.000 (4a

10.000 (S.k.

W porównawczym rachunku zysków i strat w pozycji G.III spółka akcyjna wykaże zysk

ze zbycia inwestycji w kwocie 10.000 zł (60.000 zł – 50.000 zł).

W momencie zbycia aktywów finansowych wycenianych według ceny rynkowej lub

inaczej określonej wartości godziwej, ich rozchód ujmuje się w księgach rachunkowych

zapisami:

a) wartość księgowa

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 03 „Długoterminowe aktywa finansowe”,

b) rozliczenie różnicy z aktualizacji wyceny udziałów odniesionej na kapitał z aktuali-

zacji wyceny

–

Wn konto 81-3 „Kapitał z aktualizacji wyceny”,

–

Ma konto 03-5 „Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe”.

Aktualizacja wartości inwestycji

W pozycji J.IV lub G.IV rachunku zysków i strat wykazuje się przychody finansowe

wynikające:

– ze wzrostu wartości aktywów finansowych zaliczonych do inwestycji,

– z przywrócenia uprzednio utraconej wartości długoterminowych i krótkotermino-

wych aktywów finansowych.

Z kolei w pozycji K.III lub H.III należy wykazać koszty finansowe obejmujące obni-

żenia wartości zaliczonych do inwestycji aktywów finansowych. Nie wykazuje się w tej

pozycji skutków obniżenia wartości aktywów finansowych, jeżeli są one odnoszone na

konto 81-3.

Inne przychody i koszty finansowe

Inne przychody finansowe wykazywane są w pozycji J.V lub G.V rachunku zysków

i strat. Obejmują one przychody, które nie kwalifikują się do wykazania w poprzednio

wymienionych pozycjach. Zalicza się do nich m.in. zwrot dopłaty do spółek z o.o.,

których udziałowcem jest jednostka. Natomiast do innych kosztów finansowych wyka-

zywanych w pozycji K.IV lub H.IV. jednostka zaliczy np. dopłaty wniesione do spółki

z o.o.

W rachunku zysków i strat nie wykazuje się odrębnie dodatnich różnic kursowych

w przychodach finansowych, a ujemnych różnic kursowych w kosztach finansowych,

lecz nadwyżkę:

– dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi różnicami kursowymi (wiersz J.V lub

G.V) – jako inne przychody finansowe albo

– ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi (wiersz K.IV lub H.IV) – jako inne koszty

finansowe.

Przykład

Założenia

1. Z ksiąg rachunkowych jednostki wynika, że różnice kursowe – zarówno zrealizowane

jak i pochodzące z wyceny bilansowej – wynoszą:

a) dodatnie różnice kursowe ujęte na koncie 75-0 „Przychody finansowe” (w analityce:

Dodatnie różnice kursowe): 8.540 zł,

b) ujemne różnice kursowe ujęte na koncie 75-1 „Koszty finansowe” (w analityce: Ujemne

różnice kursowe): 12.300 zł.

2. Jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat.

Ujęcie w rachunku zysków i strat

Jednostka wykaże w porównawczym rachunku zysków i strat nadwyżkę ujemnych różnic

kursowych nad dodatnimi w kwocie 3.760 zł (12.300 zł – 8.540 zł) w pozycji H.IV „Inne

koszty finansowe”.

W uzasadnionych przypadkach po-

wstałe na dzień bilansowy różnice kur-

sowe zalicza się do kosztu wytworzenia

produktów lub ceny nabycia towarów,

a także ceny nabycia lub kosztu wytworze-

nia środków trwałych, środków trwałych

w budowie lub wartości niematerialnych

i prawnych – co wynika z art. 30 ust. 4

ustawy o rachunkowości.

W sytuacji gdy wyceniane są zobo-

wiązania wyrażone w walutach obcych,

które zostały zaciągnięte na sfinansowa-

nie budowy środka trwałego, to naliczone

różnice kursowe – do dnia oddania tego

składnika majątku do używania – zali-

cza się odpowiednio na zwiększenie lub

zmniejszenie wartości środków trwałych

w budowie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.09.1994 r.

o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223

ze zm.).

Ewa Kowalska

UWAGA! Więcej na temat sporządzania

bilansu na płycie CD pt. „Bilans 2009”.

Przychody i koszty finansowe

w rachunku zysków i strat

R E K L A M A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .