background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 

 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
             NARODOWEJ 

 

 

 

Andrzej Zych 

 

 

 

Organizowanie stanowiska pracy 731[05].Z2.01  
 

 

 

 
 

Poradnik dla nauczyciela       

 

 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

Wydawca    

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 

2006 

    

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

Recenzenci: 

mgr inż. Andrzej Strzykowski 
mgr inż. Leon Zujko 

 
Opracowanie redakcyjne: 

mgr inż. Andrzej Zych 

 
 
Konsultacja: 
 
 
 
Korekta: 

 
 

 

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[05].Z2.01 

zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu zegarmistrz. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

SPIS TREŚCI

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

1.  Wprowadzenie 

3

2.  Wymagania wstępne 

5

3.  Cele kształcenia 

6

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

7

5. Ćwiczenia 

12

5.1. Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych 

12

   5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Maszyny i narzędzia do naprawy i wykonywania części do zegarów i zegarków 

15

   5.2.1. Ćwiczenia 15
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

19

7. Literatura 

29

 

 

 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

1. WPROWADZENIE

 

    

 

 

 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Organizowanie stanowiska pracy”, który 

będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie 
Zegarmistrz 731[05]. 

W poradniku zamieszczono: 

−  wymagania wstępne, 
−  wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 
−  przykładowe scenariusze zajęć, 
−  propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności praktycznych, 
−  ewaluację osiągnięć ucznia w postaci testu wielokrotnego wyboru i testu praktycznego, 
−  wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 

Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 2 tematów, są to: Organizacja 

stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych oraz Maszyny i narzędzia do naprawy 
i wykonywania części do zegarów i zegarków. 

 
Temat: „Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych” pozwoli 

uczniowi na zorganizowanie stanowiska pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne 
warunki pracy oraz wyposażenia stanowiska do naprawy zegarów i zegarków. 

Temat: „Maszyny i narzędzia do naprawy i wykonywania części do zegarów i zegarków” 

zapozna ucznia z podstawowymi narzędziami, przyrządami i maszynami zegarmistrzowskimi. 
Nauczy się on również ich rozpoznawania i rozróżniania. 

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym 

uwzględnieniem: 
−  pokazu z objaśnieniem, 
−  ćwiczeń praktycznych. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może 

posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 testami. 

W teście wielokrotnego wyboru zamieszczono: 

−  plan testu w formie tabelarycznej, 
−  punktację zadań, 
−  propozycje norm wymagań, 
−  instrukcję dla nauczyciela, 
−  instrukcję dla ucznia, 
−  kartę odpowiedzi, 
−  zestaw zadań testowych. 

 
W teście praktycznym zamieszczono: 

−  zadanie praktyczne z kryteriami, 
−  kartę odpowiedzi, 
−  kartę oceny i wymagania. 
 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

731[05].Z2 

Eksploatowanie mechanizmów zegarowych 

731[05].Z2.01 

Organizowanie stanowiska pracy 

731[05].Z2.02 

Wykonywanie czyszczenia i konserwacji 

mechanizmów 

731[05].Z2.03 

Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej 

pracy mechanizmów zegarowych 

731[05].Z2.04 

Wykonywanie napraw czasomierzy 

mechanicznych 

731[05].Z2.05 

Wykonywanie napraw czasomierzy 

elektrycznych i elektronicznych 

731[05].Z2.06 

Wykonywanie regulacji mechanizmów 

zegarowych

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

    

 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–  korzystać z różnych źródeł informacji, 
–  posługiwać się, dokumentacją techniczną, 
–  odczytywać rysunek techniczny, 
–  posługiwać się układem jednostek SI, 
–  stosować wymagania określone regulaminem pracowni, 
–  dobrać narzędzia i przyrządy do montażu i demontażu mechanizmów zegarowych, 
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z wymaganiami technologicznymi, 

zasadami ergonomii,  

–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza z uwzględnieniem przepisów bhp i ochrony 

środowiska. 

 
 
 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA    

 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

–  skorzystać z dokumentacji technicznej, 
–  dobrać narzędzia i przyrządy do naprawy zegarków i zegarów i podać ich zastosowanie, 
–  dobrać maszyny i urządzenia  do naprawy zegarków i zegarów i podać ich zastosowanie, 
–  dobrać przyrządy pomiarowe do naprawy zegarków i zegarów, 
–  dobrać materiały eksploatacyjne stosowane przy naprawie zegarów i zegarków, 
–  dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadania, 
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z wymaganiami technologicznymi,  
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z zasadami ergonomii, 
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza z uwzględnieniem przepisów bhp i ochrony 

środowiska. 

 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

    

 

 

Scenariusz zajęć 1   

 
Osoba prowadząca …………………………………….…………. 
 
Modułowy program nauczania:   Zegarmistrz 731[05]. 
 
Moduł:  Eksploatowanie mechanizmów zegarowych 731[05].Z2 
 
Jednostka modułowa: Organizowanie stanowiska pracy 731[05].Z2.01. 
 
Temat: Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów zegarowych 

 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności organizowania stanowiska pracy do naprawy, 
czyszczenia, diagnozowania zegarów i zegarków 
 
Cele szczegółowe: 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

–  skorzystać z dokumentacji technicznej, katalogów, 
–  dobrać przyrządy pomiarowe do naprawy zegarków i zegarów, 
–  dobrać materiały eksploatacyjne stosowane przy naprawie zegarów i zegarków, 
–  dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadania, 
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z wymaganiami technologicznymi,  
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza, zgodnie z zasadami ergonomii, 
–  zorganizować stanowisko pracy zegarmistrza z uwzględnieniem przepisów bhp i ochrony 

środowiska. 

 

Metody nauczania:  

−  ćwiczenie praktyczne przedmiotowe, 
−  pogadanka. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  praca indywidualna. 
 

Środki dydaktyczne: 

−  stanowisko zegarmistrzowskie, 
−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich, 
−  dokumentacje techniczne, 
−  katalogi materiałów eksploatacyjnych, 
−  oferty producentów i dystrybutorów narzędzi i materiałów eksploatacyjnych, 
−  stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, 
−  literatura z punktu 7 poradnika nauczyciela. 

 
Czas trwania: 
2 godziny lekcyjne – 90 min 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

Przebieg zajęć: 

 

1.  Instruktaż wstępny: 

–  sprawdzenie obecności, 
–  sprawdzenie odzieży roboczej, sprawdzenie samopoczucia uczniów, 
–  przeprowadzenie pogadanki na temat środków ochrony osobistej, przestrzegania przepisów 

bezpieczeństwa i higieny pracy, właściwego zorganizowania stanowiska, 

–  przeprowadzenie pogadanki na temat przestrzegania przepisów ochrony środowiska, 
–  przedstawienie przebiegu zajęć, 
–  podanie kryteriów ocen. 

 

2.  Instruktaż bieżący: 

Wykonanie ćwiczenia 1 z części 4.1.1 poradnika ucznia. 

–  Obchód I. Sprawdzenie czy uczniowie przystąpili do wykonania ćwiczenia. 
–  Obchód II. Nadzorowanie wykonywania ćwiczenia. Udzielanie dodatkowych wyjaśnień. 
–  Obchód III. Sprawdzenie poprawności wypełnienia tabeli. Ocena jakości wykonania, 

wskazanie na błędy i usterki. 

 
Wykonanie ćwiczenia 2 z części 4.1.1 poradnika ucznia 

–  Obchód IV. Sprawdzenie czy uczniowie przystąpili do wykonania ćwiczenia. 
–  Obchód V. Nadzorowanie wykonywania ćwiczenia. Udzielanie dodatkowych wyjaśnień. 
–  Obchód VI. Sprawdzenie poprawności wypełnienia tabeli. Ocena jakości wykonania, 

wskazanie na błędy i usterki. 

 

3.  Instruktaż końcowy: 

–  podsumowanie zajęć, 
–  wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia, 
–  zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia, 
–  wystawienie ocen. 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

Scenariusz zajęć 2   

 
Osoba prowadząca …………………………………….…………. 
 
Modułowy program nauczania:   Zegarmistrz 731[05]. 
 
Moduł:  Eksploatowanie mechanizmów zegarowych 731[05].Z2 
 
Jednostka modułowa: Organizowanie stanowiska pracy 731[05].Z2.01 
 
Temat: Maszyny i narzędzia do wykonywania i naprawy zegarów i zegarków 
 
Cel ogólny
: Kształtowanie umiejętności przygotowania narzędzi, przyrządów, maszyn 
i urządzeń do wykonywania części i naprawy zegarów i zegarków. 
 
Cele szczegółowe: 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 
–  skorzystać z dokumentacji technicznej, 
–  dobrać narzędzia i przyrządy do naprawy zegarków i zegarów, 
–  określić parametry i zastosowanie narzędzi i przyrządów do naprawy zegarów i zegarków, 
–  dobrać maszyny i urządzenia  do naprawy zegarków i zegarów, 
–  określić parametry i zastosowanie maszyn i urządzeń do naprawy zegarów i zegarków, 
–  dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadania, 
–  zorganizować stanowisko do wykonywania części na tokarce zegarmistrzowskiej zgodnie 

z wymaganiami technologii, 

–  zorganizować stanowisko do wykonywania części na tokarce zegarmistrzowskiej zgodnie 

z wymaganiami ergonomii, 

–  zorganizować stanowisko do wykonywania części na tokarce zegarmistrzowskiej zgodnie 

z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 

 
Metody nauczania – uczenia się:  

−  metoda przewodniego tekstu. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  praca indywidualna. 

 

Środki dydaktyczne: 

−  tekst przewodni do ćwiczenia, 
−  dokumentacja techniczna tokarki zegarmistrzowskiej, 
−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich. 
 
Czas:  4 godziny lekcyjne – 180 min. 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

10 

Przebieg zajęć: 
 
Zadanie dla ucznia 

Korzystając z dokumentacji technicznej tokarki oraz katalogów narzędzi i przyrządów 

opracuj zestawienia narzędzi, przyrządów, maszyn stosowanych w zegarmistrzostwie oraz 
przygotuj tokarkę zegarmistrzowską do pracy. 
 
FAZA WSTĘPNA 

1. Czynności organizacyjno-porządkowe. 
2. Przeprowadzenie instruktażu na temat bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska. 
3. Podanie tematu lekcji. 
4. Zaznajomienie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu. 

 
FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 

1.  Jakie informacje można znaleźć w dokumentacji technicznej? 
2.  Jakie informacje możemy znaleźć w katalogach narzędzi i przyrządów 

zegarmistrzowskich? 

3.  Co zawiera instrukcja obsługi? 
4.  Co należy sprawdzić przed podłączeniem urządzenia do źródła prądu? 
5.  Jakie są zasady bezpiecznej pracy na urządzeniu zasilanym energią elektryczną? 

 
PLANOWANIE 

1.  Przypomnij sobie informacje zawarte w poradniku ucznia „organizowanie stanowiska 

montażu mechanizmów zegarowych”, opracowanego dla jednostki modułowej 
731[05]Z1.01. 

2.  Zapoznaj się z materiałem nauczania zawartym w punkcie 4.2.1 poradnika ucznia. 
3.  Korzystając z treści ćwiczeń 1, 2, 3 punktu 4.2.1, zaplanuj kolejność prac koniecznych do 

wypełnienia tabel oraz przygotowania tokarki zegarmistrzowskiej do pracy. 

 
UZGODNIENIE 

1.  Omów plan opracowany w fazie „Planowanie” z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 

 
WYKONANIE 

1.  Odpowiedz na poniższe pytania zawarte w punkcie 4.2.2. Poradnika ucznia. Skorzystaj 

z poradnika ucznia organizowanie stanowiska pracy do montażu  

 

Jakie rodzaje stanowisk wystąpią przy 
pracach związanych z naprawą zegarów 
i zegarków? 
 
 

 

Jakie prace można wykonywać na 
tokarce zegarmistrzowskiej? 
 
 
 

 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

11 

Jakie narzędzia i przyrządy należą do 
podstawowego i dodatkowego 
wyposażenia tokarki 
zegarmistrzowskiej? 
 
 

 

Do czego służy czopiarka? 
 
 
 
 

 

Jakie powinno być wyposażenie 
stanowiska do ręcznej naprawy 
i wykonywania części do zegarów 
i zegarków? 
 
 

 

Jakie są podstawowe zasady bezpiecznej 
pracy podczas wykonywania i naprawy 
części do zegarów i zegarków? 
 
 
 

 

 
2.  Wykonaj ćwiczenie 1 z punktu 4.2.3. Poradnika ucznia. 
3.  Zgłoś nauczycielowi zakończenie ćwiczenia. 
4.  Wykonaj ćwiczenie 2 z punktu 4.2.3. Poradnika ucznia. 
5.  Zgłoś nauczycielowi zakończenie ćwiczenia. 
6.  Wykonaj ćwiczenie 3 z punktu 4.2.3. Poradnika ucznia. 
7.  Zgłoś nauczycielowi zakończenie ćwiczenia. 
8.  Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. 

 
SPRAWDZANIE 

1.  Czy poprawnie zostały wypełnione tabele zawarte w ćwiczeniach? 
2.  Czy poprawnie została przygotowana tokarka zegarmistrzowska? 

 
ANALIZA 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczeń sprawiły im najwięcej 

trudności. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenia, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności 
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości. 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

12 

5. ĆWICZENIA      

 

5.1. Organizacja stanowiska pracy do naprawy mechanizmów 
zegarowych 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

    

 

 

Wskazówki do wykonania ćwiczeń: 
Zaleca się, aby wszystkie ćwiczenia wykonywane były samodzielnie przez każdego ucznia. 

Wszystkie  ćwiczenia mogą być przeprowadzone metoda ćwiczeń praktycznych 
z wykorzystaniem pogadanki. Na początku zajęć nauczyciel powinien przeprowadzić instruktaż, 
w którym zwróci uwagę na przestrzeganie przepisów bhp, omowi organizację zajęć, poda 
kryteria ocen. Przy każdym  ćwiczeniu nauczyciel powinien obserwować działania uczniów, 
udzielać dodatkowych informacji, a na końcu ocenić wykonanie ćwiczenia. 

  

Ćwiczenie 1 

Odszukaj narzędzia i przyrządy do naprawy zegarów i zegarków znajdujące się w pracowni 

i wpisz je do tabeli. Podczas wykonywania ćwiczenia korzystaj z katalogów narzędzi 
i przyrządów. 

 

 

Nazwy i wielkości charakterystyczne 

Narzędzia 
zegarmistrzowskie 
 
 
 
 

 

Przyrządy 
zegarmistrzowskie 
 
 
 
 

 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

1)  odszukać narzędzia zegarmistrzowskie znajdujące się na wybranym stanowisku, 
2)  wpisać odszukane narzędzia do tabeli (ich nazwy i wielkości charakterystyczne), 
3)  odszukać przyrządy zegarmistrzowskie znajdujące się na wybranym stanowisku, 
4)  wpisać odszukane przyrządy do tabeli (ich nazwy i wielkości charakterystyczne), 
5)  porównać swoją tabelę z tabelami kolegów. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

– metoda ćwiczeń praktycznych. 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

13 

Środki dydaktyczne: 

−  stanowisko zegarmistrzowskie, 
−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich, 
−  dokumentacje techniczne. 
 
Ćwiczenie 2 

Odszukaj materiały eksploatacyjne znajdujące się w pracowni i wpisz je do tabeli. 

W przypadku, gdy w pracowni nie ma materiałów, lub na opakowaniu nie ma określonego 
zastosowania skorzystaj z literatury, ofert producentów i dystrybutorów.  

 

Rodzaj Nazwa 

Zastosowanie 

 

 
 

 

 
 

 

 
 

Materia

ły polerskie 

 

 
 

 

 
 

 

 
 

 

 
 

P

łyny czyszcz

ące 

 

 
 

 

 
 

 

 
 

 

 
 

Smary i oleje 

 

 
 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

1)  odszukać materiały polerskie znajdujące się w pracowni, 
2)  wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie), 
3)  odszukać płyny czyszczące znajdujące się w pracowni, 
4)  wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie), 
5)  odszukać smary i oleje znajdujące się w pracowni, 
6)  wpisać je do tabeli (ich nazwy i zastosowanie). 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

– metoda ćwiczeń praktycznych. 

Środki dydaktyczne: 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

14 

−  stanowisko zegarmistrzowskie, 
−  katalogi materiałów eksploatacyjnych, 
−  oferty producentów i dystrybutorów (stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu), 
−  literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela. 
 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

15 

5.2.  Maszyny i narzędzia do naprawy i wykonywania części do 

zegarów i zegarków 

 

 

5.2.1. Ćwiczenia    

 

 

Wskazówki do wykonania ćwiczeń: 
 
Proponowany zestaw ćwiczeń  służy do ukształtowania umiejętności: korzystania 

z katalogów  narzędzi, ich rozpoznawania, określania parametrów technicznych i zastosowania, 
przygotowania stanowiska do wykonywania ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia te uczniowie 
powinni wykonywać samodzielnie. Zaleca się wykorzystanie metody tekstu przewodniego. 
Podczas wykonywania ćwiczeń uczeń kierowany poleceniami zawartymi w tekście przewodnim, 
który umożliwia samodzielna pracę. Jednak nauczyciel powinien udzielać dodatkowych 
informacji i wskazówek dla ucznia, pamiętając aby skłaniać go do samodzielnego 
rozwiązywania napotkanych problemów. 
 
Ćwiczenie 1   

 

Posługując się dokumentacją techniczną, wypisz dane techniczne tokarki 

zegarmistrzowskiej. 

 

Nazwa i typ tokarki 

 

Producent i rok produkcji 

 

Wymiary i ciężar  
Dane techniczne 

 
 
 
 
 

Wyposażenie podstawowe 

 
 
 
 
 

Wyposażenie dodatkowe 

 
 
 
 
 

Rodzaje robót podstawowych, 
które można wykonać na tokarce 

 
 
 
 

Prace, które można wykonać 
posiadając wyposażenie 
dodatkowe 

 
 
 
 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

16 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

1)  odszukać w dokumentacji technicznej tokarki jej nazwę i typ, producenta, rok produkcji, 

gabaryty i ciężar, 

2)  wpisać odszukane dane do tabeli, 
3)  odszukać w dokumentacji technicznej tokarki dane techniczne takie jak: moc, obroty, 

wielkości charakterystyczne dotyczące wymiarów toczonych części, itp., 

4)  wpisać odszukane dane do tabeli, 
5)  odszukać w dokumentacji technicznej tokarki wyposażenie podstawowe, 
6)  wpisać odszukane dane do tabeli, 
7)  odszukać w dokumentacji technicznej tokarki wyposażenie dodatkowe, 
8)  wpisać odszukane dane do tabeli, 
9)  odszukać w dokumentacji technicznej tokarki rodzaje robot podstawowych i dodatkowych, 
10) wpisać odszukane dane do tabeli, 
11) Porównać swoją tabelę z tabelami kolegów. 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

– metoda przewodniego tekstu. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  dokumentacja techniczna tokarki, 
−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich, 
−  tekst przewodni. 
 
Ćwiczenie 2   

 

Odszukaj w katalogu narzędzia i przyrządy zegarmistrzowskie, podaj ich zastosowanie 

i wielkości charakterystyczne (producent, numer katalogowy, wielkości, itp.). Po opracowaniu 
tabeli przygotuj tokarkę do toczenia wałków. 

 

Nazwa 

Producent, nr 

katalogowy 

Typ i wielkości charakterystyczne

Zastosowanie 

Czopiarka 
 
 
 

 

 

 

Noże tokarskie 
 
 
 

 

 

 

Wiertła do małych 
otworów 
 
 

 

 

 

Pogłębiacze 
 
 

 

 

 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

17 

 

Rozwiertaki 
 
 
 

 

 

 

Frezy 
 
 
 

 

 

 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

1)  odszukać w katalogu podane narzędzia i przyrządy, 
2)  wpisać nr katalogowy, producenta, 
3)  wpisać podstawowe dane i wielkości charakteryzujące to narzędzie, 
4)  wpisać zastosowanie, 
5)  porównać swoją tabelę z tabelami kolegów, 
6)  zorganizować stanowisko tokarskie do toczenia wałków. 

 
Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

– metoda przewodniego tekstu. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich, 
−  tokarka zegarmistrzowska z wyposażeniem, 
−  tekst przewodni. 
 
Ćwiczenie 3   

 

Odszukaj w katalogu podane narzędzia i przyrządy, podaj ich zastosowanie i wielkości 

charakterystyczne (typ i wielkości charakterystyczne). 

 

Nazwa 

Typ i wielkości charakterystyczne 

Zastosowanie 

Imadełka ręczne 
 
 

 

 

Imaki  

 
 

 

Pilniki igłowe  

 
 
 

 

Kleszcze  

 
 
 

 

 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

18 

Gładzidła 
 
 

 

 

Polerowniki 
 
 
 

 

 

Gwintowniki 
i narzynki 
 
 
 

 

 

Przebijaki 
 
 
 

 

 

 
Sposób wykonania ćwiczenia  
 
Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien: 

1)  odszukać w katalogu podane przyrządy i narzędzia, 
2)  wpisać typ i wielkości charakterystyczne, 
3)  wpisać zastosowanie, 
4)  porównać swoją tabelę z tabelami kolegów. 
 
 

Zalecane metody nauczania – uczenia się: 

– metoda przewodniego tekstu. 

 
Środki dydaktyczne: 

−  katalogi narzędzi i przyrządów zegarmistrzowskich, 
−  tekst przewodni. 

 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

19 

6. EWALUACJA OSIAGNIĘĆ UCZNIA    
 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

 

 

Test wyboru do jednostki modułowej

 

„Organizowanie stanowiska pracy” 

 
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−  zadania 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego, 
−  zadania 1, 2, 15, 19 są z poziomu ponadpodstawowego. 
 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt    

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:  

−  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 
−  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,  
−  dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,  
−  bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu 

ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. B, 2. C, 3. A, 4. D, 5. B, 6. A, 7. D, 8. C, 9. D, 10. B, 11. A, 12. B, 13. C, 
14. D, 15. A, 16. C, 17. C, 18. B, 19. C, 20. D. 

 

Plan testu  

Nr 

zad. 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań

1.   Określić rodzaje prac wykonywanych na stanowisku do naprawy 

zegarów i zegarków 

A PP 

2.   Przedstawić zasady doboru wyposażenia stanowiska do naprawy 

zegarków i zegarów

 

A PP 

3.   Wskazać zastosowanie narzędzi zegarmistrzowskich 

4.   Rozpoznać materiały polerskie 

PP 

5.   Określić zastosowanie materiałów do czyszczenia zegarów 

i zegarków 

B P 

6.   Określić zastosowanie smarów stosowanych do zegarów 

i zegarków 

B P 

7.   Dobrać materiał do podanego zastosowania 

8.   Rozpoznać narzędzie do naprawy zegarów i zegarków 

9.   Rozpoznać podany przyrząd stosowany do wykonywania części 

metodami obróbki ręcznej 

B P 

10.  Rozpoznać podany przyrząd stosowany do naprawy zegarów 

i zegarków 

B P 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

20 

 

11.  Rozpoznać narzędzie do ręcznej obróbki wykańczającej części 

zegarów i zegarków 

B P 

12.  Rozpoznać narzędzia i przyrządy stosowane do smarowania 

zegarów i zegarków 

B P 

13.  Rozpoznać uchwyt stosowany w tokarce zegarmistrzowskiej 

14.  Rozpoznać obrabiarkę stosowaną do obróbki skrawaniem części 

zegarów i zegarków 

B P 

15.  Wskazać narzędzia i przyrządy stosowane na tokarce 

zegarmistrzowskiej 

B PP 

16.  Dobrać przyrządy stosowane na tokarce zegarmistrzowskiej 

17.  Wskazać zastosowanie wybranej obrabiarki stosowanej do 

naprawy części zegarów i zegarków 

C P 

18.  Dobrać narzędzia na stanowisko naprawy zegarów i zegarków 

19.  Określić podstawowe zasady przygotowania tokarki do 

bezpiecznej pracy 

C PP 

20.  Podać sposoby bezpiecznego wykonywania prac obsługowych 

tokarki zegarmistrzowskiej 

C P 

 

Przebieg testowania 

Instrukcja dla nauczyciela    

 

  

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 

5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 

6.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na 

udzielanie odpowiedzi. 

7.  Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi. 

8.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 

9.  Sprawdź wyniki. 

10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu. 

11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania. 
 
Instrukcja dla ucznia 
1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi. 
5.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
6.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

7.  Na rozwiązanie testu masz 60 min. 
 
Materiały dla ucznia:   
–  instrukcja, 
–  zestaw zadań testowych, 
–  karta odpowiedzi. 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

21 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

  

 

 
1.  Spośród niżej wymienionych rodzajów prac wybierz tę, której nie wykonuje się na 

stanowisku do naprawy zegarów: 
a)  Demontaż zegarów. 
b)  Montowanie zegarów z nowych części. 
c)  Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej pracy. 
d)  Czyszczenie i smarowanie zegarów. 
 

2.  Wyposażenie stanowiska do naprawy zegarów zależy od: 

a)  Doświadczenia zegarmistrza. 
b)  Zmechanizowania pracowni zegarmistrzowskiej. 
c)  Rodzaju wykonywanej pracy. 
d)  Posiadanych narzędzi i przyrządów. 

 
3.  Szczypce boczne służą do: 

a)  Obcinania wałków naciągowych. 
b)  Przytrzymywania wskazówek. 
c)  Ściągania przerzutnika z osi balansu. 
d)  Wypychania klocków włosów. 

 
4.  Materiały polerskie mogą występować w postaci: 

a)  Noży polerskich. 
b)  Ściernic. 
c)  Papierów ściernych. 
d)  Past polerskich 
 

5.  Benzyna ekstrakcyjna może służyć do: 

a)  Smarowania łożysk zegarków. 
b)  Mycia części zegarków. 
c)  Odrdzewiania części zegarków. 
d)  Mycia rąk po naprawie. 

 
6.  Smar silikonowy służy do: 

a)  Smarowania łożysk zegarków. 
b)  Zabezpieczania przed korozją. 
c)  Odrdzewiania części zegarków. 
d)  Uszczelniania zegarków wodoszczelnych. 

 
7.  Do usuwania tłustych plam z włosów zastosujesz: 

a)  Naftę kosmetyczną. 
b)  Rozpuszczalnik. 
c)  Odoliwiacz. 
d)  Specjalny płyn. 

 
 
 
 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

22 

8.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Sprawdzian czopów. 
b)  Płyta do wałków. 
c)  Gwintownica zegarmistrzowska. 
d)  Wzornik zegarmistrzowski. 

 
 
 

 
Źródło [3, s 40]

 

 
9.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Sprawdzian czopów. 
b)  Trzymadełko zegarmistrzowskie. 
c)  Ściągacz wskazówek 
d)  Imak dwustronny. 

 

 

 
Źródło [3, s 44]

 

 
10.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Zestaw gwintowników 

zegarmistrzowskich. 

b)  Nabijak z kompletem nabijaków. 
c)  Sprawdzarka chodu. 
d)  Mikroskop zegarmistrzowski. 

 

 

Źródło [3, s 78]

 

 
11.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Polerownik. 
b)  Pilnik iglak. 
c)  Czyszczak. 
d)  Ostrzałka 

 

Źródło [3, s 118]

 

 

12.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

 

a)  Dmuchawka. 
b)  Smarownik. 
c)  Towotnica. 
d)  Czyszczak łożysk. 

 

 

Źródło [3, s 146] 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

23 

13.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Sprawdzian szkiełek. 
b)  Przyrząd do nitowania. 
c)  Tokarski uchwyt wewnętrzny. 
d)  Tarcza polerska. 

 

 

Źródło [3, s 167] 

 

14.  Przyrząd przedstawiony na poniższym rysunku nazywa się: 

a)  Gwinciarka. 
b) Niciarka. 
c)  Ustawiarka zazębień. 
d) Wiertarka do czopów. 

 

 

Źródło [3, s 180] 

 

15.  Do podstawowego wyposażenia tokarki zegarmistrzowskiej możemy zaliczyć: 

a)  Narzędzia skrawające i uchwyty. 
b) Noże tokarskie i frezy. 
c)  Suport i wrzeciono. 
d) Łoże, wrzeciono, suport. 

 
16.  Do podstawowych przyrządów tokarskich możemy zaliczyć: 

a)  Noże tokarskie, wiertła, pogłębiacze, rozwiertaki. 
b) Łoże, wrzeciono, suport. 
c)  Tarcze zabierakowe, zabieraki, tulejki zaciskowe, uchwyty tokarskie. 
d) Przystawkę frezarska, przystawkę wiertarską, przystawkę szlifierską. 

 
17.  Czopiarka służy do:  

a)  Toczenia czopów wałów. 
b) Frezowania czopów wałów. 
c)  Wiercenia otworów w czopach wałów. 
d) Czopowania niepotrzebnych otworów. 

 
18.  Komplet kleszczy stanowiących wyposażenie stanowiska do naprawy zegarów zawiera: 

a)  Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, bocznoszczypy, czołoszczypy. 
b) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, ostroszczypy, pincety. 
c)  Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, pincety ręczne, pincety precyzyjne. 
d) Płaskoszczypy, okrągłoszczypy, kleszcze okrągłe, kleszcze płaskie. 

 
19.  Jakie czynności należy wykonać przed przystąpieniem do pracy na tokarce 

zegarmistrzowskiej? 
a)  Zamocować materiał i narzędzia skrawające. 
b) Włączyć tokarkę i poczeka aż się ustabilizują obroty. 
c)  Sprawdzić stan techniczny tokarki. 
d) Sprawdzić datę ostatniego przeglądu technicznego tokarki. 

 
 
20.  Wiórki powstające podczas toczenia na tokarce zegarmistrzowskiej usuwamy: 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

24 

a)  Dmuchawką. 
b) Sprężonym powietrzem. 
c)  Ścieramy specjalna ściereczką. 
d) Zmiatamy szczotką. 
 

 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

25 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko.......................................................................................... 

 
Organizowanie stanowiska pracy 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź 

 

Nr 

zadania 

Odpowiedź Punkty 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

A B C D 

 

10 

A B C D 

 

11 

A B C D 

 

12 

A B C D 

 

13 

A B C D 

 

14 

A B C D 

 

15 

A B C D 

 

16 

A B C D 

 

17 

A B C D 

 

18 

A B C D 

 

19 

A B C D 

 

20 

A B C D 

 

Razem:  

 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

26 

Test praktyczny do jednostki modułowej

 

„Organizowanie stanowiska pracy” 

 

Temat zadania: Przygotowanie do pracy tokarki zegarmistrzowskiej 

 
Przygotuj tokarkę zegarmistrzowska do toczenia osi zegarka o średnicy 1 mm i długości 

20 mm. Tolerancja wykonania średnic ± 0,02 mm, wymiarów liniowych pozostałych ± 0,1 mm. 
Materiałem będzie pręt  Φ2. Podczas rozwiązywania testu możesz korzystać z dokumentacji 
technicznej tokarki zegarmistrzowskiej. 
 

 
W trakcie realizacji prac powinieneś: 

−  wypisać czynności konieczne do sprawdzenia stanu technicznego tokarki, 
−  dobrać przyrządy do toczenia i kontroli, 
−  dobrać narzędzia do toczenia, 
−  opracować plan uzbrojenia tokarki, 
−  uzbroić tokarkę. 

 
Czas na wykonanie zadania wynosi 60 minut. 
 
Kryteria oceniania: 

−  za czynności dotyczące sprawdzenie stanu technicznego – 3 punkty, 
−  za opracowanie wykazu narzędzi i przyrządów – 7 punktów, 
−  za plan uzbrojenia tokarki – 4 punkty, 
−  za uzbrojenie tokarki – 7 punktów. 
 

Karta odpowiedzi 

Do testu praktycznego „Organizowanie stanowiska pracy” 

 

Temat  zadania: Przygotowanie do pracy tokarki zegarmistrzowskiej  

 

Imię i nazwisko: ............................................................. 
 
Wykaz czynności, które należy wykonać przed przystąpieniem do toczenia: 
 
1.  ............................................................................................................................................... 
 
2.  ............................................................................................................................................... 

 

3.  ............................................................................................................................................... 

 

4.  ............................................................................................................................................... 

 

5.  ............................................................................................................................................... 

 

6.  ............................................................................................................................................... 

 
 
 

Wykaz niezbędnych narzędzi i przyrządów: 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

27 

 
 
 

Przyrządy pomiarowe 

 
 
 
 

Przyrządy i uchwyty tokarskie 
 

 
 
 
 

Narzędzia tokarskie 
 

 

 
Plan uzbrojenia tokarki: 
 
1.  ............................................................................................................................................... 
 
2.  ............................................................................................................................................... 

 

3.  ............................................................................................................................................... 

 

4.  ............................................................................................................................................... 

 

5.  ............................................................................................................................................... 

 

6.  ............................................................................................................................................... 

 
 
 
 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

28 

Karta oceny 

Lp. Kryterium  Punkty 

1.  Za wykaz czynności, które należy wykonać przed przystąpieniem do 

toczenia (do 3 pkt) 
Uczeń otrzymuje 1 punkt za każde z następujących kryteriów: 
–  w wykazie zapisał sprawdzenie instalacji elektrycznej, 
–  w wykazie zapisał sprawdzenie czy tokarka pracuje poprawnie 

(sprawdzenie na biegu jałowym), 

–  brak jest w wykazie czynności niezgodnych z bhp. 

 

2.  Za wykaz niezbędnych narzędzi i przyrządów pomiarowych (do 7 pkt). 

Uczeń otrzymuje 1 punkt za każde z następujących kryteriów: 
–  w wykazie przyrządów pomiarowych wpisał mikrometr, 
–  w wykazie przyrządów pomiarowych wpisał suwmiarkę, 
–  w wykazie przyrządów i uchwytów wpisał uchwyt tokarski lub inny 

przyrząd umożliwiający zamocowanie we wrzecionie, 

–  w wykazie przyrządów i uchwytów wpisał kieł, 
–  w wykazie narzędzi wpisał nóź tokarski, 
–  w wykazie narzędzi wpisał wiertło lub inne narzędzie do wykonania 

nakiełka, 

–  brak jest w wykazie narzędzi i przyrządów całkowicie zbędnych. 

 

3.  Plan uzbrojenia tokarki (do 4 pt.). 

Uczeń otrzymuje 1 punkt za każde z następujących kryteriów: 
–  w planie wpisał zamocowanie uchwytu tokarskiego (lub innego uchwytu 

mocującego wałek we wrzecionie, 

–  w planie wpisał zamocowanie kła tokarskiego, 
–  w planie wpisał zamocowanie noża tokarskiego, 
–  brak jest w planie całkowicie zbędnych czynności. 

 

4.  Za uzbrojenie tokarki (do 7 pkt) 

Uczeń otrzymuje 1 punkt za każde z następujących kryteriów: 
–  wszystkie czynności wykonywał z zachowaniem zasad bhp, 
–  wszystkie czynności wykonywał stosując prawidłowe techniki i metody 

pracy, 

–  poprawnie zamocował uchwyt, 
–  poprawnie zamocował kieł, 
–  poprawnie zamocował nóż tokarski, 
–  właściwie zamocował, ustawił i podłączył tokarkę, 
–  sprawdził tokarkę na biegu luzem. 

 

 

Razem: 

 

 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne: 
– dopuszczający – minimum 12 punktów 
– dostateczny – minimum 14 punktów 
– dobry – minimum 16 punktów 
– bardzo dobry – minimum 18 punktów 
 

background image

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

29 

7. LITERATURA

       

 

1.  Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Technologia mechanizmów zegarowych t. I – 

Mechanizmy. WSiP, Warszawa 1976 

2.  Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Technologia mechanizmów zegarowych t. II – Montaż, 

konserwacja i naprawa. WSiP, Warszawa 1986 

3.  Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Zegarmistrzostwo. Ilustrowany słownik zegarmistrzowski. 

WSiP, Warszawa 1990 

4.  Bartnik B.S., Podwapiński W.A.: Zegarmistrzostwo. Naprawa zegarów i zegarków 

mechanicznych. WSiP, Warszawa 1970 

5.  Czerwiec W., Maciszewski A., Molinski T.: Zegarmistrzostwo – Technologia. Wyd. Libra, 

Warszawa 1980