Temat: Praca socjalna z rodziną z problemem alkoholowym.
Alkoholizm w rodzinie to choroba, która obejmuje wszystkich członków rodziny. Zazwyczaj alkohol nagminnie spożywa jedna osoba, a reszta cierpi, stąd to stwierdzenie. Mężczyźni, ojcowie są najczęściej uzależnieni od alkoholu. Niestety w dzisiejszych czasach pod wpływem silnych emocji stresu coraz czyściej po alkohol sięgają kobiety i młodzież. Zaczyna się zwykle niewinnie, lampka wina, kufel piwa i nawet nie zdajemy sobie sprawy jak szybko można stracić nad tym kontrolę.
Alkoholizm to problem, który polega na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Aż 16% polskiego społeczeństwa ryzykowanie nadużywa alkoholu. Życie z alkoholikiem pod jednym dachem pociąga za sobą inne konsekwencje, tj. przemoc fizyczna, seksualna i psychiczna, problemy finansowe lub z prawem. Gdy jeden z domowników nadużywa alkohol, w reszcie wzbudza to lęk, gniew, wstyd, smutek napięcie czy też upokorzenie. Rozpada się system więzi i wzajemnego polegania na sobie, który daje poczucie bezpieczeństwa. Niestety alkoholizm w rodzinie pojawia się cyklicznie. Najczęściej synowie alkoholików powielają model życia na co dzień, przez co wpadają w nałóg.
Rodzina z problemem alkoholowym czuje na sobie piętno, co powoduje unikanie przez członków owej rodziny ludzi, ograniczanie swoich ról społecznych. Poczucie krzywdy domowników zapisuje się w psychice co skutkuje zmyl wpływem na cale przyszłe życie, np. powoduje załamania emocjonalne, depresje, nerwice czy też dolegliwości somatyczne.
Ważnym aspektem jest współuzależnienie najczęściej żon. Istotą współuzależnienia jest patologiczny wzorzec funkcjonowania, który podtrzymuje dysfunkcyjny system życia rodzinnego. Osoba współuzależniona charakteryzuje się koncentrowaniem myśli, uczuć wokół picia współmałżonka lub rodzica; kontrolowaniem zachowań osoby spożywającej alkohol i odciąganie jej od tego; nie potrafi się zrelaksować; ma zła samoocenę; ignoruje swoje potrzeby; cierpi na bezsenność i sięga po leki uspokajające.
Wyróżnia
się cztery fazy rozwoju choroby alkoholowej:
Faza wstępna – inaczej uzależnienie psychiczne. Zaczynamy pić nie tylko do towarzystwa, ale również w celu rozładowania napięć i stresów. Zaczyna się poszukiwać sytuacji, gdzie pojawia się alkohol. Zwiększa się tolerancja na alkohol. Brak emocjonalnych skutków picia.
Faza ostrzegawcza – coraz częstsze szukanie okazji do spożycia alkoholu. Na spotkaniach, sam inicjuje kolejki, podkręca tempo picia tym samym polepszając swoje samopoczucie. Każde picie kończy się utratą kontroli. Planowanie swojego picia staje się niemożliwe (np. wypiję piwo i na tym koniec). Alkoholik zaczyna pić w ukryciu aby nie pokazać swojego uzależnienia i urywa mu się film.
Faza krytyczna – po spożyciu niewielkiej ilości alkoholu pojawia się pragnienie kontynuacji picia, co jest odczuwane jako przymus fizyczny. Utrata kontroli nad piciem. Jeden kieliszek powoduje reakcję łańcuchową. Wydłuża się czas picia i ilość wypijanego alkoholu. Alkoholik znajduje usprawiedliwienie w pierwszej kolejności dla siebie, a następnie dla swojego otoczenia. Sposób picia staje się widoczny dla otoczenia, przez co rodzina się izoluje. Alkoholik traci szacunek do samego siebie.
Faza przewlekła – ciągłe picie, upijanie się do kilku razy w ciągu dnia. Przełomowy moment to regularne picie o poranku. Stan ten trwa do momentu wystąpienia objawów zatrucia. Pojawia się zespół abstynencyjny (bóle głowy, nudności, zaburzenia nastroju, wymioty, poty i lęki), który zanika po spożyciu alkoholu. Nazywane jest to błędnym kołem. Na tym etapie wielu alkoholików pije z każdym i w każdym miejscu. Są tylko dwa wyjścia z uzależnienia: śmierć – pijąc lub trzeźwe życie – nie pijąc.
Skutki jakie niesie za sobą alkoholizm dotyczą zarówno jego jak i otoczenia a w szczególności rodzinę. Oprócz ciężkich schorzeń fizycznych duże obciążenie ponosi psychika. Aby pomóc osobie z uzależnieniem od alkoholu należy na początek uświadomić sobie, że nie jest się odpowiedzialnym za jego chorobę. Pomocy należy szukać w Poradniach Terapii Uzależnień i Współuzależnienia. Trzeba zadbać o bezpieczeństwo własnej rodziny i gruntu, który nam się sypie pod nogami. Wszystko to po to, aby dać motywację alkoholikowi do tego, aby zobaczył co traci przez swoje uzależnienie.
Wypowiedź z forum kobiety, która ma męża alkoholika:
„Mam właśnie problem z mężem który pije co weekend, przy tym mi bardzo ubliża od jakich się da. Mamy syna który ma 4,5 roku i patrzy na to wszystko. Mąż mu każe mówić brzydko do mnie a on nieświadomy powtarza słowa brzydkie. Maź jest na tyle nieodpowiedzialny że pije przy dziecku gdy ja jestem w pracy - (w pracy nie mogę się skoncentrować nad praca bo myślę co jest w domu),parę razy wróciłam do domu i był pijany a dziecko siedziała przed telewizorem w piżamie ,głodne smutne. O piciu męża poinformowałam teściów - tłumaczyli mu ale to nic nie dało... pije w obecności dziecka gdy ja jestem w pracy - ale nie dociera do niego że tak się nie robi, że krzywda się może stać dziecku.
Teście juz nie chcą słyszeć ze ich syn pije i robi awantury przy dziecku. Mój tato tez próbował przemówić do rozumu- ale było to krótkotrwałe...Wyprowadzka też nie pomogła....
Mój mąż ma 40 lat ,a ja 30 i widzę ze szuka pretekstu żeby sie pokłócić żeby sie napić i winę zgonić na mnie. Wczoraj mi zrobił awanturę bo krzywo zaparkowałam samochód na parkingu (i nie chciałam go przestawić już....bo na pewno go uszkodzą). 1 tydzień temu bo ktoś mi na parkingu obił drzwi samochodu, powinnam samochód zabrać do domu żeby go nie obito (obicie 3 milimetry) jak ktoś drzwi otwierał. Samochód to tylko wymówka zawsze się coś znajduje.
Proszę o pomoc”
Wyróżnia się następujące strategie postępowania stosowane w profilaktyce antyalkoholowej: polityka antyalkoholowa, edukacja na temat zagrożeń i szkód spowodowanych alkoholizmem, zapobieganie zjawisku przez różnorakie działania, rozpoznawanie, diagnozowanie oraz wczesna identyfikacja problemów alkoholowych oraz interwencja po wykryciu nadużywania alkoholu. Rozwój i realizacja projektów, które SA realizowane w środowisku wymaga aktywizacji poszczególnych grup społecznych tj. rodziców, wychowawców, pracowników socjalnych, przedstawicieli prawa i organizacji publicznych. Profilaktyka jest skuteczna gdy oddziaływanie jest nastawione na inicjowanie działań społeczności lokalnej.
Pracownik socjalny podejmując oddziaływania profilaktyczne operuje trzema metodami, które są narzędziami, dzięki którym rozwiązuje się problemy związane z uzależnieniem. Określenie klienta może rozciągać się na jednostkę, grupę, społeczność lub rodzinę. Role pracowników socjalnych w terapii uzależnień:
Model rozwoju społeczności – działania edukacyjne z zakresie rozwiązywania problemów uzależnień
Model ukierunkowany na planowanie społeczne – prowadzenie diagnozy zagrożeń i problemów związanych z uzależnieniami
Model akcji społecznej – aktywizowanie społeczeństwa w oddziaływania profilaktyczne
Pracownik socjalny jako konsultant – pomoc grupom zawodowym w zdobywaniu wiedzy na temat uzależnień.
Pracownik socjalny zarządzający zasobami –udostępnianie jednostkom i rodzinom dóbr u sług, które zmniejszą ich dysfunkcjonalność spowodowaną uzależnieniem
Działania edukacyjne o charakterze prewencyjnym – dostarczanie sobie informacji na temat sposobów radzenia sobie z uzależnieniem.
Celem pracy socjalnej z osobami uzależnionymi jest zatrzymanie lub ograniczenie spożywania alkoholu. Wszystkie działania, które zmierzają do poprawy sytuacji socjalno-bytowej musza przyczyniać się do osiągnięcia tego celu. Strategia odwykowa polega na zidentyfikowaniu problemu przez osobę uzależniona, podjecie abstynencji, praca nad zwalczaniem mechanizmu nałogowego, opracowanie planu, który będzie zwalczał powroty do picia oraz nauka zdrowego życia emocjonalnego.
Rodzinie można pomóc z problemem alkoholowym stosując różne formy. Jedną z nich jest udzielanie ciągłego wsparcia psychologicznego. Jest to o tyle ważne, gdyż przed podjęciem działania musimy uświadomić sobie problem, w którym tkwimy. Kolejną formą jest interwencja, która polega na zaangażowaniu się w usuwanie zagrożeń i zmianę sytuacji. Poprawa warunków życia i stopnia zaspakajania potrzeb, kierowanie do profesjonalnej terapii oraz tworzenie grup i środowisk wsparcia to inne formy pomocy, które pomagają wyjść z uzależnienia.
Bibliografia:
K. Krocz, Alkoholizm w rodzinie, Dostęp w Internecie (7 kwietnia) https://portal.abczdrowie.pl/alkoholizm-w-rodzinie#etapy-choroby-alkoholowej
Fazy rozwoju choroby alkoholowej, Dostęp w Internecie (7 kwietnia) http://morawica.com.pl/alkohol/fazyalkoholizmu.html
I. Grudzień-Bielaszewska, A. Oparowska-Drąg, Praca Socjalna z osobami uzależnionymi, w szczególności od alkoholu i narkotyków. Lublin 2012
str.