Drukarz_825[01].Z4.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Magdalena Fijałkowska

Przygotowanie form do drukowania sitowego
825[01].Z4.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Wykonywanie form sitodrukowych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Charakteryzowanie przydatności form sitodrukowych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3.

Przepisy bhp, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska przy
organizowaniu stanowiska pracy do wykonywania i montaŜu form
sitodrukowych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć ucznia

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

z zakresu  przygotowania  form  sitodrukowych.  Wiadomości  i  umiejętności  z  tej  dziedziny
zostały określone w jednostce modułowej 825[01].Z4.02 „Przygotowanie form do drukowania
sitowego”.  Jest  to  jednostka  modułowa  zawarta  w  module  „Technologia  drukowania
sitowego”  (schemat  układu  jednostek  modułowych  przedstawiony  jest  na  stronie  4  tego
poradnika).

Tak jak kaŜda jednostka modułowa, równieŜ i ta ma ściśle określone cele kształcenia,

materiał nauczania oraz wskazania metodyczne do realizacji programu.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−−−−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−−−−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

−−−−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−−−−

sprawdzian postępów,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−−−−

literaturę uzupełniającą.

Treść programu jednostki modułowej „Przygotowanie form do drukowania sitowego”

podzielona została na 3 rozdziały. KaŜdy z nich zawiera ćwiczenia i materiał nauczania
niezbędny do ich wykonania.

Ze względu na fakt, Ŝe siatka sitodrukowa jest i zawsze będzie jednym z najwaŜniejszych

czynników wpływających na druk sitowy, najwięcej miejsca poświęcono na charakterystykę
siatek.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń odpowiedz na pytania sprawdzające, które są

zamieszczone w kaŜdym rozdziale po materiale nauczania. Udzielone odpowiedzi pozwolą Ci
sprawdzić czy jesteś dobrze przygotowany do wykonywania zadań.

Po zakończeniu realizacji programu tej jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi Twoje

wiadomości i umiejętności za pomocą testu pisemnego. Abyś miał moŜliwość dokonania
ewaluacji swoich działań, rozwiąŜ przykładowy test sumujący zamieszczony na końcu
poniŜszego poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

charakteryzować główne grupy materiałów poligraficznych,

−

klasyfikować i charakteryzować podłoŜa drukowe,

−

klasyfikować farby drukarskie i lakiery,

−

charakteryzować właściwości drukowe i uŜytkowe farb,

−

klasyfikować materiały pomocnicze stosowane podczas drukowania,

−

klasyfikować kleje,

−

charakteryzować materiały stosowane do konstrukcji maszyn poligraficznych,

−

określać przeznaczenie materiałów poligraficznych,

−

określać właściwości fizyczne, chemiczne, mechaniczne i technologiczne materiałów
stosowanych w poligrafii,

−

kwalifikować materiały poligraficzne do produkcji,

−

dobierać materiały do wykonaniu określonego wyrobu poligraficznego,

−

korzystać z PN, literatury technicznej i innych źródeł informacji,

−

określać metody utylizacji odpadów poligraficznych,

–

analizować schematy blokowe automatycznego sterowania i automatycznej regulacji,

–

rozpoznawać na podstawie oznaczenia rodzaj materiału konstrukcyjnego części maszyn,

–

rozpoznawać i charakteryzować połączenia rozłączne i nierozłączne stosowane
w maszynach i urządzeniach,

–

określać rolę zabezpieczeń stosowanych w maszynach i urządzeniach,

–

określać zasady uŜytkowania oraz bieŜącej konserwacji maszyn i urządzeń,

–

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej,

–

współpracować w grupie,

–

analizować i wyciągać wnioski,

–

oceniać swoje umiejętności,

–

uczestniczyć w dyskusji,

–

prezentować siebie i grupę w której pracujesz,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych do przygotowywania form
sitodrukowych,

−

wyjaśnić budowę form drukowych,

−

określić wymagania jakie muszą spełniać formy sitodrukowe,

−

scharakteryzować etapy procesu powstawania form sitodrukowych,

−

wykonać sitodrukową formę drukową,

−

zamontować formę sitodrukową w maszynie,

−

ocenić jakość sitodrukowych form drukowych,

−

zastosować terminologię techniczną w zakresie technik wykonywania form do sitodruku,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej do prac związanych z obróbką form drukowych,

−

zorganizować stanowisko pracy do wykonywania form sitodrukowych,

−

skorzystać z norm i literatury technicznej,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wykonywanie form sitodrukowych

4.1.1. Materiał nauczania

Materiały stosowane do przygotowywania form sitodrukowych

Materiały  podstawowe  to:  ramy,  siatki,  materiały  światłoczułe,  kleje,  formy  kopiowe.
Materiały te tworzą bezpośrednio formę drukową.
Materiały  pomocnicze  słuŜą  do  obróbki  formy  sitodrukowej  w  kolejnych  etapach  jej
przygotowania do drukowania.
Od  jakości  i  rodzaju  zastosowanych  materiałów  zaleŜy  trwałość  i  stabilność  formy
sitodrukowej  w  procesie  drukowania.  Dlatego  waŜne  jest  ich  odpowiednie  przechowywanie
i stosowanie zgodnie z zaleceniami producenta.
Ramy

Ramy do form sitodrukowych mogą być wykonane z drewna, metalu, a takŜe z tworzyw

sztucznych. Kształt i budowa ramy muszą być dopasowane do rodzaju i kształtu
zadrukowywanego podłoŜa.

Stosowane są następujące rodzaje ram:

−

ramy płaskie (kwadratowe lub prostokątne),

−

ramy niepłaskie (stosowane do drukowania na przedmiotach okrągłych, owalnych itp.).

Ramy drewniane

Ramy drewniane, pomimo wielu wad, uŜywane są do przygotowywania form

sitodrukowych  ze  względu  na  ich  niską  cenę.  PoniewaŜ  są  niestabilne,  moŜna  je  stosować
tylko  do  drukowania  prostych  wzorów.  Aby  zapewnić  stabilną  konstrukcję,  listwy  ramy
drewnianej  muszą  być  klejone  klejem  odpornym  na  wodę  i  rozpuszczalniki  organiczne.
NaroŜniki ram mogą być dodatkowo wzmacniane śrubami i stalowymi kątownikami. W celu
zabezpieczenia przed paczeniem, ramy drewniane muszą być pomalowane dwuskładnikowym
lakierem odpornym na wodę i rozpuszczalniki organiczne.
Ramy metalowe

Ramy metalowe najczęściej wykonuje się ze stali lub aluminium. Ramy stalowe

odznaczają się największą stabilnością i trwałością, są jednak cięŜsze w porównaniu z ramami
wykonanymi z aluminium. Dlatego, szczególnie przy drukowaniu duŜych formatów,
preferowane są ramy aluminiowe.

Aluminium jest idealnym materiałem do wykonywania ram sitodrukowych. Ramy

aluminiowe  są  bardziej  odporne  na  korozję  niŜ  ramy  stalowe.  Są  jednak  nieodporne  na
działanie  roztworów  wodorotlenku  sodowego  i  z  tego  powodu,  w  przypadku  stosowania
roztworu  wodorotlenku  sodowego  do  odtłuszczania  siatek,  ramy  aluminiowe  muszą  być
równieŜ zabezpieczane lakierami ochronnymi.
Ramy z tworzyw sztucznych

Ramy wykonywane z tworzyw sztucznych (np. poliamidu) wykazują gorszą stabilność

i trwałość niŜ ramy metalowe. Tworzywa sztuczne stosowane są najczęściej w kombinacji
z metalem, np. listwy profilowe z poliamidu umieszczone na ramie metalowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Siatki

Siatka spełnia w sitodruku rolę podstawową i dlatego znajomość jej rodzajów oraz
moŜliwości prawidłowego zastosowania jest niezbędna dla kaŜdego, kto zajmuje się techniką
sitodrukową.

Siatki mogą być tkane z włókien (rys. 1) pojedyńczych – siatki jednowłókniste

(monofilamentowe) lub z włókien skręconych z kilku cieńszych nitek – siatki wielowłókniste
(multifilamentowe ).

Rys. 1. Pojedyńcze nitki siatki sitodrukowej jednowłóknistej poliamidowej „A”, poliestrowej „B”

oraz wielowłóknistej poliestrowej „C” i z jedwabiu naturalnego „D” [10, s. 17]

Siatki wielowłókniste (rys. 2) charakteryzują się:

−

większym rozwinięciem powierzchni, co sprzyja lepszej przyczepności warstw
kopiowych, utrudnia natomiast przechodzenie farby przez oczka siatki,

−

dobrą stabilnością wymiarową w procesie drukowania,

−

słabą odpornością na tarcie mechaniczne,

−

nieregularnym przenoszeniem farby (otrzymuje się nieostre wydruki),

−

trudnościami w myciu i regeneracji (na siatce pozostają tzw. "obrazy widmowe").

−

maksymalna liczba nitek na centymetr dla siatek wielowłóknistych wynosi 77–90. Przy
większej liczbie nitek na centymetr przeniesienie farby jest za małe.

Rys. 2. Siatka poliestrowa wielowłóknista [10, s. 17]

Siatki jednowłókniste charakteryzują się:

−

wysoką odpornością na tarcie mechaniczne,

−

dobrym przenoszeniem farby (szczególnie gruboziarnistych past pigmentowych),

−

bezproblemowym myciem i odwarstwianiem warstwy kopiowej po procesie drukowania,

−

gorszą niŜ siatki wielowłókniste stabilnością wymiarową w procesie drukowania,

−

gorszą niŜ siatki wielowłókniste przyczepnością warstw kopiowych.

Ze względu na rodzaj materiału, z którego są wykonywane, rozróŜnia się:

−

siatki z włókien naturalnych,

−

siatki z włókien syntetycznych,

−

siatki metalowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Siatki z włókien naturalnych

Wielowłókniste siatki z jedwabiu naturalnego stosowane były dawniej w sitodruku

przemysłowym do drukowania na tkaninach. Charakteryzowały się dobrą przyczepnością
warstw kopiowych oraz umoŜliwiały uzyskanie formy sitodrukowej o bardzo dobrym napięciu
siatki. Ze względu na słabą odporność na chemikalia oraz wraŜliwość na warunki klimatyczne
nie gwarantowały stabilności wymiarów w procesie drukowania. Nie ma Ŝadnych rodzajów
zastosowań siatek z jedwabiu naturalnego, w których wykazywałyby lepsze właściwości, niŜ
siatki z włókien syntetycznych, dlatego stosowanie ich obecnie jest bardzo ograniczone.
Siatki z włókien syntetycznych

Do wykonywania siatek sitodrukowych stosuje się obecnie najczęściej włókna

poliamidowe (Nylon, Perlon) lub włókna poliestrowe (Terylene, Dacron, Tergal, Terital,
Trevira).
Siatki poliamidowe charakteryzują się:

−

dobrą wytrzymałością na rozciąganie (są elastyczne),

−

dobrą odpornością na ścieranie (są trwałe),

−

dobrą odpornością na zasady i rozcieńczone kwasy (z wyjątkiem kwasu mrówkowego
w odróŜnieniu od siatek poliestrowych).

Siatki poliamidowe wytwarzane są wyłącznie w wersji jednowłóknistej.
Ze względu na gładkość i prawie absolutną okrągłość włókien poliamidowych siatki te
zapewniają:

−

prawie idealnie kwadratowe oczko,

−

optymalne przenoszenie farby,

−

doskonałą pracę rakla.

Siatki poliamidowe są wraŜliwe na warunki klimatyczne i z tego względu nie są zalecane do
drukowania  wielokolorowego  i  wielobarwnego,  gdzie  wymagane  jest  dobre  pasowanie.
Gładkość  powierzchni  siatki  poliamidowej  ułatwia  przenoszenie  farby,  ale  jednocześnie  jest
przyczyną  złej  przyczepności  warstw  kopiowych.  W  tym  przypadku  producenci  siatek
wprowadzili odpowiednie metody obróbki powierzchni siatki w celu poprawy przyczepności
warstw  kopiowych,  a  takŜe  zastosowali  specjalne  warstwy  kopiowe  o  doskonałej
przyczepności do włókna poliamidowego.
Siatki  poliamidowe,  ze  względu  na  doskonałą  elastyczność  i  giętkość,  są  idealne  do
drukowania na powierzchniach o nieregularnej strukturze oraz na powierzchniach niepłaskich.
Siatki poliestrowe produkowane są w wersji jednowłóknistej i wielowłóknistej.

Ze względu na gorsze parametry uŜytkowe, tj. gorszą odporność na tarcie mechaniczne,

gorsze mycie i regenerację oraz większe zuŜycie farby w porównaniu z siatkami
jednowłóknistymi, siatki wielowłókniste poliestrowe mają obecnie coraz bardziej ograniczone
zastosowanie.

Siatki poliestrowe jednowłókniste charakteryzują się:

−

wysoką stabilnością wymiarów w procesie drukowania,

−

niską elastycznością,

−

dobrą odpornością na rozcieńczone kwasy, umiarkowaną na zasady,

−

niewraŜliwością na wahania wilgotności powietrza i zmiany temperatury,

−

wysoką odpornością na tarcie mechaniczne,

−

dobrym przenoszeniem farby.

Ze względu na powyŜsze właściwości siatki poliestrowe stosowane są do drukowania na

powierzchniach płaskich, do drukowania wielokolorowego oraz do drukowania rastrowego,
gdzie wymagane jest dobre pasowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Siatki poliestrowe metalizowane

Wykonywane są przez galwaniczne pokrywanie jednowłóknistej siatki poliestrowej

warstwą  niklu  w  celu  poprawy  stabilności  wymiarów  oraz  zwiększenia  odporności  na  tarcie
mechaniczne  w  procesie  drukowania.  Przy  stosowaniu  siatek  poliestrowych  metalizowanych
nie występuje zjawisko gromadzenia się ładunków elektrostatycznych. Dlatego zalecane są do
drukowania na tworzywach sztucznych.

Ze względu na niŜszą cenę w porównaniu do siatek metalowych, siatki z metalizowanego

poliestru  stosowane  są  do  przygotowywania  form  sitodrukowych  przeznaczonych  do
drukowania  farbami  gruboziarnistymi  i  termoplastycznymi,  do  drukowania  na  szorstkich
podłoŜach  oraz  do  drukowania  cienkich  linii  i  drukowania  rastrowego,  gdzie  wymagana  jest
wysoka dokładność pasowania.
Wadą  siatek  poliestrowych  metalizowanych  jest  brak  odporności  na  niektóre  odczynniki
chemiczne, takie jak podchloryn sodowy i inne środki utleniające oraz na stęŜone ługi.
Siatki poliestrowe kalandrowane

Jest to szczególny rodzaj poliestrowych siatek jednowłóknistych. Kalandrowanie siatki

powoduje  spłaszczenie  nitek  siatki,  szczególnie  w  miejscach  ich  krzyŜowania  się.  Efektem
kalandrowania  jest  zmniejszenie  grubości  siatki  oraz  szerokości  oczka,  co  w  rezultacie
powoduje  zmniejszenie  objętości  farby  przenoszonej  na  podłoŜe.  Siatki  mogą  być
kalandrowane jedno- i dwustronnie.

Siatki jednostronnie kalandrowane są stosowane do druku farbami UV oraz lakierowania

druków lakierami UV. Ich zaletą jest to Ŝe drukują znacznie cieńszą warstwę farby niŜ siatki
tradycyjne  farby  UV  nie  zawierają  rozpuszczalników  i  grubość  warstwy  po  wysuszeniu
prawie nie ulega zmianie.
Siatki poliestrowe o właściwościach antystatycznych (rys. 3)

Są to specjalnie tkane jednowłókniste siatki poliestrowe (rys. 3), w których co druga nitka

jest  wykonana  z  czarnego  karbonizowanego  poliestru  lub  poliamidu  o  dobrym
przewodnictwie.  Dzięki  temu,  podobnie  jak  w  siatkach  metalowych  i  poliestrowych
metalizowanych,  w czasie  drukowania  na  tworzywach  sztucznych  i  foliach  nie  występuje
zjawisko

gromadzenia

się

ładunków

elektrostatycznych.

Wprowadzenie

czarnej

karbonizowanej nitki do siatki poliestrowej zmienia wygląd, a takŜe wprowadza pewne
nierówności strukturalne powierzchni. Nierówności te powinny być niwelowane przez
odpowiednie nałoŜenie warstwy kopiowej.

Rys. 3. Siatka poliestrowa o właściwościach antystatycznych

Siatki metalowe

W zaleŜności od sposobu wykonania rozróŜnia się dwa rodzaje siatek metalowych:

−

siatki tkane z drutów o określonej średnicy,

−

siatki wykonywane galwanicznie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do wykonywania siatek metalowych metodą tkania uŜywany jest drut z brązu

fosforowego  lub  ze  stali  szlachetnej.  Odpowiednią  grubość  drutu  do  wykonywania  siatek
o róŜnych gęstościach otrzymuje się przez wyciąganie drutu za pomocą specjalnych urządzeń.
Galwanicznie  najczęściej  wykonuje  się  siatki  niklowe.  Otrzymywane  są  w  procesie
selektywnego  elektroosadzania się niklu. Struktura tak otrzymanej warstwy niklu gwarantuje
szczególnie  wysoką  stabilność  wymiarów  oraz  dokładność  pasowania  przy  drukowaniu
duŜych nakładów.

Wadą siatek metalowych jest ich wraŜliwość na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne

oraz  wysoka cena w porównaniu z siatkami z włókien syntetycznych. Dlatego uŜywa się ich
najczęściej  w  przemyśle  ceramicznym  i  tekstylnym  do  drukowania  gruboziarnistymi
i agresywnymi  farbami  i  pastami,  do  drukowania  tapet  oraz  przede  wszystkim  do  produkcji
obwodów drukowanych, gdzie wymagana jest szczególnie wysoka dokładność drukowania.
Siatki kombinowane

Z przedstawionych charakterystyk poszczególnych rodzajów siatek wynika, Ŝe nie ma

takiego materiału, który moŜe być zastosowany do wykonania idealnej formy sitodrukowej.
Producenci siatek poszukują materiału, który stwarzałby taką moŜliwość. Powstają siatki
z połączeń róŜnych materiałów.
Materiały światłoczułe

W technice sitodrukowej do przygotowania formy drukowej stosuje się następujące

materiały światłoczułe:

−

emulsje sitodrukowe – materiały światłoczułe występujące w postaci ciekłej emulsji
zmieszanej

sensybilizatorem

(uczulaczem)

lub

jednoskładnikowej

emulsji

fotopolimerowej,

−

wiatłoczułe folie sitodrukowe – materiały światłoczułe stanowiące gotową (stałą)

warstwę kopiową naniesioną na nośnik (obecnie stałe warstwy kopiowe są uczulane przez
producenta.

Emulsje sitodrukowe

RozróŜnia się następujące rodzaje emulsji sitodrukowych:

−

emulsje uczulane związkami dwuchromianowymi,

−

emulsje uczulane związkami dwuazowymi,

−

jednoskładnikowe emulsje fotopolimerowe.

Folie światłoczułe

W zaleŜności od metody wykonywania formy sitodrukowej stosuje się róŜnego rodzaju

wiatłoczułe folie sitodrukowe.

W metodzie pośredniej stosuje się:

−

folie fotokontaktowe (pośrednie) wymagające dodatkowej aktywacji,

−

folie fotokontaktowe (pośrednie) niewymagające dodatkowej aktywacji.

W metodzie bezpośredniej stosuje się:

−

folie kapilarne presensybilizowane,

−

folie kapilarne presensybilizowane w kombinacji z odpowiednią emulsją światłoczułą.

wiatłoczułe folie fotokontaktowe (pośrednie):

−

folie fotokontaktowe wymagające dodatkowej aktywacji (po naświetleniu) w specjalnych
roztworach aktywujących,

−

folie fotokontaktowe nie wymagające dodatkowej aktywacji.

Folie fotokontaktowe stosowane do wykonywania form sitodrukowych metodą pośrednią
mają następujące zalety:

−

zapewniają równomierną grubość warstwy kopiowej,

−

grubość warstwy kopiowej moŜe być regulowana czasem naświetlania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

naświetlanie przeprowadza się poza sitem (nie ma potrzeby stosowania kopioram ze
specjalnym fartuchem),

−

czasy naświetlania są stałe bez względu na rodzaj i grubość siatki, na którą są nanoszone,
charakteryzują się wysoką rozdzielczością, połączoną z dobrą ostrością krawędzi,

−

folie presensybilizowane mogą być przechowywane od 3±6 miesięcy.

Kleje
Kleje stosowane są w technologii sitodrukowej do przymocowywania siatki sitodrukowej do
ramy. PoniewaŜ sposób zamocowania siatki sitodrukowej na ramie decyduje bezpośrednio
o trwałości wykonywanej formy sitodrukowej, stosowane kleje muszą spełniać następujące
wymagania:

−

spoina klejowa musi wykazywać wysoką elastyczność oraz musi być odporna na
mechaniczne obciąŜenia rozciągające,

−

warstwa kleju naniesiona na ramę i siatkę musi charakteryzować się dobrą odpornością na
wodę oraz rozpuszczalniki organiczne, wchodzące w skład farb sitodrukowych,

−

dobrą odporność na rozpuszczalniki i wodę spoina klejowa musi osiągać najpóźniej po 24
godzinach,

−

spoina klejowa musi być odporna na wahania temperatury w zakresie 10÷70°C,

−

kleje powinny łatwo rozprowadzać się po ramie i siatce,

−

czas wysychania kleju na siatce powinien wynosić maksymalnie 10÷15 minut,

−

kleje muszą być nieszkodliwe dla siatek sitodrukowych.

Ze względu na powyŜsze wymagania najczęściej stosuje się następujące rodzaje klejów:

−

kleje kontaktowe,

−

kleje rozpuszczalnikowe,

−

kleje utwardzalne (jedno- i dwuskładnikowe).

Formy kopiowe

Do wykonywania formy sitodrukowej sposobami fotochemicznymi, tj. do przeniesienia

obrazu drukowanego wzoru na światłoczuły materiał kopiowy, stosuje się formy kopiowe
pozytywowe. Stosowane formy kopiowe powinny odpowiadać normie BN-83/7432-06,
opisującej wymagania i badania dotyczące jakości form kopiowych stosowanych w poligrafii.

W technice sitodrukowej stosuje się następujące rodzaje form kopiowych:

−

formy kopiowe do drukowania jednobarwnego (jednotonalne i jednostopniowe),
zawierające wszystkie elementy graficzne wzorca o jednakowej gęstości optycznej,

−

formy  kopiowe  do  drukowania  wielokolorowego  (jednotonalne,  wielostopniowe),
zawierające  poszczególne  elementy  graficzne  wzorca  o  jednakowej  gęstości  optycznej,
przeznaczone  do  drukowania  w  danym  kolorze.  Liczba  form  kopiowych  w  komplecie
odpowiada liczbie kolorów stosowanych do drukowania wielokolorowego,

−

formy kopiowe do drukowania rastrowego.

Materiały pomocnicze

W kolejnych etapach przygotowywania formy sitodrukowej do drukowania stosuje się

następujące materiały pomocnicze:

−

preparaty do obróbki ram:

−

preparaty do usuwania resztek kleju i farb z ram powtórnie uŜywanych,

−

preparaty do chropowacenia powierzchni ram aluminiowych,

−

rozpuszczalniki lub pasty odtłuszczające ramy metalowe,

−

lakiery zabezpieczające do ram drewnianych,

−

lakiery zabezpieczające (antykorozyjne) do ram metalowych,

−

lakiery zabezpieczające spoinę klejową przed rozpuszczalnikami organicznymi,

−

pasty i szpachle słuŜące do regeneracji powierzchni ram.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

preparaty do obróbki siatek:

−

płyny i pasty myjące i odtłuszczające powierzchnię siatki,

−

pasty szorstkujące do siatek,

−

preparaty do powlekania powierzchni siatek w celu poprawy adhezji warstw
kopiowych.

−

preparaty do obróbki warstw kopiowych:

−

roztwory aktywujące do folii fotokontaktowych,

−

roztwory poprawiające odporność warstw kopiowych na wodę (utwardzacze
i katalizatory

−

do warstw kopiowych otrzymywanych z emulsji sitodrukowych),

−

roztwory do laminowania warstw kopiowych poprawiające odporność mechaniczną
i chemiczną warstw kopiowych,

−

roztwory do zabarwiania warstw kopiowych,

−

lakiery zabezpieczające warstwy kopiowe, szczególnie w miejscach naraŜonych na
długotrwałe działanie czynników mechanicznych.

−

materiały do przygotowywania form kopiowych:

−

kleje montaŜowe,

−

tusze do retuszu materiałów fotograficznych,

−

tusze do malowania wzorów na folii,

−

folie maskujące do wycinania prostych wzorów,

−

folie montaŜowe,

−

przezroczyste taśmy samoprzylepne.

−

preparaty do mycia i odwarstwiania form sitodrukowych po procesie drukowania:

−

roztwory i pasty zawierające rozpuszczalniki organiczne, stosowane do usuwania
resztek farb sitodrukowych z siatki przed procesem odwarstwiania,

−

roztwory i pasty odtłuszczające powierzchnię siatki przed procesem odwarstwiania,

−

roztwory i pasty stosowane do usuwania warstw kopiowych z siatki po procesie
drukowania (odwarstwiacze),

−

roztwory i pasty do usuwania resztek farb (tzw. „obrazów widmowych”) po procesie
odwarstwiania.

−

preparaty pomocnicze stosowane w procesie drukowania:

−

zmywacze i rozcieńczalniki do farb,

−

rodki opóźniające schnięcie farby,

−

rodki o działaniu antystatycznym, zapobiegające gromadzeniu się ładunków

elektrostatycznych w procesie drukowania,

−

rodki przeciwdziałające zasychaniu farby na siatce podczas przerw w procesie

drukowania,

−

pasty słuŜące do zmian właściwości reologicznych i uŜytkowych farb sitodrukowych
(pasty: kryształowe, transparentowe, matujące, puchnące, metaliczne),

−

rodki wypełniające, słuŜące do reperacji uszkodzeń warstw kopiowych w procesie

drukowania.

Technologie wykonywania form sitodrukowych

Obecnie najczęściej stosuje się fotochemiczne sposoby wykonywania form

sitodrukowych, wśród których moŜna wyróŜnić trzy technologie:

−

bezpośrednią,

−

pośrednią,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

kombinowaną bezpośrednio-pośrednią.

Technologia bezpośrednia wykonywania form sitodrukowych (rys. 4) polega na

naniesieniu roztworu światłoczułego na siatkę. Po wysuszeniu uzyskuje się warstwę kopiową.
Następnie warstwę tę naświetla się i wywołuje, otrzymując formę sitodrukową.

Rys. 4. Schemat wykonania formy sitodrukowej metodą bezpośrednią: a) schemat technologiczny,

b) schemat rysunkowy [2, s. 211]

1 – nitki siatki, 2 – warstwa kopiowa (części nierozpuszczalne zakropkowano), 3 – warstwa srebrowa

NajwaŜniejszym etapem wytwarzania bezpośredniej formy drukowej jest naniesienie

roztworu  kopiowego  na  siatkę.  Dokładność  odwzorowania  kopiowanego  rysunku,  zaleŜy  od
równomiernego  nałoŜenia  roztworu  kopiowego,  a  takŜe  od  sposobu  jego  rozmieszczenia  na
siatce  sitodrukowej.  Zaleca  się  takie  naniesienie  roztworu,  aby  wnikał  on  w  oczka  siatki
niezbyt głęboko, pozostawiając cienką warstwę na jej powierzchni zewnętrznej. Zapewnia to
optymalny  kontakt  warstwy  kopiowej  i siatki.  Ponadto  taki  sposób  naniesienia  roztworu
kopiowego  na  siatkę  zapobiega  rozpraszaniu  światła  podczas  jej  naświetlania  (unika  się
deformacji kopiowanego obrazu).

NałoŜenie zbyt cienkiej warstwy kopiowej na siatkę sitodrukową, powoduje zachowanie

struktury  siatki  (roztwór  wypełnia  jedynie  oczka  siatki  a  nie  jej  powierzchnię  zewnętrzną),
uniemoŜliwiając dobry kontakt siatki i diapozytywu. Drukowanie z tak przygotowanych form
powoduje,  Ŝe  druk  jest  z  zaciekami,  tam  gdzie  nie  było  dostatecznego  kontaktu  między
zadrukowywanym  podłoŜem  a  drukującymi  powierzchniami  siatki  (następuje  zmniejszenie
ostrości  konturów  druku).  Naniesienie  zbyt  grubej  warstwy  roztworu  kopiowego  powoduje
zniekształcenie drobnych powierzchni drukujących.

Naświetlanie warstwy kopiowej wykonuje się przez diapozytyw, w taki sposób, by

warstwa światłoczuła diapozytywu dokładnie stykała się z powierzchnią drukową siatki. Do
naświetlania stosuje się ramy próŜniowe bądź mechaniczne, pozwalające na dociśnięcie siatki
do diapozytywu i szyby. Podkłady pod siatkę muszą być czarne. Szyba podczas naświetlania
powinna być chłodzona np. niewielkim wentylatorem. Naświetlenie powinno być wykonywane
punktowym źródłem światła.

Kolejnym etapem wykonywania form sitodrukowych metodami bezpośrednimi jest

wywoływanie warstwy kopiowej, najczęściej bieŜącą wodą o odpowiedniej temperaturze,
a następnie suszenie jej.

Sitodrukowe formy wytwarzane metodami bezpośrednimi charakteryzują się duŜą

wytrzymałością drukową (dzięki bardzo dobrej przyczepności warstwy światłoczułej do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

siatki). Jednak ze względu na dość duŜą grubość warstwy kopiowej zmniejsza się
rozdzielczość formy drukowej. Do uzyskania dobrego odwzorowania diapozytywu stosuje się
pośrednią metodę wykonywania formy sitodrukowej.

Sposób pośredni wykonywania formy sitodrukowej (rys. 5) polega na naświetleniu

przez diapozytyw a następnie na wywołaniu powierzchni nie naświetlonych warstwy
ś

wiatłoczułej, będącej na tzw. podłoŜu tymczasowym. Po wywołaniu, warstwę tę przenosi się

na siatkę i suszy. W metodzie tej stosuje się warstwy kopiowe nanoszone fabrycznie na
podłoŜe poliestrowe lub papierowe.

Pośredni sposób wykonywania formy sitodrukowej zapewnia dobre odwzorowanie rysunku

diapozytywu, jednak ze względu na na niewystarczającą przyczepność warstwy kopiowej do
siatki, forma charakteryzuje się małą wytrzymałością drukową.

Wywoływanie wykonuje się w ciepłej wodzie. Najpierw cały zestaw wkłada się do wody

i  po  krótkim  przetrzymaniu  oddziela  podłoŜe  papierowe  od  zestawu.  Po  tym  wykonuje  się
wywoływanie  części  rozpuszczalnej  (nienaświetlonej)  warstwy  światłoczułej,  aŜ  do
całkowitego  rozpuszczenia  tej  warstwy.  Po  wywołaniu  kopię  ochładza  się  do  temperatury
15°C  w zimnej  wodzie  i  przenosi  na  siatkę.  W  tym  celu  kopię  kładzie  się  stroną  wywołanej
warstwy do zewnętrznej (drukowej) powierzchni siatki i poprzez podłoŜe tymczasowe dociska
kopię silnie raklem do siatki. Następnie siatkę odwraca się, kładzie podłoŜem tymczasowym
do  płyty  szklanej  i  dociska  do  niej.  Stronę  wewnętrzną  siatki  przeciera  się  wilgotnymi
tamponami waty, aŜ do momentu, gdy przestaną się one zabarwiać. Wtedy siatkę wyciera się
z nadmiaru wody i suszy.

Po dokładnym wysuszeniu podwaŜa się naroŜnik podłoŜa tymczasowego i delikatnie

odrywa od siatki. Warstwa naświetlona i wywołana w całości pozostaje na siatce.

Rys. 5. Schemat wykonania formy sitodrukowej metodą pośrednią: a) schemat technologiczny,

b) schemat rysunkowy [2, s. 214]

1 – podłoŜe tymczasowe materiału kopiowego, 2 – warstwa kopiowa (części nierozpuszczalne

zakropkowano), 3 – warstwa srebrowa diapozytywu, 4 – siatka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby uzyskać wytrzymałość drukową zbliŜoną do wytrzymałości uzyskiwanej w metodzie

bezpośredniej, natomiast odwzorowanie oryginału tak dobre, jak w metodzie pośredniej
stosuje się metodę bezpośrednio-pośrednią (rys. 6).

Rys. 6. Schemat wykonania formy sitodrukowej metodą bezpośrednio-pośrednią: : a) schemat

technologiczny, b)schemat rysunkowy [2, s. 216]

1 – podłoŜe tymczasowe materiału kopiowego, 2 – warstwa kopiowa (części nierozpuszczalne

zakropkowano), 3 – siatka, 4 – warstwa srebrowa diapozytywu.

W metodzie tej światłoczuły materiał pośredni łączy się z siatką przy zastosowaniu

warstwy kopiowej, która wnika w kapilary siatki. Po połączeniu materiału pośredniego
i wysuszeniu odrywa się delikatnie podłoŜe materiału. Następnie siatkę z warstwą
ś

wiatłoczułą naświetla się przez diapozytyw i wywołuje, po czym suszy.

W ten sposób otrzymuje się juŜ gotową formę sitodrukową, którą przygotowuje się do

drukowania przez naklejenie pasków papieru od strony wewnętrznej siatki.

Obecnie formy drukowe wykonuje się równieŜ fotoelektronicznie w wyniku laserowego

wypalania odpowiednio spreparowanej siatki.

Elektroniczne wytwarzanie form sitodrukowych to skomputeryzowane rysowanie lub

cięcie  szablonów,  sterowane  ze  stacji  typu  CAD  (Computer  Aided  Design).  Materiał
ilustracyjny  zostaje  przepuszczony  przez  ploter  tnący  lub  rysujący,  tworzący  odpowiedni
szablon,  następnie  montowany  na  sicie  lub  formę  na  materiale  maskującym  umieszczonym
bezpośrednio na sicie. Jest to metoda analogiczna do ręcznej, ale w pełni zautomatyzowana.

Computer to Screen CTS – system umoŜliwiający wykonanie matrycy sitodrukowej

bezpośrednio  z  pliku  cyfrowego.  Główne  elementy  to  głowica  drukująca,  mechaniczne
systemy  mocowania  ramy  i  prowadzenia  głowicy,  komputer  sterujący.  CTS  zapewnia  m.in.
wielkoformatową matrycę bez konieczności ręcznego montaŜu filmów, powtarzalność tonacji
rastra  przy  krawędziach  matrycy,  bardzo  krótki  czas  od  momentu  otrzymania  pliku  do
wykonania  matrycy,  doskonałą  jakość  matryc,  naświetlanie  matryc  w  dowolnej  pozycji  bez
uŜycia  kopioramy,  niskie  koszty  eksploatacji,  prostą  archiwizację  prac  na  CD  lub  dysku
komputera.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jak moŜna podzielić materiały stosowane do przygotowania form sitodrukowych?

Z jakich materiałów wykonuje się ramy?

Jakie znasz rodzaje siatek?

Z jakich włókien mogą być tkane siatki?

Do czego są uŜywane kleje w technologii sitodrukowej?

Jakie czynności podstawowe obejmuje proces przygotowania formy sitodrukowej?

Jakie znasz sposoby wykonania szablonu sitodrukowego?

Na czym polega metoda pośrednia wykonania formy sitodrukowej?

Na czym polega metoda bezpośrednia wykonania formy sitodrukowej?

10.

Jakie formy kopiowe stosuje się przy wykonywaniu szablonów sitodrukowych?

11.

Na czym polega wymywanie?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaje siatek przedstawionych na rysunkach oraz porównaj ich własności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować rysunki,

rozróŜnić elementy,

określić własności siatek,

wypełnić arkusz do ćwiczeń.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

rysunki przedstawiające siatki,

−

arkusz do ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Wymień sposoby wykonywania form sitodrukowych zaobserwowane podczas wycieczki

dydaktycznej do zakładu wykonującego sita.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

sporządzić notatki podczas wycieczki dydaktycznej,

sklasyfikować sposoby wykonywania form sitodrukowych,

wypełnić arkusz do ćwiczeń.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

schematy wykonywania form sitodrukowych,

−

arkusz do ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj naświetlanie formy sitodrukowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z instrukcją obsługi kopioramy oraz instrukcją bhp,

przygotować diapozytywową formę kopiową,

przygotować siatkę napiętą na ramie,

ustalić czas naświetlania,

naświetlić siatkę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

kopiorama,

−

diapozytywowa forma kopiowa,

−

siatka napięta na ramie,

−

instrukcja obsługi kopioramy i instrukcja bhp.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

sklasyfikować materiały stosowane do wykonywania form
sitodrukowych?

wymienić materiały z jakich wykonuje się ramy?

określić rodzaje siatek?

określić, z jakich włókien mogą być tkane siatki?

wymienić podstawowe czynności przygotowania formy
sitodrukowej?

wymienić sposoby wykonania szablonu sitodrukowego?

określić metody pośrednią i bezpośrednią wykonania formy
sitodrukowej?

określić, jakie formy kopiowe są stosowane do wykonywania form
sitodrukowych?

wyjaśnić, na czym polega wymywanie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Charakteryzowanie przydatności form sitodrukowych

4.2.1. Materiał nauczania

Ocena jakości form sitodrukowych

Numer siatki

System numerowania siatek określa parametry techniczne siatki pod kątem uŜytkowym

(w warunkach statycznych przed napięciem siatki na ramę). Ogólnie moŜna powiedzieć, Ŝe
numer siatki dla kaŜdego materiału, z którego jest wykonana, określa bezpośrednio:

−

liczbę nitek na centymetr lub cal,

pośrednio:

−

wielkość oczka siatki (w

m),

−

grubość siatki (w

m),

−

otwartą powierzchnię siatki (w %),

−

teoretyczną objętość farby przenoszoną na podłoŜe (w cm

Im wyŜszy jest numer siatki, tym wyŜsza jest jej gęstość i mniejsza objętość farby
przenoszonej na podłoŜe w procesie drukowania.
Grubość siatki
Obok numeru siatki oraz rodzaju materiału, z którego jest wykonana, zazwyczaj podawana
jest jeszcze informacja dotycząca jej grubości. Grubość siatek oznacza się literami: SL, S, M,
T, HD, 2HD (rys.7), których znaczenie jest następujące:
SL (super light quality) – siatki bardzo cienkie,
S (light quality) – siatki cienkie,
M (medium quality) – siatki średnie,
T (thick quality)– siatki grube,
HD (heavy duty quality) – siatki bardzo grube,
2HD – siatki podwójnie grube.

Rys. 7. Wymiary oczek siatek i stosunek powierzchni oczek do całkowitej powierzchni sita w procentach dla

siatek o gęstości tkaniny 100 nitek/cm i grubości nitek: S, T, HD [2, s. 204]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Teoretyczna objętość farby przenoszona na podłoŜe (V

)

Za  pomocą  tej  wartości  moŜna  uzyskać  pewne  dane  niezbędne  do  kalkulacji  ceny
wykonywanego nadruku (teoretyczne zapotrzebowanie na farbę), jak równieŜ moŜna określić,
jakiego  rodzaju  siatkę  naleŜy  wybrać,  aby  uzyskać  Ŝądaną  grubość  warstwy  farby  na
zadrukowywanym podłoŜu.
Teoretyczna  wartość  V

odpowiada grubości warstwy l m

farby w stanie ciekłym (przed

wyschnięciem lub utrwaleniem). Aby obliczyć grubość warstwy farby, jaka zostanie po
wyschnięciu, trzeba znać procentową zawartość suchej masy farby.
Barwa siatki

Barwa siatki sitodrukowej odgrywa istotną rolę w procesie przygotowywania formy

sitodrukowej  metodami  fotomechanicznymi.  Światło  padające  podczas  naświetlania  na  białe
nitki  siatki  ulega  rozproszeniu,  powodując  podświetlenie  warstwy  kopiowej  na  brzegach
bezpośrednio  pod  diapozytywem  utwardzając  ją,  co  prowadzi  do  zmniejszenia  powierzchni
drukowej oraz powstawania nieostrych krawędzi otrzymanych nadruków.
Splotem  tkaniny  nazywa  się  sposób  przeplatania  przędzy  w  tkaninie.  W  siatkach
sitodrukowych  są  stosowane  najczęściej  sploty  płócienne  i  skośne  oraz  kombinacje  tych
splotów. Od rodzaju splotu zaleŜy wielkość styku siatki z zadrukowywanym podłoŜem.
W tkaninach ze splotem płóciennym, w którym poszczególne nitki są przeplatane tak, Ŝe nitka
wątku  przechodzi  raz  nad,  drugi  raz  pod  nitką  osnowy,  styk  siatki  z  powierzchnią
zadrukowywaną jest niewielki. Powoduje to zniekształcenie obrazu.
W  tkaninach  ze  splotem  skośnym  nitka  wątku przechodzi raz nad nitką osnowy, a następnie
pod  dwoma  nitkami  osnowy.  Siatka  z  takim  splotem  ma  znacznie  większy  styk
z zadrukowywaną  powierzchnią,  zniekształcenia  obrazu  przy  drukowaniu  są  znacznie
mniejsze.

Pomiar napięcia siatki

Wartość napięcia siatki sitodrukowej napiętej na ramie moŜe być określona w procentach

(%)  lub  niutonach  na  centymetr  (N/cm),  w  zaleŜności  od  sposobu  wykonania  pomiaru.
W przypadku  gdy nie dysponuje się Ŝadnym urządzeniem do pomiaru napięcia siatki, naleŜy
postępować w następujący sposób:
Za  pomocą  miękkiego  ołówka  naleŜy  narysować  na  siatce  (przed  procesem  napinania)
kwadrat  lub  prostokąt  (w  zaleŜności  od  kształtu  ramy)  o  dowolnych  wymiarach.  Po
prawidłowym  napięciu  siatki  (rys.  8)  na  ramę,  narysowany  prostokąt  lub  kwadrat  powinien
mieć wymiary odpowiednio większe. Zwiększenie wymiarów powinno być równe % napięcia
siatki, np. jeśli jeden bok miał wymiar 30 cm, to przy napięciu siatki 5%, powinien osiągnąć
wymiar 31,5 cm.

Rys. 8. Zasada ręcznego napinania siatki na ramę drewnianą [10, s. 41]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas napinania siatki za pomocą urządzeń pneumatycznych wyposaŜonych

w manometr pomiaru napięcia siatki dokonuje się w trakcie naciągania siatki.
Do pomiaru napięcia siatki słuŜą urządzenia zwane tensometrami. Pomiar dokonywany jest
w niutonach na centymetr (N/cm).
Błędy w wykonywaniu form sitodrukowych

W tabeli nr 1 omówiono najczęściej występujące wady form sitodrukowych,

wykonywanych przy zastosowaniu emulsji sitodrukowych i folii światłoczułych oraz
przyczyny ich powstawania.

Tab. 1. Błędy w wykonywaniu form sitodrukowych

Przyczyny powstawania

Wady

Warstwy kopiowe wykonane przy

zastosowaniu emulsji sitodrukowych

Warstwy kopiowe wykonane przy

zastosowaniu folii światłoczułych

Zła przyczepność warstwy
kopiowej do siatki

–

złe przygotowanie siatki,

–

zły dobór siatki,

–

zbyt duŜa lepkość emulsji
w stosunku do gęstości i grubości
siatki.

–

złe przygotowanie siatki,

–

zbyt długi czas naświetlania
(warstwa kopiowa staje się krucha
i łamliwa),

–

zły dobór siatki.

Warstwa kopiowa schodzi
w procesie wymywania

–

zbyt krótki czas naświetlania,

–

nieodpowiedni zakres spektralny
ź

ródła światła

–

niedostateczna ilość sensybi-
lizatora lub złe wymieszanie
emulsji po dodaniu sensybilizatora,

–

złe przygotowanie i odtłuszczenie
siatki,

–

nieprawidłowa technika
nanoszenia emulsji na siatkę.

–

zbyt krótki czas naświetlania,

–

naświetlanie folii ze złej strony,

–

nieodpowiedni zakres spektralny
ź

ródła promieniowania,

–

złe przygotowanie i dtłuszczenie
siatki.

Trudności w wymywaniu
małych detali

–

zbyt długi czas naświetlania,

–

zła geometria źródła promie-
niowania (podświetlenia),

–

nierównomierne naniesienie
warstwy emulsji, spowodowane
złym napięciem siatki lub krzywym
raklem lub krzywą krawędzią
rynienki,

–

niedostateczny kontakt między
diapozytywem a warstwą emulsji,

–

diapozytyw o niedostatecznym
zaczernieniu,

–

zły dobór siatki (zbyt gruba siatka
w stosunku do detali – odświetlenia).

–

zbyt długi czas naświetlania,

–

zła geometria
ź

ródłapromieniowania

(podświetlenia),

–

niedostateczny kontakt pomiędzy
diapozytywem a folią,

–

diapozytyw o niedostatecznym
zaczernieniu,

–

zły dobór siatki w stosunku do
detali – podświetlenia.

Przedwczesne spadanie warstwy
kopiowej w czasie drukowania.
Warstwa kopiowa nieodporna
w procesie drukowania

–

złe napięcie siatki,

–

niedostateczne przygotowanie
powierzchni siatki,

–

zbyt cienka warstwa naniesionej
emulsji,

–

niedostateczne naświetlenie
emulsji,

–

stosowanie zbyt agresywnych
rozpuszczalników i farb
w stosunku do odporności
chemicznej emulsji.

–

złe napięcie siatki,

–

niedostateczne przygotowanie
powierzchni siatki,

–

zbyt długie naświetlenie folii,

–

nieodpowiednia wilgotność
powietrza w pomieszczeniu
drukowania (optymalna
wilgotność względna powietrza
powinna wynosić 55-65%,

–

nierówna powierzchnia druku,

–

nierównomierny nacisk rakla
w czasie drukowania,

–

stosowanie zbyt agresywnych
rozpuszczalników i farb
w stosunku do chemicznej
odporności folii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przyczyny powstawania

Wady

Warstwy kopiowe wykonane przy

zastosowaniu emulsji sitodrukowych

Warstwy kopiowe wykonane przy

zastosowaniu folii światłoczułych

Cienkie błonki w oczkach siatki
blokujące przejście farby

–

niedostateczne naświetlenie
warstwy emulsji podczas
wymywania część wymytej emulsji
pozostaje w oczkach siatki,

–

niedostateczne wymycie wodą,

–

nie zebranie wody z powierzchni
siatki po procesie wymywania.

–

niedostateczne wymywanie wodą,

–

nie zebranie wody z powierzchni
siatki po procesie wymywania.

Nierówne krawędzie warstwy
kopiowej otrzymane po procesie
wymywania

–

niewłaściwy dobór siatki, zbyt
gruba siatka (podświetlenia),

–

niewłaściwe naświetlenie
(podświetlenia),

–

niewłaściwe wymywanie zbyt
silnym strumieniem wody.

–

zbyt wysoka temperatura suszenia
folii, powodująca obkurczanie się
krawędzi,

–

nadmiemy docisk rakla podczas
nanoszenia folii na siatkę,

–

niewłaściwe naświetlenie
(podświetlenia),

–

niewłaściwy wybór folii
w zaleŜności od grubości siatki.

Dziurki i zanieczyszczenia
w warstwie kopiowej

–

zanieczyszczenia w emulsji (kurz,
pył),

–

emulsja po zmieszaniu
z uczulaczem nie zdąŜyła odpienić
się,

–

kurz lub pył pomiędzy szybą
kopioramy a diapozytywem,
zanieczyszczenia na diapozytywie
lub na szybie kopioramy.

–

kurz i pył pomiędzy folią a siatką
w czasie nanoszenia folii na
siatkę,

–

kurz i pył pomiędzy szybą
kopioramy a diapozytywem,

–

zanieczyszczenia na diapozytywie
lub na szybie

–

kopioramy.

Warstwa kopiowa w ogóle nie
wymywa się po naświetlaniu

–

zbyt długi czas naświetlania,

–

suszenie warstwy emulsji po
naniesieniu na siatkę w zbyt
wysokiej temperaturze
(utwardzenie termiczne)

–

szablony w czasie nanoszenia
warstwy emulsji nie mogą być
poddawane działaniu światła
dziennego. Wszystkie czynności
muszą być wykonywane w Ŝółtym
lub przyćmionym świetle,

–

do emulsji dodano zbyt duŜo
sensybilizatora,

–

emulsja przeterminowana,

–

zbyt długi czas przechowywania
szablonu z warstwą emulsji przed
naświetleniem,

–

szablon z naniesioną warstwą
emulsji przechowywany w złych
warunkach (zbyt wysoka
temperatura lub zbyt duŜa
wilgotność powietrza).

–

zbyt długi czas naświetlania,

–

folia suszona w zbyt wysokiej
temperaturze,

–

folia przechowywana w złych
warunkach (zbyt wysoka tempera-
tura lub złe zaciemnienie
pomieszczenia),

–

folia za długo przechowywana na
siatce przed naświetleniem lub po
naświetleniu przed wymywaniem,

–

folia przeterminowana.

Zła stabilność wymiarów
przygotowanych form
sitodrukowych w procesie
drukowania

–

zła konstrukcja ramy,

–

nieodpowiednie zabezpieczenie ramy przed wilgocią,

–

nieprawidłowe napięcie siatki,

–

zbyt wysoka temperatura podczas suszenia,

–

nieodpowiednia temperatura i wilgotność powietrza w pomieszczeniu
drukowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Co to jest numer siatki?

W jaki sposób oznacza się grubość siatek?

Jakie sploty tkaniny stosuje się najczęściej w siatkach sitodrukowych?

Jak określa się napięcie siatki?

Jak moŜna określić napięcie siatki bez uŜycia odpowiednich przyrządów?

Jak nazywa się urządzenie do pomiaru napięcia siatki?

Jakie znasz najczęstsze wady form sitodrukowych?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ parametry uŜytkowe siatki poliestrowej o numerze 100 S, korzystając z tabeli.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

rozpoznać oznaczenie siatki,

przeanalizować dane w tabeli,

określić parametry siatki,

wypełnić arkusz ćwiczeń.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tabela wartości parametrów uŜytkowych siatek poliamidowych, poliestrowych
i poliestrowych metalizowanych,

−

arkusz ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Napnij siatkę na ramie drewnianej oraz określ napięcie siatki, posługując się rysunkiem

i instrukcją do wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować rysunek i instrukcję do napinania siatki,

przygotować ramę drewnianą,

przygotować siatkę o odpowiednich wymiarach,

narysować ołówkiem na siatce prostokąt o odpowiednich wymiarach,

napiąć siatkę zgodnie z instrukcją i rysunkiem,

zmierzyć narysowany prostokąt i obliczyć % napięcia siatki.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

rysunek i instrukcja do napinania siatki,

−

rama drewniana,

−

urządzenie do wbijania klamer,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

siatka,

−

miękki ołówek,

−

przymiar liniowy,

−

arkusz ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Określ wadę błędnie wykonanej formy sitodrukowej i na podstawie tabeli zamieszczonej

w materiale nauczania poradnika dla ucznia określ przyczynę powstania błędu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

obejrzeć dokładnie formę sitodrukową,

określić wadę formy sitodrukowej,

przeanalizować tabelę i odczytać przyczynę wystąpienia błędu,

wypełnić arkusz do ćwiczeń.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

błędnie wykonana forma sitodrukowa,

−

tabela najczęściej występujących wad form sitodrukowych,

−

arkusz do ćwiczeń.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić, co to jest numer siatki?

określić, w jaki sposób oznacza się grubość siatek?

określić sploty tkaniny stosowane najczęściej w siatkach
sitodrukowych?

określić napięcie siatki?

określić metody pomiaru napięcia siatki?

nazwać urządzenie do pomiaru napięcia siatki?

wymienić najczęstsze wady form sitodrukowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Przepisy bhp, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony

środowiska przy organizowaniu stanowiska pracy przy
wykonywaniu i montaŜu form sitodrukowych

4.3.1. Materiał nauczania

Organizowanie stanowiska pracy do wykonywania form sitodrukowych

Proces przygotowania formy sitodrukowej obejmuje następujące czynności podstawowe,

do wykonania których naleŜy dobrać odpowiednie materiały i urządzenia:

−

przygotowanie ramy i siatki przed procesem napinania – preparaty do obróbki ram,

−

napinanie siatki na ramę – tensometr lub ołówek i linijka,

−

przygotowanie powierzchni siatki przed procesem nanoszenia warstwy kopiowej –
preparaty do obróbki siatek,

−

nanoszenie warstwy kopiowej – warstwę kopiową, emulsję sitodrukową lub folię
ś

wiatłoczułą

−

naświetlanie – kopiorama z odpowiednim źródłem światła,

−

wymywanie – wanienka do wymywania

nienaświetlonej warstwy kopiowej,

−

suszenie – suszarka lub wentylator,

−

retusz – materiały do retuszu warstw kopiowych.

Bhp w procesie przygotowywania form sitodrukowych

W tabeli 2 podano zagroŜenia warunków bhp, jakie mogą występować w poszczególnych

etapach procesu wykonywania form sitodrukowych oraz środki ochronne jakie naleŜy wówczas
zastosować. W osobnej rubryce podano równieŜ charakterystykę ścieków, powstających
w poszczególnych etapach procesu przygotowywania form sitodrukowych.

Tab. 2. Bhp w procesie przygotowywania form sitodrukowych

Proces

UŜywane materiały i środki

mogące stwarzać zagroŜenie

warunków bhp

Środki BHP, które

powinny być

stosowane

Ścieki

rozpuszczalniki organiczne

(aceton, rozpuszczalnik nitro),

wentylacja,

wyciąg

–

rodki alkaliczne do zatrawienia

ram aluminiowych

wentylacja,

wyciąg

alkaliczne

kleje rozpuszczalnikowe do

zabezpieczania powierzchni ram,

wentylacja,

wyciąg

–

Przygotowanie ramy

lakiery rozpuszczalnikowe do

zabezpieczania powierzchni ram

wentylacja, wyciąg

–

Przygotowanie

powierzchni siatki

pasty ścierne, alkaliczne środki

odtłuszczające, detergenty

rękawice ochronne,

okulary

alkaliczne,

detergenty, proszki

z past ściernych

emulsje sitodrukowe zawierające

sensybilizatory dwuchromianowe

rękawice ochronne ze

względu na moŜliwość

uczuleń

–

Nanoszenie warstw

kopiowych na siatkę

pozostałe emulsje i folie

–

Naświetlanie warstw

kopiowych

emisja promieniowania UV

wyciągi, zasłony

zabezpieczające

pracowników przed

działaniem

promieniowania UV

–

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Proces

UŜywane materiały i środki

mogące stwarzać zagroŜenie

warunków bhp

Środki BHP, które

powinny być

stosowane

Ścieki

emulsje sitodrukowe zawierające

sensybilizatory dwuchromianowe

rękawice ochronne

lekko kwaśne,

zawierające związki

chromu VI i

rozpuszczone Ŝywice

polimerowe

Wymywanie wodą

warstw kopiowych po

naświetleniu

pozostałe emulsje lub folie

wiatłoczułe

–

lekko kwaśne,

zawierające związki

rozpuszczone Ŝywice

polimerowe

Wywoływanie folii

fotokontaktowych

2% roztwory wody utlenionej lub

roztwory zawierające związki

dwuchromianowe

rękawice ochronne,

lekko kwaśne,

zawierające związki

chromu VI

Retusz

tusze, lakiery i farby

rozpuszczalnikowe

wentylacja

–

Mycie szablonów z farb
po procesie drukowania

rozpuszczalniki organiczne, pasty

rozpuszczalnikowe

wentylacja

–

Odtłuszczanie szablonów

po procesie zmywania

farby

alkaliczne pasty i roztwory

odtłuszczające

rękawice ochronne,

okulary

alkaliczne zawierające

resztki

rozpuszczalników

organicznych i farb

Odwarstwianie warstw

kopiowych po procesie

drukowania

silne środki utleniające lub

rodki o działaniu
enzymatycznym

rękawice ochronne,
okulary, wentylacja

pozostałości utlenionych

związków

błonotwórczych

mogą zawierać śladowe

ilości związków chromu

MontaŜ form sitodrukowych

Stoły drukowe do sitodruku ręcznego

Najprostszym urządzeniem, na którym mogą być wykonywane odbitki drukowe techniką

sitodrukową,  jest  stół  ze  stabilnym,  płaskim  blatem  do  którego  za  pomocą  specjalnych
uchwytów  przymocowana jest forma sitodrukowa. Umocowanie ramy formy sitodrukowej na
zawiasach  lub  łoŜyskach  umoŜliwia  skrzydłowe  podnoszenie  szablonu  po  procesie
drukowania, w celu wymiany podłoŜa drukowego.

Na rysunku 9,10 przedstawiony jest uchwyt mocujący formę sitodrukową firmy Grey

Metal, przykręcany do blatu stołu.

Rys. 9, 10. Uchwyt mocowania sita [12]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Stół do sitodruku ręcznego moŜe być wyposaŜony takŜe w układ do mocowania ramy

o bardziej stabilnej konstrukcji (rys. 11, 12). Na ruchomej ramie konstrukcyjnej zamontowana
jest rama pomocnicza z odpowiednio umieszczonymi kołkami pasującymi lub zaciskami,
w które wkładane są kołki pasujące, znajdujące się na ramie formy sitodrukowej.
Zastosowanie takiego sposobu mocowania formy sitodrukowej znacznie poprawia dokładność
pasowania, jak równieŜ skraca czas montowania formy sitodrukowej na stole sitodrukowym.

Rys. 11, 12. Uchwyty do mocowania formy sitodrukowej na stole do sitodruku ręcznego [10, s. 95]

Półautomatyczne maszyny sitodrukowe

Forma sitodrukowa najczęściej jest mocowana na ramie pomocniczej, zaopatrzonej

w odpowiednie wypusty lub kołki pasujące. Podnoszenie i opuszczanie ramy moŜe przebiegać
na zasadzie skrzydłowego odchylenia. Rama moŜe równieŜ podnosić się pionowo do góry
z jednoczesnym przesunięciem o 45

do tyłu. Podnoszenie i opuszczanie ramy sterowane jest

automatycznie i jest zsynchronizowane z cyklami pracy rakla.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie podstawowe czynności obejmuje przygotowanie formy sitodrukowej?

Jak powinno być wyposaŜone stanowisko do wykonywania formy sitodrukowej?

Jakie zagroŜenia mogą występować w etapie przygotowania ramy?

Jakie zagroŜenia mogą występować w etapie nanoszenia warstwy kopiowej na siatkę?

Jakie zagroŜenia mogą występować w etapie naświetlania?

Jakie zagroŜenia mogą występować w etapie wymywania?

Jakie zagroŜenia mogą występować w etapie odwarstwienia warstw kopiowych?

Jakie znasz sposoby mocowania form sitodrukowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zorganizuj stanowisko do wymywania i suszenia form sitodrukowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

określić cel wymywania,

wymienić urządzenia niezbędne na stanowisku,

wymienić materiały niezbędne do wymywania,

zgromadzić materiały na stanowisku,

uzasadnić dobór materiałów niezbędnych do wymywania.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

naświetlona siatka,

−

wanna umoŜliwiająca zanurzenie sita,

−

kran z bieŜącą wodą,

−

miękki rakiel lub gąbka,

−

suszarka,

−

arkusz do ćwiczeń.

Ćwiczenie 2

Dobierz środki bhp niezbędne przy naświetlaniu warstw kopiowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować zagroŜenia występujące przy naświetlaniu warstw kopiowych,

dobrać środki bhp, niezbędne przy naświetlaniu warstw kopiowych,

uzasadnić dobór środków,

wypełnić arkusz do ćwiczeń.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

tabela zagroŜeń warunków bhp podczas wykonywania form sitodrukowych,

−

arkusz do ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Zamontuj formę sitodrukową na stole do sitodruku ręcznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować sposoby montowania form sitodrukowych na róŜnych urządzeniach,

umocować ramę formy sitodrukowej na zawiasach,

przymocować zawiasy do stołu.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

stół do sitodruku ręcznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zawiasy do mocowania,

−

forma sitodrukowa.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić podstawowe czynności obejmujące przygotowanie formy
sitodrukowej?

określić wyposaŜenie stanowiska do wykonywania form
sitodrukowych?

wymienić zagroŜenia występujące w poszczególnych etapach
wykonywania form sitodrukowych?

określić sposoby mocowania form sitodrukowych?

zamontować formę drukową na stole do sitodruku ręcznego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudności, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aŜ nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Metalem, z którego wykonuje się ramy jest

chrom.

miedź.

brąz.

aluminium.

Siatki tkane z włókien pojedynczych to siatki
a)

multitonalne.

monofilamentowe.

monotonalne.

multifilamentowe.

Liczba nitek przypadająca na jeden centymetr lub cal to
a)

oczko siatki.

grubość siatki.

numer siatki.

splot siatki.

Jako formy kopiowe do wykonywania szablonów sitodrukowych stosuje się
a)

diapozytywy.

negatywy.

poliamidy.

poliestry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pomiar napięcia siatki wykonuje się

densytometrem.

tensometrem.

wiskozymetrem.

barometrem.

Rysunek przedstawia wykonywanie form sitodrukowych metodą

bezpośrednio-pośrednią.

pośrednią.

bezpośrednią.

cyfrową.

Grubość siatki oznacza się literami

S, M, T.

L, M, T.

S, H, D.

L, H, T.

Wartość napięcia siatki określa się

w procentach (%) lub w gramach na centymetr (g/cm).

w promilach (%

lub w gramach na milimetr (g/mm).

w procentach (%) lub w niutonach na centymetr (N/cm).

w procentach (%) lub w niutonach na metr (N/m).

Stanowisko do naświetlania form sitodrukowych składa się z

ródła światła i kopiarki.

kopioramy i wanienki.

ródła światła i kopioramy.

kopioramy i suszarki.

10.

Wymywanie polega na usunięciu

wodą o temperaturze < 30°C miejsc naświetlonych.

rozpuszczalnikiem organicznym miejsc nienaświetlonych.

wodą o temperaturze > 30°C miejsc nienaświetlonych.

wodą o temperaturze < 30°C miejsc nienaświetlonych.

11.

Suszenie form sitodrukowych powinno prowadzić się w pozycji

poziomej, stroną drukową do dołu.

pionowej, stroną drukową do dołu.

poziomej, stroną drukową do góry.

pionowej, stroną drukową do góry.

12.

Przyczyną wystąpienia wady formy sitodrukowej, polegającej na nie wymywaniu się
warstwy kopiowej po naświetlaniu jest

zbyt krótki czas naświetlania.

zbyt niska temperatura suszenia

zbyt duŜa lepkość emulsji.

zbyt długi czas naświetlania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Kolejne czynności pośredniej metody wykonania formy sitodrukowej to

połączenie materiału kopiowego z siatką, naświetlanie, wywoływanie.

naświetlanie materiału kopiowego, wywoływanie, połączenie materiału z siatką.

połączenie materiału kopiowego z siatką, naświetlanie, wywoływanie.

wywoływanie, połączenie materiału kopiowego z siatką, naświetlanie.

14.

Skrzydłowe podnoszenie formy sitodrukowej umoŜliwia umocowanie jej

na haczykach.

na zawiasach lub łoŜyskach.

w listwach mocujących.

w zaciskach.

15. ZagroŜenie warunków bhp podczas naświetlania warstw kopiowych

stwarzają rozpuszczalniki organiczne.

stwarzają środki alkaliczne.

stwarza emisja promieniowania UV.

stwarzają roztwory aktywatorów.

16.

Jakie środki bhp są stosowane przy wymywaniu warstw kopiowych?
a)

Okulary ochronne.

Rękawice ochronne.

Wentylacja.

Wyciąg.

17.

W siatkach sitodrukowych najczęściej stosuje się splot
a)

płócienny.

węŜykowy.

krzyŜówkowy.

przeplatany.

18.

Przyczyną powstawania dziurek w warstwie kopiowej jest
a)

niewłaściwe napięcie siatki.

zanieczyszczenie szyby kopioramy.

zbyt długi czas naświetlania.

zbyt duŜa lepkość emulsji.

19.

Do przyklejania siatek sitodrukowych do ramy stosuje się kleje
a)

roślinne.

zwierzęce.

utwardzalne.

emulsyjne.

20.

Wykonywanie szablonu sitodrukowego metodami fotomechanicznymi obejmuje naniesienie
materiału światłoczułego na siatkę oraz
a)

suszenie, naświetlanie, wymywanie, suszenie, retusz.

naświetlanie, suszenie, wymywanie, suszenie, retusz.

suszenie, wymywanie, naświetlanie, retusz, suszenie.

wymywanie, retusz, suszenie, naświetlanie, suszenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Przygotowanie form drukowych do drukowania sitowego

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba
Druku, Warszawa 1999

Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S., Mudrak E.: Formy Drukowe. WSiP, Warszawa
1996

Czichon H., Czichon M.: Nowe metody wykonywania form sitodrukowych, „Świat
Druku” Nr 6/2002

Jakucewicz S., Czichon H., Czichon M.: Materiałoznawstwo poligraficzne.
Wydawnictwa PW, Warszawa 1992

Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997

KałuŜewska J.: Sitodruk cz. 3. „ Świat Druku” Nr 3/95

Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2005

Poligrafia a ochrona środowiska. Najlepsze dostępne techniki (BAT) w przemyśle
poligraficznym. Polska Izba Druku. COBRPP, Warszawa 2001

Sitodrukowe Konfrontacje. W: Świat Druku Nr 1/2007

10.

Stankiewicz B., Czech G.: Sitodruk. COBRPP, Warszawa 2001

11.

Stankiewicz B.: Tendencje rozwojowe w technice sitodruku. „ Świat Druku” Nr 6/2002

12.

Materiały reklamowe firmy Grey Metal

13. Materiały reklamowe firmy Romanik