background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
 

Magdalena Kaźmierczak 

 
 
 
 
 
 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, 
warzyw, ziemniaków, grzybów 512[01].Z2.01 

 
 
 
 
 

 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr inż. Magdalena Krystowska 
mgr inż. Bogusława Pęciak 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Magdalena Kaźmierczak 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inż. Andrzej Zych 
mgr inż. Ewa Wasilewska 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 512[01].Z2.01 
Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, warzyw, ziemniaków, grzybów 
w modułowym programie nauczania dla zawodu kelner. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI 

 
1. Wprowadzenie 

3

2.   Wymagania wstępne  

5

3. Cele 

kształcenia 

6

4.   Przykładowe scenariusze zajęć 

7

5.   Ćwiczenia 

12

 

5.1. Ogólna charakterystyka warzyw i ich przetworów, obróbka wstępna 

i właściwa warzyw oraz sporządzanie surówek i soków 

 

12

 

       5.1.1. Ćwiczenia

 

12

 

5.2. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw korzeniowych  

i rzepowatych 

 

15

 

       5.2.1. Ćwiczenia 15

 

5.3. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw owocowych  

i cebulowych 

 

18

 

      5.4.1. Ćwiczenia 18

 

5.4. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw kapustnych  

i liściowych 

 

21

 

      5.5.1. Ćwiczenia 21

 

5.5. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw strączkowych 

24

 

      5.5.1. Ćwiczenia 24

 

5.6.Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z grzybów 

27

 

      5.6.1. Ćwiczenia 27

 

5.7. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z ziemniaków 

30

 

      5.7.1. Ćwiczenia 30

 

5.8. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z owoców  

33

 

      5.8.1. Ćwiczenia 33

 

5.9.  Sporządzanie podstawowego asortymentu zup czystych, zagęszczanych 

i kremów oraz sosów z warzyw i owoców, zastosowanie warzyw i owoców do 
produkcji potraw lekkostrawnych
 

36

 

      5.9.1Ćwiczenia 36

 5.10. 

Sporządzanie potraw z warzyw i owoców charakterystycznych dla kuchni 

różnych narodów 

39

 

      5.10.1. Ćwiczenia 39

6. Ewaluacja 

osiągnięć ucznia 

42

7. Literatura 

51

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE 

 
 Przekazujemy 

Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w realizacji zajęć 

dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kelner. Niniejszy poradnik został opracowany 
dla jednostki modułowej Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, warzyw, 
ziemniaków, grzybów. 
 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne – czyli wykaz umiejętności jakie uczeń powinien posiadać zanim 
zacznie korzystać poradnika.  

 

cele kształcenia – czyli wykaz umiejętności jakie uczeń powinien opanować po 
zrealizowaniu jednostki modułowej Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw 
z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów. 

 

przykładowe scenariusze zajęć 

 

ćwiczenia – przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami 
nauczania-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi podzielone na 10 tematycznych 
rozdziałów, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, 

 

wykaz literatury, w której zawarte są przedstawione tu zagadnienia szerzej, w sposób 
bardziej obszerny, pozwalający na lepsze ich zrozumienie i poszerzenie wiedzy 
i umiejętności, oraz na podstawie której opracowany został poradnik. Literaturę tę zaleca się 
uzupełniać na bieżąco  
Szczególnie ważne treści odnoszące się do zamieszczonych tu ćwiczeń znajdują się 

w poradniku dla ucznia do tej samej jednostki modułowej. Nauczyciel powinien się z nimi 
zapoznać, aby orientować się, jaki zakres materiału nauczania obejmują. Należy położyć nacisk 
na kształtowanie następujących umiejętności: 

 

w rozdziale 5.1.1. – ogólnej charakterystyki warzyw, ich wartości odżywczej, posługiwania 
się tabelami składu chemicznego i wartości odżywczej produktów spożywczych, 
sporządzania surówek z warzyw i ich doboru do innych potraw, wykorzystywania cech 
przetworów warzywnych w procesie technologicznym, sporządzania soków warzywnych, 
obsługi sprzętu stosowanego przy produkcji surówek i soków, 

 

w rozdziałach: 5.2.1., 5.3.1., 5.4.1, które dotyczą kolejno warzyw korzeniowych 

rzepowatych, owocowych i cebulowych, kapustnych i liściowych – rozróżniania 

charakteryzowania poszczególnych gatunków warzyw w obrębie tych grup, 

przeprowadzania obróbki wstępnej i właściwej, sporządzania potraw z ich zastosowaniem, 

 

w rozdziale 5.5.1. – charakteryzowania warzyw strączkowych, przeprowadzania obróbki 
wstępnej i cieplnej, sporządzania potraw z ich zastosowaniem, 

 

w rozdziale 5.6.1. – charakteryzowania grzybów, zasad ich stosowania w żywieniu, 
rozróżniania grzybów jadalnych i trujących, przeprowadzania obróbki wstępnej i cieplnej 
grzybów, sporządzania i podawania potraw,  

 

w rozdziale 5.7.1. – oceny towaroznawczej ziemniaków, przeprowadzania ich obróbki 
wstępnej i cieplnej oraz sporządzania potraw z ziemniaków, 

 

w rozdziale 5.8.1. - charakteryzowania i klasyfikacji owoców, przeprowadzania ich obróbki 
wstępnej i cieplnej oraz sporządzania potraw z zastosowaniem owoców, 

 

w rozdziale 5.9.1. – sporządzania różnego rodzaju zup, przygotowywania zawiesiny, 
podprawy zacieranej, zasmażek, zagęszczania zup różnymi sposobami, w tym także 
żółtkami. Może to być dość trudne, ponieważ uczniowie nie poznali jeszcze właściwości 
mąki ani jaj. Rozdział obejmuje też przygotowywanie potraw lekkostrawnych z warzyw, 
należy więc zwrócić szczególną uwagę na kształtowanie umiejętności doboru warzyw do 
potraw dietetycznych oraz stosowanie właściwej obróbki technologicznej, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

w rozdziale 5.10.1. – sporządzania i podawania przykładowych potraw z warzyw 
charakterystycznych dla kuchni różnych narodów. 
Zajęcia powinny być prowadzone różnymi metodami z położeniem nacisku na metody 

aktywizujące, szczególnie:  

 

dyskusję dydaktyczną, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

instruktaż objaśnieniem, 

 

pokazu z objaśnieniem, 

 

tekst przewodni. 
Należy również zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności samooceny. Wskazane jest 

także motywowanie uczniów do samokształcenia poza szkołą poprzez zadawanie zadań 
problemowych.  

Formy pracy uczniów, zależnie od tematu, warunków i potrzeb można różnicować, 

począwszy od pracy indywidualnej do zespołowej, w zespołach 2 osobowych. Jeśli są takie 
możliwości organizacyjne, zaleca się uzupełniać ćwiczenia o nowe.  
 
Bezpieczeństwo i higiena pracy 

W czasie pobytu w pracowni należy bezwzględnie zwrócić uwagę na przestrzeganie 

regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych. Z przepisami 
tymi należy zapoznawać uczniów od początku trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

512[01].Z2 

Technologia sporządzania potraw 

512[01].Z2.01 

Sporządzanie podstawowego asortymentu 

potraw z owoców, warzyw, 

ziemniaków, grzybów

512[01].Z2.02 

Sporządzanie podstawowego asortymentu 

potraw z jaj, mleka i przetworów mlecznych

 

512[01].Z2.03 

Sporządzanie podstawowego asortymentu 

potraw z produktów zbożowych 

512[01].Z2.04 

Sporządzanie podstawowego asortymentu 

potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, dziczyzny, 

drobiu, ryb, owoców morza 

512[01].Z2.05 

Sporządzanie podstawowego asortymentu 

napojów zimnych i gorących 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE

 

 

Przystępując do realizacji jednostki modułowej Sporządzanie podstawowego asortymentu 

potraw z owoców, warzyw, ziemniaków, grzybów, uczeń powinien umieć: 

 

czytać ze zrozumieniem, 

 

wykonywać czynności zgodnie ze wskazówkami, 

 

klasyfikować surowce, półprodukty i wyroby kulinarne, 

 

określać wartość odżywczą i energetyczną produktów spożywczych i posiłków, 

 

stosować zasady racjonalnego żywienia, 

 

określać zagrożenia wpływające na bezpieczeństwo zdrowotne potraw,  

 

zapewniać jakość zdrowotną żywności, 

 

określać zasady przechowywania surowców, półproduktów i potraw, 

 

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

dokonywać jakościowej oceny surowców i półproduktów, 

 

użytkować maszyny, urządzenia i sprzęt gastronomiczny, 

 

określać warunki przeprowadzania obróbki cieplnej, 

 

stosować różne metody i techniki obróbki technologicznej, 

 

zestawiać potrawy i napoje w dania i posiłki,  

 

dobierać i przygotowywać zastawę stołową, 

 

stosować podstawowe zasady obsługi konsumenta,  

 

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, bezpieczeństwa i higieny 
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji jednostki modułowej Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw 
z owoców, warzyw, ziemniaków, grzybów uczeń powinien umieć: 
 

 

dokonać oceny towaroznawczej owoców, warzyw, ziemniaków oraz grzybów i określić ich 
zastosowanie, 

 

rozróżnić asortyment potraw z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów, 

 

określić wartość odżywczą potraw jarskich, 

 

określić warunki i zastosować zasady przechowywania surowców, półproduktów oraz 
potraw z owoców, warzyw, ziemniaków, grzybów, 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

zastosować zasady higieny w procesie sporządzania potraw,  

 

obsłużyć maszyny i urządzenia gastronomiczne stosowane podczas produkcji potraw, 

 

posłużyć się z sprzętem kuchennym podczas sporządzania potraw, 

 

dobrać surowce i półprodukty do sporządzania potraw oraz dokonać oceny ich jakości, 

 

zastosować receptury gastronomiczne do sporządzania potraw, 

 

przeprowadzić obróbkę wstępną owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów, 

 

zastosować różne sposoby obróbki cieplnej owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów, 

 

sporządzić surówki i napoje z warzyw oraz owoców, 

 

sporządzić podstawowy asortyment zup i sosów, 

 

sporządzić podstawowe zakąski z warzyw, 

 

sporządzić podstawowe desery z owoców, 

 

sporządzić podstawowe potrawy jarskie charakterystyczne dla kuchni różnych narodów 

 

rozróżnić asortyment potraw dietetycznych z owoców i warzyw,  

 

określić techniki sporządzania potraw dietetycznych, 

 

dobrać dodatki do potraw z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów, 

 

dobrać naczynia do podawania potraw, 

 

zastosować techniki porcjowania i dekorowania potraw, 

 

dokonać oceny jakości i estetyki potraw z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów,  

 

określić techniki podawania potraw z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów,  

 

zagospodarować odpady poprodukcyjne i pokonsumpcyjne, 

 

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, sanitarno – epidemiologiczne, ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

skorzystać z różnych źródeł informacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 
 

Osoba prowadząca ............................................................................................................. 
 
Modułowy program nauczania:  
Moduł:

 

Kelner 512[01].  
Technologia sporządzania potraw 512[01].Z2 

Jednostka modułowa:  
 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, 
warzyw, ziemniaków, grzybów 512[01].Z2.01  

 
Temat: Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z owoców 
 
Cel ogólny: 
kształtowanie umiejętności doboru i zastosowania owoców do sporządzania potraw 
 
Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi: 

 

scharakteryzować owoce, 

 

sklasyfikować owoce, 

 

omówić wartość odżywczą owoców, 

 

dobrać warunki przechowywania owoców, 

 

przeprowadzić obróbkę wstępna owoców, 

 

wskazać zastosowanie owoców w potrawach, 

 

sporządzić wybrane potrawy z owoców, 

 

zastosować zasady BHP przy sporządzaniu potraw z owoców, 

 

dokonać oceny organoleptycznej wykonanych wyrobów. 

 
Metody nauczania-uczenia się: 
wykład aktywizujący, pogadanka, instruktaż z objaśnieniem, pokaz z objaśnieniem,  ćwiczenia 
praktyczne. 
 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

zespołowa (grupy dwuosobowe) 

 
Czas:
 4 godz. dydaktyczne 
 
Środki dydaktyczne; 

 

plansze lub slajdy ilustrujące różne gatunki owoców, 

 

różne gatunki owoców, 

 

surowce i sprzęt do ćwiczeń, 

 

literatura z rozdziału 7 poradnika dotycząca sporządzania potraw z owoców. 

 
Przebieg zajęć: 
1.

 

Sprawy organizacyjne. 

2.

 

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 

3.

 

Zapoznanie uczniów z tematami ćwiczeń i sposobem ich wykonania, 

4.

 

Sprawdzenie przygotowania do ćwiczeń za pomocą pytań sprawdzających z rozdziału 4.8.2 
Poradnika dla ucznia. 

5.

 

Wspólna realizacja ćwiczenia 1 z rozdziału 4.8.3 Poradnika dla ucznia, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

6.

 

Podział uczniów na grupy 2 osobowe drogą losowania. 

7.

 

Podział surowców do ćwiczeń. 

8.

 

Realizacja ćwiczeń przez uczniów w grupach: 

 

uczniowie wykonują ćwiczenie 2 z rozdziału 4.8.3 Poradnika dla ucznia, 

 

następuje ocena i degustacja wykonanej surówki, 

 

uczniowie wykonują  ćwiczenie 3 z rozdziału 4.8.3 Poradnika dla ucznia, nauczyciel 
powinien pokazać sposób drążenia i nadziewania jabłek. Należy zwrócić uwagę na 
przestrzeganie zasad BHP i stosowanie łapek ochronnych, 

 

w trakcie pieczenia jabłek uczniowie przystępują do wykonania ćwiczenia 4 z rozdziału 
4.8.3 Poradnika dla ucznia. Nauczyciel powinien pokazać sposób krojenia ciasta 
i formowania półproduktów. 

9. Ewaluacja 

zajęć: powtórzenie wiadomości i wymiana doświadczeń z zajęć. 

 
Zakończenie zajęć: 

 

porządkowanie stanowisk pracy.  

 
Praca domowa 
Wyszukaj recepturę na dowolną potrawę z owoców lub z ich zastosowaniem, wynotuj sprzęt jaki 
ci będzie potrzebny do jej wykonania. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
wypowiedzi uczniów  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca ............................................................................................................. 
Modułowy program nauczania:  
Moduł:

 

Kelner 512[01]. 
Technologia sporządzania potraw 512[01].Z2  

Jednostka modułowa:  
 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, 
warzyw, ziemniaków, grzybów 512[01].Z2.01 

 
Temat: Sporządzanie potraw z warzyw i owoców charakterystycznych dla kuchni różnych 

narodów 

Cel ogólny: wskazanie czynników kształtujących tradycje kulinarne różnych narodów, 

kształtowanie umiejętności sporządzania wybranych potraw z kuchni innych 
narodów. 

 
Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi: 

 

wyszukać w literaturze i innych źródłach informacji potrawy z warzyw i owoców 
pochodzące z kuchni innych narodów

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,  

 

wykorzystać dostępne warzywa i owoce do sporządzania potraw pochodzących z kuchni 
innych narodów

,

 

 

wykonać przykładowe potrawy z warzyw i owoców z kuchni różnych narodów,  

 

zastosować zasady higieny w procesie produkcyjnym, 

 

dokonać oceny organoleptycznej wyrobu. 

 
Metody nauczania-uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

indywidualna i zespołowa w grupach dwuosobowych 

Czas: 4 godz. dydaktyczne 
 
Środki dydaktyczne: 

 

tekst przewodni,  

 

normatywy surowcowe, receptury (z poradnika dla ucznia), 

 

sprzęt i surowce do ćwiczeń,  

 

książki o tematyce kulinarnej z kuchni innych narodów, 

 

literatura z rozdziału 7 poradnika dotycząca sporządzania potraw z owoców i warzyw 
charakterystycznych dla kuchni różnych narodów. 

 
Przebieg zajęć: 
Zadanie dla ucznia 
Przedmiotem zadania jest zapoznanie się z cechami charakterystycznymi kuchni wybranych 
narodów, charakterystycznymi potrawami z warzyw i owoców, stosowanymi przyprawami oraz 
wykonanie porów na ciepło z sosem vinaigrette z kuchni francuskiej, pieczonej papryki 
faszerowanej z kuchni greckiej oraz deseru: bananów smażonych z kuchni hiszpańskiej. 
Normatywy oraz sposób wykonania ćwiczeń znajdują się w poradniku dla ucznia w rozdziale 
4.10.3. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

FAZA WSTĘPNA 
 
Czynności organizacyjne, przygotowanie surowców do ćwiczeń, podanie tematu lekcji, 
zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu, podział na grupy. Połowa grup 
ćwiczeniowych wykonuje pory na ciepło z sosem vinaigrette z kuchni francuskiej, druga połowa 
sporządza pieczoną paprykę faszerowaną z kuchni greckiej. Nauczyciel powinien przydzielić 
ćwiczenia do wykonania poszczególnym grupom. Wszyscy uczniowie sporządzają ten sam deser 
– banany smażone z kuchni hiszpańskiej,: 
 
FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 
1.

 

Jakie cechy charakterystyczne mają potrawy warzywne pochodzące z wybranych kuchni 
europejskich francuskiej, greckiej, hiszpańskiej, węgierskiej i włoskiej? 

2.

 

Jakie gatunki warzyw stosuje się w tych kuchniach? 

3.

 

Jakie przyprawy stosuje się do przyprawiania potraw?  

4.

 

Co to jest sos vinaigrette? 

5.

 

Jak należy przygotować paprykę do nadziewania? 

6.

 

Jak przeprowadza się obróbkę wstępną porów? 

7.

 

Jak należy przygotować półprodukty do pieczenia i zapiekania? 

8.

 

Jak należy sporządzić i podać banany smażone? 

 
PLANOWANIE 
1.

 

Zapoznajcie się z normatywami surowcowymi potraw będących przedmiotem zadania. 

2.

 

Zapoznajcie się ze sposobem wykonania potraw. 

3.

 

Zaplanujcie sprzęt, jaki będzie potrzebny do ich wykonania. 

4.

 

Zaplanujcie kolejność wykonania czynności. 

5.

 

Przemyślcie sposób podania potraw. 

6.

 

Podzielcie zadania dla poszczególnych członków grupy. 

 
UZGODNIENIE 
1.

 

Omówcie wszystkie punkty fazy planowania z nauczycielem. 

2.

 

Uwzględniając uwagi nauczyciela ustalcie sposób pracy w grupie. 

 
WYKONANIE 
1.

 

Zgromadźcie surowce i niezbędny sprzęt do wykonania potraw. 

2.

 

Zorganizujcie stanowisko pracy. 

3.

 

Wykonajcie zgodnie z zaplanowanymi czynnościami potrawę, będącą przedmiotem 
waszego zadania. 

4.

 

Przygotujcie niezbędne dodatki. Wykończcie i udekorujcie potrawy. 

5.

 

Przygotujcie się do zaprezentowania swojej pracy. Wyznaczcie osobę, lub osoby, które tej 
prezentacji dokonają.  

 
SPRAWDZANIE 
1.

 

Czy poprawnie zaplanowaliście sprzęt? 

2.

 

Czy poprawnie zorganizowaliście stanowisko pracy? 

3.

 

Czy czynności zostały wykonane prawidłowo i we właściwej kolejności? 

4.

 

Czy potrawy są smaczne i właściwie doprawione? 

5.

 

Czy potrawy są podane prawidłowo i estetycznie? 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

ANALIZA 
 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej 

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe umiejętności zostały 
wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich w przyszłości unikać. Następuje 
dyskusja dotycząca upodobań kulinarnych różnych narodów. 
 
FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 

 

porządkowanie pracowni 

 
Praca domowa.  
Odszukaj 3 receptury na inne potrawy z warzyw i owoców pochodzące z wybranej kuchni 
świata. Zapisz receptury potraw w zeszycie. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

wypowiedzi uczniów  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

5. ĆWICZENIA 

 

5.1. Ogólna charakterystyka warzyw i ich przetworów, obróbka 

wstępna i właściwa warzyw oraz sporządzanie surówek i soków 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Na podstawie tabel wartości odżywczej produktów i potraw porównaj wartość odżywczą 

różnych warzyw.  
 

Wskazówki do realizacji 
Uczniowie powinni zwrócić uwagę na różnice w zawartości składników odżywczych, 

szczególnie białka, błonnika pokarmowego i witamin w różnych warzywach. 

 

 
 Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 
 Uczeń powinien: 
1)

 

wybrać po kilka gatunków warzyw z każdej grupy, 

2)

 

porównać ich skład chemiczny i wartość odżywczą posługując się tabelami. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej produktów i potraw,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca wartości odżywczej produktów. 

 
Ćwiczenie 2 

Porównaj czas gotowania warzyw świeżych i mrożonych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Ćwiczenie ma na celu porównanie czasu gotowania warzyw świeżych i mrożonych, 
aby w przyszłości stosując je do sporządzenia potraw uczeń nie obniżał ich wartości odżywczej, 
i organoleptycznej.  Ćwiczenie należy wykonywać w kilku grupach jednocześnie, aby 
uwzględnić błędy związane z pomiarem czasu. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw świeżych, 

2)

 

zagotować wodę dla każdej próbki w oddzielnym naczyniu, dodać sól i cukier do smaku, 

3)

 

do wrzątku wrzucać warzywa notując czas, 

4)

 

każdy rodzaj warzyw odcedzić, gdy będzie miękki, ale jędrny i nie rozgotowany, 

5)

 

zanotować czas gotowania, sformułować wnioski.  
 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce: po 100 g brukselki świeżej i mrożonej, fasolki szparagowej świeżej i mrożonej, 
kalafiora świeżego i mrożonego, sól, cukier, woda, 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, miski, garnki do gotowania warzyw, łyżka cedzakowa, talerze, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca obróbki wstępnej warzyw. 

 
Ćwiczenie 3 

Przygotuj surówkę z selerów z orzechami.  

 

Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 
wykonania. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad sporządzania surówek, sposoby 
zapobiegania ciemnieniu warzyw i bhp.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia. 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

orzechy posiekać tasakiem, 

3)

 

seler zetrzeć na tarce o dużych oczkach,, skropić sokiem z cytryny, 

4)

 

jabłko umyć, obrać, zetrzeć na tarce o dużych oczkach, wymieszać z selerem, 

5)

 

składniki wymieszać ze śmietaną, doprawić do smaku, wyporcjować, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej surówki, zaproponować jej zastosowanie. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 – 6 porcji:  

seler 
jabłko 
sok z cytryny 

400 g 
150 g 
20 g 

orzechy włoskie 
gęsta śmietana  
cukier, sól  

40 g 
200 g 
do smaku 

 

sprzęt: obieraczka do warzyw, nóż jarzyniak, deska, tarka, tasak, miski, łyżka, 
jednoporcjowe naczynia na surówkę, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania surówek. 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj napój z pomidorów. 
 
Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, zaprezentować sposób montowania i obsługi blendera i sokowirówki. Należy 
zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp przy obsłudze urządzeń elektrycznych. 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną pomidorów i czosnku, 

3)

 

sporządzić sok z pomidorów przy użyciu sokowirówki, 

4)

 

czosnek rozetrzeć z solą, zmiksować w blenderze z sokiem i oliwą, 

5)

 

doprawić solą, pieprzem i tymiankiem, 

6)

 

rozlać do szklanek, ozdobić listkami bazylii. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

pomidory 
czosnek 
olej lub oliwa 

1200 g 
2 ząbki 
50 g 

sól, pieprz, tymianek 
liski bazylii do dekoracji

do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, deska, sokowirówka, blender, miska, szklanki, 

 

instrukcja obsługi sokowirówki, instrukcja obsługi sokowirówki blendera, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania surówek i soków. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.2. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw 

korzeniowych i rzepowatych 

  

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej warzyw korzeniowych i rzepowatych, które będziesz 

wykorzystywał w ćwiczeniach 2 – 4 oraz sporządź listę potraw z warzyw korzeniowych 
i rzepowatych. 

 

Wskazówki do realizacji 

Należy wynotować cechy warzyw, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. kształt, 

barwę, strukturę, smak oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można również zadać do 
wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny warzyw, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny warzyw, 

4)

 

sporządzić listę potraw z warzyw korzeniowych i rzepowatych. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

warzywa: rzodkiewka, buraki, chrzan, marchew 

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca oceny towaroznawczej warzyw korzeniowych 
i rzepowatych. 

 
Ćwiczenie 2 
 Wykonaj 

surówkę z rzodkiewki i selera naciowego. 

 
 

 Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, pokazać sposób rozdrobnienia warzyw. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie 
zasad sporządzania surówek, organizację stanowiska i bhp. 
 

 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, pokroić je na plasterki, 

3)

 

wymieszać ze śmietaną, doprawić solą i pieprzem, wyporcjować, 

4)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 2 porcje:  

rzodkiewka 
seler naciowy 
 

1 pęczek 
150 g 
 

sos: śmietana gęsta 18 % 
sól, pieprz 
 

100 g 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deska, miski, łyżka, naczynia na surówkę, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw korzeniowych 

i rzepowatych. 

 

Ćwiczenie 3 

Wykonaj ćwikłę z chrzanem. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania  ćwiczenia. Podsumowując  ćwiczenie nauczyciel omówić znaczenie zakwaszania 
ćwikły. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

buraki wyszorować, zalać wrzątkiem, ugotować pod przykryciem, odcedzić, 

3)

 

ostudzić, obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach, 

4)

 

chrzan umyć, obrać, opłukać, zetrzeć na tarce o drobnych oczkach,  

5)

 

buraki wymieszać z chrzanem, solą, cukrem i octem, wyporcjować, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

buraki 
chrzan 

500 g 
25 g 

ocet, sól, cukier  

do smaku 
 

 

sprzęt: garnek z pokrywką, obieraczka do warzyw, nóż kuchenny, deska, tarka, miski, łyżka, 
jednoporcjowe naczynia na sałatkę, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw korzeniowych 
i rzepowatych. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Ćwiczenie 4 

Wykonaj marchew duszoną z estragonem. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp. Do ćwiczenia można 
użyć  świeży lub suszony estragon. Można go też zastąpić innymi ziołami lub zielonym 
groszkiem z puszki. Należy podkreślić znaczenie dodatku tłuszczu do duszenia marchwi. 
 
  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

marchew umyć, obrać opłukać, pokroić w plasterki, 

3)

 

zalać małą ilością wrzącej wody, dodać sól, cukier, masło i estragon, 

4)

 

dusić pod przykryciem do miękkości,  

5)

 

oprószyć mąką przez sito, mieszając zagotować, 

6)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

marchew 
masło  
mąka 

700 g 
25 g 
10 g (1 łyżka) 

cukier 
estragon 
sól  

20 g 
1,5 łyżeczki 
do smaku 

 

sprzęt: rondel z pokrywką, obieraczka do warzyw, nóż kuchenny, deska, sito, łyżka, talerze 
zakąskowe, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw korzeniowych 
i rzepowatych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.3. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw 

owocowych i cebulowych 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej warzyw owocowych i cebulowych, które będziesz 

wykorzystywał w ćwiczeniach 2 – 4 oraz sporządź listę potraw z warzyw owocowych 
i cebulowych. 

 

Wskazówki do realizacji 

Należy wynotować cechy warzyw, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. kształt, 

barwę, strukturę, smak oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można również zadać do 
wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny warzyw, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny warzyw, 

4)

 

sporządzić listę potraw z warzyw owocowych i cebulowych. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

warzywa: pomidory, papryka, cebula,  

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca oceny towaroznawczej warzyw owocowych i cebulowych.  

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj pomidory z mozarellą. 

 
 

 Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp.  
 

 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

pomidory umyć, pokroić w plastry, 

3)

 

ser mozarella odsączyć, pokroić w plastry, ułożyć na półmisku, 

4)

 

na każdym kawałku sera położyć plaster pomidora, osolić, oprószyć pieprzem, 

5)

 

posypać rozdrobnionymi listkami bazylii, skropić oliwą, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej sporządzonej potrawy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

7)

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 2 porcje:  

pomidory 
ser mozarella 

160 g 
200 g (z zalewą) 

oliwa z oliwek 
sól, pieprz, listki bazylii 

20 g 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deska, sito, półmisek, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw owocowych i cebulowych. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj paprykę nadziewaną warzywami. 

 

 

 Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić i pokazać sposób 

wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp.  
 

 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, 

2)

 

marchew i pietruszkę pokroić w słupki, cebulę w kostkę, podsmażyć na oleju, 

3)

 

dodać koncentrat pomidorowy lub pomidory z puszki, przyprawy, poddusić, 

4)

 

połówki papryki wypełnić farszem, włożyć do żaroodpornego naczynia, 

5)

 

podlać olejem z duszenia warzyw i wywarem, dusić w piekarniku do miękkości, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej sporządzonej potrawy.  

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

papryka 
nadzienie: marchew 
                 pietruszka 
                 cebula 

4 szt. 
250 g 
80 g 
200 g 

koncentrat pomidorowy 
lub pomidory z puszki 
świeże posiekane zioła, 
sól, pieprz, cukier 

60 g 
200 g 
do smaku 
 

 

sprzęt: patelnia, rondel, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deska, miski, łyżka, naczynie 
żaroodporne, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw owocowych i cebulowych. 

 

Ćwiczenie 4 

Wykonaj leczo. 

 

Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania  ćwiczenia, pokazać sposób obróbki wstępnej papryki. Należy zwrócić uwagę na 
przestrzeganie zasad bhp.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

paprykę umyć, przekroić na pół, wyjąć gniazdo nasienne, opłukać, pokroić w paski, 

3)

 

pomidory sparzyć wrzątkiem, natychmiast schłodzić, obrać ze skórki, pokroić, 

4)

 

cebulę obrać ze zdrewniałej łuski, opłukać, pokroić w kostkę, 

5)

 

pokroić boczek wędzony pokroić w kostkę, podsmażyć z cebulą, 

6)

 

dodać pozostałe składniki, dusić pod przykryciem do miękkości, 

7)

 

dokonać oceny organoleptycznej sporządzonej potrawy.  

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

papryka 
pomidory 
boczek wędzony 

250 g 
200 g 
100 g 
 

cebula 
sól, pieprz,  
mielona papryka 
  

200 g 
do smaku 

 

sprzęt: rondel z pokrywką, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deski, sito, łyżka drewniana, 
naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw owocowych i cebulowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

5.4. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw 

kapustnych i liściowych 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej warzyw kapustnych i liściowych, które będziesz 

wykorzystywał w ćwiczeniach 2 – 5 oraz sporządź listę potraw z warzyw kapustnych 
i liściowych.  

 
Wskazówki do realizacji 
Należy wynotować cechy warzyw, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. kształt, 

barwę, strukturę, smak oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można również zadać do 
wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny warzyw, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny warzyw, 

4)

 

sporządzić listę potraw z warzyw kapustnych i liściowych. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

warzywa: brokuły, czerwona kapusta, szpinak, 

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura kulinarna, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca oceny towaroznawczej warzyw kapustnych i liściowych. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj brokuły zapiekane pod beszamelem. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, pokazać właściwy przebieg obróbki cieplnej oraz technologię sporządzania sosu.  
 

 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, wysmarować i wysypać tartą bułką naczynie żaroodporne, 
nagrzać piekarnik, 

2)

 

brokuły umyć, oczyścić, podzielić na różyczki, 

3)

 

w garnku z wkładką do gotowania na parze zagotować wodę, osolić, 

4)

 

różyczki brokuła umieścić na perforowanej wkładce, włożyć do garnka, 

5)

 

gotować pod przykryciem, kilka minut aby był jędrny, a barwa została zachowana,  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

6)

 

odsączyć, ułożyć w naczyniu żaroodpornym, 

7)

 

porządzić sos: masło stopić w rondelku, dodać  mąkę, ogrzewać, aż wchłonie tłuszcz, 

rozprowadzić zimnym mlekiem, zagotować,  żółtka roztrzepać z niewielką ilością wrzącego 
mleka, wymieszać z sosem, doprawić solą i zielonym pieprzem. 
8)

 

sosem przykryć brokuła, posypać serem, zapiec w piekarniku, 

9)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

brokuły 
bułka tarta  
masło 
sól  

400 g 
10 g 
30 g 
do smaku 

 sos beszamelowy: 
masło 
mąka 
mleko 
żółtka 
sól, zielony pieprz 

 
40 g 
40 g 
250 g 
2 szt. 
do smaku 

 

sprzęt: garnek z pokrywką i wkładka do gotowania na parze, nóż jarzyniak, miski, rondelek, 
łyżka, naczynie żaroodporne, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw kapustnych i liściowych. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj sałatkę z czerwonej kapusty. 

 

 

 Wskazówki do realizacji 

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp. 
 

 

  

Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

kapustę oczyścić, opłukać, drobno poszatkować, sparzyć wrzątkiem, odcedzić, ostudzić, 

3)

 

cebulę obrać ze zdrewniałej łuski, opłukać, pokroić w kostkę, 

4)

 

kapustę skropić sokiem z cytryny, oprószyć solą i pieprzem, wymieszać, 

5)

 

jabłka umyć, obrać, zetrzeć na tarce o dużych oczkach,, połączyć z cebulą, olejem i kapustą, 

6)

 

wymieszać, doprawić do smaku, wyporcjować, 

7)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

kapusta czerwona 
jabłka kwaśne 
cebula 

400 g 
100 g 
40 g  

olej 
sól, pieprz, cukier, sok z cytryny 

60 g 
do smaku 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

 

sprzęt: garnek, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deski, sito, szatkownica, naczynia stołowe 
i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw kapustnych i liściowych. 

 

Ćwiczenie 4 

Wykonaj szpinak zapiekany w cieście. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp.  
 

 

 Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, ciasto rozmrozić, jaja umyć, sparzyć, wybić do miski, 

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną czosnku i szpinaku, 

3)

 

w garnku zagotować w wodę, osolić, wrzucić szpinak, gotować kilka minut, odcedzić, 

4)

 

masło rozpuścić w rondlu, dodać czosnek, szpinak i mieszając odparować wodę, 

5)

 

doprawić solą i gałka muszkatołową, ostudzić, wymieszać z jajami, 

6)

 

ciasto rozwinąć, wyłożyć dno i boki formy do pieczenia, nałożyć farsz, 

7)

 

przykryć płatem ciasta, piec ok. 40 min. w temp.200 

°

C, 

8)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy.  
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

świeży szpinak 
czosnek 
masło 

800 g 
2 ząbki 
30 g 

jaja 
sól, gałka muszkatołowa  
ciasto francuskie mrożone  

3 szt. 
do smaku 
1 opakowanie 

 

sprzęt: garnek, rondel z pokrywką, nóż jarzyniak, deska, miski, cedzak, łopatka, łyżka, 
forma do pieczenia, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw kapustnych i liściowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

5.5. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z warzyw 

strączkowych 

 

5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej warzyw strączkowych, które będziesz wykorzystywał 

w ćwiczeniach 2 – 5 oraz sporządź listę potraw z wykorzystaniem warzyw strączkowych. 

 
Wskazówki do realizacji 
Należy wynotować cechy warzyw, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. kształt, 

barwę, strukturę, oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można również zadać do 
wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny warzyw, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny warzyw, 

4)

 

sporządzić listę potraw z warzyw strączkowych. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

warzywa: groszek zielony, suche nasiona grochu i fasoli,  

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura kulinarna, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca oceny towaroznawczej warzyw strączkowych. 

 
Ćwiczenie 2 
 Sporządź groszek duszony z koperkiem. 
 
 

 Wskazówki do realizacji 

 Przed 

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad BHP. 
 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

groszek zalać w garnku wrzącą, osoloną wodą, dodać łyżkę masła, 

3)

 

gotować pod przykryciem ok. 15 minut (groszek mrożony krócej), odcedzić, 

4)

 

mąkę podsmażyć krótko na pozostałym maśle, wymieszać ze schłodzonym wywarem, 

5)

 

dodać do groszku, doprawić solą i cukrem, zagotować, wsypać posiekany koperek, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
 Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

groszek zielony świeży lub mrożony 
masło 
woda 

600 g 
40 g 
250 cm

³ 

mąka 
koperek 
sól, cukier  

½ łyżki 
½ pęczka 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, miska, deska, garnek z pokrywką, łyżka, cedzak, rondelek, naczynia 
stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw strączkowych. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj fasolę z pomidorami. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Przedyskutować znaczenie moczenia fasoli i gotowania bez dodatku soli. Fasolę 
powinno się namoczyć poprzedniego dnia.  
 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

namoczoną dzień wcześniej fasolę ugotować, odcedzić,  

3)

 

pomidory umyć, sparzyć, obrać ze skórki, udusić na łyżce masła, przetrzeć, 

4)

 

cebulę obrać, opłukać, pokroić w kostkę, podsmażyć na pozostałym maśle, 

5)

 

do cebuli dodać mąkę, wymieszać, rozprowadzić 4 łyżkami zimnej wody, zagotować, 

6)

 

połączyć wszystkie składniki, doprawić, dusić razem ok. 10 minut, 

7)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

 

biała fasola 
pomidory 
cebula 

400 g 
200 g 
100 g  

masło 
mąka 
sól, pieprz, cukier, koperek

30 g 
1 łyżka 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deski, garnek z pokrywką, rondel, sito, miska, pałka do 
ucierania, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw strączkowych. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Ćwiczenie 4 

Wykonaj groch z kapustą. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób 

wykonania ćwiczenia. Groch powinno się namoczyć poprzedniego dnia.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, namoczony groch ugotować, 

2)

 

kapustę wypłukać, pokroić, ugotować oddzielnie, połączyć z grochem, 

3)

 

boczek pokroić w plastry, podsmażyć, 

4)

 

cebulę obrać, opłukać, posiekać, podsmażyć na tłuszczu z boczku, 

5)

 

do cebuli dodać mąkę, wymieszać, rozprowadzić 4 łyżkami zimnej wody, 

6)

 

połączyć wszystkie składniki, doprawić, dusić razem ok. 10 minut, 

7)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje: 

groch 
kapusta kiszona 
cebula 

200 g 
500 g 
100 g  

wędzony boczek 
mąka 
sól, pieprz,  

250 g 
1 łyżeczka 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deski, garnki z pokrywką, patelnia, miska, łyżka, 
naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw strączkowych.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

5.6. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z grzybów 

 

5.6.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej grzybów, które będziesz wykorzystywał w ćwiczeniach  

2 – 5 oraz sporządź listę potraw z wykorzystaniem grzybów. 

 
Wskazówki do realizacji 
Należy wynotować cechy grzybów, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. kształt, 

barwę, strukturę, oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można również zadać do 
wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny grzybów, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny grzybów, 

4)

 

sporządzić listę potraw z grzybów. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

pieczarki lub rydze i inne grzyby,  

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca oceny towaroznawczej grzybów.  

 
Ćwiczenie 2 
 Sporządź pieczarki lub rydze z patelni. 

 

 

Wskazówki do realizacji 

 Przed 

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, pokazać przebieg obróbki wstępnej grzybów.  
 

 

 Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 

 Uczeń powinien: 
1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

grzyby oczyścić, dokładnie wypłukać, odciąć trzonki, 

3)

 

grzyby smażyć na dobrze rozgrzanym tłuszczu, pod koniec dodać masło, 

4)

 

zieloną pietruszkę opłukać, posiekać, 

5)

 

posolić, posypać zieloną pietruszką, wyporcjować, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

 Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

 

świeże pieczarki lub rydze 
olej 
masło 

500 g 
40 g 
20 g 

zielona pietruszka 
sól, pieprz  

½ pęczka 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, deska, miski, patelnia, łyżka drewniana, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z grzybów.  

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj grzyby duszone w śmietanie. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Można użyć grzybów świeżych lub mrożonych.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

grzyby przebrać, oczyścić, dokładnie wypłukać, duże pokroić na mniejsze części, 

3)

 

cebulę obrać, opłukać, pokroić w kostkę, podsmażyć na tłuszczu, 

4)

 

dodać grzyby, dusić do miękkości (jeśli trzeba dodać trochę wody), 

5)

 

zieloną pietruszkę, opłukać, posiekać, 

6)

 

mąkę wymieszać ze śmietaną, dodać trochę wywaru spod grzybów, 

7)

 

połączyć z grzybami, zagotować, doprawić, posypać zieloną pietruszką,  

8)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
 Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje: 

 

 

grzyby świeże (lub mrożone) 
cebula 
masło 

300 g 
30 g 
30 g 

śmietana 
mąka 
sól, pieprz, zielona pietruszka 

60 g 
5 g 
do smaku  

 

sprzęt: rondel z pokrywką, nóż jarzyniak, deska, łyżka, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z grzybów. 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj pieczarki faszerowane. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, pokazać sposób wydrążania grzybów i ich nadziewania. Należy zwrócić uwagę na 
przestrzeganie zasad bhp. Pod koniec zajęć przedyskutować znaczenie grzybów w żywieniu 
i sposoby ich obróbki termicznej. 
 Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

grzyby oczyścić, dokładnie wypłukać, odciąć trzonki, lekko wydrążyć, trzonki posiekać, 

3)

 

cebulę obrać, opłukać, posiekać, podsmażyć na części tłuszczu razem z trzonkami,  

4)

 

kapelusze osolić, napełnić ostudzonym farszem wymieszanym z jajem i tartym serem, 

5)

 

w rondlu stopić masło, ułożyć kapelusze nadzieniem do góry, wlać trochę wody, 

6)

 

dusić do miękkości pod przykryciem, przed podaniem posypać zieloną pietruszką., 

7)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

dyskusja tematyczna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

duże pieczarki 
cebula 
olej lub masło 

8 szt. 
50 g 
50 g  

jajo 
drobno tarty ser 
sól, pieprz, zielona pietruszka 

½ szt. 
40 g 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, nóż kuchenny, deski, łyżeczka, rondel z pokrywką, miska, naczynia 
stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z grzybów. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

5.7. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z ziemniaków 

 

5.7.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej ziemniaków, oraz sporządź listę potraw z ziemniaków. 

 

Wskazówki do realizacji 
Należy wynotować cechy ziemniaków, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, 

np. kształt, barwę, strukturę, oraz wskazać składniki odżywcze. Ćwiczenie można również zadać 
do wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny ziemniaków, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny ziemniaków, 

4)

 

sporządzić listę potraw z ziemniaków, 

5)

 

wskazać zastosowanie ziemniaków jako dodatku do dania zasadniczego. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

ziemniaki,  

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura z rozdziału 6 dotycząca oceny towaroznawczej ziemniaków. 

 

Ćwiczenie 2 

Sporządź purée ziemniaczane. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie zasad bhp. 
 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

ziemniaki umyć, obrać, dokładnie wypłukać, zalać osolonym wrzątkiem, ugotować, 

3)

 

ziemniaki odcedzić, odparować, utłuc, dodać mleko i masło, utrzeć, 

4)

 

zieloną pietruszkę opłukać, posiekać, 

5)

 

wyporcjować, posypać zieloną pietruszką, dokonać degustacji potrawy, 

6)

 

wskazać zastosowanie jako dodatku do dania zasadniczego. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

ziemniaki 
mleko 

1400 g 
100 cm

³ 

masło 
sól, zielona pietruszka

20 g 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, obieraczka, deska, miska, garnek z pokrywką, ubijak do ziemniaków, 
łyżka, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z ziemniaków. 

 
Ćwiczenie 3 

Sporządź placki ziemniaczane 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego 

wykonania, pokazać formowanie placków na patelni. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie 
zasad bhp i szczególnej ostrożności podczas obchodzenia się z gorącym tłuszczem.. 
 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, wyparzyć jaja, 

2)

 

ziemniaki umyć, obrać, wypłukać, zetrzeć na tarce o drobnych oczkach, 

3)

 

dodać jaja, mąkę i sól, wymieszać na jednolita masę, 

4)

 

olej rozgrzać na patelni, 

5)

 

łyżką nakładać porcje masy, formując cienkie placki,  

6)

 

smażyć z obu stron na złoty kolor, osączyć z tłuszczu,  

7)

 

podawać z cukrem, śmietaną lub ketchupem,  

8)

 

dokonać degustacji sporządzonej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 2 porcje:  

ziemniaki  
mąka 
jaja 
 

700 g 
25 g 
 1 szt.  

olej  
sól 
cukier do posypania, 
śmietana lub ketchup 

50 g 
do smaku 
ok.60 g 

 

sprzęt: obieraczka, miska, tarka, patelnia, łopatka, naczynia stołowe i sztućce. 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z ziemniaków. 

 
Ćwiczenie 4 

Sporządź ziemniaki „Księżnej”.  
 
Wskazówki do realizacji 
Po omówieniu sposobu wykonania ćwiczenia, nauczyciel powinien pokazać sposób 

formowania rozetek na blasze. Na końcu przedyskutować zagospodarowanie odpadów 
poprodukcyjnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

 Sposób 

wykonania 

ćwiczenia 

 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

ziemniaki wyszorować, ugotować w skórce, ostudzić, obrać, 

3)

 

przecisnąć przez praskę, dodać masło, jaja, przyprawy, wymieszać, 

4)

 

przełożyć masę do worka z karbowaną końcówką, 

5)

 

wyciskać na posmarowaną tłuszczem blachę, upiec w temp. 200 

°

C (10 – 15 minut), 

6)

 

dokonać degustacji potrawy, wskazać zastosowanie jako dodatku do dania zasadniczego. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

ziemniaki  
masło 
jaja 

700 g 
30 g 
 2 szt.  

olej do smarowania formy 
sól, pieprz, gałka 
muszkatołowa 

10 g 
 
do smaku 

 

sprzęt: szczotka, garnek, miska, nóż jarzyniak, blacha do pieczenia, łyżka, worek zdobniczy 
z karbowaną końcówką, łopatka, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z ziemniaków. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

5.8. Ocena towaroznawcza i sporządzanie potraw z owoców 

 

5.8.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj oceny towaroznawczej owoców, które będziesz wykorzystywał w ćwiczeniach  

2 – 4  oraz sporządź listę potraw z owoców. 

 
Wskazówki do realizacji 
Należy wynotować cechy owoców, na które uczniowie powinni zwrócić uwagę, np. 

budowę, kształt, barwę, strukturę, smak oraz wskazać składniki odżywcze.  Ćwiczenie można 
również zadać do wykonania w domu. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

opisać wygląd zewnętrzny owoców, 

3)

 

wyszukać w tabelach wartość odżywczą i skład chemiczny owoców, 

4)

 

sporządzić listę potraw z owoców. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

instruktaż z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

owoce: czarne jagody, truskawki, jabłka, orzechy,  

 

tabele składu chemicznego i wartości odżywczej,  

 

literatura z rozdziału 6 dotycząca oceny towaroznawczej owoców. 

 

Ćwiczenie 2 

Sporządź surówkę z czarnych jagód i truskawek. 

 

 

Wskazówki do realizacji 

Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia oraz zaprezentować przebieg 

obróbki wstępnej owoców. Należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad 
sporządzania surówek i bhp oraz organizację stanowiska pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

jagody i truskawki przebrać, oczyścić i opłukać na sicie, większe truskawki przekroić, 

3)

 

śmietankę ubić z częścią cukru i wanilią, 

4)

 

owoce lekko wymieszać, wyłożyć na talerzyki, dodać na wierzch po łyżce śmietanki, 

5)

 

dokonać oceny organoleptycznej wykonanej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

czarne jagody 
truskawki 

400 g 
250 g 

śmietanka kremowa 30% 
cukier puder 

100 g 
30 g 

wanilia  
lub cukier waniliowy 

 

sprzęt: sito, nóż jarzyniak, miska, robot kuchenny lub trzepaczka, łyżka, szklane pucharki 
z podstawką, łyżeczki, 

 

instrukcja obsługi robota kuchennego, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z owoców. 

 
Ćwiczenie 3 

Sporządź jabłka pieczone z orzechami. 
 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia oraz zaprezentować przebieg 

przygotowania i nadziewania owoców. Należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie 
zasad bhp, używanie łapek ochronnych podczas obsługi piekarnika oraz organizację stanowiska 
pracy. Do ćwiczenia najlepiej wykorzystać większe, winne jabłka. 
 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, rozgrzać piekarnik, blachę wyłożyć papierem, 

2)

 

jabłka umyć, usunąć gniazda nasienne wydrążaczem, orzechy posiekać, 

3)

 

białko ubić na pianę, pod koniec dodać cukier, wymieszać z orzechami, 

4)

 

jabłka ułożyć na blasze, otwory wypełnić pianą i upiec, 

5)

 

dokonać oceny organoleptycznej wykonanej potrawy. 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

 

jabłka 
białko 

4 szt. 
1 szt 

cukier 
orzechy 

20 g 
80 g 

 

sprzęt: wydrążacz, deska, nóż kuchenny, miska, robot kuchenny lub trzepaczka, łyżka, 
łopatka, blacha, papier do pieczenia, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z owoców. 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj owoce w cieście francuskim. 
 
Wskazówki do realizacji 
Celem tego ćwiczenia jest wskazanie możliwości łączenia owoców z innymi półproduktami, 

w tym przypadku ciastem francuskim. Ponieważ uczniowie jeszcze nie znają zasad jego 
przygotowania, w ćwiczeniu zastosowano ciasto mrożone, najlepiej wałkowane zwinięte 
w rulon. Nauczyciel powinien pokazać sposób formowania ciastek. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, ciasto rozmrozić, rozgrzać piekarnik,  

2)

 

owoce umyć, obrać, oczyścić, większe pokroić na cząstki,  

3)

 

ciasto rozwinąć, radełkiem wykroić kwadraty o boku 8x8cm, nałożyć owoce, 

4)

 

rogi kwadratów zakleić, ciastka wyłożyć na blachę, posmarować rozkłóconym jajkiem, 

5)

 

piec ok. 25 min. w temperaturze 220 

°

C, ostudzić, posypać cukrem pudrem, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej wykonanej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje: 

owoce 
ciasto francuskie mrożone 

400 g 
1 opakowanie 

jajo 
cukier puder 

1 szt. 
40 g 

 

sprzęt: deska, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, miska, stolnica, radełko, pędzel, blacha, łopatka, 
sitko, naczynia stołowe, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z owoców. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

36 

5.9. Sporządzanie podstawowego asortymentu zup czystych, 

zagęszczanych i kremów oraz sosów z warzyw i owoców, 
zastosowanie warzyw i owoców do produkcji potraw 
lekkostrawnych 

 
5.9.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Sporządź barszcz czysty. 
 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia, przypomnieć właściwości 

barwników betacyjanowych. Należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad bhp. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw i grzybów, 

2)

 

osobno ugotować namoczone grzyby i wywar z włoszczyzny, 

3)

 

buraki pokroić lub zetrzeć na grubej tarce, zalać wrzątkiem i gotować do miękkości, 

4)

 

połączyć przecedzony wywar z warzyw i buraków z wywarem grzybowym, czosnkiem, 

5)

 

dolać kwas buraczany, mocno podgrzać (nie gotować), doprawić do smaku, 

6)

 

wyporcjować, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

 

 

włoszczyzna 
woda 
grzyby suszone 
buraki 

350 g 
2000 cm

³ 

2 g 
500 g 

kwas buraczany 
czosnek 
ziele angielskie, liść laurowy,  
cukier, sól, pieprz 

150 g 
5 g 
 
do smaku 

 

sprzęt: nóż jarzyniak, obieraczka, miska, tarka, łyżka, garnek z pokrywką 3 l, garnek 
z pokrywką 1 l, cedzak, filiżanki z podstawką, łyżki, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania zup czystych. 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź zupę pomidorową. 
 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia, przypomnieć zasady obróbki 

wstępnej warzyw. Należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad bhp. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

37 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, ugotować wywar, 

3)

 

umyte pomidory i obraną cebulę i czosnek pokroić, dodać masło, wodę, dusić 20 min., 

4)

 

pomidory z cebulą przetrzeć, połączyć z wywarem, 

5)

 

śmietanę wymieszać z mąką, rozprowadzić małą ilością zupy,  

6)

 

połączyć z resztą zupy, zagotować, doprawić, 

7)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

włoszczyzna 
pomidory 
cebula 
czosnek 

350 g 
500 g 
50 g 
1-2 ząbki 

masło 
śmietana 
mąka 
sól, pieprz. cukier 

30 g 
100 cm

³ 

15 g 
do smaku 

 

sprzęt: deska, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, obieraczka, miski, sito, łyżka, pałka drewniana, 
rondel, garnek z pokrywką, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania zup czystych, zagęszczanych i kremów. 

 

Ćwiczenie 3 

Sporządź sos koperkowy. 

 

Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić szczególną 

uwagę na przestrzeganie zasad BHP. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, ugotować wywar z warzyw (ok.600 cm

³), 

3)

 

koperek opłukać, łodyżki odciąć, związane gotować kilka minut w wywarze, wyjąć, 

4)

 

masło rozetrzeć z mąką, rozprowadzić wywarem, zagotować, 

5)

 

śmietankę zahartować małą ilością sosu, dodać do reszty z posiekanymi listkami koperku, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy, zaproponować zastosowanie sosu.  

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 10 porcji:  

włoszczyzna 
koperek 
mąka 

250 g 
100 g 
30 g 

masło 
śmietanka 
sól 

50 g 
100 cm

³ 

do smaku 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

38 

 

sprzęt: deska, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, obieraczka, miska, łyżka, rondel z pokrywką, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania zup czystych, zagęszczanych i kremów oraz 
sosów. 

 
Ćwiczenie 4 

Wykonaj bukiet z warzyw. 
 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia. Należy przypomnieć zasady 

obróbki wstępnej i gotowania warzyw, zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad BHP, 
organizację pracy oraz temperaturę podania potrawy. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy,  

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, 

3)

 

ugotować oddzielnie warzywa, zgodnie z zasadami, 

4)

 

buraki obrać, pokroić, ugotować na parze lub w małej ilości wody,  

5)

 

warzywa wyporcjować, podać z sosem koperkowym, 

6)

 

dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego niżej normatywu na 4 porcje:  

kalafior 
buraki 
seler 
marchew 

600 g 
400 g 
200 g 
400 g 

ziemniaki 
masło 
sól, cukier 
 

800 g 
do smaku 

 

sprzęt: deska, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, obieraczka, miski, garnki z pokrywką, rondel 
z pokrywką, wkładka do gotowania na parze, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca zastosowania warzyw i owoców do produkcji potraw 
lekkostrawnych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

39 

5.10. Sporządzanie potraw z warzyw i owoców charakterystycznych 

dla kuchni różnych narodów 

 

5.10.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj pory na ciepło z sosem vinaigrette z kuchni francuskiej.

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia należy scharakteryzować sosy będące 

składnikami potraw z warzyw w kuchni francuskiej, szczególnie sos vinaigrette. Pory można 
zastąpić szparagami. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, 

2)

 

przeprowadzić obróbkę wstępną porów, przyciąć do jednakowej długości i ugotować,  

3)

 

jaja ugotować na twardo, ostudzić, obrać, żółtka wyjąć, białka posiekać, 

4)

 

sporządzić sos: żółtka rozetrzeć z musztardą, dodać sól, pieprz, ocet winny, wymieszać, 

 stopniowo 

wlewać oliwę, ubijając rózgą lub mikserem, 

5)

 

pory ułożyć na półmisku, polać sosem, posypać siekanym białkiem i szczypiorkiem. 

6)

 

podgrzać w mikrofalówce, dokonać oceny organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 6 porcji:  

 

 

małe pory 
jaja 
musztarda 
szczypiorek (posiekany) 

12 szt. (ok.1300 g) 
2 szt. 
20 g 
do przybrania 

ocet winny 
oliwa extra vergine 
sól, pieprz  

30 cm

³ (2 łyżki) 

ok.100 cm

³ 

do smaku 

 

sprzęt: nóż kuchenny, nóż jarzyniak, deska, szeroka brytfanna, garnuszek, łyżka cedzakowa, 
mikser lub rózga, miska, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw i owoców 
charakterystycznych dla kuchni różnych narodów. 

 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj pieczoną paprykę faszerowaną. Danie z kuchni greckiej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Nauczyciel powinien omówić sposób wykonania ćwiczenia oraz zaprezentować sposób 

przygotowania warzyw. Należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie zasad bhp.  

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

40 

 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw, 

2)

 

paprykę przekroić wzdłuż, bakłażany pokroić w plastry, czosnek posiekać, 

3)

 

paprykę ułożyć na blasze, wypełnić plasterkami bakłażana, oliwkami, pomidorami i fetą, 

4)

 

oliwę wymieszać z oregano i czosnkiem, polać nim paprykę, piec 20 – 25 minut, 

5)

 

dokonać degustacji potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

 

 

papryka czerwona 4 szt.   
bakłażany 
suszone pomidory z oliwy 
czosnek 

300 g 
60 g 
1-2 ząbki 

ser feta w kostkach 
czarne oliwki 
oregano 
oliwa 

100 g 
50 g 
30 g 
40 g 

 

sprzęt: deska, nóż jarzyniak, nóż kuchenny, blacha do pieczenia, łyżka, naczynia stołowe 

i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw i owoców 

charakterystycznych dla kuchni różnych narodów. 
 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj banany smażone. Danie z kuchni hiszpańskiej. Podobne (zamiast soku i cukru 

dodaje się miód) spotyka się w kuchni chińskiej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed smażeniem banany najlepiej skropić sokiem z cytryny, a obróbkę cieplną 

przeprowadzać krótko. Deser można polać rumem lub brandy i podpalić. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować stanowisko pracy, banany umyć, obrać, przekroić wzdłuż i wszerz,  

2)

 

migdały zalać na chwilę wrzątkiem, obrać, posiekać, wymieszać z łyżka cukru, 

3)

 

sok z cytryny wymieszać z sokiem pomarańczowym, 

4)

 

na patelni rozgrzać masło, włożyć banany, smażyć odwracając ok. 2 minut, dodać cukier, 

5)

 

dolać sok i ogrzewać aż zgęstnieje, podać posypane migdałami. 

6)

 

dokonać degustacji potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

 

metoda przewodniego tekstu, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
 
 

Środki dydaktyczne: 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

41 

 

surowce według podanego normatywu na 4 porcje:  

banany 
migdały 
sok pomarańczowy 

4duże szt. 
50 g 
400 cm

³ 

sok z ½ cytryny 
cukier puder 
masło 

20 cm

³ 

50 g 
50 g 

 

sprzęt: deska, nóż kuchenny, łyżka, garnuszek, patelnia, naczynia stołowe i sztućce, 

 

literatura z rozdziału 7 dotycząca sporządzania potraw z warzyw i owoców 
charakterystycznych dla kuchni różnych narodów 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

42 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test dwustopniowy wyboru wielokrotnego do jednostki modułowej 
Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, warzyw, 
ziemniaków i grzybów 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania 2, 3, 4, 5, 6,7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 1, 10,17 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

Za prawidłową wybraną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dobry - za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego i co najmniej 
2 zadań z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań z poziomu podstawowego i co najmniej 3 zadań 
z poziomu ponadpodstawowego, 

 

celujący – za uzyskanie maksymalnej ilości punktów. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. a, 4. d, 5. c, 6. c, 7. d, 8. c, 9. c, 10. a11. d, 12. a, 
13. c, 14. d, 15. b, 16. c, 17. a, 18. b, 19. c, 20. c. 

 

Plan testu 

numery 

zadań 

Cel operacyjny  

(przewidywane umiejętności ucznia) 

kategoria 

celu 

poziom 

wymagań 

prawidłowa 

odpowiedź 

1 scharakteryzować wartość odżywczą warzyw 

PP 

2 określić zawartość witaminy C w ziemniakach 

 

określić wpływ obróbki wstępnej na wartość 
odżywczą potraw 

C P  a 

4 określić warunki przechowywania warzyw  

przeprowadzić obróbkę wstępną i cieplną 
warzyw strączkowych 

C P  c 

6 dobrać sprzęt i urządzenia do obróbki wstępnej C 

7 dobrać sprzęt i urządzenia do obróbki wstępnej C 

scharakteryzować składniki chemiczne 
ziemniaków 

B P  c 

9 przeprowadzić obróbkę wstępną grzybów 

10 

określić wpływ obróbki cieplnej na wartość 
odżywczą produktów 

C PP  a 

11 przeprowadzić obróbkę cieplną ziemniaków 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

43 

12 zastosować zasady sporządzania surówek 

13 dokonać oceny towaroznawczej grzybów 

B P  c 

14 dobrać surowce do sporządzania zup 

15 

określić sposób zagęszczania potraw 
lekkostrawnych 

C P  b 

16 

dobrać surowce do sporządzania kisielu 
owocowego 

 

P c 

17 

dobrać surowce do sporządzania galaretki 
owocowej 

C PP  a 

18 dobierać surowce do potraw lekkostrawnych 

19 

wymienić potrawy charakterystyczne dla 
kuchni różnych narodów 

B P  c 

20 

określić zastosowanie warzyw i owoców 
w potrawach kuchni różnych narodów 

B PP  c 

 
Przebieg testowania 

 
Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem. 

2.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajami i zasadami rozwiązywania zadań i zasadami punktowania.

 

3.

 

Wyjaśnij uczniom zasady udzielania odpowiedzi na karcie odpowiedzi.

 

4.

 

Podaj czas rozwiązywania zadań. Rozdaj uczniom zadania testowe oraz karty odpowiedzi.

 

5.

 

Kilka minut przed zakończeniem, przypomnij uczniom o upływającym czasie pisania. 

6.

 

Po upływie wyznaczonego czasu zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.  

7.

 

Dokonaj oceny testów, sprawdź wyniki. Oceny wpisz do arkusza zbiorczego. 

8.

 

Dokonaj analizy zadań testowych i ustal, które zadania sprawiły najwięcej trudności. 

9.

 

Opracuj wnioski do dalszej pracy. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uważnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 

4.

 

Test zawiera 20

 

zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi, tylko 

jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej 
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, 
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 30 min. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia 

 

instrukcja, 

 

zestaw zadań testowych, 

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

44 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 
 

Fitoncydy występują w znacznej ilości w: 

a)

 

kapuście kiszonej, sałacie, papryce. 

b)

 

selerze, marchwi, kapuście włoskiej. 

c)

 

cebuli, czosnku, chrzanie, szczypiorku. 

d)

 

rzodkiewce, zielonej pietruszce, koperku. 

 
2. Najwięcej witaminy C występuje w ziemniakach: 

a)

 

wiosną. 

b)

 

latem. 

c)

 

jesienią. 

d)

 

zimą. 

 
a.

 

Aby zachować jak najwięcej składników odżywczych w warzywach należy: 
a)

 

obierać cienko, rozdrabniać bezpośrednio przed dalszą obróbką, gotować w skórce.  

b)

 

obierać cienko, rozdrobnione zalać wodą z kwasem, w tej samej wodzie gotować. 

c)

 

obierać grubo, aby usunąć jak najwięcej zanieczyszczeń, smażyć w głębokim tłuszczu. 

d)

 

obierać grubo, aby usunąć jak najwięcej zanieczyszczeń, smażyć bez tłuszczu. 

 
b.

 

W pomieszczeniach ciemnych (temp.+4 do +10 

°

C) można przechowywać kilka tygodni: 

a)

 

paprykę, rabarbar, kalafiory, czosnek. 

b)

 

koperek, sałatę, brokuły, rzodkiewki. 

c)

 

pomidory, ogórki, zieloną pietruszkę. 

d)

 

marchew, buraki, ziemniaki, kapustę. 

 
c.

 

Suche ziarno fasoli przed gotowaniem należy: 
a)

 

moczyć 2 godz. w zimnej wodzie, gotować w tej samej wodzie. 

b)

 

moczyć 6 godz. w zimnej wodzie, gotować włożywszy do wrzątku. 

c)

 

moczyć 12 godz. w zimnej wodzie, gotować w tej samej wodzie. 

d)

 

moczyć 16 godz. w zimnej wodzie, gotować włożywszy do wrzątku. 

 

 
6.  Do mechanicznego rozdrabniania warzyw służy: 

a)

 

płuczko-obieraczka. 

b)

 

wilk. 

c)

 

maszyna uniwersalna. 

d)

 

tarka. 

 
7.  Do mechanicznego oczyszczania ziemniaków i warzyw korzeniowych służy: 

a)

 

kuter. 

b)

 

szatkownica. 

c)

 

płuczka bębnowa. 

d)

 

płuczko-obieraczka. 

 
8.

 

Solanina jest to: 
a)

 

substancja odżywcza występująca w soli. 

b)

 

substancja obniżająca strawność grzybów. 

c)

 

trująca substancja występująca w ziemniakach. 

d)

 

substancja bakteriobójcza występująca w czosnku. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

45 

9. Obróbkę wstępną grzybów przeprowadza się: 

a)

 

ręcznie, od razu na mokro. 

b)

 

mechanicznie, od razu na mokro.  

c)

 

ręcznie, na sucho, a następnie płucze. 

d)

 

mechanicznie, na sucho, a następnie w płuczce. 

 
10. Aby zachować jak najwięcej składników odżywczych i barwę marchwi, należy: 

a)

 

zalać ją małą ilością wrzątku, dodać tłuszcz, gotować do miękkości. 

b)

 

zalać ją dużą ilością wrzątku, dodać kwas i cukier, gotować do miękkości.  

c)

 

zalać ją małą ilością zimnej wody, gotować do miękkości.  

d)

 

zalać ją dużą ilością zimnej wody, gotować do miękkości.  

 
11.  Ziemniaki powinno się gotować, wkładając do: 

a)

 

zimnej wody, która powinna całkowicie wyparować. 

b)

 

wrzącej wody, która powinna całkowicie wyparować. 

c)

 

zimnej wody, którą powinno się odlać po gotowaniu. 

d)

 

wrzącej wody, którą powinno się odlać po gotowaniu. 

 
12.  Surówki powinno się sporządzać: 

a)

 

z umytych, nie obieranych lub cienko obranych warzyw, na krótko przed podaniem.  

b)

 

z dobrej jakości warzyw, dzień wcześniej, aby składniki zdążyły się związać. 

c)

 

warzyw gorszej jakości, uszkodzonych, które nadają się jeszcze do starcia. 

d)

 

z umytych, nigdy nie obieranych warzyw, na krótko przed podaniem.  

 
13.  Do grzybów trujących należą: 

a)

 

mleczaj rydz, koźlarz czerwony.  

b)

 

kurka, gąska żółta, podgrzybek. 

c)

 

borowik szatański, mleczaj wełnianka. 

d)

 

borowik szlachetny, trufla biała. 

 
14.  Składniki włoszczyzny to: 

a)

 

kalafior, papryka, czerwona kapusta, pory. 

b)

 

szpinak, sałata, pory, soja, kapusta rzymska. 

c)

 

marchew, kabaczek, chrzan, rzodkiewka. 

d)

 

marchew, pietruszka, seler, por, kapusta włoska. 

 
15.  Sosy i zupy dietetyczne można zagęszczać: 

a)

 

zawiesiną z mąki i śmietany, podprawą zacieraną. 

b)

 

zawiesiną z mąki i śmietanki, podprawą zacieraną. 

c)

 

zasmażką I

°

, mlekiem i żółtkami, świeżym masłem. 

d)

 

zasmażką II

°

, zawiesiną z mąki ziemniaczanej, śmietaną. 

 
16.  Do sporządzania kisielu owocowego potrzebne będą: 

a)

 

sok z owoców, cukier, żelatyna i woda. 

b)

 

owoce, cukier, miód, mąka budyniowa, mleko. 

c)

 

sok owocowy, zawiesina z mąki ziemniaczanej i wody. 

d)

 

śmietanka, podprawa zacierana, owoce lub sok owocowy. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

46 

17.

 

Galaretką owocową nie powinno się zalewać świeżych: 
a)

 

ananasów, kiwi, fig, papai. 

b)

 

jabłek, gruszek, śliwek, moreli. 

c)

 

porzeczek, pomarańcz, mandarynek. 

d)

 

winogron, brzoskwiń, truskawek, czereśni. 

 
18.  Do potraw lekkostrawnych mogą być stosowane: 

1.

 

śliwki, kapusta czerwona, pory, kalafior. 

2.

 

jabłka, brokuły, marchew, pietruszka, ziemniaki. 

3.

 

agrest, fasola, seler, rzepa, pomidory, cukinia, kalarepa. 

4.

 

wiśnie, rzodkiewka, groch, ogórki, dynia, sałata zielona. 

 
 19. Leczo jest potrawą z papryki pochodzącą z kuchni: 

a)

 

greckiej. 

b)

 

chińskiej. 

c)

 

węgierskiej. 

d)

 

włoskiej. 

 
20.

 

Pako można zastosować do sporządzania potraw: 
a)

 

gotowanych, w kuchni rosyjskiej. 

b)

 

pieczonych z dodatkiem porów w kuchni francuskiej. 

c)

 

smażonych z ryżem w kuchni chińskiej. 

d)

 

pieczonych z dodatkiem brukselki w kuchni włoskiej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

47 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ………………………………………………………………….. 
 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z owoców, warzyw, 
ziemniaków, grzybów  

   
Zakreśl poprawną odpowiedź.  

Nr zadania 

Odpowiedź Punkty 

1 a b c d   
2 a b c d   

3 a b c d   
4 a b c d   
5 a b c d   
6 a b c d   

7 a b c d   
8 a b c d   
9 a b c d   

10 a b c d   
11 a b c d   
12 a b c d   

13 a b c d   
14 a b c d   
15 a b c d   
16 a b c d   

17 a b c d   
18 a b c d   
19 a b c d   

20 a b c d   

Razem punktów: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

48 

Test praktyczny do jednostki modułowej

 

Sporządzanie podstawowego 

asortymentu potraw z owoców, warzyw, ziemniaków i grzybów

 

 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za wykonanie co najmniej 9 czynności z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za wykonanie co najmniej 11 czynności z poziomu podstawowego, 

 

dobry – za wykonanie co najmniej 13 czynności z poziomu podstawowego oraz 3 czynności 

z poziomu ponadpodstawowego, 

 

bardzo dobry – za wykonanie co najmniej 14 czynności z poziomu podstawowego oraz 

5 czynności z poziomu ponadpodstawowego, 

 

Plan testu 

L.p. Cel 

operacyjny 

(przewidywane umiejętności ucznia) 

Kategoria 
celu 

Poziom 
wymagań 

Oceniane 
czynności 

1. Ustalić zapotrzebowanie surowcowe 

21 

2. Odważyć i odmierzyć surowce 

22 

3. Zorganizować stanowisko pracy 

18 

4. Przeprowadzić obróbkę wstępną warzyw 

1, 2, 6, 11, 
15 

5. Ugotować wywar 

6. Przeprowadzić obróbkę cieplną warzyw  

i ziemniaków 

C P 7 

7. Podprawiać zupy i sosy 

PP 

12 

8. Podać danie w odpowiedniej temperaturze 

5, 9, 14 

9. Zadbać o estetykę podania potrawy 

PP 

10, 17 

10. Uzyskać prawidłowe cechy organoleptyczne 

potrawy 

PP 

4, 8, 13, 
16 

11. Gospodarować surowcem 

19 

12 Stosować zasady BHP podczas pracy 

20 

 

Schemat punktowania zadań 

Czynność ucznia 

1 punkt 

Wykonanie barszczu 
Przeprowadzenie obróbki wstępnej 

warzyw 

uczeń przeprowadził prawidłowo obróbkę 
wstępną 

Przeprowadzenie obróbki wstępnej 

grzybów 

uczeń opłukał i namoczył grzyby 

Ugotowanie wywaru 

uczeń ugotował wywar  

Uzyskanie prawidłowych cech 

organoleptycznych  

uczeń sporządził barszcz i uzyskał właściwy smak 
i barwę 

Podanie potrawy w odpowiedniej 

temperaturze 

potrawa podana w temperaturze(ok. 70

°

C) 

Wykonanie bukietu warzyw 
6.

 

Przeprowadzenie obróbki wstępnej 
warzyw 

uczeń przeprowadził prawidłowo obróbkę 
wstępną 

7.

 

Przeprowadzenie obróbki cieplnej 
warzyw 

uczeń uzyskał prawidłową barwę i konsystencję 
warzyw 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

49 

8.

 

Uzyskanie prawidłowych cech 
organoleptycznych 

potrawa dobrze doprawiona, o właściwym smaku, 
aromacie i konsystencji 

9.

 

Podanie potrawy w odpowiedniej 
temperaturze 

potrawa podana we właściwej 
w temperaturze (ok. 70

°

C) 

10.

 

Zadbanie o estetykę podania 
potrawy 

całość potrawy podana estetycznie 

Wykonanie sosu 
11.

 

Przeprowadzenie obróbki wstępnej 
szczypiorku 

uczeń umył pod bieżącą wodą i posiekał 
szczypiorek 

12.

 

Podprawienie sosu 

uczeń uzyskał prawidłową konsystencję sosu 

13.

 

Uzyskanie prawidłowych cech 
organoleptycznych 

potrawa dobrze doprawiona, o właściwym smaku 
i aromacie 

14.

 

Podanie potrawy w odpowiedniej 
temperaturze 

potrawa podana w temperaturze(ok. 70

°

C) 

Wykonanie surówki 
15.

 

Rozdrobnienie owoców  

rozdrobnienie prawidłowe, 

16.

 

Uzyskanie prawidłowych cech 
organoleptycznych 

surówka soczysta o właściwym smaku i barwie 

17.

 

Zadbanie o estetykę podania 
potrawy 

całość potrawy podana estetycznie 

Pozostałe umiejętności 
18.

 

Organizacja stanowiska pracy 

uczeń zgromadził i prawidłowo rozmieścił sprzęt 
i wszystkie surowce 

19.

 

Gospodarowanie surowcem 

uczeń gospodaruje oszczędnie surowcem, 

20.

 

Przestrzeganie zasad BHP 

podczas pracy nie wystąpiły uchybienia 

21.

 

Ustalenie zapotrzebowania 
surowcowego 

uczeń ustalił prawidłowe zapotrzebowanie na 
3 porcje 

22.

 

Odważenie/ odmierzenie surowców 

uczeń odważył /odmierzył surowce prawidłowo 

Razem maksymalna ilość punktów do uzyskania: 22 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem. 

2.

 

Przygotuj temat zadania oraz normatywy surowcowe dla każdego ucznia.

 

3.

 

Zapoznaj uczniów z zadaniem w testowym oraz z zasadami punktowania.

 

4.

 

Podaj czas przeznaczony na wykonanie zadania. Rozdaj uczniom zadania testowe.

 

5.

 

Kilka minut przed zakończeniem przypomnij uczniom o upływającym czasie pracy. 

6.

 

Dokonaj oceny poszczególnych uczniów, sprawdź wyniki. 

7.

 

Opracuj wnioski do dalszej pracy. 

 

Instrukcja dla ucznia 

Poniższy test pozwoli Ci sprawdzić nabytą wiedzę i umiejętności w tej jednostce modułowej. 
Jest to test praktyczny, polegający na wykonaniu określonego w temacie zadania. 
1.

 

Przeczytaj zadanie. Dokonaj niezbędnych obliczeń, pamiętając o jednostkach miary. 

2.

 

Sporządź zapotrzebowanie surowcowe.  

3.

 

Zorganizuj stanowisko pracy, wykonaj zadanie. 

4.

 

Wykonaj zadanie w wyznaczonym czasie (180 minut). Powodzenia! 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

50 

Materiały dla ucznia: 

 

instrukcja, 

 

normatywy surowcowe, 

 

surowce i sprzęt do ćwiczeń. 

 
 ZADANIE TESTOWE 
 

Posługując się poniższymi normatywami wykonaj 3 porcje barszczu czystego, bukietu warzyw 
z sosem szczypiorkowym oraz surówki z owoców południowych. 
 
Barszcz czysty (normatyw na 4 porcje) 
włoszczyzna 
woda 
grzyby suszone 
buraki 

350 g 
2000 cm

³ 

2 g 
500 g 

kwas buraczany 
czosnek 
ziele angielskie, liść 
laurowy,  
cukier, sól, pieprz 

150 g 
5 g 
 
do smaku 

 
Bukiet z warzyw (normatyw na 4 porcje) 
kalafior 
fasolka szparagowa  
seler 
marchewka 

600 g 
400 g 
200 g 
400 g 

ziemniaki 
masło 
sól, cukier 
 

800 g 
do smaku 

 
Sos szczypiorkowy (normatyw na 4 porcje) 
wywar z warzyw 
śmietanka 18%  
szczypiorek  
 

250 cm

³ 

125 cm

³ 

30 g 

masło 
mąka 
sól 

30 g               
30 g  

 
Surówka z owoców południowych (normatyw na 4 porcje) 
pomarańcze 
winogrona 
orzechy 

300 g 
300 g 
50 g 

śmietanka kremowa 30% 
cukier puder  
wanilia (cukier 
waniliowy) 

100 g 
30 g 

 
Uczeń powinien wykonać zadania umieszczone w schemacie punktowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

51 

7. LITERATURA 

 
1.

 

Arens-Azêvedo U., Grimpe E. i inni: Technologia gastronomiczna. Część 1-3. Rea, 

Warszawa 2002 

2.

 

Bailey A., Lambert Ortiz E., Radecka H.: Wielka księga ingrediencji. Wiedza i Życie, 

Warszawa 1992  

3.

 

Berger S., Janik K., Kulzowa-Hawliczkowa H., Laskowska M. i inni: Kuchnia Polska. PWE, 

Warszawa 1990 

4.

 

Biller E.: Kucharz & Gastronom: vademecum. Rea, Warszawa 2001 

5.

 

Czarniecka-Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma. ProMedia, Warszawa 2004 

6.

 

Górecka D., Limanówka H., Superczyńska E., Żylińska-Kaczmarek M.: Technologia 

gastronomiczna z obsługą konsumenta cz.2. Format –AB, Warszawa 2006 

7.

 

Jastrzębski W.: Wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych. WSiP, Warszawa 

2005 

8.

 

Kołożyn-Krajewska D., Sikora T.: Towaroznawstwo żywności. WSiP, Warszawa 2004 

9.

 

Konarzewska M., Zielonka B., Konarzewska-Sokołowska M.: Technologia gastronomiczna 

z towaroznawstwem. Część 1 i 2. Rea, Warszawa 2003 

10.

 

Konarzewska M.: Wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych. Rea, Warszawa 

2004 

11.

 

Krzyżanowska W.: Technologia gastronomiczna. Zeszyt ćwiczeń. Część 1-3. Rea, 

Warszawa 2000 

12.

 

Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych 

produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 
2002 

13.

 

Mikuta B.: Technologia gastronomiczna z obsługą konsumenta. Format AB, Warszawa 1998 

14.

 

Rias-Buchner B.: Wielka księga dobrej kuchni: ponad 1000 doskonałych przepisów. Świat 

Książki – Wydawnictwo Bertelsmann Media, Warszawa 1999 

15.

 

Superczyńska E., Żylińska-Kaczmarek M.: Technologia gastronomiczna 

z towaroznawstwem w pytaniach i zadaniach. Zeszyt ćwiczeń. Część 1 i 2. eMPI², Poznań 
2005 

16.

 

Szponar L., Kazalska U., Nowicka L., Ners A: Żywienie zbiorowe. Część 1 i 2. IŻŻ, 

Warszawa 1992 

17.

 

Szymanderska H., Encyklopedia polskiej sztuki kulinarnej. Rea, Warszawa 2003 

18.

 

Zalewski S.: Podstawy technologii gastronomicznej. WNT, Warszawa 1997 

 
Czasopisma specjalistyczne:  
Przegląd gastronomiczny 
Hotelarz 
Kuchnia – magazyn dla smakoszy  
 

Literatura metodyczna 

1.

 

Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. 
Wyd. ITEE, Radom 2001 

2.

 

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999 

3.

 

Okoń 

W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 

Warszawa 2003 

4.

 

Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II. 
Wyd. ITEE, Radom 1999