30. Omów zasady i zastosowanie metody McKenzie
Metoda McKenzie jest metodą diagnostyki biomechanicznej i leczenia zespołów bólowych kręgosłupa. Składa się z części diagnostycznej i terapeutycznej.
Diagnostyka: Każdy przypadek przypisuje się do jednego z 3 rodzajów zaburzeń:
zaburzenia posturalne: ból występuje w pozycjach statycznych. Postawa ciała jest wadliwa, brak objawów neurologicznych, ograniczenia ruchomości
zaburzenia funkcjonalne: ból występuje w pozycjach dynamicznych, początkowo na końcu ROM, ale intensywność bólu nie zmienia się. Postawa ciała jest wadliwa. Występuje ograniczenie ROM, ale brak objawów neurologicznych.
zaburzenia strukturalne: ból w pozycjach dynamicznych, im bliżej końca ruchu, tym bardziej nasilony, często zmienia swą intensywność. Postawa ciała wadliwa. Występuje ograniczenie ROM. Mogą występować objawy neurologiczne.
Badanie pacjenta składa się z 2 części. Część I polega na zebraniu podstawowych wiadomości o pacjencie i jego schorzeniu. Część II jest charakterystyczna tylko dla metody McKenzie. Polega ona na wykonywaniu pojedynczych, a następnie wielokrotnych (do 10 powtórzeń) ruchów w różnych kierunkach i w różnych pozycjach wyjściowych. Tak skonstruowany test czynnościowy pozwala określić kierunki, w których występuje ograniczenie ROM, jak i te, w których pojedyncze lub powtarzane ruchy powodują zmianę dolegliwości pacjenta. Ocena taka daje informację jakich ruchów należy unikać, ale również określa sposób terapii bazujący na wykonywaniu powtarzanych ruchów w płaszczyznach i pozycjach polepszających stan pacjenta. Na podstawie tak przeprowadzonego badania możliwe jest przypisanie każdego z pacjentów do jednego z 3 zespołów bólowych.
Terapia:
zaburzenia posturalne: to ustawienie niezmienionych patologicznie elastycznych tkanek otaczających segment ruchowy w przedłużającym się, nadmiernym rozciągnięciu. Przyczyną jest długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej pozycji, dlatego zadaniem terapeuty będzie jej korekcja. Właściwe ustawienie odcinka L uzyskuje się dzięki czynnemu napięciu mięśni antygrawitacyjnych lub dzięki zastosowaniu wałka lędźwiowego biernie utrzymującego prawidłowe wygięcie L. Objawy bólowe znikają po 5-6 dniach od rozpoczęcia leczenia. Jako profilaktykę wtórną zastosować można „szkołę pleców”.
zaburzenia funkcjonalne: to adaptacyjne skrócenie a następnie przeciążenie patologicznie zmienionych tkanek około kręgosłupowych. W 70% ćwiczenia są wykonywane samodzielnie przez pacjentów, po uprzednim instruktażu. Jednak z czasem niezbędne okazuje się zastosowanie mobilizacji i manipulacji wyprostnych i rotacyjnych kręgosłupa.
W sytuacji ograniczenia wyprostu stosuje się: leżenie przodem, leżenie przodem w wyproście kręgosłupa, wyprosty kręgosłupa w LP, wyprosty w staniu
W sytuacji ograniczenia zgięcia: zgięcie w LT, zgięcia w staniu, zgięcia z jedną nogą opartą na krześle, autokorekcja przesunięcia bocznego kręgosłupa
Leczenie zaburzeń funkcjonalnych trwa ok. 6 tygodni.
zaburzenia strukturalne: wynikiem uszkodzenia krążka międzykręgowego są zmiany ustawienia powierzchni stawowych i zaburzenia ROM. W czasie badania pewnie kierunki ruchu przesuwać będą ból obwodowo (pogorszenie), inne przemieszczać go będą dośrodkowo (polepszenie) – tzw. centralizacja bólu. Ze względu na dużą zmienność i różnorodność objawów zaburzenia strukturalne zostały podzielone na 7 grup:
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L bez promieniowania wzdłuż linii pośladków / ud, bez zmian ustawienia tułowia
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L bez promieniowania wzdłuż linii pośladków / ud, bez zmian ustawienia tułowia, ale z dodatkową kifotyzacją tułowia spowodowaną odruchową przeciwbólową reakcję organizmu i uniesieniem lordozy lędźwiowej
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L z promieniowaniem do pośladków / ud aż do poziomu kolan bez zmian ustawienia tułowia
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L z promieniowaniem do pośladków / ud aż do poziomu kolan ze zmianą ustawienia tułowia
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L z promieniowaniem poniżej kolan
ból występujący centralnie lub symetrycznie w linii kręgosłupa L z promieniowaniem poniżej kolan, ze zmianą ustawienia tułowia
ból promieniuje do pośladków / ud, z jednoczesnym pogłębieniem lordozy lędźwiowej
Objawy występujące w grupach 1-6 są charakterystyczne dla tyłowypadnięcia jądra miażdżystego i w zespołach tych pogorszenie stanu klinicznego następuje w trakcie zginania kręgosłupa w pozycji siedzącej. Poprawę przynosi chodzenie, leżenie przodem, stanie i powtarzanie ruchów wyprostnych kręgosłupa.
Grupa 7 charakteryzuje się objawami związanymi z przodoprzesunięciem jądra miażdżystego. W zespole tym zaostrzenia stanu klinicznego jest podczas chodzenia, leżenia przodem, stania i powtarzania ruchów wyprostnych kręgosłupa, a poprawę przynosi zginanie kręgosłupa w pozycji siedzącej.
Zastosowanie:
biomechaniczna, nieinwazyjna diagnostyka i leczenie zespołów bólowych kręgosłupa
pozwala na ocenę czy powstanie bólu ma tło mechaniczne i związane jest z zaburzeniami mechaniki krążka międzykręgowego