BANK1, DZIAŁALNOŚĆ KREDYTOWA BANKU


DZIAŁALNOŚĆ KREDYTOWA BANKU

  1. Działalność kredytowa a działalność banku.

  1. Ryzyko kredytowe i formy jego ograniczania

  1. Podstawy prawne działalności kredytowej i etyka kredytowania

  1. Produkty parakredytowe i rodzaje kredytów,

- kredyty szczególne (dla rolników, na restrukturyzację, mieszkaniowe).

5. Procedura kredytowania i rozpatrywania wniosku kredytowego a współpraca klienta z bankiem.

  1. Analiza ekonomiczno-finansowa,

  1. Ocena zdolności kredytowej podmiotu gospodarczego

- podstawowe wskaźniki i analizy

  1. Ocena wniosku o kredyt inwestycyjny.

  1. Ocena zdolności kredytowej osoby fizycznej.

  1. Ustanowienie zabezpieczenia kredytowego.

  1. Przyczyny złych kredytów,

12. Repetytorium.Zaliczenie

BANK1.DOC99-10-12

DZIAŁALNOŚĆ KREDYTOWA BANKU

Wstęp.

Jeśli ktoś sądzi, że działalność kredytowa banku polega tylko na przyjęciu wniosku kredytowego jego rozpatrzeniu i udzieleniu kredytu to myli się z pewnością.

Działalność kredytowa a wielokierunkowość działalności bankowej.

Działalność kredytowa banku jest związana ściśle z wieloma czynnościami bankowymi, wymaga pracy wielu departamentów banku w zasadzie wszystkich jego struktur organizacyjnych od prezesa banku poczynając do służb administracyjnych, dostarczających odpowiedniego sprzętu, informatyków dbających o funkcjonowanie systemu ewidencji itd.

1. Działalność kredytowa banku ma odzwierciedlenie i jest zaznaczona już na samym początku powstawania instytucji finansowej. Instytucja finansowa jaką jest bank powstaje na podstawie regulacji Prawa bankowego. Odpowiednie artykuły tego prawa mówią, iż nowo tworzony bank aby uzyskać licencję musi spełnić określone warunki, tj.:

- posiadać kapitał,

- odpowiedni zarząd i przygotowany personel,

- plan działania.

W planach tych określone muszą być podstawowe dokumenty finansowe tj. bilans, rachunek wyników i strat. W bilansie zaś zakłada się pozycje aktywne i pasywne oraz proporcje w aktywach bankowych. W zasadzie kredyty w tradycyjnych bankach handlowych, detalicznych mają największy udział w normalnych warunkach rozwijającej się gospodarki. Inaczej rzecz się ma w warunkach recesji gospodarczej, gdy udział kredytów w aktywach spada na rzecz papierów wartościowych, Inaczej sprawa wygląda w bankach inwestycyjnych, gdzie większą rolę odgrywają produkty parakredytowe a nie klasyczne kredyty.

2. Działalność banku opiera się również o zapisy statutowe, w których to określane są podstawowe zadania i zakres działalności.

3. Ponadto banki w swojej działalności określają plany długoletnie, strategiczne jak również krótkookresowe, w których określają źródła finansowania poszczególnych pozycji aktywów.

Szczególne znaczenie w tych planach ma określenie:

Działalność kredytowa ma więc odzwierciedlenie:

1/ w planach banków,

2/ polityce stopy procentowej, tworzeniu rezerw, bezpośrednim zarządzaniu ryzykiem bankowym,

3/ tworzeniu instrukcji i procedur bankowych, regulaminów kredytowania i metodyki oceny zdolności kredytowej,

4/ przyjmowaniu i rozpatrywaniu wniosków kredytowych, ocenie zdolności kredytowej,

5/ przygotowywaniu decyzji kredytowych,

6/ uruchamianiu kredytu, ewidencji kredytu i przyjmowaniu zabezpieczenia,

7/ controlingu kredytu, kontroli wewnętrznej i zewnętrznej,

8/ sprawozdawczości kredytowej na potrzeby wewnętrzne i zewnętrzne,

9/ windykacji kredytów,

10/ restrukturyzacji kredytów.

HISTORIA PIENIĄDZA I KREDYTU

Historia kredytu powiązana jest z historią pieniądza, gdyż najefektywniejszy sposób udzielania kredytu występuje w gospodarce pieniężnej. Kredyt jest zjawiskiem starszym niż pieniądz i gospodarka pieniężna. Historia przypisuje wynalazek pieniądza Sumerom, tj. 3100 lat pne. Sumerowie wybierali metale szlachetne do określenia wartości pieniądza. Istniał również pieniądz towarowy np. w Babilonii w postaci srebrnej kaczki o określonej wadze. Również w XIX wieku w Etiopii stosowano pieniądz towarowy, były to płytki soli. Szczególną formą pieniądza towarowego były sztuki metali szlachetnych w starożytnej Sparcie i starożytnych Chinach. W VII w pne wprowadzono do obiegu monety kruszcowe, które przyczyniły się do rozwoju handlu między Europą i Azją.

Kredyt zgodnie z pochodzeniem słowa wywodzi się od słowa łacińskiego credere co oznacza ufać, wierzyć. A więc kredyt oznacza na podstawie zaufania udostępnienie w użytkowanie składników majątku w zamian za ekwiwalent. Historia kredytu nieodłącznie związana jest z historią bankowości.

Nazwa bank pochodzi od słowa banca, oznaczającego stół do wymiany pieniędzy. Historia mówi, iż banki znane były już w starożytności, istniały domy bankowe w Babilonii w VI w pne. Banki te zajmowały się głównie wekslarstwem, czyli wymianą pieniędzy, w mniejszym zakresie kredytowaniem. Upadek starożytnej kultury spowolnił rozwój bankowości, dopiero rozkwit handlu w miastach włoskich w XII w powoduje powstanie wielu firm bankierskich w Genui. Obok firm prywatnych powstają banki zakładane przez miasta, np. Bank Wenecki w roku 1171, Bank Genueński w roku 1320, w 1619 powstaje Bank Amsterdamski. Trudniły się one przede wszystkim wymianą pieniędzy, ponieważ kościół krytykował pobieranie opłat za kredyt, kredyty były w bardzo niewielkim stopniu udzielane przez te banki.

Dopiero w XVII w powstają banki ery nowożytnej, na początku w Londynie w roku 1694 Bank Angielski i banki w XIX obsługujące rozwijający się przemysł i handel. W 1852 r. bank francuski Societe Generale, następnie bank w Austrii, Niemczech /Deutsche Bank w 1870 r./, a słynny Allgemeine Deutsche Kreditanstalt w 1856 r.

HISTORIA KREDYTU W POLSCE

Historia rozpoczyna się od powstania zakładów zastawczych, lombardowych, pierwszy został założony w Krakowie z inicjatywy księdza Skargi w 1585 r. przy Arcybractwie Miłosierdzia, drugi we Lwowie w 1772 r. W 1825 r. powstało pierwsze Towarzystwo Kredytowe Ziemiańskie z siedzibą w Warszawie a 1828 r. z inicjatywy ówczesnego ministra skarbu Królestwa Polskiego, Lubeckiego powstał Bank Polski. Bank ten miał w swoim zarządzie górnictwo, opiekował się przemysłem tkackim i żelaznym, przyczynił się do budowy sieci kolejowych i drogowych oraz Kanału Augustowskiego. Był pośrednikiem w handlu z Anglią i kredytował handel zbożem. W 1870 r. powstał Bank Handlowy z siedzibą w Warszawie. Bank ten utrzymywał także oddziały w Rosji i reprezentował interesy przemysłu i handlu Królestwa z Cesarstwem Rosyjskim. W tym okresie powstają również następne banki takie jak Bank Dyskontowy, Bank Przemysłowy Warszawski, Bank Kupiecki Łódzki, Polski Bank Przemysłowy i Polski Bank Krajowy.

ISTOTA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI FINANSOWYCH

W gospodarce rynkowej opartej ma podziale pracy i pieniądzu podmioty gospodarcze można podzielić na deficytowe i nadwyżkowe. Podmioty deficytowe do szczególnie sektor publiczny i sektor przedsiębiorstw, natomiast sektor gospodarstw domowych jako całość występuje jako sektor nadwyżkowy. Instytucje finansowe są pośrednikami finansowymi pomiędzy podmiotami deficytowymi i nadwyżkowymi:

- przyjmują one środki płatnicze od pierwotnych dawców w zamian za obietnicę późniejszej spłaty,

- udostępniają pierwotnym biorcom środki pieniężne w zamian za późniejszą spłatę.

Na przykład w systemie niemieckim pośrednikami finansowymi są instytucje kredytowe:

Pośrednikami finansowymi w szerszym sensie są również podmioty, które ułatwiają i czynią efektywniejszymi bezpośrednie zawieranie kontraktów finansowych. Wyróżnia się trzy rodzaje takich usług:

1/ pośrednictwo w zawieraniu umów finansowych,

2/ informowanie potencjalnych dawców środków o istnieniu potencjalnych możliwości inwestowania,

3/ przejmowanie pewnych, określonych rodzajów ryzyka.

Usługi pośrednictwa świadczą:

- maklerzy finansowi,

- agenci i maklerzy ubezpieczeniowi,

- maklerzy reasekuracyjni /przejmowanie ryzyka instytucji ubezpieczeniowych/.

Usługi informacyjne świadczą agencje wydające biuletyny giełdowe, oceniające zdolność kredytową, centrale ewidencyjne. Przejmowanie ryzyka oferują ubezpieczyciele kredytów, banki komercyjne.

Ogólnie operacje bankowe dzielą się na aktywne i pasywne. Operacje aktywne to przede wszystkim udzielanie kredytów, inwestowanie w akcje i udziały oraz zakup papierów rządowych. Operacje pasywne polegają na przyjmowaniu depozytów od osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, także na zaciąganiu zobowiązań w banku centralnym.

Operacje pośredniczące w tych podstawowych operacjach aktywnych i pasywnych polegają na:

1/ prowadzeniu rachunków bankowych,

2/ prowadzeniu rozliczeń pieniężnych,

3/ doradztwie finansowym i inwestowaniu wolnych środków klientów,

4/ pośrednictwo w operacjach papierami wartościowymi,

5/ usługi różne.

PŁYNNOŚĆ

Aktywa generują Pasywa generują

dochody koszty

Operacje bankowe wg L.Jaworskiego i Zb.Krzyżkiewicza:

bilansowe:

- aktywne,

- pasywne,

- pośredniczące operacje usługowe;

1. prowadzenia rachunków bankowych,

2.prowadzenia rozliczeń pieniężnych,

3. doradztwo finansowe,

4. pośrednictwo w operacjach papierami wartościowymi,

5. usługi różne, wystawianie opinii bankowych.

Literatura:

*

1. Michael Bitz, Produkty bankowe. Rynek usług finansowych, Poltext, Warszawa 1996.

2. Witold Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 1997.

3. Robert Patterson, Poradnik kredytowy dla bankowców, Twigger, Warszawa 1995.

4. Donald R. Fraser, Lyn M. Fraser, Ocena wyników działalności banku komercyjnego. Analiza finansowa, Związk Banków Polskich, Warszawa 1996.

5. Ewa Popowska, Włodzimierz Wąsowski, Rachunkowość bankowa /wyd. drugie/, Biblioteka Menedżera i Bankoiwca, Warszawa 1996.

6. Marian Wysocki, Poradnik inspektora kredytowego /wyd. drugie/, Twigger SA, Warszawa 1997.

7. Jordi Canals, Strategie konkurencyjne w europejskiej bankowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

8. Erhard Glogowski, Manfred M*nch, Nowe usługi finansowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.

9. Paweł Wyczański, Marta Gołajewska, Polski system bankowy 1990-95, Fundacja im. Friedricha Eberta, Warszawa 1996.

10. Izabela Heropolitańska Elżbieta Borowska, Kredyty i Gwarancje Bankowe, , Twigger, W-wa 1995r.

11. Zofia Zawadzka , Ryzyko Bankowe , Ryzyko stopy procentowej i ryzyko walutowe, SGH, Studia Finansowo - Bankowe, W-wa ,Poltext, 1995.

12. W. L. Jaworski, Bankowość ,Podstawowe założenia, SGH, Studia Finansowo - Bankowe, Poltext, W-wa 1995.

&

UWAGA !

ZALICZENIE PRZEDMIOTU W DNIU 26.05.1998 r.

FORMA: odpowiedź ustna na zadane 2-3 pytania.

dr Krystyna Mościbrodzka

PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI KREDYTOWEJ

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

USTAWY:

Rozporządzenia prezesa NBP

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
STATUTY BANKOWE WYMAGANIA LICENCYJNE

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

ZARZĄDZENIA ZARZĄDU BANKU,

INSTRUKCJE,

REGULAMINY,PROCEDURY

0x08 graphic

UPROSZCZONY BILANS BANK

AKTYWA

PASYWA

I. Kasa

I. Zobowiązania

II. Papiery dłużne

1. Banku centralnego

III. Należności

- od osób fizycznych

- od podmiotów gospodarczych

- od budżetu

2. Innych instytucji finansowych

IV. Akcje udziały

3. Zobowiązania wobec osób fizycznych

(lokaty złotowe i dewizowe)

V. Wartości niematerialne i prawne

4. Zobowiązania wobec podmiotów

gospodarczych

( lokaty złotowe i dewizowe)

VI. Majątek trwały

5. Zobowiązania z tytułu papierów

wartościowych

VII. Rozliczenia międzyokresowe czynne

II. Fundusze specjalne

Rezerwy

III. Kapitał własny:

podstawowy,

zapasowy,

IV. Rozliczenia międzyokresowe bierne

Zobowiązania pozabilansowe, z tytułu:

1. weksli akceptowanych, indosowanych,

czeków, akredytyw,

2. udzielonych gwarancji i poręczeń,

3. pozostałe /zobowiązania z tytułu operacji

kupno-sprzedaż z klauzulą odkupu.

ROZWÓJ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE

PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

W gospodarce centralnie planowanej pieniądz służył do rejestrowania zdarzeń gospodarczych. Nie istniał rynek pieniężny a przedsiębiorstwa państwowe nie koncentrowały się na racjonalności ekonomicznej w swojej działalności. Środki były centralnie rozdzielane pomiędzy podmioty gospodarcze w ilości niezbędnej do zadań, w takiej sytuacji zbędny był rynek bankowy i konkurencja. Funkcję banku gospodarczego spełniał Narodowy Bank Polski. Oprócz tego istniały również PKO, która w latach 70-tych została włączona do NBP, Bank Handlowy /obsługujący handel zagraniczny/ oraz PKO S.A. obsługujący operacje dewizowe ludności. Ponadto funkcjonował BGŹ oraz Bank Gospodarstwa Krajowego i Bank Inwestycyjny.

W latach 1980-81 okazały się niezbędne reformy gospodarcze. Przyjęto więc w 1982 roku Prawo bankowe umożliwiające tworzenie nowych banków z udziałem kapitału niepaństwowego. Jednak jedynie Rada Ministrów była upoważniona do decydowania o działalności banku. Na mocy tej ustawy powstał w 1986 r. Bank Rozwoju Eksportu a w 1989 r. Bank Inicjatyw Gospodarczych oraz Łódzki Bank Rozwoju. Prawo bankowe z 1982 r. oddzieliło NBP od Ministerstwa Finansów. W następnych latach zaczęły powstawać nowe banki. Z NBP wydzielono 9 banków komercyjnych oraz uchwalono w 1989 r. nowe prawo bankowe. Banki uzyskały prawo o przedmiocie swojej działalności, wielkości akcji kredytowej oraz wysokości stóp procentowych od kredytów i depozytów. Wprowadzono zasadę dobrowolności w nawiązywaniu kontaktów bank - przedsiębiorstwo. Wprowadzono także możliwość zakładania nowych banków, posiadając kapitał w 1989 r. w wysokości 4 mld. zł. W 1990-91 podniesiono wymogi kapitałowe do 10 i 20 mld. zł. W 1992 minimum kapitałowe wynosiło 70 mld. zł, obecnie wynosi 5 mln ECU.

Pod koniec 1990 roku istniało 61 banków ogólnokrajowych oraz 1562 małe banki spółdzielcze. Większość banków miała bardzo niskie kapitały. Na koniec 1996 roku istniało 79 funkcjonujących banków, w tym 23 z przewagą kapitału zagranicznego, 42 w przewagą kapitału polskiego, 7 banków wyłonionych z NBP oraz 6 banków specjalistycznych.

Działalność banku nieodłącznie związana jest z ryzykiem

Ryzyko bankowe dzieli się na :

Wszystkie wymienione ryzyka są ze sobą powiązane i nie występują samodzielnie oraz są związane z kredytowaniem.

Ryzyko płynności występuje wtedy, gdy zagrożona jest zdolność banku do spłacania zobowiązań. Następuje to wtedy gdy część kredytobiorców nie spłaca kredytów, a część klientów wycofuje swoje depozyty.

Ryzyko kredytowe może wynikać ze złej oceny zdolności kredytowej, polega na nie spłacaniu przez klienta zobowiązania kredytowego. Staje się wyjątkowo niebezpieczne ,gdy dotyczy wielu klientów, gdyż wywołuje utratę płynności przez bank.

Ryzyko stopy procentowej polega na negatywny wpływie stopy procentowej na sytuację finansową banku. wynikającą z niedopasowania wysokości stóp procentowych i struktury pasywów i aktywów banku.

Ryzyko walutowe to niebezpieczeństwo pogorszenia sytuacji finansowej banku na skutek zmian kursu walutowego, wynikające z niedopasowania pozycji aktywnych i pasywnych wyrażonych w walutach.

Rozmiary ryzyka zależne są od wielu zmiennych,

czynników zewnętrznych - ogólnogospodarczych , polityki państwa, polityki stopy procentowej i kursu walutowego NBP, stopy inflacji , zachowań konsumentów, deficytu budżetowego, rozwoju przedsiębiorstw, dynamiki inwestycji, konkurencyjności polskiej gospodarki itp.

oraz

czynników wewnętrznych - wewnętrznego zarządzania ,strategii działania , rozwoju nowych produktów, zakresu działalności, sprawności kontroli wewnętrznej.

Ryzyko kredytowe bezpośrednio powoduje powstanie kredytów wątpliwych i straconych.

Wartość należności wątpliwych i straconych w bankach w latach 1991-1995 w mld zł.

Rok

Należności wątpliwe

Należności stracone

Udział w kredytach ogółem w %

1991

8819,3

5097,1

8,5

1992

21668,4

27275,2

22,0

1993

18167,1

53689,4

35,2

1994

19001,2

66474,9

32,2

1995

17298,7

67170,2

18,5

Relacja odsetek zapłaconych za depozyty do odsetek otrzymanych za kredyty w %

1990

1991

1992

1993

1994

1995

55,2

67,2

80,1

98,2

107,0

65,7

Wzrost ryzyka bankowego i kredytowego w szczególności spowodowane jest liberalizacją rynków finansowych, integracją ekonomiczną gospodarek, rozwojem nowych instrumentów finansowych.

Ryzyko stopy procentowej wynika ze zmniejszenia się różnicy pomiędzy odsetkami otrzymanymi a odsetkami płaconymi przez bank.

Ryzyko związane z pozycjami o stałej stopie procentowej.

stopy procentowe rosną

aktywa - nie ma możliwości podniesienia stóp pasywa - rosną koszty

stopy spadają

aktywa - spadają odsetki czyli dochody pasywa stałe

Ryzyko to wynika z przewartościowania także papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu , gdyż przy rosnącej stopie procentowej spada kurs sprzedaży tych papierów.

Ryzyko związane z pozycjami o zmiennej stopie procentowej

Polega na zmniejszaniu się różnicy między kwotą otrzymanych odsetek a odsetek zapłaconych przy zmianach rynkowej stopy procentowej i różnej elastyczności dopasowania się aktywów i pasywów na skutek tych zmian.

Wielkość ryzyka stopy procentowej zależy od:

- wielkości zmian stopy procentowej

- wolumenu transakcji dla których terminy zmiany oprocentowania

nie zostały zsynchronizowane

Metoda zarządzania ryzykiem stopy procentowej metodą luki ( gap).

Polega na zestawieniu niedopasowania aktywów i pasywów w określonych okresach zapadalności i wymagalności oraz obliczenia wskaźnika luki.

zmiana dochodu netto z odsetek = gap * zmiana stopy % * czas

Graniczna stopa % to minimalna stopa którą w przypadki nadwyżki po stronie pasywów powinien uzyskać bank aby nie ponieść strat.

ra * q a - rp * q p

G = --------------------------------------------

qa -q p

ra- przeciętne oprocentowanie aktywów o stałej stopie %

rb - przeciętne oprocentowanie pasywów o stałej stopie procentowej

qa- suma aktywów o stałej stopie %

q p- suma pasywów o stałej stopie %

Analiza okresowa jako metoda duration

t * PV t

d = ------------------------

PV t

PVt jest to wartość teraźniejsza instrumentu finansowego, czyli zdyskontowana wartość odsetek i spłaty kapitału

t - wagi okresowe

d - wskaźnik duration jest to przeciętny czas zaangażowania środków finansowych dla danego produktu

Jeśli wskaźnik duration dla aktywów o stałej stopie jest wyższy niż wskaźnik dla pasywów to wystąpi zagrożenie dla banku w przypadku wzrostu stóp procentowych.

Jeśli duration jest mniejszy dla aktywów niż dla pasywów to wystąpi zagrożenie dla banku w przypadku spadku stóp procentowych.

Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej