„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Sebastian Latanowicz

Wykonywanie przyłączy do budynków
713[07].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Skowrońska
inż. Zygfryd Gajewski


Opracowanie redakcyjne:
mgr Sebastian Latanowicz


Konsultacja:
mgr inż. Jarosław Sitek


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[07].Z1.05.
„Wykonywanie przyłączy do budynków” zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu monter instalacji gazowych 713[07].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska podczas budowy przyłącza gazu

12

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Przyłącze gazowe

14

5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Budowa przyłącza gazu do budynku

16

5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Odbiory oraz wymagania dotyczące przyłączy

19

5.4.1. Ćwiczenia 19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7. Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu „Poradnik” dla nauczyciela „Wykonywanie przyłączy do

budynków”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole zawodowej
kształcącej w zawodzie monter instalacji gazowych 713[07] oraz w przyswajaniu przez
uczniów wiedzy, a także w kształtowaniu umiejętności z zakresu wykonywania przyłączy do
budynków.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne określające umiejętności, jakie powinien posiadać uczeń, by mógł

bez problemów rozpocząć pracę ze swoim poradnikiem,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, by zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:
− metody tekstu przewodniego,
− pokazu z objaśnieniami,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierających
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktację zadań,
− propozycję norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

713[07].Z1

Technologia montażu instalacji gazowych

713[07].Z1.01

Wykonywanie prac przygotowawczo-zakończeniowych

podczas montażu instalacji gazowych

713(07).Z1.02

Wykonanie połączeń rur stalowych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.03

Wykonywanie połączeń rur miedzianych

w instalacjach gazowych

713[07].Z1.04

Wykonywanie połączeń rurociągów gazowych

z tworzyw sztucznych

713[07].Z1.05

Wykonywanie przyłączy do budynku

713[07].Z1.06

Instalowanie armatury i aparatury pomiarowej

713[07].Z1.07

Instalowanie szafek gazowych

i ich wyposażenia

713[07].Z1.08

Wykonywanie instalacji na gaz ziemny

713[07].Z1.09

Wykonywanie instalacji na gaz płynny

713[07].Z1.10

Wykonywanie konserwacji i napraw instalacji gazowych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji jednostki modułowej „Wykonywanie przyłączy do budynków”
uczeń powinien umieć:
− stosować ogólne przepisy bhp, ochrony p.poż. podczas wykonywania prac monterskich,
− organizować i likwidować stanowisko wykonywania dla prac monterskich,
− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe,
− wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne na instalacjach gazowych,
− wykonywać połączenia rur stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych,
− stosować bezpieczne zasady posługiwania się narzędziami i elektronarzędziami

stosowanymi przy wykonywaniu przyłączy gazowych,

− dobierać odpowiednie materiały podstawowe i pomocnicze,
− wykonywać obmiar prac, rozliczać robociznę, materiały i sprzęt,
− współpracować w zespole,
− uczestniczyć w dyskusji i wymieniać doświadczenia wcześniej nabyte,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej „Wykonywanie przyłączy do budynku”

uczeń powinien umieć:
− zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska obowiązujące podczas

wykonywania przyłączy gazowych,

− zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonania przyłączy gazowych,
− posłużyć się dokumentacją techniczną dotyczącą przyłączy gazowych,
− wykonać szkice przyłączy gazowych,
− wyznaczyć przebieg przyłącza gazowego,
− zastosować wymagania dotyczące przyłączy gazowych,
− zaplanować kolejność prac,
− dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania przyłączy gazowych,
− ocenić stan techniczny materiałów stosowanych do wykonania przyłączy gazowych,
− wykonać przyłącza gazowe: z rur polietylenowych i stylowych,
− wykonać połączenie przyłącza z siecią,
− wykonać skrzyżowania przyłączy z istniejącym uzbrojeniem podziemnym,
− zamontować rury ochronne na rurociągu,
− zainstalować armaturę regulacyjno-zabezpieczającą na przyłączach gazowych,
− przeprowadzić próbę szczelności wykonanego przyłącza gazowego,
− oznakować wykonane przyłącze,
− przygotować przyłącze gazowe do odbioru,
− wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
− wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa:

Wykonywanie przyłączy do budynków 713[07].Z1.05

Temat: Wykonywanie przyłącza niskiego ciśnienia.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności przy wykonaniu przyłączy niskiego ciśnienia.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− pomierzyć i wyznaczyć przebieg przyłącza gazowego,
− przygotować rury i złącze (trójnik siodłowy TT),
− zabezpieczyć odcinek stalowy izolacją antykorozyjną,
− wykonać przyłącze PE – stal,
− podłączyć przyłącze gazowe do szafki gazowej.
Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne
− metoda tekstu przewodniego
Formy organizacyjne pracy uczniów:

− zbiorowa.
Czas: 4 godziny lekcyjne (180min).
Środki dydaktyczne:

− teksty przewodnie do ćwiczeń,
− filmy dydaktyczne,
− instrukcje wykonania przyłącza gazowego,
− dokumentacja techniczna przyłącza gazowego,
− plansze przyłączeń gazowych,
− armatura odcinająca,
− rury, złączki i materiały pomocnicze,
− narzędzia i sprzęt specjalistyczny,
− przyrządy miernicze,
− Polskie i Branżowe Normy Gazowe,
− literatura rozdziału 7.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja tematu:
- Każdy uczeń wykonuje połączenie rury PE z trójnikiem siodłowym TT pod nadzorem

osoby posiadającej uprawnienia zgrzewacza, w następujący sposób:
a) dobiera narzędzie i sprzęt potrzebny do wykonania ćwiczenia,
b) docina rurę PE,
c) przygotowuje końcówkę rury do połączenia metodą zgrzewania,
d) dobiera odpowiedni trójnik siodłowy,
e) dobiera kształtkę adaptacyjną PE – stal,
f) dobiera mufę elektrooporową PE,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

g) czyści łączone elementy przyłącza,
h) zaznacza pisakiem głębokość wsunięcia kształtki na rurze,
i) wsuwa końcówki rury do kształtki,
j) podłącza przewody zasilające kształtkę,
k) włącza zgrzewarkę i kontroluje proces nagrzewania,
l) po zakończeniu zgrzewania wyłącza zgrzewarkę,
m) zapisuje numer zgrzeiny, datę wykonania oraz numer uprawnień zgrzewacza.

- Przez cały czas trwania ćwiczenia nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga im

w uzyskaniu jak najlepszych rezultatów. Podpowiada najlepsze powiązania.

5. Po wykonaniu wszystkich czynności uczeń dokonuje analizy wykonanej zadania.
6. Uczeń przeprowadza samoocenę i wskazuje swoje mocne i słabe strony.
7. Nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza czy praca wykonana jest starannie i

zgodnie z instrukcją wykonania zadania.

8. Uczniowie prezentują swoje prace.
9. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanych prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Rodzaje przyłączy gazowych

w budownictwie komunalnym. Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji
przygotuj się do odpowiedzi: Sposoby łączenia rur z PE z rurami stalowymi w przyłączu
gazowym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji gazowych 713[07]
Moduł: Technologia montażu instalacji gazowych 713[07].Z1.
Jednostka modułowa:

Wykonywanie przyłączy do budynków 713[07].Z1.05

Temat: Przygotowanie rur i kształtek do zgrzewania metodą elektrooporową.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności

wykonywania prac przygotowawczych dla

osiągnięcia wymaganej jakości złącza zgrzewanego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− sprawdzić stan techniczny zgrzewarki,
− przyciąć i oczyścić końce rur,
− przygotować rury łączone do zgrzewania,
− dobrać kształtkę i ją dopasować,
− sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.
− metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.
− grupowa.
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

− tekst przewodni do ćwiczeń,
− foliogramy, przeźrocze,
− filmy dydaktyczne,
− DTR zgrzewarki,
− materiały podstawowe (rury i kształtki),
− narzędzia do obróbki rur z tworzyw sztucznych,
− Normy Polskie i Branżowe dla rur i złączek z tworzyw sztucznych,
− przyrządy pomiarowe do mierzenia długości i średnic.
Czas: 4 godziny lekcyjne (180min).

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem zadania jest dobranie, przycięcie, dopasowanie elementów łączonych

metodą elektrooporową według instrukcji zawartej w dokumentacji zadania.

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów

z pracą metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Rodzaje rur z tworzywa sztucznego.
2. Rodzaje złączek stosowanych przy zgrzewaniu elektrooporowym.
3. Technologie przygotowania łączonych elementów.
4. Narzędzie do przygotowania połączenia.
5. Metody sprawdzania jakości przygotowanych elementów do łączenia.

PLANOWANIE
1. Ustal wymiary elementów łączonych.
2. Wybierz narzędzie do ciecia i przygotowania końców rur łączonych.
3. Dobierz środki ochrony osobistej.
4. Dobierz odpowiednie materiały pomocnicze (środki czyszczące).
5. Dobierz odpowiednie przyrządy pomiarowe.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokonaj pomiarów łącznych elementów.
2. Wyposaż się w środki ochrony osobistej.
3. Wykonaj ciecie łączonych rur.
4. Przygotuj powierzchnie łączone za pomocą skrobaka rotacyjnego.
5. Dokonaj pomiarów po wykonanych czynnościach przygotowawczych.
6. Oczyść powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne łączonych elementów.
7. Wykonaj próbne połączenie łączonych elementów.
8. Zwróć uwagę na dokładność twojej pracy bo od niej zależy jakość złącza.
9. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów wyznaczają lidera

grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawie zastało wykonane ciecie rur?
2. Czy podczas wykonywania pracy były zachowane wszelkie zasady bhp?
3. Czy poprawnie wykonano przygotowanie powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych

łączonych elementów?

4. Czy powierzchnie zostały poprawnie oczyszczone zgodnie z wymaganiami technicznymi?
5. Czy po wykonaniu zadania stanowisko i sprzęt zostały odpowiednio zabezpieczone?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: prace przygotowawcze przy łączeniu rur

z tworzyw sztucznych metodą doczołową. Na podstawie zgromadzonych informacji opisz
technologię wykonania tą metodą połączeń zgrzewanych i przynieś te prace na zajęcia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas budowy
przyłącza gazu

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj zagrożenia występujące na stanowisku montera podczas wykonywania

prac związanych z budową przyłącza gazu.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zagrożeń występujących na stanowisku

montera przyłączy gazu,

3) wymienić zagrożenia występujące podczas prac z budową przyłącza z podziałem na

prace transportowe, ziemne, monterskie (łączenie rur poprzez spawanie, zgrzewanie),

4) wskazać sposoby uniknięcia tych zagrożeń,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja wykonania zadania,
– typowe instrukcje bhp i p.poż. podczas wykonywania prac przy wykopach,
– typowe instrukcje bhp przy wykonywaniu połączeń rur stalowych i z tworzyw

sztucznych,

– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opracuj instrukcję wykonywania pracy podczas montażu przyłącza gazowego tak aby

były zachowane zasady bhp i p.poż., oraz dobierz środki ochrony osobistej wymagane przy
tego typu pracach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania w zakresie warunków bhp i p.poż. obowiązujące

przy montażu przyłącza gazowego,

3) dobrać środki ochrony osobistej wymagane przy wykonywaniu przyłącza gazowego,
4) na arkuszu papieru wypisać czynności, które wykonuje monter podczas montażu

przyłącza gazowego oraz zagrożenia jakie występują podczas wykonywania tych
czynności,

5) na arkuszu papieru wypisać środki ochrony osobistej wymagane podczas wykonywania

przyłącza gazowego,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:
– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– stolik,
– krzesło,
– zeszyt,
– ołówek,
– gumka,
– typowe instrukcje bhp i p.poż. przy wykonywaniu przyłączy gazowych do budynków

mieszkalnych,

– plansze z rodzajami przyłączy gazowych,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Przyłącze gazowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zestawienie materiałów i kosztów niezbędnych do wykonania podłączenia

przyłącza gazowego do instalacji gazowej według załączonej dokumentacji zadania.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,
2) zapoznać się z dokumentacją zadania,
3) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
5) wybrać armaturę i złączki do podłączenia się do instalacji gazowej z katalogów

producentów,

6) wybrać materiały uszczelniające wykonane połączenia,
7) na arkuszu papieru sporządzić wykaz użytych materiałów i ich koszty zakupu,
8) dokonać analizy wykonanego ćwiczenia,
9) zaprezentować efekt swojej pracy,
10) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− katalogi producentów armatury i złączek,
− katalogi nakładów rzeczowych KNR,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opisz rodzaje przyłączy gazu do budynku i wykaż różnicę miedzy nimi.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym rodzajów przyłączy i sposobów ich

wykonywania,

3) zastosować się do zaleceń zawartych w instrukcji zadania,
4) na arkuszu papieru sporządzić analizę materiału nauczania, wykazać różnicę miedzy

przyłączami gazu do budynku,

5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia,

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

− stolik,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− plansze typowych przyłączy gazowych,
− katalogi producentów kształtek przejściowych, armatury, trójników siodłowych, muf

elektrooporowych itp.

− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Budowa przyłącza gazu do budynku

5.3.1. Ćwiczenia

Zaplanuj czynności związane z organizacją stanowiska pracy dla wykonania przyłącza

gazu z PE zgodnie z instrukcją wykonania zadania.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym organizacji stanowiska pracy przy

budowie przyłączy gazu,

3) dokonać analizy materiału nauczania,
4) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji wykonania zadania,
5) zaprezentować efekt swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem,

Środki dydaktyczne:

− stolik,
− zeszyt,
− ołówek,
− gumka,
− instrukcja do wykonania zadania,
− typowa instrukcja bhp i p.poż. przy wykonywaniu przyłączy gazowych,
− plansze z opisem prac niezbędnych przy wykonywaniu przyłączy gazowych ,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Przygotuj kształtki i rurę do zgrzewania elektrooporowego.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym prac przygotowawczych do zgrzewania

elektrooporowego,

3) dokonać analizy tego materiału,
4) oczyścić końcówki rury z zanieczyszczeń,
5) obciąć prostopadle do osi końcówkę rury,
6) jeżeli rura nie jest owalna założyć na rurę kalibrator,
7) zaznaczyć pisakiem obszar cyklinowania,
8) cyklinować do momentu usunięcia pasków zaznaczonych pisakiem,
9) sprawdzić poprawność oczyszczenia,
10) zaznaczyć pisakiem głębokość wsunięcia kształtki na rurze,
11) wsunąć końcówki rury do kształtki do zaznaczonego śladu,
12) zamocować uchwyty mocujące kształtkę,
13) zaprezentować efekt swojej pracy,
14) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− przecinarki do rur PE (ręczne piły, przecinaki obrotowe, chomątowe),
− korytko do obcinania rur pod kątem prostym,
− przyrząd do kalibracji,
− obejmy do mocowania rur i kształtek,
− elementy do montażu (kształtki),
− rura PE,
− skrobak uniwersalny,
− pilniki,
− kątomierz monterski,
− przymiar,
− środki ochrony osobistej,
− środki czyszczące,
− środki ochrony osobistej,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3.

Wykonaj zgrzew metodą elektrooporowego (np. połącz rurę De 63 PE z przejściem

PE/stal 63/50).

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją do wykonania zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2) zapoznać się z materiałem dotyczącym wykonywania połączeń rur z tworzyw sztucznych

metodą elektrooporową,

3) dokonać analizy tego materiału,
4) sprawdzić stan techniczny elektrozgrzewarki,
5) oczyścić kształtkę wsunąć na oczyszczone końcówki rury, aż do zaznaczonego śladu,
6) zamocować uchwyty mocujące kształtkę,
7) podłączyć przewody zasilające kształtkę,
8) włączyć elektrozgrzewarkę,
9) wprowadzić dane nagrzewania kształtki,
10) uruchomić elektrozgrzewarkę i kontrolować proces nagrzewania,
11) po zakończeniu procesu nagrzewania wyłączyć elektrozgrzewarkę,
12) pozostawić kształtkę w uchwytach przez około 1,5 minuty na mm grubości ścianki

zgrzewanej rury,

13) zapisać na rurze numer zgrzeiny, datę wykonania oraz numer uprawnień zgrzewacza,
14) wpisać do karty zgrzein parametry zgrzewania kształtki,
15) zgrzew poddać wizualnej ocenie jakości połączenia,
16) zaprezentować efekt swojej pracy,
17) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− instrukcja do wykonania ćwiczenia,
− zgrzewarka elektrooporowa PE,
− agregat prądotwórczy
− przecinarki do rur PE (ręczne piły, przecinaki obrotowe, chomątowe),
− korytko do obcinania rur pod kątem prostym,
− przyrząd do kalibracji,
− obejmy do mocowania rur i kształtek,
− elementy do montażu (kształtki),
− rura PE,
− skrobak uniwersalny,
− pilniki,
− kątomierz monterski,
− przymiar,
− środki ochrony osobistej,
− środki czyszczące,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Odbiory oraz wymagania dotyczące przyłączy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz zakres odbioru technicznego przyłącza gazowego oraz warunki jakie musi on

spełnić aby został przekazany do eksploatacji.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy przy wykonywaniu
przyłączy do budynków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym czynności odbiorowych przyłącza,

warunków technicznych jakie musi spełnić to przyłącze oraz protokołów odbioru
niezbędnych przy tego typu pracach,

3) dokonać analizy tego materiału,
4) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować efekt swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– stolik,
– zeszyt,

– ołówek,
– gumka,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia,
– protokoły odbioru przyłącza gazowego,
– protokoły przekazania przyłącza do eksploatacji,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie przyłączy do
budynków”.

Test składa się z 21 zadań, z których:

− zadania 1-16 są z poziomu podstawowego,
− zadania 17-21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. b, 4. b, 5. c, 6. b, 7. a, 8. a, 9. b, 10. c, 11. a,
12. a, 13. b, 14. b, 15. c, 16. b, 17. a, 18. a, 19. c, 20. c, 21. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

Wymaga

ń

Poprawna

Odpowiedź

1.

Wskazać zastosowanie urządzeń do gaszenia
pożarów.

A P

a

2. Określić warunki montażu armatury gazowej.

C P

b

3.

Określić zastosowanie materiałów do
produkcji instalacji.

C P

b

4.

Określić usytuowanie przejścia PE/Stal w
stosunku do ściany budynku.

C P

b

5.

Wymienić wymagania dla usytuowania
stanowiska zgrzewania.

A P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6.

Podać wymagania dotyczące szalunków przy
wykopach.

A P

b

7.

Rozróżnić charakterystyczne cechy cieczy
THT.

B P

a

8.

Rozpoznać wpływ warunków
atmosferycznych na stan techniczny rur.

A P

a

9.

Rozpoznać obowiązki w zakresie
przygotowania do wykonania przyłącza.

A P

b

10.

Rozróżnić wpływ wad powierzchniowych na
jakość rur.

B P

c

11. Określić warunki technologiczne układania rur.

C P

a

12.

Podać wysokość wykonania poręczy
zabezpieczających.

A P

a

13.

Wskazać oznakowanie stosowanych kształtek
z PE.

A P

b

14.

Określić warunki usytuowania szafki gazowej
względem budynku.

C P

b

15.

Podać właściwości elementów składowych
instalacji.

A P

c

16.

Opisać sposób przygotowania rur do prac
montażowych.

B P

b

17.

Podać sposób wykonania określonych
czynności montażowych.

A PP

a

18.

Określić rodzaj stosowany izolacji do połączeń
spawanych.

C PP

a

19.

Podać rodzaj materiału stosowanego do
odtłuszczania rur z PE.

A PP

c

20. Określić termin ważności uprawnień spawacza.

C

PP

c

21.

Określić dopuszczalne wady w połączeniach
rur z tworzyw sztucznych.

C PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 21 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,

• zestaw pytań i zadań testowych,

• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Do gaszenia gazów palnych nie stosujemy:

a) gaśnic halonowych,
b) gaśnic proszkowych,
c) gaśnic pianowych,
d) gaśnic śniegowych.

2. Minimalna odległość kurka głównego od poziomu terenu powinna wynosić:

a) 0,3 m,
b) 0,5 m,
c) 0,6 m,
d) 1,0 m.

3. Rury wykorzystywane do budowy rurociągów gazowych to:

a) PELD,
b) PEHD,
c) PELLD,
d) PLD,

4. Przejście PE/stal na przyłączu gazowym stosuje się w odległości:

a) 1,0 m od ściany budynku,
b) 1,5 m od ściany budynku,
c) 1,0 do 2,0 m od ściany budynku,
d) do 3 m od ściany budynku.

5. Minimalna odległość stanowiska zgrzewania od obiektów pod napięciem elektrycznym

(słupy wysokiego napięcia, napowietrzne linie elektroenergetyczne) powinna wynosić:
a) w linii prostej 20 m,
b) w linii prostej 30 m,
c) w linii prostej 50 m,
d) w linii prostej 60 m.

6. Ściany wykopów nie wymagają szalowania, gdy ich głębokość nie przekracza:

a) 1,2 m,
b) 1,0 m,
c) 1,4 m,
d) 1,5 m.

7. THT jest cieczą:

a) o charakterystycznym ostrym, trwałym zapachu,
b) bezwonną,
c) o trwałym zapachu i nieszkodliwą dla zdrowia człowieka,
d) bezwonną i bezbarwną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

8. Po

włożeniu nagrzanej od słońca rury PE do wykopu nastąpi:

a) skrócenie rury,
b) wydłużenie rury,
c) zmniejszenie objętości,
d) nie nastąpi zmiana wymiarów rury.

9. Wytyczenie trasy gazociągu w terenie powinno być wykonane przez:

a) kierownika budowy na podstawie dokumentacji technicznej projektu budowlanego

przyłącza,

b) uprawnionego geodetę na podstawie zatwierdzonego projektu budowlanego

przyłącza,

c) przez kierownika budowy lub wyznaczonego przez niego pracownika na podstawie

projektu budowlanego przyłącza,

d) przedstawiciela dostawcy gazu.

10. Rury z tworzywa sztucznego do budowy przyłączy gazu są:

a) odporne na płytkie zarysowania,
b) bardzo odporne na zarysowania,
c) nie są odporne na zarysowania,
d) są odporne na głęboki zarysowania.

11. Rury polietylenowe należy układać na podsypce piaskowej o grubości warstwy

minimum:
a) 0,1 m,
b) 0,15 m,
c) 0,2 m,
d) 0,5 m.

12. W przypadku zaistnienia potrzeby ustawienia pomostu, gwarantującego swobodę ruchu

pieszego, wysokość jego poręczy winna wynosić:
a) 1,1 m,
b) 1,0 m,
c) 0,8 m,
d) 1,5 m.

13. Dopuszcza się stosowanie kształtek PE w kolorach:

a) tylko w żółtym,
b) żółtym i czarnym,
c) tylko czarnym,
d) tylko niebieskim.

14. Odległość podstawowa od wolnostojącej szajki gazowej na kurek główny do zasilanego

budynku nie powinna być większa niż:
a) 10 m,
b) 5 m,
c) dla przyłączy wykonanych z stali 5 m, a dla przyłączy z PE 10 m,
d) 2 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

15. Polietylen elektryzuje się::

a) źle,
b) bardzo słabo,
c) dobrze,
d) bardzo mocno.

16. Powierzchnię rury przed zgrzaniem złączką elektrooporową należy:

a) zetrzeć pilnikiem,
b) zestrugać cykliną,
c) przetrzeć papierem ściernym,
d) przemyć benzyną ekstrakcyjną.

Część II
17. W celu oczyszczenia przyłącza zaleca się przedmuchać strumieniem powietrza

o ciśnieniu:
a) 0.4

MPa,

b) 0,2

MPa,

a) 0,6 MPa,
b) 0,15 MPa.

18. Do izolacji połączeń spawanych używamy:

a) taśm polietylenowych,
b) lepiku i welonu,
c) taśmy denza,
d) taśmy izolującej.

19. Rury PE należy odtłuścić za pomocą szmatki nasączonej:

a) benzyną,
b) destylowaną wodą,
c) trójchloroetanem,
d) denaturatem.

20. Świadectwo uprawniające spawacza lub zgrzewacza wydaje się na okres:

a) bezterminowo,
b) 1 rok,
c) 2 lata,
d) 6 miesięcy.

21. Pęknięcia i ostre karby:

a) są dopuszczalne w wypływce,
b) są dopuszczalne w materiale rodzinnym,
c) są niedopuszczalne,
d) nie mają znaczenia w wypływce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie przyłączy do budynków.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

1. a

b

c

d

2. a

b

c

d

3. a

b

c

d

4. a

b

c

d

5. a

b

c

d

6. a

b

c

d

7. a

b

c

d

8. a

b

c

d

9. a

b

c

d

10. a

b

c

d

11. a

b

c

d

12. a

b

c

d

13. a

b

c

d

14. a

b

c

d

15. a

b

c

d

16. a

b

c

d

17. a

b

c

d

18. a

b

c

d

19. a

b

c

d

20. a

b

c

d

21. a

b

c

d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie przyłączy do
budynków”.

Test składa się z 21 zadań, z których:

− zadania 1-16 są z poziomu podstawowego,
− zadania 17-21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający- za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny- za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry- za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry- za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. a, 5. b, 6. b, 7. b, 8. d, 9. a, 10. b, 11. c,
12. a, 13. b, 14. c, 15. a, 16. c, 17. a, 18. c, 19. c, 20. c, 21. c

Plan testu

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

Wymaga

ń

Poprawna

odpowiedź

1. Wybrać sposób łączenia rur PE i stali.

C P

a

2.

Wybrać odpowiedni sprzęt do zgrzewania
czołowego.

C P

c

3.

Podać sposoby oznaczeń stosowanych przy
kształtkach z PE.

A P

c

4.

Dobrać odpowiedni rodzaj materiału rur
stosowanych w przyłączu gazowym.

C P

a

5.

Rozpoznać właściwości fizyczne materiałów
instalacyjnych.

A P

b

6. Podać warunki składowania rur obok wykopu.

A P

b

7. Określić czas składowania rur z PE.

C P

b

8.

Podać przywileje pracownika wynikające ze
stosunku pracy.

A P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9.

Określić warunki technologiczne zgrzewania
rur z tworzyw sztucznych.

C P

a

10.

Rozróżnić wymagania techniczne
obowiązujące przy budowie przyłącza.

B P

b

11.

Wskazać zasady oznaczania przewodów
gazowych.

A P

c

12.

Zastosować we właściwy sposób urządzenie
zaciskowe.

C P

a

13. Wyjaśnić oznaczenia stosowane w rurach PE.

B

P

b

14.

Ocenić jakość wykonanego zgrzewu
doczołowego.

D P

c

15. Ocenić jakość wykonanego złącza z rur PE.

D

P

a

16.

Rozpoznać obowiązki w zakresie obmiaru
przyłącza gazowego.

A P

c

17.

Określić warunki technologiczne wykonania
złącza.

C PP

a

18.

Wymienić rodzaj warunków szkodliwych dla
zgrzewacza.

A PP

c

19.

Rozróżniać obowiązki urzędów państwowych
w zakresie nadzoru.

B PP

c

20.

Określić warunki wykonywania połączenia
PE/Stal.

C PP

c

21.

Określić warunki niezbędne do rozpoczęcia
prac przy wykopach.

C PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję zanim zaczniesz rozwiązywać zadania.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Przed wykonaniem każdego zadania lub udzieleniem odpowiedzi na pytania przeczytaj

bardzo uważnie polecenia.

5. Test zawiera 21 pytań o różnym stopniu trudności. Są to pytania: zamknięte,

wielokrotnego wyboru.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając kółeczkiem

prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź przekreślić
znakiem X i otoczyć kółkiem prawidłową odpowiedź.

7. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymasz jeden punkt.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:
I część – poziom podstawowy
II część – poziom ponadpodstawowy.
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

• instrukcja,
• zestaw zadań testowych,
• karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

TEST 2

Część I
1. Przejście rury polietylenowej na stal wykonuje się jako:

a) zaciskowe nierozłączne,
b) zaciskowe rozłączne,
c) gwintowane,
d) lutowane.

2. Niezbędny sprzęt do zgrzewania czołowego to:

a) kalibrator lutownica,
b) zgrzewarka, szczypce nastawne,
c) zgrzewarka, przyrządy mocujące,
d) kalibrator, króćce zgrzewcze.

3. Dopuszcza się stosowanie kształtek PE w kolorach:

a) żółtym,
b) czarnym,
c) żółtym lub czarnym,
d) wszystko jedno jakich.

4. Rury przyłącza gazowego wychodzące ponad powierzchnię terenu wykonuje się:

a) ze stali oraz PE w osłonie metalowej,
b) z PE,
c) ze stali lub PE,
d) z miedzi.

5. Rury w kręgach wykonane z tworzywa sztucznego:

a) sprężyście rozwijają się same,
b) należy je prostować,
c) wymagają dłuższego czasu do samoczynnego rozwinięcia się,
d) wymagają natychmiastowego rozprostowywania.

6. Rury na zewnątrz wykopu należy składować w minimalnej odległości od wykopu:

a) 0,3 m,
b) 0,5 m,
c) 1,2 m,
d) 1,0 m.

7. Czas składowanie rur PE bez stabilizatora UV jest:

a) dowolny,
b) ograniczony do 2 lat,
c) ograniczony do 20 lat.
d) ograniczony do 5 lat.

8. Zatrudnionemu pracownikowi przysługuje urlop wypoczynkowy na podstawie:

a) umowy zlecenie,
b) umowy o dzieło,
c) umowy o pracę i na zlecenie,
d) umowy o pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

9. Dopuszcza się zgrzewanie przy temperaturach otoczenia:

a) od 0°C do 45°C,
b) od 0°C do 35°C,
c) od 5°C do 45°C,
d) od 0

o

C do 20

o

C.

10. Wymagania techniczne w zakresie budowy przyłącza są:

a) takie same, jak dla każdej technicznej infrastruktury podziemnej,
b) takie same, jak dla sieci gazowej,
c) regulowane odrębnymi przepisami,
d) określone w Prawie Budowlanym.

11. Trasę wybudowanego przyłącza gazu należy oznaczyć żółtą taśmą ostrzegawczą

z tworzywa sztucznego o szerokości:

a) określonej w dokumentacji technicznej projektu budowlanego przyłącza,
b) 0,2 m, ułożoną 0,2 m nad przewodem gazowym,
c) 0,2 m, ułożoną 0,4 m nad przewodem gazowym,
d) 0,1 m, ułożoną 0,1 m nad przewodem gazowym.

12. Urządzenia zaciskowe, które zgniata rurę PE zamykając dopływ gazu montujemy

w odległości przynajmniej:
a) 5 x d

e

od instalowanej kształtki,

b) 3 x d

e

od instalowanej kształtki,

c) 1,0 m od instalowanej kształtki,
d) 0,5 m od instalowanej kształtki.

13. SDR oznacza:

a) ciśnienie nominalne,
b) stosunek D/e danej rury,
c) standardową średnicę zewnętrzną,
d) standardową średnicę wewnętrzną.

14. Minimalna i maksymalna wysokość wypływki zgrzewu doczołowego powinna wynosić:

a) B

min

= 1,0, B

max

1,6,

b) B

min

= 0,4, B

max

1,0,

c) B

min

= 0,9, B

max

1,1,

d) B

min

= 1,1, B

max

0,9.

15. Przesunięcie V ścianek łączonych rur doczołowo nie powinno przekraczać:

a) 10 % grubości ścianki rury,
b) 2 % grubości ścianki rury,
c) 5 % grubości ścianki rury,
d) 15 % grubości ścianki rury.

16. Czyszczenie przyłącza podlega odbiorowi przez:

a) inspektora nadzoru w obecności kierownika budowy,
b) inspektora nadzoru,
c) inspektora nadzoru i użytkownika gazociągu,
d) przedstawiciele dostawcy gazu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Część II
17. Złączkę elektrooporową należy podłączyć do aparatu do zgrzania:

a) przed włączeniem aparatu,
b) w dowolnej chwili,
c) po włączeniu aparatu,
d) po nagrzaniu aparatu i wyłączeniu spod napięcia.

18. Zgrzewacz podczas zgrzewania narażony jest na promieniowanie:

a) wielkiej częstotliwości,
b) jonizujące,
c) podczerwone,
d) ultrafioletowe,

19. Jaką funkcję sprawuje UDT?

a) projektuje urządzenia,
b) prowadzi prace badawczo-naukowe,
c) sprawuje nadzór nad urządzeniami stwarzającymi zagrożenie podczas pracy,
d) decyduje o wycofaniu urządzenia technicznego z eksploatacji.

20. Przy wykonywaniu połączenia PE/Stal nie należy w nim przekraczać temperatury:

a) 35

o

C,

b) 70

o

C,

c) 50

o

C,

d) 100

o

C.

21. Warunkiem koniecznym do rozpoczęcia prac związanych z wykonaniem wykopów

w terenie zabudowanym jest:

a) posiadanie odpowiedniego sprzętu,
b) wytyczenie trasy przez kierownika robót,
c) posiadanie zezwolenia na budowę wydanego przez upoważnioną instytucję,
d) zgoda przedstawiciela dostawcy gazu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie przyłączy do budynku.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

pytania

ODPOWIEDŹ

Punktacja

1. a

b

c

d

2. a

b

c

d

3. a

b

c

d

4. a

b

c

d

5. a

b

c

d

6. a

b

c

d

7. a

b

c

d

8. a

b

c

d

9. a

b

c

d

10. a

b

c

d

11. a

b

c

d

12. a

b

c

d

13. a

b

c

d

14. a

b

c

d

15. a

b

c

d

16. a

b

c

d

17. a

b

c

d

18. a

b

c

d

19. a

b

c

d

20. .

a b c d

21. .

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1. Barczyński A., Kurlita St.: Eksploatacja urządzeń, sieci i instalacji gazowych. SITPNiG,

Poznań 1999

2. Barczyński A., Podziemski T.: Sieci gazowe polietylenowe. Centrum Szkolenia

Gazownictwa PGNiG S.A., Warszawa 1999

3. Bąkowski K.: Gazyfikacja. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa 1996
4. Bąkowski K.: Sieci gazowe, projektowanie budowa. Arkady, Warszawa 1978
5. Bąkowski K.: Sieci i instalacje gazowe. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa

2002

6. Bąkowski K., Bartuś J., Zajda R.: Projektowanie instalacji gazowych. Arkady, Warszawa

1975.

7. Dolnośląska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. we Wrocławiu, Zakład Gazowniczy

Wałbrzych: Specyfikacja techniczna projektowania, budowy i odbioru sieci gazowej
(wydanie III zmienione), Wałbrzych 2005

8. Francuz M. W., Horsztyńska B., Kusina A.: Montaż rur gazociągów z polietylenu.

Krajowy System Szkolenia Zawodowego, PHARE 2000

9. Instrukcja obsługi reduktora ciśnienia gazu typu FE firmy ALSI
10. http://www.anticor.pl/
11. http://www.ciop.pl/
12.

http://www.procurator.com.pl/

13.

http://www.rywal.com.pl/

14.

http://www.weba.pl/

15. Klupa A., Czopek J.: Wytyczne projektowania, budowy i użytkowania sieci gazowych

z polietylenu”. IGNiG, Kraków 1992

16. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych.

WSiP, Warszawa 1999

17. Pusz A.: Gazociągi z tworzyw sztucznych. Gliwice 2002
18. Ślęzak J. (red.): Poradnik ochrony pracy. Tarbonus, Katowice – Tarnobrzeg 1998
19. Zajda R., Gebhardt Z.: Instalacje gazowe oraz lokalne sieci gazów płynnych. Warszawa

1995

20. Zalewski J.: Poradnik pracodawcy. Podstawowe obowiązki w zakresie prawa pracy oraz

bezpieczeństwa i higieny pracy. Państwowa Inspekcja Pracy. Warszawa 2000