• Choroba von Willebranda – choroba
charakteryzująca się skłonnością do krwawień
samoistnych lub po urazach (operacja,
uderzenie itp.). Występuje w postaci ciężkiej,
umiarkowanej i lekkiej. Przyczyną jej jest brak
we krwi czynnika von
Willebranda odpowiedzialnego za zlepianie
się trombocytów i ochranianie czynnika
krzepnięcia VIII.
• Choroba von Willebranda jest najczęstszą
wrodzoną skazą krwotoczną
. Występuje z
częstością 1:100 osób (postać objawiająca się
krwawieniami występuje z częstością
125:1.000.000).
Dotyka z taką samą częstością
osobników obu płci
, ale ponieważ większość form
ma raczej przebieg łagodny,
chorobę von
Willebranda częściej rozpoznaje się u kobiet, u
których tendencje do zwiększonego krwawienia
silniej wyrażają się podczas menstruacji.
• Choroba von Willebranda rozwija się w wyniku
niedoboru osoczowego czynnika krzepnięcia –
czynnika von Willebranda (vWF).
Czynnik von
Willebranda jest glikoproteiną występującą w
kompleksie z czynnikiem VIII. Warunkuje on
prawidłową adhezję płytek krwi do
uszkodzonej ściany naczynia.
• Choroba von Willebranda ma podłoże
genetyczne. Niedobór vWF jest
spowodowany mutacją genu kodującego
czynnik, zlokalizowanego nachromosomie
12 (12p13.2).
• Mutacja powoduje powstawanie albo zbyt
małej ilości czynnika albo jego
nieprawidłowych form.
Dziedziczy się, w
zależności od typu, autosomalnie
dominująco (typ 1 i 2 – najczęściej)
lub recesywnie (typ 3 i sporadycznie typ 2).
• W ciężkich przypadkach typu 1 choroby von Willebranda
mutacje w obrębie genu wykazują dużą penetrację
.
W
łagodnych postaciach istnieje szerokie spektrum zmian
molekularnych prowadzących do polimorfizmu w
obrębie genu kodującego vWF i w efekcie do
powstawania różnych form czynnika von Willebranda.
Obecność poszczególnych grup krwi z układu AB0 może
wpływać na występowanie oraz ciężkość przebiegu
choroby von Willebranda. Ludzie z grupą krwi „0” mają
wyjściowo mniejszy poziom czynnika von Willebranda
niż pacjenci z innymi grupami krwi. Z tego względu
pacjenci z grupą krwi „0” mogą być mylnie diagnozowani
jako dotknięci vWD, a z kolei u posiadaczy grupy „AB”
można przeoczyć rozpoznanie, ponieważ u nich poziom
vVF jest wyższy.
• Wtórnym zaburzeniem do niedoboru vWF jest
niedobór czynnika VIII
, który jest stabilizowany
przez czynnik von Willebranda (vWF ochrania
czynnik VIII przed proteolizą).
Prowadzi to do
dalszego upośledzenia procesu krzepnięcia.
•
W diagnostyce choroby von Willebranda wykorzystuje się badania przesiewowe polegające na
oznaczeniu:
APTT – występuje wydłużenie czasu
czasu krwawienia – zawsze wydłużony w typie 3
czasu okluzji w analizatorze funkcji płytek krwi (PFA)
Przy nieprawidłowych wynikach powyższych testów i dodatnim wywiadzie w postaci występowania
krwawień samoistnych u pacjenta i rodziny wykonuje się bardziej dokładne badania, mające na celu
potwierdzenie rozpoznania. Należą do nich:
•
stężenie czynnika von Willebranda – zmniejszone
•
aktywność czynnika von Willebranda– zmniejszone
•
elektroforeza osocza w żelu agarozowym po dodaniu przeciwciał przeciwko vWF – badanie ma na
celu analizę multimerów vWF
•
aglutynacja płytek indukowana ristocetyną– zmniejszona
•
Ponadto w chorobie von Willebranda występuje zmniejszona aktywność czynnika VIII (vWF jest
niezbędny do stabilizacji czynnika VIII).
Typ 2N można rozpoznać jedynie dzięki zbadaniu aktywności koagulacyjnej czynnika VIII.
Jako że czynnik von Willebrand należy do białek ostrej fazy, których stężenie ulega zwiększeniu w takich
stanach jak infekcja, ciąża czy stres, oznaczenie jego poziomu w tym okresie może być utrudnione i dawać
wyniki fałszywie ujemne.
