Zrozumieć PKPiR
– lekcja 14
Zrozumieć PKPiR
– lekcja 14
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
2
Spis treści
Zrozumieć PKPiR – Lekcja 14: Problemy praktyczne,
czyli problemy dla ekspertów ....................................................................................................................................... 3
Amortyzacja – mało znany przepis – czyli jak zwiększyć koszty uzyskania
i obniżyć podatek dochodowy w konkretnym okresie ....................................................................................... 3
Wierzytelności w kosztach uzyskania przychodów ............................................................................................ 7
Niewielkie wierzytelności ......................................................................................................................................... 7
Inne wierzytelności w kosztach uzyskania ..................................................................................................... 10
Odpisy aktualizujące ................................................................................................................................................. 11
Jak ustalić wartość odpisu aktualizującego? ................................................................................................... 12
Umorzenie należności .............................................................................................................................................. 13
Zbycie wierzytelności ............................................................................................................................................... 14
Ewidencjonowanie w kolumnach 15 i 16 ............................................................................................................. 14
Rachunek od osoby fizycznej – oryginał czy skan? ........................................................................................... 15
Dokumentowanie operacji u podatników dokonujących sprzedaży
w systemie VAT marża .................................................................................................................................................. 17
Sprzedaż dokumentowana paragonami z kasy fiskalnej w przypadku VAT marża ....................... 18
Podsumowanie ................................................................................................................................................................. 19
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
3
Z
ROZUMIEĆ
PKP
I
R
–
L
EKCJA
14:
P
ROBLEMY PRAKTYCZNE
,
CZYLI PROBLEMY DLA EKSPERTÓW
Księgowania oraz dokumentowanie w sytuacjach szczególnych w pytaniach
i odpowiedziach
Witam wszystkich Uczestników szkolenia. Zbliżamy się do końca naszego kursu „Zrozumieć
PKPiR”. Po trzynastu lekcjach poznaliście już wiele rozwiązań szczegółowych problemów,
z którymi spotykają się codziennie osoby prowadzące ewidencje rachunkowe w tej formie.
Przyszedł czas, aby odpowiedzieć na kilka pytań i rozwiązać kilka problemów, które pojawiają
się w praktyce od czasu do czasu i których rozwiązania nie są oczywiste, sprawiając kłopoty
nawet doświadczonym księgowym. Jednocześnie, jak to zwykle bywa, znajomość tych roz-
wiązań pozwala zaoszczędzić wszystkim wtajemniczonym wiele czasu i pieniędzy. Omawiane
dzisiaj kwestie dotyczą bowiem głównie, choć nie tylko, zagadnień związanych z optymaliza-
cją podatkową, polegającą na wykorzystywaniu dozwolonych prawem rozwiązań w celu ela-
stycznego kształtowania swoich zobowiązań podatkowych. I nie chodzi tylko o zmniejszenie
obciążeń podatkowych (chociaż i to jest przedmiotem dzisiejszych rozważań). Chodzi również
o możliwości przesuwania zobowiązań w czasie.
Oto pierwszy przykład.
A
MORTYZACJA
–
MAŁO ZNANY PRZEPIS
–
CZYLI JAK ZWIĘKSZYĆ
KOSZTY UZYSKANIA I OBNIŻYĆ PODATEK DOCHODOWY
W KONKRETNYM OKRESIE
Dla przypomnienia: ogólna zasada dotycząca amortyzacji sformułowana w art. 22a ust. 1
ustawy o pdof mówi, że amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące wła-
sność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, komplet-
ne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1)
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2)
maszyny, urządzenia i środki transportu,
3)
inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez po-
datnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo od-
dane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a
pkt 1, zwane środkami trwałymi.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
4
Zwróćcie uwagę na sformułowanie: „o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok”.
Ustawodawca „oddał” się tym zapisem w ręce podatników – to oni decydują, jaki jest prze-
widywany okres używania. Jakie to ma znaczenie i co się stanie, jeżeli podatnik uzna, że
przewidywany okres używania będzie wynosił rok lub mniej?
Odpowiedź daje art. 22e ustawy o pdof – przepis, który jest stosunkowo mało znany i stoso-
wany.
Ustawa o pdof
Art. 22e. 1. Jeżeli podatnicy nabędą lub wytworzą we własnym zakresie składni-
ki majątku wymienione w art. 22a ust. 1 i art. 22b ust. 1, o wartości początko-
wej przekraczającej 3500 zł, i ze względu na przewidywany przez nich
okres używania równy lub krótszy niż rok nie zaliczą ich do środków
trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, a faktyczny okres ich
używania przekroczy rok – podatnicy są obowiązani, w pierwszym miesiącu na-
stępującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął:
1) zaliczyć te składniki do środków trwałych albo wartości niematerialnych
i prawnych, przyjmując je do ewidencji w cenie nabycia albo koszcie wytwo-
rzenia;
2) zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub
kosztem wytworzenia a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres
ich dotychczasowego używania, obliczonych dla środków trwałych przy zastoso-
waniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie rocznych stawek amor-
tyzacyjnych, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy, zwanym „Wykazem stawek
amortyzacyjnych”, a dla wartości niematerialnych i prawnych przy zastosowaniu
zasad określonych w art. 22m;
3) stosować stawki amortyzacji, o których mowa w pkt 2, w całym okresie do-
konywania odpisów amortyzacyjnych;
4) wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwotę
odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wy-
datków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku
do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i naliczoną kwotę odsetek
wykazać w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub 1a pkt 2; odsetki
od różnicy, o której mowa w pkt 2, są naliczane według stawki odsetek
za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia
składnika majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych
i prawnych.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku zaliczenia wydatków
na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku o warto-
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
5
ści początkowej przekraczającej 3500 zł do kosztów uzyskania przychodów,
a następnie zaliczenia tych składników do środków trwałych lub wartości niema-
terialnych i prawnych przed upływem roku od dnia ich nabycia lub wy-
tworzenia; w tym przypadku odsetki nalicza się do dnia zaliczenia ich do środ-
ków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
3. Jeżeli różnica, o której mowa w ust. 1 pkt 2, jest wyższa od kosztów danego
miesiąca, nierozliczona nadwyżka kosztów pomniejsza koszty w następnych
miesiącach.
Przytoczone przepisy można wykorzystać w praktyce, do zoptymalizowania swoich obciążeń
podatkowych. Wyobraź sobie następującą sytuację:
Pan Adam zdobył kontrakt budowlany dużej wartości. Dodatkowo znaczna część wartości
kontraktu zostanie wypłacona w pierwszym roku jego trwania – kontrakt wymaga bowiem
zakupu specjalistycznych urządzeń znacznej wartości, która została uwzględniona w wartości
kontraktu. Pan Adam ma do wyboru następujące drogi postępowania:
A)
zakupione maszyny i urządzenia ująć w ewidencji środków trwałych po ich oddaniu
do użytkowania i amortyzować zgodnie z przepisami,
B)
przewidując, że okres wykorzystania zakupionych maszyn i urządzeń na cele wykona-
nia kontraktu nie przekroczy roku, zaliczyć wydatki na zakup tych urządzeń bezpo-
średnio do kosztów uzyskania przychodu.
W przypadku A Pan Adam będzie musiał odprowadzić wysokie zaliczki na podatek dochodo-
wy. Ponieważ wykonanie kontraktu będzie wiązało się oprócz konieczności zakupu maszyn
i urządzeń z koniecznością finansowania innych nakładów, oznacza to możliwość pogorszenia
się płynności finansowej w firmie.
W sytuacji B dochód do opodatkowania znacznie się zmniejszy. Pieniądze pozostaną w firmie,
umożliwiając bezproblemowe finansowanie kontraktu. W przypadku, w którym okaże się, że
zakupione maszyny i urządzenia będą nadal wykorzystywane w firmie Pana Adama, postąpi
on według dyrektywy zawartej w cytowanych w tabelce wyżej przepisach – obliczy wartość
odpisów amortyzacyjnych, które zaliczyłby do kosztów uzyskania w przypadku ujęcia w ewi-
dencji środków trwałych zakupionych maszyn i urządzeń bezpośrednio po oddaniu ich
do użytkowania, odejmie ustalone w ten sposób odpisy od ceny nabycia i od różnicy zapłaci
odsetki za zwłokę obliczone według stawki odsetek podatkowych. O tak ustaloną różnicę
pomniejszy koszty uzyskania przychodów, zapisując ją w kolumnie 13 PKPiR ze znakiem mi-
nus. Do wysokości kosztów w miesiącu, w którym dokonuje operacji – jeżeli obliczona różni-
ca będzie większa od kosztów tego miesiąca – wartość, o którą nie zmniejszono kosztów (nie
zmieściła się w limicie), zostanie przeniesiona na następny miesiąc.
Oznacza to oczywiście najczęściej wzrost obciążenia podatkiem w okresie przyszłym, jednak
z punktu widzenia utrzymania płynności firmy może się to okazać działaniem korzystnym.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
6
Może się również okazać, że podatek nie wzrośnie znacząco – jeśli przychody przyszłych
okresów będą niższe niż przychody w okresie, w którym Pan Adam zaliczał wydatki do kosz-
tów uzyskania przychodów.
Dokumentowanie takich operacji polega na sporządzeniu protokołu (dowodu wewnętrznego
własnego), w którym zostanie obliczona różnica, o której mowa w przepisach (konieczne jest
wykazanie odpisów amortyzacyjnych za okres, w którym zakupione środki trwałe nie były
amortyzowane), i odsetki za zwłokę. Dodatkowo oczywiście należy ująć środki trwałe w ewi-
dencji środków trwałych – ująć w niej odpisy amortyzacyjne za pierwszy rok użytkowania –
i amortyzować je aż do dokonania do końca odpisów amortyzacyjnych, zaliczając już odpisy
do kosztów uzyskania przychodów na ogólnych zasadach.
Czy tak naliczone odsetki można zaliczyć do kosztów uzyskania?
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 23 ustawy o pdof. Przypomnę, że aby zaliczyć
wydatki do kosztów uzyskania przychodu:
1)
wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi
on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania
przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez
osoby inne niż podatnik),
2)
wydatek jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została
podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
3)
wydatek pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospo-
darczą,
4)
wydatek poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przycho-
dów albo może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
5)
wydatek został właściwie udokumentowany,
6)
wydatek nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 usta-
wy o pdof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W artykule 23 znajdujemy między innymi wyłączenie z możliwości zaliczania do KUP odsetek
za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należ-
ności, do których stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
W przepisie jest mowa o nieterminowych wpłatach. Odsetki naliczane w zgodzie z omawia-
nym przepisem należy zapłacić w terminie określonym w tym przepisie (do 20. dnia pierw-
szego miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął rok użytkowania). Zapłacone
w ten sposób odsetki nie będą płacone od jakiejkolwiek przeterminowanej należności. Ozna-
cza to, że przy spełnieniu wszystkich pozostałych warunków można je zaliczyć do kosztów
uzyskania, ale dopiero w momencie zapłaty (to generalna zasada dotycząca odsetek w KUP).
Odsetki te podwyższą wartość KUP w kolumnie 13, a dokumentujemy je wspomnianym
wcześniej protokołem i dowodem wpłaty odsetek.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
7
W
IERZYTELNOŚCI W KOSZTACH UZYSKANIA PRZYCHODÓW
W praktyce gospodarczej często mamy do czynienia z przypadkami, w których z różnych po-
wodów nie otrzymamy należności od naszych kontrahentów. Jednak należności te powiększy-
ły nasz przychód w poprzednich okresach. Dla powstania przychodu z działalności gospodar-
czej nie ma bowiem znaczenia fakt zapłaty należności przez kontrahenta. Oznacza to dodat-
kowe obciążenie dla przedsiębiorców – sfinansowali przecież towar i/lub koszt usługi, wyna-
grodzenia pracowników, itp. Tymczasem muszą jeszcze zapłacić podatek dochodowy.
Czy należności, które należy uznać za stracone, są już dla nas bezwartościowe?
Otóż, nie. Przedsiębiorcy mają kilka różnych możliwości „odzyskania” zapłaconego podatku
dochodowego. Maja także możliwość odzyskania podatku VAT – jednak to ostatnie nie jest
przedmiotem naszego kursu.
N
IEWIELKIE WIERZYTELNOŚCI
Wielu przedsiębiorców nie wie albo zapomina, że istnieje prosta możliwość minimalizowania
strat wynikających z niezapłaconych wierzytelności. Często bywa tak, że pojawiają się ich
dziesiątki lub setki, każda jednostkowo ma niewielką wartość i każda dotyczy innego dłużni-
ka. Wezwania do zapłaty i monity telefoniczne mogą nie pomóc, a dochodzenie tych należ-
ności na drodze sądowej jest po prostu nieopłacalne. Skoro więc można uznać te pieniądze
za stracone, dlaczego nie odzyskać przynajmniej podatku dochodowego?
Ustawa o podatku dochodowym pozwala nam na zaliczenie takich wierzytelności do kosztów
uzyskania – wtedy kiedy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z docho-
dzeniem należności byłyby równe tej kwocie lub od niej wyższe.
Co prawda nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wierzytelności odpisanych jako nie-
ściągalne, jednak z wyjątkiem wierzytelności nieściągalnych, które uprzednio na podstawie
art. 14 ustawy o pdof zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność
została uprawdopodobniona.
Uprawdopodobnić nieściągalność można protokołem sporządzonym samodzielnie, stwierdza-
jącym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem
wierzytelności byłyby równe jej kwocie albo od niej wyższe.
Należy pamiętać, aby rzetelnie oszacować koszty dochodzenia wierzytelności, uwzględniając
procedury, których spełnienie konieczne jest w trakcie dochodzenia roszczenia. Inaczej mo-
żemy narazić się na problemy w przypadku zakwestionowania zasadności zaliczenia wierzy-
telności w koszty przez organ podatkowy.
Jakie to mogą być koszty?
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
8
Zachęcam do lektury poniższego fragmentu wyjaśnienia Dyrektora Izby Skarbowej w War-
szawie w odpowiedzi na wniosek o wydanie interpretacji podatkowej:
„(…)
W przypadku zaliczenia do kosztów nieściągalnej wierzytelności na podstawie
protokołu decydujące znaczenie ma właściwe ustalenie limitu, zależnego
od przewidywanych kosztów procesowych i egzekucyjnych związanych z docho-
dzeniem wierzytelności, do wysokości którego wartość wierzytelności odpisanej
jako nieściągalna może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu. Im wyższe
kwoty przewidywanych wydatków procesowych i egzekucyjnych zostaną przyję-
te przez podatnika, tym wyższy będzie limit pozwalający na zaliczenie do kosz-
tów podatkowych wierzytelności nieściągalnych. Dlatego niezwykle ważne jest,
aby limit ten nie był ustalany dowolnie, na podstawie wartości, które nie są
skalkulowane w oparciu o stosowne przepisy.
Ustawodawca nie sformułował definicji legalnej pojęcia «kosztów procesowych
i egzekucyjnych» ani na gruncie ustawy o pdop ani na gruncie innych ustaw.
(…)
Za przewidywane koszty procesowe należy uznać całokształt możliwych
do poniesienia przez wierzyciela kosztów, wynikających z przepisów ustawy
z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (kpc), w związku z ewen-
tualnym procesowym dochodzeniem wierzytelności. Będą to zarówno koszty
procesu, określone w art. 98 § 2 i 3 kpc, jak i koszty egzekucyjne (przepisy
o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań, w tym
do postępowania egzekucyjnego, do którego mają odpowiednio zastosowanie
przepisy art. 98 § 2 i 3 kpc), oraz wszystkie inne wydatki związane bezpośrednio
z ewentualnym procesem.
Zgodnie z art. 98 § 2 do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez
stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą
prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty
sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowar-
tość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów prze-
jazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodze-
nia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zali-
cza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odręb-
nych przepisach, i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty naka-
zanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3). Wysokość kosz-
tów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów
stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy praw-
nego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 4).
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
9
A zatem, ustalając koszty procesowe i egzekucyjne dochodzenia wierzytelności,
podatnicy mogą brać pod uwagę między innymi:
– koszty sądowe, obejmujące opłaty sądowe i zwrot wydatków; opłatami sądo-
wymi są wpis i opłata kancelaryjna, natomiast do wydatków zalicza się między
innymi: należności świadków i biegłych, opłaty należne innym osobom lub insty-
tucjom, koszty opłat telefonicznych i telegraficznych, koszty ogłoszeń, koszty
korespondencji sądowej doręczanej za pośrednictwem poczty itp.;
– koszty zastępstwa procesowego, w przypadku reprezentowania strony
przez adwokata czy radcę prawnego; do kosztów procesu zalicza się wynagro-
dzenie i wydatki jednego adwokata/radcy prawnego; uwzględnia się tu minimal-
ne koszty adwokackie/radcy prawnego, tj. za postępowanie sądowe, w postę-
powaniu o nadanie klauzuli wykonalności, w postępowaniu egzekucyjnym, opła-
tę za pełnomocnictwo;
– koszty egzekucji komorniczej, w tym opłaty, ryczałt kancelaryjny i wydatki
poniesione przez komornika oraz należności pełnomocnika ustalone jw.
Należy podkreślić, że dokonując kalkulacji powyższych kosztów, podatnik powi-
nien uwzględnić odpowiednie regulacje prawne, wynikające z:
1) ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst
jedn. Dz.U. z 2010 r., nr 90, poz.594),
2) rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1348,
z późn. zm.),
3) rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosz-
tów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu
(Dz.U. nr 163, poz. 1349, z późn. zm.),
4) ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.
Dz.U. z 2006 r., nr 167, poz. 1191).
Nie można więc przyjąć, że do przewidywanych kosztów procesowych i egzeku-
cyjnych można zaliczyć wszystkie przewidywane do poniesienia wydatki z tytułu
obsługi procesu windykacyjnego. Określając «przewidywane koszty», należy
ograniczać się jedynie do określenia «kosztów niezbędnych». Tak więc podatnik
powinien chociaż w przybliżeniu określić koszty, jakie musiałby ponieść, gdyby
chciał dochodzić swoich należności na drodze sądowej. Może tu wziąć pod uwa-
gę także wydatki na obsługę prawną, ale tylko takie, które odnoszą się do czyn-
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
0
ności prawnych niezbędnych do dochodzenia wierzytelności przed sądem,
w wysokości wynikającej ze wspomnianych wcześniej regulacji prawnych,
tj. skalkulowane w oparciu o stosowne przepisy regulujące wysokość opłat po-
bieranych przez radców prawnych lub adwokatów za czynności wykonywane
przez nich w postępowaniu sądowym.”
Po sporządzeniu protokołu można zaliczyć wartość wierzytelności do kosztów – do wysokości
uprzednio zarachowanej jako przychód. Oznacza to, że czynni podatnicy VAT zaliczą do kosz-
tów wartość wierzytelności pomniejszoną o kwotę podatku.
Uwaga!
Gdyby po przeprowadzeniu całej operacji dłużnik zdecydował się jednak zapła-
cić, należy pamiętać, aby o wpłaconą kwotę skorygować koszty uzyskania
przychodów.
Zapisów dotyczących kosztów wynikających z udokumentowania należności nieściągalnych
należy dokonywać w kolumnie 13 PKPiR.
I
NNE WIERZYTELNOŚCI W KOSZTACH UZYSKANIA
Art. 23 ust. 1 ustawy o pdof stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
•
wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, ale z wyjątkiem takich wierzytelności nie-
ściągalnych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody
należne i których nieściągalność została uprawdopodobniona.
Za wierzytelności nieściągalne uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została
udokumentowana:
1)
postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające
stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego,
albo
2)
postanowieniem sądu o:
a)
oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy
majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postę-
powania, lub
b)
umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy
majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postę-
powania, lub
c)
ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku,
albo też opisanym przeze mnie wcześniej protokołem sporządzonym przez podatnika, stwier-
dzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wie-
rzytelności byłyby równe jej kwocie albo od niej wyższe.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
1
Uwaga!
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o pdof nie uważa się za koszty uzyska-
nia przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.
Jeżeli więc zajdzie wymieniona wyżej okoliczność (a często będziemy mieć dłużnika, dla któ-
rego powstała jedna z wyżej opisanych sytuacji), będziemy mogli zaliczyć do kosztów uzy-
skania przychodów wartość wierzytelności, która uprzednio została zarachowana jako przy-
chód z działalności.
O
DPISY AKTUALIZUJĄCE
Nie stanowią co prawda kosztów uzyskania odpisy aktualizujące, ale kosztami uzyskania
przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachun-
kowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14
do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona.
Jeśli przedsiębiorca dokona odpisu aktualizującego wartość należności wyszczególnionej
w art. 35b ustawy o rachunkowości, którą uprzednio zaliczył do przychodów należnych, a jej
nieściągalność uprawdopodobni, odpis ten stanowi koszty uzyskania przychodów. Uprawdo-
podobnienie jest dużo łatwiejsze niż uznanie wierzytelności za nieściągalną.
W myśl art. 23 ust. 3 ustawy o pdof nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopo-
dobnioną, w szczególności gdy:
1)
dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan li-
kwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku albo
2)
zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozu-
mieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zo-
stało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji fi-
nansowej przedsiębiorstw i banków, albo
3)
wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana
na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
4)
wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika, na drodze powództwa sądowego.
Zauważmy, że katalog okoliczności, w których nieściągalność wierzytelności uznaje się
za uprawdopodobnioną, jest katalogiem otwartym – ustawodawca użył bowiem zwrotu
„w szczególności”.
Oznacza to, że możemy uprawdopodobnić nieściągalność również w inny sposób, przy czym
istnieje, niestety, zawsze ryzyko, że organ podatkowy zakwestionuje nasz sposób rozumienia
uprawdopodobnienia. Jednak w przypadku, w którym dłużnik zlikwidował działalność, nie
odpowiada na monity, nie można nawiązać z nim kontaktu, możemy uznać, że uprawdopo-
dobniliśmy nieściągalność.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
2
U czynnych podatników VAT kosztem uzyskania przychodów jest odpis w części dotyczącej
kwoty netto.
Uwaga: przychód!
Dokonane odpisy aktualizujące wartość wierzytelności mogą jednak stać się przychodami.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 7b i 7c ustawy o pdof do przychodów z działalności gospodarczej
zalicza się wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieścią-
galne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone
do kosztów uzyskania przychodów oraz równowartość odpisów aktualizujących wartość na-
leżności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania
przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.
Jeżeli przedsiębiorca nie podejmie odpowiednich kroków windykacyjnych, a należność się
przedawni, zaliczony w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpis aktualizacyjny stanie się
przychodem podatnika. Jeśli sytuacja gospodarcza dłużnika wskazuje na bezcelowość po-
dejmowania windykacji, korzystnym rozwiązaniem może być wtedy umorzenie należności,
o którym za chwilę.
J
AK USTALIĆ WARTOŚĆ ODPISU AKTUALIZUJĄCEGO
?
Wartość należności aktualizuje się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty,
poprzez dokonanie odpisu aktualizacyjnego w odniesieniu do:
1)
należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości –
do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności,
zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,
2)
należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeże-
li majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościo-
wego – w pełnej wysokości należności,
3)
należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega,
a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umow-
nej kwocie nie jest prawdopodobna – do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym
zabezpieczeniem należności,
4)
należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku
do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego – w wysokości tych kwot,
do czasu ich otrzymania lub odpisania,
5)
należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu praw-
dopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzo-
nej działalności lub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej
kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
3
U
MORZENIE NALEŻNOŚCI
Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika
z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Stosownie do zapisów art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o pdof nie uważa się za koszty uzyskania
przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie
art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne.
Jeśli zatem przed terminem przedawnienia wierzytelności dojdzie do skutecznego umorzenia,
należność ta, uprzednio zaliczona do przychodów, będzie stanowić koszt uzyskania przycho-
dów. Dokumentując umorzenie wierzytelności, przedsiębiorca powinien dysponować oświad-
czeniem wierzyciela o zwolnieniu dłużnika z długu oraz oświadczeniem dłużnika, że to zwol-
nienie przyjmuje – bez posiadania tego oświadczenia umorzenie długu nie będzie możliwe,
nie będzie również możliwe zaliczenie wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.
Wartość należności umorzonej ewidencjonujemy w kolumnie 13 PKPiR.
To działanie ma szczególny sens w przypadku, w którym możemy uzyskać znaczące oszczęd-
ności podatkowe.
Przykład:
Pan Adam prowadzi działalność gospodarczą. Sprzedał Panu Henrykowi usługę za kwotę
12 300 zł (VAT 23%). Do przychodów Pan Adam zaliczył 10 000 zł (netto) i zapłacił w swoim
czasie zaliczkę na podatek dochodowy. Okazało się, że Pan Henryk ciężko zachorował. Szan-
se na odzyskanie pieniędzy okazały się praktycznie zerowe. Pan Adam nie ma ochoty docho-
dzić należności na drodze sądowej, wiedząc, że spowoduje to dodatkowe koszty, a Pan Hen-
ryk nie będzie mógł zapłacić. Tymczasem zbliżał się termin przedawnienia.
Pan Adam postanowił więc umorzyć dług Panu Henrykowi w części dotyczącej należności
netto, a Pan Henryk zwolnienie z długu poświadczył. Do kosztów uzyskania Pan Adam zali-
czył na podstawie dokumentów poświadczających umorzenie oraz protokołu stwierdzającego
okoliczności i wartości umorzonych kwotę 10 000 zł, ewidencjonując ją w kolumnie 13. Po-
nieważ Pan Adam w roku, w którym nastąpiło umorzenie płacił już podatek według skali
32%, uzyskał oszczędność podatkową w kwocie 3200 zł.
Oczywiście przyjęcie przez Pana Henryka umorzenia spowodowało u niego powstanie przy-
chodu, jednak przychód ten został „zjedzony” przez inne straty Pana Henryka – i Pan Henryk
nie musiał z tego tytułu płacić podatku dochodowego.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
4
Z
BYCIE WIERZYTELNOŚCI
Czy uważacie, że zbycie wierzytelności o wartości 10 000 zł netto za złotówkę to zły interes?
Często tak. Jednak w niektórych przypadkach pozwoli nam to zaoszczędzić nawet 3200 zł.
Jak to możliwe? Należy przede wszystkim zwrócić uwagę, na jeden z przepisów art. 23 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nie stanowią kosztów uzyskania: „(…) straty z odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że
wierzytelność ta uprzednio na podstawie art. 14 została zarachowana jako przychód na-
leżny”.
Czym będzie strata w przypadku odpłatnego zbycia własnej wierzytelności? To po prostu
różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a kwotą, którą za nią uzyskamy.
Przykład:
Pan Adam prowadzi działalność gospodarczą. Nierzetelny kontrahent nie zapłacił mu kwoty
12 300 zł z tytułu sprzedanych usług (VAT 23%). Do przychodów Pan Adam zaliczył
10 000 zł (netto) i zapłacił w swoim czasie zaliczkę na podatek dochodowy. Okazało się, że
szanse na odzyskanie pieniędzy są praktycznie zerowe. Zbliżał się termin przedawnienia i Pan
Adam zastanawiał się, czy złożyć przeciwko kontrahentowi pozew. Zniechęcały go jednak
wysokie koszty.
Tymczasem zgłosiła się firma windykacyjna, która wyraziła chęć odkupienia tej wierzytelności
za kwotę 1000 zł. Pan Adam sprzedał tę wierzytelność (na marginesie – sprzedaż wierzytel-
ności własnych nie jest opodatkowana podatkiem VAT).
Przy sprzedaży tej poniósł stratę w wysokości 9000 zł (10 000 zł – 1000 zł). Stratę tę udo-
kumentował protokołem, w którym umieścił informację o dacie powstania przychodu, po-
dejmowanych działaniach związanych z odzyskaniem wierzytelności oraz informację o sprze-
daży jej za kwotę 1000 zł, a także wyliczenie straty. Do protokołu dołączył umowę z firmą
windykacyjną. Stratę w wysokości 9000 zł zaliczył do kosztów uzyskania przychodów, ewi-
dencjonując ją w kolumnie 13 PKPiR.
Pan Adam, ponieważ w roku, w którym podjął opisywane wyżej działania płacił już podatek
według skali w wysokości 32%, uzyskał oszczędność podatkową w wysokości 2880 zł.
E
WIDENCJONOWANIE W KOLUMNACH
15
I
16
Jak zapewne zauważyliście, nierzadko w trakcie kursu zwracałem uwagę na możliwości wyni-
kające z przeznaczenia kolumn 15 i 16. To jedno z częściej zadawanych pytań – podatnicy
stronią bowiem od wpisywania bardzo przydatnych informacji do PKPiR w obawie, że spowo-
duje to uznanie PKPiR za prowadzoną w sposób nieprawidłowy. Najczęściej te obawy są nie-
uzasadnione. Przypomnę fragment objaśnień:
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
5
„Kolumna 15 jest wolna. W kolumnie tej można wpisywać inne zaszłości gospodarcze
poza wymienionymi w kolumnach 1–13. W kolumnie tej można również wpisywać wydatki
odnoszące się do przychodów miesiąca lub roku następnego (lat następnych).
Kolumna 16 jest przeznaczona do wpisywania uwag co do treści zapisów w kolumnach 2–
15. Kolumna ta może być także wykorzystywana np. do wpisywania pobranych zaliczek,
obrotu opakowaniami zwrotnymi. W kolumnie tej mogą być też ewidencjonowane
przychody faktycznie przez podatnika otrzymane.”
Jeżeli planowany przez nas wpis nie spełnia warunków dotyczących kolumny 15 (chociaż
większość operacji to tzw. zaszłości gospodarcze), zwróćmy uwagę na maleńki skrót „np.”
w objaśnieniach do kolumny 16. Oznacza on otwarcie katalogu zdarzeń, które możemy ewi-
dencjonować w kolumnie 16.
Tak więc korzystajcie z kolumn 15 i 16 bez obaw – oszczędzi Wam to wiele czasu i zapobie-
gnie konieczności szukania w archiwach.
R
ACHUNEK OD OSOBY FIZYCZNEJ
–
ORYGINAŁ CZY SKAN
?
Przedsiębiorcy ze względów organizacyjnych często chcieliby móc posługiwać się skanami
rachunków wystawianych przez osoby fizyczne – z tytułu wykonywania umów o dzieło lub
zlecenia (albo w innych podobnych przypadkach). Możliwość wykorzystania do dokumento-
wania skanów przesłanych w formie elektronicznej lub kopii wykonywanych zdalnie na tele-
faksie znajdującym się u przedsiębiorcy daje spore oszczędności, przyspiesza rozliczanie
umów i jest bardzo wygodne dla obu stron transakcji.
Najczęściej jednak takiej procedury nie stosuje się – ze względu na obawy księgowych, że
operacja udokumentowana skanem rachunku (lub faksem) nie zostanie uznana za właściwie
udokumentowaną i wydatek nie zostanie uznany za koszt uzyskania przychodu. Czy słusznie?
Na wstępie należy zauważyć, że rachunek wystawiany przez osobę fizyczną nieprowadzącą
działalności gospodarczej nie jest rachunkiem w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej
– ta odnosi się bowiem do rachunków wystawianych przez osoby prowadzące działalność
gospodarczą, które nie są czynnymi podatnikami VAT i zamiast faktur VAT wystawiają inne
dokumenty (rachunki) potwierdzające sprzedaż.
Rachunek wystawiony przez osobę fizyczną, potwierdzający kwotę należności z tytułu wyko-
nywania umowy cywilnoprawnej, będzie więc z zasady dokumentem pomocniczym – po-
twierdzającym fakt poniesienia kosztu.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
6
Warto przypomnieć, że ustawodawca sformułował dość jasne warunki uznania wydatków
za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu podatkowym:
1)
wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi
on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania
przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez
osoby inne niż podatnik),
2)
wydatek jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została
podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
3)
wydatek pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospo-
darczą,
4)
wydatek poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przycho-
dów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
5)
wydatek został właściwie udokumentowany,
6)
wydatek nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania
przychodów.
Omawiając problem przedstawiony wyżej, koncentruję się na właściwym udokumentowaniu
wydatku i zakładam, że wszystkie inne warunki uznania kosztu za koszt podatkowy zostały
spełnione.
Podatnik – jako osiągający korzyść podatkową z zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania
przychodu – ma obowiązek udowodnić, że wymienione wcześniej warunki zostały spełnione.
Jednym z dowodów jest dokument potwierdzający poniesienie wydatku. Zgodnie z ogólną
zasadą jako dowód podatnik może przedstawić wszystko, co może potwierdzić jego twier-
dzenia, a nie jest sprzeczne z prawem (dowodem może być np. oświadczenie osoby otrzymu-
jącej wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy o dzieło).
Wymagania stawiane dowodom księgowym zawarte są w rozporządzeniu w sprawie prowa-
dzenia PKPiR. Rozporządzenie to uznaje za prawidłowe między innymi dokumenty zawierają-
ce co najmniej następujące dane:
a)
wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczą-
cych w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
b)
datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, któ-
rej dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada
dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
c)
przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli
przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
d)
podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospo-
darczych.
Przekazany pocztą elektroniczną lub faksem skan dokumentu będzie odpowiadał wszystkim
wymienionym wyżej warunkom (pod warunkiem że oryginał zostanie właściwie sporządzo-
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
7
ny). Dokument taki będzie więc musiał zostać uznany jako dokument potwierdzający po-
wstanie kosztu uzyskania.
Oczywiście dokumentem, który razem z tak otrzymanym rachunkiem potwierdza zaistnienie
kosztu, będzie dowód przekazania kwoty wynagrodzenia (np. wyciąg bankowy). Wskazane
jest też dla celów dowodowych posiadanie umowy, na podstawie której została wykonana
praca, za którą osoba fizyczna otrzymuje wynagrodzenie.
Zauważcie: jeżeli nie będziemy posiadali rachunku, będziemy natomiast dysponowali umową
zawierającą dane wymienione wyżej w punktach a–d, to umowa taka samoistnie będzie sta-
nowiła podstawę do ujęcia wydatku w kosztach uzyskania. Tak więc dowolna para dokumen-
tów (umowa – wyciąg lub rachunek – wyciąg) może stanowić podstawę do zarachowania
wydatku jako KUP, bez względu na to, czy będziemy posiadali kopię dokumentów, czy orygi-
nał. Jednak brak umowy może stanowić pewną komplikację w trakcie postępowania spraw-
dzającego – podatnik musi bowiem udowodnić związek wydatku z prowadzonym przedsię-
biorstwem.
D
OKUMENTOWANIE OPERACJI U PODATNIKÓW
DOKONUJĄCYCH SPRZEDAŻY W SYSTEMIE
VAT
MARŻA
Podatnicy sprzedający w systemie VAT marża spotykają się w codziennej praktyce z pewnymi
nietypowymi sytuacjami (przykładem jest chociażby kwestia ewidencjonowania marży w ka-
sie rejestrującej). Również na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych trudne sy-
tuacje występują u nich częściej niż u innych podatników.
Pamiętajmy, że bardzo często – ze względu na odmienne traktowanie sytuacji podatkowej
VAT marża przez przepisy podatku o VAT i przepisy o podatku dochodowym – zapisy w po-
datkowej księdze przychodów i rozchodów nie są zbieżne z zapisami w ewidencjach VAT.
Wynika to z faktu, że podstawa opodatkowania dla potrzeb obu tych podatków ustalana jest
odmiennie.
Specyfika działalności opodatkowanej w systemie VAT marża (obrót towarami używanymi)
powoduje, że nierzadko podatnicy nabywają towary od osób fizycznych (np. autokomisy,
handel dziełami sztuki itp.). Z tego tytułu mają obowiązek uiścić podatek od czynności cywil-
noprawnych w sytuacjach, w których podatek ten jest wymagany.
Podatek ten stanowi dla nich koszt uzyskania przychodu i należy go zaksięgować w kolum-
nie 13 PKPiR.
Jeżeli następuje nabycie towaru w celu jego dalszej odsprzedaży, zasady księgowania nie
odbiegają od zasad ogólnie stosowanych, z wyjątkiem konieczności dokumentowania
nabyć od ludności albo umowami, albo dowodami wewnętrznymi – jeżeli rozporzą-
dzenie PKPiR na to pozwala i wydatek znalazł się w katalogu nabyć, które można udokumen-
tować dowodem wewnętrznym.
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
8
Jeżeli jednak towar trafia do sprzedawcy w ramach umowy komisu, samo „wstawienie”
do komisu towaru używanego nie stanowi dla sprzedawcy jego nabycia – nie powstaje wo-
bec tego u niego koszt nabycia towaru. Nie oznacza to jednak, że takie przyjęcie do komisu
nie powinno być ujęte w PKPiR. Dla celów kontrolnych, ewidencyjnych i ew. postępowania
dowodowego w trakcie postępowania podatkowego lub kontroli zalecam, aby takie przyjęcie
ująć w PKPiR, wykorzystując do tego celu kolumnę 15.
Aby prawidłowo ewidencjonować przychody ze sprzedaży w PKPiR w systemie VAT marża,
niezbędne jest posługiwanie się dodatkową ewidencją prowadzoną dla celów podatku VAT.
Ewidencja ta (art. 120 ust. 15 ustawy o VAT) musi zawierać w szczególności kwoty nabycia
towarów, niezbędne do określenia kwoty marży.
Ponieważ przychód dla celów PKPiR będzie stanowiła kwota uzyskana ze sprzedaży, pomniej-
szona o wartość naliczonego podatku VAT, z ewidencji tej uzyskamy właśnie wartość podat-
ku VAT marża.
Przykład:
Pan Adam nabył używany samochód od osoby fizycznej za kwotę 25 000 zł (koszt nabycia
towarów handlowych w kolumnie 10). Następnie sprzedał ten samochód za kwotę 30 000 zł,
wystawiając fakturę VAT marża.
Podatek VAT został wyliczony od kwoty marży – wyniósł on 934,96 zł. Kwota przychodu,
którą należy zaksięgować w kolumnie 7, to 30 000 zł – 934,96 zł = 29 065,04 zł.
By właściwie udokumentować ten zapis, należy posłużyć się fakturą VAT marża, a ponieważ
nie ma na niej wykazanej kwoty podatku VAT, dodatkowo załączamy opis zawierający odwo-
łanie do odpowiedniej pozycji ewidencji prowadzonej dla celów podatku VAT – w ewidencji
tej uwidoczniona jest bowiem wartość podatku VAT marża.
S
PRZEDAŻ DOKUMENTOWANA PARAGONAMI Z KASY FISKALNEJ
W PRZYPADKU
VAT
MARŻA
Jeżeli sprzedaż dokumentowana jest paragonem, do którego została wystawiona faktura VAT
marża, wówczas zgodnie z § 20 ust. 4 rozporządzenia w sprawie prowadzenia PKPiR do księ-
gi nie wpisuje się kwot wynikających z faktur dokumentujących dokonanie sprzedaży,
a sprzedaż ewidencjonuje się na podstawie paragonu. Podatnik jest obowiązany do połącze-
nia w sposób trwały zwróconych oryginałów paragonów fiskalnych z kopiami wystawionych
faktur.
To w przypadku sprzedaży w systemie VAT marża rodzi spory problem.
Ewidencjonowaniu na kasie rejestrującej podlega cała wartość sprzedaży towaru (kwota na-
leżna od nabywcy), tj. kwota nabycia towaru powiększona o kwotę marży. Ze względu
Zrozumieć PKPiR – lekcja 14
podatki
.biz
Stron
a
1
9
na specyfikę tego rodzaju opodatkowania stosuje się przy rejestracji na kasie rejestrującej
sposób – zgodny z zaleceniami dyrektorów Izb Skarbowych (czyli fiskusa), ale nie całkiem
zgodny z literalnym brzmieniem przepisów. Otóż, dla opodatkowania dostawy towarów
od marży można przyporządkować jedną z liter, którymi oznaczamy wysokość stawek, i przy-
pisać stawkę dla sprzedaży VAT marża 0%. Jest to tzw. zero techniczne – chodzi o to, żeby
wykazać prawidłową kwotę przychodu brutto.
Serwisant, programując kasę, powinien odnotować w książce serwisowej, że określona litera
jest przyporządkowana do sprzedaży opodatkowanej zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT.
W ten sposób za pomocą kasy ewidencjonowana jest wartość brutto sprzedaży.
Podatnik, dysponując tak wystawionym paragonem, powinien dla potrzeb ustalenia przycho-
du należnego (bez podatku VAT) posłużyć się prowadzoną dodatkowo ewidencją dla potrzeb
opodatkowania marży.
W praktyce oznacza to dodatkowe obowiązki dokumentacyjne – do takiego paragonu należy
bowiem dołączyć odpowiedni opis wyjaśniający różnicę pomiędzy kwotą wykazaną na para-
gonie a zmniejszeniem o podatek VAT marża. Można oczywiście w tym celu przywołać od-
powiednią pozycję ewidencji VAT prowadzonej dla potrzeb tego podatku.
P
ODSUMOWANIE
W dzisiejszej lekcji przedstawiłem tylko niektóre z problemów, które napotkacie w praktyce
księgowania w PKPiR. W kolejnej lekcji zajmę się wyliczeniem dochodu na podstawie PKPiR
i kwestiami związanymi z nieuznaniem PKPiR za rzetelną i niewadliwą. Dokonam również
podsumowania końcowego – kolejna lekcja będzie bowiem ostatnią lekcją naszego kursu,
który w swoim założeniu przeznaczony jest dla osób początkujących. Mam nadzieję, że
po czternastu lekcjach już się za takie nie uważacie.
Romuald Gabrysz