Andrzej WIŚNIEWSKI
Politechnika Warszawska, Instytut Elektroenergetyki
Energooszczędne źródła światła
Streszczenie.
Artykuł prezentuje wpływ stosowania energooszczędnych źródeł światła na środowisko naturalne, w kontekście ostatnich regulacji
Unii Europejskiej.
Abstract
. The article presents effects of energy-saving light sources usage on environment, in the context of recent European Union regulations.
(Energy-saving lamps).
Słowa kluczowe: źródła światła, energooszczędność, świetlówki, Unia Europejska
Keywords: Light sources, energy-saving, fluorescent lamps, European Union.
Europa w obronie środowiska
Po marcowym szczycie europejskim Rada Europejska
wezwała Komisję Europejską do szybkiego przedłożenia
wniosków umożliwiających przyjęcie do 2008 roku
ostrzejszych wymogów dotyczących racjonalnego
wykorzystania energii w odniesieniu do oświetlenia biur i
ulic, oraz do 2009 roku w odniesieniu do żarówek i innych
form oświetlenia w gospodarstwach domowych. Ostatni z
aspektów wymienionych w postanowieniu szczytu
europejskiego wzbudził najwięcej kontrowersji, szczególnie
wśród indywidualnych konsumentów.
Rys.1. Świetlówka DULUS El-Sensor Plus z czujnikiem światła
Oszczędność dla środowiska
Pierwsza
świetlówka kompaktowa została wprowadzona
na rynek w 1985 roku przez firmę OSRAM. Był to krok
milowy w dziedzinie oświetlenia. Dzięki tej innowacji, stało
się ono energooszczędne i przyjazne środowisku. W
przypadku zwykłej żarówki, jedynie 5% energii elektrycznej
przetwarzanej jest na światło, pozostała jej część uchodzi w
postaci ciepła. Dla porównania, świetlówki kompaktowe na
światło przetwarzają 25% energii elektrycznej. Wynika z
tego, że tradycyjną żarówkę można zastąpić świetlówką
kompaktową o pięciokrotnie mniejszej mocy. Ma to
oczywiste przełożenie na redukcję zużycia energii
elektrycznej, do czego dąży Unia Europejska w trosce o
środowisko naturalne. W przypadku świetlówki DULUX EL
Longlife o mocy 20W (odpowiednik żarówki o mocy 100W)
marki OSRAM, której średnia trwałość wynosi 15
000
godzin, oszczędność energii elektrycznej wynikająca z jej
pełnego wykorzystania wyniesie 1,2 MWh, co przekłada się
na redukcję emisji CO
2
do atmosfery o niemal pół tony. Jak
duże ma to znaczenie dla środowiska może podkreślić fakt,
że aż 19% światowego zużycia energii elektrycznej wynika
ze stosowania źródeł światła. Obecnie w Europie sprzedaje
się rocznie około 2,1 miliarda nieefektywnych energetycznie
źródeł światła. Jak podaje firma OSRAM, gdyby każdy
konsument w Europie używał jedynie energooszczędnych
źródeł światła, emisja CO
2
zmniejszyłaby się w skali roku o
57 milionów ton. Odpowiada to ilości dwutlenku węgla
wytwarzanego w ciągu roku przez wszystkie samochody w
Hiszpanii. Oczywiście świetlówki nie są jedyną alternatywą
dla żarówek. Firma OSRAM, pionier w dziedzinie
energooszczędnego oświetlenia, oferuje konsumentom
żarówki halogenowe wykonane w technologii IRC, a także
stale pracuje nad rozwojem technologii LED. Oparte na
diodach moduły już w niedalekiej przyszłości będą
najoszczędniejszym i najbardziej trwałym źródłem światła w
domach.
Rys. 2. Świetlówka CIRCOLUX-EL
Możliwości oszczędności energii na prostej wymianie
źródeł światła się nie kończą. Szacuje się, że powszechne
wykorzystanie „inteligentnych” energooszczędnych
systemów oświetleniowych pozwoliłoby na oszczędność
około 320 milionów MWh energii i redukcję emisji CO
2
o
160 milionów ton w skali roku.
Świetlówki charakteryzują się nie tylko mniejszym
zużyciem energii elektrycznej od żarówek, ale również
nawet piętnastokrotnie dłuższą średnią trwałością. Rzadsza
konieczność wymiany źródeł światła oznacza mniejszą ilość
odpadów. W przypadku świetlówek gospodarkę odpadami
reguluje dyrektywa UE o zużytym sprzęcie elektrycznym i
elektronicznym, nazywana w skrócie WEEE. Obowiązująca
w Polsce od 2005 roku ustawa wdrażająca WEEE, nałożyła
na producentów obowiązek recyklingu świetlówek
kompaktowych, liniowych oraz lamp wyładowczych. Zbiórką
zużytych źródeł światła zajmuje się w Polsce między innymi
organizacja ElektroEko, powołana przez największych
PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY, ISSN 0033-2097, R. 83 NR 5/2007
106
producentów źródeł światła. Zużyte świetlówki kompaktowe,
w przeciwieństwie do żarówek nie trafiają, zatem na
wysypisko – są wykorzystywane ponownie w produkcji.
Rys. 3. Świetlówki DULUXSTAR-CLASSIC
Oszczędność dla konsumenta
Stosowanie energooszczędnych
źródeł
światła
przekłada się nie tylko na ograniczenie emisji
zanieczyszczeń, ale także na obniżenie rachunków za
zużycie energii elektrycznej. Koszt oświetlenia mieszkania,
z wykorzystaniem świetlówek kompaktowych, jest
pięciokrotnie mniejszy niż w przypadku oświetlenia
opartego na tradycyjnych żarówkach. Co więcej, różnica w
cenie żarówek i świetlówek kompaktowych jest niwelowana
przez wielokrotnie rzadszą konieczność wymiany tych
ostatnich. Korzyści finansowe wynikające ze stosowania
świetlówek kompaktowych są, zatem oczywiste. Co więcej,
wachlarz dostępnych na rynku modeli świetlówek pozwala
na dużo lepsze, niż w przypadku tradycyjnych żarówek,
dopasowanie oświetlenia do potrzeb konsumentów. Klienci
mogą wybierać produkty o różnych kształtach i mocach, a
także dodatkowych funkcjach, takich jak automatyczne
włączanie po zmroku, czy możliwość ściemniania za
pomocą zwykłego włącznika światła. Aby osiągnąć
długofalową oszczędność, trzeba jednak jednorazowo
zdecydować się na zakup droższego urządzenia. To
właśnie wydaje się być główną przyczyną, dla której wciąż
tak popularne są tradycyjne żarówki. Uświadomienie
korzyści płynących z korzystania z energooszczędnych
źródeł światła dla środowiska i konsumenta, to zadanie
zarówno dla urzędników, jak i producentów oświetlenia i
mediów.
Rys.4. Pomieszczenie oświetlone świetlówką kompaktową
Autor
: dr inż. Andrzej Wiśniewski, Politechnika Warszawska,
Instytut Elektroenergetyki, ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa, E-
mail:Andrzej.Wisniewski@ien.pw.edu.pl
Konkurs o Nagrodę ABB 2006/2007 rozstrzygnięty
Do tegorocznej edycji Konkursu o Nagrodę ABB zgłoszone zostały prace z 27 uczelni wyższych z całej Polski. Najwięcej
prac nadesłano z Politechniki Warszawskiej. Nagroda główna w wysokości 25 000 zł oraz dwa równorzędne wyróżnienia
po 10 000 zł zostały wręczone tegorocznym laureatom w dniu 24 kwietnia 2007 roku w Krakowie.
Warszawa, Polska, 24 kwietnia 2007 - Już po raz czwarty rozstrzygnięty został Konkurs o Nagrodę ABB obejmujący najlepsze
prace doktorskie, magisterskie i inżynierskie z dziedzin związanych z działalnością ABB. Konkurs zorganizowano i
przeprowadzono pod patronatem Dyrektora Centrum Badawczego ABB z Krakowa i Prezesa Zarządu ABB Sp. z o. o.
Prace nadesłano z 27 uczelni wyższych z całej Polski. Większość startujących w konkursie stanowili absolwenci Politechniki
Warszawskiej. Prawie równie licznie reprezentowane były Politechniki Łódzka, Wrocławska, Śląska i Gdańska oraz Akademia
Górniczo – Hutnicza z Krakowa.
Najwięcej prac, które trafiły do konkursu dotyczyło zaawansowanych technologii i systemów inżynierskich z obszarów
elektroenergetyki i energoelektroniki. 25% wszystkich nadesłanych stanowiły opracowania związane z technologiami i systemami
informatycznymi. Jedna piąta dotyczyła automatyki i diagnostyki przemysłowej. Pozostałe obejmowały tematykę nanotechnologii
oraz inżynierii materiałowej w zastosowaniach przemysłowych, inżynierii i zarządzania procesami wytwarzania, a także
nowoczesnych technologii produkcji biopaliw i zgazowania biomasy dla celów energetycznych.
Nagroda główna w wysokości 25 000 zł została przyznana dr inż. Jackowi Smołce z Wydziału Inżynierii Środowiska i
Energetyki Politechniki Śląskiej za pracę doktorską „Numerical Analysis of Heat Transfer Processes within Selected Electrical
Tansformers”. Dodatkowo przyznane zostały dwa równorzędne wyróżnienia w wysokości 10 000 zł. Pierwsze otrzymał dr inż.
Marek Jasiński z Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej za pracę doktorską „Direct Power and Torque Control
of AC/DC/AC Converter-Fed Induction Motor Drivers”. Drugie wyróżnienie jury konkursu przyznało mgr inż. Klaudiuszowi
Borkowskiemu i mgr inż. Łukaszowi Kurago reprezentującym Wydział Elektryczny Politechniki Szczecińskiej za pracę
magisterską „Projekt elektromechanicznego przetwornika energii typu BLDC (Brushless Direct Current)”.
Nagrody zostały wręczone 24 kwietnia 2007 roku w Krakowie podczas konferencji Nowego Przemysłu pt. „Warto pracować w
Polsce”, której ABB było partnerem współtworzącym to wydarzenie.
ABB (www.abb.com) jest liderem w technologiach dla energetyki i automatyki, które pozwalają klientom przemysłowym oraz
zakładom użyteczności publicznej zwiększyć swoją efektywność przy zminimalizowaniu oddziaływania na środowisko. Grupa ABB
zatrudnia 107 000 pracowników w ponad 100 krajach świata.
PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY, ISSN 0033-2097, R. 83 NR 5/2007
107