Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

1

MODEL

 ODPOWIEDZI I SCHEMA

T PUNKT

OW

ANIA

W

ażne doświadczenia – poziom r

ozszerzony

Zadanie

Odpowiedzi

Uwagi

Punktacja

za czynność

za 

zadanie

1

– za poprawnie wskazaną obserwację:

Obserwacja: 

Zawartość zlewki uległa r

ozdzieleniu na dwie warstwy

 / 

Otrzymano klar

owny

 

roztwór

.

1.1

1

1

2

– za poprawnie uzupełniony wniosek i poprawne uzasadnienie:

Wniosek: Metanol 

bardzo dobrze r

ozpuszcza się

 / 

praktycznie nie r

ozpuszcza się 

w wodzie.

Uzasadnienie: 

Cząsteczka metanolu ma budowę polarną, dlatego metanol dobrze 

rozpuszcza się w r

ozpuszczalniku polarnym

.

lub Między cząsteczkami metanolu i cząsteczkami wody tworzą się wiązania wodor

owe.

lub inne poprawnie  sformułowane  uzasadnienie odnoszące  się do budowy  cząsteczki metanolu

2.1

1

1

3

– za wybór odpowiedniej metody rozdziału: 

destylacja

3.1

1

1

4

– za poprawnie sformułowane obserwacje:

W

ydziela się (bezbarwny) gaz o charakterystycznym zapachu

.

4.1

1

1

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

2

5

– za poprawną metodę rozwiązania – za obliczenia i wynik z jednostką: 

6,9 cm

3

Przykładowe r

ozwiązanie

:

n = 0,5 ∙ 0,2 = 0,1 mol

 

1 mol — 63 g

0,1 mol — 

m

s

 

=> 

m

s

 = 6,3 g

C

p

 = 65%

 

czyli

 

65 g — 100 g roztw

.

 

6,3 g — 

m

r

 

=> 

m

r

 = 9,7 g

V

r

=

=

97

14

,

,

g g cm

3

6,

9c

m

3

lub inny prawidłowy  sposób rozwiązania

5.1

1 1

3

– za poprawnie uzupełniony opis czynności:

Kolbę miarową o objętości 500 cm

3

 napełnić do połow

y wodą destylowaną. Za pomocą 

pipety odmierzyć i dodać 

6,9

 cm

3

 65-proc. kwasu azotowego(V). Zawartość kolby 

wymieszać, a następnie 

dodawać (por

cjami) wodę ze zlewki. Ostatnie kr

ople wody dodać 

za pomocą pipety aż do kr

eski (menisk dolny)

. Kolbę zamknąć korkiem i wymieszać jej 

zawartość.

lub inaczej poprawnie  sformułowane  czynności; uczniom  należy zwrócić uwagę  na celowość użytego  sprzętu laboratoryjnego

5.2

1

6

a) za poprawne uzupełnienie obu zdań:

Wskazanie wagi, na której znajdował się sód, ( 

wzr

osło

 , 

zmalało ,

 nie uległo zmianie ).

Wskazanie wagi, na której znajdował się jod, ( wzrosło ,

 zmalało

 , 

nie uległo zmianie ).

6.1

1

2

b) za poprawnie sformułowane uzasadnienie:

Sód jest bardzo aktywny – r

eaguje z zawartym w powietrzu tlenem (tworząc nadtlenek 

sodu), dlatego wskazanie wagi wzr

osło.

Jod ulega sublimacji, dlatego wskazanie wagi zmalało.

lub inaczej poprawnie  sformułowane  uzasadnienie

6.2

1

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

3

7

– za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia:

C

 / D

C

 / D

A /

 B

1.

2.

A

 / B

CHCl

3

CHCl

3

7.1

1

1

8

a) za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli:

Probówka

Sposób identyfikacji wydzielającego się gazu

Równanie reakcji/zapis procesu

1

Do wylotu pr

obówki przyłożyć palące się 

łuczywko.

2H

2

 + O

2

 → 2H

2

O

2

Do wylotu pr

obówki zbliżyć zwilżony wodą 

uniwersalny papier

ek wskaźnikowy

.

SO

2

 + H

2

O 

→ ←

 HSO

3

–

 + H

+

lub zapis: SO

2

 + H

2

O 

→ ←

 H

2

SO

3

H

2

SO

3

 → ←

 HSO

3

–

 + H

+

HSO

3

–

 → ←

 SO

3

2–

 + H+

8.1

2 × 1

3

b) za poprawne określenie barw otrzymanych roztworów:

Probówka 1: 

jasnozielona (zielona) przechodząca w żółtobrunatną

Probówka 2: 

bezbarwna

– za wyłączne  określenie barwy jako  „jasnozielona” uczeń  otrzymuje punkt  – za wyłączne  określenie barwy jako  „żółtobrunatna” uczeń  nie otrzymuje punktu

8.2

1

9

– za poprawne uzupełnienie tabeli i uzupełnienie zdania:

Probówka 1

Probówka 2

Probówka 3

Reakcja nie zachodzi.

MnO + 2H

+

 → Mn

2+

 + H

2

O

Reakcja nie zachodzi.

Charakter chemiczny tlenku manganu(II): 

kwasowy

 /

 amfoteryczny

 /

 zasadowy

 /

 obojętny

.

9.1

1

1

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

4

10

a) za poprawne określenie barwy i poprawne uzasadnienie obserwacji:

Barwa wskaźnika: 

czerwona (pomarańczowoczerwona)

Uzasadnienie: 

Mn

2+

 + 2H

2

O 

→ ←

 Mn(OH)

2

 + 2H

+

10.1

1

3

b) za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli:

Obserwacja

Równanie reakcji

Bezpośrednio  po

 dodaniu NaOH

(aq)

W

ytrącił się biały osad.

MnCl

2

 + 2NaOH → Mn(OH)

2

 + 2NaCl

Po upływie kilku  godzin

(Przy powierzchni)  biały osad zmienił  barwę na brunatną.

2Mn(OH)

2

 + O

2

 → 2MnO

2

 + 2H

2

O

lub zapis:

2Mn(OH)

2

 + O

2

 

→

  

→ 

2MnO(OH)

2

2Mn(OH)

2

 + O

2

 

→

  

→ 

2(MnO

2

 ∙ H

2

O)

10.2

2 × 1

11

– za poprawne uzupełnienie schematu i podanie nazwy jonów:

Cr

3+

H

2

O

2 

, 

O

H

–

Nazwa jonów: 

(aniony) chr

omianowe(VI)

11.1

1

1

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

5

12

a) za wskazanie odpowiednich numerów zlewek oraz określenie typu i mechanizmu reakcji:

Numer / numery zlewek: 

2, 

5

Typ reakcji: 

substytucja

 / 

addycja

Mechanizm: 

nukleofilowy

 / 

elektr

ofilowy

 / 

wolnor

odnikowy

12.1

1

2

b) za wskazanie odpowiednich numerów zlewek oraz określenie typu i mechanizmu reakcji:

Numer / numery zlewek: 

1, 

4

Typ reakcji: 

substytucja

 / 

addycja

Mechanizm: 

nukleofilowy

 / 

elektr

ofilowy

 / 

wolnor

odnikowy

12.2

1

13

– za poprawne uzupełnienie tabeli:

Charakterystyka

Oznaczenie literowe związku 

spełniającego warunek

W

odny roztwór tej substancji przewodzi prąd elektryczny

.

C, E

W

odny roztwór tej substancji wykazuje odczyn obojętny

.

A, B, D

Po dodaniu zawiesiny Cu(OH)

2

 do roztworu tej substa

ncji 

i wymieszaniu powstaje klarowny

, szafirowy roztwór

.

B, D

Po dodaniu zawiesiny Cu(OH)

2

 do roztworu tej substa

ncji 

i ogrzaniu powstaje pomarańczowoczerwony osad.

D

Reaguje z zasadą sodową.

C, E

13.1

za 5 

poprawnych  uzupełnień 

 

– 2 pkt

za 3–4  poprawne 

uzupełnienia 

 

– 1 pkt

za 0–2  poprawne 

uzupełnienia 

 

– 0 pkt

2

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

6

14

– za poprawnie narysowane wzory półstrukturalne (grupowe) zidentyfikowanych alkoholi:

Alkohol nr 1: 

CH

3

CH

3

CH

3

OH

C

Alkohol nr 2: 

CH

3

CH

2

OH

CH

2

CH

2

Alkohol nr 3: 

CH

3

CH

OH

CH

2

CH

3

14.1

1

1

15

– za poprawne uzupełnienie obserwacji:

Obserwacje: 

W

 obu pr

obówkach wydziela się (bezbarwny

, bezwonny) gaz. 

Intensywniejsze wydzielanie gazu widać w pr

obówce, do któr

ej wlano kwas mrówkowy

.

lub inaczej poprawnie  sformułowane  obserwacje  umożliwiające  odróżnienie kwasów

15.1

1

1

16

– za poprawne uzupełnienie wiersza tabeli:

Zlewka 

z 

roztworem

Barwa wskaźnika

Uzasadnienie

HCl

bezbarwny

 , 

żółty

(W

 r

oztworze kwasu stężenie jonów H

+

 jest 

duże) zgodnie z

 r

egułą przekory układ  dąży do 

zmniejszenia 

stężenia 

jonów H

+

 – 

stan równowagi 

reakcji przesuwa się w

 lewo – w

 str

onę formy 

niezdysocjowanej.

NaOH

bezbarwny

 , 

żółty

(W

 r

oztworze zasady stężenie jonów OH

–

 jest 

duże → łączą się one z

 jonami H

+

, zmniejszając 

ich stężenie) zgodnie z

 r

egułą przekory układ 

dąży do zwiększenia stężenia jonów H

+

 – stan 

równowagi r

eakcji przesuwa się w

 prawo 

– 

w

 str

onę formy zdysocjowanej.

lub inne poprawnie  sformułowane  uzasadnienie odnoszące  się do reguły przekory

16.1

2 × 1

2

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b

Badanie wyników nauczania z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A., Kraków 2014

Z

K
am

or

7

17

– za wybór odpowiedniego odczynnika oraz zaznaczenie odpowiedniego fragmentu  w

 cząsteczce związku:

Odczynnik: 

świeżo strącony wodor

otlenek miedzi(II)

H

2

N

O

CH

COOH

CH

2

NH
C

O

CH

CH

2

C

O

CH

3

17.1

1

1

18

– za wybór wzoru odpowiedniej substancji: 

KOH

18.1

1

1

19

a) za obliczenia prowadzące do wskazania odpowiedniego półogniwa i poprawny zapis  schematu ogniwa:

SEM = E

K

 – E

A

 

=> 

 

E

A

 = E

K

 – SEM = –0,26 – 1,43 = –1,69V

 

=> 

 

elektrodę ujemną 

 

 

stanowi 

glin

Schemat ogniwa: 

Al | 

Al

3+

 || Ni

2+

 | Ni

19.1

1

2

b) za poprawnie uzupełnione obserwacje:

1. Podczas pracy tego ogniwa:

a) masa elektrody dodatniej ( 

rośnie

 , 

maleje ,

 nie ulega zmianie ).

b) masa elektrody ujemnej ( rośnie ,

 maleje

 , 

nie ulega zmianie ).

2. Podczas pracy tego ogniwa:

a) 

 w półogniwie dodatnim barwa roztworu ( staje się bardziej intensywna

 , 

staje się mniej 

intensywna

 , 

nie ulega zmianie ).

b) 

 w półogniwie ujemnym barwa roztworu ( staje się bardziej intensywna

 , 

staje się mniej 

intensywna

 , 

nie ulega zmianie

 ).

19.2

1

Dokument pobrany przez: 25087af0d481e50d7a52e9c006498b9824f8a75b