Gazeta Podatkowa nr 31 • 16.04.2007 r.
www.gazetapodatkowa.pl
10
Rachunkowość dla każdego
N
a podstawie danych liczbowych wykazanych w rachunku zysków i strat można
kontynuować analizę finansową jednostki. Rachunek zysków i strat informuje,
jakie są źródła przychodów osiąganych przez jednostkę oraz jak kształtują się
koszty związane z tymi przychodami. Układ rachunku zysku i strat pozwala
na ustalenie wyniku finansowego na całokształcie działalności oraz odrębnie dla każde-
go rodzaju działalności: podstawowej (statutowej), pozostałej działalności operacyjnej,
na operacjach finansowych i operacjach nadzwyczajnych.
W ramach przeprowadzanej analizy rachunku zysków i strat można ustalić strukturę przy-
chodów i kosztów oraz ich wpływ na poziom osiągniętego wyniku finansowego. Dane porów-
nawcze (za rok poprzedni) umożliwiają obliczenie wielu wskaźników, w tym m.in. wskaźniki
rentowności, czy też wskaźniki efektywności wykorzystania majątku.
Sposób obliczenia niektórych z tych wskaźników zostanie przedstawiony w niniejszym
artykule. Do ich wyliczenia wykorzystano dane ze skróconego rachunku zysków i strat
przedsiębiorstwa „X”, a także informacje dodatkowe zaczerpnięte m.in. ze skróconego
bilansu zaprezentowanego w Gazecie Podatkowej nr 30 z dnia 12 kwietnia 2007 r.
Skrócony rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa „X” za okres od 1.01.2006 r.
do 31.12.2006 r.
Wartości w tys. zł
Lp.
Wyszczególnienie
Rok
Dynamika
2005 2006 2005 = 100
A. Przychody netto ze sprzedaży
3.604 5.321
147,6
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
3.428 5.126
149,5
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
176 195
110,8
B. Koszty działalności operacyjnej
3.389 4.912
144,9
I. Koszty działalności operacyjnej
3.234 4740
146,6
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
155
172
111,0
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
215 409
190,2
D. Pozostałe przychody operacyjne
7
25
357,1
E. Pozostałe koszty operacyjne
135
86
63,7
F. Zysk z działalności operacyjnej (C+D-E)
87 348
400,0
G. Przychody finansowe
28
34
121,4
H. Koszty finansowe
85
210
247,1
I. Zysk z działalności gospodarczej (F+G-H)
30
172
573,3
J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.I.-J.II.)
—
—
—
I. Zyski nadzwyczajne
—
—
—
II. Straty nadzwyczajne
K. Zysk brutto (I+/-J)
30
172
573,3
L. Podatek dochodowy
8
32
400,0
Ł. Zysk netto (K-L)
22
140
636,4
Informacje dodatkowe:
2004 r.
2005 r.
2006 r.
1. Suma aktywów
3.206
3.530
4.558
2. Kapitał własny
1.268
1.300
1.440
3. Stan zapasów
264
428
708
4. Stan należności z tytułu dostaw i usług
532
612
1.190
5. Stan zobowiązań z tytułu dostaw i usług
510
890
1.210
I. Wskaźniki rentowności
Wskaźniki rentowności służą do oceny gospodarności jednostki. Można do nich zaliczyć:
wskaźniki rentowności sprzedaży (netto i brutto), wskaźniki rentowności majątku oraz
rentowność kapitału własnego. Im wskaźniki są wyższe, tym sytuacja jednostki jest lepsza.
Wskazane jest oceniać jednostkę na tle przedsiębiorstw o podobnym profilu działalności
(branży).
1. Rentowność sprzedaży netto i brutto
rentowność netto sprzedaży =
zysk netto × 100
przychody ze sprzedaży
2005 r. =
22 × 100
= 0,6%
2006 r. =
140 × 100
= 2,6%
3.604
5.321
Obliczone wskaźniki wskazują, że w 2006 r. opłacalność działalności przedsiębiorstwa
„X” mierzona wskaźnikiem rentowności sprzedaży netto poprawiła się stosunku do roku
2005. Wskaźnik ten zwiększył się o 2%, przy czym sprzedaż netto w liczbach bezwzględ-
nych zwiększyła się o 1.717 tys. zł.
rentowność brutto sprzedaży =
wynik ze sprzedaży × 100
przychody ze sprzedaży
2005 r. =
215 × 100
= 6,0%
2006 r. =
409 × 100
= 7,7%
3.604
5.321
W 2006 r. rentowność sprzedaży brutto w stosunku do roku ubiegłego zwiększyła się
o 1,7%. Przychody ze sprzedaży produktów wzrosły o 49,5%. Natomiast koszty działalno-
ści operacyjnej wzrosły o 46,6%, a więc w stopniu niższym niż przychody ze sprzedaży,
co też spowodowało wzrost rentowności brutto sprzedaży.
2. Rentowność majątku i kapitałów własnych
rentowność majątku =
zysk netto × 100
aktywa ogółem
2005 r. =
22 × 100
= 0,6%
2006 r. =
140 × 100
= 3,1%
3.530
4.558
Rentowność majątku własnego jednostki zwiększyła się pięciokrotnie w porównaniu
z rokiem poprzednim. W 2006 r. z 1 zł majątku uzyskano 3 grosze zysku.
rentowność kapitału własnego =
zysk netto
kapitał własny
2005 r. =
22 × 100
= 1,7%
2006 r. =
140 × 100
= 9,7%
1.300
1.440
Analizując poziom wskaźników rentowności kapitału własnego można stwierdzić, że
w 2006 r. z 1 zł kapitału własnego jednostka uzyskała ok. 10 groszy zysku, podczas gdy
w 2005 r. tylko ok. 2 groszy.
II. Wskaźniki efektywności gospodarowania
Do badania sprawności (efektywności) wykorzystania majątku obrotowego oraz zo-
bowiązań można wykorzystać wskaźniki szybkości obrotu: zapasami, należnościami
i zobowiązaniami – szczególnie przydatne są wskaźniki obrotu wyrażone w dniach.
Wskaźnik obrotu zapasami =
przeciętny stan zapasów
× 365
przychody ze sprzedaży
2005 r. =
(264 + 428) : 2
× 365 = 35 dni 2006 r. =
(428 + 708) : 2
× 365 = 39 dni
3.604
5.321
Wskaźnik obrotu należnościami =
przeciętny stan należności
z tytułu dostaw i usług
× 365
przychody ze sprzedaży
2005 r. =
(532 + 612) : 2
× 365 = 58 dni 2006 r. =
(612 + 1.190) : 2
× 365 = 61 dni
3.604
5.321
Wskaźnik obrotu zobowiązań =
przeciętny stan zobowiązań
z tytułu dostaw i usług
× 365
przychody ze sprzedaży
2005 r. =
(510 + 890) : 2
× 365 = 71 dni 2006 r. =
(890 +1.210) : 2
× 365 = 72 dni
3.604
5.321
Na podstawie analizy powyższych wskaźników można stwierdzić, że w 2006 r. sytuacja
w zakresie efektywności gospodarowania pogorszyła się, bowiem wszystkie wskaźniki
wzrosły.
Wskaźnik obrotu zapasami wskazujący na przeciętny okres „odnowienia” zapasów,
np. od dnia zakupu towarów do ich sprzedaży, zwiększył się z 35 dni w 2005 r. do 39 dni
w 2006 r. – tym samym skala zamrożenia środków w zapasach wzrosła o 4 dni. Jest to
niekorzystne zjawisko.
Cykl obrotu należnościami w 2005 r. wynosił przeciętnie 58 dni, co oznacza, że jednostka
po tym okresie uzyskiwała spłatę swoich należności od kontrahentów. Okres ten w 2006 r.
uległ pogorszeniu o 3 dni.
Wskaźnik obrotu zobowiązań w 2006 r. wynosi 72 dni i wydłużył się o 1 dzień w po-
równaniu z 2005 r. – nastąpiło więc także pogorszenie w zakresie spłaty zobowiązań.
Poziom tego wskaźnika jest wysoki, ale porównując go z cyklem obrotu należności (który
jest niższy) można uznać, że jednostka szybciej uzyskuje spłatę należności niż reguluje
swoje zobowiązania. Jeżeli wydłużony okres zapłaty zobowiązań wynika z zawartych
umów, sytuacja taka może nie będzie wywierała niekorzystnego wpływu na płynność
finansową jednostki.
Ewa Gruchot
Analiza finansowa
na podstawie rachunku zysk
ów i strat